E përjavshme Informative (Nr. 482) 5 Mars 2011 Çmimi 20 Lekë

Lexoni në faqen 5

Lexoni në faqen 12-13

Kosova memoshë të re

NëKryeqytetin e

Europës

Botime tëSh.B. DIJA-

Poradeci

Gratë drejtuesenë politikë

Shiu vazhdon të bjerë,ndërsa treni ecën përgjatë njëlugine të ngushtë e të bukur,...

Në kuadër të projektit tre-vjeçar“Rritja e rolit të gruas në qeverisje”Prezenca e OSB-së në Shqipëri,organizoi forumin “Rrjetëzimimidis grave drejtuese në jetënpolitike dhe publike të qarkut tëKorçës”

Lexoni në faqet 2

Lexoni në faqen 3

Nostalgji nëqytetin tonë

Katër çmime në Pogradec

Pogradec, mars 2011

5 Mars 20112 Aktualitet

Më 14-15 shkurt 2011, Zyrae TACSO-s Shqipëri vijoi sesioninme temë “Programet eBashkëpunimit Ndërkufitar Greqi- Shqipëri/ Hartimi i Projekt-Propozimeve të Suksesshme” përtë rritur kapacitetet e organizatavetë shoqërisë civile në lidhje methirrjet për propozime të BashkimitEuropian në kuadrin e programevetë bashkëpunimit ndërkufitar.

Seminari u mbajt në Pogradecme 20 përfaqësues të OSHC-veqë punojnë në fushat e rinisë,grave, grupeve të marxhinalizuara,mjedisit, të të drejtave të njeriut,rritje kapacitetesh, rrjeteorganizatash.

Synimet e trainimit ishin si mëposhtë:

- Rritja e njohurive tëpërgjithshme në lidhje meProgramet e bashkëpunimitndërkufitar (BNK) si dhe rritja ekapaciteteve të përfituesve qëaplikojnë për Grantet në kuadër tëIPA-BNK Shqipëri-Greqi.

Seminari u vleresua si shumë idobishëm nga pjesëmarrësit. Atavlerësuan mbështetjen që ProjektiTACSO ka dhënë veçanërishtgjatë gjithë periudhës përgatitore tëThirrjeve për Propozime, të

shpallura nga Bashkimi Europian.Pjesëmarrësit gjithashtu vunëtheksin mbi rëndësinë e këtyreaktiviteteve në dobi të tyre, pasi atou lehtësojnë punën në lidhje mepyetjet dhe paqartësitë që hasengjatë procesit të përgatitjes përthirrjet për propozime.

Veçanërisht në lidhje me thirrjennga Programi i BashkëpunimitNdërkufitar Greqi-Shqipëri, u bë njëprezantim i gjerë i prioriteteve,fushave të intervenimit, madhësisësë granteve, formave të aplikimit ngaprogrami në formën e

bashkëbisedimit dhe punës nëgrupe, për të kuptuar në detajespecifikat e përgatitjes së paketëssë aplikimit. Një nga çështjet që udiskutuan në seminar ishte fakti qëpër OSHC-të mbetet ende një sfidëmadhore jo vetëm përgatitja eprojekt-propozimeve nga ana epërmbajtjes dhe e ngarkesës sëformularëve të aplikimit, por edhenë kuadrin e gjetjes së partnerëvenë projekte ndërkufitare. Me mjaftvlerësim u vu në pah roli i TACSO-s në takimet e partneritetit dhekrijimin e rrjetëzimeve gjatë muajit

qershor të vitit 2010, të cilatasistuan OJF-të e Qarqeve Korçë,Elbasan dhe Dibër në procesin eaplikimit për grante nga Programi iBashkër grante nga Programi iBashkëpunimit NdërkufitarMaqedoni-Shqipëri.

Pjesëmarrësit gjithashtuvlerësuan maksimalisht rolin dhekontributin e TACSO-s përorganizimin në mënyrë profesionaletë trainimeve dhe aktiviteteve tëtjera në mbështetje të shoqërisëcivile.

Në seminar u kombinua punateorike me atë praktike dukezbatuar metodën e gjithëpërfshirjes.Trajnuesi i specializuar në këtëfushë lehtësoi pjesëmarrjen sa mëtë gjerë të grupit nëpërmjetpërdorimit të metodave ndëraktive,punës në grup, prezantimit tëpërvojave të suksesshme e mjetevetë tjera.

TACSO synon në rritjen ekapaciteteve të Organizatave tëShoqërisë Civile dhe fuqizimin e rolittë tyre në një demokracipjesëmarrëse për të garantuarcilësinë e shërbimeve dhepërfshirjen e tyre në procesetintegruese të Shqipërisë nëBashkimin Evropian.

BashkëpunimiNdërkufitar Greqi-Shqipëri

TACSO synon në rritjen e kapaciteteve të Organizatave të Shoqërisë Civile dhe fuqizimin e rolit të tyre

G r u p i“Nostalgjiae këngësq y t e t a r epogradecare”r e a l i z o nkoncertinme këngëpopullore eqytetare tëk r a h i n ë ss o n ë .Koncerti u

zhvillua ditën e hënë në datën28.02.2011, në orën 12:00, nëTeatrin e Kukullave “Pirro Xëci”.

Një realizim ky i mbështeturnga Bashkia Pogradec. Miq dhetë ftuar të tjerë patën kënaqësinëtë dëgjonin ato këngë tëmrekullueshme të grupit.

Gjithashtu, në këtë aktivitetnderoi me pjesëmarrjen e tij edheKryetari i Bashkisë zoti ArtanShkëmbi. Nën tingujt emrekullueshëm dhe me praninë e

Nostalgji në qytetin tonënjë publiku të ngrohtë, në sallë ukrijua një atmosferë mjaft ekëndshme.

Ishte ky një bashkëpunim mjafti suksesshëm, ku përcolli tek tëgjithë të ftuarit emocione dheNostalgji.

Interpretim jashtëzakonishtshumë i mirë i grupit, i cili solli disanga këngët më të mira të repertoritë tij, ku u pasuan me duartrokitjete publikut.

Anjeza Pengu

5 Mars 2011 3Aktualitet

U zhvillua trajnimi mbi programine IPA/CBC Greqi-Shqipëri.

I realizuar në dy seanca, dukefilluar nga data 15-16 shkurt 2011,në ambjentet e hotel “Royal”,Pogradec me trainer Genci Pasko.Pjesëmarrës në të ishin organizatatë ndryshme të Qarkut Korçë si:shoqata “Unë, Gruaja”; “GruajaIntelektuale”; “FondacioniNEHEMIA”; ARZH; TABITA;

Partnerët-Shqipëri, Qendra përndryshim dhe manaxhim konfliktiështë një OJF e pavarur shqiptaredhe anëtre e Partnerëve përndryshim demokratik.

Një rrjet qendrash nga 15vende të botës të cilat ofrojnëtrainime për zgjidhje konflikti dheshërbime për OJF-të shoqërinëqendrore dhe vendore, si dhesektorin privat.

Kjo OJF në bashkëpunim meOJF të ndryshme të qytetit tëPogradecit si; shoqata Unë,Gruaja, Gruaja intelektuale, Gruajabiznesmene etj., organizoi në datat10-11 shkurt një trainim përkonsolidimin e shoqërisë civile. Nëditën e parë të trainimit u fol rrethAdvokacisë dhe rolit të OJF-ve nëmarrjen e në mbrojtjen epolitikave; Identifikimi iproblemeve; Identifikimi dhezgjidhja e çështjeve; Kontrrolli ikritereve për zgjidhjen e çështjes;Prezantimi i institucioneveqeveritare dhe nivelitvendimmarrës.

Përfaqësuesit e OJF-ve qëishin mbledhur në bazë tëkërkesave dhe nevojave tëqytetarëve të Pogradecitpërzgjodhën një nga problemet mëtë spikatura.

Edhe pse Pogradeci është njëqytet me popullsi të vogël ka njënumër të madh papunësie. Janërreth 900 familje që jetojnë mendihmë social -ekonomike. Por ngakëto familje u diskutua për ato 160ku gruaja është kryefamiljare. Dhekjo u pa si një problem që ishtevërtet shqetësues.

Ky grup i shoqërisë civile që uvetëquajt “Gruaja për familjen” dotë bashkëpunojë më pushtetin lokalqë të punësohen një pjesë e këtyregrave edhe sikur në punë sezonale.Madje u mendua që të vendosinedhe një banderolë në një ngarrugët kryesore të qytetit;

Punësim dhe zhvillim"Përkrah një grua, ndihmo njëfamilje!"

Gruajapër

familjen

Në kuadër të projektit tre-vjeçar“Rritja e rolit të gruas në qeverisje”Prezenca e OSB-së në Shqipëri,organizoi forumin “Rrjetëzimi midisgrave drejtuese në jetën politike dhepublike të qarkut të Korçës”. memoderatore Mimoza Koçiu,përfaqësuesi i OSBE-së Z. Mele,Etleva Numani specialiste etrajnimeve për KQZ, etj.

Forumi ishte në vazhdimësi të njësërë forumesh që po zhvillohen nëtë gjithë vendin. Synimi është tëkemi sa më shumë gra aktive nënivelin e qeverisë qendrore, vendoredhe nga shoqëria civile, për tëavokuar për një pjesëmarrje të gjerëtë grave në të gjitha nivelet e jetëspolitike dhe publike.

Pjesëmarrësit e takimit ishinpërfaqësues të organizatave tëndryshme, Arjana Pupa nga Këshillii Qarkut Korçë, Klara Bala ngaKëshilli i Rajonit Korçë, Etleva Tarepërfaqësuese e komunitetitegjiptian, Natasha Buzali ngashoqata "Nëna, fëmija dhe eardhmja", Marjeta Jani nga shoqata"Fëmijët jetim dhe të rinjtë", LinditaIbraimi përfaqësuese e këshillitbashkiak Pogradec.

Gjithashtu dhe të tjera gra aktivenë jetën politike dhe publike, si dhegra që do të ishin vetë kandidate përanëtare të këshillave bashkiakë,komunalë, për administratënzgjedhore pse jo dhe për kryetare.

Këto ishin gra aktive dhe sollënshumë mirë eksperiencat e tyre përtë ilustruar çdo gjë që u trajtua aty.Të mirat dhe të këqijat që sillteprania e gruas në pjesëmarrjen nëprocesin e votimit etj. Nga diskutimetdhe të dhënat që u nxorën u dukqartë që numri grave që do të

merrnin pjesë në zgjedhjet lokale tëvitit 2011 në qarkun Korçë ështëshumë i vogël, pa diskutuar kështuzonat rurale.

Shoqëria shqiptare është endërgjegjshme se ka nevojë për mëtepër punë për të rriturndërgjegjësimin e opinionit publiklidhur me pjesëmarrjen e barabartëtë grave në politikë dhevendimmarrje.

Prandaj në aktivitete të tillasynohet të çohet më tej puna ePlatformës Kombëtare për gratë Matilda Demollari

Të shtojmë numrin në pjesëmarrjenaktive të grave në zgjedhjet e ardhshme

Gratë drejtuesenë politikë

DORKAS etj. Pikat më kryesorenë të cilën u përqëndrua trainimiishin:

Përgatitja e Projekt-Propozimeve për Grante ngaProgrami i Bashkimit NdërkufitarGreqi-Shqipëri dhe Përgatitja eProjekt-Propozimit për Grante ngaInstrumenti Evropian përDemokraci dhe të Drejtat e Njeriut(EIDHR).

Në përmbajtjen e këtij sesioni uparashtruan këto çështje:

Programi IPA-CBC, Udhëzuesii Thirrjes për Propozim, Paketa eAplikimit, Vlerësimi i Projekt-Propozimeve dhe Procedurat edorëzimit të aplikimit, Programi nëKuadrin e EIDHR-së, Dokumentete Paketës së Aplikimit, Vlerësimidhe Përzgjedhja e Aplikantëve,Forma e Aplikimit të Projektit,Përgatitja e planit të aktiviteteve,Specifikimi i kostove të buxhetit,Forma e Identifikimit Ligjor dheFinanciar.

Për t’u vlerësuar ishte mënyrae prezantimit, bashkëpunimit nëgrup, pyetje-përgjigje.

Projekt-Propozimet për Grande

dhe të rrisë pjesëmarrjen aktive tëgrave në zgjedhjet e ardhshme.

Forumi mbështetet mbipërfundimet dhe rekomandimet etre serive të forumeve rajonalevertikale (27 janar 2010 Korçë, 13maj 2010 Pogradec dhe 22 shtatornë Korçë), njëkohesisht edhe katërseri të takimeve rajonalehorizontale, gjë që janë 25 nëntor2009, Korçë, 16 mars 2010Pogradec, 20 Korrik 2010 Ersekëdhe 15 nëntor 2010 Korçë).

Anjeza Pengu

OJF -shansebashkëpunimi

5 Mars 20114 Letërsi

Mund të duket e pabesueshme,por është shumë e vërtetë.Rilindasit tanë s’kanë qenë dhe aqshenjtorë sa i dinim.

Kjo ngjarje zë fill para 30 vitesh.Në pazarin e Korçës ndodhejdrejtoria e Peshkimit e zonës qëpërfshinte Korçën e Pogradecin.Pak e çuditshme, apo jo? Peshkuzihej në liqenin e Ohrit dhe nëPrespë, kurse administrata endërmarrjes ishte në mes të pazarittë Korçës, megjithëse vendi më iafërt për peshkim që aty ishte lumii Dunavecit.

Por ndodhi që u bë rezervuari imadh i Gjançit, jo shumë largKorçës; aty u hodh rasat peshku,krap, ballgjerë e amur, që ky “liqenartificial” të përdorej edhe për ujitje,edhe për peshkim.

Por atëherë filloi edhe njëshqetësim i madh: peshkatarë ngaKorça, niseshin herët në mëngjestë dielave dhe peshkonin pa lejë,duke dëmtuar pronën e përbashkët.Ndërmarrja vuri roje për t’i ndaluarkontrabandistët, por kjo nukfunksionoi. Rojet, të mërzitur ngaorët e gjata që kalonin vetëm,miqësoheshin me këta peshkatarëpa lejë, të cilët shpesh mbanin mevete edhe nga një faqore me raki.Hë pastaj, të bënte zemra t’idenoncoje? Nuk i kapim dot se naikin me vrap, justifikoheshin ata.

Skënder Gjino, drejtori ipeshkimit, që njihej për natyrën etij gazmore, e ngrinte zërinnganjëherë, u thoshte rojeve, që idinin cilët ishin shkelësit e ligjit, porduheshin kapur në flagrancë.Mjafton t’i kapnin duke peshkuar,pa dinte ai ç’u bënte: do të shkontenëpër ndërmarrjet e tyre me fletëte gjobave në dorë. Por s’po gjentedot roje të saktë, deri ditën, kur njëpunëtor i thjeshtë, banor i zonëspranë Gjançit, i cili dinte tëshkruante vetëm emrin e tij, i tha:

-Drejtor, ma lër mua këtë punë:do t’i zë të gjithë për veshi si lepuje do ta sjell listën këtu. Vetëm një

muaj kohë më ler!Skënderi, që e

njihte nivelinintelektual shumëmodest të këtijpunëtori, i thagjoja meentuziazëm:

-Të lumtë! Utha, u bë! Që sotje graduar roja iGjançit! E di që tido ta bësh dhe dota bësh shumëmirë, se je i aftëdhe pa hile!

Roja e morime qejf detyrën.Të dielën e parë, ende pa gdhirë, aizuri vend prapa një ferre. Breguttë rezervuarit iu afrua një burrë mebiçikletë që sistemoi bagazhet dhehodhi grepat në ujë.

-Ndal, mos më lëviz! Të kapa! -i thirri.

-Më kape, -i tha me ton prejfajtori tjetri, një aktor i estradës sëKorçës, tifoz i thekur i peshkimit,ndjesë pastë, i cili para disa viteshhumbi jetën në një aksident nëGreqi.

-Prej nga je? -e pyeti roja.-Nga Korça brenda.-Si e ke emrin?-Mihal... Mihal Grameno më

quajnë...-Se ku ta kam dëgjuar emrin ty!Roja që, siç thamë dinte të

shkruante vetëm emrin e tij dhemezi i bashkonte shkronjat kurlexonte, nxori blloku e lapsin dhe iazgjati:

-Shkruaje këtu me dorën tënde,emrin dhe firmën.

Peshkatari e shkruajti emrin dhei tha:

-Më zure mua, byrazer, po shikoaty te bregorja janë tre të tjerë. Atas’i kap dot se ikin me vrap, nuk tëpresin si unë!

Roja u nis me shpejtësi, kurseaktori vazhdoi të peshkonte i qetë.

-Të kapa, -i tha roja

kontrabandistit të dytë, dukeshtrënguar në dorë një shkop tëtrashë.

-Pusho, se më trembe peshqit,-ia ktheu ai. -Çfarë do?

-Shkruaj emrin dhe firmën këtunë bllokun tim, se ta tregoj unë tedrejtori! Ja, këtu, poshtë emrit tëkëtij tjetrit që kapa më parë.

Peshkatari i dytë mori bllokun,lexoi emrin e zhgarravitur atje dheshkroi më poshtë: KostandinKristoforidhi...

Kështu vazhdoi historia dhe nëkrye të një muaji, roja shkoi nëKorçë, trokiti tek dera e drejtorSkënderit dhe i tha me mburrje:

-Të thashë që do t’i kap tëgjithë? Ja ku i ke!

Skënderi e mori bllokun dhe sa

lexoi emrin e parë, i ra ballit mepëllëmbë:

-E paske kapur MihalGramenon?

-Jo një herë, po tre herë meradhë, -u mburr roja.

-Thirri shpejt ata të administratëstë vijnë në zyrën time.

Rojen s’e mbante vendi ngagëzimi. Trokiti derë më deri, tekkryeinxhinieri, zootekniku, teknikët,llogaritarët... Skënderi, i skuqurngaqë mezi e mbante të qeshurën,u tha:

-Nuk thonë kot që ferra e vogëlfsheh lepurin e madh. I paskemigjetur dhe kontrabandistët, kanëfirmosur me dorën e tyre: MihalGrameno, Kostandin Kristoforidhi,Themistokli Gërmenji, NaumVeqilharxhi...

Të gjithë patriotët e nderuar ikishin ndyrë duart me peshkun eGjançit.

-Bëni gati fletët e gjobave dhenjë fletë-lavdërimi për rojen. Më nëfund e gjetëm dhe njeriun adapt qëpunon me ndershmëri!

Dhe ai mbeti roje i Gjançit.“Patriotët” që peshkoninkontrabandë ishin shumë të kënaqurprej tij.

Rrëfenjë për një natë dimri

Mihal Grameno,"kontrabandist" i rrezikshëm

Ilir Buzali

Mund të duket epabesueshme, porështë shumë evërtetë. Rilindasittanë s’kanë qenëdhe aq shenjtorësa i dinim.

5 Mars 2011 5Aktualitet

“-Këto çmime janë mirënjohjamë e lartë e kulturës shqiptare nëbotën e qytetëruar-"

Akademia Europiane e Arteve(A.E.A) në bashkëpunim meseksionet dekoron artistët më tëmirë me “Pllakë Nderi” për vitin2010. Për herë të parë në vitin2010, në bashkëpunim me seksioneti nderoi veprat e krijuesve, të cilët

-Këto çmime janë mirënjohja më e lartë e kulturës shqiptare në botën e qytetëruar-

Çmimet e dhëna krijuesve nga hapësiratshqiptare janë një kontribut shembullor i

sakrificës së vet artistëve dhe pjesë e integrimittë kulturës shqiptare në botën e qytetëruar.

Katër çmimenë Pogradec

Viti 2008 për Kosovënmartire shënoi një ngjarje tëmadhe politike, shoqërore,një eveniment, që nuk do tëharrohet kurrë.

Ai do të mbetet si një gurnë themelet e saj shekullorë,që ndau dy botë: atë tëdhimbjeve, të vuajtjeve dhetë ëndrrës së madhe përLiri, Pavarësi dhe Drejtësishoqërore.

Deklarata e Pavarësisëe 17 shkurtit shënoi njëkthesë të madhe historikenë historinë e popullit

Kosova e Pavarur, Kosova Republikë

Kosova me moshë të rekosovar. Për të nisi një jetëme synime e hapësira tëreja, tashmë Europiane, poredhe Botërore. TaniKosova dhe kosovarët janësi gjithë popujt e kombet etjera të qytetëruar.

Kosova tashmë ePavarur, me një status të ri:Republika e Kosovës, memoshë shumë të re,trevjeçare e njohjendërkombëtare nga 77shtete.

E gëzofsh Pavarësinë nëshekuj, Kosova jonë!Bekim Femiu, piktura nga Ilir Fico Ibrahim Rugova, piktura nga Ilir Fico

Dhimitër Gegprifti

A.E.AAcademie Europeenne DesArts a.s.b.l Fondee en 1965Republika e Kosovës ComiteNational Albanais Fondee2002

Dekoron me “Pllakë Nderi”zotin Dhimitër Gegprifti, studiues,gazetar dhe kritik arti modern,Pogradec-Shqipëri për vitin 2010.

kanë shkuar në amshim. Arti dheartistët shqiptarë, përmes A.E.A-së,janë të pranishëm në tërë Europëndhe më gjerë. Ata përveç vetes,afirmojnë dhe kulturën shqiptare nëpërgjithësi.

Çmimet e dhëna krijuesve ngahapësirat shqiptare janë njëkontribut shembullor i sakrificës sëvet artistëve dhe pjesë e integrimittë kulturës shqiptare në botën eqytetëruar.

Këto thënie i deklaroi kryetari iseksionit shqiptar dhe anëtari aktivi kryesisë së A.E.A-së, zoti JetullahHaliti”. Në listën e këtyre krjuesvenga hapësirat shqiptare radhiten 33personalitete të ditëve tona, ndër tëcilët katër nga qyteti i Pogradecit:Kopi Kyçyku, poet e shkrimtar,aktualisht jeton dhe punon nëUniversitetin e Bukureshtit, ArdianKyçyku, poet e shkrimtar, profesornë Universitetin e Bukureshtit,Xhevahir Shtupa, studiues dhe kritik

arti modern, Dhmitër Gegprifti dhe8 të tjerë pas vdekjes (Post-mortum).

Por cili është Dhimitër LekoGegprifti?

Zoti Dhimitër lindi në fshatinPodkozhan të Mokrës së Sipërme,ku dhe ka hedhur hapat e para tëfëmijërisë dhe të shkollës, dukevazhduar dhe mbaruar arsimin emesëm pedagogjik në shkollën“Petro Nini Luarasi” të Korçës, kuështë dalluar për rezultate të larta,me prirje në shkencat shoqërore siaktivist shoqëror, por do të dallohetedhe si krijues.

Vazhdon dhe mbaron studimete larta në Instituti Pedagogjik 2-vjeçar “Luigj Gurakuqi” tëShkodrës, në fakultetin Gjuhë-Letërsi, ku është dalluar për natyrënstudimore. Pasioni për dije dhestudime të mëtejshme e shtyn tëmbarojë Institutin e LartëPedagogjik 3-vjeçar, dega Gjuhë-

Letërsi, në Korçë. Fillon punë simësues, por njëherësh edhe mestudime të fushave të ndryshme: tëFolklorit, Gjuhësisë (Dialektologjisë,Terminologjisë, Toponomastikës,fjalës së rrallë, studime veprash tëpenave të shquara të Kombit, si ajome temë: “Pasuria gjuhësore eprozës së Mitrush Kutelit”, e cilado të botohej nga Akademia eShkencave.

Fillon kualifikimin pasuniversitarpër titull shkencor “Kandidatshkencash”, mbron kursin e lartë tëFilozofisë, fillon gjuhën e huaj,disertacionin, por ndërpritet në mespër arsye burokratike, mentaliteteregresive, konjuktura politike etjera. Fillon me shkrimet e para nështypin e kohës në vitin 1974.Përfundon një kurs të shkurtërintensiv për gazetari.

Nga ai vit dhe deri më sot punonsi i tillë. Nga viti 2002-2011, zotiDhimitër punon gazetar në gazetënlokale shumë të vlerësuar“NOSITI” të Pogradecit, por edhenë gazetat qendrore. Boton shkrimeletrare dhe intervista në organejashtë kufijve, si në: “Zëri”,Prishtinë, “Haemus” në Bukuresht.Shkrime të tija janë botuar on-linenë “Fjala e lirë”, Londër, “Kosovasot”.

Ka gati për botim dy libra:shkrime të fushës së kritikësartistike dhe të letërsisëdokumetare:shkrime studimore,reportazhe, intervista mepersonalitete të qytetit dhe jashtëvendit.

5 Mars 20116 Botime

Arian Leka, i njohur si poet,prozator, eseist, fitues i shumëçmimeve kombëtare endërkombëtare, si dhe i botuar nërevista prestigjioze, zhytet sërishdhe krejt në botën e një trilli të rrallë.

Libri "Ndreqje gabimesh"është një trill, një risi jo thjesht përpoezinë shqipe, që i dhuroi autoritçmimin “Lasgush Poradeci” - 2011të Ministrisë së Turizmit, Kulturës,Rinisë dhe Sporteve.

I larguar paksa nga bota e ujit,që me vëllimin poetik, "Libër Deti"arriti zenitin e vet, poeti tashmëçapitet në një botë tjetër, në njëmaterie të re, kërkon dhe gjen tingullndryshe në botën e gabimevenjerëzore dhe të përqeshjes hyjnorendaj “gabimeve” tona, hyn paudhërrëfyes në botën emarrëdhënieve intime burrë - grua,trup - shpirt, nga e thjeshta, primarja,

primitivja, jo drejt më të lartës,spirales, por drejt më të thjeshtësfare, aty ku fillon jeta.

Ky libër nuk premton evolucion.Është ndërprerje edhe nëkrijimtarinë e autorit, pavarësisht seduket se një syth i tij bulon nga libripoetik Strabizëm, gjithashtu fitues iPendës së Argjendtë, pesë vjet mëparë.

Gabimet njerëzore dallohen,shquhen qartë, që në vargjet e paratë poemës. Madje ato duken se janëaty dhe presin të shfaqet e parafigura njerëzore e tekstit poetik, sipër të shpallur jopërsosjen siudhëheqës.

Arian Leka i drejtohet idilikësnjerëzore, konceptimit të modelitklasik të së bukurës dhe së mirës sit’i drejtohej demonëve futur nëtrupat njerëzorë: “Dil prej meje. /Siç del kavilja/ që të pengon tëngarendësh në fushë. Siç/ prej njërace të egër pëllumbi/ del/pëllumbesha e butë”, sepse “Ngamë e bukura njeriu mërzitet. /Kafaze teli thur për zogj.”

Dyshimi, forma e lëkundshmeqë ndryshon formë, kalimi ipandjeshëm nga qenia njerëzore nënjë formë tjetër, në formën mitiketë shtazës imagjinare që ka fushame lule dhe bar në stomak dhe që

Libri “Ndreqjegabimesh” është një

trill, një risi jo thjeshtpër poezinë shqipe, që

i dhuroi autoritçmimin “Lasgush

Poradeci” - 2011 tëMinistrisë së Turizmit,Kulturës, Rinisë dhe

Sporteve

nuk do të ngrihet në lartësitë enjeriut, të njerëzores, tëshoqërores, që dëshiron të jetëkafshë që ripërtyp fusha të gjerame gabime dhe që këshillon tëruhemi nga njeriu me hark,shigjetë dhe kukurë të re, njeriuqë kërkon ta përmirësojëgjenetikisht, teksa... “Dukegjurmuar gabimin tek unë/ mundtë vrisje edhe atë cilësi fare tëvockël/ tretur te gabimi... Aponga dëshira për të zgjuar/ njeriuntek unë - ndërsa unë vetëkënaqem/ rri shtrirë, dergjemnjëlloj si gabimi/ shigjeta ehumbur...”

Erion Kristo

Arian Leka në poeziNë konkursin e përvitshëm të

MKTRS - 2010, midis dhjetrapjesëmarrësish, poeti, prozatori,përkthyesi, publicisti i mirënjohurpër krijimtarinë dhe niveli e lartë tësaj, zoti Arian Leka u vlerësua meçmimin “Lasgush Poradeci”.“Ndreqje gabimesh” ishte vëllimi itij poetik (Poemë lirike), me të cilënkonkuroi.

Për krijimtarinë e tij, ai ështënderuar me disa çmime kombëtaredhe ndërkombëtare. Nëse do tashikonim në një plan më të gjerë,më të thellë, më të specializuar nëaspektin e ndërtimit kompozicional,të shprehjes dhe të veshjesartistike, të motiveve dhe tëmesazhit, që përcjell, do ta vlerësoj:një monolog dhe debat filozofik mejetën e përditëshme, që nga fillimete saj: “Pa kërkuar rrënjët e gabimitqë thuhet/ se filloi në Idë a në Eden/me një mollë a një fik.../ Subjekti ipoemës është një udhëtim imagjinarsi ai i Dantes me Virgjilin në botëne nëndheshme, por me një ndryshimkapital. A. Leka bën një udhëtimnë jetën mbi tokë, nuk ka një Virgjiludhërrëfyes, por ka një ndërgjegjetë formuar në nivel të lartë arsyetimi,proteston, i bën një skaner jetës,kërkon një katarsis njerëzor dhekjo është arsyeja, që kjo poemë uvlerësua me çmimin prestigjioz“Lasgush Poradeci”. Kjo e kamotivuar autorin ta ngrejëstrukturën e saj mbi bazëesklamacionesh, metaforash,pyetjesh retorike e të tjera.

Poeti Leka, mbase pas shumëvitesh, sjellë në sytë e lexuesitshqiptar, atë, që shumë syresh ekanë harruar, llojin e gjatë tëpoezisë, Poemën dhe kjo është njëvlerë e shtuar.

Lexuesi, kritika, filozofia e jetëska shumë për të diskutuar, por edhepër të mësuar se çfarë duhet tëlargojë nga vetja dhe nga jeta si tëkeqe, si një ndreqje gabimesh dheta njejë këtë si një detyrim moral tëpërhershëm dhe njëherësh do tëndjejë kënaqësi estetike, ngakrijime të tilla, si këto të poetit ArianLeka.

Fitues i çmimit“LasgushPoradeci”

Dhimitër Gegprifti

Botimet Ideart dhe Botimet Poeteka

5 Mars 2011 7Portret

Promovim vlerash njerëzore

Është kthyer në një traditë tëbukur popullore edhe 7-të Marsi,Dita e Mësuesit, ku të gjithamoshat, nxënës, studentë e prindërurojnë përzemërsisht mësuesit përdetyrën e tyre fisnike dhenjëkohësisht shprehin respektin përkëta edukatorë dhe edukatore tëbrezave që vijnë.

Por për mësuesin Haxhi Pere,ky 7-të Marsi 2011 do të sjellë edhenjë gëzim të ri: atë të daljes nëPension, pas 46 vitesh punë mepërkushtim në të gjitha shkollat efshatrat, ku kishte nevojë. Sigjithmonë i përgjegjshëm, i lehtë, iqeshur, i interesuar ka kryer detyrëne mësuesit e të drejtuesit të shkollëspër disa vite.

Puna e mësues Haxhiut, kudoqë ka shkuar e punuar ështëvlerësuar dhe respektuar ngakomuniteti, por edhe ngainstitucionet shtetërore.

E vlerësojmë këtë ditë 17shkurtin 2011, datën e daljes nëpension, një lloj me gëzime të tjera,se kështu është në të vërtetë. Nëkëto momente ndien mbi supepeshën e viteve të punës, që përHaxhiun nuk janë pak, por 46.

Sjellë ndër mend vështirësitë,fytyrat e qeshura të sa e safëmijëve, pa frikë të qindra e qindraprej tyre. Ata sot nuk janë mëfëmijë, por djem e vajza familjarë e

kuadro me profesione të ndryshme,por përsëri të thërrasin: mësues e“profesor”.

E si të mos e quash këtë gëzim,kur shikon me krenari punën dhearritjet e këtyre dekadave.

Jeta dhe puna kështu ështëndërtuar. Brezat i lëshojnë vendinnjëri-tjetrit, duke ecur dhe shikuargjithmon përpara. Kështu kavepruar mësues Haxhiu dhe kështuduhet të veprojnë e do të veprojnëata që vijnë pas.

Cili është mësuesi HaxhiPere?

Ata, që e njohin nga afër dhe ata,që duan ta njohin, do të shohin nëpersonin e tij njeriun e thjeshtë tëpunës e të muhabetit, gjithmonë iqeshur dhe i respektuar, i papërtuaredhe tani që ka 64 vite mbi supe.

Të flet me mall, pasion, por edheme dhimbje për profesionin e bukurtë Mësuesisë, pasi nuk do hyjë mënë klasa e në shkolla, nuk do tëdëgjojë zhurmën karakteristike tëtyre, ato do të mbeten si një kujtimi bukur, që sa vjen e largohet në vite.Por Haxhiu ka qenë e mbetetMësuesi i pasionuar dje, por edhesot, por me një ndryshim, tani nëpension.

U lind më 17 gusht të vitit 1947në fshatin Grunjas (Vërçun) tërrethit të Pogradecit, i martuar mezonjën Merdane dhe ka katër

fëmijë, tre djem e një vajzë. Atjembaroi shkollën fillore me rezultateshumë të mira.

Dëshira për shkollën dhe dijen emotivoi atë që të bënte për tre viterresht nga 1 orë e gjysmë rrugë përtë mbaruar shkollën 7-vjeçare nëÇërravë.

Haxhiu nuk do të mjaftohej mekaq. Lajmi se do të shkonte nëshkollën e mesme pedagogjike“Petro Nini Luarasi” të Korçës igëzoi pa masë, familjen dhe atë vetë,të cilën e mbaron me notënmesatare 9, në vitet mësimore 1961-1965 dhe ruan shumë respekt përish-mësuesit e kësaj shkolle.

Gjatë këtyre viteve aktivizohetme grupin e tetatrit, të këngës, vallespopullore të shkollës nën drejtimin eaktorëve të teatrit “A.Z.Çajupi” P.Mani, Th. Filipi, V. Trako.

Fillon punë në fshatin Prenisht nëshkollën fillore në vitin 1965-1966.Kryen shërbimin ushtarak dhe nëvitin 1971 fillon punë si drejtues nëfshatin e tij deri në vitin 1975.

Në emër të “luftës së klasave”lirohet nga detyra dhebashkëshorten e përjashtojnë ngaPartia. Punon si mësues i gjuhës ehistorisë për 25 vite rresht.

Punoi edhe në fshatin Dërdushëderi në vitin 1998 e mandej deri sadel në pension në Dardhas(Beragozhd).

Gjatë viteve të punës dhe vitevetë Demokracisë ka qenë dhe mbetet

mësues i palodhur edhe nëaktivitete të tjera, si: valltar,këngëtar, recitues, aktor, por edhedizenjator. Anëtar aktiv i shoqatës"Gora".

Do të mjaftonin vetëm vargjete këtij krijuesi popullor Limi Veizinga fshati Dardhas për të bërëportretin e Mësues Haxhi Peres.Mësues të tillë ia bëjnë vetëportretin vetes.

Mësuesit të palodhur,Haxhi Pere

“Sa shpejt ikën vitet, porsjellin ndryshime/ Po shkruajkëto vargje të mbeten kujtime./Mësuesi është jeta, që sjellëlumturinë/

S’e harroj respektin, që kampër Haxhinë.

Njeriu i nderuar s’harrohetpër jetë/ Ta gëzoj pensionin, tërrojë mbi 100 vjetë./ Gjithë jetëne tija ia kushtoi arsimit/ Mezemër të pastër si ujët e burimit./Punoi me ndërgjegje, se kishtepasion/ Ka nxjerrë shumëkuadro sa doli në pension./

Si mësues Haxhiu ka edhe tëtjerë/ Kanë nxjerrë doktorëedhe inxhinierë./ Haxhiu shumëi qetë dhe person i zgjuar/ Nuke harrojnë fëmijët, që i kamësuar.

Një jetë të tërëpërkushtuar arsimit

Dhimitër Gegprifti

Me rastin e daljes në pension

“Mësuesi është jeta, që sjellëlumturinë,

S’e harroj respektin, që kam përHaxhinë”.

(Vargje të një krijuesi popullor)

7-të Marsi: Dita e Mësuesit

5 Mars 20118 Suplement

“Unë, Gruaja”me strategji të reja

"Për vitin 2011Shoqata Unë,Gruaja do të

zbatojë projektinme titull “Unë,Gruaja: Më e

organizuar, Më edukshme, Më eqëndrueshme”,financuar nga

Kvinna tillKvinna"

vazhdon në faqn 9

Botim i referateve tëkonferencës rajonale,

shtator 2010

Shoqata UG ka qenë pjesëintegrale e shoqërisë sonë që nëvitin 2000. Nëpërmjet aktivitetevetë saj, i ka ardhur në ndihmëkomunitetit duke u ofruar atyreshërbime të ndyshme.

Gjatë vitit 2011 Shoqata UGsynon të arrijë qëllimin e saj me këtoaktivitete:

Takime me gra në zonat ruraleGjatë këtij viti UG, do të mbështesëpesë mini-qendra, në Tushemisht,Udënisht, Rëmenj, Mëmëlisht dheRodokal. Mini-qendrat, të cilat kanëqenë pjesë integrale e UG që nëvitin 2000.

Por, gjatë kësaj kohe, këtoqendra janë bërë më të pavarura.Çdo mini-qendër drejtohet nga njëperson kontakti, i cili organizon këtotakime në shkolla ose në shtëpitë etyre. Personat e kontaktit i mbledhingratë së bashku për të diskutuarçështje të ndryshme si: dhuna nëfamilje, barazia gjinore dheprobleme të tjera që janëshqetësuese për to.

Me projektin e këtij viti shoqata“Unë, Gruaja” synon t’i bëjë ato mëtë pavarura, të rrisë më tejkapacitetet e personave të kontaktitpër shkrim projektesh, të mund tëjenë më aktive dhe të kenë mëshumë impakt në komunitetet etyre.

Gjithashtu, këtë vit “Unë,Gruaja” do të hartojë dhe publikojënjë Plan Strategjik dhe një PlanBiznesi. Për të realizuar këtëaktivitet “Unë, Gruaja” do tëmarrë ekspertë të jashtëm, tëcilët do të vlerësojnë punën eshoqatës dhe do të ndihmojnënë hartimin e Planit Strategjikpër vitet 2012-2015.

Plani Strategjik do të orientojëorganizatën të përcaktojë qartëdrejtimet strategjike për punën nëtë ardhmen dhe aktivitete.

Aktivitete të cilat ndikojnë nëqëndrueshmërinë e organizatës nëprespektivën afatshkurtër,

Gjatë vitit 2011 publiciteti do tëjetë i përqëndruar kryesisht nëbërjen e organizatës të dukshme.Kjo do të realizohet nëpërmjetprintimit të fletpalosjeve, buletineve,artikujve në gazetë, faqes zyrtaretë web-site, etj.

Në këto shkrime do të trajtohentema të ndryshme, si: dhuna nëfamilje, çështje të barazisë gjinore,lidershipi, gratë në vendim-marrjeetj.

Qëllimi është që të rritennjohuritë, ndërgjegjësimi dheinformacioni në komunitet.

Gjatë vitit 2011 “Unë,Gruaja” do të vazhdojëkëshillimin për viktimat edhunës në familje dhe do tëshërbejë si zyrë informacioni

afatmesme apo afatgjatë.Nëpërmjet Planit Strategjik do tëidentifikohen kapacitetet ebrendshme, pikat e forta dhe tëdobëta të shoqatës si dhe rolet edetyrat e stafit.

Përsa i përket planit të Biznesit,ai do t’i shërbejë shoqatës të shikojëmë tej, në shpërndarjen e burimeve,të fokusohet në pikat kyçe dhe tëpërgatitet për problemet dhemundësitë që do të ketë në tëardhmen.

Ai nevojitet jo vetëm për të nisurnjë biznes të ri por edhe për tëdrejtuar një biznes, qoftë kjo njëOJF. “Unë, Gruaja” do të nisëplanifikimin me një plan fillimi tëthjeshtë duke përfshirë, njëpërmbledhje të shoqatës, misionin,çelsat e suksesit, analizëne tregut, vlerësimin ekomunitetit, etj.

Planifikimi i Biznesit dotë jetë rezultat i një biznesijo-fitimprurës iqëndrueshëm.

V i z i b i l i t e t i /Dukshmëria dherrjetëzimi është aktivitetitjeter i radhes, i cilipërqëndrohet më tepër nëtakime me donatorë tëndryshëm dhe pjesëmarrjenë rrjetëzime si edhefushata advokacie dhe lobimi.

5 Mars 2011 9Suplement

Dhuna në familje vazhdon tëmbetet një problem për shoqërinëshqiptare. Një numër i madh i gravedhe fëmijëve janë viktimë e dhunës,qoftë asaj fizike edhe asajpsikologjike.

Por, megjithatë nuk e marringuximin të thyejnë heshtjen, tëngrihen dhe të tregojnë se edhe atoekzistojnë, se edhe ato janë pjesë ekësaj shoqërie.

Por një zë duhet të ngrihet, për Anjeza Pengu

“Unë, Gruaja” me strategji të rejavijon nga faqja 8

Gratë janë të forta edhe atëherë kur s'kanë fuqi!

Të rrisimvetëvlerësimin

Takim me ambasadorin e Izraelit David Cohen

për studentët. “Unë, Gruaja” dotë vazhdojë të ofrojë shërbime përnjerëzit në nevojë siç është përshembull mbështetje emocionale/këshillimi i grave dhe vajzave tëabuzuara.

Në të njëjtën kohë do tëvazhdojnë të shërbejnë si një pikëinformacioni për studentët, duke uofruar atyre mundësinë për tëpërdorur bibliotekën e shoqatës.Për këtë, do të organizojë takimeme studentë dhe mësues pranëzyrës.

Gjithashtu do të vazhdojë lobiminpër më shumë gra në vendimmarrjeduke promovuar vazhdimisht dyligjet: “Masat kundër dhunës nëmarrëdhëniet familjare” dhe “ Ligjipër Barazinë Gjinore”, si dhe do tëpromovojmë ligjet dheamendamentet më të reja.

Vizibiliteti/Dukshmëria dherrjetëzimi është një tjetër strategjie shoqatës për ta bërë ata më të

fortë duke marrë pjesë në takimetë ndryshme, takime me donatorëtë ndryshëm dhe pjesëmarrje nërrjetëzime si dhe fushata advokaciedhe lobimi.

Gjatë vitit 2011 publiciteti do tëjetë i përqëndruar kryesisht nëbërjen e organizatës të dukshme.

Kjo do të realizohet nëpërmjetprintimit të fletpalosjeve, buletineve,artikujve në gazetë, faqes zyrtare tëweb-site, etj. Në këto shkrime do tëtrajtohen tema të ndryshme, si:dhuna në familje, çështje të barazisëgjinore, lidershipi, gratë në vendim-marrje etj. Qëllimi është që të rriten

njohuritë, ndërgjegjësimi dheinformacioni në komunitet. Rritjae kapaciteteve:

-Vëzhgimi i organizatave tëtjera për të parë se si funksionojnëdhe se si janë bërë të suksesshme.Për të rritur kapacitetet e stafit,përsa i përket vlerësimit organizativ,njerëz nga stafi i shoqatës do tëshkojnë në disa organizata tëfuqishme.

Do të vëzhgojnë këto shoqatadhe mënyrën se si ato i ndajnëdetyrat, se si ngrejnë fonde etj. Atado të sjellin këtë përvojë në zyrëdhe do të mundohen t’i aplikojnëato.

-Trainime për të shkruarprojekt propozime dhe raportepër fonde të BE-së. Zakonishtështë një procedurë shumë e gjatëdhe e vështirë. Njërëz nga stafikanë marrë pjesë në disa trainimeorganizuar nga zyra e TACSO-sdhe do të vazhdojnë të marrin pjesënë trainime si dhe të aplikojnë përkëto fonde.

t’i treguar vendin maskilizmit dhebotës me mendimet e saj prapanike,që pas saj të bëhen shumë zëra.

Për këtë UG vazhdon memisionin e saj, për të luftuar dhunënnë familje. Në datën 22.01.2011 kanisur sesioni i trainimit me temëkëshillimin, i cili po zhvillohet pranëambjenteve të shoqatës “Unë,Gruaja”. Nëpërmjet kësaj iniciativebordi i shoqatës, do të krijojë dheorganizojë një model të shërbimit

vullnetar. “Unë, Gruaja” vazhdon tëshërbejë si një qendër që shpërndandhe koordinon vullnetarë në shoqatadhe institucione të ndryshme, qëndajnë të njëjtin shqetësim.

Projekti, deri tani ka ecur memjaft sukses dhe do të zgjatë përafërsisht tre muaj. Rreth 26 gra evajza, të cilat po marrin pjesë në këtëtrajnim, po kualifikohen për të qenëtë afta të marrin iniciativën ekëshillimit të grave e fëmijëve tëdhunuar. Duke u bazuar nga teoritëe marra gjatë trainimit,pjesëmarrëset të ndara në rolemundën t’i realizonin edhe nëpraktikë. Gratë kanë kaluareksperienca të ndryshme dhe përkëtë, ato e kanë më të lehtë sjellinngjarje nga jeta e tyre.

Ka pasur raste që kanë qenë

edhe vetë viktima. Këshu që ato endjejnë akoma më shumë dhimbjen,se sa vret një fjalë, se sa vret njëshpullë apo një kamzhik. Janëzhvilluar rreth 5 sesione trainimi metema të trajtuara si: Dhuna NdajGruas; Si të jesh dëgjues i mirë; Sitë krijosh vetëbesim; Alternativatpër viktimat; Si ta shmangimdhunën...

E gjithë kjo ndihmon nëpërparimin e grave dhe arritjet ebarazisë midis gruas e burrit,çështje këto, të cilat i përkasin tëdrejtave të njëriut dhe kushtit përdrejtësi sociale. Nëpërmjet punëssë palodhshme të shoqatës ështërritur numri i grave që kanëvlerësim për veten dhe aspirata përtë qenë pjesë e vendimmarrjes.

5 Mars 201110 Horizont

Në hyrjen për Biblën shqip,botimi i vitit 1999 lexojmë:” Biblaështë Libri i Librave. Libri me anëtë të cilit Zoti flet dhe zbulonvetveten. Bibla është libri më ilashtë që ekziston, është i vetmi libëri frymëzuar prej Zotit. Ajo përmbankrijimin e popullit të Perëndisë dhehistorinë e tij nëpër shekuj deri nëardhjen e shpëtimtarit të njerëzimit,Birit të Perëndisë, Jezu Krishtit,pastaj vazhdon me historinë ekishës së parë dhe përfundon mekrijmin e ri.”

Bibla nuk është një libër qëmerret thjesht me historikun eplanetit të Tokës, megjithëse na jeptë dhëna, gjurmat e të cilave mundtë gjenden tek studimet e analizatgjeologjike. Por, nuk është asthjesht një libër i historisë, që tëpërfshijë gjithë historinë e gjithënjerëzimit, pavarësisht se përmbantë dhëna e dokumenton faktehistorike, gjurmat e të cilave mundtë gjenden në studimet historike, nëkërkimet arkiologjike, etj.

Në këtë studim do të japim tëdhëna Biblike për EpokënParaadamike. Para se të fillojmëme studimin e mirëfilltë duam tësqarojmë një fakt me rëndësi tëjashtëzakonshme: Bibla është njëlibër që sqaron vetveten. Asnjëherënuk gjendet një e vërtetë në Bibël,e cila mbështetet vetëm në njëcitim. Çdo fakt, çdo e vërtetë,mbështetet të paktën në dy ose trecitime. Kjo është në përputhje meparimet e gjykimit që Zoti i dhaIzraelit duke thënë: “Çdo e vërtetë,të mbështetet në dëshminë e dy osetre dëshmitarëve të besueshëm.Asnjëherë mos dënoni dikë medëshminë e një dëshmitari tëvetëm”.

Shumë sekte e kulte ka sot nëbotë, të cilat deklarojnë të kenë nëbazë të tyre Biblën. Ata citojnëthënie biblike por, nuk e respektojnëparimin e vërtetimit e të konfirmimittë të vërtetës. Në Ungjillin sipasMateut 4 : 5- 7 kemi:

5- "Atëhere djalli e çoi në qytetine shenjtë dhe e vendosi në majë tëTempullit (të Zotit)

6- dhe i tha: "Nëse je Biri iperëndisë, hidhu poshtë, sepse ështëshkruar: “Ai do t´u japë urdhërengjëjve të Tij për ty dhe ata do të

të mbajnë mbi duart e tyre që tëmos ndeshesh me këmbën tënde nëndonjë gur.”

7-Jezusi i tha: "Është shkruargjithashtu:" Mos e tundo Zotin,Perëndinë tënde”

Ky citat nxjerr një të vërtetë,të cilën ndofta as nuk do të guxonimta imagjinonim: Mund të na vijëdikush, i cili ka mundësinë të nashpjerë në qytetin e shenjtë, ështënë gjendje të na futë brendaTempullit të Zotit, madje është i aftëtë na çojë deri në çatinë e Tempullitdhe aty na citon fjalë nga Bibla, emegjithatë, ky person mund të jetëdjalli vetë.

Si mund ta shmangim rrezikun?Shumë thjesht, duke kërkuar që ajoqë mundohen të na e paraqitin si tëvërtetë e fakt biblik, të mbështetete të konfirmohet të paktën dy osetre herë nga Bibla vetë, ndryshemos e prano. Tani le të shtjellojmëtemën: Epoka Paraadamike. Nëanalizimin e kësaj teme do tëpërmendim shkurtimisht tre etapa:

1-Periudha e sundimit të drejtëtë Luçiferrit, në kohën kur ai ishtenë harmoni me Zotin. 2-Periudha erebelimit të Luçiferit. 3-Ndëshkimii Luçiferrit dhe i pasuesve të tij,përmbytja e parë e tokës1-Periudha e sundimit të drejtë tëLuçiferrit. Në Bibël na flitet qartëse, ka patur një kohë, e cila është epamundur të matet në vite, në tëcilën planeti i tokës ka qenë nën

drejtimin e kryeengjëllit Luçiferr.Luçiferri na përshkruhet si njëkryeengjëll me bukuri e aftësi tëjashtëzakonshme, të matura jo mekriteret tokësore, por me atoqiellore.Vetë emri i tij, do të thotë:Ai që sjell dritën. Dhe drita që aisillte, ishte dritë hyjnore. Në librine profetit Ezekiel 18: 12-18 thuhet:

12- Ti ishe vula e përsosmërisë,tërë dituri dhe i përsosur ngabukuria,

13-Ti ishe në Eden, në kopshine Perëndisë; ishe mbuluar me çdolloj gurësh të çmuar: rubina, topaze,diamante, krizolit, oniks, diaspore,safire, karbonite, smeralde dhe ar;punimi i dajreve të tua dhe i flautevetë tua u përgatit për ty ditën që ti ukrijove.

14 -Ti ishe një kerubim i vajosur,një mbrojtës. Unë të kisha vënë nëmalin e shenjtë të Perëndisë dhe tiecje mes gurësh zjarri.

15 -Ti ishe i përsosur në rrugëte tua, qysh nga dita që u krijove,derisa nuk u zbulua te ti çoroditja.

18 -Në morinë e paudhësive tëtua, me ligësinë e tregtisë sate kepërdhosur shenjtoret e tua...”Pra në këto vargje, si edhe nëshumë të tjera në Bibël, Luçiferricilësohet si një nga krijesat më tëpërsosura të Zotit të Përjetshëm.Ai na përmendet si një ngakryeengjëjt. Bibla përmend trepersona me pozitën e Kryeengjëllit:1 -Mikaeli - kryeengjëlli luftëtar, 2

-Gabrieli - kryeengjëlli lajmëtar, 3 -Luçiferri, mesa duket ishtepërgjegjës për thurjen e lavdisëkushtuar Zotit. Midis të tjerave këtëe dëshmon bukuria e tij (veshja mear e gurë të çmuar), si edhe faktiqë një pjesë e krijesës së tij janëinstrumenta muzikorë, etj. Luçiferri,njëkohësisht me postin eKryeengjëllit, mban edhe postin eKerubimit të Vajosur dhe titullinMbrojtës. Bibla dëshmon gjithashtuse Luçiferri kish nën komandën etij një të tretën e enjgjëjve. Titulli epozita e Kerubimit të Vajosur i jeptetë drejtën të qëndronte në praninëe Zotit të Gjithfuqishëm, madje meprivilegjin e mbrojtësit të Fronit tëPërjetësisë. Në planin tokësor,Luçiferri qendrën e kishte nëKopshtin e Edenit, sipërfaqja e tëcilit ishte e mbuluar me gurë tëzjarrtë. Kopshti i Edenit i periudhësadamike na përshkruhet krejtndryshe. Fjala eden do të thotëkënaqësi. Luçiferri në planintokësor na përshkruhet, në pozitëne një prifti ndërmjetësues, midisKrijuesit dhe racës ose racave tëkrijesave që jetonin atëhere në tokë.Detyra e Luçiferrit ishte t´u bëntetë njohur Zotin krijesave tokësore,t´i drejtonte këto krijesa në rrugënse drejtësisë dhe t´u bënte të njohuratyre rrugën e drejtë hyjnore. T´idrejtonte krijesat e tokës t´i thurninlavdi Krijuesit të tyre në mënyrë tëpranueshme për standartet qiellore.Gjithçka që i takonte Zoitit çohej tekfroni i Tij me anë të Luciferrit. Poashtu ishte detyra e Luçiferrit tëkujdesej që edhe engjëjt që i ishinbesuar nën komandën e tij, tëqëndronin të shenjtë, të kryenin mepërkushtim detyrat e tyre ndajKrijuesit të tyre.

Dhe për një periudhë të cilën nukmund ta matim në vite, Luçiferriqëndroi në rrugën e drejtë dhebashkë me të gjithë ata qëndodheshin nën komandën e tijqofshi enjgjëj apo krijesa tokësore.Në këtë kohë Luçiferri ishte besnikndaj Zotit. Ezekiel 28:15 “Ti ishe ipërsosur në rrugët e tua qysh ngadita që u krijove, derisa nuk u zbuluate ti çoroditja.” Çfarë e prishi këtëpërsosmëri? Çfarë e shkatërroi këtëharmoni?

Epoka ParaadamikeVështrime Biblike

Gjelok Marko

5 Mars 2011 11

Ëndrra për t’u bërë një ditëmësues, ka qenë dhe mbetet ndërmë të bukurat për të gjithë ata,që fillojnë të futen në jetë, për tëbërë diçka dhe për të qenëdikush. E kjo, natyrisht nuk mundtë arrihet pa dije të thella e tëqëndrueshme dhe mbi të gjithadëshira e vullneti për t’ikonkretizuar ato në jetën epërditëshme me njerëzit dhepunën, që të është besuar.

Kjo ide-lejtmotiv iluminist kashërbyer për vite e dekada të tëraderi në ditët tona. Dhe kështu etillë do të mbetet.

Shqiptari dhe gjithë Shqipërianë shekuj e kanë ëndërruar dhe ekanë dashur diturinë: Gora,Mokra, Pogradeci kanë faqe tëndritura të kësaj historie përhapjen e shkollave të para shqipedhe të mësuesve martirë përABC-në.

7 Marsi i këtij viti 2011,shënon njëqind e njëzet e katërvjetorin e shkollës së Parë Shqipetë Korçës e të Pogradecit. Nëkëtë mjedis natyror, shoqëror efamiljar u lind, u rrit, u formua,punoi me përgjegjësi të lartë,korrektësi në Gorë e në Mokër,deri sa doli në pension mësuesi i

nderuar Eshref Nuri Shkullaku.

Eshref Nuri Shkullaku (Curriculum vitae)

I lindur në Stropckë të rrethit tëPogradecit më 24 shkurt të vitit1947 në një familje fshatare metradita dhe ndjenja të theksuarapatriotike. Në vitin 1958 mbaronshkollën fillore në fshatin e lindjesdhe shkollën 7-vjeçare në Çërravënë vitet mësimore 1958-1961 merezultate shumë të mira.

Ëndrra për t’u bërë mësuesbëhet realitet. Vazhdon shkollën emesme Pedagogjike “Petro Nini” nëKorçë në vitet 1961-1965.

Fillon punën si mësues në cikline ulët në fshatin Dardhas për njëkohë të shkurtër. Kryen shërbiminushtarak dhe më pas do të shkojëta ushtrojë profesionin e bukur tëmësuesit në një nga fshatrat edëgjuara të Mokrës së Sipërme,Dunicë, ku punoi jo pak, por 7 vite.

Karakteri, puna, serioziteti,korrektësia i dha mundësi, që këtunë këtë fshat të krijojë edhe familjeme zonjën Arta Neim Agollin, trefëmijët dy vajza dhe një djalë.

Dhe kështu vazhduan evazhdojnë ëndrrat me punët e

fëmijët e tyre dhe gjithë rrethinfamiljar e shoqëror. Vullnetin përpunë, vendosmërinë, të gjithacilësitë më të mira të Eshrefit i kanëtrashëguar fëmijët e tij, Enkeleda,Albana dhe Ertoni.

Në vitin 1975 do t’i drejtohetpërsëri Gorës, krahinës nga erdhidhe do të punojë për 10 vite rreshtnë Osnatin malor. Më vonë, më1985 transferohet në fshatinDardhas për katër vite dhe më pasnë fshatin e lindjes në Stropckëderisa del në pension.

Çfarë e dallon Eshref NuriShkullakun?

Ne, që e njohim nga afër dheata, që dëshirojnë ta njohin, nukdo ta kenë të vështirë të dallojnënë personalitetin e tij tipare tëvlerësuara të karakteritnjerëzor: thjeshtësinë,sinqeritetin, respektin,korrektësinë, dëshirënpër punë.

Në të gjitha rastetme Eshrefin do të gjeshbuzëqeshjen dhegatishmërinë për tëbiseduar e ndihmuarsipas rastit dhe

Portret

7 Marsi - Dita e Mësuesit

“Dhe dritë e Diturisë përpara do të na shpjerë...”

Eshref Nuri ShkullakuMësuesi i Mokrës dhe i

Gorës

Me rastin e daljes në pension

mundësisë. Profesionin e mësuesite kreu në mënyrë të përkryer: mepërkushtim e përgjegjësi, merezultate të larta e të qëndrueshme.I ka kushtuar vazhdimisht kujdespërgatitjes profesionale.

Ky ka qenë tipari dallues ipunës së tij në këto 45 vite punembi supe.

Por Eshrefi ishte dhe është njëaktivist shoqëror, njeri i nderuardhe i respektuar nga të gjithë. Kyështë motivi, që në vitin 1984dekorohet me medaljen “NaimFrashëri” me motivacionin:

“Për punë të mirë në edukimine brezit të ri brenda dhe jashtëprocesit mësimor dhe përpasurimin e bazës mësimore nëshkollë”.

-dekoruar me medaljen “Naim Frashëri”

Eshref Shkullaku

Dhimitër Gegprifti

5 Mars 201112

NË KRYEQYTETIN EEUROPËS

Shënime udhëtimi nga Belgjika

Shiu vazhdon të bjerë, ndërsatreni ecën përgjatë një lugine tëngushtë e të bukur, që më kujtondisi luginën e Shkumbinit, kurudhëtoja me tren drejt Pogradecit.Edhe ky lumë, ashtu si Shkumbinigjarpëron herë në njërën e herë nëtjetrën anë të hekurudhës, veçseështë më i rrëmbyeshëm. Pyje tëtëra me mështekna apo meberiozka (siç jemi mësuar t’i njohimnëpër poezitë e Eseninit), të bëjnëtë të duket vetja sikur udhëtonnëpër Rusi. Arkitektura ndryshonaq shumë e ka aq fantazi sa asnjëranuk i ngjan tjetrës e harmonizohenmrekullisht me ambientin që irrethon.

Tek vështroj mështeknat, qëduken aq të brishta, poetike eelegante në pejzazhin dimëror, mëvjen vetvetiu pyetja: Si është emundur që drurin e kësaj peme nëvendin tonë e përdornin përprodhimin e qytave të armëve?Ishte një pyll i mrekullueshëmmështeknash në Shishtavec tëKukësit, drurët e tëcilit dërgoheshin në fabrikën earmëve në Poliçan të Skraparit.Paradoksale, që gjërat më paqësoredinim t’i kthenim në mjete lufte.Zbres në stacionin e qytetit tëLiezhit. Është kontakti im i parë meBelgjikën. Stacioni i Liezhit, indërtuar buzë lumit që ndan përmesqytetin dhe në këmbët e një kodre,është ndër më të bukurit e mëmodernët që më ka qëlluar të shoh.Ndërtuar vitet e fundit, në njëstrukturë gjigande hekuri e xhami,ai i ngjan herë një syri që i vështronme ëmbëlsi mysafirët që vijnë eherë një guacke të bardhë egjigande. Në dy ditët që qëndrova

në këtë qytet shiu nuk pushoi qoftëedhe një minutë të vetme. Madjepati edhe disa përmbytje, pasojat etë cilave u eleminuan menjëherë, nësajë të masave efikase eorganizimit të përsosur. Ishin tënjëjtat ditë, kur edhe Shkodra do tëpërmbytej e qytetarët do të liheshinnë mëshirën e fatit për javë të tëra.Por në Belgjikë është kryeqyteti iEuropës, kurse në Shqipëri ështëkryeqyteti i korrupsionit. Klejdia dhedy shoqet e saj bashkëstudente, Elifnga Stambolli dhe Kristina ngaAthina më shoqëruan të njihjaqytetin simpatik të Liezhit,qytetin e studentëve mbi kodrinë,lokalet e këndshme, sheshinmesjetar, muzeun e zoologjisë, atëtë koraleve, një ekspozitëinteresante fotografike nga jeta etë burgosurve në burgun e sigurisësë lartë etj. Ndiehesha i lumtur qëvajza ishte ambientuar aq mirë nëpak muaj. Madje më tregonte qëqyteti u ofronte shumë mundësi tërinjve për të punuar që gjatë jetësstudenteske, në njëkohë që në Itali nuk u hapetperspektivë edhe për shumë vitepas mbarimit të Universitetit.

Në Bruksel mjafton të hysh nëqendër të qytetit të vjetër, në GrandPlace (Sheshi i madh) dhe gjendeshnë një nga pjacat më të bukura tëEuropës, siç konsiderohet jo vetëmnga guidat turistike por edhe ngashumë turistë. Ndërtesat qërrethojnë Grand Place, të ndërtuaranë stilin gotik, janë të një bukuriemagjike. Ndërtesa e Bashkisë sëqytetit ose siç quhet “Hotel de Ville”është jo vetëm një nga monumentetmë të shquara antike të Brukselit,por edhe ndërtesa më e bukur e stilit

gotik në tërë Belgjikën. Një ngasallat më të bukura, është zyra ekryetarit të bashkisë, e zbukuruarnë shekullin e 18-të nga Brabante.Ndërsa ndër më të vizituarat ështësalla e martesave, ku që ngarevolucioni francez, bëhetceremonia e të gjitha martesavecivile të këtij qyteti.

Një herë në vit, në maj, GrandPlace shtrohet me tapetshumëngjyrësh, pasi bëhetmerkatoja e luleve. Përballëndërtesës së bashkisë, ndodhet ajoqë nuk di pse quhej “shtëpia embretit”, kur mbreti nuk ka banuarbrenda qoftë edhe një natë. Po aqsugjestionuese nga pamja, ajotërheq turistë të shumtë edhe përfaktin se brenda saj ndodhen muzeukomunal i Brukselit me vepra tëshumta arti, koleksioni ipakrahasueshëm i pllakave maiolikedhe i porcelaneve, si dhe guardarobame mbi 600 kostume e atij qëkonsiderohet simboli i qytetit, meemrin Mannekin-Pis.

Këto kostume të epokave tëndryshme u janë veshur statujavetë vogla të këtij simboli, që herë-herë kanë edhe fytyrën epersonazheve të njohur si ElvisPresley etj. Po çfarë është kysimbol, me të cilin ndeshesh në tëgjitha guidat turistike, në të gjithadyqanet e suvenireve... Gojëdhënatregon se në një ditë pazari, njëringa pasanikët e qytetit humbi midisturmës djalin e tij të vogël e tëvetëm. E kërkoi me ankth për pesëditë me radhë, por nuk po e gjente.Në mbrëmjen e ditës së pestë, idëshpëruar e pa shpresë, ndalet nënjë lokal të vogël në një kryqëzimrrugësh për të pirë një birrë para se

të kthehej në shtëpi e të hiqte dorëpërfundimisht nga kërkimet. Tek pongrinte gotën e birrës, sytë i shkojnëtek një qoshe muri, tek një krijesë evogël. Ishte i biri, që po bënte pipi-në. Pikërisht në përjetësim të këtijmomenti, i ati porositi (ishte viti1350) një skulpturë prej guri qëparaqet vogëlushin në gjestin në tëcilin u gjet.

Meqenëse skulptura u bë simboli qytetit, në vitin 1619 u derdh nëbronx, e kështu prej më shumë se 7shekuj, ai vogëlush vazhdontë bëjë pipi-në në atë kryqëzimrrugësh. Vetëm në raste të veçanta,bashkia vendos që në vend të pipi-së nga vogëlushi i bronxtë të dalëverë ose birrë. Por dihet, që simboletkthehen gjithnjë e më shpesh nëburim biznesi. Duke parë sa shumëvizitohej statuja e vogëlushit,skulptori Debouvrie vendosi të bëjëversionin femëror të saj. Dhe nëvitin 1985 ai instaloi skulpturën eJeanneke Pis në një rrugicë nga anatjetër e Sheshit të Madh.

Kësisoj, tërë turistët tashmëvizitojnë si vogëlushin, ashtu edhevogëlushen që i kryejnëpublikisht nevojat personale. Pallatimbretëror e ndërtesa e parlamentitme parkun plot skulptura në mes,një numër i madh kishash të vjetrae me një luks evident, bibliotekambretërore, ndër më të mëdhatë eEuropës, teatri mbretëror që meveprimtarinë e vet konkurron meteatrot më të njohur të kontinentit,ndërtesa me bukuri ekzaltuese ebursës, plotësojnë atë kuadërmonumentesh që e bëjnë tëveçantë kryeqytetin europian.

vazhdon në faqen 13

"Arkitektura ndryshon aq shumë eka aq fantazi sa asnjëra nuk i ngjan tjetrëse harmonizohen mrekullisht me ambientin

që i rrethon

5 Mars 2011 13Nostalgji

Një nga 6 lagjet e Brukselit ështëedhe ajo që quhet lagjja europiane.Më pak interesante nga anaarkitekturore, sepse dominojnëkonstruksionet prej hekuri, xhami eçimentoje, që i japin një ftohtësi tëdukshme. Për ta ndërtuar atë janërrafshuar e zhdukur nga faqja edheut lagje të tëra. Natyrisht, mefondet e Europës.

Ndër ngrehinat më imponueseështë ndërtesa e KomisionitEuropian, e ndërtuar në vitin 1967.Praktikisht ajo, bashkë meParlamentin europian që ngrihet pakmë tej, përbëjnë zemrënadministrative të Europës sëBashkuar. Ftohtësinë arkitekturoretë zonës janë munduar ta thyejnëme parkun e 500-vjetorit, ku janëedhe muzeu i automobilizmit, muzeui shkencave natyrore, muzeu iarmëve dhe i historisë së luftës, qëtërheqin vizitorë dhe e gjallërojnëdisi atë. Një hijeshi të veçantë i jepparku Leopold, me shumë gjelbërime lule dhe me liqene të vegjël, plotme rosa.

Madje, arkitektët i kanë vënë repasojat ambientale të atyrekomplekseve hekur- xham-çimentoe tani po ndërtojnë edhe pistabiçikletash, bile edhe blloqeresidenciale për banorë. Kësisoj nëlagjen europiane nuk do dëgjohenveç zëra parlamentarësh ezyrtarësh të vjetër të Europës, poredhe zëra fëmijësh, që do u kujtojnëzotërinjve me mjekra t’i hedhin mëshumë sytë e kujdesin tek eardhmja.

Në Waterloo. E ndërsa lagjjaeuropiane ka të bëjë me të ardhmene kontinentit, mua më lindi dëshiratë shkoja të vizitoja një qytet tëvogël, që ka të bëjë me të shkuarën.Qyteti Waterloo, ndodhet nja 20 kmnë jug të Brukselit, në drejtim tëFrancës. Rruga drejt tij më kujtontedisi rrugën që të çon nga Parisi përnë Versajë. Veçse pylli i Bulonjësnë rrethinat e Parisit, është shumëmë i madh, më i dendur e më ifrikshëm se ky që na shoqëron përnë Waterloo. Kontakti me qytetinishte zhgënjyes. Madje ai i ngjante

më shumë një fshati. -Dua të zbrestek fusha ku është bërë beteja eValerlo-së,-i them shoferit tëautobuzit.

-Ah, ju doni të shkoni tek Luanii Valerlo-së? Tek stacioni tjetërzbrisni e pastaj do ecni 1 km nëkëmbë pasi të kaloni lumin, -tha ai.Pas lumit, një fushë që nuk i dukejfundi. Vetëm tej në horizont disakodra gati-gati shkriheshin memjegullën që tentonte të varej deriposhtë. Kisha përpara teatrin kujanë bërë luftimet e një prej betejavemë të mëdha e më të përgjakshme,që shënoi fundin e NapoleonBonapartit. Jo pa emocion shikojarretheqark, duke u munduar tëfotografoja sa më shumë e të fiksojaedhe brenda vetes sime çdo detaj.Në hyrje të fushës, një kodër nëformën e një koni gjigand e tëgjelbër me një skulpturë në majë.Sa më shumë që afrohem, aq mëtepër ajo skulpturë merr trajtat e njëluani të gurtë, që shkel meputër një sferë të madhe. Ja psebelgët nuk thonë “Beteja e Valerlo-së” por “Luani i Valerlo-së”.

Është pak e çuditshme pse ne ekemi të ngulitur emrin e kësaj betejeme humbjen dhe jo me fitoren.Përgjithësisht kur bëjmë fjalë përndonjë disfatë të madhe ne themi“u bë Valerlò”. Ne kujtojmë emrine Napoleonit, që humbi në këtëbetejë, e nuk përmendim emrin eWellingtonit që komandonte forcat

aleate të 7 vendeve europiane dhee fitoi betejën.

Ngjitja për në kodër është pak elodhshme, për shkak se të 226shkallët e saj janë mjaft të pjerrëta.Vetëm kur ngjitesh në majë vërense sa madhështore dhe imponueseështë skulptura e luanit, krenar, qëme atë sferën nën putra duket sikurka vënë globin poshtë këmbëve. Nëatë shesh të vogël majë kodrës, kungrihet skulptura, është fiksuar nëmënyrë të rrafshtë një pllakëmetalike me planin e betejës. I ngjannjë fushe shahu me përmasa tëmëdha. Në njërën anë ështëshkruar Wellington dhe janërreshtuar forcat e koalicionit. Ngaana tjetër është shkruar Napoleonedhe renditen valangat franceze.

Ndërsa fusha reale e betejëshapet përpara syve gati me përmasatë pakufijshme, aq sa është evështirë që vështrimi të rrokë limitete saj. Ti e vështron e mendon mevete se këtu u bë ajo betejë epaharruar e legjendare e 18qershorit të vitit 1815.

Napoleoni kishte zgjedhur atëditë në hyrje të verës me mendiminqë të përdorte në mënyrë tëefektshme artilerinë e tij tëfuqishme. Sipas parashikimeve tëtij, beteja do të zgjaste aty rreth 4orë e pastaj ai do të hyntetriumfalisht në Bruksel. Por shiu idendur që filloi të binte që përparangritjes së kampit të luftës e vazhdoi Ndue Lazri

NË KRYEQYTETIN E EUROPËStërë natën, i tingëlloi Napoleonit sinjë ogur i zi.

Për herë të parë oficerët e tijarritën të lexonin tek ai njëfarëshqetësimi. U ngrit në orën një tënatës e kërkoi të bënte inspektimine trupave. Ndërsa Wellingtoni këtëlloj inspektimi e bëri nërrezet e para të ditës. Dukej më iqetë, bënte shaka, madje i kërkoipaguren një ushtari dhe piu çaj tëngrohtë prej saj.

Nuk kam ndërmend të zgjateme të përshkruaj si u zhvillua beteja.Historianët e kanë bërë atë nëmijëra volume dhe e pasqyrojnëshumë filma. Ajo zgjati 8 orë.Artileria e Napoleonit nukfunksionoi, se topat e tij mbetën nëbaltë dhe ishte e pamundur tëtërhiqeshin.

U vranë 40.000 luftëtarë të tëdy kampeve. Napoleoni nuk hyri dottriumfalisht në Bruksel, përkundraziu kthye mbrapsht me disfatën mëtë madhe mbi shpatulla dhe do t’imbyllte ditët e tij në Shën Helenë,ku vdiq më 5 maj 1821. Poshtëkëmbëve kam kodrën-monument,për ngritjen e së cilës u përdorën90.485 metër kub dhè. Një metërkub për çdo luftëtar që mori pjesënë këtë betejë. (Historianët errumbullakosin në 300.000 numrine luftëtarëve).

Idenë për ngritjen e saj e dhaPrinci i Portokalltë, që ishte një ngakomandantët e forcave tëkoalicionit. Ai ishte në të njëjtënkohë mbret i Hollandës dhe duka iLuksemburgut. Ai e shtroi idenëvetëm dy vjet pas zhvillimit tëbetejës, por realizimi i saj u bë 8 vjetmë vonë. Punimet zgjatën 3 vjet(1823-1826). Lartësia e kodrësështë 40 metra nga niveli i fushës.Nga jashtë pamja e saj ishte mësee zakonshme.

Por brenda do të shikoja diçkaimpresionuese. Panorama ishte nëtë vërtetë një pikturë gjigande qëvinte rreth fasadës së brendshmemurale të kullës. Me një shkallë tëdrunjtë ngjiteshe në qendër tëndërtesës dhe e gjeje veten meskësaj pamjeje panoramike tëbetejës.

vijon nga faqja 12

Shënime udhëtimi nga Belgjika

5 Mars 201114 Shëndetësi

Refluksi i ezofagut është njësëmundje që konsiston në rikthimin,shpesh pa asnjë sforco, tëpërmbajtjes së stomakut në ezofagdhe jo rallë deri në gojë. Kjopërmbajtje mund të jetë lëngu istomakut por edhe ushqimi.

Që të kuptohet më mirë seçfarë ndodh në këtë sëmundje, mëduhet t’ju rikujtoj se ezofagu ështënjë organ muskulor në formë tubiqë lidh hapësirën e nazo-faringutme stomakun. Në pjesën e fillimitku lidhet me nazo-faringun dhe nëfund ku lidhet me stomakun, fijetmuskulore nuk janë më gjatësore,por rrethore duke formuar kështudy sfinktera që hapen e mbyllen nëmomentin kur nëpër to kalonushqim apo lëngje. Pra ushqimetapo lëngjet kalojnë tranzit nëpërezofag.

Në rastin e sëmundjes sërefluksit të ezofagut, sfinkteri iposhtëm e humbet fuqinëfunksionale për t’u mbyllur, kështuqë përmbajtja e stomakut melehtësi rikthehet në ezofag, madjeka raste kur mund të dalë edhe nëformë të vjellash. Ky rikthim në çdorast që përsëritet shkakton njëndjesi jo të këndshme, madieshqetësuese në formë djegëse qënga lukthi e deri në grykë dhe qëpopulli e identifikon si “urthe”. Kjoshenjë shumë karakteristike mundtë shoqërohet edhe me dalje të herëpas herëshme të gazeve tëstomakut në formën e“gromësirave”.

Më pas për shkak të këtyrerikthimeve të herë pas herëshmemukoza e fund ezofagut mund tëpësojë ndryshime të tilla qëshoqërohen me hemoragji të voglae pamundësi për t’u ushqyer. Kjosituatë mund të precipitojë në atëqë në mjekësi quhet “ezofaguBarret” e që nuk është gjë tjetër

Refluksi i ezofagut

Dr. Andrea Kocaqi

veçse një pararendëse e kancerit tëezofagut. Siç edhe kuptohet refluksii ezofagut nuk është një sëmundje ethjeshtë dhe nuk duhet tëneglizhohet. Përkundrazi, çdoperson që ndjen rikthim tëpërmbajtjes së stomakut, urthe egromësira qoftë në qetësi, pas njëngrënie të bollshme aq më tepër tëpasur me yndyrna, pas përkuljes sëtrupit përpara, gjatë qëndrimit shtrirëfill pas ngrënies dhe simtoma këtoqë qetësohen pas marrjes së një antiacidi, duhet që sa më parë të kërkojëndihmen e mjekut të familjes përtrajtim.

Me të drejtë theksoj trajtim sepsepër këtë sëmundje nuk mjaftonmarrja e një medikamenti apo njëkure dhe me kaq puna mbaron.Përkundrazi, nevojitet një ndjekjemë e gjatë dhe komplekse. Strategjiae ndjekjes së këtyre të sëmurëve dotë ishte kjo: Pas marrjes së ankesavetë pacientit, me patjeter do t’ikërkohet atij që të kryejë njëendoskopi. Kjo e fundit do të jetëshumë e nevojshme për monitorimine gjendjes së ezofagut nëvazhdimësi. Nëse simtomat dheendoskopia tregojnë se sëmundja

nuk është e komplikuar, këshillohetpacienti që të modifikojë stilin esjelljes dhe të jetës.

Më konkretisht; të përcaktojnënjë orar rigoroz për marrjen evafteve ushqimore dhe të mos eshkelin atë, ushqimin ta marrin memasë e jo të bollshëm, ai nuk duhettë jetë shumë i yndyrshëm, të mosshtrihen në krevat a kolltuk deri treore pas marrjes së ushqimit dhe tëmos bëjë punë që e detyrojnë tëmbajë trupin e përkulur përpara aponë gjunjë.

Nga ana tjetër ekzistojnë disaushqime që ulin presionin esfinkterit të poshtëm të ezofagut, qështojnë aciditetin dhe që është emira të mënjanohen sa të jetë emundur nga këta paciente.Konkretisht; çokollatat, të gjithapijet alkoolike, ushqimet pikante,kafeja, qepa, hudhra, petët (ebyrekut apo të bakllavasë etj.),duhani, pijet alkoolike etj. Por ngastudimet e ndryshme ka rezultuarse vetëm 20-30% e pacientëveqetësohen vetëm me zbatimin ekëtyre masave këshillmore. Përkëtë arsye del e nevojshme dhe edomosdoshme që këto masa të

zbatohen dhe të shoqërohennjëkohësisht me mjekiminmedikamentoz.

Nga mjekë të ndryshëm,gastrologë, është vërejtur se marrjae kombinuar e disa medikamenteveka dhënë një efikasitet më tëdukshëm sesa marrja e njemedikamenti të veçuar. Kështukëshillohet marrja e një ngaantiaciditete si; alukoli, alugeli,maloxi etj., për pak ditë, shoqëruarme një nga antagonistet e H2receptoreve si; ranitidina,cimetidina, femotidina etj., ose njënga frenuesit e pompës protenikesi; omeprazoli, pantoprazoli etj. Këtotë fundit kanë rezultuar shumë mëtë efektshme.

Frenuesit e pompës protenikemund të merren deri për 14 ditë dhemë pas kjo mund të përsëritet disaherë brenda vitit si mjekim mbajtesapo paraprirës së krizave tëmundshme. Mjekimi i zgjatur mefrenuesit e pompës protenike duhetshoqëruar herë pas here me dhëniene vitaminës B12.

Por ndjekja e këtyre tësëmurëve, siç theksova edhe pakmë lart, nuk kufizohet vetëm mekaq. Mjeku i familjes apo aispecialist duhet t'i kërkojë të sëmuritqë çdo 1-2 vjet dhe/ose kur e gjykonse sëmundja po rëndohet, tëpërsërisë endoskopinë e ezofagutmadje shoqëruar edhe me marrjene materialit për analizë.

Kjo gjë do të shërbejë përmonitorimin e gjendjes sëfundezofagut dhe nëse do tëkonstatohen keqësim apo devijimdrejt “ezofagut Barret” do të mbetetqë së bashku me pacientin të marrinnë konsideratë dhe të vlerësojnë sialternativë të fundit, atëkirurgjikalen.

Refluksi i ezofagut është një sëmundje që konsiston nërikthimin, shpesh pa asnjë sforco, të përmbajtjes së stomakut në

ezofag dhe jo rrallë deri në gojë. Kjo përmbajtje mund të jetëlëngu i stomakut, por edhe ushqimi.

5 Mars 2011 15Kohë e lirë

Ekzistenca

“Natyrisht! -tha burri me kapelekafe, ka polica të mirë dhe policatë këqinj. “kini të drejtë: -tha burri iri, po. Është shumë e vërtetë. Aponuk është Xhuli?” Xhuli nuk upërgjigj dhe vështroi e mërzitur.Mbylli sytë.

Në kabinën e trenit ndodheshin7 persona. Ishte burri me kapelekafe, burri i ri dhe gruaja e tij, Xhuli,një grua tjetër, dy fëmijë dhe njëburrë i gjatë, esmer, me kostum tështrenjtë. Burri i ri quhej Bill. Aikishte flokë të shkurtër kafe dhe njëbuzëqeshje të lumtur. Kurse gruajae tij, Xhuli, kishte flokë të gjatë tëkuqe dhe sy jeshil -si ngjyra e ujit tëdetit. Ajo kishte sy shumë të bukur.

-Billi dhe burri me kapele kafebisedonin e bisedonin. Burri i gjatë,esmer, nxori gazetën dhe nisi tëlexojë. Xhuli hapi sytë dhe vështroi,në pjesën e prapme të gazetës. Atyajo lexoi rreth motit në Budapest dherreth futbollit në Liverpul. Nuk ishteaspak e interesuar për motin dhenuk e pëlqente futbollin, por nukdëshironte të dëgjonte Billin dheburrin me kapele, tek bisedonin.

“Fol, fol, fol! -mendoi ajo. Billi nukpushonte së foluri.”

Papritur në atë kohë ajo pa sytëe burrit esmer në pjesën e sipërmetë gazetës. Vërtet nuk mundi t’ishihte gojën, por në sytë e tij dukejqë kishte buzëqeshje. Me shpejtësi,ajo hodhi shikimin përsëri nëgazetë. Lexoi rreth motit nëBudapest, për herë të tretë. Në atëkohë ajo pa duart e tij. Ato ishin tëgjata, duar kafe, shumë të pastra.“Duar të këndshme! -mendoi ajo”.Ai mbante në dorë një orë

japoneze shumë të shtrenjtë.“Japoni! -mendoi ajo. Do mëpëlqente të shkoja në Japoni!” Nëatë çast, u përmend dhe vështroipërsëri sytë e burrit në pjesën esipërme të gazetës. Këtë herë ajonuk e largoi shikimin. Sytë e sajjeshil u takuan për një kohë të gjatëme sytë e tij kafe.

-Billi dhe miku i tij i ri dëshironintë blinin diçka për të ngrënë e përtë pirë. Treni po i afrohej Plymouth-it. Burri i gjatë esmer qëndroi nëkëmbë, futi gazetën në çantë dhe

Vajza me sy jeshil zbriti nga vagoni. Treni qëndroi tekstacioni. Një pjesë e madhe enjerëzve zbritën nga treni, kurse dygra dhe një burrë i moshuar ugjendën në vagon. Ngadalë, trenipo lëvizte duke iu larguar sa mëshumë stacionit të Plymouth-it, edheBilli u kthye në vagon. “Ku ështëXhuli? -tha ai. Ajo ishte këtu?”Vajza e vogël vështroi Billin. “Ajozbriti nga treni në Plymouth. -thaajo. Me burrin e gjatë esmer. Unë ipashë. Natyrisht që ajo nuk do tabënte këtë! -tha Billi. Ajo është nëkëtë tren! Ajo nuk mund të largohej!Po, ajo e bëri. -tha nëna e vajzës.Edhe unë e pashë gjithashtu. Burrii gjatë e priste tek platforma! Ai epriste atë?” Goja e Billit mbeti ehapur. “Por... por ai lexonte gazetëgjatë gjithë kohës. Ai nuk bisedoime Xhulin. Edhe ajo kurrë nukbisedoi me atë. Ata nuk thanë asnjëfjalë! "Njeriu nuk i ka gjithmonë tënevojshme fjalët!" -tha nëna e djalittë vogël. “Por nuk e kuptoj!? -thaBilli. Ajo ishte gruaja ime? Pse ikuajo? Pse më la? Çdo bëj tani?”

Ekzistenca?! A duhet trajtuar ajosi thelbi i jetës, si një çështjetejskajshmërisht e diskutuar? Aduhet lidhur ekzistenca me vetëqenien e Zotit? Këto dhe shumëpyetje të tjera kanë shqetësuar dhevazhdojnë të shqetësojnë shoqëritënjerëzore të çdo kohe dhe çdoperiudhe.

Që në mendimet tona të parafilozofike na ka shqetësuar një

Esse

pyetje: “A ekzistojunë? Mua më duketse po. Po sikur kjotë mos jetë evërtetë?” Nga kjopyetje mori shkasedhe Dekarti për tëzhvilluar më tejmendimin e tijfilozofik.

Po çfarë ështëekzistenca nëvetvete dhe psearsyetimi për tëështë aq i vonshëm,vetëm pas Luftës sëDytë Botërore? Përshumë filozofë do të

ishte krishtërimi, i cili mbante nëvetvete paradoksin e ekzistencësnjerëzore dhe se vetëm krishtërimii përshkruante në mënyrë të qartëtë jetuarit ekzistencial.

Personalisht jam e detyruar tëjem mosbesuese ndaj këtij pohimisepse për mua diçka që ekzistonduhet të jetë diçka që unë mund tëprek, të shoh, të shijoj, të ndiej, tëpërjetoj apo për diçka për të cilën

unë kam fakte, kam prova.Ne shpesh mund të mendojmë

shumë gjëra, por kjo nuk do të thotëse ato ekzistojnë. Unë mund tëimagjinoj që pasi të mbarojstudimet universitare të filloj njëpunë, të kem jetën time...

Kjo gjë mund të ndodhë në njëtë ardhme, por kjo nuk e bën atënjë fakt ekzistues. Jeta shpesh nave përballë zgjedhjeve që duhet tëbëjmë për të pohuar ekzistencëntonë. Unë kam zgjedhur të ndjeknjë gjimnaz të përgjithshëm (i cilipërbën një fakt ekzistues), kamzgjedhur të jap si lëndë me zgjedhjeAnglishten dhe Ekonomi-Filozofi.

Kam zgjedhur të vazhdojstudimet në fushën e ekonomisë etj.Të gjitha këto që sipërpërmendaekzistojnë në mendjen time derisatë vijë dita që ato të përbëjnë njëfakt ekzistues. Të gjithë personatrealë janë të interesuar tëekzistojnë. Kjo duket në përpjekjete vazhdueshme që bën gjithkush përt’i treguar të tjerëve që ai ekziston.“Uni” ekziston

Kjo bëhet në mënyra të

ndryshme që nga më të voglat deritek më të mëdhatë, që tek dikushqë mëson në shkollë për t’u bërënesër “dikush” në jetë, deri tek ataqë kanë vendosur të “trondisin”botën me ekzistencën e tyre siçishte rasti i rrjetit Wikileaks i JulianAssange që përbën një realitetaktual, ekzistues dhe shqetësuespër mbarë botën.

Shumë mendime venë theksintek thelbi i një sendi apo dukurie qëe bën atë send apo dukuri atë qëështë dhe jo një tjetër.

Kanti do të ishte ai që do tëmerrej gjerësisht me“Ekzistencën”. Ai do të dilte nëpërfundimin se: Ekzistenca nukështë koncept, por pasoja, ajopërjetohet dhe nuk provohet, ajoshënon kufirin e mendimit.Ekzistenca është rastësoreEkzistenca është absurdeEkzistenca ështëe papërkufizueshmeEkzistenca është e domosdoshmeEkzistenca lidhet me besimin enjeriut.

Jona Duka

Këndi i përkthyesit

Anjeza Pengu

5 Mars 201116

Enti Botues: "DIJA - Poradeci" -Pogradec

Adresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, PogradecTel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753

e-mail: afrovitig@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHONë kompjuter: Edlir PODA, Matilda DemollariLexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Reklama

Qendra NEHEMIA, Buçimast: +355 (0) 868 20004e: info@university-al.orgw: www.nehemia-uni-al.org

Në kuadër tëpërpjekjeve përeleminimin edhunës në familje,S h o q a t a“ U n ë , G r u a j a ”organizon projektinme titull “Dhuna në familje ndalonkëtu”.

Me këtë projekt “Unë, Gruaja”synon të forcojë përpjekjet eindividëve dhe komunitetit për tëndihmuar viktimat e dhunës nëfamilje. Kjo do të realizohet, dukeu ofruar, individëve që kanë marrëdiploma universitare në fushat epsikologjisë dhe sociologjisë, njëedukim më të specializuar përdhunën kundër gruas. Synimi ynëështë të informojmë komunitetin eKorçës dhe Pogradecit për dhunënnë familje. Nëpërmjet kësajiniciative, ne do të krijojmë dherealizojmë një model të shërbimitvullnetar, i cili do të ofrojë shërbimepa pagesë për gratë e abuzuara.Këta persona do të trajnohen si tëkëshillojnë dhe të ndihmojnëviktimat e dhunës në familje.

Personat e interesuar tëparaqesin kërkesën dhe CV pranëshoqatës “Unë, Gruaja” në adresën:

Rr. “Reshit Çollaku”Pranë Komisariatit të PolicisëPogradecTel: 083 222140 / 08322 5104e-mail: une_gruaja@yahoo.com

Njoftim

100 vjetorii Ditës Ndërkombëtare

të Grave

1911 - 20111911 - 20111911 - 20111911 - 20111911 - 2011

UNIVERSITY

Performancë. Cilësi.

Universiteti NEHEMIA - një sfidë e vërtetë!

Program dual studimi gjerman (për menaxhimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme)

Diplomë “Bachelor of Arts” me 180 kredite.Program studimor i ndërthurur me praktikë mësimore:

12 javë studime akademike në universitet

12 javë praktikë mësimore në një kompani (Shqipëri, Gjermani dhe Zvicër)

Profesorë 100% ndërkombëtarë. (USA dhe Evropë)

Akreditim nga agjensi shqiptare dhe gjermane.Mundësi punësimi në të njëjtën kompani ku kryhet praktika mësimore.