Evropa u drugoj polovini 19.veka

Druga polovina 19.veka obeleena je promenom medjunarodnih odnosa i ravnotee snaga u EvropiNa to je presudno uticalo ujedinjenje Italije i Nemake, ime su ostvarene nacionalne tenje dva velika evropska naroda, ali i stvorena sutinski drugaija politika slika Evrope

Viktorijanska EngleskaEnglesku 19.veka obeleila je vladavina kraljice ViktorijeTokom njene vladavine definitivno je oblikovan dvopartijski sistem (konzervativna i liberalna) i parlamentarna demokratija, u kojoj je premijer obavezno bio iz stranke koja je pobedila na izborimaTokom 19.veka Britanija je nastavila da iri svoje kolonijalno carstvo u Africi i Indiji, kraljica Viktorija proglaena je za caricu IndijeOvo doba britanske istorije naziva se viktorijanska epoha

Kraljica ViktorijaKraljica Engleske 1837-1901Poslednji vladar iz dinastije Hanover, nju je nasledila dinastija Vindzor

RusijaRusija je tokom 19.veka bila feudalna zemlja, sa apsolutistikom vladavinom careva iz dinastije RomanovPoetkom 19.veka car Aleksandar I je na poetku vladavine pokuao da izvri modernizaciju kola, ali je nakon poetka Napoleonovih ratova odustao od reformi i bio je jedan od osnivaa Svete alijanse

Njegov naslednik Nikolaj I je dodatno ojaao apsolutizam i od Rusije napravio policijsku dravuProtiv njegovog apsolutizma je 1825.god. izbila pobuna plemia, poznata kao pobuna dekabrista (ime po mesecu decembru), koja je bila surovo uguena

Car Nikolaj I Romanov Ruski car 1825-1855

On je strahovao od svakog revolucionarnog pokreta, ne samo u Rusiji, ve i u itavoj EvropiZato je Austriji pruio kljunu pomo u guenju madjarske revolucije 1849.god. Sa druge strane vodio je izrazito antitursku politiku, ali je njegova politika naila na otpor velikih sila i pretrpeo je poraz u Krimskom ratu (1853-1856) protiv koalicije Turske, Francuske i Engleske, pomognute Sardinijskom kraljevinomRat je zavren Pariskim mirom 1856.god. kojim Rusija gubi deo Besarabije, gubi pravo dranja flote u Crnom moru i pravo zatite svih hriana u Osmanskom carstvu Porazom u Krimskom ratu Rusija postaje drugorazredna evropska sila

Naslednik Nikolaja I, car Aleksandar II je pokazao spremnost za reformeOn je 1861.god. ukinuo pravo feudalaca da poseduju kmetove (delimino ukida feudalizam)

Ujedinjenje ItalijePosle Bekog kongresa Italija je ostala razjedinjena, a revolucija 1848-49.god. je to pitanje dodatno odloilaNakon te revolucije Venecija i severna Italija bile su pod vlau Habsburga, ostale drave bile su Papska drava i Napuljska kraljevina (dinastija Burbona)Nosilac pokreta za ujedinjenje Italije bila je Savojska dinastija, koja je vladala u Pijemontu (Sardinijska kraljevina)

Ideja o ujedinjenju Italije pojavila se jo poetkom 19.vekaPolitiki pokret za ujedinjenje nazivao se Rizordjimento (preporod)30-tih godina 19.veka pojavio se i pokret Mlada Italija, na elu sa Djuzepeom Macinijem, koji se zalagao za jedinstvenu italijansku republikuNa elu dobrovoljakih odreda za ujedinjenje nalazio se uveni italijanski revolucionar Djuzepe Garibaldi

Nakon revolucije 1848-49, vodeu ulogu u procesu ujedinjenja preuzeo je predsednik vlade Pijemonta grof Kamilo Kavur; on je stao na elo RizordjimentaKavur je bio svestan da je ujedinjenje Italije nemogue bez poraza Austrije, a za to mu je bio potreban moan saveznikZa svoj plan on je pridobio francuskog cara Napoleona III, ali je morao da mu ustupi Nicu i SavojuPijemont je uestvovao u Krimskom ratu protiv Rusije, zahvaljujui emu je dobio priliku da velike sile upozna sa idejom ujedinjenja Italije

Grof Kamilo Benco Kavur (1810-1861)

Do rata Pijemonta i Austrije dolo je 1859.god., na stranu Pijemonta stala je FrancuskaAustrijanci su pretrpeli poraze u bitkama kod Madjente i SolferinaMirovnim ugovorom Pijemont je dobio Lombardiju, Francuska Nicu i Savoju, dok je Austrija zadrala VenecijuPobeda Pijemonta je pokrenula revolucionarni talas, tako da su vojvodstva Parma, Toskana i Modena proglasila ujedinjenje sa Pijemontom Zatim je dolo do ustanka na Siciliji, ustanicima se pridruio Garibaldi sa dobrovoljcima, pobuna se proirila i na junu Italiju, tako da je Garibaldi uao u Napulj i proglasio ujedinjenje sa Pijemontom

1861.god. u Torinu je proglaeno stvaranje Kraljevine Italije, na elu sa kraljem Vitoriom Emanuelom IIIzvan Italije ostali su Venecija i RimNapoleon III je uvideo da e doi do stvaranje mone italijanske drave, to mu nije odgovaralo, tako da je francuska vojska ula u Rim i titila Papsku dravu

Nakon izbijanja austrijsko-pruskog rata 1866.god., Italija je postala saveznik Pruske i zauzvrat je dobio VenecijuZbog rata sa Pruskom, 1870.god. povuen je francuski garnizon iz Rima, to je iskorieno za osvajanje Rima, koji postaje prestonicaRimski papa nije priznao pripajanje Rima Italiji, odnos Vatikana i Italije regulisao je tek 1929.god. Benito Musolini

Ujedinjenje NemakeDolaskom na presto Pruske kralja Viljema I 1861.god. i njegovim imenovanjem za kancelara Ota fon Bizmarka 1862.god. ubrzan je proces ujedinjenja NemakeBizmark je, uz pomo naelnika generaltaba Helmuta fon Moltkea izvrio vojnu reformu, stvorivi jaku i modernu vojsku Poznat je kao gvozdeni kancelar, nadimak je dobio zbog izjave da se velika pitanja tog vremena nee reavati govorima nego gvodjem i krvlju

Oto von BizmarkKancelar Pruske(1862-1871) Kancelar Nemake (1871-1890)

Za Bizmarka je jedina opcija ujedinjenja bila pod vodjstvom Pruske, zato je sukob sa Austrijom bio neizbean Do rata Pruske i Austrije dolo je 1866.god.Pruska vojska je odluujui poraz nanela Austrijancima u bici kod Sadove (Kenigrec), ime je Austrija bila izbaena iz borbe za nemako ujedinjenjeAustrija je morala da prihvati rasputanje Nemakog saveza i stvaranje Severnonemakog saveza, pod vodjstvom Pruske

Severnonemaki savez

Jaanje Pruske uznemirilo je Francusku, tako da je 1870.god. dolo do rataPruska vojska nanela je odluujui poraz Francuzima kod Sedana, u kojoj je zarobljen i car Napoleon IIIPoraz kod Sedana 1870.god. doveo je do pada Drugog carstva i uspostavljanja Tree republike u FrancuskojSevernonemakom savezu su se pridruile i june nemake drave

Poetkom 1871.god. u Versaju proglaeno je Nemako carstvo (Drugi rajh); pruski kralj Viljem I proglaen je za nemakog cara, dok je kancelar ostao BizmarkRat sa Francuskom okonan je mirom u Frankfurtu 1871.god., kojim je Francuska morala da se odrekne pokrajina Alzas i Loren u korist Nemake

Proglaenje nemakog carstva