erfgoedonderwijs: het archief als bron van beleving en reflectie

ErfgoedonderwijsHet archief als bron van beleving en reflectie

Pieter de Bruijnlinkedin.com/in/pacdebruijn

www.onderzoekerfgoededucatie.nl

OnderzoeksprogrammaErasmus Universiteit Rotterdam

15 erfgoedinstellingen

Welke strategieën en technieken gebruiken erfgoedinstellingen om het verleden dichterbij te laten komen of juist op afstand te houden?

Proefschrift

1

2

3

Erfgoededucatie en historisch redeneren

Materiële objecten: afstand en nabijheid

Narratieve inkadering van archiefstukken

Opzet

Erfgoed kan verleden tastbaarder maken

Erfgoed kan bijdragen aan identiteitsontwikkeling

Verleden teveel nabij brengen kan reflectie in de weg zitten

Risico van uitsluiting perspectieven

Problematisch wanneer het gaat om geschiedenisleren

Debat erfgoedonderwijs

Beleving & Reflectie

Reflectie

Historisch besef

TijdsbesefOnderscheiden heden, verleden en toekomstInzicht dat verschijnselen historisch bepaald zijn

HistoriciteitsbesefBesef dat werkelijkheid veranderlijk is

RealiteitsbesefOnderscheid tussen feit en fictie

Historisch redeneren

Vormen van historisch redenerenBeschrijven van aspecten van verandering en continuïteit

Verklaren van historische verschijnselen/handelen van mensen in het verleden

Vergelijken van historische verschijnselen of periodes

Componenten van historisch redenerenHistorische vragen stellen

Contextualiseren

Kennis van inhoudelijke historische begrippen toepassen

Kennis van historische meta-begrippen toepassen

Historische bronnen gebruiken om argumentatie te onderbouwen of bekritiserenJannet van Drie en Carla van Boxtel (2008)

Verklaren menselijk handelen

Lees het dagboek van Izaak de Moor [NSB burgemeester in oorlogstijd]

1.Wie was Izaak de Moor?2.Wat moest hij van de Duitsers doen?3.Kon hij de opdracht van de SS-ers weigeren?4.Zoek het verhaal van Wim Papiermole en kijk in de kast naar de foto's. Waarom wilden de Duitsers mensen gijzelen?

Markt 12, Aalten

National Archives, London

Illustratie

The National Archives, The Home Front: how did people prepare for the war at home?

Source 6: Transcript of a telephone conversation between Mr. Cleave and Captain Denaro a mine laying specialist in 1940.

Zie: http://www.nationalarchives.gov.uk/education/resources/home-front/source-6/

“I told him the matter was most urgent, and had counted 13 strewn over the foreshore immediately opposite my house, laying loose and washed about by the tide, and further said, when his men were laying the mines, I pointed out the position in which they were being set would prove a menace, as the battering they would receive from a high tide, and a strong wind, coupled with the further risk of any flotsam and jetsam striking them, would explode them.”

“He suggested I should let the matter drop, and say no more about it, to which I replied, I most certainly did not intend to let the matter drop. He said my letter had threatened him, and although he did not like turning people out of their homes, if I persisted, he would ask for a compulsory evacuation.”


Contextualiseren

This is a telephone conversation between Mr. Cleave and Captain Denaro a mine laying specialist in 1940

a)Why were mines placed on the beaches?b)What is Mr. Cleave complaining about? c)According to Mr. Cleave, was placing mines on the beach an effective way of protecting Britain? d)Do you think Mr. Cleave was being unreasonable? e) What does this source tell us about the power the government had over people’s lives during the Second World War?


Reflectie historische bronnen

This is a drawing of Adolf Hitler drawn by Richard Ziegler in about 1944: a)The government paid the artist to produce this picture. What instructions do you think the artist was given by the government?b)Can the picture be considered as reliable evidence of what Hitler was like?


Illustratie

The National Archives, Adolf Hitler: was Hitler a passionate lunatic?

Source 3: Hitler in distress Artist’s signature: Richard Ziegler

Zie: http://www.nationalarchives.gov.uk/education/resources/adolf-hitler/source-3/

Historische bronnen als erfgoed

Regionaal Historisch Centrum Eindhoven

Reflectie

Beleving & Reflectie

Overbruggingstechnieken Narratieve plotsGelijkheid van plaats Synchronische of diachronische benadering

Materiële objecten Plotlijnen: vooruitgang, daling, zigzag, rijmen

Imitatie en replicatie Perspectieven binnen plots

Historische analogie Significantie verleden voor het heden

Gelijktijdigheid

Discursief teken van gelijkheid

Historische afstand

1

2

3




Opzet

Materiële objecten

Presentatietechnieken

Presentatietechnieken

Zeeuws Archief, d’Eenigheid

Educatieve benaderingen

Presentatietechnieken: benadering hierop afstemmen

National Maritime Museum / The Caird Archive & Library

Illustraties

Plantation slave inventory of the Waterhouse & Tunbridge Plantation, British West Indies, entitled 'A list of slaves on Waterhouse & Tunbridge', taken on 1 Jan 1797.

Zie: http://collections.rmg.co.uk/collections/objects/477930.html

MOLLY, Snow, Slave Ship, Account Book dated 1759; includes list of negroes purchased at Bonny.

Zie: http://collections.rmg.co.uk/archive/objects/466064.html



Objecten als illustratie en bewijs



Objecten als illustratie en bewijs

Ervaring van authenticiteit: culturele biografie van document

Museon, Den Haag

1

2

3




Opzet

Narratieve inkadering

Selectie van archiefstukken en toevoeging meerdere perspectieven

Illustraties



MOLLY, Snow, Slave Ship, Account Book dated 1759; includes list of negroes purchased at Bonny.

Zie: http://collections.rmg.co.uk/archive/objects/466064.html

Andere betekenis toekennen aan document

Wat zeggen deze documenten over de omstandigheden van slaven?

“Letters and papers carried by Scipio, a slave….”

Illustratie



Narratieve inkadering

Selectie van archiefstukken en toevoeging meerdere perspectieven

Effect van taalgebruik: passieve vorm en OTT versus VTT

NiNsee, Amsterdam – ‘Doorbreek de stilte’

“Naakt worden Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen aan boord gebracht van het schip dat ze naar de Amerika’s zal brengen. Op het dek staan gewapende matrozen klaar om elk verzet meteen de kop in te drukken. Toch verzetten de gevangenen zich, door te vechten, te schelden of zelfs over boord te springen. Eenmaal in het ruim slaan matrozen de Afrikanen in de boeien. Dan worden ze in het laadruim gerangschikt, dicht op elkaar gepakt. Een emmer in de hoek doet dienst als WC, maar vanwege de beperkte bewegingsruimte doet iedereen zijn behoefte op zijn plaats, waardoor de stank ondragelijk wordt.”

NiNsee, Amsterdam

Wilberforce House Museum, Hull

“Ships known as slavers were specially adapted to accommodate a large number of people.

Slaves were kept in horrific conditions below deck. Overcrowding and disease killed many enslaved people.

The Middle Passage was the second stage of what is called the triangular trade. On the first leg of the voyage from Britain ships carried goods to exchange for slaves in Africa. After completing the middle passage they returned home, often carrying sugar and other goods produced by slaves.”

Wilberforce House Museum, Hull

Conclusie

Belang van historisch redeneren in erfgoededucatie

Verschillende benaderingen van omgang met archiefstukken

Effect van narratieve inkadering op afstand en nabijheid

Rechtdoen aan meerdere perspectieven is cruciaal

Balans tussen beleving en reflectie

Hartelijk dank voor uw aandacht!

Pieter de Bruijn

[email protected]

linkedin.com/in/pacdebruijn

mailto:[email protected]

http://www.heritageeducation.nl/

erfgoedonderwijs: het archief als bron van beleving en reflectie

Data & Analytics