1

Dziedziczenie umaszczeń

ESPZiWP

Rodzaje pigmentu eumelanina, pigment ciemny (czarny do

kasztanowego) feomelanina, pigment jasny (różowy do żółtego). Umaszczenie psa zależy od barwy granulek

pigmentu, ich wielkości, kształtu, zagęszczenia i rozmieszczenia, i jest przede wszystkim uwarunkowane genetycznie (niewielki wpływ ma również środowisko).

2

Geny odpowiedzialne za umaszczenie psa są rozmieszczone na ponad 10 loci. Każdy pies posiada zatem ponad 20 alleli, które decydują o kolorze jego szaty.

geny odpowiedzialne za umaszczenie Locus A (Agouti) Locus B (Brown) Locus C (Concentration) Locus D (Dilution) Locus E (Extension) Locus G (Graying) Locus K Locus M (Merle) Locus R (Roan) Locus S (White Spotting) Locus T (Ticking) Locus P (Pigment Locus) Locus INT Locus Se

3

locus A

owczarek niemiecki, doberman, rottweiler, beauceron, gończy polski, collie lub sheltie tricolor

umaszczenie czarne podpalane lub ciemno brązowe podpalaneat

owczarek niemiecki czaprakowy, airedale terier, ogar polski

umaszczenie czaprakowe (czarne lub ciemno brązowe „siodło”, pozostałe części ciała jaśniejsze)

asa

owczarek niemiecki,puli, schipperke, sheltie

umaszczenie jednolicie czarne recesywnea

owczarek niemiecki wilczasty, jamnik dziczy, szpic wilczy,alaskan malamute

umaszczenie wilczaste lub dzicze (agouti)A

złoty cocker spaniel, collie, sheltie, tervueren

umaszczenie płowe (rude, śniade) lub płowe z czarnym nalotemAy

labrador, nowofundlandumaszczenie jednolicie czarneAs

pies at at x suka Ay at

at attricolor50%

at

Ay atśniade50%

Ay

at

Ay at

(Ay a)

at at

(at a)

Ay Ay

4

at at lub at a

a aa aczarne

a atcz.podp.

a

at acz.podp.

at atcz.podp.

at

aat

at acz.podp.

at at

cz.podp.at

aat

at at x at a

at a x at a

locus B

pudel, wyżeł weimarski

wystąpienie brązowego lub żółtego pigmentu zamiast czarnego

b

wszystkie psy u których występuje barwa czarna

umożliwia wystąpienie czarnego pigmentu

B

5

locus C

west highland white terier, pudelczęściowy albinizm (redukcja pigmentu czerwonego do morelowego lub jasnokremowego

ce

owczarek podhalański, biały owczarek niemiecki

ograniczenie produkcji pigmentu we włosach przy pełnej pigmentacji skóry i błon śluzowych (umaszczenie białe z czarnym nosem i ciemnymi oczami)

cd

całkowity brak pigmentacji, biały włos, różowa skóra i oczy (albinizm)

c

pekińczyk, pomeranianumaszczenie jasnoszare do białego, błękitne oczy

cb

west highland white terier, sznaucer miniaturowy pieprz i sól, czarno-srebrny i biały, samojed, piaskowy tervueren

rozjaśnienie feomelaniny do barwy kremowej lub białej bez wpływu na eumelaninę (maśćszynszylowa)

cch

wszystkie psy o intensywnym nierozjaśnionym umaszczeniu

umożliwia normalną produkcję obu pigmentówC

locus D

dog niemiecki błękitny, mastino napoletano

rozjaśnienie umaszczenia oraz oczu

d

normalne formowanie pigmentu: umaszczenia czarne, czekoladowe lub płowe

D

6

locus E

złoty cocker spaniel, golden retriever, seter irlandzki, labradorretriever, pudel apricot

ograniczenie eumelaniny i zastąpienie jej feomelaniną na całym ciele poza nosem, oczami i skórą

e

owczarek belgijskitervueren, malinois, bokser, dog niemiecki żółty i pręgowany z maską,gryfonik brukselski, mops

obecność czarnej maskiEm

cocker spaniel czarny, czekoladowy, chow-chow

pociemnienie i rozprzestrzenianie pigmentu na całej sierści

E

bokser, bullterrier, owczarek holenderski, filabrasileiro

umaszczenie pręgowane czarne lub brunatne

Ebr

locus G

psy nie zmieniające umaszczenia z wiekiem

brak siwienia g

kerry blue terier,bedlington terier, beardedcollie, polski owczarek nizinny

powoduje siwienie wraz z wiekiem

G

7

locus K

umożliwia ujawnienie się wzorów zakodowanych w locus A;

ky

pręgowany „brindle” (czarne paski na płowym tle) obecność allelu kbr pozwala na ujawnienie się kolorówzakodowanych w locus A, ale z czarnym pręgowaniem

kbr

nowofundland, groenandael, czarny pudel

jednolity kolor czarnyKB

locus M

wszystkie o maści nie marmurkowej

brak wpływu na pigmentacjęm

owczarki szkockie collie, owczarki szetlandzkie, welsh corgi cardiganmarmurkowate, dogi niemieckie arlekiny,beauceron arlekiny, jamniki marmurkowate

częściowe ograniczenie pigmentacji, głównie w homozygocie MM; heterozygota Mm ma umaszczenie marmurkowe

M

8

locus R

pointer, dalmatyńczykbiałe tło i nieliczne białe plamki na obszarach warunkowanych serią z locus S

rt

pointer, dalmatyńczykczyste białe tło, bez dereszowatościr

seter angielski, wyżełniemiecki

dereszowatość (włosy pigmentowane wmieszane we włosy białe na białych plamach)

R

locus S

biały owczarek szkocki, bulterier

skrajnie duże białe plamy, ponad 80% ciała

sw

beagle, buldog angielski i francuski, seter angielski,landseer, pointer, bernardyn

duże białe plamy nierównomiernie rozłożone na całym ciele,

sp

owczarek szkocki, sheltie, karelski pies na niedźwiedziebasenji, bobtail

znaczenia „irlandzkie”si

wszystkie psy bez białych znaczeń

brak białych łatS

9

locus T

brak pigmentowanych plamek, łaty czysto białe, psy jednolicie ubarwione

t

dalmatyńczyk, pointer

małe pigmentowane łatki widoczne na białym tle, na ogół pojawiają się dopiero jakiś czas po urodzeniu

T

locus P

Uwaga: Nie mylić z genem oznaczanym także jako locus P (Pink)odpowiedzialnym za normalną pigmentację oka (dominujący - P) lub różowy kolor oczu (recesywny - p).

redukuje eumelaninę bez wpływu na feomelaninę

p

tylko u pekińczykaintensywna pigmentacjaP

10

locus INT – intensywność podpalania

ciemneint

pośrednieIntm

jasneINT

locus Se

Se – obecność czarnej maski se – brak maski

11

geny hipotetyczne, nie potwierdzone wb „wide bande” – decyduje o zakresie

czarnego nalotu na sierści (na jakiej długości włosa pojawia się nalot)

„cynamon”- odpowiedzialny za barwę cynamonową

Mh- odpowiedzialny za umaszczenie arlekin u doga

dziedziczenie koloru oczu IR-oczy ciemne irm- oczy średnie iry-oczy jasne (żółte)duża różnorodność – cecha poligeniczna

12

wpływ maści na kolor oczu allel c (albinos) – oczy czerwone allel cb – oczy niebieskie allel M – dwukolorowośc oczu przy

marmurkowej szacie allel d – „rozcieńcza” nie tylko kolor szaty,

ale i kolor oczu

cane corso „dd”

13

genotyp ras białych związane z locus C (cd) związane z locus S (sw sw) – rozległe łaty związane z locus G (siwienie) biały merle MM

genotyp ras czarnych

czerń dominująca

– As ... KB...

czerń recesywna –aakyky

As As KB KB (KB ky)lub As at KB KB (KB ky)As As KB KB (KB ky)

lub As at KB KB (KB ky)

14

owczarki niemieckieczarny podpalany atatBCDEggkykymmS

czaprakowy asaatBCDEggkykymmS

wilczasty AatBCDEggkykymmS

czarny aaBCDEggkykymmS

biały atatBcdcdDEggkykymmS

Ay atBCDEggkykymmsisi

atatBCDEggkykymmsisi

15

labrador

BBEE lub BbEElub BBEe lub BbEe

AsBCDEggKbS

bbEE lub bbEeBBee lub Bbee

bbee

AsBCcchDeeggkykySAsbbCDEggKbS

AsbbCcchDeeggkykyS

AyAyBCcchDeeggkykyS

Suka BE Be bE be

BE BBEEczarny

BBEe cz. BbEE cz. BbEe cz.

Be BBEe cz.

BBee żółty BbEe cz. Bbee żółty

bE BbEE cz.

BbEe cz.

bbEEbrązowy

bbEebrązowy

be BbEe cz.

Bbee żółty

bbEe brązowy

bbee żółty, brązowynos

czarny, żółty, czekoladowyWystąpienie czarnego umaszczenia

możliwe jest, gdy genotyp danego zwierzęcia zawiera wlocus B allel B, podczas gdy homozygota bb ma umaszczenie brązowe z brązowym nosem. Oba te allele mogą ujawniać swoje działanie jedynie w obecności genu E zlocus E (umożliwiającego normalne rozprzestrzenienie ciemnego pigmentueumelaniny).

Pies