Faiz koridoru

Faiz koridoru

Merkez Bankas 2010 ylndan bu yana sra d para politikalar uyguluyor. Tek bir politika faizine dayanan geleneksel para politikalarn geride brakan Banka, bu tarihten itibaren hem yabanc hem de yerli yatrmclarn anlamakta zorland birok yeni kavram gndeme getirdi.

Yatrmclar, bu politikalarn zamanla geride braklacana bekleyedursun, Merkez Bankas Bakan Erdem Ba "Trk Usul Para Politikas" dedii aralar eitlendirmeye devam ediyor. Bugn Gaziantep'te yapt konumada yeni uygulamalarn balayacan duyurdu.

Aada, Merkez Bankas'nn sklkla kulland ve kullanaca kavramlar biraz daha netletirmeye altk.

Haftalk repo faizi: Merkez Bankas'nn 3 yoldan (gecelik, haftalk, aylk) piyasaya yapt fonlamalardan biri. Haftalk repo ihalesindeki bu faiz orann Banka bir dnem politika faizi olarak kullanyordu. Ancak, faiz koridoru uygulamas ile eski nemini kaybetti. u anki seviyesi yzde 4,5. u anda toplam fonlamann yaklak yzde 25'i haftalk repo ihaleleri ile yaplyor.

Ba son yapt aklamada, 24 Aralk'ta haftalk repo ihalesini munzam karlk oranlar ile ilikilendiren yeni bir ynteme geeceklerini duyurdu.

Faiz koridoru ve haftalk repo faizi

Gecelik repo faizleri: Bor verme ve borlanma faizleri olmak zere ikiye ayrlyor. Bu faizler ayn zamanda faiz koridorunun alt ve st bantlarn oluturuyor. Bor verme faizi (koridorun st band) yzde 7,75, borlanma faizi (koridorun alt band) yzde 3,5 seviyesinde bulunuyor. Ayrca piyasa yapc bankalar, normal gnlerde yzde 6,75 orannda faizle borlanabilirken, Ek Parasal Sklatrma (EPS) yaplan gnlerde bu oran yzde koridorun st band olan yzde 7,75'e kyor.

Aylk repo faizi: Dnem dnem bankalar daha uzun vadeli fonlamak isteyen Merkez Bankas bu aracna bavuruyor. Kasm ayndaki toplantda aylk repo ihalelerine son verilmesi kararlatrld.

Arlkl Ortalama Fonlama Maliyeti: Politika faizi nemini kaybedip, birok yolla fonlama n plana knca nem kazand. Banka'nn, gecelik borlanma bor verme faizleri, haftalk repo faizi ile aylk repo faizinin arlkl ortalamas alnarak hesaplanyor. 10 Aralk itibariyle yzde 6,67 seviyesinde bulunuyor.

EPS (Ek Parasal Sklatrma): Merkez Bankas'nn haftalk repodan fonlamay keserek ve piyasa yapc bankalar dahil tm bankalara yzde 7,75'den fonlayarak ortalama fonlama maliyetini artrd yntem. Kurun ar ykseldii ya da enflasyon endielerinin olduu dnemlerde Banka, "istisnai" grd gnlerde EPS uygulamas yapyor.

Marjinal Faiz Oran: Ba'nn yeni gelitirdii kavramlardan. Bugnk aklamasnda yzde 7,75 olan gecelik repo faizine "marjinal faiz oran" diyeceklerini aklad.

stikrarl Faiz Oran: Haftalk fonlama ile piyasa yapc bankalara uygulanan faizlere ilikin gelitirilen bir dier yeni kavram. Ksaca, yzde 4,5-6,75 faiz oranlar "istikrarl fonlama" olarak adlandrlacak.

Rezerv Opsiyon Mekanizmas (ROM): Piyasalardaki ar oynaklklarda, zellikle kur hareketlerine kar Merkez Bankas'nn oluturduu yeni mekanizma. Bankalarn Merkez Bankas'nda tutmak zorunda olduklar TL zorunlu karlklarn belirli bir yzdesini dviz cinsinden tutulmasna olanak salanyor. Bankalar dviz likiditesine ihtiya duyduklarnda ROM'u daha az kullanp daha fazla TL munzam tutarken, dviz giriinin youn olduu dnemde daha fazla oranda TL munzam yerine dviz munzam tutuyorlar. Mekanizmann piyasada otomatik dengeleyici olarak ilev grmesi bankalara TL likiditesine eriimde esneklik kazandrrken bu uygulama sayesinde Merkez Bankas'nn rezervleri gleniyor.

----------------

Merkez Bankas'nn geleneksel olmayan para politikasn ve kulland kavramlar anlama ihtiyac her ay yaplan aklamalar sonrasnda biraz daha artyor.

lkini geen ay yaynladmz "Merkez Bankas'n anlama klavuzunu" dn yaplan aklamalar erevesinde gncelledik. Ekonomistlere gre en ilgin karar, Merkez Bankas'nn Ek Parasal Sklatrma (EPS) uygulad gnlerde faiz koriorunun st bandn 125 baz puan artrarak yzde 9'a karacak olmas. Yeni uygulama ile birlikte Merkez Bankas Bakan Erdem Ba'nn "Trk Usul Para Politikas" dedii uygulamalar bir miktar daha aklk getirmeye altk.

Haftalk repo faizi: Merkez Bankas'nn 3 yoldan (gecelik, haftalk, aylk) piyasaya yapt fonlamalardan biri. Haftalk repo ihalesindeki bu faiz orann Banka bir dnem politika faizi olarak kullanyordu. Ancak, faiz koridoru uygulamas ile eski nemini kaybetti. u anki seviyesi yzde 4,5.

Gecelik repo faizleri: Bor verme ve borlanma faizleri olmak zere ikiye ayrlyor. Bu faizler ayn zamanda faiz koridorunun alt ve st bantlarn oluturuyor. Bor verme faizi (koridorun st band) yzde 7,75, borlanma faizi (koridorun alt band) yzde 3,5 seviyesinde bulunuyor. Ayrca piyasa yapc bankalar, normal gnlerde yzde 6,75 orannda faizle borlanabilirken, Ek Parasal Sklatrma (EPS) yaplan gnlerde bu oran yzde koridorun st band olan yzde 7,75'e kyordu. Ancak son yaplan aklamada, EPS uygulanan gnlerde artk bu orann yzde 9'da olumasnn amaland belirtildi. Ksacas EPS gnlerinde faiz koridorunun st band 125 baz puan artrlacak. lk uygulama 27 Ocak'ta yaplacak.

Aylk repo faizi: Dnem dnem bankalar daha uzun vadeli fonlamak isteyen Merkez Bankas bu aracna bavuruyor. Kasm ayndaki toplantda aylk repo ihalelerine son verilmesi kararlatrld.

Arlkl Ortalama Fonlama Maliyeti: Politika faizi nemini kaybedip, birok yolla fonlama n plana knca nem kazand. Banka'nn, gecelik borlanma bor verme faizleri, haftalk repo faizi ile aylk repo faizinin arlkl ortalamas alnarak hesaplanyor. 20 Ocak itibariyle yzde 7,19 seviyesinde bulunuyor.

EPS (Ek Parasal Sklatrma): Merkez Bankas'nn haftalk repodan fonlamay keserek ve piyasa yapc bankalar dahil tm bankalara yzde 7,75'den fonlayarak ortalama fonlama maliyetini artrd yntem. Kurun ar ykseldii ya da enflasyon endielerinin olduu dnemlerde Banka, "istisnai" grd gnlerde EPS uygulamas yapyor.

Marjinal Fonlama Oran: Ba'nn yeni gelitirdii kavramlardan. 2013'n son gnlerinde yzde 7,75 olan gecelik repo faizine "marjinal faiz oran" ad verildi. Bu oran son yaplan aklama ile EPS uygulanan gnlerde yzde 9 olacak.

stikrarl Fonlama Oran: Haftalk fonlama ile piyasa yapc bankalara uygulanan faizlere ilikin gelitirilen bir dier yeni kavram. Ksaca, yzde 4,5-6,75 faiz oranlar "istikrarl fonlama" olarak adlandrlacak.

Rezerv Opsiyon Mekanizmas (ROM): Piyasalardaki ar oynaklklarda, zellikle kur hareketlerine kar Merkez Bankas'nn oluturduu yeni mekanizma. Bankalarn Merkez Bankas'nda tutmak zorunda olduklar TL zorunlu karlklarn belirli bir yzdesini dviz cinsinden tutulmasna olanak salanyor. Bankalar dviz likiditesine ihtiya duyduklarnda ROM'u daha az kullanp daha fazla TL munzam tutarken, dviz giriinin youn olduu dnemde daha fazla oranda TL munzam yerine dviz munzam tutuyorlar. Mekanizmann piyasada otomatik dengeleyici olarak ilev grmesi bankalara TL likiditesine eriimde esneklik kazandrrken bu uygulama sayesinde Merkez Bankas'nn rezervleri gleniyor.