et reg i ost eg m driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi … thar/2018/january/ht-15-01... ·...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 1st. nOV. , 2017 to 25th. nOV.,2017 delivery : 15-01-2018 (MOn) Time :9AM-ll stock Stock :306 (All re-bookings will be given refills) Hmasawnna Thar Vol - 33/93 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy TUOLBUOL (JANUARY) 15, 2018 ThAw|ANNi (mONdAY) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking : 15th. Oct. , 2017 to 15th. nOV. 2017 delivery :15-01-2018 (MOn) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306/-rate:Rs. 848/- PMEGP Interview CCPUR: PMEGP 2017- 18 application pe hai ta dinga Interview nei me- kah agencies dang dang KVIC, KVIB le DIC haia applicant, interview nei ta haia absent hai ta dingin January 15, 2018, 10AM hin BRGF Hall, DC Of- fice, Tuibong-ah interview nei ning a tih. Hi huna hin absentees hai chu mani original documents hai chawia \hang seng dingin GM/Member Convenor, DLTFC(PMEG), CCPur chun Jan. 12, 2018 khan inhriettirna a siem. Children’s Retreat 2018 CCPUR: For One Life ministy huoihawtnain Jan- uary 15, 2018 a inthawk hin HSA Campus, Rengkai, CCPur hmunah ‘Children’s Retreat Churachandpur 2018’ \an ning a tih. Hi Children’s Retreat-a \hang ding khaw tum tuma mi naupang hai phurtu din- gin Sielmat, Khawmawi, Saidan, Saikot, Muolbem le Thenmuol haiah mo- tor innghat hlak a ta, pro- gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak nawk vawng an ni ding a nih. Tuta \um hi For One Life Asia in Tui\haphai-a hiengang retreat an buot- sai vawithumna ding nitaa hriet a nih. Retreat sung hin For One Life Ministry-a \halai hung hai le tuolsung mi \halai han hlasak, drama show, Bible thu le Pathien thu inchuktirna le special item hran hran an neipui hlak a nih. Programme hi sap\awng (English) hmang ding le January 19, 2018 chen aw ding a ni a, Nilaini, Nin- gani le Zirtawpni zan dar 5:30 haiah youth Service nei ni hlak bawk a tih. T Champhai Silver Jubilee lawm ding CCPUR: January 17, 2018 khin T. Champhai Village & Church Silver Jubilee Celebration Committee hmalaknain Silver Jubilee lawmna um a tih. Hi huna hin chief guest, guests of honour le chief host in TN Haokip, MLA & President, MPCC; Ngamthang Haokip, MLA & Ex-Minister, N Loken Singh, MLA & Ex-Min- ister; D Khaipao Haokip, Chairman, ADC CCPur le Tongmang Haokip, IRS (Retd), Chief of Saitu (Tel- lang Inpipu) in \hang an tih. ADC Bill Governor in pawmpuiin suoi a thaw tah imPhAL: Tuta hma deuva Manipur Assem- bly Winter Session-a pasia um Manipur (Hilll Areas) District Councils (Fourth Amendment) Bill, 2017 chu Manipur Governor chun pawm- puiin suoi a thaw tah. Governor in pawm- puia suoi a thaw ta leiin Manipur (Hill Areas) District Councils (Fourth Amendment) Act, 2017 hi State Government in official Gazette ah an suo ta a, dan (Act) a hung ni ta ding a nih. North AOC-ah Hand Grenade hmu imPhAL: Zani zingkar dar 9:20 vel khan Lubricant za- wrna N.T. Enterprises, North AOC lutna hmuna China siem Hand Grenade pakhat hmu a ni a, Police han an va lak a, Lamphel area sunga pawitawk nawna ding hmuna an sukpuok. Bomb hi sum ngenna le inzawma va sie ni dinga ringhla a ni a, sienkhawm tu pawl khawmin an va sie a ni thu an la puong nawh. Parbungah a ruolin Kohran 5 inkhawmpui PARBUNG: January 12- 14, 2018 inkar sung khan Pherzawl District huom- sunga Parbung khuoah Kohran hrang hrang 5 han Inkhawmpui an nei. Parbunga Kohran dang dang Inkhawmpui nei hai chu- ICI Hmarbiel North Presbytery NSSU; EFCI Nuhmei Pawl, Senvon Presbytery; EAC Simth- lang Presbytery NSSU; RPC Tlangram District NSSD; AG Localised NSSU & Nuhmei pawl hai an ni a, Thu le Hla-ah inr- uolsienkna an nei tawl. Hi Khawmpuiliena Khoran hran hran mikhuol fekhawm zat chu 1,400 lai zet an tling phak a, Parbung khuo a ding chun Kohran 5 in a ruola inkhawmpui an nei vawikhatna a nih. -(Muona Infimate) Bennial Conference an hmang ding CCPUR: Khuga Sadar Presbytery (KSP) hnuoia Presbyterian Women Fel- lowship (PWF) chun Janu- ary 18-21, 2018 inkar sung khin Saipum Presbytery Church-ah ‘Lalpa Thagau ziak bep in ahi’ ti thupui hmangin 6th Bennial Con- ference-cum-Golden Jubi- lee lawmna nei an tih. Khawmpui sunga thuhriltu ding hai chu Tingnu, Fulltime Secre- tary; Thianhoi, Imphal; Rev. Siama Phaltual, Ex- ecutive Secretary i/c PWF, KSP le Deem Melody, Outgoing Chairperson hai ning an tih. Jan. 21, 2018 khin Rev. Thanglianmang, Modera- tor, KSP in Jubilee lung- daw hawng a tih. Shiv Sena in Highway Protection Force indin dingin imPhAL: Shiv Sena Ma- nipur Unit chun National Highway haia tlan motor khaltu (drivers) hai him lemna dingin an hmatieng National Highway Protec- tion Force indin dingin an ngen. Shiv Sena Manipur Unit President M. Tombi Singh chun, highway a service drivers hand an kala tax khawntu hai laka harsatna an tuok le sawisakna an tuok rawp chu Manipur sawrkarin hrietnaw sak a thaw a nih tiin an tum a, Driver \henkhat dan kala sum dawltu hai kutah an thi pha bawk a nih tiin a hril. Sielmat-a K. Luoia Road lampui siem CCPUR: Pu Ngamhao, MDC, Tuibuong chun ni iemanizat liemtaa inthawk khan Sielmat Christian Hospital saka Sielmat Damveng pan na/fethleng lampui ‘K.Luoia Road’ tia ko chu blacktopping thaw dingin an siem \an tir a, sin thaw zing a nih. Lung sung a ni hnungin a chungah pilsen sungin tuhin tui inchiehu mek a nih. Blacktopping thaw zo a ni huna chun hi lampui ‘K.Luoia Road’ siem/ hawng a ni hnunga Pucca road/blacktopping a siem- na hmasa tak a ni ding a nih. Hi lampui siema um hin Sielmat, Damveng fethlengin Bijang kaitung a ta, Tuibuong -a DC Office panna lampui/main road a va paw ding niin sinthawtu haia inthawk ei thu lakna chun a hril a. Pu Ngamhao in ama mimal sum hmanga lampui hi a lo siem phawt niin ei thu dawngna chun a hril bawk. Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi venghim a nih: Karam Shyam Kum tin Manipur-ah Road Accident 50-100 tlung, Driver 242 an thi tah imPhAL: Revenue, CAF & PD, Relief and Rehabilitation Minis- ter Mr. Karam Shyam chun, driver hai hin harsatna tamtak karah sin ropuitak thawin ei hringna an mi venghim pek a, anni khawm sin ropuitak thaw inhriein a \ha zawnga uongin an lawm ding a nih tiin a hril. Hi thu hi Pathienni-a 29th Drivers’ Day lawmna hunser Inter State Bus Terminal (ISBT), Khu- man Lampak, Imphal-ah khuol li- ena \hanga a hril a nih. Hi huna hin President, A.M.R.T.D. & M.W.U, Mr. S Manglem Singh chu Func- tional President niin, Commission- er, Transport Department, Mr. M. Lakshmikumar Singh; President, AITUC, Dr. M Nara le Retd. Senior Superintendent of Police, Nagaland, Mr P. Sonamani Singh hai Guests of Honor an nih. Khuol lienhai hin, harsatna tamtak kara mani sin ringum taka thawnaa vawisun chena Driver lo thi tah mi 242 hai hrietzingna din- gin an thlalakhai par\hi inhlitirin inzana an pek. Pu Karam Shyam chun, “Driver hai kutah ei hringna an nghat a nih. Harsatna tamtak, in\hina, pawisa lakpekna le \huoihmangna, sung le kuo chawmna ding le an passenger hai himna ding ngaituo leia sawlna leh sin ropui tak thaw an ni a. A \ha zawnga uong tham an nih” tiin a hril. Hieng laizing hin harsatna tam- tak an la tuok rawp leiin an harsat- na sukkiengna dingin, “Manipur-a Driver po po \hangruolin Pawl pakhat or Labour Union indinin \ha taka um thei a ni thu le \hangruolin sawrkar kuoma in thil ngen khawm umzie nei deu a ta, sawrkar khaw- min na dawpek deu thei a tih” tiin thurawn a pek bawk. Driver hai thil ngen le inzaw- min, \hangpuina dingin sumfai Rs. 20, 000 a pek bakah Driver hai of- fice ding bawlna ding Imphal West ah chu an tep taluo leiin Imphal East ah hmun \ha deu ngaituo pek dingin a tiem bawk. “Sawrkar de- partment tinin ram thuah dan le dunhai an nei seng a, iengkhawm nisien inbieka sukfel thei vawng a nih” tiin a hril. AITUC President Dr M. Nara chun, “Driver hai lunginsiet ringawt lovin ei \hangpui an \ul a nih” tiin a hril a. Driver hai harsat- na phuhrukna ding le motor acci- dent a tlawm pha sawt theina dinga Driver thiem tak tak an um theina dingin, Driver hai hlaw (ni khata Rs.600 neka tlawm lo) hi sukpung pek dan le Driving School \ha indin a \ul thu a hril. Driver han \ha taka inenkawlna dinga Office hmun ding an ngen chu sawrkarin ngaituo pek ngei sien \ha a ti a. Hun sawt taka in- thawka an thil ngenhai sawrkarin a ngaisak pek ngai naw chu an rang thei anga a sukpuitling pek vat thil \ha a ni ding thu a hril bawk. General Secretary, AMRTD & MWU, Mr. Maimom Anil Meitei khawmin, Driver han harsatna tam- tak an tuok thu hrilin, Office hmun an pawimaw hmasatak hi an rang thei anga thawpek dingin inister chu a ngen a. Office hluo (rent)-a um an nih leiin harsatna tamtak an tuok niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah SSPP GHQ online vote re-poll CCPUR: January 2018 nia SSPP President elec- tion nei huna SSPP HQ Aizawl, Mizoram in online vote an thlak hai tiemsa a ninaw le inzawma SSPP HQ, Mizoram le candidate Thanglalmuan Hauzel han online vote thlaka um hai tiem dinga an phut dung- zuiin emergency meeting nei a ni a, January 14, 2018 a inthawk tiem \anin ni 10 sunga SSPP GHQ election le inzawma SSPP HQ, Mizoram a inthawk online- a vote re-poll nei dingin remti a nih. SSPP election huna khan V. Jamkhanpau @ Benjamin chu President dinga thlangtlinga puong a ni a. Sienkhawm repoll ding lei hin election nia intiemkamna nei ta hai khawm la sukchawl hri dinga remti a ni bawk. Lamka Got Talent Final zo CCPUR: CT Lian le a team han CCPur khawpui sunga \halai le naupang talent dang dang \ha tak tak nei hai pholangna ding a Lamka Got Talent a buotsai final round chu January 13, 2018 zan khan HSA Cam- pus, Rengkai-ah nei a nih. Final Round huna hin host in Mang Ta- ithul a \hang a, Judges in S. Pauginmuan, John L. Varte, Moibiaklian le Kimdingi hai an \hang a, final round a hin \halai le naupang mi 10 an \hang a. Obvious Crew in pakhatna an lak a, lawmmanin Rs. 1 lakh an dawng. Pahnina chu Rebecca Ngaihte le Grace & Geoffery Ngurte hai niin second prize an insem a, pathumna chu Nemzoukim niin palina chu Sabir Ahmed; pan- gana Chingthiankim, pa- rukna Lamka mma; 7-na Chanchinmawia Zote; 8-na Joel Lalropuia Neihsial le 9-na chu Leo a nih. Lamka Got Talent hi kum liemtaa inthawk Ray- burn High School le Simte Inn, Simveng haia nei \ana lo um ta a nih. Drugs Rs. 13 lakh manhu leh mi 3 man imPhAL: Zani hmasa khan Manipur hmun hran hranah Drugs Rs. 13 lakh manhu leh mi 3 man an nih. Drugs le mana um hai chu, Md. Asagar Khan (340, s/o Md. Abdul Ka- lam of Sora Maning Lei- kai, Kakching District; Md. Wasim Khan (21), s/o (L) Md. Abdul Haque of Sora Karanchi Awang Leikai, Kakching District le Makakmayum Hassan (26), s/o M.K. Kasim of Lilong Haoreibei Awang Leikai, Thoubal District hai an nih. Md. Abdul Kalam hi WY mum 110 le Md. Wa- sim Khan hi heroin grams 30 leh Sora hmuna Kak- ching Police han an man a nih. Makakmayum Has- san hi Samurou Bazar a Machu Cinema Hall bula a veng mipui han heroing grams 520 le WY mum 6,000 le anman, a hnunga Thoubal Police kuta anpe- klut a nih. Drugs mana um hi a rengin Rs. 13,40,000 man- hu niin NAB Police chun an hril. GNBC in Dr. Amo Honorary Doctorate Degree a’nhlan imPhAL: Good News Bible College (GNBC), Imphal chun January 14, 2018, 7:30AM khan Tang- khul Baptist Church, Lam- phel, Imphal hmunah 7th Graduation and Confer- ring of Honorary Doctor- ate Degree Service semna an nei a. Hi huna hin Dr Chaltonlien Amo, MLA, Tipaimukh A/C chu ‘Hon- orary Doctorate Degree for Lifetime Achievement and Peace Maker’ an inhlan. Hi hun a hin hi Bible College -a inthawkin Mas- ter of Divinity (M. Div.) mi 5 le Bachelor of Theology (B. Th.) mi 7 graduate/ de- gree inhlan an ni a, Confer- ral of Degree & Commis- sioning Prayer Rev. Wilson Telen, Principal, GNBC in a nei a, Rev. David Todd Pyne in Pathien thucha hrilna le infuina thucha hri- lin Rev. Dr. Rejoy Chothe Lecturer, GNBC in hi hun hi a kei\huoi a nih. GNBC chun Dr Amo kuoma Honorary Doctor- ate Degree an inhlan ang hi tuta hmain Manipur CM hlui le India rama khawm Politician inlar le mi tam tak ngaisang MP (Rajya Sabha le Lok Sabha) lo nitah famtah Pu Rishang Keishing an lo inhlan ta a nih. Anni pahni ti lo chu Manipur State puotieng mi pakhat an lo inhlan ta bawk. Dr. Amo in hieng ang a dawng thei nasan chu a hringnun a kawng tum tum haia a sinthaw \hat lei, Pol- itics, Sakhuona le hnam le hnam buoina sukrena ding le inremna a um theina din- ga a sinthaw \hat leia Hon- orary Doctorate Degree hi inhlan a hung um a ni thu le hieng ang a dawngna ding hin Search Committee in chipchier taka an thlang le Pathien kuoma khawm \awng\aina leh inthuoa ama an thlang dawk le an inhlan a ni thu hi Honorary Doc- torate Degree inhlantu hai chun an hril. Dr. Amo chun, hieng ang dawng dinga phu naw an ti hle thu hrilin lawmum le ropui a ti thu hrilin Pa- thien zar lieu lieu a nih tiin ei chanchinbu palaiin hi le inzawma an pawlpuina huna a hril. Tuta Honorary Doctorate Degree inhlana a um leh Doctor double a hung ni ta a nih. Dr. Amo hi Medi- cal Graduate (MBBS) niin Medical Practitioner khawm a lo ni tah a. Kum 1995 ainthawk khan poli- tics lut chilin Manipur a MLA dingin 55- Tipaimukh (ST) A/C a’nthawk INC Ticket in (6th Assembly) 1995 khan thlangtling a hung ni \an a, 1995-1997, 2002-2007, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2006, 2006-2007, 2012-2017, 2012-2017 le 2017- tuhin MLA, Tipaimukh A/C dinga thlangtling niin nina dang dang, pawimaw tak tak a lo chel ta hlak a, Pathien ram le Kohran tum tum a hai khawm thei ang ang a rawngbawl hlak a ni bawk. (Input: LRS Puruolte) Hlawtling dingin Management le Technology tieng hrietna \ha tak nei a \ul: Edn. Minister imPhAL: Education Min- ister Pu Thokchom Rad- heshyam chun tulai khawve- la dinga thiemna tienga mi hlawtling tak ni ding chun Management le technology tieng makmaw a hrietna \ha tak nei a \ul an tah tiin a hril. Pu Th Radheshyam hin zani- ta e–Campus Imphal, North Gate, Manipur University, Canchipur a ‘Times Institute of Management and Techni- cal Studies (TIMTS)’ Chief Guest ni puma a hawngna huna hi thu hi a hril a nih. Pu Th Radheshyam chun, inchukna tienga hlawtlingna chang ding chun hun vawng dik le technology tienga hri- etna hai hi an pawimaw a nih tiin a hril. Pu Th Radheshyam chun institute hi a hun taka hawng a nih tiin a hril a, institution siem thar le inzawma ngaitu- ona \ha tak ei nei hai hi a tak ngeia thaw suok ding a nih tiin a hril bawk. A hril pei- na-ah, inchuklai le minaran hai khawmin institute a in- thawk ham\hatna an dawng theina ding chun awareness hi a tam thei ang tak thaw a pawimaw thu hrilin, sawrkar schemes tum tum hai hmang \angkaia ham\hatna ei phak tawk senga dawng dan ngaituo ding a nih tiin Pu Th Radheshyam chun a hril. Students han course tum tum ei inchuk ding thlang thiem a \ul a nih tiin Pu Th Radheshyam chun a hril a, TIMTS institute a inchuk han ra \ha tak insuo tuma \hang an lak hi a pawimaw tak a nih tiin a hril. Direc- torof Education (S) Pu Th. Kirankumar chun, TIMTS institute hin inchuklai nau- pang hai chu an theina suk- langna ding le an thiem thil hai pholangna ding chanvo a pek ding a nih tiin a hril. TIMTS hawngna a hin Pu Raj K. Sharma, CEO, TIMTS, Institute officials le students hai khawm an \hang ve. SSA Edn. Department Calendar a tlangzar imPhAL: Education Min- ister Pu Thokchom Rad- heshyam in zanikhan Can- chipur, Imphal-ah Sarva Shiksha Abhiyan (SSA) State Mission Authority, Manipur, Education De- partment Calendar 2018 a tlangzar. Calendar tlang- zarna a nei laiin Pu Th Radheshyam chun, kum 2018 sunga Education De- partment in activities tum tum a nei hai le academic curriculum hai Calendar- ah inchuon sa an ni thu a hril. Academic activities hai Calendar a inchuon sa a nina san chu students le teachers han a hma neka taima lem a an mawphurna hai an thaw suok theina ding a nih tiin Pu Th Rad- heshyam chun a hril.

Upload: others

Post on 19-Feb-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Et Reg I ost eg M Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi … Thar/2018/January/HT-15-01... · 2018-12-20 · gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 1st. nOV. , 2017 to 25th. nOV.,2017delivery : 15-01-2018 (MOn) Time :9AM-tillstockStock :306(All re-bookings will be given refills)

HmasawnnaTharVol-33/93 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

TUOLBUOL (JANUARY) 15, 2018 ThAw|ANNi (mONdAY)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking : 15th. Oct. , 2017 to 15th. nOV. 2017delivery :15-01-2018 (MOn) Time : 9AM till stock laststOCK : 306/-rate:Rs. 848/-

PMEGP Interview CCPUR: PMEGP 2017-18 application pe hai ta dinga Interview nei me-kah agencies dang dang KVIC, KVIB le DIC haia applicant, interview nei ta haia absent hai ta dingin January 15, 2018, 10AM hin BRGF Hall, DC Of-fice, Tuibong-ah interview nei ning a tih. Hi huna hin absentees hai chu mani original documents hai chawia \hang seng dingin GM/Member Convenor, DLTFC(PMEG), CCPur chun Jan. 12, 2018 khan inhriettirna a siem.

Children’s Retreat 2018CCPUR: For One Life ministy huoihawtnain Jan-uary 15, 2018 a inthawk hin HSA Campus, Rengkai, CCPur hmunah ‘Children’s Retreat Churachandpur 2018’ \an ning a tih. Hi Children’s Retreat-a \hang ding khaw tum tuma mi naupang hai phurtu din-gin Sielmat, Khawmawi, Saidan, Saikot, Muolbem le Thenmuol haiah mo-tor innghat hlak a ta, pro-gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak nawk vawng an ni ding a nih. Tuta \um hi For One

Life Asia in Tui\haphai-a hiengang retreat an buot-sai vawithumna ding nitaa hriet a nih. Retreat sung hin For One Life Ministry-a \halai hung hai le tuolsung mi \halai han hlasak, drama show, Bible thu le Pathien thu inchuktirna le special item hran hran an neipui hlak a nih. Programme hi sap\awng (English) hmang ding le January 19, 2018 chen aw ding a ni a, Nilaini, Nin-gani le Zirtawpni zan dar 5:30 haiah youth Service nei ni hlak bawk a tih.

T Champhai Silver Jubilee lawm dingCCPUR: January 17, 2018 khin T. Champhai Village & Church Silver Jubilee Celebration Committee hmalaknain Silver Jubilee lawmna um a tih. Hi huna hin chief guest, guests of honour le chief host in TN Haokip, MLA & President, MPCC; Ngamthang Haokip, MLA & Ex-Minister, N Loken Singh, MLA & Ex-Min-ister; D Khaipao Haokip, Chairman, ADC CCPur le Tongmang Haokip, IRS (Retd), Chief of Saitu (Tel-lang Inpipu) in \hang an tih.

ADc Bill Governor in pawmpuiin suoi a

thaw tahimPhAL: Tuta hma deuva Manipur Assem-bly Winter Session-a pasia um Manipur (Hilll Areas) District Councils (Fourth Amendment) Bill, 2017 chu Manipur Governor chun pawm-puiin suoi a thaw tah. Governor in pawm-puia suoi a thaw ta leiin Manipur (Hill Areas) District Councils (Fourth Amendment) Act, 2017 hi State Government in official Gazette ah an suo ta a, dan (Act) a hung ni ta ding a nih.

North AOC-ah Hand Grenade hmuimPhAL: Zani zingkar dar 9:20 vel khan Lubricant za-wrna N.T. Enterprises, North AOC lutna hmuna China siem Hand Grenade pakhat hmu a ni a, Police han an va lak a, Lamphel area sunga pawitawk nawna ding hmuna an sukpuok. Bomb hi sum ngenna le inzawma va sie ni dinga ringhla a ni a, sienkhawm tu pawl khawmin an va sie a ni thu an la puong nawh.

Parbungah a ruolin Kohran 5 inkhawmpui

PARBUNG: January 12- 14, 2018 inkar sung khan Pherzawl District huom-sunga Parbung khuoah Kohran hrang hrang 5 han Inkhawmpui an nei. Parbunga Kohran dang dang Inkhawmpui nei hai chu- ICI Hmarbiel North Presbytery NSSU; EFCI Nuhmei Pawl, Senvon Presbytery; EAC Simth-lang Presbytery NSSU;

RPC Tlangram District NSSD; AG Localised NSSU & Nuhmei pawl hai an ni a, Thu le Hla-ah inr-uolsienkna an nei tawl. Hi Khawmpuiliena Khoran hran hran mikhuol fekhawm zat chu 1,400 lai zet an tling phak a, Parbung khuo a ding chun Kohran 5 in a ruola inkhawmpui an nei vawikhatna a nih. -(Muona Infimate)

Bennial Conference an hmang dingCCPUR: Khuga Sadar Presbytery (KSP) hnuoia Presbyterian Women Fel-lowship (PWF) chun Janu-ary 18-21, 2018 inkar sung khin Saipum Presbytery Church-ah ‘Lalpa Thagau ziak bep in ahi’ ti thupui hmangin 6th Bennial Con-ference-cum-Golden Jubi-lee lawmna nei an tih. Khawmpui sunga

thuhriltu ding hai chu Tingnu, Fulltime Secre-tary; Thianhoi, Imphal; Rev. Siama Phaltual, Ex-ecutive Secretary i/c PWF, KSP le Deem Melody, Outgoing Chairperson hai ning an tih. Jan. 21, 2018 khin Rev. Thanglianmang, Modera-tor, KSP in Jubilee lung-daw hawng a tih.

Shiv Sena in Highway Protection Force indin dingin imPhAL: Shiv Sena Ma-nipur Unit chun National Highway haia tlan motor khaltu (drivers) hai him lemna dingin an hmatieng National Highway Protec-tion Force indin dingin an

ngen. Shiv Sena Manipur Unit President M. Tombi Singh chun, highway a service drivers hand an kala tax khawntu hai laka harsatna an tuok le sawisakna an

tuok rawp chu Manipur sawrkarin hrietnaw sak a thaw a nih tiin an tum a, Driver \henkhat dan kala sum dawltu hai kutah an thi pha bawk a nih tiin a hril.

Sielmat-a K. Luoia Road lampui siem

CCPUR: Pu Ngamhao, MDC, Tuibuong chun ni iemanizat liemtaa inthawk khan Sielmat Christian Hospital saka Sielmat Damveng pan na/fethleng lampui ‘K.Luoia Road’ tia ko chu blacktopping thaw dingin an siem \an tir a, sin thaw zing a nih. Lung sung a ni hnungin

a chungah pilsen sungin tuhin tui inchiehu mek a nih. Blacktopping thaw zo a ni huna chun hi lampui ‘K.Luoia Road’ siem/hawng a ni hnunga Pucca road/blacktopping a siem-na hmasa tak a ni ding a nih. Hi lampui siema um

hin Sielmat, Damveng fethlengin Bijang kaitung a ta, Tuibuong -a DC Office panna lampui/main road a va paw ding niin sinthawtu haia inthawk ei thu lakna chun a hril a. Pu Ngamhao in ama mimal sum hmanga lampui hi a lo siem phawt niin ei thu dawngna chun a hril bawk.

Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi venghim a nih: Karam ShyamKum tin Manipur-ah Road Accident 50-100 tlung, Driver 242 an thi tahimPhAL: Revenue, CAF & PD, Relief and Rehabilitation Minis-ter Mr. Karam Shyam chun, driver hai hin harsatna tamtak karah sin ropuitak thawin ei hringna an mi venghim pek a, anni khawm sin ropuitak thaw inhriein a \ha zawnga uongin an lawm ding a nih tiin a hril. Hi thu hi Pathienni-a 29th Drivers’ Day lawmna hunser Inter State Bus Terminal (ISBT), Khu-man Lampak, Imphal-ah khuol li-ena \hanga a hril a nih. Hi huna hin President, A.M.R.T.D. & M.W.U, Mr. S Manglem Singh chu Func-tional President niin, Commission-er, Transport Department, Mr. M. Lakshmikumar Singh; President, AITUC, Dr. M Nara le Retd. Senior Superintendent of Police, Nagaland, Mr P. Sonamani Singh hai Guests of Honor an nih. Khuol lienhai hin, harsatna tamtak kara mani sin ringum taka thawnaa vawisun chena Driver lo thi tah mi 242 hai hrietzingna din-gin an thlalakhai par\hi inhlitirin inzana an pek. Pu Karam Shyam chun, “Driver

hai kutah ei hringna an nghat a nih. Harsatna tamtak, in\hina, pawisa lakpekna le \huoihmangna, sung le kuo chawmna ding le an passenger hai himna ding ngaituo leia sawlna leh sin ropui tak thaw an ni a. A \ha zawnga uong tham an nih” tiin a hril. Hieng laizing hin harsatna tam-tak an la tuok rawp leiin an harsat-na sukkiengna dingin, “Manipur-a Driver po po \hangruolin Pawl pakhat or Labour Union indinin \ha taka um thei a ni thu le \hangruolin sawrkar kuoma in thil ngen khawm

umzie nei deu a ta, sawrkar khaw-min na dawpek deu thei a tih” tiin thurawn a pek bawk. Driver hai thil ngen le inzaw-min, \hangpuina dingin sumfai Rs. 20, 000 a pek bakah Driver hai of-fice ding bawlna ding Imphal West ah chu an tep taluo leiin Imphal East ah hmun \ha deu ngaituo pek dingin a tiem bawk. “Sawrkar de-partment tinin ram thuah dan le dunhai an nei seng a, iengkhawm nisien inbieka sukfel thei vawng a nih” tiin a hril.

AITUC President Dr M. Nara chun, “Driver hai lunginsiet ringawt lovin ei \hangpui an \ul a nih” tiin a hril a. Driver hai harsat-na phuhrukna ding le motor acci-dent a tlawm pha sawt theina dinga Driver thiem tak tak an um theina dingin, Driver hai hlaw (ni khata Rs.600 neka tlawm lo) hi sukpung pek dan le Driving School \ha indin a \ul thu a hril. Driver han \ha taka inenkawlna dinga Office hmun ding an ngen chu sawrkarin ngaituo pek ngei sien \ha a ti a. Hun sawt taka in-thawka an thil ngenhai sawrkarin a ngaisak pek ngai naw chu an rang thei anga a sukpuitling pek vat thil \ha a ni ding thu a hril bawk. General Secretary, AMRTD & MWU, Mr. Maimom Anil Meitei khawmin, Driver han harsatna tam-tak an tuok thu hrilin, Office hmun an pawimaw hmasatak hi an rang thei anga thawpek dingin inister chu a ngen a. Office hluo (rent)-a um an nih leiin harsatna tamtak an tuok niin a hril.>>sunzawmna phek 4-ah

SSPP GHQ online vote re-poll

CCPUR: January 2018 nia SSPP President elec-tion nei huna SSPP HQ Aizawl, Mizoram in online vote an thlak hai tiemsa a ninaw le inzawma SSPP HQ, Mizoram le candidate Thanglalmuan Hauzel han online vote thlaka um hai tiem dinga an phut dung-zuiin emergency meeting nei a ni a, January 14, 2018 a inthawk tiem \anin ni 10 sunga SSPP GHQ election le inzawma SSPP HQ, Mizoram a inthawk online-a vote re-poll nei dingin remti a nih. SSPP election huna khan V. Jamkhanpau @ Benjamin chu President dinga thlangtlinga puong a ni a. Sienkhawm repoll ding lei hin election nia intiemkamna nei ta hai khawm la sukchawl hri dinga remti a ni bawk.

Lamka Got Talent Final zo

CCPUR: CT Lian le a team han CCPur khawpui sunga \halai le naupang talent dang dang \ha tak tak nei hai pholangna ding a Lamka Got Talent a buotsai final round chu January 13, 2018 zan khan HSA Cam-pus, Rengkai-ah nei a nih. Final Round huna hin host in Mang Ta-ithul a \hang a, Judges in S. Pauginmuan, John L. Varte, Moibiaklian le Kimdingi hai an \hang a, final round a hin \halai le naupang mi 10 an \hang a. Obvious Crew in pakhatna

an lak a, lawmmanin Rs. 1 lakh an dawng. Pahnina chu Rebecca Ngaihte le Grace & Geoffery Ngurte hai niin second prize an insem a, pathumna chu Nemzoukim niin palina chu Sabir Ahmed; pan-gana Chingthiankim, pa-rukna Lamka mma; 7-na Chanchinmawia Zote; 8-na Joel Lalropuia Neihsial le 9-na chu Leo a nih. Lamka Got Talent hi kum liemtaa inthawk Ray-burn High School le Simte Inn, Simveng haia nei \ana lo um ta a nih.

Drugs Rs. 13 lakh manhu leh mi 3 man

imPhAL: Zani hmasa khan Manipur hmun hran hranah Drugs Rs. 13 lakh manhu leh mi 3 man an nih. Drugs le mana um hai chu, Md. Asagar Khan (340, s/o Md. Abdul Ka-lam of Sora Maning Lei-

kai, Kakching District; Md. Wasim Khan (21), s/o (L) Md. Abdul Haque of Sora Karanchi Awang Leikai, Kakching District le Makakmayum Hassan (26), s/o M.K. Kasim of Lilong Haoreibei Awang

Leikai, Thoubal District hai an nih. Md. Abdul Kalam hi WY mum 110 le Md. Wa-sim Khan hi heroin grams 30 leh Sora hmuna Kak-ching Police han an man a nih. Makakmayum Has-san hi Samurou Bazar a Machu Cinema Hall bula a veng mipui han heroing grams 520 le WY mum 6,000 le anman, a hnunga Thoubal Police kuta anpe-klut a nih. Drugs mana um hi a rengin Rs. 13,40,000 man-hu niin NAB Police chun an hril.

GNBC in Dr. Amo Honorary Doctorate Degree a’nhlanimPhAL: Good News Bible College (GNBC), Imphal chun January 14, 2018, 7:30AM khan Tang-khul Baptist Church, Lam-phel, Imphal hmunah 7th Graduation and Confer-ring of Honorary Doctor-ate Degree Service semna an nei a. Hi huna hin Dr Chaltonlien Amo, MLA, Tipaimukh A/C chu ‘Hon-orary Doctorate Degree for Lifetime Achievement and Peace Maker’ an inhlan. Hi hun a hin hi Bible College -a inthawkin Mas-ter of Divinity (M. Div.) mi 5 le Bachelor of Theology (B. Th.) mi 7 graduate/ de-gree inhlan an ni a, Confer-ral of Degree & Commis-sioning Prayer Rev. Wilson Telen, Principal, GNBC in

a nei a, Rev. David Todd Pyne in Pathien thucha hrilna le infuina thucha hri-lin Rev. Dr. Rejoy Chothe Lecturer, GNBC in hi hun hi a kei\huoi a nih. GNBC chun Dr Amo kuoma Honorary Doctor-ate Degree an inhlan ang hi tuta hmain Manipur CM hlui le India rama khawm Politician inlar le mi tam

tak ngaisang MP (Rajya Sabha le Lok Sabha) lo nitah famtah Pu Rishang Keishing an lo inhlan ta a nih. Anni pahni ti lo chu Manipur State puotieng mi pakhat an lo inhlan ta bawk. Dr. Amo in hieng ang a dawng thei nasan chu a hringnun a kawng tum tum haia a sinthaw \hat lei, Pol-itics, Sakhuona le hnam le

hnam buoina sukrena ding le inremna a um theina din-ga a sinthaw \hat leia Hon-orary Doctorate Degree hi inhlan a hung um a ni thu le hieng ang a dawngna ding hin Search Committee in chipchier taka an thlang le Pathien kuoma khawm \awng\aina leh inthuoa ama an thlang dawk le an inhlan a ni thu hi Honorary Doc-torate Degree inhlantu hai chun an hril. Dr. Amo chun, hieng ang dawng dinga phu naw an ti hle thu hrilin lawmum le ropui a ti thu hrilin Pa-thien zar lieu lieu a nih tiin ei chanchinbu palaiin hi le inzawma an pawlpuina huna a hril. Tuta Honorary Doctorate Degree inhlana a um leh Doctor double a

hung ni ta a nih. Dr. Amo hi Medi-cal Graduate (MBBS) niin Medical Practitioner khawm a lo ni tah a. Kum 1995 ainthawk khan poli-tics lut chilin Manipur a MLA dingin 55- Tipaimukh (ST) A/C a’nthawk INC Ticket in (6th Assembly) 1995 khan thlangtling a hung ni \an a, 1995-1997, 2002-2007, 2002-2003, 2003-2004, 2004-2006, 2006-2007, 2012-2017, 2012-2017 le 2017- tuhin MLA, Tipaimukh A/C dinga thlangtling niin nina dang dang, pawimaw tak tak a lo chel ta hlak a, Pathien ram le Kohran tum tum a hai khawm thei ang ang a rawngbawl hlak a ni bawk.(Input: LRS Puruolte)

Hlawtling dingin Management le Technology tieng hrietna \ha tak nei a \ul: Edn. Minister

imPhAL: Education Min-ister Pu Thokchom Rad-heshyam chun tulai khawve-la dinga thiemna tienga mi hlawtling tak ni ding chun Management le technology tieng makmaw a hrietna \ha tak nei a \ul an tah tiin a hril. Pu Th Radheshyam hin zani-ta e–Campus Imphal, North Gate, Manipur University, Canchipur a ‘Times Institute of Management and Techni-cal Studies (TIMTS)’ Chief Guest ni puma a hawngna huna hi thu hi a hril a nih. Pu Th Radheshyam chun, inchukna tienga hlawtlingna chang ding chun hun vawng dik le technology tienga hri-etna hai hi an pawimaw a

nih tiin a hril. Pu Th Radheshyam chun institute hi a hun taka hawng a nih tiin a hril a, institution siem thar le inzawma ngaitu-ona \ha tak ei nei hai hi a tak ngeia thaw suok ding a nih tiin a hril bawk. A hril pei-na-ah, inchuklai le minaran

hai khawmin institute a in-thawk ham\hatna an dawng theina ding chun awareness hi a tam thei ang tak thaw a pawimaw thu hrilin, sawrkar schemes tum tum hai hmang \angkaia ham\hatna ei phak tawk senga dawng dan ngaituo ding a nih tiin Pu Th

Radheshyam chun a hril. Students han course tum tum ei inchuk ding thlang thiem a \ul a nih tiin Pu Th Radheshyam chun a hril a, TIMTS institute a inchuk han ra \ha tak insuo tuma \hang an lak hi a pawimaw tak a nih tiin a hril. Direc-torof Education (S) Pu Th. Kirankumar chun, TIMTS institute hin inchuklai nau-pang hai chu an theina suk-langna ding le an thiem thil hai pholangna ding chanvo a pek ding a nih tiin a hril. TIMTS hawngna a hin Pu Raj K. Sharma, CEO, TIMTS, Institute officials le students hai khawm an \hang ve.

SSA Edn. Department Calendar a tlangzar

imPhAL: Education Min-ister Pu Thokchom Rad-heshyam in zanikhan Can-chipur, Imphal-ah Sarva Shiksha Abhiyan (SSA) State Mission Authority, Manipur, Education De-partment Calendar 2018 a tlangzar. Calendar tlang-zarna a nei laiin Pu Th Radheshyam chun, kum 2018 sunga Education De-

partment in activities tum tum a nei hai le academic curriculum hai Calendar-ah inchuon sa an ni thu a hril. Academic activities hai Calendar a inchuon sa a nina san chu students le teachers han a hma neka taima lem a an mawphurna hai an thaw suok theina ding a nih tiin Pu Th Rad-heshyam chun a hril.

Page 2: Et Reg I ost eg M Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi … Thar/2018/January/HT-15-01... · 2018-12-20 · gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak

Hmasawnna Thar2 TUOLBUOL (JANUARY) 15, 2018 ThAw|ANNi (mONdAY) ARTiCLE/hEALTh & EmPLOYmENT NEwS

Editorial Boardlalmalsawm sellate:Editor&Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

tEditorialChanchin lawmum

VAWISUN THUPUIInr<m rakrak ro, Lalpa ni chu a hnai ta si a, Ieng-kimthawtheia inthawka suksietna a hung tlung angin a hung tlung ding a nih. Chuleiin kut popo chu hrat naw ni a, mihriem lungril tinreng khawm intuihmang a tih; ~ Isai 13:6-7

Hun inher liem pei hin kum, ni le thla hai an her liem-pui hlak ang bawkin fur le \hal hun hai a hung her suok pei a. A changleh chanchin lawmum dam, a chang leh chanchin lawmum naw dam, hlawtlingna le hlawsamna dam, vangneina le vangduoina dam, hlimna le beidawngna dam, thina le lusunna dam, tlaksamna le harsatna dam, inthatna le in\huoihman-gna dam, inlirthei ei eksiden le tuoksiet dam, hriselna le bawrsawmna dam, inlawmpuina le indemna dam, ei chan ding le ei tuok dinga ei dit der lo thil chi tum tum ei tuok hlak. Hieng thil hai po po hi ei nuom thua ei hnawl le pumpel thei an ni der nawh. Khawvelah ei damsunga ei tuok dinga iengkim chunga thuneitu Pa-thien remruot an ni tlat leiin a pawm thiem thiem le a tuor thiem thiem a thawfu an ni el ding a nih. Khawv-el fe dan dinga siemtu siem an ni tlat leiin hnawl thei an ni der nawh. Kum thar 2018 a thla hmasa takna January thla ei hmang mek a, vawisun hi kum thara inthawka ni 15 ei hmangna ding a nih. Ni 14 liem ta sung chau khawm khan chanchin lawmum le chanchin lawmum lo tam tak ei hriet tah. Chanchin lawmum lo ei hriet chang hin a lawm le a hlimpui ei um ngai der naw a, pawi ei ti seng hlak. Chanchin lawmum lo hi chu hrie ngai naw inla ei nuom seng. Amiruokchu, chanchin law-mum lo ding hi a hungtlung nawk el hlak a, a pawi hle. Hi lei hin kum 2018 hi chu mitinin chanchin law-mum intluntu ni thei seng dingin kum bula inthawk hin insingsa seng ei tiu. Ei tum chun lampui a um a nih. Ei tum le tum naw thua innghat a nih. Chanchin lawmum chun thil \ha tieng a kawk hlak. Chanchin lawmum hi thafanna mi petu, hratna mi petu, beiseina mi petu, taimakna mi petu, thaw nuomna lungril min puttirtu, hlimna le lawmna mi petu, hmasawnna le changkangna min tluntu, mani ngirhmun pangngai neka insang lem le \ha lema mi hlangkaitu, ngaituona thar le lampui \ha lem hai min dap suoktirtu, hmasawnna le changkangna hai min tluntu a nih. Chanchin lawmum hin mihai theida a hlaw ngai naw a, mihai lawmpui a hlaw lem ngei hlak. Chanchin lawmum lo chun inzakna, muolphona, nguina, beidawngna, harsatna le buoina hai an tlun hlak. Chanchin lawmum chun lawmpuina le inpak a hlaw a; chanchin lawmum lo chun demna le sawiselna hai a hlaw lem hlak. Chanchin lawmum hrim hrim chu a \hain a hlu a, mitin hlimna le lawmna intluntu a nih. Hi lei hin chanchin lawmum intluntu ni seng tum ei tiu. Thingtlang le phairama lo neitu han bu le bal an thar \ha chun chanchin lawmum a nih ei ti hlak. Bu le bal an thar \ha naw ruok chun kum siet kum ei ti hlak. Hiengang huna hin lo neituhai an lawm naw ang bawkin lo nei nawhai khawm ei lawm thei chuong ngai nawh. Ei renga ei hlim le lawm tlangna chu bu le bal thar suok tam kha a nih. Lekha inchuk, sin zawng, sumdawng, office kai le ieng sinthaw khawm ni inla kum tharah hin chu chanchin lawmum intlun theitu ni seng dingin hma la seng ei tiu. Ei hmalakna sengah ei hlawtling seng chun chanchin lawmum intluntuhai ei hung ni seng ding a nih. Mihriem hringnun sukhlima suklawmtu chu chanchin lawmum hi a nih. Chanchin lawmum hrim hrim chu thil \ha, thil lawmum le ngirh-mun \ha lema mi hlangkaitu a ni hlak. March 15, 2017 a inthawk khan Manipur-ah BJP \huoina hnuoiah Sawrkar thar a hung um a. Sawrkar hmasa la thaw ngai lo thil \ha le lawmum \hahnem-tawk tak an thaw ta a, hmatienga thaw ding thil \ha tam tak an hril bawk a, hienghai khawm hi chanchin lawmum an nih. Thaw dinga an hril po po la suk-puitlingzo nawhai sienkhawm a \hen a zar an thaw ta hi lawm a um hrim hrim a nih. January 21, 2018 khin Manipur in State puitling a hmuna champha (State-hood Day) hmang a hung ni ding a ni a. Hi ni hin ei CM chun a khuo le tuihai ta dinga Welfare Scheme chi hran hran a puong ding thu a hril a, hi thu khawm hi chanchin lawmum a nih. Chanchin lawmum hin chu theida a hlaw der nawh. Mani ram le hnam mi han line hran hrana hlawtlingna \ha an hung hmu chang hin chu ei lawm hle hlak. Hriet ngai le hriet ngai naw a um chuong der naw a, ei State mi an ni phawt phawt chun mi hrie ve ngai nawhai sienkhawm ei lo lawmpui a, ei lo uongpui ve hle hlak. A bikin ei hriet ngai, ei laina hnai le ei chipuihai an lo ni lem chun ei lawmna a zuol hlak. Chanchin \ha le lawmum intluntu an ni leiin lawmpui el chau ni lovin chawimawi an phu hlie hlie a nih. Chanchin lawmum intluntuhai hi ei la chawimawi thiem tawk naw niin an lang. Hi lei hin Kum thara inthawk hin chu chanchin \ha le chanchin lawmum intluntuhai chawimawina hi ngaipawimaw zuol tum ei tiu.

HMAR HLA SUINA- Pu L. Keivom~ Lallungawi

‘Hmar Hla Suina’ ti lekhabu sut hnina hi, Tui\haphaia ei tl^ngzar ni 20 Dec., 2017 khan ‘thiemlawr’ pathum hieng- Pu Laldena, Pu Lalkhawlien le Pu Thangsawhmang haiin muol hran hrana inthawkin an mi thl$rpui ta a. Hieng anga lekhabu insuo ding lo thl$rl^wk hi thaw rawp chi a ni lai zingin, mawphurna ei p>k hai hin a t^wi takah thla khat s<ng b>k lo bina hun nei thei hai sien \ha dingin a’n lang. Ei lekhabu hril lo thl$rl^wktuhai hman hi lekha ziek \hang an ni el b^kah, ng<k taka lekha tiem mi an na, a ^wm t^wk zet an hung phusuok thei kha an thaw \ha hle’n ka hriet. Tu \um hin chu, sut hnina a suok hma daih a, hi lekhabu chungch^nga ka lungrila um thil \henkhat le, sut hnina thuhma ka tiema inthawka ka ngaituona \henkhat hang bun thl^k ka tum a nih. Chub^kah, Pu L. Keivom chunga hin l^wmthu hril bata ei inhriet leiin, l^wmthu hrilna ni f^wmin hieng thu hi ei ziek a nih. ‘Hmar Hla Suina’ sut khatna lo tiem ta le, sut khatna a suok hnunga Pu Muong thuziek tiem hlakhai chun, sut hninaa hin belh amanih, hang thawl \hat deuh a nei ei beisei ka ring. Entirna dingin- thu pawimaw hieng, Sinlung le a hlapui chungch^ng d^m, pi pu inthawina le sakhawhmang chungch^ng hai hi, sut khatnaa a ziek le a thuziek dang \henkhat ei hang thl$r chun, sut hnina hin iengtin takin am a hung thawl \ha ding ti a mi’n ngaituotir a. Ei hriet ch^k luotin chilthli a far a, chu chu hi lekhabu sut hnina hlut zuolna ding khawm niin ka hriet. A \awngkam thua le thil danga sut khatna le sut hnina danglamna ringawt khawm hi hril khawp um dingin ka ring a. A \awng hmangruo hausakna chauh khawm hang s<t inla, thu ril inph<m ei huot dawk \euh ka ring. Chuonghai le hi lekhabu thl$rna amanih, suizauna hi hang buotsai ding ni inla, a tl^wm takah hi lekhabu ph>k z^t ma hi lekhabu dang ei insuo \<l a tih. Chu thaw thei mihriem um inla chu, ei hnam chungch^ng, kawng dang danga sui ei tum hai khawm hi \<l ta kher naw nih. Mi pakhat pahnih chauh buon dinga ei hawphur deuh a ni khawmin, chan insem inla, ruol bawm el inla a \ha’l di’m maw? Ei hnamin Chanchin\ha a dawng le inruol khan hnam changk^ng lem hai kalcharin ei hnam nunphung innghatna \hawmm^wlhai chu a hmatiemin a hung phir thl<k hmak hmak ngh^l a. M^ni hnam thilhai chu hnephn^wla ngaina a hung pieng zui ngh^l a. M^ni hnam thuoma inbelh chu Setan thila ngaiin, ei ngainat z^wng le thil ch$ng hlakhai le, ei hnam thu le hlahai chu tho n^wk ta lo dinga v<iliem tumin \hang ei khawh a. Ei sakhuo thl$r d^n indiknaw’n ei mit a sukdel leiin hnam thil phawt chu a sie a \ha thlier lova deh^wn vawng nuomna lungril ei hung nei a. Pi pu thu le hla, \awngbaua inhl^ns^wng thilhai zieka sie\hat a, sui a, hum tum ei v^ng a. Hnam chanchin le inzawm thilhai chu a s^min ei s^m puok ngam naw leiin ei rohlu tamtak chu ei inhmang a, ch^n vawng thei ng$rhmunah ei lo um a nih. Sakhuo le kalchar chungch^ng ei thl$rna mit inkal tak thl^k danglam a, ei piengsuolna siem \ha a, ei s$kins^wina siem ng$l ding le, ei hnam thu le hla humhal a, ei hnam chanchin sui le vawng\ha ding chun dawrbin \ha t^wk tak bun, mi huoisen Pu L. Keivom hai ang hi an hung ng$r suok a \<l hrim a. Ama chun, hnam kalch^wina kawngah pi pu thu le hla sui le humhal a, hnam chanchin sui le zieka vawng\hat a \<lzie hrein pi pu thu le hla le hnam chanchinhai chu a khawn kh^wm a. A hnam hmatieng ding thl$rin, a hnam ta dinga a ngaituona inth<k tak chu mi’n hrepui naw hai sien khawm, thaw m^kmaw Khuonu’n a chungah a’n nghat a nih ti hrein, chu thil chu puitling hr^m tumin a bei \^ng \^ng a. A hnam hmakhuo ding ngaituona leiin, sakhuo rawngb^wltuhai mitmei takngiel khawm v>ng hman lovin a puh a. Hmu theilo hmua a kal p>nna chun a hmaa s>lna um theihai khawm tuor a’n huomtir a. Chuongchun, Kristien ei hung nia inthawk \hang tam a liem hnung, kum 1980 khan, ei hnam chanchin le thu le hlahai fumfe taka suina lekhabu, ‘Hmar Hla Suina’ ti chu a hung suksuok a nih. A hun laia ei hnam ng$rhmun ngaituo chun, hmathl$r seitak nei mi naw chun hieng ang thu rotling hang s^ksuok ngamna ziez^ng niin a’n lang nawh. A khing a khingah v>ng ding tamtak k^rah hieng anga hnam rohlu a hang puitling el thei hi a huoisen thl^k a, hnam hmangaina lungril inth<k taka inthawka hung suok a nih ti naw ruol a ni nawh. Pu Muong hin ‘Hmar Hla Suina’ hmangin hnam chanchin umzie nei takin a sui satlie el nawh a, hnam thu le hlahai a humhal saltlie el a ni bawk nawh. Hnam kalch^wina kawngah pi pu thu le hla pawimawzie a mi’n hriettir a, sakhuona le hnam nunphung k^ra ramri inkhang rui el chu hung \hiekin, Kristienna le kalchar hi inrem taka fepui thei a nizie a mi hril bawk a nih. Hnam chanchin a sui hman l^wm a um t^k vei leh, ei lam hraw ding inlam runga a mi k^wkhmu n^wk pei el hih a hlu takzet a. Hnamin kawng tamtakah hartharna ei chang a, thil thl$r d^n a mi’n thiemtir bawk a nih. ‘Hmar Hla Suina’ hi lo pieng naw ni sien, hnam chanchin suina kawngah le thil danga ei hnam kalch^wi hi hnuf<m pha hle’ng a tih. Hang ngaituo inla, Pu Hranglien khan ‘tisa mi Kristien, piengthar lo Kristien’ tia mi deusawna phur pumin 1956 khan ‘Hmar Chanchin’ ti lekhabu a’n suo a. Chu ti naw chuh, Kristien sakhuo ei chela inthawka kum 70 veng vawng a liem hnungah umzie nei taka ei chanchin le thu le hlahai suina chu Pu Muong z^rin ei nei thei chauh a nih. Ei mi hmasa, a thiem le bengv^r hmasa sa hai hlak kohranah an l<t a; an rawngb^wlna leiin hnam thil hang ngaiven hmanin an um nawh. Hnam chanchin le thu le hla sui le vawng\hatna kawngah ei \uon a muong taluo leiin thil tam takah ei bahla pha a, inhmang le ch^n ei hauh hrim a nih. Pu Muong-in ‘Hmar Hla Suina’ a lo buotsaih hlauh a, ei la’n thuok thei hr^m hr^m a nih. Chuleiin, mi hi an thilthaw \hat le inphua inp^k le ch^wim^wi hi ei int$m ding a ni nawh a; Pu Muong hi tawnlair^ng intawntir inla khawm a ph< hle a nih. Hi lekhabu ei bi ngun po leh Pu Muong khawnghat seizie ei hmu inth<k deuh deuh a. Z^wlnei ang elin thil hi a thl$r hla >m >m a; a thil hmuah a chieng ang bawkin a

hril suokna ding \awngkam hlak a nei hausa. Hi lekhabu hin chu a f<nkh^wm r^wn thl^wt a, s$r tina thl$rin hnam ta dingin a hlu takzet a nih. Chu a hlutna chu hi thuziek t^wtea hin hril s>ng naw manih. |hangtharhai ta ding b$kin a hlu chungchuong a, a hlutna ang taka ei hmang thiem phawt chun a hl^wkna chu hnamin int>l a tih. Sut hnina k^wma ‘Hmar History, Culture & Literature’ tia a ziek hi a phur zo hle a. Ni le thla, kum haiin an sukchul ve theilo ding lekhabu hlu le, hnam ta dinga rohlu a tling takzetin ka hriet. Ei hnam chanchin suina hmangruo pawimaw tak chu pi pu thu le hlahai hi a ni a. Hnam thu le hla hlui, \awngbaua inhl^ns^wng zieka sie chungch^nga ngaituo ding um, ngaitha chi ni lo chu, a hriltu hril ang chara kha zieka las^wngin a umzie tlukpui chara tiem thei dingin a um am, ti hi a nih. A umzie chuh, hnam thu le hla hluihai hi pi le puhaiin an ink^wktir ang chie khan ei vawng\ha am, annawleh, m^ni ngaid^n le ^wm thu \hanga ziek a ni am, ti a nih. Hi kawnga hin Pu Muong-in ‘Hmar Hla Suina’-a hnam hla hlui a ziek dawk le sui d^n hin b>l chieng a d^wl hle a. Ama chun, tienlai pi pu nuna khan zu l<tin, chu ng$rhmuna inthawk chun hla hluihai a hung sui dap dap lei hin a thu khelhai hi hang pawmpui a hadam a. Chun, tienlai pi pu nun le hnam thu le hlahai kha Kristien ei ni hnunga hnam nun le thu le hlahai hring suoktu an ni leiin ei hrietchieng a pawimaw a. Pi pu thu le hla hmangin pi pu nun a mi thl$rpui zet hnungah, Kristien ei ni hnunga ei thu le hlahai a mi hang thl$rpui n^wk khan ei mitmeng a sukfie a. Pi pu nun le an thu le hlahai iemani t^wk b>k hriet naw chun Pathien inp^kna hlahai umzie hi ei man tak tak thei nawh. A’n zawm ding a suizawm thiem hi a nih thu le hla tienga Pu L. Keivom chungchuongna tamtak laia pakhat chuh. Ama’n ti naw sien khawm ei ph<t hielna ding thil, hi lekhabu sunzawmna, kum 1970 hnungtienga thu le hla tienga ei ng$rhmun suina lekhabu la hung buotsai ding ^wma sut hnina thuhmaa a hril hi thu l^wmum a nih. Thil hauintak a ni ding leiin a hmangruo dap kh^wmna kawngah d^m le \hangpui a \<lna a um a ni chun inhawng inla a \hat ka ring. Pathien inp^kna hla b$k lem hi chu sui harsa tak tak, a siet a \hat inkhi f<k awlai lo tak tak a tam a. Hla ei hauh ang hu chun hla \ha laia z>lsa thei ni mang lo, \henkhatin an hlimpui le tleipui >m >m nisi, pei dinga inp^m um angreng a’n tieng hn<r el di’m ka ti hlak. Ama Pu L. Keivom chun, “… Chu chun thu le hla khawn kh^wm hautakzie a hril b^kah b<k le inkhi f<k ding chun a phuoktu ngei inpawlpui a, a phuokna ng$rhmun le san hriet fie a pawimawzie a t^rlang”, a ti a. Mi’n ei hlaphuok chungch^ngah hriet nuom an nei a ni chun \awngbauin amanih, zieka hril hi hlaphuoktuhaiin rin naw hr^m inla nuom a um. A phuoktu an um ta naw a ni khawmin, an chanchin le an hlaphuok chungch^ng zieka an lo sie ei kawl a ni chun mi tiem inro t<n naw inla thil \ha a nih. ‘Ka’ hang hmang lang, Rev. Zosanglien hlahai ka sui lai khan, ama a dam ta naw bawk leh ka’n mai buoi nasa khawp el. Kha lekhabu ka buotsai ding khan a hlahai sui kha ka ngaipawmaw tak a na; a hlahai chungch^ng hrilna khawm bung 4 zet a aw nghe nghe a nih. Rev. Zosanglien khan, ama ngeiin a chanchin a hrilna le a hlaphuokhai chungch^ng a hrilna lekhabu pahnih a lo m^ksan a. Pakhat chu a hawtu’n li \uongah a’n hmawn hmangtir a, pakhat chu r^wn thei lovin a um a, pawih hi ka ti vang vang a nih. Pu L. Keivom bawkin sut hnina thuhmaa, “Hmar Hla Suinaa thu le hla ei suidawn d^n kalhmang hi a phuoktu chanchina inthawka a thu le hla thl$rna ni loin, a thu le hlaa inthawka a phuoktu ng$rhmun thl$rna a ni tl^ngpui a, chu chu hnam var le changk^ng lemhaiin literechar khawv>l an thl$r d^n le b<k d^n a ni hrim a ni,” a ti kalhmang zui hin ka suidawn ve thei hr^m a. Chungtieng ka d^wr inzing ut bawk leh, khanga hmangruo bova ka hang insuolpui kha zal>n ka’n ti a, inhawih ka ti letling a. Ka ring ph^k b^kin, a t^wpah bung 4 laiin ka’n suo thei kha mak ka ti a; Pathien \hangpuina z^r chauh a nih, tu danga inthawk ni lovin. Mi’n tiem inhawih an ti am, an lo hl^wkpui am ti tieng chu ka <ksak ph^k ta nawh, ka sui laia inhawih ka ti le a hl^wkna ka hmu po po kha a man a tam ka ti a, l^wm leiin mithli a far tum el hlak. Pu Muong-in Rev. Thangngur hla a sui laia a manga Rev. Thangngur leh an hohlim hlak thu an hril angin, a hla ka sui lai Rev. Zosanglien leh ka mangin vawi hnih kan inp^wl a. Mi hla ei sui hin ei v>ng tak chu a phuoktuhai an na; Rev. Zosanglien hlahai ka sui kha mi’n \ha t^wkah an lo ngai naw a ni khawmin, manga kan inp^wlna khan ka lung a sukawi a, tu chen hin ngaingamin ka um a nih. Ram tin ei hang hril a, ei hril nuom chu, hlaphuoktuhaiin an hlaphuokhai chanchin zieka an sie \hat pawimawzie le, chu thil chu ro a nih ti hrea sukchavai lo a, a kawltuhai khawmin a sui nuom taphawthai kuomah inro t<n lova p>ksuok ngam a \<lzie a nih. Hmar Hla Suinaa a sui b^k chara inthawk hin thu le hla a pieng r^wn ta a, ama bawkin a sui naw chun nakie hin a pei le tlin ding inhmu naw manih ti inlau khawm a um a, hung sukpuitling vat vat sien nuom a um khawp el. A sui thiemha’n an ziek ei tiem hma chun tamtak lem chun ei hm>lhm^ng khawm thl$r thiem naw manih. Ei ng$rhmun hriet naw chun hmatieng pan khawm thiem a’n tak hlak. Sui ding inzen chu tam a tih; hla tieng hman hi ei ng$rhmun inkhi r>k ruok theiin a um a, thu tienga ei ng$rhmun chie hi ieng ang am a ni ding chuh. Sai hla sak chen suola ei ngai nuom el lai, anni haiin hma an hung \huoi a, an chi suo hi a \o \ha ni’ng a tih, Sai hla khawm ei hauh ta hle. Pu L. Keivom hi hnam chanchin le hnam thu le hla a suina kawngah d^m le, thu le hla hmanga hnam rawng a b^wlna kawnga hin a la dai suol taluo nawh a, Pathien pawih a la t^wk naw ni’ng a tih, Pathienin Bible inlet dinga a ruot tlat el hih. A hma khala hnuoi tienga dawmtu Pathienin thahrui pe zing sien, a mamaw ang peiin malsawmnain vul mawlh raw seh.

06.01.18Bethel

|hang 7 liemtah Naga buoina sukfel phawta election nei ning a tih: Nagaland CM

KOhimA: Nationalist Socialist Council of Nagaland-Isak-Muivah (NSCN-IM) le India sawrkarin Au-gust 3, 2015 khan \hang 7 zet liem-tah a Naga hnam han harsatna an tuok sukfel pekna ding ‘Framework Agreement’ an ziek a, amiruokchu, hi Agreement sung thu hi phawrlang la ni lovin, Naga political issues suk-felna dinga hmalakna hril ding a la um nawh. Hi le inzawm hin Nagaland Chief Minister TR Zeliang in Naga hnam hai buoina hi an rang thei anga sukfel ning a tih tiin a hril a, “inremna le zalenna tluontling a um theina ding chun central sawrkar le inbiekna hi

zofel phawt a ngai a nih. Chuleiin, ‘solution’ hi a hmasatak ning a ta, chu hnungin election nei ning a tih” tiin Zunheboto district hmuna thu a hrilna a chun a hril. Hi le inzawm hin Nagaland CM

chun Naga hnam sunga helpawl tum tum hai chu inremna tluontling a um theina dinga \hang tlang dingin a fiel tawl a. “Sawrkar thlungpui le inbiekna hi zofel a ni pha chun, Naga hnam hai chengna hmun hi khawvela hmun in-hawi tak a la ni ding a nih” tiin Ze-liang chun a hril. A hril peina-ah, “Naga hai hi tu hnam hnuoia khawm ei um bik nawh a, ham\hatna ei dawng ding kawng tum tum haiah khawvel a rambung dang hai le tekhi khawmin ei tlawm bik nawh” tiin a hril. NSCN-IM le central sawrkar hai hin 1997 a ‘ceasefire agreement’ an zieka in-thawk inbiekna an nei \an a nih.

Tripura-ah Rohingya 6 maniTANAGAR: Dharmanagar, North Tripura-ah zanikhan Rohingya Muslim tleirawl 6 Tripura police han an man. Mana um hai chu nuhmei 3 le pasal 3 an nih. A upatak khawm kum 18 mi a ni a, Myanmar a inthawk phalna boa India lut le Hyderabad pana R>l a an tlan tum laia Dharman-agar railway station-a man an nih. Hun iemanichena inthawk khan Myanmar le Bangladesh a inthawk Rohingya hai hi sin zawngin Tripura an hung lut hlak a, Tripura lut le jail-a khum mek khawm \hahnem tawk tak an um tah tiin Manik Lal Das, North Tripura district police chief chun a hril.

Ramdang mi document tehlem leh manmAhARAJGANJ: Visa document lem hmangtu Central African Republic mi Bismark Bakuba-Guitrembi chu Ma-harajganj district, Uttar Pradesh-ah Nepal lut a tum lai man a nih. Bakuba-Guitrembi hi New Delhi-ah hun sawt tak um tah le India suoksana Nepal a lut tum lai Sonauli area a Im-migration department han an man a nih tiin Sonauli check post Immigration officer Tej Pratap Maurya chun a hril.

Makar Sankranti hmang; mi 20 lakh vel insilNEw dELhi: Thlasik thla tawpna le thlasik bus$kna le inzawma hmang hlak ‘Makar Sankranti’ chu zanikhan In-dia ram hmun tum tuma hmang a nih. Makar Sankranti hi state hran hran-ah hming tum tum inbuk a na, Tamil Nadu le Gujarat-ah Pongal ti a na, Assam-ah Bhogali Bihu le West Bengal-ah Poush Sankranti tia a hming inbuk a nih.Uttar Pradesh a chun insil thiengna hun (bathing festival) ‘Kicheri’ a hmang a na, Allahabad hmunah Sangam vaka-mah mipui tam tak pungkhawmin festival chu an hmang. Ganga vadung le inzawm Yamuna le Saraswati vadung haiah Makar Sankranti hmangna in mi tam tak an insil thieng. Makar Sankranti hi India chau ni lovin Nepal, Bhutan le Bangladesh a hai khawm hmang a nia, vadung inthienga ngai Ganga Sagar Mela le India state tum tuma vadung haia zanita insil thieng chu mi 20 lakh vel ni dinga hril an nih.

Ramri a um ding battalion 15 siem thar dingNEw dELhi: Ramri venghimna sinthawtu BSF le IT-BP-ah sipai battalion 15 siem thar dingin sawrkarin hma a lak mek. Sipai lak thar hai chu India in a ngaipawimaw le ramri pawimaw tak tak Pakistan, Bangladesh le China ramri haia sie ning an tih. Border Security Force (BSF) a hin battalion thar hlawk 6 siem thar ning a ta, chuong ang bawkin Indo-Tibetan Border Police (ITBP) force a khawm battalion 9 siem thar ning a tih tiin Union Home Ministry thusuok chun a hril. Sipai battalion siem thar ding hai hin companies pak-hat peiah sipai 1,000 vel um pei an tih. BSF hi tuhin ramri venghimtu sipai hai laia lientak niin sipai 2.5 lakh vel an um a, ITBP a hin sipai 90,000 vel an um bawk a nih. BSF le ITBP baka hin India chun ramri venghimna sinthawtu Sashastra Seema Bal (SSB) khawm a nei a, anni hi Nepal le Bhutan ramri-ah an um a nih.

Page 3: Et Reg I ost eg M Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi … Thar/2018/January/HT-15-01... · 2018-12-20 · gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak

3TUOLBUOL (JANUARY) 15, 2018 ThAw|ANNi (mONdAY) NATiONAL/iNTERNATiONAL & AdvERTiSEmENT Hmasawnna Thar

LAKTAwi

Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilna Hun sawt taka inthawka ka nat-na hai chu, Sinus leia luna zing zing, hnarping, taksa cher deu deu, rawlna, lu inhai, inkhulz-ing, hnaptui inhnak, lurik, ring thahruina, mit le hmai inthak, hnar sung invung, hnar sunga panna um leia na em em el le hnar sung inthi hai an ni a, Md. Zia-ul Haque Phusam ka pan a, a mi enkawl dam ta a, ka lawm hle a. Ama le Pathien chungah lawmthu ka hril.Pan theina hmun hai :1. Old Bazar, Zomi Colony, Opp. Muslim Masjid, Ccpur.2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM Gate, Imphal.3. Contact Nos. : 8014254414 / 9615391873.

Lawmthu hriltu, - h. Nembal Saikot

(10-15)

FIELNAPathienin rem a ti chun date 17/1/2018 (Nilaini) zingkar dar 11:00AM hin kan umna Edenthar, Rengkai, CCPur-ah kan Pa/kan Pu (L) V.L.Kiemlo le kan naupa/kan pa (L) Lalsiemlien F. Tusing hai hrietzingna ‘Lungdaw’ hawngna programme nei kan tuma. Hi Chanchinbu tiemtuhai popo hi hun mi hung hmangpui dingin kan fiel cheu. Fielna a hrana siem a ninaw leiin hi Chanchinbua fielna mimal tin fielna anga mi lo pawm pek dingin kan ngen nghal bawk cheu. Fieltuhai:- 1. Mrs |hazo le a nauhai 2. Mrs Lalrawngbawl le a nauhai Rengkai, CCPur.(15,16)

North Korea-in Inlaichinna Sukbuoituah US An TumPYONGYANG: North Korea chun lulul taka UNO-in a khap zing puma US kapna ding tia Nuclear Bomb a siem hlawtling hnungin, a unaupa \henum South Korea leh an inun-auna siem\hat nawk tumin hma a lak thar nawka. Winter Olympic ah \hangna ding chena inremna an siem nawk ta hnungin US chu an inunauna (detente) suksiet tumah an tum nawk tah. Hi thu hi tulai hnaia a unaupa South Korea leh an inbiek hlawtling hnunga Korean Peninsula sukralmu-ongnawna dingin US-in a lawnglien Nuclear Carrier USS Stennis an biel (West Pacific) tieng a hung tirlut nawk leia a hril a nih. America chun West Pacific, Korea tuipui lai hin South Korea leh Joint Naval Exercise an nei zie hlak a. Hilai tuipui venghimna dingin tu-lai khawvela vuongna phurtu lawng \ha chi aircraft carrier USS Ronald Reagan le USS Carl Vinson hai chu Japan le Korea ah a sie zing tah bawk a. Tuhin Korea tuipui lai bawk USS Stennis a hung tirlut nawk a nih tiin North Korea daily news agency Rodong Sinmun chun a hril. Democratic People’s Republic of Korea (DPRK) (North Korea) sawrkarna cheltu Worker’s Party of Korea daily news agency Rodong Sinmun chun, “Hienga thawna hi Korea pahnihai inlaichinna siem\hata um mek, abikin inunauna

siem\hat nawkna dinga North Korea hmalakna suktlawltu dinga ngaidam theilo military inchophawkna a nih” tiin US chu chophawktu angin an tum. North Korea chun US le South Korea han kum tina Naval Exercise an neia, tuipui chunga indo dan, tui a inthawka khawmuol kap dan, khawmuol a inthawka tuipui tieng Missile kap dan, missile hung vuong lo kap thlak danhai an inchuk hlak hai chu North Korea bei tumna tiin invengna ding le US kapna ding or in\hina dingin Nuclear Bomb le Bal-listic Missile a siem ut ut reng a nih. September le November 2017 khan Nuclear Bomb le ICBM siem hlawtling taa inhrilin North Korea chun South Korea le inlaichinna siem\hat nawk tumin an inbiekna Hotline a hawng nawk a. January thla bul khan inbiekna hmasatak neiin February thlaa Winter Olym-pic, South Korea \hang ve dingin an buotsai tah a nih.

North Korea chun US spai hmunpui Hawaii kap phak tain an hril a, tuhin chu lungmuong takin US-in mi bei ngam tah naw nih, tiin Nuclear Bomb hmetna Kim Jong Un dawkana sie zingin a um tah a nih. missile warning Tehlem: Hienglai zing hin Inrinni zingkar dar 8:10am vel khan Hawaii-a US siai hmunpui umnaa chun ‘Missile a hung vuong’ tia inralhrilna (alert) a um leiin mipui tamtak an phihli nasa hle a, khawhnungah inthina indiklo a nih ti hriet suok a nih. Hi ‘Alert” in a hril dan chun, mobile phone hai hmangin “Ballistic Missile threat inbuond to Hawaii. Seek Immediate Shelter. This Is Not Drill” tiin thu a thawn dar a. Minit 40 vel hnungah Hawaii hotuhai chun thudiklo a nih tiin hrilfiena an thawn thei chau a nih. Thil um dan chu, Missile hung inhrilna dinga hmet rik (button) chu, duty hai laia pakhat, ama hun a tawpa mi dangin an hung thlakna

dinga hmet rik sawnin hi hmetrik hi a lo hmet pal lei a nih tiin Hawaii Emergency Management Agency Administrator Vern Miyagi chun a hril. Hmet rik inri lei le mobile phone haia Alert Message leiin mi tamtak chun an sinthawlai hai tlansanin himna hmun an pan a. Tamtakin lamlienah an Car hai an maksan a, in hnuoi tieng an tlan lut tawl hman a nih. Hawaii chun thla hmasak khan Cold-War hun laia inhrilhrietna “Warning Siren Test” an inbuka an hmang sin a nih. Hawaii hin North Korea inthina a dawng ngun em em leiin mipui lungril khawm a chiai zo deu thaw an tah. Hi thil le inzawm hin Hawaii House speaker Scott Saiki chun, Alert system that tawk naw zie hrilin Emergency Management Official hai chu minit 20 lai a hal a, inhrilna system chu a neka \ha lema siem dingin a hril tawl. “Sawrkar agency hai chu an inring tawk nawh a, emergency tuok ding khawmin an inzo zap tawk naw bawk” tiin a hril. Hawaii sawrkar mi David Ige le Emergency Management Adminis-trator Miyagi hai chun ngaidam an inhni a. “Mipui lung\hawng taka an um leiin pawi ka tih takzet a. Tuta inthawk chu EMS le procedure hai, thawktuhai leh siem\hat vawng ning an tih” tiin a hril.

Ni 6 sung cham dingin Israel PM New Delhi a hung tlungNEw dELhi: India-ah ni 6 sung cham dingin za-nikhan Israeli Prime Min-ister Benjamin Netanyahu New Delhi a hung tlung. Benjamin Netanyahu chu a nuhmei Sara le hung an na, Prime Minister Narendra Modi in Airport-ah protocol bawsie in a lo tuok. PM le Is-rael PM an inhmu hin lawm takin an inkuo a, Israel PM India-ah a hung inzinna hi inchik tlak tak a na, India le Israel rambung hai inlaich-inna siemna kawngah nasa-takin a \hangpui ding a nih

tiin PM Modi chun a hril. Zantieng hunah PM Modi le Israel PM chu Teen Murti Memorial hmuna function hmangna-ah an \hang a, 1918 huna Haifa War a an

hringna hlu tak inhlan India sipai hai inzana a pek. Zani zantienga function hmangna a hin ‘Teen Murti Chowk’ chu Israel khawpui Haifa hming chawiin ‘Teen

Murti Haifa Chowk’ tia a hming thleng a na, function hmang zoin Israeli PM chun External Affairs Minister Sushma Swaraj khawm an hmupui. Israeli PM le PM Modi han vawisun hin New Delhi-ah inbiekna nei an ta, kawng tum tum-ah MoUs khawm iemanizat an ziek ding niin External Affairs Ministry thusuok chun a hril. Benjamin Netanyahu chun President Ram Nath Kovind khawm inhmupui bawk a tih. Zinga hin Benjamin Ne-

tanyahu in New Delhi-ah ‘Annual Raisina Dialogue’ a \um thumna hawng a tih. Raisina Dialogue hi ni thum sung hmang ding a na, a hawngna huna hin PM Modi le External Affairs Minister Sushma Swaraj khawm \hang an tih. Raisi-na Dialogue a hin ‘geo-po-litical issues’ \hangin thu-pui pawimaw tak tak haiah hohlim tlangna nei an tih. Israeli PM hin India rama a cham sungin Agra, Ahmed-abad le Mumbai hai khawm sir a tih.

Indian satellite technology world standards a siem a nih:

ISRO Director

NEw dELhi: Indian Scientist hmingthang le Indian Space Research Organisation (ISRO) a Di-rector Tapan Mishra chun ‘Indian satellite technol-ogy’ chu insitum lo tak le ‘world standards’ a siem an nih tiin a hril. Tapan Mishra hin New Delhi hmuna ‘34th annual semi-nar and 18th Dr. Triguna

Sen Memorial lecture on Indian Space Research and Relevant Achievements’ hmangna huna hi thu hi a hril a nih. India in satellite a siem-suok thar hai hi man tlaw-mte chaua launch thei an na, khawvel ram pum huo-pin tulaia India technology hi an ringzo tawk hle a nih. ISRO chun ieng anga tech-nology insang khawm ban phak thei a nih ti a suk-chieng a, technology tulai tak tak le insitum lo hai chu Indian Scientist han an siemsuok thei a nih tiin Ta-pan Mishra chun a hril.

NDA sawrkarin Agriculture dawmsang a ngaipawimaw tak- Finance Minister

NEw dELhi: Finance Minister Arun Jaitley chun Agriculture sector sukhma-sawn le dawmsang hi NDA sawrkarin a ngaipawimaw tak le hmalakna hai lai a hmasataka a sie a nih tiin a hril. Zani zing-kara New Delhi hmuna ‘agri-commodity options in guar seed’ hawngna a nei huna Finance Minister in hi thu hi a hril a na, India a loneituhai sumhnar sukpungna din-gin sawrkarin hmalakna tum tum fepuiin schemes tam tak a la siem pei ding a nih tiin a hril bawk.

Finance Minister chun, India a loneitu han an sin inrimna leiin India economy ngirhmun an sukdanglam pha a nih tiin a hril. A hril peina-ah, National Commodity and Derivatives Exchange Limited hmal-akna a ‘agri options initiative’ hin loneituhai sumhnar suk\hang a ta, kawng tum tum-ah hlawkna tam tak a siem pek ding a nih tiin Finance minister chun a hril. ‘Agri options initiative’ hin loneitu han an tharsuok hai chu dawrkai han an inchawk theina ‘rights’ siem pek a ta, chuong thil hai chu inchawk thei an ni ding hun sung ruot ding niin, lohma suok le hmangruo tum tum hai chu a hun tiem sungin inchaw in an zawr suok thei ta ding a nih. Agri option initia-tives hin loneituhai thil zawr hai chu a man a tlahnuoi ding veng pek a ta, bazar a thil man insang ang dungzui peiin an thil man hai khawm suksang theina chanvo a pek bawk ding a nih tiin Finance Minister chun a hril.

WEF global index-ah India 30-na

NEw dELhi: World Economic Forum (WEF) in ranking thar zanikhan a suksuok a, India chu ‘global manufacturing index’-ah a 30-na in a \hang phak. WEF in rambung thil siem suok rawn le siem suok thei ngirhmuna um “Readiness for the future of produc-tion” report a suksuokna a chun Japan a pakhatna a na, South Korea in a dawt a, Germany, Switzerland, China, Czech Republic, US, Sweden, Austria le Ireland han an zui a, BRICS nations hai lai Russia chu a 35-na niin, Brazil a 41-na le South Africa chu a 45-na a nih. WEF in report a puon-glangna a chun India chu Hungary, Mexico, Philip-pines, Russia, Thailand le Turkey hai lai ‘Legacy Group’-ah a khum lut a, hmasawn takin China a sie bakah, Brazil le South Afri-ca hai chu a bul in\an mek le hmabak >ng tak niin a hril.

CPI-M MLA KK Ram-achandran a thi

ThiRUvANANThAPURAm: Kerala a Communist Party of India-Marxist (CPI-M) \huoitu le Chengannur A/C MLA ni lai mek KK Ram-achandran chu zanikhan kum 65 mi niin enkawla a umna Chennai hospital-ah a thi. Nair hi students a ni laia inthawka politics lutchil niin Emergency huna khawm khan politics leia jail bang z<t a nih tiin CPI (M) Spokesperson chun a hril. Kerala CM le hmun tum tuma CPI (M) \huoitu han Nair an sunna thu an puong.

J&K-ah IED hmu nawkSRiNAGAR: Jammu and Kashmir-ah chawlkar khat sunga a \um hnina dingin zanikhan Srinagar khawh-nawm lai Improvised Ex-plosive Device (IED) puok lo hmu nawk a nih. IED chu zani zingkara Maloora area a patroling fe Secu-rity Forces han an hmu a na, IED chu puok thei lo dingin an siem. Zirtaw-pni khawm khan 5 kg a rik IED Srinagar-Baramulla Highway a hmu a na, Secu-rity Forces a Anti disposal squad han puok thei lo din-gin an siem a, mipui lunna hmun taka IED chu hmu a ni leiin mipui a sukthlabar hle a nih.

Migrant workers hai sawrkarin 2nd class citi-zens in a sie: Rahul Gandhi

NEw dELhi: India in passport thua dan thlak thleng a neina chu Congress President Rahul Gandhi in sawrkarin thlier bik a nei a nih tiin intumna a siem a, India ramsuok rambung danga sinthaw (Indian migrant workers) hai chu “second class citizen” in a sie a nih tiin a hril. Rahul chun, India mi-grant workers hai second class citizens a pawm le sie-na hi iengti kawng khawmin pawm thei ni naw nih, hi thil thawna hin BJP hi thlier bik neiin mi \henkhat chau a ditsak hlak zie a suklang chieng hle a nih tiin a hril.

India in passport dan thar a siemna a chun, passport phek nuhnung tak print ni ta nawng a ta, ECR status passport neitu hai chu passport kawm serthlum (orange) rawng a siem pek ning an ta, non-ECR status hai chu passport rawng pangngai (a p^wl) a siem pek la ning an tih tiin MEA spokesperson Raveesh Kumar chun a hril. Ministry of External Affairs in thusuok a siemna a chun, passport phek nuhnung tak, pa hming annawleh legal guardian, passport neitu a nu hming, a kawppui hming le address umna hlak chu ieng-khawm um lova siem ni tang a tih. Hi thil lei hin passport hi ‘address proof’ indik taka hmang thei ta lo ding a ni leiin mi tam takin an sawisel. Ministry of External Af-fairs le Ministry of Women and Child De-velopment hai \hangna members 3 umna panel in passport hi enchiengna an nei a, hi panel in recommendation a siem dungzuia passport dan hi sukdanglam a nih.

China in Ramgarh a histori-cal cemetery ‘global tourist spot’ a thlak thleng a nuom

KOLKATA: Ramgarh, Jharkhand hmuna ‘histori-cal cemetery’ chu China in sukhmasawna ‘global tourist spot’ a thlak thleng a nuom a nih tiin Kolkata a Chinese consulate MA Zhanwu chun a hril. Ramgarh a thlanmuol ‘historical cemetery’ a hin Indopui 2-na huna Chinese sipai thi 667 hai ph<m an nih. Zirtawpni khan MA Zhanwu inrawina in mem-bers 5 umna ‘Chinese con-sulate team’ in thlanmuol hi an va kan a, Indopui 2-na laia Japan le an indona a hringna hlutak inlan China sipaihai inzana a pek. Hi huna hin Chinese consul general in Jharkhand state \huoitu hai an hmupui a, thlanmuol chu ‘global tourist spot’ a siem dingin hnina a siem. MA Zhanwu chun, Ramgarh hmuna thlanmuol

hi China sipai huoisen tak tak hai ph<mna a ni leiin, hi thlanmuol hin India le China han inlaichinna inth<k tak an nei ti a suklang a nih tiin a hril. Ramgarh DC Rajesh-wari B chun, Chinese con-sulate general le a pawl hai chu Inrinni a thlanmuol kan dinga ti nisienkhawm ti hun neka ni khata inhma lemin an hung tlung a nih tiin a hril. Chinese thlanmuol hi Ramgarh khawpui a inthawk 4 km vela hlaa um a na, De-cember 1944 a bawl niin, Bhurkunda-Patratu route a um a nih. Thlanmuol chu Cen Cheng Tung Kuo in In-dopui laia sipai huoisen thi hai hriet zingna dinga a bawl niin, thlanmuol lien dan chu 7.25 acre a na, ramhnuoi laia um a ni leiin tuhin ramin a chim nel tah a nih.

BCI palai han Justice J Chelameswar an inhmupui

NEw dELhi: Ni hni liem-tah a Supreme Court-ah thil indiklo a um a nih tia judges 4 han press conference ko a an thil hril chungthu ngaituo fel dingin zanikhan Bar Council of India (BCI) palai han Justice J Chelameswar an inhmupui. BCI Chair-person Manan Mishra in BCI palai hai hi an rawi a, Supreme Court a buoina um anga an hril chu a sungthu (internal matters) a ni leiin sukfel vat ning a tih tiin a hril. Justice J Chelameswar hi New Delhi hmuna a chengna In-a BCI palai han an inhmupui a na, ama hnungin Justices Ranjan Gogoi, Madan Lokur, Ku-rian Joseph le Chief Justice of India Dipak Misra hai khawm an inhmupui bawk.

Chuong lai zing chun, Supreme Court Judge hlui le High Courts Judges retired pathumin Chief Justice of India (CJI) le-kha an thawn a, pending case \hangin SC a case pawimaw tak tak hai chu SC a senior most Judges 5 umna Constitution Bench a ngaituo hlak dingin thurawn an pek. CJI lekha petu hai chu Supreme Court Judge hlui Justice P.B. Sawant, Delhi High Court Chief Justice A.P. Shah, Madras High Court judge hlui Justice K. Chandru le Bombay High Court Judge hlui Justice H. Suresh hai an na, SC a case allotment thaw dan pangngai lo taka a um hlak chu an ngaimaw thu an hril.

A ngaizawng hlui nu thlalak fb-a upload-tu Bangladesh mi man

KOLKATA: Bangladesh rammi le Kolkata a khawsa mek Naba Kumar Debnath (22) chun a ngaizawng hlui nu thlalak pangngai lo tak, a hming suksie theitu ding facebook-ah a upload leiin man a nih. Naba Kumar hi a ngaizawng hlui nu in complaint a thelut dungzuia man a nih. Machlandapur railway station (North 24 Parganas)-ah inngaizawng hai hi an inhmu hmasatak a, Abhijit Debnath niin Naba Kumar hin an hril a nih. Inbie zawm peiin an hung inngai tiel tiel a, amiruok-chu, a ngaizawngnu hin Naba Kumar chu Bangla-desh-ah nuhmei le sungkuo nei tah a nih ti a hrietsuok hnungin an inlaichinna hi a hung buoi \an a nih tiin ACP Visal Garg chun a hril. A ngaizawng nu’n a \he hnungin an buoi zuol pei a,

Naba Kumar chun a lung-sen tuor lovin a ngaizawng nu thlalak mawi lo tak tak hai chu facebook-ah a up-load \an a, chuong thlalak hai chu nuhmeinu sung-hai hmu dingin WhatsApp hmang khawmin a thawn tawl bawk a nih. Nuhmeinu in complaint a thelut hnun-gin Kolkata Police cyber section han theitawpin hma an lak a, Naba Kumar chu a facebook profile a inthawk Bangladesh rammi le Kolk-ata-ah hun sawtnawte sung chau a la um ti an hrietsuok a, a umna hmunah police han an man a nih. Naba Kumar a kuta inthawk cell-phone 1, SIM cards 2 le mi-cro-SD card 1 man sa a na, court hmaah inlangtir a ni hnungin, January 19, 2018 chen police custody a um phawt dinga a chungthu rel a nih tiin ACP Visal Garg chun a hril.

SL-ah ni 3 cham dingin Ravi Shankar Prasad colombo a tlungNEw dELhi: Sri Lank-ah ni 3 sung cham dingin Union Minister for Information Technology Ravi Shankar Prasad chu zan-ikhan Colombo a tlung. Ravi Shankar hin Sri Lanka President Maithripala Sirisena le Prime Minister Ranil Wickremsinghe hai inhmupui a ta, thupui hran hran hman-gin hohlim tlang an tih. Sri Lanka Union Minister for Information Technology Harin Fernando khawm Ravi Shankar hin inhmu-pui a ta, inbiekna an nei hunah Sri Lanka le India han IT sector a an thaw tlangna ding le inzawmin MoUs ziek an tih.

MoUs tum tum an ziek ding baka hin India in Sri Lanka-ah ‘E-office system’ an siem theina ‘Joint intent agreement’ khawm an ziek ding niin Sri Lankan Min-istry Secretary Vasantha Desapriya chun AIR palai a hril. Hi thil thawna ding hin technical tienga \hangpuina National Infor-matics centre (NIC) in thaw pek a ta, Na-tional Knowledge Network (NKN) inzauna dinga inremna khawm siem an ta, chu thil chun Sri Lanka a Universities 10 le Indian Universities han inzawmna \ha lem neiin ‘ideas’ hai an in share tuo thei ta ding a nih.

Alipore jail-a intang 3 an tlanhmang

KOLKATA: Thil suol chi tum tum an thaw leia man le kum 3 sung Alipore Central Correctional Home a khum tah Bangladesh mi 3- Farooq Howaldar, Iman Chaudhuri le Firdos Shiekh hai chu zanikhan an tlanhmang. Zingkar roll call huna an tlanhmang thu hrietsuok chau a nih. Thil tlung le inzawm hin jail warden 2 suspend an nih tiin senior officer, West Bengal Correctional Ser-vices chun a hril. Bangladesh mi 3 hai hin bedsheet le hrui hruol hmangin jail bang insang tak chu kaia tlanhmang ni dinga ring an nih. Howaldar hi helpawla inhnamhnawi-na a nei leia man; Chaud-huri hi mi \huoihmangnaa an rawl lei le Sheikh hi phalna nei lova India a lut leia man a nih.

Turkey Passenger Vuongna Boeing 737 a tlan liemANKARA: Passenger 162 phur Turkey vuongna Pegusus Airlines vuongna Boeing 737-800 chu Pathienni khan Trabzon Air-port ah a \um tum laiin Runway-ah chang-suolin a tlanliem a, Black Sea a zu baw lut vanga, vakamah an tanga mihriem thina tuok ruok chu an um nawh. Social media le media hran hran hril dan le suklang dan chun, vuongna hi \um dinga hung tlan chu Runway a inthawkin a tlan suoka, tuipui kam tieng tlan lutin tuipui kamah hin a va bir (intang) tah ringawt a nih. Tui zu phak lo deuvin an tang a, pas-senger hai tlan suok tuma an khek chel chul lai sansuok an nih. Pegasus Airlines thusuok chun, “Pas-senger 162 le Pilot 2, Cabin Crew 4 hai chu an vuongna Boeing 737-800 a \um ding laiin ‘Runaway Excursion’ neiin lama in-thawkin a pet a, tuipui kamah a zun nghata. An rengin dam taka sansuok an nih” tiin a hril. Turkey khawpui Ankara a inthawka

hung vuong hi iengleia tlan suol am a na ti suizui mek a nia, a san ding tak hriet a lan nawh. Ruo sur zing leiin Runwa an nawl lei a nih el thei tiin official \henkhat chun an hril.

Page 4: Et Reg I ost eg M Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi … Thar/2018/January/HT-15-01... · 2018-12-20 · gramme zoah naupang hai hi lak an nina hmun chitah motor in thak

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTUOLBUOL (JANUARY) 15, 2018 ThAw|ANNi (mONdAY)

sun ZAWMnA.......

La Liga: Defending champion Real Madrid chu Villarreal lakah 1-0 in a tlawm nawk tahBARCELONA: La Liga khel mekah defending cham-pion Real Madrid chun Janu-ary 13, 2018 khan Santiago Bernabeu hmunah league games pathuma hnebana an um vawihnina dingin Villar-real lakah 1-0 in a lo tlawm nawk der tah. Real Madrid le Villarreal inkhel zan hin a khel zawnga chun Zinedine Zidane side Real Madrid chun an hne a, sienkhawm minutes 87 naa Pablo Fornals in goal khat a thun hlau leiin Villarreal chun hratna an chang ta a nih. Hi lei hin defending champion Real Madrid chu league table-ah points 32 hmuin hma sawn thei loin

4-na in an la \hang zing a le-age table-a hma\huoitu Bar-celona in points 48 hmutain an karah points 16 zet a tla tah. Real Madrid sanhimtu a ngai Ronaldo meu khawm a che fuk hlei thei naw a, hma an sawn hlei thei tanaw lei hin fans hai khawm an lung-

hnuol nasa ta hle a nih. Inrinni zan inkhel a result dang hai chu Getafe CR in Malaga 1-0 in an hne a, Gi-rona chun Las Palmas 6-0 le Atletico madrid chun Eibar 1-0 in an hne a, January 14, 2018 (zani) khan Valencia chun Deportivo 2-1 in an hne bawk a nih.

Australian Open 2018 vawisun \an ding

mELBOURNE: Kum 2018 a Grand Slam tour-nament hmasa tak ding Australian Open -2018 chu January 15, 2018 hin Mel-bourne khawpuiah \an ni tang a nih. Pasal-ah Roger Federer chun a title defence ding le Grand Slam title 20-na lak nawk ngei tumin a khel ding a ni a, hliemna leiin Andy Murray lei Kei Nishikori hai chu an inh-nukdawk leiin Federer

ta dingin a title defence nawk dinga ringna a um a, sienkhawm tennis a mi hming \ha Novak Djokovic le Juan Martin del Potro hai khawm an \hang ding a ni leiin a title a defence zo dim ti chu hunin hung hril a tih. Hieng laizing hin Nuh-meia chun defending champion ni lai Serena Williams chu a nau neina a la hnai leiin tukum Aus-tralian Open khel dinga in-

thawk a lo inhnukdawk ta a, hi lei hin World No. 1 ni mek Simona Halep le Ve-nus Williams hai chun title la theina ding chance an nei a nih. Australian Open hi January 28, 2018 chena nei ding a ni a, tournament hi Melbourne park a khel ding a nih. Inkhel hi Ses-sion hnia \he/nei ning a ta, Day session \anna chu 11:00AM (local time) le Indian Standard Time (IST) a chun 5:30AM a khel \an ning a ta, evening session chu India ramah 1:30PM (IST) in \an ning a tih. Australian Open ten-nis inkhel hi India rama chun Sony Ten 2, Sony Ten 2HD, Sony Six le Sony Sony Six HD haiah Live in pekdawk ning a tih.

Bundesliga: Naby Keita in a game nuhnung tak ni thei dingah Schalke 3-1 a an hne zan goal a thun

Season tawp huna Liver-pool tienga insawn ta ding Naby Keita chun zani hmasa zana Leipzig in Schalke 3-1 a an hne huna goal khat a thun ve. Liver-pool tienga insawn ta ding

a ni leiin tuta \um hi Keita in Leipizig ta dinga a khel nuhnung tak ni ta dinga ngai a nih. Bundesliga khel meka hin Leipzig chun point 31 hmuin Schalke chun-

gah (30) chunga umin a pahnina in an \hang mek a, sienkhawm hma\huoi-tu Bayern Munich leh an karah points 13 a la tla mek a nih. Dortmund le Bayer chun points 28 ve ve hmuin palina le pangana in an \hang mek. Result dang haiah VfB Stuttgart in Hertha 1-0 in an hne a, Eintracht le SC Freiburg 1-1 in an indraw a, Werder le Hoffenheim 1-1, FC Augusburg in Ham-burger SV 1-0 in an hne a, Hannover in Mainz 3-2 in an hne bawk.

Malaga in coach Michel Gonzalez an ban

mALAGA: Spanish League khel mekah a zawna vawi 4 an hrat tanaw leiin Malaga chun coach Michel Gonzalez chu zani hmasa khan coach a inthawk an ban a, ama thlaktu dingin player hlui Jose Gonzalez an ruot. League khel mekah In-rinni khan Getafe lakah 1-0 in an tlawm nawk leiin league standing 20 ah 19-na in an \hang mek a, Decem-

ber thla bula inthawk game tinah an la loss char char a, league matches 19-ah points 11 chau an la hmu a nih. Coach thar dinga an lak Jose Gonzalez hin kum 2016 khan relegation a in-thawk a lo sanhim ta a, sea-son nuhnung taka khan Chi-nese football ah coach in a lo \hang ta bawk a nih. Malaga hin January 22, 2018 khin Eibar inkhelpui nawk an tih.

Abbey Sangnu Elle Clancy Model Career A |an VeLONdON: Britain’s Next Top Model 2006 a Runner up Abbey Clancy sangnu, ama angpui taka an hril le model \ha tak dinga beisei um tak Elle Clancey chu kum 18 a tling ve ta bawk leiin Inrinni khan a model career \anna dingin Motocycle chungah chuongin thlalak hran hran an pholang \ana, mi tamtak thisen a suklum hle. Elle Clancey hin zakuohnuoi (lin-gerie) dum a haka, a chungah sahmula siem Coat infuol dum bawk a hak a. A coat dum inmilpui dingin PVC Boot dum khup hnuoi chena insang a bun bawk a. Motor cycle chungah chuongin a sam inkhai thla hnapin a mitmeng khui saiin camera a hung en chu, val tamtak thisen a suklum pap pap naw thei nawh. Liverpool nunghak Elle hin Insta-gram ah khawm nal tak taka an pose nahai a tarlang \eu bawk a, agency han hmai naw hleng an tih. London Fashion Show le Brit Award haiah a lo inpholang ta bawk a, a model career a la kai tung pei chu a nih. Elle model

career thawpuitak chu nu thar Abbey a nih a. A u Abbey thawpuinain 2012 khan, kum 13 mi niin Liverpool Fash-ion Week ah a lo catwalk ta bawk. Hi Liverpool Fashion Week hi Hilton Hotel-a nei a nih a. Liverpool

Community College a inthawka stu-dent haiin Liverpool a boutique dawr thuomhnaw an pholang pekna a nih. Elle hin a unu Abbey in Britain’s Next Top Model 2006 ah Runner Up lawmman a lak a inthawk khan ama

khawm model ni a nuom a, a u Abbey hi chona le phurna petu tak chu a nih. Hienglai zing hin Abbey chu an pa Peter Crouch leh kar liemtah khan naute thar pasalte an nei a, a buoi hle. Abbey le Peter hai naute thar Johny hi an nau pathumna a ni tah a. Naunuh-mei pahni Sophia (6) le Liberty (2) an nei taa chu Abbey hin model a la thaw zing a nih. An nau pasalte thar lawmin Abbey chun Instagram ah Black & White photo tarlangin “Baby Johnny Crouch born 3/1/18 in love with our baby boy happy healthy and beautiful!” tiin a ziek a. Mi tinin mani nauhai chu khawvela hmel\ha takin ei hriet seng an ti po a thaw ve a, an naupa chu khawvela hmel\ha tak niin a hril. Ringum taka pa chan chang Peter khawmin tribute angin, “Here he is. Heir to the throne. Johnny Crocuh born 3/1/18” tiin. Pasal hin chu ro hluotu ding le inthlasawngna ding thil hi an ngaituo nghal hlak a nih.

Britney Spears-in Private video Thar Phollang, in insawn

NEw YORK: A tleirawl nunghak lai 1990 sung po a hmel\hatna le hlasakthiemna le lam thiemnain khawvel a run a, award tamtak le pawisa tamtak a hlaw suok hnungin mihriemna dan takah pasal neiin nau khawm pahni a nei taa chu Britney Spears chu a la sie naw hle ti a suklang.Tuhin kum 36 a nih taa chu, “Baby One More Time” sak-lartu Britney Spears nunghak tleirawl ang vel thovin a la harin a taksa piengzie (figure) khawm a la \ha a nih, exercise a lak tha leiin. Zirtawpnia a fans mi maktaduoi 18.5 zethai kuomah Instagram video a share-a chun a la nunghak zie an lang. Video ah hin nunghak tleirawl inchei dan chi hran hran thumin an chei a. Insun-

gah a lam kuola a rock lai a nih a. Stage chunga a rock dan naw ang deuvin ‘private’ deu hlekin a rock a nih. Tutu Skirt a buna, zakuo inphan taksaa kawp chi leh, a malpui var po an lang bawka, a zakuo a thleng zatin a pholang rawn deu pei a. video danglam tak chu a nih. A tawp takah zakuohnuoi “lingerie’ leh chau an lak a, a taksa piengzie ieng am ning a ti aw ti ngaituo hranpa a \ul ta nawh, hmu thei vawng a nih. Tulai hnai khan Britney Spears hin kum 2 vel an zuipui tah a ngaizawngpa Sam As-ghari leh an inhuolna kutsebi langsar takin a suklang a. A nauhai pahni Preston (12) le Jayden (11) hai leh tuifin-riet kama chawl an hmang lai thlalakhai a share bawk a. A hlasak fakzawngna le insung nau pahni a enkawlna chu a la hlawtling pei. A hlasakna tieng khawm a la thaw \ha pei a. Us Weekly ziek dan chun, kar liemtah khan Britney Spears chun “Piece of Me” ti thupui hman-ga world tour (concert) a vawi 250-na a neina hmun Monte Carlo Resort, Axis Audito-rium chu inhawi a tih hle a. Hi hmuna perform zui pei dingin contract thar a sign a. Chu le inzawm chun Park Theater ah 2019 a inthawk khin a contract kum 4 sunga dingin \an a tih. Hi Park Theatere hi Lady Gaga khawmin performance vawi 74 a lo neina hmun a nih.

SANTA BARBARA: In-rinni khan kum 25-a up Morgan Corey ruong pil-pawl idel hmu a nina le inzawmin California rama Santa Barbara County-a pilpawk (chirdiek) intawl le hmunhnawk a fen khawm leia mithi chu 19 an tling tah a, mi 5 an umna chin hriet lo an um tah bawk. Thawlenni January 9 a Santa Barbara County pilpawk intawlin a suksi-etna le inzawmin in tamtak chu a del pil tah a, lamlien haia motor hai a del pil

tawl bawka a, pilpawk le hmunhnawk inpawl intawl haiin khuo an suksiet bawk leiin umdan a um ta nawh tiin Sheriff Bill Brown chun a hril. Emegency Rescue Team in sansuokna sin an thaw zing. Mi inhmang an zawng zing laiin, “Darkar tinin inhmang kan zawnghai hi kan hmuna chance a tlawm tiel tiel a nih. Beiseina ruok chu a la um” tiin a hril. Press conference a hril dan chun, “Ms Morgan Corey (25) hi a thi ruong hmu a nih a. A

sangnu kum 12 mi Sayer khawm an in pilpawkin a del leiin a thisa ruong hmu a nih bawk” tiin Pathienni khan Reuters a hril. Thawlennia pilpawk intawlin Montecito khuo a suks ie t a in thawkin sansauokna sin thawtu ding Nilaini khan mi 900 an hung tlung nghal a. Tuolsung mi le Federal agent mi 2, 100 han, US Coast Guard, Navy le Red Cross \hangpuiin sin an thaw zing bawk. Chuong sa khawm chun sansuokna sin thawtu ding mi dit sa a nih.

california Pil Intawl le Hmunawk Leia Thi 19 An Tling Tah

I-League: William Opoku goal thun leiin Minerva Punjab in Shillong Lajong 1-0 in an hne

ShiLLONG: I-League khel meka hma\huoitu Minerva Punjab le Shillong Lajong chu zani zantieng khan Jawaharlal Nehru Stadium, Shillong hmunah an inkhel a, min-utes 58-naa William Opoku goal thun leiin Minerva Punjab chun Shillong Lajong 1-0 in an home ground-ah an lo hneban nawk tah. Shillong Lajong hin tuta hmaa an home ground-a match pahni haiah Chennai City 0-0 in an lo indraw pui ta bakah Indian Arrows chu 1-0 in an lo hne ta a. Zanita an inkhelpui Minerva Punjab hi ram luma inthawk Shillong ram deina hmuna hung khel ding an ni leiin hne ngei inbeisei hai sienkhawm hratna an chang zonaw a nih.

Inkhel \an hlim minutes khatna le minutes 18 na haiah home team Shillong Lajong chun goal an thun vang vang a, goal thunna chance khawm Minerva nekin an nei \ha lem a, amiruokchu inkhel \an’a in-thawk a tawp chenin Minerva chun game an control lem thung.

A tu tieng tiengkhawm goal thun loa an um hnungin first half zo minutes 58 naah Chencho Gyelt-shen ball assist hmangin William Opoku chun mawi takin Shillong Lajong goal-ah a petlut ta a nih. Hi zo minutes 2 naah Lajong player Abdoualye Koffi chun

goal inangna ding a thun vang a, sienkhawm Minerva defenders han an dang hne hle leiin a nerthleng zonaw a nih.I-League khel meka hin Minerva chun zanikhan point 3 hmu belsain matches 9 an khelnaah points 22 hmutain hma an la \huoi pei a. East Bengal in points 18 le NEROCA chun points 15 hmuin pahnina le pathumna niin Shillong Lajong chun point 14 hmutain a palina an ni a, Mohun Bagan le defending champion Aizawl FC chun point 13 ve ve hmuin pangana le parukna an ni mek a nih. January 15, 2018, 8:00PM hin Gokulam le Churchill Brothers inkhel an tih.

Israel-in Gaza Strip A kap, Palestine Inrina A KharJERUSALEm: Israel army hai chun Pales-tine helpawl hai le an inbeina chu sunzawm peiin Pathienni khan Gaza Strip simtienga Hamas helpawlhai intawmna hmunhai chu Israel indo vuongna han an va bomb a, Palestine le infepawna lamhai khawm a khar bawk tiin army thusuok chun a hril. “Israel pilot hai chun Egypt-Gaza Stirp border laia Rafah biel, Hamas helpawlhai umna chu an va bomb hrep a. Hamas helpawl hi Gaza laia buoina siemtu tak an ni lei a nih” tiin a hril. Hi hma met hin Israel defence minister Kerem Shalom chun, Rafah laia Israel le Gaza infepawna lam chu thu nawk um hma po chu Israelin a khar ding a nih ti a lo hril tah a. Pathienni tuka inthawk khan an khar \an a nih. “Security khau tak sie a nih a. Chuonga security khau tak fe thleng thei mi tlawmte chauh lut thei an tih” tiin

thupuongtu chun a hril. Palestine sawrkar chun Israel hai bomb lei hin Palestine mi pakhat khawm an thi nawh, tiin a puong ve. Israel le Palestine hai inrina abikin Gaza Strip laia inbeina hi US President Donald Trump-in Jerusalem chu Israrel khawpui a nih tia December 6 nia a puonga inthawk khan a zuolkai a, ni tin a la zuolkai pei a nih.

Retired SP, Nagaland Police Mr P. Sonamani chun, ni tina state economy le so-cial thilhai \ha taka an fe zing theina dinga Driver han harsatna tamtak kara an sin ring-um taka an thaw chu inpakin, lam laka in\huoihmangna, pawisa inlakpekna, in\hina, inthatna, \ium tamtak, helpawl, Excise, For-est, Municipality, Police & Narcotic Group le pawl \henkhat haia inthawka an tuok hlak vengna dingin a tlawm takah IRB Battalion 3-4 bek, National Highway haia Driver le Passenger hai himna dingin sawrkarin a ngaituo pek a \ul tiin a hril. Transport Department Commissioner Mr M. Lakshmikumar chun, Transport Dept le PWD hai \hangruolin Driver hai himna ding, \huoihmangna, insuomna le accident laka venghim an ni theina dinga hmalak a \ul thu a hril a. India pumpui motor accident rate kum tin 1.5 lakh vel lakah Manipur ah

50-100 a nih leiin Road Safetey kawngah khawm nasataka hmalak a \ul thu a hril. Transport Dept chun Driver hai ta din-gin welfare scheme, public toilet, driving school thawna ding fund hai a buotsai pek bakah a neka \ha lem mipui le Driver hai himna ding scheme hai khawm ngaituo pei ding thu a hril. Driver sinthaw \ha bikhai thlang suoka lawmman semna nei a nih a. Mr Salam Ro-men Meitei chu Driver of the Year a nih. M/s Heirangoihong Service sumfai lawm-man Rs. 25, 000 a peka, Minister pan Rs. 5, 000 a pek bawk bakah Certificate a dawng bawk. Driver of the Year ding hin mi dang 3, Mutum Maidila Singh, Taithailung Kamei le Mutum Noren Singh hai khawm ‘nomi-nated’ an nih a, Salam Romen Meitei-in Lottery system-in a chang ta a nih. (DIPR)

Driver hai hin sin ropuitak an thawa, an mi venghim a nih

PREMIER LEAGUE SATURDAy RESULTCrystal Palace 1-0 BurnleyHudersfield 1-4 West Ham

Newcastle 1-1 Swansea CityWest Brom 2-0 Brighton

Watford 2-2 SouthamptonChelsea 0-0 Leicester City

Tottenham 4-0 EvertonJan. 14, 2018 result

Bournemouth 2- 1 Arsenal

Tom Cruise MI 6, London Building Ah Stunt Thaw

LONdON: “A vawikhatnaa i hlawtling naw khawma thaw nawk rawh” ti hi Hol-lywood action star Tom Cruise hringnun \huoitu le sukhlawtlingtu niin an lang. Thla ruk liemtah khan ‘Mis-sion Impossible 6’ shooting stunt (action) an thaw lai a chang suola. A hung damfel zo charin Zirtawpni khan London building insang a inthawkin innui pumin stunt thawin an chawm thla nawk tah. Kum 55-a upa Tom Cruise chu thla ruk liem-taa a changsuolna hmun London ah bawk hung kir nawkin a film inlar Mission Impossible series a parukna shooting an thawa a chang

suolna hmunah bawk ‘stunt’ hi a thaw nawk a nih. Tuta \um chu shooting hi Blackfriars Station a nih a, a changsuolna Baynard House a inthawka hnaite a nih. A character Ethan Hunt inchei dan a dum vawnga inthuomin building insang tukver a inthawkin a sunga umhai mak ti taka an en lai an chawm thla a. Kailawn pakhatah tumin Building a inthawkin a tlan hmang ta a nih. Tom Cruise hi a stunt thawna dinga lo khaitu ding, thaw suol pal khawma thlak nawna ding le invengna dinga a pumin hrui an khitde lai khawm an nui hem hem zing a nih. An chawm laia a

fena dinga a fe theina dinga thangpuitu ding hrui inthup a puma an khit pumin, in-suknat inlau thak lovin a ‘role’ hi kum 30 val a ni laia ang khan a la thaw pei a nih. Tuta \uma a stunt Sum-mer laia an lak le an ang nawna chu, tuta tum hin chu Building a inthawkin an chawm thlaa hnuoi a tum dan chau a nih a. Summer laia mi kha chu building le building inchawm kaiin a tlan pei a nih leiin \eklei lai a ke a det el a nih. Tuta \um hin khawpui chung skyline ah hrat taka a tlan lai khawm a um a, a hliemna a damfel tah niin an lang. Director Christopher McQuirrie chun Tom Cruise an suknat dan le a film pro-duction fe dan ding a hril a. “Tom Cruise hi vawi thum an chawm tah a, a la ni zan naw leiin a thaw \ha nawk pei a. A vawi li inchawmna chun a hmun tak a fuk theia chu a ke a tet el tah a nih” tiin a hliem dan a hril. Film siemtu Paramount chun thusuok siemin, Tom Cruise hliemna an enkawl sung chu MI 6 production process la chawl a ta, a dam-fel pha shooting \an nawk ning a tih tiin a hril a. Chu dungzui chun, Mission Im-possible 6 tlangzarna dinga tarik bituk chu July 27, 2018 ah tlangzar tum niin a hril.

AP-ah Pengpelep species danglam tak hmuiTANAGAR: Talle Wild-life Sanctuary, Arunachal Pradesh-ah researchers han Pengpelep chi khat ‘Moth’ species danglam tak an hmusuok. Pengpe-lep chu ‘Elcysma Ziroen-sis’ tia a hming inbuk a na, December 26, 2017 khan hi thu hi international

journal ‘Journal of Threat-ened Taxa’-ah insuo a lo ni tah. ‘Elcysma Ziroensis’ thua article chu Bombay Natural History Society scientist Monsoon Jyoti Gogoi, Lepidoptera (study of butterflies and moths) expert JJ Young le state

Education Department employee Punyo Chada han an insuo a nih. Article a an hril dan chun, Talle Wildlife Sanctuary an fe \umin ‘Elcysma Ziroen-sis’ hi an hmu niin an hril a, a piengzie chu mak tak, \awngbaua zuk hrilfie el thei lo niin an hril.