ΚΥΚΛΟΥΣ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ…

Κάπως έτσι ξεκινάει η ιστορία των ομάδωνανεξάρτητα από το που έρχονται, το πώς έρ-

χονται και το που καταλήγουν.Αλλωστε η δια-δρομή έχει σημασία και εμείς απλάαπολαμβάνουμε και χαζεύουμε αυτή τη δια-δρομή… Μια διαδρομή που μας έφερε στηνΑγιάσο της Λέσβου να μαζεύουμε άγρια βότανακαι μετά να κατηφορίζουμε προς το Πλωμάρι γιαένα άγριο χειμωνιάτικο σκηνικό που στήθηκεεκεί λες και μας περίμενε για ένα πάρτυ που θαξεκινούσε από το απόγευμα και θα τέλειωνε;…Ιδανικό σάουντρακ με τέτοιο καιρό σκέφτηκατο “ Και μετά;” του Χρήστου Αλεξόπουλου καιείπα να το ακούσω ευθύς αμέσως, αλλά μετάσκέφτηκα επίσης ότι δεν το κουβαλούσα μαζίμου και άρχισα να θυμάμαι τα λόγια από το «έτσιγια αλλαγή» και το «Ξύπνα με όταν φτάσουμεστο τέρμα και δυσκολευόμαστε να περάσουμεαπέναντι»…σίγουρα δυσκολευόμαστε γενικώςμιας και η κρίση δεν έχει τελειωμό αλλά δεν είναιτα οικονομικά μόνο στη μέση, είναι και η επικοι-νωνία μεταξύ μας που έχει δυσκολέψει και χίλιαδυο άλλα που θέλουν μεγάλη ανάλυση.Κάπουδιάβασα ότι σε αυτή τη χώρα δεν έχουμε καθό-λου χιούμορ αλλά έχουμε μεγάλη πλάκα…Κάπως έτσι είναι τα πράγματα σε αυτόν τον

τόπο, είναι και αυτή η Αθήνα που δεν λέει να κα-θαρίσει με τίποτα μόνο όταν βρέχει ομορφαίνεικάπως…Από την άλλη δεν ξέρω αν θα έχει τέρμααυτή η διαδρομή και αν θα χρειαστεί να περά-σουμε απέναντι (ίσως στην Ιταλία θα πάμε για ναπετύχουμε αν ζορίσουν και άλλο τα πράγματα καιαν δεν πετύχουμε πάλι απεργίες που τις πληρώ-νουμε και αυτές, θα χρυσοπληρώσουμε ότι διόδιακαι άλλα εμπόδια βρούμε μπροστά μας πηγαίνο-ντας για Πάτρα) αλλά εμείς προχωρήσαμε καιάλλο ώσπου στις σελίδες του περιοδικού άρχισαννα συναντιούνται μαζί μας καλοί φίλοι που έφε-ραν τα δικά τους δώρα κόντρα στους δύσκολουςκαιρούς.Ο καθένας από αυτούς άκουγε σίγουρατο δικό του σάουντρακ καθώς ερχόταν και ίσωςκαι να χόρευε μαζί μας στη βροχή παρά τηνασχήμια και τα σκουπίδια που κυλούσαν γύρωμας…μέχρι που μαζεύτηκαν όλοι ακόμα και τοσκυλί μιας φίλης που πόζαρε για μας και έκανεκαι αυτό κύκλους μαζί μας χωρίς να ξέρει τογιατί…

Κύκλους θα κάνεις στη βροχή από το «έτσιγια αλλαγή» του Χρήστου Αλεξόπουλου (“Καιμετά;”, 2003, Hitch Hyke Records).

Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ταινίας «Singinin the Rain» (1952) των Gene Kelly, Stanley Donen.

5� 2011 � 1

artistic magazineΔιμηνιαία Έκδοση � Τεύχος: 1 � Ιαν. Φεβ. 2011

ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου, Σπύρος Ανδρεόπουλος, Κωνσταντίνα Γεωργίου, Στέ-φανος Γούναρης, Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Juli Loi, Κατερίνα Χατζή, Κωνσταντίνος Χιώτης, ηομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης, Αλεξάνδρα Κανάκη, ηομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Γιώργος Σταυρακέλλης,Παναγιώτης Κουτσκουδής, Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, ΚατερίναΓούναρη, Μανώλης Λαγουτάρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, ΈφηΠολίτη,Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Γρηγόρης Μελάκης, Δημήτρης Καρβουντζής

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, η ομάδα του καφέσκύλου, Στέφανος Γούναρης,η ομάδα του Athens Video Art Festival, Παναγιώτης Κουτσκουδής, ΓιάννηςΚόσυβας, Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Δημήτρης Καρβουντζής

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μανώλης Λαγουτάρης

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μιχάλης Μειμάρογλου

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Γρηγόρης Μελάκης

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com)

ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine,myspace.com/echomove, issuu.com/echomove

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις.Επιτρέπε-ται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο μετη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4 1 � 2011 �

Editorial?Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

Εργατική τάξη και τέχνη 8Μια μέρα στο δρόμο 10Jazz και ανθρώπινα δικαιώματα 15Δενδρολίβανο 18Istanbul 20Ραδιόφωνο 108 Μυτιλήνης 26Απολαμβάνοντας τη γυμναστική 28Anna Moura 32Part 1: Η οντισιόν 38Χειμώνας και άπνοια

στο Πλωμάρι Λέσβου 40Τα κρουστά 48

ΑVAF Chapter # 1 51Small Blues Trap 64Το καρναβάλι της Αγιάσου 68Τσιριτσάντσουλες 73CRACK 82NUM NUM 86Groove productions 92Η Καστοριά αλλιώς… 94Paul Motian 102Μοσχάρι κοκκινιστό φούρνου 104BASSAVIOLA (φωτογραφικό

αφιέρωμα μέρος 1) 106

Περιεχόμενα

“Εργατική τάξη και τέχνη”. Ή καλύτερα, “ερ-γατική τάξη και καλλιτεχνική δημιουργία”. Μιαπροσέγγιση που σπάνια ακούει ή σκέφτεται κα-νείς, ή που ακόμα και να σκεφτεί, δεν θα μπορέ-σει να εντοπίσει το ακριβές περιεχόμενο της καιτη βαθύτερη ουσία της. Βέβαια το πιο πιθανόείναι να μην ενδιαφερθεί καν να το ανακαλύψει,για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, που καθο-ρίζονται, κατά βάση, από την κοινωνική τουθέση.

Το τελευταίο μεγάλο και συγκροτημένο καλ-λιτεχνικό κίνημα, που συνδέθηκε με την εργατικήτάξη, τις αγωνίες, τα προβλήματα και τις κατα-κτήσεις της, ήταν ο Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός. Ως“επίσημο” καλλιτεχνικό ρεύμα της ΣοβιετικήςΈνωσης, εξαπλώθηκε σε όλες τις μορφές τηςκαλλιτεχνικής δημιουργίας (θέατρο, συγγραφή,κινηματογράφο και κυρίως στη ζωγραφική.). Στοπρώτο αυτό σοσιαλιστικό κράτος, η τέχνη, θεω-ρήθηκε από την πρώτη κιόλας στιγμή, ζωτικόςπαράγοντας στη διαδικασία οικοδόμησης τηςνέας κοινωνίας τόσο από τους πολιτικούς εκπρο-σώπους της εργατικής τάξης, τους μπολσεβίκους,όσο και από την πλειονότητα των καλλιτεχνών.Θα έπρεπε να λειτουργεί αφυπνιστικά και νασυμβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση της σκέψηςτων εργατών, υπερασπίζοντας και προάγονταςτον αγώνα τους για την κατάκτηση της εξουσίαςκαι τη δύσκολη πορεία προς τον κομμουνισμό. Ηεξέλιξη όμως του Σοβιετικού κράτους κατά τιςτελευταίες δεκαετίες της ύπαρξης του, και κυρίωςη παλινόρθωση του καπιταλισμού, έσβησαν ταόσα εναπομείναντα ψήγματα, μιας καλλιτεχνικήςδημιουργίας συνδεδεμένης άρρηκτα με την ερ-γατική τάξη.

Βέβαια, την ίδια περίοδο, στον “ανεπτυγμένο”Δυτικό κόσμο η τέχνη είχε μετατραπεί, σχεδόνολοκληρωτικά, σε εμπόρευμα. Ο καλλιτέχνης,θεωρήθηκε προοδευτικά, ως ένα εξέχον άτομο,που δεν είχε καμία υποχρέωση απέναντι στο κοι-νωνικό σύνολο (πόσο μάλλον στο κομμάτι τουπου αποτελούν οι εργάτες), και εμπνεόμενος απόμια προσωπική, εσωτερική αναζήτηση, εκφραζό-ταν πάνω στο χαρτί, στον καμβά, στο φιλμ κλπ.Το “μοντέλο” του καλλιτέχνη που ήθελε -και κα-τάφερε ως έναν βαθμό- να περάσει η κυρίαρχηαστική τάξη, απαιτούσε μια ιδιαιτερότητα στον

χαρακτήρα, μια αδυναμία ένταξης στο κοινωνικόπεριβάλλον, την ανάγκη της παραίσθησης πουπροερχόταν μέσα από την χρήση ναρκωτικών ου-σιών, ώστε πνιγμένος από το προσωπικό τουαδιέξοδο, να βρει την ανακούφιση στη δημιουρ-γία. Η καλλιτεχνική δημιουργία ήταν για λίγους,για τους προνομιούχους που επισκέπτονταν τιςμεγάλες αίθουσες των εκθέσεων, εντελώς απο-κομμένη- μαζί με τους δημιουργούς της- από τηνεργατική τάξη, η οποία, πέρα από την έλλειψη εν-διαφέροντος στο αντικείμενο της τέχνης αυτό κα-θεαυτό, δεν έβρισκε τον χρόνο και το χρήμα,πιεσμένη από τις καπιταλιστικές σχέσεις που βα-σίλευαν στην παραγωγή. Ειδικά μετά την παλι-νόρθωση του καπιταλισμού στις πρώηνσοσιαλιστικές χώρες, την οποία ακολούθησε μιαγενικότερη αντικομουνιστική προπαγάνδα,έσβησε σχεδόν ολοκληρωτικά η εικόνα ενός καλ-λιτέχνη στην υπηρεσία της εργατικής τάξης καιτου σοσιαλισμού.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι και τιςμέρες μας, η επικράτηση του μεταμοντερνισμούστην τέχνη, ο οποίος αρνείται κάθε αντικειμενικήαλήθεια και σχετικοποιεί θεωρίες, αξίες και ιδέες,σε συνδυασμό με την ανάγκη του καλλιτέχνη ναβιοποριστεί από τη δημιουργία του και τη δύ-σκολη θέση που βρέθηκε το αριστερό και κομ-μουνιστικό κίνημα, που το έκανε να θεωρεί τηντέχνη ως πολυτέλεια, είχαν ως αποτέλεσμα, ναξεχαστεί, σχεδόν, η ανάγκη επανασύνδεσης τουκαλλιτέχνη με τον εργάτη. Σήμερα όμως, που τοπαραμύθι περί “θανάτου” του μαρξισμού και τηςκοινωνίας που βασίζεται στην λαϊκή εξουσία έχει,σε μεγάλο βαθμό, καταρριφθεί, είναι δυνατό καιαναγκαίο η σχέση αυτή να ξαναδημιουργηθεί.Γιατί μια λαϊκή τέχνη μπορεί να έχει πολύ θετικάαποτελέσματα στη συνείδηση του σύγχρονου ερ-γάτη και την, τόσο αναγκαία, μαζικοποίηση καιριζοσπαστικοποίηση του ταξικού κινήματος, πουπρέπει να αντισταθεί απέναντι στην επίθεση πουδέχεται στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις τουκαι να παλέψει για την οικοδόμηση μια άλληςκοινωνίας, απαλλαγμένης από τις καπιταλιστικέςσχέσεις και την εκμετάλλευση που αυτές προ-στάζουν.

8 1 � 2011 �

ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης, πηγή: www.strofaloi.blogspot.com

Φτάνουμε λοιπόν σήμερα, στην Αθήνα του2010, να γιορτάζουμε μία “Μέρα Δρόμου”. Θαμπορούσαμε να πούμε πως, και εδώ αναγνωρί-ζεται μία ανάγκη αντίστοιχη με αυτήν που έρχο-νται να εκφράσουν οι διάφορες άλλες“παγκόσμιες” ημέρες. Η ημέρα κατά του AIDS,η ημέρα χωρίς αυτοκίνητο, η ημέρα κατά των

ναρκωτικών... Μία ημέρα για κάθε σημαντικόζήτημα της σύγχρονης κοινωνίας. Έτσι, στιςμέρες μας, η χρήση του Δημόσιου χώρου ανάγε-ται σε ένα μείζον θέμα με πολλαπλές προεκτά-σεις. Αυτό ακριβώς το θέμα προσπαθούν νααναδείξουν οι καλλιτέχνες των Τεχνών του Δρό-μου μέσα από αυτήν την κίνηση.

11� 2011 � 1

Μια μέρα στη πόλη

Σάββατο, 30 Οκτωβρίου 2010. Άνθρωποι περπατάνε, ζωντανή μουσική από γκάϊντες και τσα-μπούνες, πολλά μέτρα ταινίας που υφαίνουν έναν κόκκινο-άσπρο ιστό μέσα στους δρόμους της

Αθήνας... Σύνταγμα - Πλ. Καπνικαρέας - Ερμού - Μοναστηράκι - Πλ. Ασωμάτων - Θησείο - Πεζόδρο-μος Θεσσαλονίκης... Δεν είναι συλλαλητήριο, ούτε πορεία κάποιου κόμματος, είναι μία από τις δρά-σεις της “Μέρας Δρόμου”, παγκόσμιας ημέρας των Τεχνών του Δρόμου και της ελεύθερης έκφρασηςστο Δημόσιο χώρο. 42 επίσημες συμμετοχές, δεκάδες θεάματα σε Δημόσιους χώρους στο κέντρο τηςΑθήνας κι όλα αυτά χωρίς το πλαίσιο κάποιου φεστιβάλ ούτε τη στήριξη ή υπό την αιγίδα κάποιουφορέα. Είναι απλώς μία αυτό-οργανωμένη κίνηση των καλλιτεχνών που έχουν επιλέξει ως πεδίο έκ-φρασης και δημιουργίας το Δημόσιο χώρο. Η “Μέρα Δρόμου” γεννήθηκε στη Γαλλία το 2007 (RueLibre) και από το 2008 ξεκίνησε και στην Ελλάδα.

10 1 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ(Μια στήλη για τις τέχνες του δρόμου) Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Φωτογραφία: Δημήτρης Καρβουντζής και άγνωστοιφίλοι φωτογράφοι των τεχνών του δρόμου

13� 2011 � 1

Οι Τέχνες του Δρόμου είναι μία ιδιάζουσαμορφή καλλιτεχνικής έκφρασης που αποτελείμία σύνθεση πολλών άλλων τεχνών· από το θέ-ατρο, το χορό και τη μουσική μέχρι το τσίρκο,τις εικαστικές τέχνες και το κουκλοθέατρο. Τοκύριο χαρακτηριστικό των Τεχνών του Δρόμουήταν ανέκαθεν η άμεση προσέγγιση του κοινούκαι αυτό γιατί έρχονται να το συναντήσουν στοφυσικό του, καθημερινό περιβάλλον, το Δημό-σιο χώρο. Έτσι αναδεικνύοντας με την παρου-

σία τους τη ‘δημόσια’ φύση του εκάστοτεχώρου, πέρα από την καλλιτεχνική διάσταση, οιΤέχνες του Δρόμου αποκτούν έναν ισχυρό κοι-νωνικό χαρακτήρα, αρκετά συχνά και πολιτικό.Έχοντας ως απώτερο στόχο τη δημιουργία τωνσυνθηκών εκείνων που οδηγούν στην ουσια-στική επαφή με τον αποδέκτη, για τις Τέχνες τουΔρόμου η καλλιτεχνική δημιουργία πάυει ναείναι αυτοσκοπός.

Ένας άντρας ντυμένος στα λευκά σέρνει πίσωτου ένα μακρύ λευκό ύφασμα γεμάτο χώμα, προ-χωρώντας αφήνει πίσω του ίχνη γης, μία πορεία...Η ύπαρξη μίας τέτοιας εικόνας, εκείνη τηνστιγμή, σ’εκείνον τον πεζόδρομο, μ’εκείνουςτους θεατές, αποτελεί πρώτα απ’όλα ένα σχόλιο,μία κοινωνική παρέμβαση μέσω της τέχνης.Εκείνης της τέχνης που δρα στο Δημόσιο χώροκαι που από τη φύση της θέτει εαυτόν στην υπη-ρεσία της συνεύρεσης. Εκείνης της τέχνης πουστοχεύει πάντα στο να είναι άμεσα προσβάσιμηαπό το κοινό. Της τέχνης που διεκδικεί σήμερα

το χώρο της στο ελληνικό πολιτιστικό τοπίο.Γιατί πολιτισμός δεν σημαίνει μόνο ήθη, έθιμα,αρχαία ιστορία και καλλιτεχνική παραγωγή μακαι ποιότητα ζωής. Σημαίνει υγιείς συνθήκες δια-βίωσης μέσα στον οικιστικό ιστό. Και θα μπο-ρούσε κανείς να πει πως εάν το πράσινο στουςδημόσιους χώρους είναι η ανάσα της πόλης, τότεη τέχνη στο Δημόσιο χώρο είναι η ανάσα των πο-λιτών της. Γιατί σίγουρα οι άνθρωποι που απο-τελούσαν το κοινό του βαριετέ της “ΜέραςΔρόμου”, εκείνο το βράδυ στον Πεζόδρομο Θεσ-σαλονίκης, ανάσαιναν λίγο καλύτερα..

12 1 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Η jazz και το κίνημαγια τα ανθρώπινα

δικαιώματα

15� 2011 � 1

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙΚείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας, πηγή: Εφημερίδα «Πολίτης» της Λέσβου

Tην εποχή του bebop, η jazz πέρασε από τιςμέρες της “λαικής” μουσικής στις μέρες της “μου-σικής των μουσικών”. Η μουσική, που απευθυνό-ταν σε λευκούς και μαύρους χωρίς διάκριση,διαμόρφωσε μια κουλτούρα όπου η συλλογικότητακαι η ατομικότητα ήταν αλληλένδετες και όπουκάποιος κρινόταν από τις ικανότητες του και όχιαπό τη φυλή στην οποία ανήκε. Άρα, αναπόφευ-κτα η jazz συνδέθηκε με το κίνημα για τα ανθρώ-πινα δικαιώματα.

Οι μουσικοί της jazz με τη μουσική τους για ναυπερασπίστηκαν τη φυλετική ισότητα και την κοι-νωνική δικαιοσύνη. Θα αναφερθούμε σε μερικάχαρακτηριστικά παραδείγματα.

Louis Armstrong Αν και έχει δεχθεί κριτικήαπό μαύρους ακτιβιστές για τις εμφανίσεις τουμπροστά σε λευκά ακροατήρια, ο Louis Armstongπάντα ενδιαφερόταν για ζητήματα φυλετικών δια-κρίσεων. Το 1929 ηχογράφησε το τραγούδι “(WhatDid I Do To Be So) Black and Blue?”:

Η μοναδική αμαρτία μουείναι στο δέρμα μουΤι έκανα για να είμαι τόσο μαύρος και μελαγχολικός;

Στίχοι, που τραγουδισμένοι από ένα μαύρο καλ-λιτέχνη, σε μια περίοδο έντονων φυλετικών δια-κρίσεων αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα. Και όταντο 1957 απαγορεύτηκε η είσοδος μαύρων μαθη-τών σε ένα νεοσυσταθέν γυμνάσιο στο Little Rockτου Arkansas με χρήση βίας, ο “Satchmo” ακύ-ρωσε όλες τις συναυλίες του, δηλώνοντας δημό-σια: “ Με το τρόπο που φέρεται η κυβέρνηση στηφυλή μου , μπορεί να πάει στο διάολο”.

Βillie Holiday To 1939 ενέταξε το τραγούδι“Strange Fruit” στο ρεπερτόριο της, του οποίουοι στίχοι είναι εμπνευσμένοι από το κρέμασμα 2μαύρων. Ένα τραγούδι που έγινε ύμνος για τα αν-θρώπινα δικαιώματα.

Τα δέντρα στο Νότο φέρουν περιέργα φρούταΑίμα στα φύλλα και αίμα στις ρίζεςΜαύρα κορμία που αιωρούνται στη νότια αύρα, Περίεργα φρούτα που κρέμονται στις λεύκες.

Benny Goodman Ο πρώτος λευκός αρχηγόςμπάντας που το 1935 τόλμησε να εντάξει μαύρουςμουσικούς στη μπάντα του. Ο Βenny Goodmanχρησιμοποίησε τη φήμη του για να εξαπλώσει τηνεκτίμηση του για την μαύρη μουσική. Τις δεκαε-τίες του ‘20 και του ‘30 οι μεγάλες μπάντες τηςjazz αποτελούντο μόνο από λευκούς που έπαιζανένα είδος “ξεπλυμένης” jazz που ελάχιστη σχέσηείχε με τις παραδόσεις των μαύρων. Όταν το 1934ξεκίνησε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα στο ραδιό-φωνο, έπαιζε ενορχηστρώσεις του FletcherHenderson, ενός διακεκριμένου μαύρου αρχηγούορχήστρας βοηθώντας έτσι να εξαπλωθεί η “πραγ-ματική” jazz σε ένα ευρύτερο, κυρίως λευκό,ακροατήριο.

Duke Ellington Τα συμβόλαια του όριζαν σα-φέστατα ότι δεν θα εμφανιζόταν μπροστά σε χωρι-σμένα (σε λευκούς και μαύρους) ακροατήρια.Πάντα αναφερόταν στη jazz ως την “αφρο-αμερι-κάνικη κλασική μουσική”. Ήταν μέλος της “Aνα-γέννησης του Harlem”, μια καλλιτεχνική καιπνευματική κίνηση αναγνώρισης της μαύρης ταυ-τότητας. Το 1943 κυκλοφόρησε το τραγούδι “Black,Brown And Beige” όπου περιέγραφε την ιστορίατων αφρο-αμερικανών μουσικών

Μax Roach Όχι μόνο ένας πρωτοπόρος ντράμερτου bebop αλλά και ένας ελευθερόστομος ακτιβι-στής. Το 1960 ηχογράφησε το We Insist! FreedomNow Suite που αντικατόπτριζε την ένταση της δε-καετίας του ‘60. Kαι τα επόμενα 2 άλμπουμ του μετίτλους Speak Brother Speak και Lift Every VoiceAnd Sing εστίαζαν στα ανθρώπινα διακαιώματα. Τατελευταία χρόνια της ζωής του (πέθανε το 2007), τααφιέρωσε σε διαλέξεις για την κοινωνική διακαιο-σύνη.

Charles Mingus Το 1957, ο Mingus ηχογρά-φησε το τραγούδι “Fables Of Faubus”, που περιέχειμερικούς από τους πιό δηκτικούς στίχους μαύρουακτιβισμού, για να καυτηριάσει την ανιστόρητηστάση του κυβερνήτη Orval Faubus. Είχε απαγό-ρευσε βίαια την είσοδο μαύρων μαθητών σε δημό-σιο γυμνάσιο.

Θεέ μου, μη τους αφήνεις να μας πυροβολούν!Θεέ μου, μη τους αφήνεις να μας μαχαιρώνουν! Θεέ μου, μη τους αφήνεις να μας αλείφουν

πίσσα και πούπουλα!Θεέ μου, όχι άλλες σβάστικες!Θεέ μου, όχι άλλη Κου Κλουξ Κλαν!

Το 1959, η Columbia αρνήθηκε να ηχογραφήσειτο τραγούδι με στίχους,, αλλά το 1961 ο Mingus,αλλάζοντας εταιρία, το κυκλοφόρησε με στίχους.

John Coltrane Ένας βαθιά πνευματικός άνθρω-πος που προσέγγισε το κίνημα για τα ανθρώπιναδιακαιώματα το 1963, μετά το λόγο του MartinLuther King (Ι have a dream), που διήγηρε τις συ-νειδήσεις για φυλετική ισότητα. Την ίδια εποχή, ρα-τσιστές τοποθέτησαν μια βόμβα σε εκκλησία τηςAlabama σκοτώνοντας 4 μαύρες κοπέλλες.

Τον επόμενο χρόνο, ο Coltrane έδωσε 8 συναυ-λίες, τα έσοδα των οποίων διατέθηκαν για το κίνημαανθρώπινων δικαιωμάτων. Έγραψε τη σύνθεση“Alabama”, στην οποία οι φράσεις δομούνται όπωςη ομιλία του Μartin Luther King στη κηδεία των 4κοριτσιών. Καθώς ο Luther King εστιάζει, μεαφορμή το σκοτωμό, στο ευρύτερο κίνημα για ταανθρώπινα δικαιώματα, έτσι και η σύνθεση τουColtrane εγκαταλείπει το συγκρατημένο ύφος σεμια αγωνιώδη αναζήτηση για την απόδοση διακαι-οσύνης.

Ornette Coleman Η jazz αντανακλούσε το κί-νημα για τα ανθρώπινα διακιώματα όχι μόνο μέσαστη θεματική της , αλλά και στις μεθόδους της. ΟOrnette Coleman έφερε επανάσταση στη jazz, αυ-τοσχεδιάζοντας στο τόνο ενός τραγουδιού μη ακο-λουθώντας την παραδοσιακή μέθοδο τωναρμονικών αλλαγών. Η προσέγγιση του παρομοιά-στηκε με την στάση του Luther King. Όπως ο Kingδιαδήλωνε ενάντια στους κανόνες που περιορίζουντην ανθρώπινη ελευθερία, έτσι και ο Ornette“σπάει” τους κανόνες της παραδοσιακής jazz.

Ο μακρύς κατάλογος της συμπόρευσης της jazzμε το κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν στα-ματά εδώ. Αναφέραμε απλώς μερικές αντιπροσω-πευτικές περιπτώσεις. Η πάλη όμως για κοινωνικήδικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα, συνεχίζεταιμέχρι και τις μέρες μας. Αρωγοί σ’ αυτή τη πάληείναι η jazz μουσική και οι καλλιτέχνες που τηνυπηρετούν.

16 1 � 2011 �

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ

Δενδρολίβανο

19� 2011 � 1

AGRIA MENTAΚείμενο, φωτογραφία: Μαρία Τριζέλλη

Εδώ στο νησί της Σαπφούς που είναιπνιγμένο στο πράσινο, ανάμεσα σε

αναρίθμητα φυτά, θα συναντήσουμε και τοδεντρολίβανο.

Είχε φυτευτεί πριν από αρκετά χρόνιαόταν η πλειοψηφία του πληθυσμού ήταναγρότες και κτηνοτρόφοι.Δίπλα σε κάθεπαλιό αγροτόσπιτο πάνω στα βουνά το δε-ντρολίβανο μαζί με το φασκόμηλο έχει απο-μείνει για να μαρτυρεί έναν άλλο τρόπο ζωήςτων ανθρώπων που ζούσαν μέσα στη φύσηαπό τα αγαθά που έπαιρναν καλλιεργώνταςτη γη.

Αποτελούσε το πρωινό τσάι των αγροτώνπου έμεναν όλο το χειμώνα πάνω στα βουνάγια να μαζέψουν τις ελιές τους.Οταν τέλει-ωνε το μάζεμα της ελιάς μαζί με τις λιγοστέςαποσκευές του έφερναν και το δεντρολίβανοαποξηραμένο για το καλοκαίρι.

Είναι ένα φυτό που δεν χρειάζεται ιδιαί-τερη περιποίηση για αυτό και επιβίωσε τόσαχρόνια.Αλλωστε δεν προσβάλλεται σχεδόνποτέ από ασθένειες και μύκητες.Ευδοκιμείσε ξηρό έδαφος.Οι χειμερινές βροχές καλύ-πτουν την ανάγκη του για νερό σε όλη τηδιάρκεια του χρόνου.Είναι θάμνος, πολυετέςφυτό που πολλαπλασιάζεται όταν οι ρίζεςτου απλώνονται στο έδαφος και από αυτέςξαναφυτρώνουν νέα κλαδάκια.

Αν θέλουμε να καλλιεργήσουμε στονκήπο μας δεντρολίβανο ξεριζώνουμε ένακλαδάκι ή το αγοράζουμε από φυτώριο καιτο μεταφυτεύουμε στο χώμα όπου σιγά σιγάθα απλωθεί και θα καταλάβει αρκετό

χώρο.Είναι φυτό αειθαλές με μικρά λογχο-ειδή φύλλα.Η άνθιση του (μικρά μωβ λου-λουδάκια) γίνεται μέσα στο χειμώνα και ημυρωδιά του είναι πολύ έντονη την εποχήαυτή.

Το μαζεύουμε το χειμώνα όταν είναι αν-θισμένο.Το αποξηρένουμε σε δροσερό μέροςγια να διατηρήσει το χρώμα και το άρωματου.Εκτός από καλοπιστικό φυτό που ομορ-φαίνει τους κήπους το δεντρολίβανο χρησι-μοποιείται στη μαγειρική για να δώσειάρωμα στα φαγητά (κρέας, ψάρια), και σανφαρμακευτικό φυτό για τις ιαματικές τουιδιότητες - όπως μαρτυρά και η πείρα τουλαού μας - που τόσα χρόνια αποτελούσε τοκύριο συστατικό του τσαγιού μας είτε μόνοτου είτε σε συνδυασμό με τα άλλα βόταναμιας και είναι χρήσιμα για τον οργανισμό καιεντελώς αβλαβή.

Παρασκευάζεται ως αφέψημα κυρίως μετο ζεμάτισμα των φύλλων και ανθών του γιαπερίπου 10 λεπτά (το βουτάμε σε ζεματιστόνερό).Ενα ποτήρι αφέψημα που το πίνουμεκάθε πρωί νηστικοί βοηθάει τον οργανισμόνα καταπολεμήσει τη γρίπη, τις ημικρανίες,και την αναιμία.Στους διαβητικούς επίσης μετην πικρή του γεύση βοηθάει τον οργανισμόστην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου.

Σαν τελευταία ευεργετική ενέργεια τουδενδρολίβανου αναφέρουμε την αποφυγήγια το πέσιμο των μαλλιών και τη λάμψη πουπαίρνουν όταν το βράσουμε και με αυτό τονερό λούσουμε τα μαλλιά μας όπως έκανανπαλιά οι γιαγιάδες μας.

21� 2011 � 120 1 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS Κείμενο, φωτογραφία: Alcalica

cengelkoy: πρώην ελληνική γειτονιά στην ανατολική Ασία (one of many proin greek geitonies).

cerriesland 1&2: Σε αυτό το tour που κάναμε σε όλα τα Βαλκάνια μας κερνάγανε κεράσια. Η φωτό από το μπαλκόνι της φίλης μας Esra με θέα την ευρωπαική Πόλη.

Πόλη: IstanbulALCALICAS PHOTOS

23� 2011 � 122 1 � 2011 �

cadir parot:Παπαγάλος στο μαγαζί που παίξαμε με τους babazula, στο besiktas.

galatadans: Μέσα από το bellydancing taching studio στον Πύργο του Γαλατά “galatadans”.galatadans: Μέσα από το bellydancibosporous kai bosphorous beilerbeyi: photo από το μπαλκόνι και living

room της Esra (που μας φιλοξενούσε όσο είμασταν εκεί).

ALCALICAS PHOTOS ALCALICAS PHOTOS

24 1 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS

besiktas:Η πιο low key μεγάλη γειτονιά της πόλης.

Σαφώς και η κατάσταση τότε δεν ήταν τόσοπαρηκμασμένη όσο είναι σήμερα αλλά η θεα-ματική και ταυτόχρονα αργή πτώση για τα πε-ρισσότερα ραδιόφωνα είχε αρχίσει. Οι λόγοιπάρα πολλοί, μπορεί και να χρειαστούν τόνοιαπό μελάνι για να αναλύσουμε τα μελανά ση-μεία και τα αίτια αυτής της πτώσης. Ο πιο σπου-δαίος όμως λόγος είναι ότι δεν απαρτίζονταναπό ανθρώπους που είχαν γνώση του χώρου καιτης μουσικής. Σε πολλές περιπτώσεις μάλισταδεν απαρτίζονταν καν από …ανθρώπους αλλάαπό …ζώνες playlist. Δεν βρίσκουμε το λόγογιατί κάποιος ακροατής θα επιλέξει να ακούσειένα τραγούδι …σκέτο χωρίς μια φωνή που θαεξηγεί κάποια πράγματα γύρω από το τραγούδιαυτό.Τι ήθελαν να πούν –και όχι τι παπούτσιαφορούσαν– ο Μάρκος Βαμβακάρης ότανέγραφε τη «Φραγκοσυριανή» ή η Κρίστη Στα-σινοπούλου τον «Διωγμένο»; Αντί για αυτάακούγαμε παραδίπλα για κάποιους που έπινανστην υγεία της αχάριστης.

Αρκετά ξεφύγαμε από το θέμα μας όμως.Όπως ακριβώς τους …ξέφυγε και το «Ραδιό-φωνο 108». Το οποίο καθιέρωσε δικά του θέ-ματα, έξυπνα διαφημιστικά σποτ, ιδιαίτεραμουσικά σήματα αλλά και όμορφες παρουσιά-σεις καινούργιων κυκλοφοριών και όχι μόνομιας και συνολικά το συγκεκριμένο ραδιόφωνοήταν ευαισθητοποιημένο σε πολλά θέματα.

Όλα αυτά τα χρόνια –μια γεμάτη δεκαετία-ακούστηκαν πολλές εκπομπές από τη συχνό-τητα του 108 και ακόμα περισσότερες φωνέςαπό τα μικρόφωνα του σταθμού. Εκπομπές μεουσία, λόγο, άποψη, πολύ μουσική με τρέχουσαεναλλακτική επικαιρότητα και θέματα που είχανσαν άξονα τους τον κινηματογράφο, τη δια-τροφή, το περιβάλλον, τη μουσική. Όλο αυτόαποτελούσε ένα puzzle που λες και φτιάχτηκεγια να μας κατευθύνει σε κάτι πιο ουσιαστικόμέσα στην καθημερινότητα μας ακόμα και σεκάτι πιο παραγωγικό αν θέλετε μιας και ξυ-πνούσε τα κοιμισμένα κύτταρα του εγκεφάλουμας, σαν να μας φώναζε να σηκωθούμε από τονκαναπέ και να τρέξουμε (το που δεν μας τοέλεγε σαν να μας πέταγε το μπαλάκι…).

Όλες οι εκπομπές φυσικά τις έντυναν οι μου-σικές που διάλεγαν οι παραγωγοί με πλήρη

ελευθερία αφού στο στούντιο κατέφθαναν μπό-λικα cd αντί για κατεψυγμένες κονσέρβες πουτις τρως γρήγορα και εύκολα χωρίς αντίσταση.Ανάμεσα σε πολλά άλλα αξιόλογα ονόματα όλααυτά τα χρόνια ακούσαμε: Τουλίνα Δέμελη,Στρατή Λύκο, Δανάη Καπλανίδη, ΠαναγιώτηΒέτσικα, Μιχάλη Δελή, Alcalica και εκπομπέςόπως «Όταν ο Λύκος δεν είναι εδώ», «Echo -mov», «Καφενείο Ερμιτάζ», «Αυγολέμονο»κ.α. Ζήσαμε την εμπειρία των ζωντανών εκδη-λώσεων του σταθμού ακριβώς με τον ίδιο τρόποπου αυτός ζούσε καθημερινά την πόλη της Μυ-τιλήνης. Πρώτα τη ζούσε και μετά μίλαγε γιααυτή. Πολύ καλές οι εκδηλώσεις του όπωςαυτές των Μίκρο, Ινφο, Νίκου Διαμαντόπου-λου, τα dj set και οι θεματικές βραδυές στο LazyFish από τους παραγωγούς του σταθμού ή τοπάρτυ της εκπομπής “Downbeat” που όμοιο τουδύσκολα θα ξανασυναντήσουμε στην Ελλάδα,οι συνεντεύξεις και οι άνθρωποι που φιλοξενή-θηκαν στο στούντιο του σταθμού…

Και οι ελλείψεις του ακόμα έκρυβαν τηναλήθεια τους καθώς δεν ήταν προιόν κακής δια-χείρισης του μέσου αλλά το ακριβώς αντίθετοπροέρχονταν από τη ζωντάνια και την έμπνευσητου να «στήσουν» εξαρχής κάτι διαφορετικόχωρίς αυτοματισμούς: Ένα ραδιόφωνο στους108. Και το κατάφεραν με μαγικό, απλό καισύνθετο τρόπο (είναι κοντά αυτά τα δυο καμιάφορά) δείχνοντας έτσι έναν άλλο ραδιοφωνικό –και όχι μόνο– δρόμο και tempo.

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ 108 ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ:Το μόνο πολυφωνικό…

27� 2011 � 1

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΚείμενο: Η ομάδα του καφέ σκύλου, φωτογραφία: Ραδιόφωνο 108

Δεν ξέρουμε αν θα είχε νόημα μια κουβένταγια το ραδιόφωνο έτσι όπως έχει εξελιχθεί σή-μερα. Ίσως να φταίει που λειτουργεί –και– μεεπιχειρηματικούς κανόνες τηλεόρασης αφήνο-ντας στην άκρη τον ενημερωτικό και πολιτι-στικό του χαρακτήρα. Ένας χαρακτήρας πουτείνει να εξαφανιστεί από όλες σχεδόν τις συ-χνότητες παραβιάζοντας σχεδόν την ίδια τη φι-λοσοφία και την ύπαρξη του ραδιοφώνου έτσιόπως «γεννήθηκε» και εξελίχθηκε αμέσως μετάτην ίδρυση της ελεύθερης ραδιοφωνίας. Από τοελεύθερο ραδιόφωνο αυτής της ραδιοφωνίαςμοιραία τα τελευταία χρόνια φτάσαμε στο ση-μείο να ακούμε τις λεγόμενες «κονσέρβες» καινα έχουμε τη χαρά να επιλέξουμε ανάμεσα σεκαλές playlist και όχι σε καλές εκπομπές λόγουκαι μουσικής.

Σίγουρα όμως θα είχε νόημα μια κουβένταγια κάθε ένα καλό ραδιόφωνο που ήρθε καιακούμπησε στα fm αυτής της χώρας. Πάνε πε-ρίπου 10 χρόνια όταν ήρθε στο φως ένα και-νούργιο ραδιόφωνο και κατέλαβε επάξια μιαθέση στα fm της Λέσβου. Το όνομα του «Ρα-διόφωνο 108» και η θέση που κατέλαβε ήτανφυσικά οι 108 μεγάκυκλοι. Από τις πρώτεςμέρες κιόλας της λειτουργίας του συνέθετε όλαεκείνα τα χαρακτηριστικά και περιείχε εκείνατα συστατικά που το έκαναν να διαφέρει και ναμοιάζει κάπως «ξένο» ως προς τα υπόλοιπα ρα-διόφωνα της πόλης. Ακριβώς αυτή ήταν η μα-γεία του αλλά και η διαφορετική συμπεριφοράτου ακόμα και ως προς τις εκπομπές που«εβγαζε» από τη συχνότητα του.

26 1 � 2011 �

29� 2011 � 128 1 � 2011 �

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Ηιδέα ήρθε έτσι, ξαφνικά. Δεν σκόπευανα γράψω άρθρο σε περιοδικό και ει-

δικά πάνω στην γιόγκα, ούτε και το περίμενα.Σκέφτηκα κάποια στιγμή ότι καλό θα ήταν ναέχω οργανωμένο στον υπολογιστή μου όλο αυτότο χρήσιμο- και πολύ ενδιαφέρον- υλικό στοοποίο εκπαιδεύτηκα. Έτσι λοιπόν, σιγά-σιγά,γράφοντας την μια πληροφορία εδώ, την άλληιδέα εκεί, έγινε η στήλη για την γιόγκα.

Πρώτα απ’ όλα, οφείλω ένα μεγάλο ευχαρι-στώ για την ευκαιρία που μου δόθηκε από το πε-ριοδικό να προωθήσω το αντικείμενο που μεενδιαφέρει, την γιόγκα. Έχω την ελπίδα ότι ανα-

γνώστες κάθε μορφωτικού επιπέδου, καλλιέρ-γειας ή κοινωνικής τάξης θα βρουν στις ψηφια-κές αυτές αράδες συνοπτικές και χρήσιμεςπληροφορίες, υπενθυμίσεις, ακόμα και επιστη-μονικές αναφορές γύρω από την υγεία, την ανα-τομία του ανθρώπινου σώματος, τη διατροφή,τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, όπως και τεχνικέςκαι ασκήσεις αντιμετώπισης προβλημάτωνυγείας και ενεργειακής ψυχολογίας.

Όλα ξεκίνησαν πριν χρόνια, όταν συμμετείχασαν μέλος σε ένα πολυγυμναστήριο και εκείέπαιρνα μέρος και σε κάποια μαθήματα γιόγκα.Η γυμναστική τότε, για μένα, ήταν άσκηση

αλλά και διέξοδος από την καθημερινότητα.«Γιόγκα; Μπα, δεν το πιστεύω», σκεπτόμουν.Παρ’ όλα αυτά, σε τρεις μήνες είχα ήδη εντα-χθεί στην ομάδα γιόγκα, την οποία παρακολου-θούσα δυο φορές την εβδομάδα.

Όμως, όπως φάνηκε στη συνέχεια, αυτό δενμου έφτανε. Με συνεπήρε αυτή η πνευματικό-τητα, ο εσωτερισμός και τα θετικά αποτελέ-σματα της γιόγκα που έβλεπα πάνω μου. Καιπιο πολύ ήθελα να μάθω για όλη την φιλοσοφίαπου υπάρχει πίσω της. Έτσι, βρήκα την κατάλ-ληλη σχολή. Παρακολουθούσα τα σεμινάριαεντυπωσιασμένη και, όσο μάθαινα, τόσο ανα-ρωτιόμουν χαριτολογώντας: «τι κάνει ο κόσμοςτόσα χρόνια, γιατί δεν κάνει γιόγκα;» Απολαμ-βάνοντας την γυμναστική μου και διαπιστώνο-ντας τις ευεργετικές συνέπειες στο σώμα και τηδιάθεσή μου, παρατηρώντας, παράλληλα, τρό-πους, συμπεριφορές και τη φυσική κατάστασηάλλων, γύρω μου, που επίσης ασχολούνται μετην γιόγκα, και διασταυρώνοντας πληροφορίες,προφορικές και έντυπες, κατέληξα στα εξής:

Η γιόγκα μας βοηθά να χαλαρώνουμε σωμα-τικά, να συγκεντρωνόμαστε και να αντιμετωπί-ζουμε τα προβλήματά μας διαφορετικά.Παράλληλα, μας βοηθά να υπερνικάμε τις αγω-νίες και τα άγχη του σύγχρονου κόσμου, προ-σφέροντας μας το τέλειο αντίδοτο στις συνεχώςαυξανόμενες πιέσεις και αλλαγές της πολυά-σχολης ζωής μας.

Ένας από τους στόχους της γιόγκα είναι ηεπίτευξη αρμονίας στο σώμα και το πνεύμα. Ηπρακτική των ασκήσεων (ασάνας) και τωνασκήσεων αναπνοής (πραναγιάμας) καθαρίζειτο σώμα, επαναφέρει την ενέργεια και μας κάνειπιο δυνατούς και πιο ευέλικτους. Μας βοηθάεπίσης να αποκτήσουμε συναισθηματική ισορ-ροπία, προσφέροντας τα κατάλληλα εφόδια γιανα ανταποκριθούμε στις ανάγκες τις καθημερι-νής ζωής. Η άσκηση γιόγκα δυναμώνει, εξα-γνίζει το νευρικό σύστημα, δίνει μεγαλύτερη

ελαστικότητα στις αρθρώσεις και στους μυς. Ηεισροή οξυγόνου που επιτυγχάνεται είναι μεγα-λύτερη από οποιονδήποτε άλλο τύπο γυμναστι-κής άσκησης, οπότε το γαλακτικό οξύ, πουεκκρίνεται κατά την έντονη μυϊκή δραστηριό-τητα, μεταβολίζεται. Η γυμναστική φτιάχνει κο-ντούς και σφιγμένους μυς, ικανούς για βαριάεργασία. Η γιόγκα καλλιεργεί επιμήκεις και χα-λαρωμένους μυς, χωρίς ένταση και ικανούς ναανταποκριθούν στις καθημερινές δραστηριότη-τες.

Σύμφωνα με την φιλοσοφία της γιόγκα, τοσώμα είναι απλώς το όχημα της εσωτερικήςύπαρξης ή της ψυχής. Το ‘αέρινο σώμα’, ήενεργειακό σώμα, περιβάλλει αυτό το όχημα μεκανάλια και κέντρα ενέργειας. Οι ασκήσεις γιό-γκα θεωρείται ότι ενεργοποιούν τις λειτουργίεςτου αέρινου σώματος.

Η κανονική αναπνοή δεν είναι απαραίτητημόνο για την φυσική ευεξία, ηρεμεί επίσης τοπνεύμα και διοχετεύει την ροή της ζωτικήςενέργειας (πράνα) στο σώμα. Συνεπώς, η εκ-μάθηση του ελέγχου της αναπνοής (πρανα-γιάμα) αποτελεί αναπόσπαστο σημείοεξάσκησης στη γιόγκα.

Όντας συνδυασμός επιστήμης, φυσικής πει-θαρχίας και πρακτικής φιλοσοφίας, η γιόγκα θε-ωρείται ένα πλήρες σύστημα ζωής. Σύμφωναμε τη φιλοσοφία που διέπει την γιόγκα, μέσααπό τις στάσεις και τις αναπνευστικές ασκήσειςενεργοποιείται η συνειδητότητα, με άμεσα, καιφανερά, αποτελέσματα στην ευεξία, την δια-τροφή, την συγκέντρωση, την αυτοπειθαρχίακαι, τελικά, την εγκράτεια και την ηθική. Φέρειτην καταγωγή της από την Ινδία, πριν πέντε χι-λιάδες χρόνια και, παρ’ όλο πού είναι τόσοπαλιά, φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την σύγ-χρονη εποχή.

Για την επίτευξη του υπέρτατου σκοπού τηςγιόγκα, της διαφώτισης, δεν θα πρέπει να αφή-νουμε την προσοχή μας να διασπάται από τις

Απολαμβάνοντας την γυμναστική

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

30 1 � 2011 �

φυσικές αισθήσεις. Ωστόσο, για να απαλλά-ξουμε πλήρως το πνεύμα από τις υλικές ενα-σχολήσεις, απαιτούνται ιδιαιτέρωςανεπτυγμένες δυνάμεις συγκέντρωσης. Αυτόεπιτυγχάνεται ευκολότερα αν προηγείται εκτέ-λεση των ασκήσεων (ασάνας και πραναγιάμας).

Η τεχνική της γιόγκα συνίσταται στο λεγό-μενο διαλογισμό. Αυτός με την σειρά του συνί-σταται στην αποπροσκόληση του νου από τιςποικίλες σκέψεις. Συνήθως ο νους ταυτίζεται μ’αυτές και, μέσω αυτών και των αντικειμένωνστα οποία αναφέρονται, με τον κόσμο των φαι-νομένων. Η αποπροσκόληση του νου κατορ-θώνεται σε δυο στάδια. Στο πρώτο επιλέγεταιένα αντικείμενο και ο νους καλείται να θεωρή-σει εσωτερικά μόνο αυτό, αποκλείοντας οτιδή-ποτε άλλο. Στο δεύτερο στάδιο, που είναι οκυρίως διαλογισμός, ο νους συγκεντρώνεταιαπό την περιφέρεια αυτού του αντικειμένου στοκέντρο του, άρα από έξω προς τα μέσα. Με τοντρόπο αυτό ο νους αποκόπτεται τελικά από τοαντικείμενο και ταυτίζεται με τον εαυτό του. Ηκατάσταση αυτή ισοδυναμεί με μια πλήρηστροφή του προς τα μέσα, οπότε, σαν καθρέ-φτης, αντικατοπτρίζει το ΑΤΜΑΝ (ο πραγματι-κός εαυτός, η ψυχή, το πνεύμα ή ο Εσώτεροςεαυτός) που βρίσκεται πίσω του. Στο τρίτο στά-διο ο αντικατοπτρισμός αυτός μεταλλάσσεταιαπό μόνος του σε μια ‘διάλυση’ του νου στοΆτμαν, δηλ. σε μια ένωση μ’ αυτό.

Το αρχαίο ινδικό κείμενο, στις Ουπανι-σάδες (2.000-800 π.Χ.), περιγράφει το πνεύμασαν ένα όχημα που το οδηγούν άγρια άλογα, ταοποία πρέπει κανείς να τα χαλιναγωγήσει καινα τα κουμαντάρει. Οι φυσικές επιθυμίες μαςμπορεί να παρασύρουν αυτό το όχημα έξω απότο δρόμο και μόνο μέσω μιας φυσικής και πνευ-ματικής πειθαρχίας μπορεί να επανέλθει. Η συ-γκέντρωση διατηρεί το πνεύμα στην πορείαπρος την ιδανική, θετική κατάσταση του σαμά-ντι (φωτισμένη υπερβατική κατάσταση).

Υπάρχει ένας στίχος στην Μπαγκαβάτ Γκίτα(αρχαίο ινδικό επικό ποίημα για την γιόγκα) πουλέει ότι η γιόγκα είναι για τον άνθρωπο που δεντρώει ούτε πολύ ούτε λίγο, που έχει μέτρο σεόλα. Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι. Οι στιγ-μές αδυναμίας είναι ανθρώπινες, φτάνει να μηνείναι οι αδυναμίες αυτές καταστροφικές. Γιαπαράδειγμα, αν έχουμε αποφασίσει να μειώ-σουμε τις λεγόμενες ‘τροφές-σκουπίδια’, δενσημαίνει ότι, αν κάποια στιγμή λαχταρήσουμεένα γλυκάκι, μια τυρόπιτα ή κανένα πατατάκι,πρέπει να υποχρεώσουμε το σώμα μας σε αυ-στηρή αποχή. Το να στερηθούμε αυτή την από-λαυση αποτελεί μια άλλη μορφή άσκησης βίαςπρος τον εαυτό μας. Αυτό που έχει σημασίαείναι η απόφασή μας να είναι συνειδητή επι-λογή, την κάθε στιγμή. Η καθημερινή εφαρ-μογή της γιόγκα μας βοηθά σ’ αυτό, ενισχύειτην θέληση, την αυτοεκτίμηση την συγκέ-ντρωση και την εμπιστοσύνη στην ικανότητάμας να κάνουμε υγιείς επιλογές, φέρνονταςισορροπία, αρμονία και απόλαυση στη ζωή μας.

Όταν κάποιος κάνει γιόγκα τακτικά και συ-στηματικά μπαίνει στην νοοτροπία της ηθικήςδιαγωγής. Η ηθική διαγωγή βοηθά στην προ-στασία του οργανισμού από την αναστάτωσηκαι την αρρώστια. Έτσι, το σώμα συνηθίζειστην ηθική και απολαμβάνει ευεξία.

Υπάρχει μια αλήθεια και μας κοιτάζει απόψηλά με αγάπη και χαμόγελο. Περιμένει εμάς,τους ανθρώπους, να την ανακαλύψουμε. Η εξά-σκηση στη γιόγκα είναι ένα πολύτιμο εφόδιοστην προσπάθειά μας αυτή. Στον δρόμο αυτόθα βρούμε αλήθειες, υποθέσεις εργασίας ήδηαποδεδειγμένες επιστημονικά ή και όχι. Οι υπο-θέσεις εργασίας ανήκουν στο χώρο της Φιλο-σοφίας, τωρινές αλήθειες, οι οποίες θακαταρριφθούν όταν υπάρξουν άλλες υποθέσειςεργασίας με τις οποίες θα συμφωνούν περισσό-τερο τα γεγονότα.

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

Από τις ταβέρνες της Πορτογαλίαςστις μουσικές σκηνές όλου του κόσμου…

33� 2011 � 1

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;Κείμενο, μετάφραση: Κατερίνα Χατζή, Φωτογραφία: www.myspace.com/anamourafado

Η Anna Moura γεννήθηκε στο Santaremτης Πορτογαλίας το 1979 και αποτελεί κατάγενική ομολογία τη νέα ιέρεια του fado μιαςκαι με τις εμφανίσεις της αλλά και τις δι-σκογραφικές της καταθέσεις κέρδισε γρή-γορα όχι μόνο την εκτίμηση και της αγάπητων συμπατριωτών της αλλά και την καθο-λική αναγνώριση τους στο πρόσωπο της.

Πρόκειται ήδη για μια σπουδαία προσω-πικότητα παρά το νεαρό της ηλικίας τηςκαθώς από πολύ μικρή ασχολήθηκε βαθιάμε την παράδοση της πατρίδας της τα fados,ένα είδος μουσικής που απλώθηκε σε όλα ταμήκη και πλάτη της γης και αγαπήθηκε απότο κοινό του παγκόσμιου μουσικού χω-ριού.Είναι άλλωστε δύσκολο το να συνεχί-ζεις μια μουσική παράδοση οποιαδήποτεχώρας, να τη φέρνεις στο σήμερα χωρίς νααλλοιώνεις τα βασικά συστατικά της, ταυλικά από τα οποία είναι φτιαγμένη.

Η ίδια σκύβει πάνω στa fados και με τηνδική της διάθεση για πειραματισμούς καιτην ανάγκη για νέα έκφραση τα φέρνει στον21 αιώνα με μια σύγχρονη μορφή, σίγουρααρκετά διαφορετική από αυτή που υπήρχεόταν ξεκίνησε η διάδοση τους στα σοκάκιατης Λισσαβώνας, του Πόρτο, της Μπράγκα,της Κόιμπρα και των άλλων πόλεων τηςΠορτογαλίας. Μέσα από αυτά τα σοκάκιασυμπτωματικά (ή μάλλον όχι και τόσο ανσκεφτούμε την μουσική κουλτούρα τηςMoura αλλά και το δρόμο στον οποίο επέ-λεξε να περπατήσει μουσικά) ξεκίνησε τρα-γουδώντας στις ταβέρνες τα παραδοσιακάτραγούδια της χώρας της. Εκεί θα συναντή-σει μια μεγάλη μορφή της Πορτογαλικήςμουσικής αλλά και μόνιμο συνεργάτη της

μέχρι και σήμερα, τον κιθαρίστα συνθέτηκαι παραγωγό Jorge Fernando.

Πολλοί ήδη τη συγκρίνουν με τη μεγάληAmalia Rodriges (κάτι σαν τη δική μας…Μαρίκα Νίνου) και δεν έχουν άδικο τελικά.Δεν ξέρω αν είναι ιεροσυλία να συγκρίνειςτις θρυλικές μορφές του παρελθόντος μετους σημερινούς εκπροσώπους της μουσι-κής σκηνής όπως τη διαμορφώνουν εκείνοισήμερα. Ισως δεν έχει και νόημα καθώςμπορεί το πεδίο δράσης της μουσικής ναείναι το ίδιο όμως είναι εντελώς διαφορετι-κές οι εποχές και οι συνθήκες. Οπότε μάλ-λον το πιο ορθό είναι να βλέπεις τουςμουσικούς με βάση τη δική τους προσωπι-κότητα χωρίς όμως να παραβλέπεις τηνεποχή στην οποία κινούνται.

Τα fados είναι ένα είδος που για τουςΠορτογάλους είναι η μουσική τους συνέ-χεια, με τους καινούργιος δημιουργούς ναβαδίζουν στα χνάρια των παλιότερων καιφροντίζουν έτσι να μην χάνονται τα μουσικάτους «ίχνη». Τα συναντάς άλλωστε παντούκαι αν κάνεις μια βόλτα από την ιβηρικήχώρα θα ακούσεις πίνοντας κάποιο Πορτο-γαλικό κρασί – φημίζονται άλλωστε για ταεξαιρετικής ποιότητας κρασιά τους και δηαυτά του Πόρτο– μουσικούς που κάνουναυτό που έκανε και η Anna Moura: Να τρα-γουδάνε με ψυχή και με συναισθήματα τρα-γούδια που βγαίνουν δίπλα από τονΑτλαντικό Ωκεανό και από τις μικρές η με-γάλες πόλεις μιας χώρας που κάποτε έβγαζεθαλασσοπόρους και χρόνια τώρα ανθρώ-πους που σε ταξιδεύουν σε ένα ωκεανό απόήχους ξεπερνώντας τα σύνορα της Πορτο-γαλίας…

From the small traditional restaurantsof Portugal to the music scenes around

the world ...

35� 2011 � 1

Music Village?Text, translation: Katerina Xatzis, Photography: www.myspace.com/anamourafado

The Anna Moura was born in Santarem,Portugal in 1979 and is arguably the newpriestess of a fado and the appearances andthe recording of deposits quickly gained notonly did the love of his countrymen, but alsothe universal recognition of her face. It isalready a great personality despite his youngage and very little has dealt deeply with thetradition of their homeland fados, a type ofmusic which spread to all corners of the earthand loved by the audience of world musicvillage. It is also difficult to keep on amusical tradition of any country, to bring ittill today without altering the basiccomponents, the materials from which it ismade. She bends over fados and her ownwillingness to experiment and the need forthe new term brings them in the 21 centurywith a modern form, certainly quite differentthan it was when it began spreading in thestreets of Lisbon, Porto of Braga, Coimbraand other cities of Portugal. Inside of thesepaths coincidentally (or rather not so if youthink the music culture of Moura and the wayin which she chose to walk musically) begansinging in taverns traditional songs. Thereshe will face a great form of Portuguesemusic and a permanent partner, composer,

guitarist and producer Jorge FernandoMany already compare her with the great

Amalia Rodriges (something like our own ...Marika Ninou) and are not wrong after all. Ido not know if it is sacrilege to compare thelegendary figures of the past with the presentrepresentatives of the music scene like thoseforming today. Maybe it is not meaningfulas the field of music is the same but aretotally different seasons and conditions. Soprobably the most correct is to see themusical based on their own personality butoverlook the season in which they operate.

The fados is a genre of Portuguese musicis followed by the new developers to walkin the footsteps of older and care so they donot miss the musical “tracks.” Moreover,they are found everywhere and you do awalk from the Iberian country hearing adrinking Portuguese wine - also renownedfor its superb wines, notably those of Portomusicians do what they did and AnnaMoura: To sing with soul and emotion songsthat come out beside the Atlantic Ocean andSmall or large cities in a country that onceutter explorers for years now people intraveling in an ocean of sounds beyond theborders of Portugal...

Μουσικές ιστορίες για αγρίους

38 1 � 2011 �

ΤΟ ΗΜΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Part 1:Η ΟντισιόνΚυριακή πρωί η ώρα 10,τηλέφωνο... ( το με-

γαλύτερο έγκλημα σ αυτήν την ιερή μέρα...)- Γειά σου ο Γιώργος είσαι ; ακούω μια βαριά

άγνωστη φωνή.- Μάλιστα απαντάω....- Με λένε Κώστα και εχω ενα ρακάδικο στα Πα-

τήσια,μου μίλησε ενας γνωστός για σας καιθέλω να παίξετε στο μαγαζί,μόνο που θέλω ναπεράσετε αύριο να μου παίξετε 2-3 κομμάτια νασας ακούσω.Το τελευταίο δεν μου πολυάρεσε αλλα τι να

κάνω....μαζεύω τον Μάριο και τον Αντώνη και πη-γαίνουμε την επόμρνη μέρα.Στο δρόμο το ρίξαμεστο καλαμπούρι για το σκηνικό μάλλον ισως γιατιείχαμε το φόβο οτι δεν ήταν…

Φτάνουμε, μας καλωσορίζει ο Κώστας, μαςκάνουν καφεδάκι συστηνόμαστε,ως εδώ καλά…

Αρχίζει να μας λέει οτι έχουν περάσει πολλάσχήματα απ το μαγαζί, εχει γνωρίσει μουσικούς,το ένα, το άλλο, μας πήρε μονότερμα,ναι ναι απά-νταγα μηχανικά ,τουλάχιστον ο καφές ητανκαλός…- Για παίξτε ρε παλικάρια να σας ακούσουμε.......

Κάθεται στο απέναντι τραπέζι και παράπλευρατου κάθονται η γυναίκα του και πιο δίπλα ο σερ-βιτόρος που επειδή δουλεύει 5 χρόνια εκεί τηνέχει δει μαγαζάτορας κρίνοντας απο το υπερο-πτικό υφάκι....

Ξεκινάμε με το «μαγκαλάκι», το γυρνάμε στα«ζηλιάρικα σου μάτια» ,διφωνιες-τριφωνίες –κο-ψίματα, χαμός....να δώσουμε καλή εντύπωση.Τε-λειώνουμε με το «χαμάμ» του Δελιά στην πρώτηεκτέλεση να τους παίξουμε και κάτι γνωστό.

Το βλέμμα τους καθ΄ όλη τη διάρκεια ηταν μυ-στήριο με μεγάλη δόση απορίας.- Λοιπόν παιδιά συγνώμη μας λέει αλλά δεν μου

κάνετε.Εχετε πολλή ψωμί μπροστά σας για ναπαίξετε κάπου, με το ζόρι παίζετε, ειστε ασυ-ντόνιστοι και πολυ υποτονικοί, επιεικώς απαρά-δεκτοι.Μείναμε κάγκελο...

- Μα είμαστε μπάντα 5 χρόνια του λέω, έχουμεπαίξει σε πόσα μαγαζιά και μας λες οτι δεν ξέ-

ρουμε να παίζουμε?Αλλο να μην σ αρέσει κάτισ εμάς άλλο να μην ξέρουμε να παίζουμε.

- Φαντάζομαι τι μαγαζιά ηταν, λέει προκλητικά ογκαρσόνος.....

- Μη μιλείς εσύ τσε κοίτα τη δουλειά σου ,λέει οΑντώναρος (κοίτα που θα πιαστούμε απο τονλαιμό κιόλας σκέφτομαι).

- Μπορείς να μας πεις τι μουσικά λάθη κάνουμε;Εισαι μουσικός κατ΄αρχήν ρωτάει ο Μάριος?

- Ρε παιδιά γενικά δεν πάει το πράμα δεν ακούγε-στε... πως να το πώ... Μουσικός δεν είμαι αλλάέχω αφτί, ξέρω εγώ, τόσα χρονια στη πιάτσα.Ναγια παράδειγμα το «Χαμάμ» ετσι πάει; Που ταακούσατε αυτά; Η γυναίκα του δε μίλαγε αλλααπ το βλέμμα της πριν κατάλαβα οτι δεν μαςπήγαινε μία..Η πρώτη εκτέλεση είναι αυτή, άμπαλοι του

απαντάω.Δεν μας πείραξε η κριτική (θεμα γούστου είναι

όλα) ετσι κι αλλιώς ξέραμε πολύ καλά τι μπορού-σαμε να παίξουμε και τι όχι, αλλά να σε μηδενί-ζουν χωρίς να έχουν ιδέα είναι βαρύ πράγμα.

Σηκώνομαι και αρχίζω να μαζεύω, οι άλλοιηταν πολλοί νευριασμένοι.Ρίχνω ενα ειρωνικό χα-μόγελο και τους λέω....- Πάμε ρε παίδες η κριτική επιτροπή αποφάσισε

οτι δεν έχουμε το X-Factor,γέλια....το πήραμεστην πλάκα.Αυτοί θιχτήκανε κιόλας αρχίσανεκαι μουρμουρίζανε και μετά από ορισμένεςανταλλαγές διαφόρων ευχών μάζεψα τους δι-κούς μου για να φύγουμε γιατί άκρη δεν θα βρί-σκαμε κι άμα τα πέρναμε στα σοβαρά αυτά πουλέγανε θα αγκαλιαζόμασταν εκεί πέρα.Οι καφέδες είναι κερασμένοι από εμάς, ακούω

την φωνή του καθως ήμουν στην πόρτα...Γιατί; Μήπως περίμενες να στους πλήρωνα

κιόλας; Κοπανάω την πόρτα και φεύγουμε.Από έξω κοιταζόμαστε με ένα βλέμμα κωμι-

κοτραγικό, ρε που μπλέξαμε πάλι. Καλή καρδιά...Και αυτή ήταν μια μέρα από τις πολλές.

Υ.Σ. Τα γεγονότα που περιγράφονται στηνστήλη είναι πραγματικά,τα ονόματα και τα μέρητυχαία για να μην θίξουμε κανέναν.

FLASHAKI Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Χειμώνας και άπνοια στο Πλωμάρι Λέσβου

“Φθινόπωρο” (Sonbahar)Έτος: 2008Σκηνοθέτης: Ozkan AlperΔιάρκεια: 99’

Ο Yusuf είναι ένας τριανταπεντάχρονοςάντρας, έγκλειστος εδώ και δέκα χρόνια σταλευκα κελιά των τούρκικων φυλακών, εξαιτίαςτης συμμετοχής του σε αριστερές οργανώσεις καιστα μεγάλα συλλαλητήρια των αρχών του 1990.Ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας αναγκάζει τις αρχέςνα τον αφήσουν ελεύθερο κι εκείνος αποφασίζεινα γυρίσει στο χωριό, όπου τον περιμένει η μη-τέρα του. Η πικρία από την άδικη φυλάκιση τουκα ο λίγος χρόνος που του μένει για να χαρεί τηνελευθερία του τον εμποδίζουν να κάνει σχέδια γιατο μέλλον. Ο έρωτας όμως, που έρχεται παρά τιςπροσπάθειες του ήρωα, δίνει άλλο νόημα στη ζωήτου. Η ταινία έχει μια σχετικά αργή πλοκή, τηνοποία όμως ο σκηνοθέτης εκμεταλεύεται με τονκαλύτερο τρόπο για να πλησιάσει τον ήρωα και να ακολουθήσει από πολύ κοντά κάθε ψυχική του με-ταβολή. Το φυσικό τοπίο γίνεται το όχημα του Alper σε αυτή του την προσάθεια. Το πέρασμα των επο-χών, που είναι εμφανέστατο στο χωριό, ακολουθεί την απελπισία του Yusuf που βλέπει πως ο χρόνοςπερνά τόσο φανερά χωρίς εκείνος να μπορεί να τον σταματήσει. Τέλος η θάλασσα γαληνεύει και ανα-ταράσσεται σε πλήρη συμφωνία με τα συναισθήματα του ήρωα.

“The limits of control”Έτος: 2009Σκηνοθέτης: Τζιμ ΤζάρμουςΔιάρκεια: 116’

Η ταινία αυτή είναι ίσως η πιο αινιγματική τουΤζάρμους. Ακολουθούμε τον ήρωα στην περι-πλάνηση του σε διάφορα μέρη της Ευρώπης,χωρίς να γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα, στην αρχήτουλάχιστον, για τους σκοπούς και τους λόγουςπου τον οδήγησαν εκεί, ενώ και στην συνέχειαελάχιστα είναι αυτά που μαθαίνουμε. Οι διάλογοιστην ταινία είναι ελάχιστοι και έχουν την μορφήπροσωπικών εξομολογήσεων των δευτερευόντωνχαρακτήρων, μιας και ο κεντρικός ήρωας δεν μι-λάει για τον εαυτό του με κανέναν τρόπο καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας. Η αφήγηση είναι αργή καιλιτή και συνεισφέρει από τη μια, με τα στατικά και μακροσκελή πλάνα, στη δημιουργία αυτής τηςατμόσφαιρας μυστηρίου που διαερνά όλη την ταινία και από την άλλη τονίζει το άκαμπτο και σοβαρόπροφίλ του κεντρικού χαρακτήρα. Παρ’ όλη την θολή ατμόσφαιρα γύρω από την πλοκή η ταινία δεκαταντά βαρέτη σε κανένα σημείο της, αφού ο Τζάρμους δίνοντας μας συνεχώς όλο και περισσότεραστοιχεία, δημιουργεί στον θεατή την εντύπωση ότι όλα τα ερωτήματα του θα βρουν τη λύση τους.

45� 2011 � 1

ΦιλμςΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

“The Road”Έτος: 2009Σκηνοθέτης: John HillcoatΔιάρκεια: 111’

Η πλοκή της ταινίας τοοθετίται στο μέλλον.Μαθαίνουμε ότι λίγο καιρό πριν συντελέστηκεμια τεράστια καταστροφή στον πλανήτη, που έχειαφήσει ελάχιστα πράγματα όρθια στο πέρασματης. Ο πατέρας με το γιο του- τα δυο βασικάρόσωα της ταινίας- περιπλανώνται με σκοπό ναφτάσουν στην θάλασσα, όπου πιστεύουν ότι τουςπεριμένει ένας κόσμος που γλύτωσε από την κα-ταστροφή, προσπαθώντας να μείνουν ζωντανοίπαρά τις αντιξοότητες που συναντούν στο δρόμοτους. Το τοπίο είναι εφιαλτικό. Τόσο που τα συχνάκαι μακροσκελή μακρινά πλάνα όχι μόνο δεν κάνουν τον θεατή να βαρεθεί αλλά τον βάζουν ακόμαπερισσότερο μέσα στην ατμόσφαιρα της ταινίας, και του κόβουν την ανάσα. Το ταξίδι των δυο ηρώωνδεν είναι καθόλου εύκολο. Πρέπει να ξεεράσουν πολλά και τρομακτικά εμπόδια για να ετύχουν τονστόχο τους. Ο πλανήτης γη δεν είναι πια καθολου φιλικός. “Ο κανιβαλισμός είναι το μεγαλύτερο προ-βλημα” μας λέει ο πατέρας. Πέρα όμως από τις εξωτερικές δυσκολίες υπάρχουν και οι εσωτερικές.Πρέπει να βγουν νικητές από την πάλη με τον ίδιο τους τον εαυτό, τους φόβους και τις ανασφάλειεςτους, μια πάλη που πολλές φορές είναι και η πιο δύσκολη.

“Good”Έτος: 2008Σκηνοθέτης: Vicente AmorimΔιάρκεια: 96’

Ο John είναι ένας ευηπόληπτος καθηγητής πα-νεπηστημίου, σύζηγος και πατέρας δυο παιδιών.Η ζωή του είναι μια κόλαση. Η γυναίκα του είναινευρωτική, η μητέρα του είναι βαριά άρρωστη καιέχει αρχίσει να εμφανίζει τα πρώτα σημάδια άνιαςκαι η επαγγελματική του προοπτική δεν είναι ιδι-αίτερα ευοίωνη. Οι ναζί πέρνουν την εξουσία καιοι πρώτες τους δράσεις αντιμετωπίζονται με μιαχλιαρή διαφωνία από τον John. Ένα βιβλίο ου είχεγράψει, για μια ερωτική ιστορία, όπου ένας άντρας κάνει τελικά ευθανασία στην άρρωστη γυναίκατου γιατί την αγαπά υπερβολικά για να τη βλέπει να υποφέρει, τραβά την προσοχή του ίδιου του Χϊτ-λερ, ο οποίος θεωρεί πως η άποψη του συγγραφέα του προωθεί με τον καλύτερο τρόπο τα ιδανικά τουεθνικοσοσιαλισμού. Έτσι ο John γίνεται μέλος του ναζιστικού κόμματος, κάτι που του προσφέρει πολλάεπαγγεξματικά οφέλη. Παράλληλα χωρίζει τη γυναίκα του και παντρεύεται μια φοιτητρία του με τηνοποία ερωτεύτηκαν παράφορα. Το πολύ ενδιαφέρον σε αυτή την ταινία είναι ότι στο τέλος κανείς δενμορεί να δώσει έναν χαρακτηρισμό για τον ήρωα, καλός ή κακός. Διαφωνεί με τους ναζί αλλά είναι πολύδειλός για να το δείξει. Συμμετέχει άθελα του σε τρομερές πράξεις αλλά παράλληλα προσαθεί να βοη-θήσει όσους μπορεί, και κυρίως τον φίλο του Maurice, ο οποίος είναι Εβραίος. Το σενάριο, που βασί-ζεται σε θεατρικό έργο, έρχεται για να ξεδιπλώσει με τον καλύτερο τρόο όλες τις πτυχές του ήρωα. Τοπολύ καλό αποτέλεσμα συμπληρώνουν οι ερμηνείες του Viggo Mortensen και του Jason Isaacs.

46 1 � 2011 �

Οι λαοί της Ανατολικής Μεσογείου προτιμού-σαν τα όχι τόσο θορυβώδη κρουστά, όπως τα τύ-μπανα, τα σείστρα, τα κύμβαλα και τα κρόταλακαι τα μεταχειρίζονταν κυρίως για τις οργιαστικές(και όχι μόνο) τελετές των διαφόρων θεοτήτωντους. Περνώντας στη Ρωμαϊκή και αργότερα στηΒυζαντινή εποχή τα όργανα αυτά διατηρήθηκανσχεδόν ανέπαφα και δέχθηκαν και εξωτερικέςεπιρροές κυρίως από τους αραβικούς λαούς οιοποίοι διατηρούσαν μεγάλη μουσική παράδοσηκαι η οποία επηρεάζει ακόμη και σήμερα την λε-γόμενη Ethnik μουσική, αλλά και από τον δυτικόμεσαιωνικό χώρο. Κάποια ιδιόφωνα όργανα όπωςτα σήμαντρα και τα τάλαντα συνεχίζουν ακόμα ναχρησιμοποιούνται στον ανατολικό ορθόδοξο χρι-στιανικό μοναχισμό, δείχνοντας έτσι με τον κα-λύτερο τρόπο την σύνδεση του θρησκευτικούχαρακτήρα από τους αρχαίους λαούς στις πιο σύγ-χρονες θρησκείες. Οι λεγόμενες μασιές χρησιμο-ποιούνταν για να συνοδεύουν τα κάθε είδουςκάλαντα μέχρι και πριν από μια πεντηκονταετίαπερίπου στον ελληνικό χώρο (σήμερα έχουν αντι-κατασταθεί από τα δυτικοευρωπαϊκά τρίγωνα).

Στα μέσα του 19ου αιώνα οι δυτικές φιλαρμο-νικές και η μουσική στροφή προς τη δύση άρχι-σαν να εισάγουν νέα κρουστά όργανα όπως τατύμπανα και οι κάσες που διείσδυσαν και στην πα-ραδοσιακή μουσική και καθιερώθηκαν λόγω τουμεγαλόφωνου και εντυπωσιακού τους ήχου κυ-ρίως στη δυτική Μακεδονία και στις γειτονικέςβαλκανικές χώρες. Επίσης από την ανατολή τατουμπερλέκια ή τουμπελέκια κατέκτησαν τις ανα-τολικές περιοχές συνοδεύοντας κυρίως τα νέαρεύματα προσφύγων στις αρχές του 20ου αιώνα.Την τελευταία πεντηκονταετία τα ντραμς κατέ-κλυσαν σχεδόν αποκλειστικά τον χώρο της ελλη-νικής μουσικής σκηνής, οδηγώντας σε όλο και πιοαπομονωτικά στάδια τις πιο αρχέγονες μορφέςτων κρουστών της ανατολικής λεκάνης της Με-σογείου. Αλλά και η σύγχρονη μουσική τεχνολο-γία παραγκώνισε ακόμη περισσότερο τα κρουστά.Λαμπρές εξαιρέσεις στον χώρο της λαϊκής μουσι-κής παράδοσης και του παντρέματος της με νέαστοιχεία παραμένουν οι χώρες της Μέσης Ανατο-λής, συμπεριλαμβανομένης και της τουρκικήςλαϊκής μουσικής παράδοσης, που διατηρούν ένα

ξεχωριστό στυλ με υψηλή ποιότητα επιμένονταςπαραδοσιακά αλλά με τρόπο που δεν κουράζει καιοδηγεί σε νέους μουσικούς δρόμους με γνώμοναπάντα τους αρχαίους μουσικούς δρόμους της ανα-τολής. Σε αυτή την πορεία τα κρουστά όπως ταντέφια και τα πεϊντίρ κατέχουν έναν πρωταγωνι-στικό ρόλο. Τα τελευταία είκοσι χρόνια η ελλη-νική μουσική έντεχνη σκηνή ανασύστησε μεκάποιο τρόπο τα ελληνικά ντέφια και τους νταχα-ρέδες ή νταϊρέδες, τα νταούλια ακόμη και τα νη-σιωτικά τουμπάκια συνδυάζοντας τα με ήχουςδιαφόρων οργάνων παραδοσιακών και μη δημι-ουργώντας μια αναθέρμανση για τα λαϊκά μου-σικά κρουστά και ένα ενδιαφέρον για τηνπαραδοσιακή ανατολικού τρόπου μουσική, στηνοποία φυσικά συνεισφέρει, επηρεάζεται αιώνεςτώρα και επηρεάζει και η μουσική παράδοση τηςΕλλάδας.

Η έλλειψη όμως ακόμη της καλής γνώσης καιτης πλήρους καταγραφής των ελληνικών κρου-στών και της οργανοπαιξίας σε κάθε περιοχή τηςελληνικής επικράτειας και η έλλειψη οργανοποι-ίας οδηγούν σε λύσεις, για άλλη μια φορά, εισα-γωγής παρόμοιων οργάνων από τις ανατολικές καιόχι μόνο χώρες. Πολλά ακόμη βήματα εκκρεμούνκαι σε αυτούς τους τομείς.

Από όπου όμως και αν προέρχονται τα λαϊκάκρουστά, όποια η προέλευση και η καταγωγήτους, η πρωταρχική ικανότητα τους να συναθροί-ζουν και να εμπλουτίζουν μουσικά τους ανθρώ-πους υπάρχει και αποτελεί επιτακτικότερη ανάγκηαπό ποτέ. Ο αγώνας του ανθρώπου για επιβίωσηδεν έχει τελειώσει και φαίνεται να γίνεται ακόμηπιο έντονος σε καιρούς όπου την απομόνωση καιτη μοναξιά τη βιώνει ο καθένας. Μια σωρεία προ-βλημάτων, κυρίως οικονομικής δυσπραγίας, διο-χετεύονται στο κοινωνικό σύνολο και επιτείνουντην ανάγκη για κουβέντα, ανταλλαγή ιδεών καισκέψεων, για από κοινού προσπάθεια για λύσειςκαι συνεργασία. Η μουσική παίρνοντας ρυθμόαπό τα κρουστά, «κρούει» σε ευκαιρία για γλέντικαι συνάθροιση τους ανθρώπους και αποτελεί κά-ποιο από τα εργαλεία που ίσως βοηθήσουν τον άν-θρωπο να αντιμετωπίσει μαζί με τους άλλους ταπροβλήματα του όπως οι προπάτορες του χιλιετίεςπριν.

49� 2011 � 1

Όταν προφέρουμε ή ακούμε τη λέξη κρου-στό/α, στο μυαλό μας έρχεται η κατηγο-

ρία των μουσικών εκείνων οργάνων πουπαράγουν ρυθμικούς ήχους (χωρίς την πληθώρα,βεβαίως, των φθόγγων των μελωδικών μουσικώνοργάνων) που δίνουν τον ρυθμό σε ένα τραγούδιή μια μελωδία, ή πιο απλά μας έρχονται εικόνεςτων ντραμς, ντεφιών και τυμπάνων κάθε είδους,εξωτικών και εγχώριων.

Ήταν όμως πάντοτε τα πράγματα έτσι; Ξέ-ρουμε λίγο πολύ ότι τα κρουστά χρησιμοποιού-νταν κατά την αρχαία εποχή σχεδόν σε κάθεπολιτισμό της γης και ξέρουμε ακόμα λιγότερο ότιχρησιμοποιούνταν και κατά την προϊστορικήεποχή. Ο σκοπός τους λοιπόν ήταν καθαρά δια-σκεδαστικός; Ή και τελετουργικός, εξυπηρετώ-ντας κάθε είδους λειτουργία της κοινωνίας;

Κατά τη διάρκεια της συγκρότησης των πρώ-των κοινοτήτων του ανθρώπου, πριν την εμφά-νιση των μεγάλων πολιτισμών και πόλεων, έναβασικό θέμα που απασχολούσε καθημερινά τις μι-κρές κοινωνίες των τότε ανθρώπων ήταν η επι-βίωση. Από νωρίς κατάλαβαν, ότι η επιβίωσημπορούσε να επέλθει μόνο με άμεση συνεργασίατων μελών της κοινότητας για την πραγματοποί-ηση συγκεκριμένων στόχων (το χτίσιμο μιας κα-τοικίας, το κυνήγι , η καλλιέργεια της γης, ηαντιμετώπιση μιας εξωτερικής απειλής κ.α.). Γιανα πραγματοποιηθούν όμως αυτοί οι στόχοι, θαέπρεπε το κάθε μέλος που συμμετείχε στη κοινήδράση, να γνωρίζει ακριβώς τι θα έπρεπε να κάνειατομικά για να βοηθήσει στην επιτυχή έκβαση τουέργου συνεργαζόμενο με τους υπόλοιπους (π.χ.κάθε κυνηγός θα έπρεπε να γνωρίζει, το τι θαέπρεπε να κάνει ακριβώς προκειμένου να μην ξε-φύγει το θήραμα και να το πιάσει η ομάδα). Απαι-τούνταν λοιπόν εξάσκηση, η οποία εμπλέκονταςκαι την μαγεία και την κάθε είδους θεότητα, γιανα εκμεταλλευτούν την θεϊκή εύνοια, ήταν μιαγιορτή για τα μέλη της κοινότητας. Στις γιορτές-τελετουργίες αυτές προσομοίωναν με συγκεκρι-

μένες κινήσεις του σώματος, ανάλογα με τηνδράση που ήθελαν να επιτύχουν (τα νηπιακά βή-ματα αυτού που αποκαλούμε σήμερα Χορό) τοπραγματικό γεγονός. Η κάθε κίνηση εκτελούντανρυθμικά και τον ρυθμό τον έδινε το πρώτο μου-σικό όργανο που ανακάλυψε ο άνθρωπος, τοκρουστό. Ένα ξύλο να κρούει ένα άλλο, μια πέτραμια άλλη πέτρα, το χτύπημα των χεριών μεταξύτους ή πάνω στο σώμα, το χτύπημα των ποδιώνστη γη, ήταν αρχικά τα πρώτα μουσικά όργανα,που την εποχή εκείνη προϋπήρχαν της έννοιαςμουσική όπως την εννοούμε σήμερα. Τα κρουστάλοιπόν δεν ήταν αρχικά αποκλειστικά μουσικά όρ-γανα και χρησιμοποιούνταν με τον παραπάνω μημουσικό τρόπο μέχρι και πρόσφατα. Τα τύμπαναέπαιζαν σημαντικό ρόλο στις μάχες των στρατώντου κόσμου μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα καιείναι βασικό εξάρτημα των στρατιωτικών μπα-ντών δίνοντας το ρυθμό στο βηματισμό και ακόμηκαι τώρα κάποιες φυλές της Αφρικής και αλλούτα χρησιμοποιούν για τον λόγο που πρωτοσχεδιά-στηκαν.

Εξελισσόμενο το όργανο απόκτησε και μου-σικό ρόλο συνοδεύοντας λαϊκούς και μη χορούς,θρησκευτικές τελετές, εξορκισμούς, μάγια, εξευ-μενισμούς θεών, εξεγέρσεις, πολέμους με διά-φορα σχήματα και σε διάφορες κατηγορίες. Έτσιδημιουργήθηκαν τα μεμβρανόφωνα, αυτά που πα-ράγουν ήχο με την κρούση της ανθρώπινης παλά-μης ή και των δακτύλων ή με την χρήση ενόςάλλου εργαλείου, πάνω σε μια επιφάνεια τεντω-μένου δέρματος σε κυλινδρικό συνήθως στεφάνι,και τα ιδιόφωνα όπου ο ήχος παράγεται από τονπαλμό το ίδιου του σώματος του οργάνου. Τα είδηαυτά των οργάνων ήταν πολύ διαδεδομένα στουςαρχαίους πολιτισμούς της Μέσης Ανατολής καιτης Μεσογείου. Όλοι οι λαοί αυτοί δανείστηκανκαι δάνεισαν μεταξύ τους τα διάφορα κρουστάπου πλέον είναι δυσδιάκριτο και λίγο άτοπο νααναλωνόμαστε με την πατρότητα της κάθε κατη-γορίας, εξυπηρετώντας κυρίως λόγους εθνικήςυπεροχής.

48 1 � 2011 �

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Κείμενο, φωτωγραφία: Στέφανος Γούναρης

Τα Κρουστά

51� 2011 � 1

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #1

Σε μία εποχή ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξηςαλλά και διαρκούς επαναπροσδιορισμού τωνπλαισίων της καλλιτεχνικής δημιουργίας οι ψη-φιακές τέχνες είναι αναμφίβολα η πιο σύγχρονημορφή δημιουργικής έκφρασης. Έχοντας σαβάση την κληρονομιά των παραδοσιακών τεχνώνκαι τις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει η ηλε-κτρονική τεχνολογία μπορούν να προσαρμόζονταιστις ανάγκες οποιουδήποτε για να αποτυπώσουνμέσω εικόνων (Videos - Animations – DigitalImage – Web Art), παρεμβάσεων σε χώρους(Installation Art) ή παραστατικών μέσων(Performance Art) ιδέες και συναισθήματα.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων τοενδιαφέρον του Ελληνικού κοινού για τους σύγ-χρονους τρόπους δημιουργίας είναι ολοένα καιαυξανόμενο. Η ανάγκη για περαιτέρω εξοικείωσηαποδεικνύεται από τον μεγάλο αριθμό ψηφιακώνέργων Ελλήνων δημιουργών αλλά και της ένθερ-μης υποστήριξης του κοινού σε θεσμούς ή διορ-γανώσεις, όπως η ετήσια διοργάνωση τουΔιεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών και ΝέωνΜέσων της Ελλάδας, Athens Video Art Festival.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών καιΝέων Μέσων της Ελλάδας, Athens Video ArtFestival, με αφετηρία το 2005 και κατά την εξα-ετή πορεία του στα καλλιτεχνικά δρώμενα παρου-σιάζει ένα σημαντικό κομμάτι της κληρονομιάςτων ψηφιακών τεχνών, μέσα από τη σύγκλισηόλων των εκφάνσεων της ψηφιακής δημιουργίαςσε ένα γεγονός – γιορτή των νέων μέσων και τουκαλλιτεχνικού πλουραλισμού, που αυτά εκπροσω-πούν. Με μια σειρά αφιερωμάτων, ακαδημαϊκώνπαρουσιάσεων αλλά και συνεργασιών με τα ση-μαντικότερα διεθνή φεστιβάλ γεφυρώνει το κοινότόσο με την ιστορία όσο και με τις τελευταίες εξε-λίξεις του σύγχρονου πολιτισμού. Ωστόσο, ενθαρ-ρύνει οποιονδήποτε να συμμετάσχει στα πλαίσιατου είτε ως θεατής είτε ως ενεργό κομμάτι του, κα-ταθέτοντας το δικό του έργο μέσα από το ετήσιοκάλεσμα συμμετοχής*. Από την πρώτη διοργά-νωση έως σήμερα έχει δεχτεί συμμετοχές καλλιτε-χνών από κάθε γωνιά του πλανήτη,εκπροσωπώντας την Ελλάδα διεθνώς και δημι-ουργώντας μία database 11.500 και πλέον έργων.

Σε ένα χώρο πλούσιο σε εικαστική και κινη-ματογραφική παράδοση καθώς επίσης και σειστορία θεσμών που αναδεικνύουν την ως άνωθενελληνική παραγωγή, το AVAF ήρθε το 2005 γιανα συμπληρώσει έναν χώρο από τους πλέον ανα-πτυσσόμενους, έχοντας ως στόχο την προαγωγήτου σύγχρονου πολιτισμού.

Αποτελεί σημείο αναφοράς για την ψηφιακήκαλλιτεχνική δημιουργία και έχει εξελιχθεί στονπιο πρωτοποριακό θεσμό διάδοσης του ψηφιακούπολιτισμού και των νέων τεχνολογιών στην Ελ-λάδα.

Πραγματοποιείται την άνοιξη στο κέντρο τηςΑθήνας ακολουθώντας αμέσως μετά η πανελλα-δική περιοδεία του στην Ελληνική περιφέρεια(AVAF on Tour).

Ταξιδεύοντας στην Ελληνική περιφέρεια δίνε-ται η δυνατότητα σε όλους τους πολίτες τηςχώρας μας να έρθουν σε επαφή με τις πιο δυνα-μικές μορφές σύγχρονης τέχνης και δημιουργίαςκαι να απολαύσουν τη συναρπαστική εμπειρία τουψηφιακού κόσμου. Οι δράσεις του Athens VideoArt Festival στην Περιφέρεια στοχεύουν στηνανάδειξη, εξέλιξη και εξάπλωση του σύγχρονουπολιτισμού και την επικοινωνία των ψηφιακών τε-χνών στην ελληνική περιφέρεια. Η υλοποίηση τουγεγονότος μακριά από τα αστικά κέντρα, δίνει τηνδυνατότητα στο ευρύ κοινό να έρθει σε επαφή μεσύγχρονες μορφές έκφρασης και να ζήσει μιαολοκληρωμένη εμπειρία. Το γεγονός απευθύνεταιτόσο στους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επι-σκέπτες των περιοχών - επιθυμώντας με την σειράμας, να εξελίξουμε και να συνεισφέρουμε στηνενίσχυση της τοπικής κοινωνίας η οποία ωφελεί-ται πολλαπλά από γεγονός.

Η συνύπαρξη σε ένα φεστιβάλ καλλιτεχνώναπό 58 διαφορετικές χώρες απ’ όλα τα μήκη καιτα πλάτη της γης, καθιστά αυτό το γεγονός μια τε-ράστια γιορτή της ψηφιακής δημιουργίας, ένα ζω-ντανό διάλογο, μια δια - πολιτιστική ανταλλαγήδημιουργών από όλο τον κόσμο.

Η στήλη αυτή, ακολουθώντας τα πρωταρχικάκριτήρια της ίδιας της διοργάνωσης θα προσπα-θήσει να ενώσει τις τελείες, ανάμεσα σε κοινό καιδημιουργούς, σχηματίζοντας μια κοινότητα και ναπαρουσιάσει τις ψηφιακές τέχνες, όπως προτείνεικαι ο τίτλος της from the inside…

52 1 � 2011 �

Athens Video Art Festival from the inside! Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

Σήμερα το πρωί βγήκα στομπαλκόνι και κοίταξα ένα γύρο

τα υπόλοιπα διαμερίσματα. Η ζωή κυ-λούσε στους συνήθεις ρυθμούς. Μιαμεσήλικη κυρία μαγείρευε περιμένο-ντας τον άντρα της να γυρίσει από τηδουλειά, μια άλλη άπλωνε το πλυντή-ριο με τα εσώρουχα που μόλις είχε τε-λειώσει, ένας παππούς έβγαινε με τομπαστούνι του για να πάει για τον κα-θιερωμένο καφέ στο καφενείο, ενώ ηγιαγιά στο απέναντι μπαλκόνι παρα-κολουθούσε προσεκτικά τις κινήσειςόλων των υπολοίπων. Κι όμως παράτην φαινομενική ησυχία και ηρεμία που επικρα-τούσε, ένιωθα να υπάρχει μια ένταση στην ατμό-σφαιρα. Μια ένταση βουβή ακόμα που όμωςετοίμαζε ένα καινούριο ξέσπασμα.

Τρόμαξα όταν αναλογίστηκα τι μπορεί ναέκρυβε κάθε ένα από αυτά τα διαμερίσματα όπου,με τη μία ή την άλλη μορφή, ζούσε η “αγία ελλη-νική οικογένεια”. Κρυμμένη πίσω από την κανο-νικότητα της σύγχρονης μικροαστικής ζωήςβασίλευε η βία, σε όλες τις εκφάνσεις, λεκτική,ψυχολογική ακόμα και σωματική. Προσπαθώνταςνα έρθω πιο κοντά και να κατανοήσω περισσό-τερο τη ζωή που εκτυλισσόταν κάθε μέρα μπρο-στά στα μάτια μου, και μιας και δεν είχα τηδυνατότητα να μπω μέσα σε ένα από αυτά τα δια-μερίσματα ως παρατηρητής, κατέφυγα στον κινη-ματογράφο. Οι ελληνικές ταινίες μου φάνηκαναπό την αρχή η πιο αξιόπιστη βάση δεδομένωνστην αναζήτηση μου αυτή, αφού αποτελούν, στηνπλειοψηφία τους τουλάχιστον, έναν καθρέφτη τηςελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας.

Δεν πέρασε όμως πολύ ώρα μέχρι να συνειδη-τοποιήσω ότι σχεδόν όλες οι ταινίες που είχα δειέως τότε δεν ήταν παρά επιφανειακές απεικονίσειςτης πραγματικότητας. Αν και όλες αναγνώριζαν τονμικροαστισμό της ελληνικής κοινωνίας σχεδόνκαμία τους δεν τον αντιμετώπιζε πρόσωπο με πρό-σωπο, σχεδόν καμία δεν αναμετριόταν μαζί τουούτε τολμούσε τουλάχιστον να τον παρατηρήσειαπό πιο κοντά. Ελάχιστες ήταν αυτές που πέρασαντην κόκκινη γραμμή και έκαναν ένα βήμα πιομπροστά από την απόσταση ασφαλείας που άθελατους έβαλαν οι έλληνες κινηματογραφιστές.

Ανάμεσα στις λίγες ταινίες που μου απέμενανλοιπόν δεν μπόρεσα να μην ξεχωρίσω αυτές τουΓιάννη Οικονομίδη. Ταινίες σκληρές, σχεδόν τρο-μακτικές, όπου η βία βρίσκεται σε πρώτο πλάνο.Μια βία όμως όχι αδικαιολόγητη, όχι βγαλμένη απότο πουθενά, αλλά άμεσο αποτέλεσμα της μικροα-στικού τρόπου ζωής, που είναι και το πεδίο πάνωστο οποίο δουλεύει ο Κύπριος σκηνοθέτης. Στιςταινίες του πρωταγωνιστούν χαρακτήρες και κατα-στάσεις που ο φακός της κάμερας “συνέλαβε” στιςπιο οξυμένες τους εκφάνσεις. Με μια πρώτη ματιάμοιάζουν εξωπραγματικές και μακριά από την κα-θημερινότητα μας, αν όμως παρατηρήσουμε καλύ-τερα θα δούμε ότι πρόκειται για πρόσωπα γνωστάμας, που τα συναντούμε καθημερινά στο δρόμο,στα απέναντι μπαλκόνια και μέσα στο σπίτι μας καιγια καταστάσεις που συμβαίνουν πίσω από τουςτοίχους των διαμερισμάτων, σε κάθε γειτονιά τουσύγχρονου κόσμου μας, που απλώς μας ξεγελούνμε την φαινομενική ηρεμία και κανονικότητα τους.

Η πρώτη του ταινία “Το σπιρτόκουτο” (2003)αφορά μια κλασσική, αρχετυπική ίσως, μικροα-στική οικογένεια και εκτυλίσσεται ολόκληρη μέσαστο διαμέρισμα της, στον Κορυδαλλό. Ο Δημήτρης(Ερρίκος Λίτσης) είναι ένας μεσήλικας ιδιοκτήτηςκαφετέριας, σύζυγος και πατέρας δυο παιδιών. Ηζωή του κυλά ανάμεσα στα λογιστικά βιβλία τηςεπιχείρησης του, τους υπολογισμούς για το καινού-ριο κυριλέ εστιατόριο που θέλει να ανοίξει συνε-ταιρικά με τον κουνιάδο του, και το χάος πουεπικρατεί στο σπίτι και την οικογένεια του. Οιαντιρρήσεις του κουνιάδου του για τo νέο επιχειρη-ματικό τους άνοιγμα είναι η σπίθα που ανάβει τηνφωτιά στο σπίτι και στον ίδιο το Δημήτρη. Ακολου-

57� 2011 � 1

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

MONIKA – EXITΕΙΔΟΣ: INDIELABEL: ARCHANGEL

Η αλήθεια είναι πως αυτό το ταλαντούχο πλάσμα πουακούει στο όνομα Monika ήταν μια αποκάλυψη για τα μικρά –σε έκταση όχι σε μέγεθος– μουσικά πράγματα της μικρής μαςχώρας. Σαφώς και όλος αυτός ο ντόρος που προηγήθηκε με τηνκυκλοφορία του πρώτου της δίσκου «Avatar» ήταν σε ένα ση-μείο υπερβολικός αλλά από την άλλη ήταν ένα ξέσπασμα γιατο τι συνέβαινε πραγματικά τότε γιατί έβγαιναν μαζικά όμορ-φες δουλειές κυρίως από νέα παιδιά που μόλις έμπαιναν μέσω

της δισκογραφίας και επίσημα στο χώρο.Δεν ξέρω αν η εγχώρια μουσική βιομηχανία είχε την ανάγκη και έψαχνε διακαώς να προβάλλει νέα

και άφθαρτα πρόσωπα σίγουρα όμως η εγχώρια μουσική –χωρίς τη βιομηχανία– είχε την ανάγκη απόνέους ανθρώπους που έδιναν τη δική τους αισιόδοξη ή μελαγχολική νότα συντροφεύοντας έτσι τηνκαθημερινότητα μας. Από τη μεριά της η Monika δεν σταμάτησε ποτέ να ασχολείται με την ουσία τουπράγματος δηλαδή τη μουσική της. Δεν είναι η μόνη αλλά είναι μια από τις πιο σπουδαίες μουσικέςπροσωπικότητες που έβγαλε η χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Πάει καιρός από τότε που άκουσα το«Over the Hill» από μια συλλογή του περιοδικού Sonik πριν από μερικά χρόνια (περιείχε συνθέσειςμόνο από νέους καλλιτέχνες και συγκροτήματα) αλλά νιώθω το ίδιο μαγικά όπως τότε που ήρθα γιαπρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική της.

Και πραγματικά η Monika το κράτησε αυτό και το διαφύλαξε με τον δικό της τρόπο. Συνεπής, θυ-μίζει το ωραίο της ξεκίνημα χωρίς να επαναλαμβάνεται μόνο που προσθέτει στο ενεργητικό της ακόμαένα θαυμάσιο δίσκο. Μια σπάνια φρεσκάδα που δεν χάνει σε κανένα σημείο την επαφή με αυτό πουη ίδια πίστευε είχε θέσει εξαρχής από το ξεκίνημα της. Απλώς τώρα αυτό το προχωράει έχοντας παράτο νεαρό της ηλικίας της ήδη δυο πολύ καλούς δίσκους οι οποίοι είναι συνυφασμένοι με αυτή την εσω-τερικότητα και τη μελαγχολία των στίχων και της μουσικής, στοιχεία που αποτελούν και την ταυτό-τητα της μικροκαμωμένης τραγουδοποιού. Τι μας χαρίζει απλόχερα σε αυτό το δίσκο; συνθέσεις σαντο Not Enough που μας συντροφεύουν στη καθημερινότητα μας ντύνοντας ιδανικά με μουσικές τααστικά τοπία που προβάλλουν συνεχώς μπροστά μας και τα κάνουν λιγάκι πιο όμορφα.

Κατερίνα Χατζή

ZAZ – ZAZΕΙΔΟΣ: WORLD MUSICLABEL: SONY

Μια από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις που έχουν γίνει ποτέσε παγκόσμιο επίπεδο στην ιστορία της μουσικής αποτελεί η κυ-κλοφορία του πρώτου δίσκου της Zaz. Υπερβάλλουμε; Μπο-ρεί…; Μάλλον όχι αφού κάθε φορά που ακούμε ξανά το δίσκοη άποψη μας ενισχύεται όλο και περισσότερο.

59� 2011 � 1

θεί ο καυγάς με τη γυναίκα του, πάνω στον οποίοεκείνη του αποκαλύπτει ότι η κόρη τους δεν είναιδικό του παιδί. Τα προβλήματα που έκρυβαν όλοιαρχίζουν σιγά σιγά να βγαίνουν στην επιφάνεια. Ορατσισμός, το μίσος απέναντι σε κάθε υπεύθυνο τηςμίζερης ζωής που κάνει καθώς και ο θυμός απένα-ντι στα παιδιά του που ο ίδιος δημιούργησε κατ’ ει-κόνα και ομοίωση του είναι τα συμπτώματα πουεμφανίζει ο φαινομενικά έως τότε αρχηγός της οι-κογένειας. Το ξέσπασμα δεν αργεί να φτάσει. Μέσασε ένα παραλήρημα με αποδέκτη τους πάντες καιτα πάντα, το μυαλό του Δημήτρη φτάνει στα όριατου για να καταλήξει τελικά καθισμένος σε μια πο-λυθρόνα να τρώει παγωτό ένα ζεστό καλοκαιρινόβράδυ, ανακουφισμένος που η οργή του ξέσπασε,χωρίς θέληση να κάνει το οτιδήποτε για να την αλ-λάξει μιας και η μικροαστική του κανονικότητα τονβολεύει μέσα στη μιζέρια και την ασφάλεια της.

Ο τίτλος της δεύτερης ταινίας του Οικονομίδη,«Η ψυχή στο στόμα», δεν θα μπορούσε να περι-γράφει καλύτερα τη ζωή του ήρωα της. Ο Τάκης,ένας σαρανταπεντάρης υπάλληλος μιας βιοτεχνίαςακροβατεί μεταξύ της απελπισίας και της σχιζο-φρένειας. Κάθε πτυχή της καθημερινότητας τουοδηγεί την ψυχική του υγεία στα άκρα. Η ταινία«αιχμαλωτίζει» ουσιαστικά τη βία που υποβόσκειστην μικροαστική κοινωνία, σχεδόν σε κάθε τηςπλάνο. Ο ήρωας βρίσκεται αντιμέτωπος με όλα ταθηρία που ο ίδιος- ή καλύτερα η ίδια η κοινωνία-έχει δημιουργήσει. Σε αυτή τη μάχη είναι μόνος,χωρίς κανέναν στο πλευρό του, μέσα σε ένα περι-βάλλον με φωνές, θόρυβο και κάθε είδους βία. Στοσπίτι, στη δουλειά, στις περιορισμένες κοινωνικέςτου σχέσεις, ζει ένα μαρτύριο που είναι ανίκανοςνα ξεπεράσει. Η αλκοολική γυναίκα του τον απατάκαι τον βρίζει για την ανικανότητα του, το αφε-ντικό του τον εκμεταλλεύεται, οι συνάδελφοι τουτον ειρωνεύονται, ο κουνιάδος του τον πιέζει νατον απαλλάξει από την άλλη τους αδερφή πουείναι ψυχικά άρρωστη, οι τοκογλύφοι τον εκβιά-ζουν. Οι πάντες τον σπρώχνουν προς την άκρη τουγκρεμού κι εμείς πιάνουμε το κουβάρι της ιστο-ρίας τη στιγμή λίγο πριν την αναπόφευκτη πτώση.Η διαφυγή δεν μπορεί να υπάρξει. Η πραγματικό-τητα τον έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο κι εκείνος τομόνο που μπορεί να κάνει, ξέροντας βαθιά μέσατου πως δεν υπάρχει σωτηρία, είναι να ξεσπάσει.

Στην τελευταία ταινία του, «Μαχαιροβγάλτης»,συναντάμε τον Νίκο. Ο Νίκος είναι ένας αρχετυ-πικός χαρακτήρας ενός νέου άντρα που ζει στηνεπαρχία. Η καθημερινότητα του είναι βουτηγμένηστη μιζέρια, χωρίς να διαφαίνεται καμία διέξοδοςγια ένα καλύτερο αύριο στον ορίζοντα. Η ασπρό-μαυρη φωτογραφία με τις σκληρές αντιθέσεις καιη χωρίς συνταρακτικά γεγονότα πλοκή βάζουν τονθεατή, με τον καλύτερο τρόπο, μέσα σε αυτή τηνατμόσφαιρα της παραίτησης από τη ζωή. Ο πατέ-ρας του Νίκου πεθαίνει και ο θείος του, Δημήτρης,έρχεται να τον πάρει μακριά από το πνιγηρό περι-βάλλον που συνθέτουν τα καυσαέρια των εργο-στασίων και τα γεμάτα καπνό και φωνέςεπαρχιακά καφενεία. Του προσφέρει στέγη καιδουλειά στην Αθήνα και ο Νίκος, μετά από κάποι-ους δισταγμούς, αποφασίζει να δεχτεί. Δεν θα αρ-γήσει να καταλάβει πως η δουλειά του δεν θα είναιάλλη από το να φυλάει τα δυο σκυλιά του θείουτου, όσο εκείνος και η γυναίκα του θα λείπουν στομαγαζί τους. Ο φύλακας όμως δεν αργεί να γίνειφυλακισμένος. Ο έρωτας με τη γυναίκα του Δη-μήτρη είναι η δική του αντίδραση απέναντι στηνκαταπίεση του μικροαστικού κόσμου που τον πε-ριβάλλει, τον οποίο προσωποποιεί στο άτομο τουθείου του, και η μόνη διέξοδος του για μια άλληζωή. Ο Νίκος μοιάζει με ένα καζάνι που βράζει καιδεν θα αργήσει να ξεχειλίσει, παίρνοντας για μιακαι μόνο φορά την τύχη στα χέρια του.

Ο κόσμος που πλάθει ο Οικονομίδης μπορεί σεπολλούς να φαίνεται υπερβολικός, ίσως και εξω-πραγματικός, και δεν είναι λίγοι όσοι τον κατηγό-ρησαν γι’ αυτό. Ίσως όμως αν κοιτάξουμε πιοπροσεκτικά να δούμε πως στην κοινωνία πουζούμε, βουτηγμένη στη βιτρίνα της κανονικότηταςκαι του καθωσπρεπισμού, είμαστε όλοι ήρωες τωνταινιών του. Είναι μια αντικειμενική αλήθεια πωςη κοινωνία που φτιάξαμε τρέφει τη βία, κι εμείς εί-μαστε αυτοί που την εξασκούνε. Το σφίξιμο στοστομάχι και η αντίδραση μας μόλις βγαίνουμε απότην αίθουσα, μετά από κάποια ταινία του Οικονο-μίδη, είναι οι μηχανισμοί άμυνας μας απέναντι στησυνειδητοποίηση της πραγματικότητας. Γιατί οιταινίες δεν μας δείχνουν την πραγματικότητα αυτήκαθ’ εαυτή, με έναν ντοκουμενταρίστικο τρόποαλλά κάνουν κάτι ακόμα πιο δυνατό: την ξεσκε-πάζουν.

58 1 � 2011 �

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης Open the disc

Τους «κάτω από το δέντρο» είχα τη χαρά να τους ανακαλύψω παλιότερα μέσω myspace… καιχωρίς υπερβολή μπορώ να πώ ότι πρόκειται για έναν από τους καλύτερους και κυρίως πιο ιδιαίτερουςδίσκους από καταβολής ελληνικής δισκογραφίας. Αλλωστε πόσες φορές έχουμε τη δυνατότητα ναακούμε τέτοιες δυνατές συνθέσεις όπου οι πεντατονικές κλίμακες και οι παραδοσιακοί ρυθμοί συ-ντροφέυουν τεχνολογικές ηχητικές δημιουργίες που σε παρασύρουν με τον κορμό ενός δέντρου ;

Το σχήμα ή όπως δηλώνουν οι ίδιοι «η συνεργασία μεταξύ πολλών μουσικών και φίλων, με έδρατην Αθήνα» αποτελούν οι Tsiko:mandolin,melodica,percussion,vocal, Frequency Freak:acousticguitar,sound engineer, Dr.Aja:nylon string guitar,nylon string bass,percussion,keyboards,Theodor:percussion, Strider:gaida,clarinet,caval, Giannis"maestros"Dimitriades:accordion,keys, Art-eM:cretan lyra, Kleon"baba"Arzoglou:narrator, Dadoo: Executive producer.

Τέλος αξίζει να αναφέρουμε την πολύ καλή παραγωγή του δίσκου, το γεγονός ότι πρόκειται για μιαπολύ ιδιαίτερη δουλειά που σε κάθε βήμα της την ακολουθεί ο πειραματισμός, η όμορφη ονοματο-δοσία στους τίτλους των κομματιών, τα εκπληκτικά –για άλλη μια φορά – φωνητικά του ΠαναγιώτηΚαπερνέκα που συμμετείχε εδώ και φυσικά το εξαιρετικό artwork με τον κορμό του δέντρου όπουμπορείς να καθήσεις από κάτω του και να απολαύσεις αυτές τις 11 συνθέσεις…

Αλέξανδρος Γερασίμου

ΒΑΥΚΑΛΗΜΑ – LIVEΕΙΔΟΣ: ΡΟΚLABEL: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Οι Βαυκάλημα είναι από τις ευχάριστες ανακαλύψεις μας,τους οποίους γνωρίσαμε πριν μερικά χρόνια στο myspace, μιαμπάντα η οποία προχωράει αργά και σταθερά, πάντα με χαμηλόprofile μα με πολύ όρεξη για δημιουργία.

Στα χέρια μου έφτασε η live προσπάθεια των παιδιών, έναακυκλοφόρητο δισκάκι με 11 τραγούδια τους ηχογραφημένα από

συναυλία τους στο ΑΝ club.Είναι μια αξιόλογη προσπάθεια, όπου μέσω αυτής μπορείς να νιώσεις το συναίσθημα και την δυ-

ναμική που μεταδίδει η μπάντα πάνω στην σκηνή (εκεί φαίνεται η καλή η μπάντα), χωρίς την προ-σθήκη μηχανημάτων και το μαγικό χέρι του παραγωγού.

Η ερμηνεία και η εκτέλεση των τραγουδιών είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η αύρα των Βαυκά-λημα γίνεται αισθητή και σε παρασέρνει στον ρυθμό της εν λόγο συναυλίας, έστω κι αν δεν έχουμετην δυνατότητα της εικόνας. Τραγούδια μεθυστικά σε ρίχνουν αμέσως στο μουσικό ταξίδι τους. Ανά-μεσα στα δικά τους βρίσκεται και μια πολύ καλή εκτέλεση – διασκευή του τραγουδιού των ActiveMember – “της φωτιάς οι μάγοι” , το οποίο πιστεύω ότι είναι και η καλύτερη στιγμή στο εν λόγο δι-σκάκι.

Ο ήχος πάλι είναι αρκετά καλός, αν και υπάρχει μια έντονη αίσθηση του «βάθους», σε αυτό ίσωςνα φταίει ο χώρος βέβαια. Αυτό που με έκανε όμως να εκραγώ είναι ο ήχος του «tom» στα τύμπανα,ένας διαπεραστικός εκνευριστικός ήχος που σου τσιτώνει τα νεύρα, σαν να χτυπάς τον κουβά σφουγ-γαρίσματος… όταν ακούγεται αυτό, πραγματικά τα χαλάει όλα.

61� 2011 � 1

Πραγματικά η Zaz εδώ παραδίδει μαθήματα –όχι μουσικής σίγουρα αλλά οπωσδήποτε μουσικήςευφυίας- μιας και οι συνθέσεις της περιέχουν ένα προσωπικό χαρακτήρα και μια αυθεντικότητα. Είναιλίγοι οι δίσκοι που κυκλοφορούν έχοντας αποκλειστικά μια ταυτότητα και στοιχεία πολύ δικά τουςαποτελώντας έτσι ορόσημο για τη μουσική κοινότητα ανά τον κόσμο…και σίγουρα έχοντας τα πα-ραπάνω σαν εφόδια αποτελούν και μια ουσιαστική πρόταση για τους μουσικόφιλους που αγαπούν τηκαλή μουσική.

Εμπνευσμένες συνθέσεις που ξεχώρισαν αμέσως από μια Γαλλίδα που επίσης ξεχώρισε αμέσως καιπου κέρδισε τους πάντες τόσο απλά και τόσο ξαφνικά από την πρώτη της κιόλας δισκογραφική δου-λειά. Αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι τα τραγούδια είναι γραμμένα στα γαλλικά και όχι στααγγλικά τότε η δουλειά αποκτάει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα και δικαίως συγκαταλέγεται στα σπου-δαία άλμπουμ που ακούσαμε ποτέ από καλλιτέχνες που δεν τραγουδάνε …αναγκαστικά στα αγγλικά(αυτό που ονομάζουμε ευρέως world music). Είναι επίσης από τις λίγες περιπτώσεις που η γρήγορηαποδοχή έρχεται σε συνάρτηση και με το …γρήγορο θετικό ξάφνιασμα από την πρώτη κιόλας ακρό-αση. Από την άλλη μεριά το γεγονός και μόνο ότι συγκεντρώνει σε 11 κομμάτια διαφορετικά είδη μου-σικής (από jazz και τσιγγάνικη μουσική μέχρι ποπ) που «συμβιώνουν» αρμονικά μέσα σε αυτές τιςσυνθέσεις αναδεικνύει τον μουσικό «πλούτο» που περιέχει αυτή η δουλειά που ξεκινά από τη Γαλ-λία και απλώνεται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Για το φινάλε η κατά κόσμον Isabelle Geffroyμας χαρίζει το συγκλονιστικό και σπαρακτικό Eblouie par la Nuit μια σύνθεση που κλείνει με τον κα-λύτερο τρόπο την πρώτη της δισκογραφική εργασία.

Κατερίνα Χατζή

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ – ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟΕΙΔΟΣ: ACOUSTIC / ROOTS MUSIC / EXPERIMENTALLABEL: aeΩra PRODUCTIONS

Να πούμε καταρχήν για το έργο αυτής της ομάδας που γρά-φει μουσικές «κάτω από το δέντρο» πως πρόκειται για μια σπου-δαία δουλειά. Κατά δεύτερον πρόκειται για ένα σπουδαίοσυγκρότημα που ξεπερνά τα στενά όρια ενός …συγκροτήματοςμιας και μιλάμε για μια κολλεκτίβα που ανήκει σε μια ευρύτερημουσική οικογένεια. Το αποτέλεσμα που δημιουργούν είναι σανένα καζάνι από ήχους που σε παρασύρει σε ένα μακρινό λαβύ-ρινθο με άγνωστα τα νήματα της μουσικής και που δεν ξέρεις

πότε θα τελειώσει και πως θα τελειώσει μιας και αυτό που κυριαρχεί είναι ο αυτοσχεδιασμός... Τι πε-ριέχει το καζάνι; θαυμάσια διάσπαρτα ηχοχρώματα που δημιουργούν όργανα όπως το φλάουτο, τομπάσο, η στάμνα, η γκάιντα, ο νταχαρές, το κλαρινέτο, η λύρα.

Προσωπικά έχω τη χαρά να κρατάω την πρώτη κόπια που δόθηκε στο μουσικόφιλο κοινό ένα με-σημέρι του φθινοπώρου που μας πέρασε σε ένα καφέ των Εξαρχείων –μόλις είχε βγει από την ..επε-ξεργασία του και ήταν διαθέσιμο για μας. Αφού το άρπαξα δεν έχασα χρόνο και το απόγευμα τηςίδιας μέρας βρισκόταν ήδη στο στερεοφωνικό μου. Βέβαια ο χρόνος με ξεγέλασε μιας και αντί να μεβάλει να γράψω ένα κείμενο για αυτό το cd, με έβαζε στο να ακούω ξανά και ξανά το ντεμπούτο άλ-μπουμ του γκρουπ.

60 1 � 2011 �

Open the discOpen the disc

τοιες δουλειές… Αντίθετα το ξένο τοπίο μοιάζει πιο φιλόξενο για να ακουστούν μουσικοί που δεν θαείναι ντε και καλά πρώτα ονόματα, έξω αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Στην προκειμένη περίπτωσηοι έπαινοι και τα καλά λόγια από τον ξένο τύπο (έντυπο και ηλεκτρονικό) συντροφεύουν τους δί-σκους των Small Blues Trap καθιερώνοντας τους ίδιους ως πολύ αξιόλογους εκπροσώπους του είδους.Η πορεία του συγκροτήματος επίσης «εναντιώνεται» στη λογική ότι οι μελωδίες και οι συνθέσεις –άρα και οι δίσκοι– ευδοκιμούν μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα. Μάλλον τελικά το αντίθετο συμβαί-νει άσχετα αν δεν είναι τόσο μαζικό.

Από την άλλη η περίπτωση των Small Blues Trap αποδεικνύει περίτρανα πως η λογική των εται-ρειών που βγάζουν μόνο «εμπορικά» και εκ του ασφαλούς «έντεχνα» πράγματα –γιατί για πραμάτειαπρόκειται– έχει τελειώσει και πως μια μουσική αν είναι να βγει θα βγει. Πως ; Μα όταν γνωρίζουμεαπό πού έρχεται κάτι οδηγούμαστε αβίαστα μέρα με τη μέρα σε κάτι καλύτερο. Τα παιδιά εδώ έπια-σαν την ιστορία των blues από την αρχή και μας οδηγούν εδώ και καιρό σε πραγματικά καινούργιεςσυνθέσεις .Δεν μιλάμε για τη διανομή αυτό σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Μιλάμε για τη φιλοσοφία πουέχουμε θέσει εξαρχής απέναντι στην ίδια τη μουσική, μαζί με την ίδια τη μουσική που κουβαλάμε μέσαμας.

Αν εξαιρέσουμε το τελευταίο track του δίσκου (το "Buy a Dog" του Ηλία Ζάικου) όλες οι άλλεςσυνθέσεις ανήκουν στα μέλη του γκρουπ. Αναπάντεχα ευχάριστο το «Roy B» (προφανώς αφιερω-μένο στον αγαπημένο Roy Buchanan) μας αιφνιδίασε αρκετά μιας και η μουσική δεν κινήθηκε στούφος του μεγάλου κιθαρίστα από το Αρκάνσας. Στα συν και η πολύ καλή παραγωγή αλλά και το σπου-δαίο εξώφυλλο που κοσμεί όχι μόνο το συγκεκριμένο άλμπουμ αλλά –μαζί με τις 13 συνθέσεις πουακούμε εδώ– ολόκληρη την δισκογραφία σε παγκόσμια κλίμακα. Τι μπορεί να τραγουδήσει κανείς τα-ξιδεύοντας προς το Μαρτίνο ή τη Μαλεσίνα ; Ας ξεκινήσει από το εξαιρετικό Mr.Jack που ανοίγει τονυπέροχο αυτό δίσκο παίρνοντας μια πρώτη ιδέα για το τι θα επακολουθήσει…:) Για περισσότερεςπληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε τις δυο σελίδες των Small Blues Trap.

Αλέξανδρος Γερασίμου

63� 2011 � 1

Θετικά τα αποτελέσματα της προσπάθειας της οποίας αξίζει να αποκτήσετε, μέσω κάποιας συ-ναυλίας τους. Περιμένουμε την πρώτη επίσημη δουλειά τους με ανυπομονησία!

Νίκος Γραμμάτος

SMALL BLUES TRAP – RED SNAKES AND CAVEBATSΕΙΔΟΣ: BLUESLABEL: SHELTER HOME STUDIO

Αν βιαστούμε να κρίνουμε από το εξώφυλλο του cd καιτην ονομασία του γκρουπ θα… ξεχαστούμε εύκολα και θανομίζουμε πως ακούμε ένα αμερικάνικο συγκρότημα να παί-ζει μπλουζ… και όμως οι Small Blues Trap δεν μας έρχο-νται από κάποια γωνιά της Αμερικής αλλά από μια γωνιά τηςΕλλάδος (από τον νομό Φθιώτιδος) που κερδίζει πόντους

από την παρουσία του τετραμελούς αυτού γκρουπ που δεν αρκείται στις ηχογραφήσεις αλλά μεταφέρειτην ενέργεια και το πάθος του για τη μουσική σε φεστιβάλ και μουσικές σκηνές.

Ίσως να ακούγεται παράδοξο πως ένα γκρουπ που κατοικοεδρεύει στα χωριά Μαλεσίνα και Μαρ-τίνο του νομού που αναφέραμε προηγουμένως μπορεί και βγάζει άλμπουμ που πραγματικά ξεχωρί-ζουν και ξεφεύγουν από την εγχώρια μουσική βιομηχανία και κυρίως από την «κουλτούρα» που διέπειτην τελευταία. Οι ήχοι που ξεπηδούν εδώ από το Shelter Home Studio δεν μας αφήνουν και πολλάπεριθώρια για να αναρωτιόμαστε. Φαντάζομαι τα φίδια και οι νυχτερίδες δεν αποτελούν εμπόδιο γιατην ηχογράφηση, τουλάχιστον όχι μεγαλύτερο από τα αστεία τσιμέντα της Αττικής. Οι Small BluesTrap δεν κρύβουν πολλές παγίδες στον τρόπο που εκφράζονται ίσα ίσα ήταν ξεκάθαροι από την αρχή.Έχοντας τεράστιες γνώσεις γύρω από αυτό το μεγάλο είδος που λέγεται μπλουζ, σταθερά μέλη και θε-μέλια σκάβουν στο χωράφι της ελληνικής μουσικής (στην επαρχία είναι πιο εύκολο εκ των πραμά-των…) για να σπείρουν νέες ιδέες οι οποίες αργότερα ψηφιοποιούνται σε αυτό που ονομάζουμε cd.

Από τον Αύγουστο του 2004 που σχηματίστηκαν δεν ήταν και λίγες οι φορές που πέρασαν το κα-τώφλι του studio τα μέλη του γκρουπ για να δουλέψουν και να ηχογραφήσουν υλικό… από τον Οκτώ-βρη του 2004 όταν ηχογράφησαν ένα cd που πήρε την ονομασία του γκρουπ μέχρι το τωρινό επίσηςαγγλόφωνο “Red Snakes & Cave Bats" μεσολάβησαν ακόμα δύο σπουδαίες δουλειές : Το ''Our Trap''του 2005 και το ''Crossroad Ritual'' του 2006.Σε αυτή την τελευταία τους δισκογραφική κατάθεση δί-νουν και πάλι δικό τους υλικό, είναι προτιμότερο άλλωστε (αφήνοντας προφανώς τις διασκευές να εκ-φραστούν επί σκηνής) αψηφώντας τους «νόμους» που επιβάλλει η εγχώρια αγορά τα τελευταία χρόνια(ακούνε στο όνομα διασκευές αυτοί οι «νόμοι»).

Στο “Red Snakes & Cave Bats" θα βρείτε ξεκάθαρο ήχο που φέρει την σφραγίδα της μπάντας κάτιπου πιστοποιεί την ταυτότητα και το χαρακτήρα της σε παγκόσμιο και όχι μόνο σε εγχώριο επίπεδο.Μην ξεχνάμε πως τα χωρικά ύδατα της μικρής μας χώρας είναι ασφυκτικά παρά προσοδοφόρα για τέ-

62 1 � 2011 �

Open the discOpen the disc

Ισως αρχικά να προκαλεί εντύπωση πως ένασυγκρότημα που τα μέλη του δεν κατοικοε-

δρεύουν σε κάποιο …δήμο του Νομού Αττικήςαλλά στα χωριά Μαλεσίνα και Μαρτίνο τουΝομού Φθιώτιδος να συνεχίζουν να υποστηρίζουναυτό που κάνουν ανεξάρτητα από αποστάσεις καιαπό το αν αυτό με το οποίο καταπιάνονται έχει με-γάλο ή μικρό έρεισμα στην εγχώρια δισκογραφία.

Ξεκίνησαν πριν από μερικά χρόνια ηχογραφώ-ντας τότε τη πρώτη τους δισκογραφική …από-πειρα ένα CD-R που αντιπροσώπευε τα κοινάακούσματα και τις επιρροές του γκρουπ καθώς και3 δικές τους συνθέσεις («Small Blues Trap»,2004).Ακολούθησε μια σταδιακά ανοδική πορείαπου ήταν σαν μια επιβράβευση για το τετραμελέςγκρουπ που ασχολήθηκε ενεργά με αυτό το είδοςπου στην Αμερική το ονομάζουν blues και αποτέ-λεσε τη μάνα του ροκ αλλά και άλλων ειδων τηςμουσικής.Αλλωστε το είχαν φυτέψει καλά κάποτεοι νέγροι στην Αμερικάνικη ήπειρο ώστε ο σπόροςπου έριξαν «έπιασε» και γέννησε χιλιάδες ακού-σματα με ψυχή, πόνο και σπουδαίες ηχογραφή-σεις.

Το ίδιο καλά «έπιασε» και ο σπόρος που έριξανοι Small Blues Trap στα χωράφια της δικής μας

επαρχίας, ήταν κάτι άλλωστε που γνώρι-ζαν, μελέταγαν και μελετάνε ακόμα οπότετο υλικό σιγά σιγά μαζεύτηκε μέσα απότη δική τους εσωτερική διεργασία.Συνέ-χισαν με σπουδαίες και ακόμα καλύτερεςδουλειές όπως το ‘’Our Trap’‘ (2005)‘’Crossroad Ritual’‘ (2006) που καθιέρω-σαν και έδωσαν μια ταυτότητα στο συ-γκρότημα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά καιστο εξωτερικό –δεν ήταν λίγοι που εντυ-πωσιάστηκαν από τις εκδόσεις τουγκρουπ που δεν έκρυβαν παγίδες στοδιάβα τους μόνο γλυκιές ιστορίες είχαν ναθυμηθούν ή να ανακαλύψουν μέσω της

μουσικής και των στίχων.Μια τέτοια ακόμα γλυκιά ιστορία περιέχει και

η τελευταία τους θαυμάσια κυκλοφορία «Redsnakes and Cave Bats» που έδειξε με τον πιο εμ-φατικό τρόπο ότι το συγκεκριμένο γκρουπ πατάειγερά πλέον στα πόδια του, δεν το ενοχλούν ταφίδια και οι νυχτερίδες –μάλλον τους κάνουνπαρέα στο στούντιο- έχει μεστώσει πλέον είναιγια ακόμα πιο σπουδαία πράγματα καθώς τόσο τοπαίξιμο επί σκηνής όσο και η γραφή του συγκα-ταλέγονται στις καλύτερες του παγκόσμιου μου-σικού ωκεανού…Αυτό το μουσικό ωκεανόαντιλήφθηκε ένας μεγάλος μάστορας των συναι-σθημάτων και του λόγου ο Δημήτρης Επικούρηςπου έγραψε πρόσφατα το θαυμάσιο και σπάνιογια τα ελληνικά δεδομένα μυθιστόρημα το «15σταγόνες βροχής σε έναν ωκεανό από μπλουζιστορίες»… Αιτία για το γράψιμο και εν τέλει γιατην έκδοση αυτής του βιβλίου ήταν ο προσωπικόςδίσκος του τραγουδιστή των Small Blues TrapΠαύλου Καραπιπέρη.Εμείς κάναμε μια φιλικήκουβέντα με τον Παύλο για όλα τα παραπάνω ξε-τυλίγοντας το κουβάρι των ιστοριών που ακού-σαμε μέσα από αυτές τις καλαίσθητες εκδόσεις…

SMALL BLUES TRAP:Φίδια και νυχτερίδες στο δρόμο προς τη Μαλεσίνα

και το Μαρτίνο…

64 1 � 2011 �

Μusica; Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

που πέφτει στα χέρια κάποιου, έχει τη δύναμη νατου δώσει διαφορετικά συναισθήματα απ’ ότι σεκάποιον άλλον… π.χ. αν δούμε οι δυό μας ένανπίνακα ζωγραφικής, σ’ εσένα μπορεί να αρέσει γιακάποιον λόγο, σε μένα μπορεί να μου βγάλει ένασυγκεκριμένο συναίσθημα και σε κάποιον τρίτομπορεί να μην λέει τίποτα…

Ο Δημήτρης είναι λάτρης των blues, έχει τε-ράστια δισκοθήκη και πολλές εμπειρίες απ’ ταχρόνια που έζησε στην Αμερική. Όταν άκουσε τοπροσωπικό μου album, μου είπε ότι φαντάστηκεμια ιστορία. Πήρε λοιπόν τους τίτλους των τρα-γουδιών, με την ίδια ακριβώς σειρά που υπάρχουνστο album, και έγραψε 15 κεφάλαια μέσα σταοποία-σύμφωνα με τα δικά του λόγια- έβγαλε απόμέσα του πράγματα που κούρνιαζαν για πολλά

χρόνια, σκέψεις μέχρι τώρα αταξινόμητες και συ-ναισθήματα χαρμολύπης και νοσταλγίας. Εννοεί-ται πως είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτόπου είχα εγώ στο μυαλό μου όταν έφτιαξα το cd,είναι πλέον ένα δικό του, καινούριο, ξεχωριστόέργο. Είναι μεγάλη μου τιμή που «χωρίς να τοθέλω» η μουσική μου ενέπνευσε έναν άνθρωπο νακάνει κάτι τέτοιο.

Όποιος ενδιαφέρεται να αποκτήσει το βιβλίομε το cd μαζί μπορεί να επικοινωνήσει στοf.raindrops@yahoo.gr

ΛΙΝΚwww.smallbluestrap.grwww.myspace.com/smallbluestrap

67� 2011 � 1

Τον περασμένο Απρίλιο κυκλοφόρησε η και-νούργια σας δουλειά με τίτλο «Red Snakes andCave Bats».Πες μου δυο λόγια για αυτή τη δου-λειά.

To “Red Snakes & Cave Bats” ηχογραφήθηκεμε τον ίδιο τρόπο όπως οι προηγούμενές μας δου-λειές, δηλαδή σε home studio. Ο εξοπλισμός μας,όσον αφορά τα μηχανήματα, δεν είναι αυτός πουθα συναντήσεις σ’ ένα επαγγελματικό studio ηχο-γραφήσεων, αλλά πιστεύω ότι μ’ αυτά που διαθέ-τουμε βγάλαμε ένα αποτέλεσμα που μαςικανοποιεί. Σημαντική διαφορά από προηγούμε-νες δουλειές μας -στις οποίες όσον αφορά το ρυθ-μικό μέρος πρωταγωνιστούσαν τα κρουστά- είναιη χρήση drums από τον Στάθη Ευαγγελίου πουείναι μέλος της μπάντας απ’ τον Ιανουάριο του2007.

Όσον αφορά τα κομμάτια …τι να σου πώ ;...ηβάση μας πάντα είναι τα blues. Aπό ‘κει καιπέρα… πιστεύω ότι -θέλοντας και μή- πινελιέςαπό όλα τα μουσικά ιδιώματα που αποτελούνεπιρροές μας, υπάρχουν στο album. Περιλαμβά-νει 12 δικά μας τραγούδια και μια διασκευή στο“Buy a dog” του Ηλία Ζάϊκου, τον οποίο ευχαρι-στούμε πολύ για την άδεια που μας έδωσε να τοδιασκευάσουμε, τον πρόλογο στο ένθετο του cdκαι για όλα αυτά που μας έχει προσφέρει στο πέ-ρασμα των χρόνων. Να ευχαριστήσω επίσης τονΝικόλα τον Καρέλλο για τις φωτογραφίες και τονΓιάννη Κανακάρη για τα σχέδια ζωγραφικής πουυπάρχουν στο ένθετο του album.

Πως πιστεύεις ότι βλέπει ο κόσμος τα bluesστη χώρα μας;

Μέσα στην κακογουστιά που δυστυχώς έχεικυριαρχήσει στη σημερινή εποχή-γιατί η κρίσηδεν είναι μόνο οικονομική- πιστεύω ότι υπάρχεικαι κοινό που ψάχνεται και γουστάρει ταblues…και όχι μόνο αυτό, αλλά είναι και αφο-σιωμένο στο μουσικό αυτό ιδίωμα. Τα blues «μι-λούν στη ψυχή» του Έλληνα όπως κάθε λαϊκήμουσική που αντανακλά στην ανθρώπινη ζωή.

Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρό-σφατα και τη χάρηκες;

Αρκετά πράγματα… το “Living Proof” τουBuddy Guy, το “ The Well” του CharlieMusselwhite, το “My Walking Stick”του JimByrnes, το καινούριο του Otis Taylor, το “Giant”

του James Cotton, το “Valleys Of Neptune” μεακυκλοφόρητες ως τώρα εκτελέσεις τραγουδιώντου Jimi Hendrix…είναι μερικά απ’ αυτά.

Εχετε συνεργαστεί με σπουδαίους μουσι-κούς από τον ελληνικό χώρο και από την άλλητραγουδάτε αγγλικά σε ένα περιβάλλον …ελ-ληνικό. Θα σας ενδιέφερε να πάτε να παίξετεέξω ή να συνεργαστείτε με ξένους μουσικούς;

Χωρίς αυτό να αποτελεί τον «μεγάλο στόχο»μας, βεβαίως και θα μας ενδιέφερε. Δεν γνωρίζωτο πότε και το πώς θα μπορούσε να γίνει κάτι τέ-τοιο, αλλά σίγουρα είναι μεγάλη πρόκληση γιαμια Ελληνική μπάντα να παρουσιάζει ζωντανά τηδουλειά της στο εξωτερικό ή να συνεργαστεί μεξένους μουσικούς.

Τον Ιανουάριο του 2009 κυκλοφόρησες τοπρώτο προσωπικό σου άλμπουμ με τίτλο“Fifteen Raindrops In An Ocean Of BluesTales“, μια από τις πλέον αξιόλογες καταθέσειςστο χώρο των Blues στην Ελλάδα. Ετοιμάζειςκάτι άλλο σε προσωπικό επίπεδο;

Αυτή τη στιγμή όχι. Υπάρχει υλικό και ιδέεςπου δουλεύουμε με τους Small Blues Trap. Η μπά-ντα είναι η μουσική οικογένειά μου. Δεν έβγαλαπροσωπικό album για να ακολουθήσω δικό μουδρόμο. Απλά προσπάθησα να φτιάξω μια σειράτραγουδιών που θα μπορούσα να πώ ότι έχουν μιασύνδεση μεταξύ τους και μια συνέχεια. Φαντά-στηκα τη ζωή ενός ανθρώπου με όλα τα «πάνω»και τα «κάτω» της, μια σειρά γεγονότων που ότανφτάνει στο τέλος ξαναρχίζει απ’ την αρχή. Κατα-λαβαίνεις ότι είναι αρκετά δύσκολο να βάλειςολόκληρη τη μπάντα να σ’ ακολουθήσει σ’ αυτότο ταξίδι… γι’ αυτό το ‘κανα μόνος μου. «Έβα-λαν το χεράκι τους» όμως, εκεί που θεώρησα ότιείναι απαραίτητο, ο Παναγιώτης Δάρας στην κι-θάρα και ο Λευτέρης Μπέσιος στο μπάσο (μέλητων S.B.T.), καθώς επίσης και ο Σωτήρης Κου-ρούτης στο πιάνο.

Μαζί με τον Δημήτρη Επικούρη έχετε επι-μεληθεί μια ξεχωριστή έκδοση, το «15 Σταγό-νες Βροχής σε έναν Ωκεανό από ΜπλούζΙστορίες» (CD και βιβλίο μαζί). Πως προέκυψεαυτή η δουλειά και που μπορεί να τη βρει κα-νείς;

Πιστεύω ότι η μαγεία της μουσικής-και της τέ-χνης γενικότερα- είναι το γεγονός ότι μια δουλειά

66 1 � 2011 �

Μusica; Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

Ενάμισης αιώνας σάτιρας και φαντασίας

68 1 � 2011 �

To Καρναβάλι της Αγιάσου Λέσβου Κείμενο: Βαγγελιώ Χρηστίδου

«Το Αγιασώτικο Καρναβάλι, είναι το Καρ-ναβάλι του Αιγαίου. Ίσως υπάρχουν αντίστοιχαέθιμα και σε άλλα νησιά, αλλά όχι τόσο έντονα.Το θέλουν το καρναβάλι οι Αγιασώτες, είναιτιμή τους…». Τα λόγια αυτά ανήκουν στονΑντώνη Μηνά, το βασικότερο σατιρογράφο τουΚαρναβαλιού της Αγιάσου Λέσβου, εδώ καιπολλά χρόνια. Ενός καρναβαλιού που μετράειπάνω από έναν αιώνα ζωής και που έχει συνδέ-σει τη μια γενιά με την άλλη, σε ένα γαϊτανάκιαπό εμπνευσμένα θέματα και σκηνικά, στενάσυνδεδεμένα με την ιστορία του χωριού, ενίοτεκαι τα γεγονότα που σημάδεψαν … ολόκληροτον κόσμο.

Πυρετωδώς και σχεδόν με το που τελειώνει τοπροηγούμενο, ξεκινούν κάθε χρόνο οι προετοιμα-σίες για το Καρναβάλι της Αγιάσου Λέσβου απότον Καρναβαλικό Σύλλογο «Ο Σάτυρος», που έχειτην επιμέλειά του τα τελευταία 25 χρόνια. Βασι-κότερο στοιχείο του, αυτό που το κάνει να ξεχω-

ρίζει από άλλα καρναβάλια της Ελλάδας η καυ-στική έμμετρη σάτιρά του, που αποδίδεται πάνταστο ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα και σχολιάζει κάθεχρονιά θέματα του χωριού, αλλά και της ελληνι-κής και παγκόσμιας επικαιρότητας.

Βρισκόμαστε άλλωστε σε ένα χωριό, η καρνα-βαλική παράδοση του οποίου έχει ρίζες που χά-νονται στα βάθη ήδη της Τουρκοκρατίας. Τότε μετην «πατινάδα», με τους νέους του χωριού να γυ-ρίζουν στα σοκάκια και να «ουρνίζουν» τις κοπέ-λες (σε απλά ελληνικά να … ερωτοτροπούν), τηνπορεία της οποίας ακολουθούσαν την Αποκριά οιμασκαράδες. Έθιμο της ίδιας περιόδου ήταν και η«περικεφαλαία», όπου την Κυριακή της Αποκριάςομάδες παρήλαυναν στις γειτονιές του χωριού καιτραγουδούσαν παλιά παραδοσιακά τραγούδια καιοι Τούρκοι κάνανε χάζι τις «ιμτσούνις» (μασκα-ρεμένους), χωρίς να καταλαβαίνουν πως όσαακούγονταν είχαν στόχο να εμψυχώσουν τους χω-ριανούς για την ώρα της απελευθέρωσης. Την Κα-

1η Γιορτή Ινδικής ΚάνναβηςΚαζαμίας (1973)

Τσίρκο Άφρικα (1971)

θαρή Δευτέρα, στα «κουϊτούκια» άρχιζε «τουτρίψμου του πιπιριού» και οι «κουδουνάτοι πει-ρασμοί», από τα πιο ενδιαφέροντα έθιμα, με τοσεξουαλικό στοιχείο να είναι … ιδιαίτερα έντονο.

Όταν στο Καρναβάλι μπήκε η επικαιρότητα Το 1912, η Λέσβος απελευθερώνεται. Από εκεί

και πέρα, στο έθιμο μπαίνουν νέες ιδέες από νέουςανθρώπους. Αγαπημένη συνήθεια των στιχουργώνγίνεται ο «αντικαρνάβαλος» ή «καρναβαλομα-χία», η μάχη πάνω σε γαϊδούρια όχι με όπλα, αλλάμε στίχους μέχρι τελικής πτώσης. Τότε εμφανίζο-νται και τα πρώτα «κοσμοπολίτικα» θέματα, πουαποτέλεσαν τους πρόγονους από τους οποίουςωρίμασαν σταδιακά τα «καρναβάλια» της Αγιά-σου. Ανάμεσα σε αυτά «το πρώτο αυτοκίνητο», μεένα μουλάρι που «μεταποιήθηκε» στο νέο όχημαπου μόλις είχε εμφανιστεί και είχε εντυπωσιάσειτο χωριό, οι «Μίσες», που προέκυψαν από ταπρώτα «Καλλιστεία» που πρωτοεμφανίστηκανστην Ελλάδα (στην Αγιάσο τις ενσάρκωσαν οι πιο… άσχημοι άντρες του χωριού), κ.ά.

Η σάτιρα τονώνεται ακόμη περισσότερο μετους χωρατατζήδες, που σατιρίζουν διάφορα θέ-ματα και τα «καρναβαλέλια», που βάζουν το καρ-ναβάλι σε άλλους δρόμους μέχρι το 1938, που στοΑγιασώτικο Καρναβάλι εισάγεται και καθιερώνε-ται και ένας νέος θεσμός, ο «Βάλειος» Διαγωνι-σμός, που προβλέπει σάτιρα προσώπων καικαταστάσεων της τοπικής κοινωνίας.

Χαρακτηριστικό της σύνδεσης του Αγιασώτι-κου Καρναβαλιού με την επικαιρότητα, είναι γιαπαράδειγμα το ότι στο πνεύμα της εποχής, από τηδεκαετία του ’50 έως και αυτή του ’70, εκτόςάλλων η Αγιάσος πήγε πολλές φορές ως το … διά-στημα! Εμπνευσμένο από τις εξελίξεις στον τομέατης κατάκτησης του διαστήματος, το ΑγιασώτικοΚαρναβάλι αποκτά «πύραυλο» εμπνευσμένο απότην εκτόξευση του «Σπούτνικ Ι», «Σεληνόπλοιο»,«Απόλλων – 9» και … «Ιπτάμενο Δίσκο». Το1970 είναι η χρονιά που εμφανίζεται και η πρώτηγυναίκα καρνάβαλος, σε μια … αεροπειρατεία.

Από γενιά σε γενιά

«Το Καρναβάλι είναι η γιορτή που συνταιριά-

ζει τα αταίριαστα, συνδέει τα αντίθετα και ανα-ποδογυρίζει τα πάντα. Είναι η εξέλιξη και τα απο-μεινάρια των διάφορων τελετών που υπήρχανστην αρχαία λατρεία και αποσκοπούσαν στονεξευμενισμό και τη λατρεία των διάφορων θεοτή-των και οι οποίες δέθηκαν τόσο ισχυρά με τα φυ-σικά φαινόμενα και ρίζωσαν τόσο πολύ στα ήθητων λαών, που ακόμη και η Εκκλησία αναγκά-στηκε να υιοθετήσει πολλές από αυτές και να τιςμετατρέψει σε χριστιανικές», αναφέρει ο Αγιασώ-της Παναγιώτης Κουτσκουδής, στον πρώτο τόμοτου «Αγιασώτικου Καρναβαλιού» του.

Το Καρναβάλι της Αγιάσου δεν σταμάτησεούτε στα χρόνια της Κατοχής, όπως είναι όμωςφυσικό τονώθηκε ακόμη περισσότερο μετά τηναπελευθέρωση και ειδικά μέσα στη δεκαετία του’60, για να συνεχίσει μέχρι και σήμερα να κρατάεισε … εγρήγορση τους πρωτεργάτες των «χρυ-σών» του χρόνων και να ελκύει σταθερά τις νέεςγενιές, που με τα χρόνια παίρνουν τη σκυτάλη απότους παλιότερους.

Όποιος βρεθεί στην Αγιάσο τις μέρες της Απο-κριάς, θα δει σίγουρα ένα καρναβάλι πολύ ιδιαί-τερο και θα καταλάβει το πόσο δεμένο είναι με τηφυσιογνωμία του χωριού. Τα τελευταία 50 χρόνια,το Αγιασώτικο Καρναβάλι εξελίχθηκε και παγιώ-θηκε σε ένα λαϊκό δρώμενο με έντονα θεατρικάστοιχεία σε ανοιχτό δημόσιο χώρο, με τη σάτιρακαι τα «τριψίματα» (δίστιχα ομοιοκαταληκτικάτραγούδια που υμνούν τα γεννητικά όργανα) ναείναι κάθε χρόνο το βασικό του χαρακτηριστικόκαι το ίδιο να λειτουργεί σαν «καθρέφτης» τηςκοινωνικής πραγματικότητας. Με πολλές,ωστόσο, εναλλαγές στο περιεχόμενο των κειμέ-νων και των θεμάτων που παρουσιάζονται, πάνταστην τοπική διάλεκτο. Και όποιος κατάλαβε, κα-τάλαβε… Οι Αγιασώτες φημίζονται, άλλωστε, γιατην ιδιόμορφη «ντοπιολαλιά» τους…

Τα ιστορικά στοιχεία και το φωτογραφικόυλικό, είναι από το βιβλίο του Παναγιώτη Μιχ.Κουτσκουδή «Το αγιασώτικο καρναβάλι. Οιρίζες του και η πορεία του στο διάβα του χρό-νου» (Έκδοση 2009, Αναγνωστηρίου Αγιάσου«Η Ανάπτυξη»)

70 1 � 2011 �

Μαντείο των Δελφών (1967)

Ολύμπιοι Θεοί (1968)

To Καρναβάλι της Αγιάσου Λέσβου

Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ομάδα μεαρκετές εκπλήξεις, συνεργασίες και

τρόπους δράσεις που δεν συναντάςσυχνά…Επίσης έχει ένα ξεχωριστό όνομα γιανα εκφράζεται.Ττιριτσάντσουλες δεν συνα-ντάς εύκολα στο δρόμο, ή μάλλον συναντάςμιας και τα project που δουλεύει η συγκεκρι-μένη ομάδα λαμβάνουν χώρα σε δρόμους καιπλατείες και όχι μόνο σε συμβατικούς χώ-ρους.Μέσα από ένα μεγάλο αριθμό ατόμων οιοποίοι ανταποκρίνονται σύμφωνα με τις ανά-γκες του εκάστοτε project όλος αυτός ο ανα-τρεπτικός οργανισμός καταφέρνει πάντα νακλέβει την παράσταση και να παρουσιάζειπαράξενες θεματικές παραστάσεις όπως η τε-λευταία τους δουλειά «Mistero Buffo» που

παρουσιάστηκε στο φιλόξενο θεατρο του πο-λυχώρου Ρουφ στον Κεραμεικό. Εκεί ο γελω-τοποιός έρχεται σε επαφή με τη σύγχρονηπαραγματικότητα και το ανάποδο. Άλλωστεόπως πολύ σωστά λένε και οι ίδιοι είναι έναςαυτοοργανωμένος χωροχρόνος, στον οποίοσυναντιόμαστε διάφοροι περιφερόμενοι καλ-λιτέχνες, τρελοί ή φρόνιμοι.

Πότε ξεκίνησε η ομάδα που ακούει στοόνομα Τσιριτσάντσουλες και από πού πήρε τοόνομα της;

Οι Τσιριτσάντσουλες ουσιαστικά ξεκίνησανστο τελευταίο θρανίο του νηπιαγωγείου Ζακύν-θου στις αρχές του ‘80. Εκείνη την εποχή έκα-

73� 2011 � 1

Κουρσάροι (1970)

ΤΕΑΤRΟΣυνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΤΣΙΡΙΤΣΑΝΤΣΟΥΛΕΣ:Ένας άλλος θεατρικός κόσμος…

Οι Τσιριτσάντσουλες παίζουν παντού.Έχουμε παίξει σε πολλούς και διαφορετικούςχώρους, όπως χωριά που δεν έχουν ξαναδεί θέ-ατρο, άσυλα, φυλακές, αστικά θέατρα, στοδρόμο, σε οδόφραγμα, στο κέντρο Γκροτόφσκιστην Πολωνία κλπ. Κάθε τι, τελείως διαφορε-τικό από το άλλο. Αλλού η αναγνώριση καιαλλού η αδιαφορία ή ακόμα και η χλεύη. Σπά-νια έχουμε νοιώσει εχθρότητα. Είμαστε και αγα-πησιάρηδες και συνήθως μας συμπαθούνε.Εμπόδια βρίσκεις σε ό,τι και να κάνεις. Εμείςπαρά τα εμπόδια, έχουμε μάθει να τα κάνουμεόλα απλούστερα και να δουλεύουμε πάνταχωρίς μέσα και μπάτζετ, και έτσι τίποτα χειρό-τερο δεν βρέθηκε να μας σταματήσει ως τώρα.Για να πάρετε μια ιδέα του τι σημαίνει θέατροστο δρόμο, δείτε το ντοκιμαντέρ «Σάτυροι…στο δρόμο», στο διαδικτυακό Tsiri TV.

Η τέχνη εκφράζεται στο δρόμο, σε ένα δη-μόσιο χώρο ακόμα και σε ένα περιβάλλον πουδιαμορφώνεται σύμφωνα με τις ανάγκες τουproject. Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η συ-νεννόηση με τους τοπικούς φορείς και πως ηκοινωνία ανταποκρίνεται σε τέτοιες κινήσεις;

Με τον τρόπο που κάνουμε εμείς θέατρο στοδρόμο, συνήθως είναι δύσκολο για τους εκά-στοτε τοπικούς φορείς να καταλάβουν τι κά-νουμε. Τους αντιμετωπίζουμε λοιπόν μεκατανόηση και προτιμούμε να περιορίζουμε τιςεπαφές μας στις απολύτως απαραίτητες.

Βασιζόμαστε οργανωτικά στον πλατύ κύκλοτων φίλων μας στην Ελλάδα και το εξωτερικό,και στεκόμαστε με ειλικρίνεια απέναντι στουςανθρώπους που έρχονται να μας δουν. Αυτόείναι βασικό: Όταν είμαστε στο δρόμο, δεν κο-ροϊδεύουμε κανέναν. Ιδρώνουμε· κι αυτό ορι-σμένες φορές βρίσκει ανταπόκριση.

Η τελευταία σας δουλειά είναι το «MisteroBuffo» μια ανατρεπτική παράσταση βασι-σμένη στα κείμενα και τη θεατρική έρευνατων Dario Fo & Franca Rame. Μιλήστε μουγια αυτή τη δουλειά και για τους πλανόδιους

γελωτοποιούς που κάνουν την εμφάνιση τουςλέγοντας τις δικές τους ιστορίες.

Το “Mistero Buffo” είναι η πιο πρόσφατη πα-ραγωγή των Τσιριτσάντσουλων. Αυτό το διά-στημα παίζεται επίσης η παιδική θεατρικήπαράσταση «Μεθαύριο», ενώ λειτουργεί και οπαραδοσιακός μπερντές μας με παραστάσεις θε-άτρου σκιών, Καραγκιόζη κοινώς.

“Mistero buffo” σημαίνει τα μυστήρια τουΜπουφόνου. Δηλαδή του γελωτοποιού. Είναιιστορίες του μεσαίωνα (10ος - 15ος μ.Χ αιώνας)που λέγανε οι μπουφόνοι του καιρού κυρίωςστην Ευρώπη και που ο Ντάριο Φο τις ανέσυρεκαι τις παρουσίασε τη δεκαετία του ‘70 μαζί μεάλλες δικές του με αυτόν τον τίτλο. Εμείς παί-ζουμε μόνο τις παλιές παραδοσιακές ιστορίεςτου μεσαίωνα στην παράσταση μας. Οι ιστορίεςαυτές, λόγω της εποχής (που περιόριζε αυστηράτο ρεπερτόριο λόγω της δύναμης της παπικήςεκκλησίας) είχαν να κάνουν με τη Βίβλο και πε-ρισσότερο με την καινή διαθήκη και τη ζωή τουΙησού. Οι μπουφόνοι παίρνουν αυτές τις ιστο-ρίες, τις τουμπάρουν και παρουσιάζουν κάποιεςεξαιρετικά ανατρεπτικές παραστάσεις στο με-σαιωνικό κοινό, που συχνά τους οδηγεί και σεβίαιο θάνατο. Γνωστές έχουν μείνει στην ιστο-ρία οι “Μπουφονάτες”, οι λαϊκές καρναβαλικέςτελετές των μπουφόνων που πολλές φορέςέπαιρναν βίαιο χαρακτήρα και οδήγησαν κά-ποιες φορές και σε γενικευμένες εξεγέρσεις. Οθρύλος λέει ότι τις γρίλιες στα παράθυρα τιςεφηύραν οι πλούσιοι εκείνη την εποχή, προκει-μένου να μπορούν να παρακολουθούν αυτές τιςτελετές από τη μία, αλλά χωρίς να τους βλέπειτο εξαγριωμένο πλήθος και να κινδυνέψουν απότην άλλη.

Ένας γελωτοποιός πιστεύετε ότι έχει θέσηστη σημερινή εποχή, θα μπορούσε να επιβιώ-σει;

Ο γελωτοποιός είναι σύμφυτο εξάρτημα τηςανθρώπινης κοινωνίας. Πάντοτε και σε όλα τακοινωνικά σύνολα υπάρχει και ένας τουλάχι-

75� 2011 � 1

ναν τσιριτσάντσουλες στ’ άλλα παιδάκια, καιτους έμεινε το όνομα.

Το 1999 μια μικρή παρέα ανθρώπων με τηνυποστήριξη της δασκάλας μας Κίττυς Αρσένη,ανεβάσαμε την παράσταση “Remedia Amoris“ως “Πειραματικό Εργαστήρι”. Αυτή η παρέαμετά, με αφορμή την ανεξάρτητη παραγωγή τηςταινίας “Ήταν να μην πατήσει το πόδι του στηνΑθήνα” μεγάλωσε αρκετά και πήρε το όνομα“Τσιριτσάντσουλες” που χρησιμοποιούμεακόμα μέχρι σήμερα. Η επιλογή του ονόματοςέγινε χωρίς πολλή σκέψη από ένα κόμικ τουΝίκου Γιούσεφ, όταν φτάσαμε στους τίτλουςτης ταινίας και έπρεπε να παραδώσουμε τηνκόπια στο φεστιβάλ.

Ποια φιλοσοφία διέπει τους Τσιριτσά-ντσουλες;

«Καν’ το μόνος σου», μπεεε….Οι Τσιριτσάντσουλες αποτελούν έναν ιδι-

αίτερο ζωντανό οργανισμό μιας και ουσια-στικά χωρίζονται σε ομάδες που τα projectτους κινούνται γύρω από τη μουσική, το θέ-ατρο και τον κινηματογράφο. Όλα αυτά ταδιαφορετικά σχήματα δρουν κάτω από τηνομπρέλα της ομάδας. Μιλήστε μου για αυτήτη προσπάθεια.

Ομόκεντροι κύκλοι που λόγω φυσικής ταλά-ντωσης συναντιούνται περιοδικά και συνδημι-ουργούν καταστάσεις μέσω της τέχνης.Άλλωστε και το θέατρο και το σινεμά έχουνανάγκη τη μουσική, τα εικαστικά, το χορό, τομακιγιάζ, την ραπτική κ.λ.π. Οι τέχνες διασταυ-ρώνονται σέρνοντας κάθιδρους τους αντίστοι-χους καλλιτέχνες και τεχνικούς που τρέχουν ναπρολάβουν να διοχετεύσουν τον οίστρο τους,στην επόμενη αυτοδιαχειριζόμενη παραγωγή.Δηλαδή: Μπάχαλο!

Προσπαθούμε να ελαχιστοποιούμε τη σχέσημας με το χρήμα και την εξάρτηση των παρα-γωγών μας από τον οικονομικό παράγοντα. ΣτιςΤσιριτσάντσουλες δεν υπάρχουν αρχηγοί, ιδιο-κτήτες ή πρόεδροι.

Αθήνα και παραστατικές τέχνες κάθε εί-

δους. Πιστεύετε ότι στην μεγαλύτερη πόλητης Ελλάδας έχουν γίνει βήματα προς ταμπρος όσον αφορά τις τέχνες που εκφράζο-νται στο δρόμο;

Όχι βέβαια. Για να φτάσουμε να γίνουν βή-ματα μπροστά, χρειάζεται πρώτα να ανοίξει μιασοβαρή συζήτηση για τους δημόσιους χώρους,την ιδιοκτησία και τη χρήση τους. Στην Αθήναη κουβέντα για τους δημόσιους χώρους ως προ-ϋπόθεση της ελευθερίας δεν έχει ανοίξει. Υπάρ-χουν επιμέρους αξιόλογες προσπάθειες ήπροβληματισμοί, των οποίων όμως η εμβέλειαείναι μικρή. Αυτό φυσικά δεν έχει να κάνει μόνομε την τέχνη, αλλά με το σύνολο της κοινωνικήςζωής.

Όσο η κρίση βαθαίνει, τόσοι περισσότεροιθα βγαίνουν να παίζουν στο δρόμο. Το θέμαόμως δεν είναι το αν βγαίνεις στο δρόμο να παί-ξεις, αλλά το τι έχεις να πεις σαν καλλιτέχνης,πράγμα που συμβαίνει σε όλες τις μορφές τηςτέχνης, είτε στη σάλα, είτε στο δρόμο, είτε σεένα γηροκομείο, είτε στο σχολείο. Δεν έχουμεσυνεπώς καθαρή αντίληψη για το ποια βήματαπάνε μπρος και ποια πίσω όσον αφορά της τέ-χνες του δρόμου.

Η συμβατικότητα των κλειστών χώρωνόπου αναγκαστικά προσαρμόζεσαι σε αυτήνθεωρείτε ότι περιορίζει τις ανάγκες μιας πα-ράστασης θεάτρου δρόμου;

Εξαρτάται από τον χώρο. Βέβαια, άλλο οδρόμος, άλλο ο συμβατικός χώρος. Κάποιαπράγματα απ’ αυτά που γίνονται στον δρόμο δενμπορούν να γίνουν σε συμβατικό χώρο. Τα πε-ρισσότερα απ’ αυτά που γίνονται σε συμβατικόχώρο δεν μπορούν να γίνουν στον δρόμο. Οδρόμος είναι πολύ πιο δύσκολη υπόθεση. Αλλάείναι διαφορετικά και τα ζητούμενα στις δυοαυτές περιπτώσεις. Ας πούμε ότι κάθε χώροςέχει και τα θεάματά του, τις παραστάσεις του.

Η ομάδα έχει παρουσιάσει αρκετές παρα-στάσεις σε ανοιχτούς χώρους. Συναντήσατεεμπόδια προκειμένου να «στήσετε» μια πα-ράσταση σε δημόσιο χώρο;

74 1 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

Ευαγγελία Στάθη, Παραμύθια της θάλασσας, Εικονογράφηση: Βασί-λης Γρίβας, Εκδόσεις: Τετράγωνο, ISBN: 978-960-99040-9-4, Σελ. 36,ΤΙΜΗ 18,90 €

για παιδιά έως 7 ετών 2 Παραμύθια και σελίδες για ζωγραφική.

Η καλύτερη συντροφιά για το παιδί το καλοκαίρι.

Οι εκδόσεις Τετράγωνο παρουσιάζουν στους μικρούς φίλους του κα-λοκαιριού και της θάλασσας ένα πολύχρωμο βιβλίο για τις καλοκαιρινέςδιακοπές με δύο παραμύθια βγαλμένα μέσα από τις καρδιές της Ευαγγελίαςκαι του Βασίλη.

Δύο πολύ χαριτωμένες ιστορίες γραμμένες σε πρωτότυπους και συνάμαευκολομνημόνευτους στίχους! Συχνά τα καρχαριάκια, που είναι πολύ με-γάλα ψάρια και οι αθερινούλες, που είναι πολύ μικρά ψαράκια, χάνουν γιαλίγο το νόημα της ζωής, φοβούνται μπροστά σε απώλειες και αναρωτιούνται τι τους επιφυλάσσει το μέλ-λον. Τι μπορεί να καθησυχάσει τέτοια πλάσματα; Υπάρχει κάποια παρηγοριά ή «συνταγή ευτυχίας»;

ΚΑΤΕΡΙΝΑ Η ΩΡΑΙΑ ΚΑΡΧΑΡΙΝΑ Ζήστε μια περιπέτεια στα μυστηριώδη νερά του ωκεανού, μεήρωες δυο καρχαριάκια. Μη φοβηθεί κανείς! Αυτοί οι καρχαρίες είναι ακίνδυνοι. Και ξέρετε γιατί; Γιατίερωτεύονται και γίνονται τολμηροί εξερευνητές… Αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο φόβο, αυτόν της μονα-ξιάς, ανακαλύπτουν την αγάπη και μένουν αχώριστοι για πάντα.

ΛΑΜΠΡΙΝΗ Η ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΑΘΕΡΙΝΑ Ακούσατε, ακούσατε! Προλάβετε την παράσταση της αθε-ρίνας θεατρίνας μες στο βασίλειο του Ποσειδώνα. Μια ματιά στα παρασκήνια αρκεί για να ξεπεραστούνοι πιο κρυφοί σας φόβοι και να πιστέψετε στον εαυτό σας. Κυρίως αυτό! Ξεκαρδιστικοί θεατές μπροστάστο παλκοσένικο του βυθού και μαθήματα θάρρους από μια αθερίνα σταρ… Στο τέλος του έργου, το μόνοπου θα λάμψει είναι η δύναμη της ψυχής.

Και τα δύο παραμύθια μαθαίνουν στους μικρούς αναγνώστες πώς να αγαπούν τη ζωή και τα πραγ-ματικά της χαρίσματα, αφού ταξιδέψουν στον ονειρεμένο κόσμο του θαλάσσιου βυθού μέσα απόσύγχρονες, κατανοητές εικονογραφήσεις και έμμετρα κείμενα γεμάτα φαντασία και εκπλήξεις. Σε μίαεποχή όπου η συμφιλίωση με το περιβάλλον φαντάζει ως η πολυτιμότερη αξία, διαβάστε και ξανα-διαβάστε αυτά τα υπέροχα έμμετρα παραμυθάκια, που είναι αφιερωμένα στη θαυμαστή ζωή της θά-λασσας.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει και παιχνίδι. Κάθε παιδί θα μπορεί να μπογιατίσει τις εικόνες του πα-ραμυθιού με τα δικά του χρώματα.

Χρήστος Α. Μιχαήλ, Η καχυποψία ενός άλλοθι, Εκδόσεις Τετράγωνο

Ο Χρήστος Α. Μιχαήλ μας παρουσιάζει μια σειρά από ποιήματα χωρίςηλικία, συνοδευόμενα από σκίτσα της Παναγιώτας Τσιμπαλίδη. Απο-στάγματα νύχτας και ημέρας, ζωή καταχρασμένη σαν ελπίδα, έρωτες πουδεν χώρεσαν στις λέξεις, θεωρίες που έμειναν θεωρίες, ρολόγια που δενπρόλαβαν, απολογίες και τοκισμένα ψυχικά χρέη, τραγούδια που κι έγινανασπίδα και συνείδηση. Τριάντα ποιήματα σε ελεύθερο στίχο και εννέα έμ-μετρα, δοσμένα με την καχυποψία μιας πένας που δικάζει τα ίδια της ταάλλοθι.

77� 2011 � 1

στον γελωτοποιός. Στον μεσαίωνα, οι γελωτο-ποιοί, λέγοντας την αλήθεια, έπαιζαν το ρόλοτης βαλβίδας ασφαλείας στην κοινωνική χύτρα.Ο Ντάριο Φο καταγράφει, ωστόσο, την ύπαρξηνόμου που τιμωρεί όποιον κάνει τον γελωτοποιόμε ποινή θανάτου.

Κάποιοι σήμερα χτίζουν περιουσίες με αυτήντη δουλειά. Άλλοι τα παρατήσανε. Έτσι κι αλ-λιώς σήμερα η αλήθεια είναι είδος εν ανεπαρ-κεία στη δημόσια σφαίρα. Κάποιος πρέπει ν’ασχοληθεί και μ’ αυτήν.

Τα επόμενα βήματα της ομάδας είναι…α. μια σύγχρονη πολιτική επιθεώρηση,

εμπνευσμένη από τις μοναδικές στιγμές πουζούμε, αυτές της ελληνικής κρίσης.

β. η εντός ολίγων ημερών λειτουργία τουδιαδικτυακού TSIRI WEB TV με άφθονο πρό-γραμμα παραγωγής της ομάδας και των φίλωντης.

γ. έχουμε ένα συρτάρι σενάρια για ταινίες,αλλά δεν έχουμε χρονοδιάγραμμα, δεν μπο-ρούμε να πούμε τίποτε άλλο.

δ. η επόμενη ιδέα που θα πέσει στο τραπέζικαι θα μας ψήσει όλους.

ΛΙΝΚwww.tsiritsantsoules.gr

Φωτογραφίες: Γιάννος Ραγκούσης, Ελένη Γιαν-νακοπούλου, Εύη Χατζησάββα, Εύη Χατζη-σάββα

76 1 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;ΤΕΑΤRΟ

Ελίζας Μπακοπούλου, Οι Μουσικούληδες και το βασίλειο τουΦάλτσου, Εικονογράφηση: Παναγιώτα Τσιμπαλίδη, Εκδόσεις: Τε-τράγωνο, ISBN 978-960-99040-8-7, Σελ. 40, Τιμή 19,90 €

Για παιδιά άνω των 7 ετών.

Έχετε διψάσει ποτέ για μουσική; Οι κάτοικοι της Αρμονίας δενείχαν σκεφτεί ποτέ κάτι τέτοιο γιατί στις ζωές τους τα πάντα κυλού-σαν μελωδικά. Σ’ ένα τόσο ήσυχο και όμορφο βασίλειο, τι θα μπο-ρούσε να πάει στραβά; Ποιος θα μπορούσε να διαταράξει τιςαρμονικές ισορροπίες που έκαναν ευτυχισμένους τους Ακροατές;

Όλα άλλαξαν όταν μια μέρα βασιλιάς στέφθηκε ο Φάλτσος. Δεντον ενδιέφεραν τα μικρά, απλά πράγματα που σε κάνουν ευτυχι-σμένο. Όχι, ο βασιλιάς Φάλτσος ήθελε μεγαλεία. Θα το δέχοντανάραγε αυτό οι υπήκοοι του; Κάποιος έπρεπε να πάρει σημαντικέςαποφάσεις για να αποκατασταθεί η ηρεμία στο βασίλειο της Αρμονίας. Οι άνθρωποι, όμως, είχαν ξε-χάσει να λειτουργούν με όλες τους τις αισθήσεις και να εμπιστεύονται τα ένστικτά τους.

Ποιος θα μπορούσε να βοηθήσει την κατάσταση; Και, επιτέλους, τι ήταν αυτός ο μαγευτικός ήχος που ακουγόταν βαθιά μέσα στο Μελωδικό

Δάσος; Οι Μουσικούληδες και το Βασίλειο του Φάλτσου είναι ένα παραμύθι που έγραψε η Ελίζα Μπακο-

πούλου γιατί ήθελε να μιλήσει για μουσική, για πράγματα που θεωρούμε δεδομένα και πόσο εύκολαξεχνάμε την αξία τους. Πόσο πιο αρμονικά κυλάνε οι ζωές μας όταν αφουγκραζόμαστε τη φύση μαςκαι τη νοιώθουμε με όλες τις αισθήσεις μας.

Γιατί η μουσική, όπως λέει κι ένας μικρός μας φίλος, είναι το μυστικό.

Βίκυ Τσιανίκα, Ο θλιμμένος φλαουτίστας. Ένα παραμύθι για μικρούςκαι μεγάλους, Εικονογράφηση: Νίκος Φερεντίνος, Εκδόσεις Δρόμων,2010, σελ. 30, ISBN 978-960-694-072-9, Τιμή 10,65 €

Ένας νεαρός φλαουτίστας που παίζει υπέροχες μελωδίες, φτιάχνειγύρω του μια όμορφη παρέα από παιδιά που ακολουθούν τα βήματάτου και ζουν ευτυχισμένες ώρες μαζί του.Ξαφνικά όλα αλλάζουν!...

Ο εσωτερικός πόλεμος ενός γειτονικού χωριού γίνεται αιτία μιαςμεγάλης καταστροφής. Ο νεαρός φλαουτίστας προσπαθεί με τη μου-σική του να τους περάσει μηνύματα ζωής, φιλίας, ειρήνης. Θα τα κα-ταφέρει; Γιατί η ζωή, μας επιφυλάσσει πάντα πολλές εκπλήξεις...

79� 2011 � 1

Λάμπρος Πολύζος, Η συμφιλίωση, Eκδόσεις: Σοκόλη - ΚουλεδάκηISBN 978-960-6801-44-0, σελ. 208, τιμή: 13,00 ευρώ.

Ένα βιβλίο για την αναπόφευκτη μοίρα της ρήξης. Μπορεί στηνιστορία αυτή ο ήρωας τη μια να παίρνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικάκαι την άλλη αφηρημένα. Μπορεί ο τόπος άλλοτε να μοιάζει οικείος κιάλλοτε όχι. Μπορεί ο χρόνος μια να φαίνεται συγκαιρινός και γρήγορος,μια αόριστος και ακίνητος. Μπορεί η ατμόσφαιρα κάποιες στιγμές ναθυμίζει εφιαλτικό όνειρο και κάποιες άλλες φαρσοκωμωδία. Μπορείόλα να μοιάζουν κάποτε γνωστά και ξάφνου όλα άγνωστα. Μπορεί όλααυτά. Η διαδρομή που, ωστόσο, διανύεται είναι εντελώς ρεαλιστική καισύγχρονη: μια πορεία με σταθερή κατεύθυνση προς τη σύγκρουση όπωςπρος ένα πεπρωμένο.

Χρήστος Νικολόπουλος, Fragile. Ένα δίπτυχο για το θέατρο, ΙSBN:978-960-6801-41-9, σελ, 160, τιμή: 6,50 ευρώ.

Fragile. Ή αλλιώς, εύθραυστον. Όπως το ανθρώπινο είδος. Η αν-θρώπινη ψυχή. Σε κάθε εποχή. Ένα «εύθραυστο» δίπτυχο για το θέατρο.Δύο έργα (Norma-l/n και ΧΜ) με έναν κοινό παρονομαστή. Την αν-θρώπινη ψυχή. Την εύθραυστη. Δύο θεατρικά εμπνευσμένα από δύο κο-ρυφαία έργα τέχνης (το Psycho του Alfred Hitchcock και το Λεωφορείοο Πόθος του Tennessee Williams αντίστοιχα). Σαν σπουδή, σαν φόροςτιμής, σαν απόπειρα προσέγγισης-κατανόησης-ερμηνείας. Ένα δίπτυχογια το θέατρο με εύθραυστους χαρακτήρες-πρωταγωνιστές. Το Αγόρι, τηΜητέρα και τον Άνδρα (Norma-l/n), τον Χ, τον Μ και τη Γυναίκα Μ(ΧΜ). Σε μια προσπάθεια καταγραφής. Αισθημάτων και λαθών, σκέ-ψεων και σωστών, φόβων και πόθων, στιγμών και αιώνων. Των ανθρώπων. Των εύθραυστων. Ο Χρή-στος Νικολόπουλος εργάζεται ως δημοσιογράφος στα έντυπα. Η πρώτη συλλογή διηγημάτων τουΠυροβολισμοί κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Σοκόλη-Κουλεδάκη. Δύο ευρώ από την πώλησηκάθε αντιτύπου προσφέρθηκαν στον οργανισμό "Το Χαμόγελο του Παιδιού".

78 1 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

Έφη Γιαλούση-Χατζηχρήστου, Μυτιληνιές Γεύσεις, Εκδόσεις Αιο-λίδα, σελ. 200, ISBN: 978-960-89730-3-9

Συνταγές από την πόλη και τα χωριά της Λέσβου

Η κουζίνα της Λέσβου αντικατοπτρίζει την ιστορία και τον πολιτισμότης: είναι πλούσια, μερακλίδικη, αρχοντική και στέρεη. Οι συνταγές πουπεριλαμβάνονται σ’ αυτό το βιβλίο αποτελούν μια καθαρά προσωπικήεπιλογή. Είναι εύκολες και απλές, χωρίς πολλές «τσιριμόνιες», φτιάχνο-νται με αγνά υλικά και μαγειρεύονται ακόμα και σήμερα στα μυτιληναί-ικα σπίτια και μαγειρεία.

«Κυρίες και κύριοι κρατάτε ένα λίαν ενδιαφέρον βιβλίο στα χέρια σας.Ένα βιβλίο που σώζει τη γαστρονομία της Λέσβου. Ένα βιβλίο που θαμας είναι χρησιμότατο στο μέλλον. Και θέλω να ξέρετε καλά ότι η συγ-γραφέας του δεν το έκανε για να δοξαστεί. Το έκανε γιατί το είχε ανάγκη. Το έκανε χαμογελώντας καιχωρίς ίχνος κομπορρημοσύνης».

(Από τον πρόλογο του Ηλία Μαμαλάκη)Η Έφη Γιαλούση-Χατζηχρήστου γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε φιλοσοφία και κοινωνιολο-

γία στο Monash University της Μελβούρνης. Από το 1985 ασχολείται επαγγελματικά με τη γαστρονο-μία, το κρασί και τα οινοπνεύματα. Υπογράφει τουριστικούς οδηγούς και γαστρονομικά κείμενα σεεφημερίδες και περιοδικά από το 2000.

Φώτης Τάμπας, Στη σκιά του δάσους, Εκδόσεις: Σοκόλη - Κουλε-δάκη, ISBN 978-960-6801-51-8, σελ. 112, τιμή 9,00 ευρώ.

Περπατώντας στην αγαπημένη μου πόλη, ανακαλύπτω ένα μονοπάτι.Το διασχίζω, βγαίνει στην άλλη άκρη του δρόμου και βλέπω τρεις ανθρώ-πους να τρέχουν πανικόβλητοι να διαφύγουν από μια αδιόρατη απειλή.Τους ακολουθώ, γίνομαι ένα με αυτούς και κρυβόμαστε σε ένα ερημικόκτίριο βαθιά μέσα στο δάσος. Εκεί, γίνομαι μάρτυρας στην αποκάλυψηενός αποτρόπαιου εγκλήματος. Τα ερωτηματικά που μου γεννιούνταιείναι πολλά. Στην προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσω τα γεγονότα, αυτάμου γίνονται πιο δυσνόητα. Συνέβησαν όλα αυτά, ή το μυαλό μου παίζειπερίεργα παιχνίδια;

80 1 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

CRACK

82 1 � 2011 �

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου

Είναι μάλλον δύσκολη περίοδος για τηντέχνη. Παρόλα αυτά, ο ήχος συνοδεύει τα

σώματα, η κίνηση αγκαλιάζει τον χώρο, και τε-λικά, είναι ωραίο να βλέπεις πως η σκηνή είναικάποιες φορές αρκετή για να υπάρξει ο καλλιτέ-χνης.

Με ένα ευρωπαϊκό βραβείο χορογραφίας, καιμε προτάσεις για σεμινάρια και παραστάσεις στοεξωτερικό, η χορογράφος Ίρις Καραγιάν μας μι-λάει για την ομάδα χορού ΖΗΤΑ, και την καινού-ρια της παραγωγή, CRACK.

CRACK, μίλησε μας λίγο για την ιδέα.Η ιδέα ξεκινάει από το προηγούμενο έργο το A

time to mourn που προσέγγισε τα αντίθετα σε επί-πεδο ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στο CRACK οιαντιθέσεις αυτές ανάγονται στη σχέση ομάδας-

μονάδας, τάξης-χάους, απομόνωσης-συσσώρευ-σης. Η ιδέα παραμένει η ανάπτυξη και η μεταξύτους σχέση, το σημείο τομής που συνδέει διαφο-ρετικές φαινομενικά ενέργειες και δράσεις, όπωςτην ακινησία με την κίνηση, την πύκνωση με τηναραίωση. Είναι μια συνεχής μετατόπιση ενέργειαςκαι έντασης μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Ποια ήταν η αφορμή για τη δημιουργία της

ΖΗΤΑ?Η αφορμή για την δημιουργία της ΖΗΤΑ ήταν

να μοιραστούμε και να δημιουργήσουμε από κοι-νού. Ξεκίνησε από μια ομάδα αποφοίτων τηςΚΣΟΤ. Δουλέψαμε από κοινού στην αρχή καιμετά ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του. Τώρα ηΖΗΤΑ είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν στα εκά-στοτε πρότζεκτ αλλά έχει και μόνιμους συνεργά-τες.

Η ΖΗΤΑ έχει μακροχρόνιες συνεργασίες μεχορευτές, παρόλα αυτά δεν έχει μια ομάδα μετην οποία να συνεργάζεται σε μόνιμη βάση.Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να βρίσκεις και-νούριους συνεργάτες κάθε φορά και μοιράζεσαιμαζί τους την ιδέα μιας καινούριας παράστα-σης?

Δεν είναι εύκολο να βρίσκεις νέους συνεργά-τες, θέλει χρόνο να γνωριστούν οι άνθρωποι, ναεμπιστευτούν ο ένας τον άλλο. Αλλά αυτό είναικαι το ωραίο να μοιράζεσαι και να ρισκάρεις.Παρόλ΄αυτά κάποιες μόνιμες συνεργασίες δημι-ουργούν τον πυρήνα της ομάδας και της δημιουρ-γικής διαδικασίας.

Στη συγκεκριμένη παραγωγή συνυπάρχουντρεις διαφορετικές μορφές τέχνης (χορός, μου-σική και εικαστικές τέχνες). Στη διαδικασίαανάπτυξης και δημιουργίας της παράστασης, οχορός είχε εξαρχής τον πρώτο ρόλο και βάσηαυτού προσαρμόστηκε η μουσική και το σκη-νικό ?

Στο CRACK θέλαμε τα 3 στοιχεία να συνδια-λέγονται, όπως και σε άλλες δουλειές. Υπήρχε ηανάγκη να αναπτυχθούν παράλληλα στην διαδι-κασία της σύνθεσης. Η διαφορά του χορού είναιστο σώμα, είναι πολύ διαφορετικό μέσο. Πάντωςη κάθε μορφή τέχνης προσαρμόζεται ή επιβάλλε-ται στην άλλη ανάλογα με τις ανάγκες του έργου.

Μίλησέ μας λίγο για τη συνεργασία σου μετον Νίκο Βελιώτη και για τη μουσική που επι-λέχθηκε για το CRACK.

Η συνεργασία με τον Νίκο Βελιώτη είναι πολύεύκολη. Η μουσική που φτιάχνει είναι ακριβώςαυτή που θέλει το κάθε έργο.

Αισθητικά, ποια είναι τα ερεθίσματα πουεπηρεάζουν το στήσιμο μιας παράστασης ?

Πολλά. Ερεθίσματα από παραστάσεις που μεενδιαφέρουν σε πολλά επίπεδα ακόμα και αισθη-τικά. Γενικά οι αναφορές επιρεάζουν τον τρόποσκέψης, την φαντασία και το αποτέλεσμα.

Για την παραγωγή του CRACK χρηματο-δοτηθήκατε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Θαήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί το project

χωρίς αυτή τη συνθήκη, με βάση τα καλλιτε-χνικά δεδομένα που υπάρχουν σήμερα στην Ελ-λάδα ?

Χρηματοδοθήκαμε από το ΥΠΠΟΤ αλλά δενγνωρίζουμε πότε θα πληρωθούμε. Όχι, δεν θαήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί μια τέτοια πα-ραγωγή χωρίς κρατική χρηματοδότηση ή υποστή-ριξη από έναν φορέα που θέλει να προβάλει τηνσύγχρονη δημιουργία.

Πρόσφατα η ΖΗΤΑ ταξίδεψε σε φεστιβάλτου εξωτερικού όπου και κέρδισε το 1ο βραβείοχορογραφίας. Πέραν της ηθικής ανταμοιβής,κατά πόσο μια τέτοια επιβράβευση σου παρέ-χει τη πρόσβαση σε ακόμη μεγαλύτερες διορ-γανώσεις εκτός Ελλάδος για να προβάλλεις τηνομάδα?

Ήταν μια πολύ ωραία ευκαιρία να μας γνωρί-σουν, να δουν την δουλειά και να κάνουμε διά-λογο πάνω σ’αυτήν. Υπάρχουν προτάσεις για ναδείξουμε την δουλειά στην Πολωνία και την Γαλ-λία.

Με βάση τη μέχρι τώρα εμπειρία σου, τοκοινό στην Ελλάδα, συγκριτικά με το εξωτε-ρικό, είναι δεκτικό και θερμό να στηρίξει νέεςομάδες χορού?

Δεν υπάρχει τόση οικειότητα με τον χορό όσομε το θέατρο και τον κινηματογράφο. Το κοινόείναι δύσκολο έρθει να παρακολουθήσει μια πα-ράσταση χορού από αγνώστους. Θέλει να ξέρει ήνα είναι σίγουρο για το τί θα δει. Επίσης δεν βοη-θάνε καθόλου τα εισιτήρια για τέτοιες παραστά-σεις και η έλλειψη στέγης χορού που θα μπορούσενα εκπαιδεύσει το κοινό στο να παρακολουθείαυτή την μορφή τέχνης.

Ποιο θα ήθελες να είναι το επόμενο βήμα,τόσο για την ΖΗΤΑ, όσο και για σένα ως καλ-λιτέχνη?

Θέλω να συνεχίσω να δουλεύω συνεργατικάμε καλλιτέχνες από διαφορετικούς χώρους, ναεξελλίσομαι και να φτιάχνω παραστάσεις που μεεκφράζουν. Ελπίζω να μπορώ να συνεχίσω να τοκάνω αυτό τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτε-ρικό. Να μπορώ να παρουσιάζω έργα που έχουναποδέκτες.

84 1 � 2011 �

86 1 � 2011 �

num numΠότε αποφάσισες να ασχοληθείς με το κό-

σμημα και πότε άρχισες να το «βλέπεις» επαγ-γελματικά?

Όταν τελείωσα το Τ.Ε.Ι. δούλεψα για 1 χρόνοσε ένα ξενοδοχείο στον τομέα των δημοσίων σχέ-σεων, με μικρή επιτυχία! Στο τέλος αυτού του –μαρτυρικού-χρόνου κατάλαβα ότι είχε έρθει ηώρα να ασχοληθώ με κάτι που πάντα μου άρεσεκαι κάπως έτσι κατέληξα στις σπουδές αργυρο-χρυσοχοΐας.

Αμέσως μετά το τέλος της σχολής και χωρίςπολλή σκέψη, ήρθε η ιδέα του εργαστηρίου.Βρήκα έναν όμορφο χώρο στο κέντρο της Αθήναςκαι όλα πήραν το δρόμο τους…

Περιέγραψέ μας λίγο τα κοσμήματά σου καιαπό πού αντλείς συνήθως την έμπνευσή σου?

Τα κοσμήματα είναι εξολοκλήρου χειροποίητα.Στην πλειοψηφία τους είναι αντίγραφα χρηστικώναντικειμένων και αστείες μορφές ζώων και θα-λασσινών .’Έμπνευση αποτελεί το νοικοκυριό, ηχλωρίδα, η πανίδα και ό,τι άλλο προκύψει!!!

Τί υλικά χρησιμοποιείς και ποιο θα έλεγεςότι είναι το αγαπημένο σου?

Χρησιμοποιώ κυρίως ασήμι ,το οποίο συν-δυάζω με άλλα υλικά, όπως σμάλτα, υγρόγυαλί,felt,cernit και διάφορα άλλα που ανακαλύ-πτω κατά καιρούς και συμπληρώνουν τις ιδέεςμου. Το αγαπημένο μου υλικό είναι το ασήμι γιατίέχει άπειρες δυνατότητες επεξεργασίας και φο-ριέται εύκολα καθώς ταιριάζει στα περισσότεραγούστα.

Για ποιο κόσμημα της συλλογής είσαι περή-φανη και θεωρείς πιο αντιπροσωπευτικό τουστυλ σου?

Η συλλογή με τις μύγες από ασήμι θα έλεγα ότιείναι η αγαπημένη μου γιατί την θεωρώ ευφάντα-στη και χιουμοριστική.

Πέρα του εργαστηρίου συμμετέχεις σε κά-ποιες άλλες δραστηριότητες?

Δύο φορές το χρόνο παίρνω μέρος στις εμπο-ρικές εκθέσεις του κλάδου και συμμετέχω σε διά-φορα bazaar όπως το meet market,το bank it καιάλλα που γίνονται κατά διαστήματα σε διάφορουςπολυχώρους.

Το εργαστήριό σου είναι ανοιχτό για όποιονθέλει να δει και να αγοράσει τα κοσμήματάσου?

Το εργαστήριο λειτουργεί για χονδρική καιλιανική πώληση και όποιος θέλει μπορεί να μεεπισκεφθεί κατόπιν συνεννόησης. Επίσης τα κο-σμήματά μου υπάρχουν σε επιλεγμένα καταστή-ματα και μπορείτε να τα δείτε και στο site όπουδέχομαι και παραγγελίες.

Για το τέλος θέλω να ρωτήσω πώς προέ-κυψε το όνομα num num?

Μία από τις αγαπημένες μου ταινίες είναι το«party» με τον Peter Sellers.Εκεί υπάρχει μιασκηνή όπου ο πρωταγωνιστής ταΐζει ένα πουλίεπαναλαμβάνοντας την φράση “birdie numnum”!! Έχω γελάσει τόσο με αυτήν την ατάκα πουθεώρησα πως αξίζει να συνοδεύει τις δημιουργίεςμου!

� 2011 � 1

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

Η Ξανθίππη Γιαννάκου γεννήθηκε το1980 στα Μελίσσια. Σπούδασε Τουριστι-κές Επιχειρήσεις στην Πάτρα και στη συ-νέχεια ασχολήθηκε με το κόσμημα,παρακολουθώντας μαθήματα αργυροχρυ-σοχοΐας στη σχολή Mocume.Το 2009άνοιξε το δικό της εργαστήριο στο κέντροτης Αθήνας και από τότε φτιάχνει πρωτό-τυπα και χιουμοριστικά χειροποίητα κο-σμήματα με την επωνυμία «num num».

groove είναι κάτι που με συναρπάζει στη μουσική,κάτι που τελικά από κοινού επικράτησε.

Ποια φιλοσοφία διέπει τη Grooveproductions;

Δ.Δ.: Η βασική μας φιλοσοφία είναι η ανά-δειξη σε πρώτο πλάνο της μουσικής αισθητικής.Στηριζόμαστε ολοκληρωτικά στην αγάπη μας γιατην μουσική και στα υψηλά στάνταρτς που απο-κομίσαμε από τις εμπειρίες μας στο εξωτερικό. Ταχρήματα περνάνε για εμάς σε δεύτερη μοίρα.Κύρια επιδίωξή μας είναι να μην έχουμε καμίασχέση με τα δυστυχώς κακώς ελληνικά πρότυπακαι δεν θα κατεβάσουμε επ’ ουδενί τον υψηλόπήχη που εξ αρχής έχουμε θέσει.

Συνεργάζεστε με διάφορους καλλιτέχνες καισχήματα.Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αισθη-τική ή μουσικά όρια όσον αφορά τις συνεργα-σίες σας με τους μουσικούς και τις μπάντες ;

A.B.: Μεγάλη μας αδυναμία είναι η μαύρημουσική και ειδικότερα η τζαζ, που γνωρίζουμεκαι οι δύο μας πολύ καλά. Όντας όμως ανοιχτό-μυαλοι σε νέες προκλήσεις, τίποτα δε μας εμπο-δίζει να καταπιαστούμε και με άλλα είδημουσικής που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέ-ρον. Να τονίσουμε εδώ και πάλι, ότι το βάρος μαςπέφτει στην αισθητική της μουσικής, καθώς καιστον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τα πρά-ματα ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

Μέσα στις πολλές ιδιαιτερότητες που έχει ηGroove είναι και η συνεργασία της με ξένουςδημιουργούς είτε σε σταθερή βάση όπως οσπουδαίος πιανίστας Simon Nabatov, αλλά καιμέσα από τις ευχάριστες εκπλήξεις που έρχο-νται κατά καιρούς στα μέρη μας. Τελευταίο πα-ράδειγμα η Anne Paceo, που σύμπραξε επίσκηνής με το Baby Trio του Γιώργου Κοντρα-φούρη…

Δ.Δ.: Όπως αναφέραμε και παραπάνω, το όλοconcept στηρίζεται στην αγάπη μας για την μου-σική. Έτσι, θεωρούμε πολύ σημαντικό για την

εξέλιξη της μουσικής, την ανταλλαγή διαφορετι-κών γεωγραφικών πολιτισμών, γι’ αυτό και βασι-κός μας προσανατολισμός είναι η προώθησηελλήνων καλλιτεχνών σε ευρωπαϊκούς κυρίως συ-ναυλιακούς χώρους και αντίστοιχα, η μετάκλησηιδιαίτερων performers από το εξωτερικό, στις ελ-ληνικές μουσικές σκηνές. Ακριβώς εκεί στοχεύ-σαμε, τόσο με την παρουσίαση του SimonNabatov και της Anne Paceo στην Αθήνα, όσο καιμε το Baby Trio του Γιώργου Κοντραφούρη στηνΙσπανία.

Εχετε αναφερθεί στη προώθηση Ελλήνωνκαλλιτεχνών σε ευρωπαϊκές μουσικές σκηνέςκαι χώρους ώστε να προβάλλουν εκεί τη δου-λειά τους και αντίστοιχα την έλευση ξένων δη-μιουργών στη χώρα μας για την παρουσίασητων δικών τους projects.Πόσο εύκολο ή δύ-σκολο είναι να γίνει κάτι τέτοιο;

A.B.: Την δεδομένη ρευστή οικονομική πε-ρίοδο που διέπει την Ευρώπη και κυρίως την Ελ-λάδα, τα πράματα όσο πάνε και δυσκολεύουν.Πόσο μάλλον στην τζαζ μουσική, όπου το ακρο-ατήριο και κατ’ επέκταση τα μπάτζετ είναι περιο-ρισμένα. Όμως τελικά ούτε αυτό μας περιορίζεινα βρίσκουμε την χρυσή τομή σε συνεργασία μετους καλλιτέχνες και όλοι μας να συνεχίζουμεαπτόητοι να υπηρετούμε, αυτό που σε τελική ανά-λυση αγαπάμε τόσο πολύ.

Τα επόμενα βήματα της ομάδας είναι;Δ.Δ. Στα επόμενα βήματά μας είναι η συνεχής

αναζήτηση ενδιαφέρουσων μουσικών τάσεων καιη παρουσίασή τους είτε στην Ελλάδα, είτε στοεξωτερικό. Απώτερος στόχος μας είναι η δημι-ουργία ενός χώρου, όπου θα λειτουργήσει ως πυ-ρήνας ανάδειξης και ζωντανής παρουσίασης τωνκαλλιτεχνών και της μουσικής αισθητικής πουαγαπάμε.

ΛΙΝΚwww.grooveproductions.gr

93� 2011 � 1

Ηεταιρεία GROOVE PRODUCTIONSείναι ένα Booking Lab που δημιουργή-

θηκε από τον Δημήτρη Δημόπουλο και τον Αν-δρέα Βιολάρη, δυο επιμελέστατους εραστές τηςτέχνης, με γνώση και εμπειρία στο χώρο τηςstudio και live μουσικής παραγωγής, αλλά και τουlive performing.

Κύριος στόχος της GROOVE PRODU -CTIONS είναι να γεφυρώσει την απόσταση πουχωρίζει τον καλλιτέχνη από το stage, απελευθε-ρώνοντας τους performers από διαδικαστικά καιοργανωτικά θέματα, ώστε να αφιερωθούν στηντέχνη τους.

Με αυτήν την ιδέα σαν κινητήρια δύναμη, προ-σανατολίζεται στην προώθηση ελλήνων καλλιτε-χνών σε ευρωπαϊκούς, κυρίως, συναυλιακούςχώρους και, αντίστοιχα, στη μετάκληση ιδιαίτε-ρων performers από το εξωτερικό στις ελληνικέςμουσικές σκηνές.

Πότε ξεκίνησε η ιδέα που ακούει στο όνομαGroove productions και από πού πήρε το όνοματης;

Δημήτρης Δημόπουλος: Γνωριστήκαμε το2004 στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας σε ένα απότα πιο ιστορικά jazz clubs παγκοσμίως εν ονόματιBimhuis. Εγώ ως full time ηχολήπτης και ο Αν-δρέας ως θαμώνας του club, όντας φοιτητής τηνπερίοδο εκείνη. Τότε ήταν που γεννήθηκε και ηιδέα της Groove Productions, αφού σκεφτήκαμενα οργανώσουμε μια ανάλογη κατάσταση καιστην Ελλάδα, όταν με το καλό θα επιστρέφαμε.

Ανδρέας Βιολάρης: Το όνομα Groove Produ -ctions προήρθε αρχικά από τον Δημήτρη, σε μιατηλεφωνική συνομιλία που είχαμε. Εκείνος λοι-πόν πρότεινε να ονομάσουμε την ιδέα CosmicGroove Productions παραφράζοντας τα φημι-σμένα Cosmic Studios. Εγώ αντιπρότεινα να τηνονομάσουμε απλά Groove Productions, αφού το

92 1 � 2011 �

ΙΝΦΟ Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

95� 2011 � 1

Η Καστοριά αλλιώς…

94 1 � 2011 �

Φωτογραφίζοντας Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

Ένας από τους πιο σημαντικούς ντράμερπου άκουσα ποτέ ο Paul Motian με την

τεράστια δισκογραφική παρουσία και με τοεντελώς απίστευτο προσωπικό του παίξιμο. Ξε-κίνησε τη σπουδαία του διαδρομή σαν μουσι-κός στο χώρο της jazz δίπλα στον TheloniusMonk και πολύ γρήγορα ξεχώρισε για το δικότου ύφος που δεν είχες ξανακούσει ποτέ από κα-νέναν άλλον μουσικό που κάθησε πίσω από τατύμπανα γιατί μεσα την προσωπική του ματιάκατάφερνε να σου περνάει συναισθήματα, εικό-νες και να σε ταξιδεύει.

Γεννημένος το 1931 στην Φιλαδέλφεια τηςΠενσυλβάνια ο Paul Motian –αρμένικης κατα-γωγής– καθιερώθηκε και έγινε γνωστός μέσααπό τις συνεργασίες του στο τρίο του Bill Evansμαζί με τον μπασίστα Scot La Faro (και αργό-τερα με τον Chuck Israels). Φυσικά οι συνερ-γασίες δεν σταματούν εδώ μιας και ο Motian θασυμπράξει με άλλα τέρατα της μουσικής όπως ο

Paul Bley, Charlie Haden ή οKeith Jarett. Ακολούθησαν καιάλλες πολλές συνεργασίεςόμως ο Motian βγάζει μέχρισήμερα απίστευτες δουλειές μετο προσωπικό παίξιμο που εί-παμε και πριν να τον ακολου-θεί σε κάθε του δισκογραφικόβήμα. Κυκλοφόρησε δίσκουςγια τις Soul Note Records,JMT Records, Winter & WinterRecords για να επιστρέψειστην ECM από όπου και ξεκί-νησε.

Oι συνθέσεις του μοιάζουνσαν ένα αριστουργηματικόποίημα. Έχοντας μια δική τουσχολή στο πεδίο δράσης τηςμουσικής μοιάζει σαν να πε-

τάει όταν τον ακούς στις δουλειές του. Λες καιπρόκειται για κάποιο αερικό. Θυμάμαι στιςσκόρπιες ηχογραφήσεις που κάναμε για τοACID FREE (1995 ANO KATO RECORDS)είχαμε συμπεριλάβει την εκτέλεση του «Μωβ»όπου για πρώτη φορά –και τελευταία– στη ζωήμου έπαιξα κλαρίνο. Αιτία για αυτό ήταν έναονειρικό κομμάτι του Paul Motian το Folk SongFor Rosie (Le Voyage, 1979, ECM, ένας δίσκοςπου άκουγα πολύ τότε όπως το Psalm που ακο-λούθησε) το οποίο με «ταρακούνησε» και γιατρείς μήνες μελέταγα μανιωδώς κλαρίνο ώσπουβγήκε το «Μωβ» το οποίο είναι σαφώς επηρεα-σμένο από εκείνη τη σύνθεση. Ήταν μια πε-ρίεργη διαδικασία για μένα που όταν τέλειωσεήταν σαν να είχε κορυφωθεί ένα γεγονός οπότεδεν χρειαζόταν να πάει παραπέρα και έτσι πα-ράτησα το κλαρίνο αλλά όχι και τους δίσκουςτου Motian τους οποίους προσέχω και ακούωμέχρι και σήμερα.

Ευρώτα 3, Χαϊδάρι, 12461 τηλ. & fax: 210-5316496

e-mail: puzzlemusik@gmail.com

102 1 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ Κείμενο: Γρηγόρης Μελάκης (μουσικός, Link www.myspace.com/pyrosether)

Μοσχάρι κοκκινιστό φούρνου

Το πιάτο που προτείνουμε εχει μιά γευστικά απολαυστική απλότητα. Η ιδέα είναι να βρούμενόστιμο μοσχαράκι (να εχει και κόλλα) και να το ισορροπισουμε με τα μανιταρια και τα τσέρρυ,με το δεσιμο του κρασιού και του σέλινου. Γαρνίρεται με τηγανητές πατάτες, πουρέ ή ρύζι.

Συστατικά για 4 μερίδες:

1 κιλό μοσχάρι κομμένο σε μεγάλα κομμάτια,

1/2 κιλό μανιτάρια σε φέτες,

400 γρ. ντομάτες λιωμένες,

200 γρ. ντοματάκια τσέρρυ ολόκληρα,

1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο,

2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες,

1 - 2 καρότα σε κύβους,

λίγο σέλινο ψιλοκομμένο,

6 κουταλιές της σούπας λάδι,

100 ml κόκκινο κρασί,

2 φλυτζάνια τσαγιού νερό,

10- 15 μπαλάκια πράσινο πιπέρι,

αλάτι.

Εκτέλεση:

Ζεσταίνουμε το λάδι σε μια χύτρα ή μεγάλη κατσαρόλα, ρίχνουμε το κρεμμύδι, το καρότο, τοσκόρδο και το σέλινο, και σοτάρουμε. Οταν αρχίσει να ξανθαίνει το κρεμμύδι, προσθέτουμε τοκρέας και το μισό πιπέρι και, αφου το σοτάρουμε, σβύνουμε με 30ml κρασι, το βγάζουμε και τοτοποθετούμε σε ταψί, γάστρα ή πυρέξ.

Στο λάδι ρίχνουμε τα μανιτάρια, τις λιωμένες ντομάτες και τα ντοματάκια, λίγο αλάτι και τουπόλοιπο πιπέρι, 40ml κρασί και το νερό, και σιγοβράζουμε για κανα δεκάλεπτο. Περιχύνουμε τοκρέας, αλατοπιπερώνουμε, σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο ή με το καπάκι της γάστρας ή τουπυρέξ και, σε προθερμασμένο φούρνο, ψήνουμε για 1 1/2 ώρα, στους 160 βαθμούς. Ρίχνουμε τουπόλοιπο κρασί στο κρέας και ψήνουμε για 1/2 ακόμα ώρα. Μετά... ε, τι μετά? Απολαμβάνουμε!!!

104 1 � 2011 �

Γαστρονομία Επιμέλεια: Νίκος Πάλλης

Πολυχώρος Bassaviola: Από πρωί ... μέχρι πρωίας (Μέρος 1…)Τόπος: Ιστορικό κέντρο Καλαμάτας

Φωτογραφία: Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς,Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου

106 1 � 2011 �

ΦΡΙ ΘΕΜ Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου