eTwinning a 12 dylematów nauczycieli

przedmiotów ścisłych

Dr inż. Elżbieta Gajek

04 listopada 2009

http://www.ils.uw.edu.pl/~egajek

Zmiana w edukacji

Istotą edukacji jest zmiana:

Uczniowie zmieniają się przyswajając wiedzę i umiejętności

Nauczyciele uczą się nieustannie, zmieniają: metody, techniki, dostosują je do uczniów

Władze edukacyjne zapewniają ciągłe zmiany: podstawy programowe, kompetencje kluczowe, ideologia

Zmiana wymaga ogromnego wysiłku Znane wcześniej niż powstała idea uczenia się przez całe życie

Nauczyciel – urzędnik, filozof, aktor

Frederick Nietzsche twierdził prawie 130 lat temu:

Nauczyciel nie może być tylko najętym, opłacanym przez rząd urzędnikiem, który ma przyuczyć młodego człowieka do konformistycznej akceptacji otaczającej rzeczywistości.

Nauczyciel ma być filozofem, którego wywód ma być organizowany wewnętrzną integralnością myśli i przekonań.

Nie może być jednak aktorem – sukces sceniczny w klasie kusi i uwodzi zaspokaja próżność i poprawia samopoczucie. (Axer)

Dylemat 1

Wolność i nonkonformizm

Urzędnicy, władze, inspektorzy

z dokumentami i wymaganiami

Uczymy tego, czego warto się

od nas nauczyć i pójść

dalej Uczniowie - pragmatyczni,

chcą tylko tego, co będzie im

wkrótce potrzebne

Rodzice z żądaniami sukcesu komercyjnego

dla dzieci

Koledzy i koleżanki -zachowawczy

Dylemat 2

Podstawy programowe Podkreśla się związek treści kształcenia z otaczającą rzeczywistościąEksperymentyMetoda projektów i „przeżywanie” zjawisk – tylko w chemiiProgram matematyki może wykraczać poza podstawę programowąPrzedmiot Przyroda na IV etapie edukacyjnym

Brak: Współpracy, terminologii w językach obcych,Uczeń: zadaje pytania, formułuje problemy, modeluje zjawiska, wykorzystuje TIK do nauki….

Uczeń: opisuje, wyjaśnia, podaje, wymienia, stosuje, oblicza, analizuje, interpretuje.

Dylemat 3

Kompetencje kluczowe a eTwinning

Rada i Parlament Europejski przyjęły w 2006 roku dokument Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie. Są to następujące kompetencje:

1. Porozumiewanie się w języku ojczystym2. Porozumiewanie się w językach obcych3. Kompetencje matematyczne i podstawowe

kompetencje naukowo-techniczne4. Kompetencje informatyczne5. Umiejętność uczenia się6. Kompetencje społeczne i obywatelskie7. Inicjatywność i przedsiębiorczość8. Świadoma ekspresja kulturowa.

Dylemat

Czy kształcić podstawowe kompetencje przedmiotowe?

Czy kształcić kompetencje kluczowe?

Dylemat 4

Nauczanie i uczenie się Uczenie istoczy (dzieje) się dramatem. Jest próbą

zwracania się ku temu „co niewiadome”. Budzi napięcie. Każda próba redukcji napięcia, czyli udzielenia odpowiedzi … ma znamiona obsesji. (Tischner, Hegel)

„Jeśli chcesz osiągnąć to i to w warunkach takich i takich, to powinieneś podjąć działania takie i takie”. (Hejnicka-Bezwińska 1995)

„Metodą, która blokuje możliwość uczenia się zgodnie z własnym stylem jest nauczanie dyrektywne, silnie sterowane, dyktujące uczniom krok po kroku, co mają robić w każdej chwili” (Walat 2007)

Dylemat 5

Uczenie się i myślenie 1

Dialog nauczyciela z uczniem

„Nie mogę nikogo niczego nauczyć, mogę tylko sprawić, by zaczęli myśleć” (Socrates)

„Większość ludzi raczej umrze niż pomyśli; i rzeczywiście, oni to robią” (Bertrand Russell)

Uczenie się i myślenie 2„Jako nauczyciel stale staję przed problemami, które nie

mają nic wspólnego z matematyką. To co próbuję robić, to sprzedawanie matematyki dzieciakom pod hasłem, że to frajda. I tak mija mi tydzień”(Davies Świat matematyki 2001).

„Prawdziwe myślenie wymaga zaangażowania i medytacji, a na to potrzeba czasu. Nie jest ono możliwe, gdy głównym celem jest szybkie podanie jedynej właściwej odpowiedzi, a następnie zajęcie się czymś przyjemniejszym. Nie ma wtedy czasu, by przeżyć głęboką i trwałą satysfakcję, jaką daje zrozumienie problemu!” (Mason et al. Matematyczne myślenie 2005:147-148).

Dylemat 6

Związek nauk ścisłych z kulturą

Sztuka Muzyka Literatura

„Niedostrzeganie elementu estetycznego w matematyce jest szeroko rozpowszechnione i może rodzić wrażenie, że matematyka jest sucha jak pieprz, ekscytująca jak książka telefoniczna, odległa jak prawa XV-wiecznej Szkocji przeciwko nieletnim złodziejom. Na odwrót zaś, uznanie tego elementu sprawia, że przedmiot cudownie ożywa i rozkwita jak żadne inne dzieło ludzkiego umysłu” (Davies 2001)

Dylemat 7

Zjawiska fizyczne np. Iryzacja

to zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych

Matematyka i muzyka

Boards Of Canada: "Music Is Math" (z Geogaddi) "Triangles & Rhombuses", geometria Two Lone Swordsmen: "You Are..." (z Tiny Reminders)"Algebra, du bist Liebe! Algebra, du bist Musik!" Radiohead: "2+2=5" (z Hail To The Thief)Polvo: "Fast Canoe" (z Exploded Drawing) Math-rockKaliber 44: "+ i –" (z Księga Tajemnicza. Prolog)Oval: "Line Extension" (z 94 Diskont)Kate Bush: "Pi" (z Aerial) "Oh he love, he love, he love / He does love his numbers / And they run, they run, they run him / In a great big circle / In a circle of infinity"

Precyzja języka

Terminologia w językach: ojczystym i obcym

Inspiracje do rozwoju języka: logika - symbolika

Matematyka i literatura

Wisława Szymborska Liczba Pi

O, jak krótki, wprost mysi, jest warkocz komety!Jak wątły promień gwiazdy, że zakrzywia się w lada przestrzeni!A tu dwa trzy piętnaście trzysta dziewiętnaściemój numer telefonu twój numer koszulirok tysiąc dziewięćset siedemdziesiąty trzeci szóste piętroilość mieszkańców sześćdziesiąt pięć groszyobwód w biodrach dwa palce szarada i szyfr,w którym słowiczku mój a leć, a piejoraz uprasza się zachować spokój,a także ziemia i niebo przeminą,ale nie liczba Pi, co to to nie,ona wciąż swoje niezłe jeszcze pięć,nie byle jakie osiem,nieostatnie siedem,przynaglając, ach, przynaglając gnuśną wiecznośćdo trwania.

Przyroda w literaturze

Kapuściński:

„W Algierze po raz pierwszy zobaczyłem Morze Śródziemne. … Nigdy nie byłem w miejscu, w którym natura jest tak życzliwa człowiekowi. Było w nim wszystko jednocześnie – i słońce, i chłodzący wiatr, i jasność powietrze, i srebro morza. … W jego gładkich falach była pogoda, spokój i coś jak zaproszenie do podróży i poznania.”

Podróże z Herodotem 2006:216

Wrażliwość na ludzi, kultury i przyrodę

Filozofowanie - miejsce człowieka w świecie

Konflikt / symbioza: człowiek - przyroda

Uleganie – ujarzmianie

Eksploatacja - ochrona

Zachowanie przyrody – ingerencja w przyrodę

Zachwyt - groza

Dylemat 8

Reakcja na stan przyrody, wrażliwość, dbałość - to jest także KULTURA

Co ja mogę zrobić aby …… ?

- dostrzec i odczuć piękno przyrody własnej i odległej

- poznać przyrodę- ją opisać i zrozumieć zjawiska- chronić przyrodę- ją zachować dla przyszłych pokoleń

Filozofowanie - fizyka w cywilizacji i kulturze 1

Etyczny wymiar zastosowań fizyki

Nauki techniczne fundamentem naszej cywilizacji

Nauki przyrodnicze, w szczególności medycyna, jako działy fizyki

Fizyka a filozofia „Wiem, że nic nie wiem” (Sokrates)

Filozofia przyrody. Rola matematyki w opisie i rozumieniu przyrody

Dylemat 9

Filozofowanie - fizyka w cywilizacji i kulturze 2

Fizyka (nauka) a wiara (religia)

„Nauka bez religii jest ułomna, religia zaś bez nauki ślepa.” (Albert Einstein),

Zastosowania aparatu myślowego fizyki w innych dziedzinach

Na przykład w socjologii, ekonomii (ekonofizyka), grach rynkowych

Współpraca

Dylemat 10

Nauczanie: przedmiotowe – modułowe, zintegrowane

Z nauczycielami innych przedmiotów: artystycznych, języków, informatyki.

Z nauczycielami ze szkół zagranicznych

Międzykulturowe poznawanie matematyki i nauk ścisłych

Nauczanie i uczenie się matematyki i treści przedmiotów ścisłych jest częścią kultury. Można je poznawać wysiłkiem fizycznym i mentalnym stania pod tablicą z kredą w rękach, ale można też inaczej.

Ewaluacja i krytyczne spojrzenie na metody i treści pracy nauczyiela.

Nie można dobrze zobaczyć własnej kultury (edukacyjnej) dopóki nie spojrzy się na nią

oczami innych

Dylemat 11

Wizja tworzy rzeczywistość

„Nie widzimy rzeczy jakimi one są.

Widzimy je takimi jacy jesteśmy.” Anais Nin

Efekt PygmalionaEksperyment więzienny Zimbardo

„Nie jesteś jednak tak bezwolny, a choćbyś był jak kamień polny, lawina bieg od tego zmienia” Czesław

Miłosz

Dylemat 12

Wnioski

Przedstawionych dylematów nie da się rozwiązać ogólnie i systemowo, ale można wychylać ich treści, jak wahadło, w kierunku odpowiednim do konkretnych sytuacjach – które stanowią naszą codzienność

Warto zobaczyć na ile uda się wychylić to wahadło w kierunku emocji, współpracy, frajdy, rozwiązywania problemów w projektach eTwinning unikając nudy, rutyny, bezowocnych zmagań, bezmyślności.