In Nomine 9 'JEsu !

DIssERTATIO PHILOLOGICA

FIDEM JOBIEx Gap. XIX t 2s, 26, 2/*

Considerans ,

QvamEx iteret Celeberrimi Consistorii Acad. Ahews, aiproianie

JmpitJJ* facult, Ahii.Puhlie» bonorum examini Js/tis

Mag. MATTHIAs HALLENIUsFacula Theosi Adjur.ctus & ■ Pastor in Lundfl /

‘REsPONDENDE

GABRIELE TALPO, :1

.

jhoenst ,

Ad diem, Deo volente Vxxvil sulii, Anni MDCCXLI»'-cs - \ ;_1 . ,1. • .Vwm-w -,»>

In Auditorio Maximo, horis ante meridiem solitis.

ABOM, £xctsd.r Job. Kiaempe, Reg. Ac, Typogrv

sacrae Regiae' Majestatis. Regniqves.yethiae.summae Fidei VIRO ac senatori'ILLUsTRIssIMOIBARONI ac;DOMINO >

DN OLAVO CEDER-s TR 0 M,Academiae Aboensis cancellario CelsissimQ>

Excellenti (sima, ;v ;

MAECENATI sUMMO*

JLlustris Baro ; : Generoso sangyiue crete ,

vPicridum Praeses. 'Grande ; Jubar: patria,Hisdliujlre Tuum sas sspr sigere Nomen,

£)yo 'en dente , vitent,-sio se mea(cripta figuliHoc fidei verbum, qlcsd promulgamus in orbem*.

Propo nit jobus 5 vulnera Itosia serensy i"Mutua disordis 'faciunt., hmc prstia Dodlii • :

Ergo serusari talis mente jubae,Excellens Heros, ut Titan cseula libat s :

Nunc terra, gelida, t 'qyam,soutt & resicit:- 1

sicqte Tui nobis' jam fulgeat aurasAvaris ,

silius (s placidis Filia ser pta genis,ssvot sores, , asae , qsot gemmas parturit arbos* ,

' tot vigeas % mejsi s,> ut precor & boveo

CELsIssIMI NOMINIs 1151servus DtyotisiwM>

EJ Matthias ‘Halleaius.

mm J.'X.t :q-‘zc

$.Vp \tienrissimi lobi : amici inlqviores, ipsi, ceuhomini impio, denegarunt Ipem beatae re*surrectionis , Job. XVIII; 5,1 ,j, 14. juxta e«jus temporis inter mdaeos receptam erro*

; neam opinionem, qva ssatuebaat pios tantum resu-:;,:sciratum iri. |ob autem hoc crimen diluens, fidei

/s*' • i *

,

;/ ss t t-Ji t A*rH- nv?r.' -r*s\i'.[efflonem edit, atqve offendit, qvam immerito abamicis (uis inter impios reseratur, cum fundamen*

-‘ tum fidei de promiflo ssia,, mortem devicturo, sua-- qve’v per silum resurectipne

; firmam illaesumqve re-tineat.

* .Haec jobi consessio etiam vastae eruditionisitism’. ■- nm: ,»■ -sivJ*v v> ■; »>& >v* i . • • iV" a--. •virorum ingenia ita torlit, ut ipsVancipiti saepe co«„.gitanone diffracti, rem plenam dissensionis intere-.

ruditos, adhuc reliqVisle* videantur. Et licet haec«lententia;varie exponi possir, tensus,-tamen spritutsancti non est nisi unicus; idcirco nos totum hocoraculum, qvod publici ! speciminis loco, examinati*'dum lumsirnus , pro temporis Ingemiqve modulo,

- breviter perlusVrabimus , verbaqve .graviora ;sigil-a tissi' expendemuVradit’ctis' erudkorura vectionibus, ;

2r e atqve aliis aliisqve Jententiis; postemum, qvae no-,

stra hac de re sit mens, pau*. is indicantes; qvo Caa-s /dido: Lectori ssippetat facultas omnia probandi ,l&

qvod bonum est teaendsi Ipsiim:autero oraculumex ionte bebrae© ita audit; ; v.v-V.v;

c=np> ?V ls**i wp nbwi*>i -nitn mbts ■ n.yiM- .wsov/nNT.. *))?

■. ,- ■ •ipriD *'n*'Vs iib "it *i*>y 'in"! i? scirM£j* r~o »«/* redemttrtm meum vitum, (s nrtissm» super

. i‘pulverem /lAturum ,(s poslqvam pellem meam c antrivt-

Hrint. hanc: (s de tarne na» vtdeh» ‘ Deum, quem ego { **[»•■"■■'rui sur» nubi, & tculi mei viderunt', & non alienat. Dt*

4’U> ' »«♦ m •,<,i s-v/-»-'->7< ' •■ fflisji... » 4. ‘ •• ' 'r' _I .secerunt .renes, mei tn sinis met, ttec ira.exponit Largum

irip n^sinsnN*! soyp^v.N^Jvy-

, i»tji U-. . iu•< • s-' i" i' u > -■-■.s*v>/.*2 » tO._.L» r ' „CB 1 ib k» « «Vw _

*

*nohv*^: ■'b. >iDnN N2h,.‘H, Nn>n ?>)rv ■'Dwn

•

" -'3'iJO wbpI[(sero', siit (pin' rtdemur, «mw tipit, ts s*st bae re demJ-.iit; ejus ctnsurget super pulveret». Et po/tqvam tusa'.a sue~Zrii^seses^se*- erit bae l (s de carne mea videbo iterum

Deum, quem ego visurtu sur» tnt 'ai , is tculi pnei videbuntts non Alitu: consumti (unt renes mei in (mu met,{syrii*

3’V. ' t v . >*i */•! ‘ -.i, .* I -■ ' ‘ • • •■>-*

-•: ■

jsQ&sO o en Cum WA^sl*r 4pssi!oo» CvO^^O^lU^}^

a.yys/.r.V^si/ ar;onn>si c■; 'i yaijaullyjs'

os~* <».s*X u‘r xsl.a

"^tijQuscOVi ’• «r» - J

3££« quidem sio quod sahxtor mu/ vivent stt, (s in con* •summatione super terram apparituru/. et pellem meam an*

gustarunt haec, & cantem meam. si viderint oculi meiPe im , videbunt lumen9 Renet mti senitui perierunt de io*eo met.

LXX. interpretes t «V* ydp sn dwaes «0» 0

sit /ussous , im argenti tb iisuet ujs to «VetotA«» ro»m!

ya* -raoiM uoi OTi<TsA«o&«j, « sua.vn2 svve

sdtuua1, m e<P$**ucs st» idyi*», «’* a??.©-,a< c* sto enim qui* sternui esl ,

»«s res lutum/ tsi (uter terram , 4ds resuscitandam cutem me*

*m , <p4<? perpetitur bcc. A Domino enim bae mihi conrsummata (unt , quorum ego mihi coactus sum , que. oculusmetu ludit , is’ »0» alitu { e*»»/* eonsummata sunsin (Inu. Vulgatas: iW<> enim qutdRedemtor metu vivit,(s in ntVtssmo die de terra surresturtu; /«w : (s rurs ntsircumdabor pelle mea , in carne me* videbo Deum«

visurut sum ego ipse , e* oculi mei conjpesiuri sunt vnon alitu ; reposta esl hsc spet mea in (Inu meo. sic et-

iam Hieronymus & And. Oitander. Pagninus autem& Vatabulus; Ego qvoqee novi redemtorem meum tsst vi-ventem, & no)n(simum ( qvi ) stptr terram [urget, ac posbpellem meam contriverunt t(lud, (s en carne mea videboDeum, quem ego visurut sum mihi, (s oesdi mei eonspt-Duri sunt 9 (s non alienus : desecerunt renet mei in (mupueo, Tremellius & Junius; eqpidtm ego not>i redemtoremmeum \>saere\ &pq sariorem super pulverem resurtsturum ;

(s poslqvam (vermes ) consoderint i(lud , tbigtlansc me j

sum carne mea me insurum esle Deum, idem qbi /um, assstn alientu ,visurus sum mihi , Cs oculi mei afresturi: ta •

4me* eonsumuntur reae! mei in (im Meo, % schimidius: Et'iam ego novi Redemtorem meum , (qvod) Mat;• &pofre- :

munt, (qvod) superpulverem, (urget,: (s ptst cutem meam(h. e, posteaqvam cutis mea esle defierii) r circumda yImtur bae (■caro,’ meat& ossa mea eadem cute mee; )i's,tx\ cerne mea >. liideb» Deum, Qvem!ego> ridebo mihi, (soculi mei videbunt (s non alius.?*.Consumtt /unt renes mei 'in 'finit met. Nonnemo Nam ego no ' vindicem meum,<vrtum *V< quod:poslremus suser <pulverem stare velit*. &yam.vi* posl cutem meam conterent bae , tamen ex carne- meavidebo-\ Deum* 'qvem' ego videbo mihit \ quia oculi mei vide %

bunt yi& non peregrini ( scil."oculi), per/essa (unt sacul-tales anime mea in me ipsi, Lurfieriis: jss) ttcts?/ '

tns mcin €rls(cc letet/ unt er tvirb nnd) pernet#auster (£rten stusfirmecsm/ unl) n>crbe tarract mittitier iticiner ssinur- umtgcten iverben /nmb tmte ui -mesitem ; sleijcl) octt [ctessi g)en (dben treisec tssi m(rsesjen / unt incine ctusien rctrben il)ir scs)<iuen/ festifremter, J sperne - ovicren c Hat uersd)ret ut tnemen*0(1)0$. Hanc - interpretationem heic. sere leqvun*tur Batavus , svecus & Fenno. ■ ’ Gallus aurem A»16*2. £>uant A moi yie su que mon redemta*? eslptvant,

Jsiiqtiil demeurera 'les dernier t sur/ Is'terre„(s aecor er, quapres ma. peau on ait tonge ceci t ie verrai Dieu de ma hehatr * Lequel terrae pour moi , i(firmer ytux ie Perront(s .- non autre ; met rtins font desaiiu en mo»"/einy*An»glus:*For srkriow 'tßartmy redeeirtr v Imeth, 1 andibat he shail ssand ac/she latter day upori she earthtand thougb alter »» my\ scin ITormt deflroy «tHis body,Js»t m my slesh, shaii L lee Gud t wsiona l ihall' Cee

5|or my (eT t and mine eyes shall behold, and notanothcr , tiougb .rry reins be cbn(u med within me.

V/.,''‘ r; V-~ $' IU ' -V’ 'i •.>■■;•

TAm‘ Jtaqye indagandum , qyid sibr velint verba ?;I\m itaqvae indagandamprimum vocabulum >3.nVin v>, 'nv-' l Primum vocabulum ■oml

t X -mente illorum , qvi vertunt i etiam ego , equidem'eWv 'dcc. per'i copulativum i; procul dubio, indicantJobum|sidem suam cum aliorum sidelium notitiae&

t side » de beata resurrectione & vitae aeternae coae-secudone,, conjungere, & demnnstoit* effo commu-nem i & specialem suam fiduciam, per '‘O n & assi- ,xum •» inn>Ns exprimere. Aliis vero, qvi s^Ns expo-nunt ego, neglector» particula illa nihil aliud vs-detur sacere, qvam sermonem inchoare , qvod os-sicium etiam habet in librorum initiis, e- gv 'os. I»r» M* 1, ii. I.sam. I, t. & tunc saepe potest .velo*mitti, vel reddi per Graecorum In , nonnunqvamper latmorum, nimirum, (aheet , qvod etiam heic lo-cum habet; nimirum ( haec verba ) ege no)>i &ea • 'M Verbum in' t schit, novit , cognovit , &e. heic in-diguae certae & indubitata fidei notitia aliqvid. scire»

,ut (er. IX. iown »nrjDn p c=»N.,b-ppni 'b TslN sei de hoc glorietur, qui glori-stur , inteligere ts nojje me , «p.dtgt ( sini) Jebovn^

,C. XXX l. t4, -nto s?’'-' onini ns is,?;gnosdtt Jehov^m l. emuter enim cognoscent , me, Hol. Il*»o,- alus 2* rus nviM n 'i% -pnunK»(s deflonsabo U mihi in side (s cogmsces JehovamT : ■

PerV/ni. talis inuelligisur redimens,, redemtor, vin-dex * qys jure propinqyicatis aliqvid redimit, dato

6rectio aeqvivalente,, Lev. XXV, is. Rnth. IIT. sa.

IV. 4, si, 14- Arqve sio Messiae tribuitur, qvi sio- ;jno 4 nobis consubstantialis factus, jure- consanp.vmi» ‘;-tatis ,ex inessabili msseria & potestate satanae , initprposirp sangvims li|« pretio, ■; homines in exopta-tislsimum . statum adleruit. Ho(. XIII. 14. >ss(iTrhVb;,CZD/NJ*»* ;:-Jrn>Op t e. potestate ) in- *

serni redimant. e» V t morte liberabo sot. P1a1.% XlX,l J. *: '■ "i"is£ rslh'' 0 JchovAy Petra mea &Rtdemtor mi. ’’

superest vocabum Ti,qvod generarim significat viv$ ■vel ''Vityhs iVlpeciatim’ & proprip designac [ubjesium, *qvod Vitam habet r ve| etiam aliis consert, indehoc epitheton ««t isyxv ;e?P mpe it : Deo, qvrvita *;

habet a (e iplo ,& est scaturigo omnis vitae, & heic

loci tribuitur Christo, qvi per vitam Tuam nos vi*vificat, & vitam nostram operatur.: jph. VI. j/ 63.ita ut senilis heic sit! etiam ego (cio Redemtprem me-um in cpelis vivere; immp

ieum ahqvando etiam!in

carne ViarumV. inqve.ilia de morte per relurectip*nem, aeternum ‘triumphaturum jam video. -•

" j.m. '

'

ORdine iarn excipit primi commatis hemistichiumpertectus, qvod sio, audit: □vp' ">DJt :>y - infHn-I

Hoc, praeter supra allegatos interpretes, Theologi& Philologi varie vertunt. ,Friedlibius : & nsvisji*it» ite super terram consiet. Mercarus; soslrtvnu interra per/tabie ,

& sic porro. k' :

Nobis autem}primum offert se examinanda voxiVinMs qyae est nomen adjectivum » & sigmficat.

7sttrimm, sic EI XLIV, 6L,jYvis«i *>T ego ( luni J)}}rmut-- &y ege no*issmtu.'\rt n.XXXIII s

:.*.r ?m'?nks!; c"j':rnN n vnascpNVrj&V rNI (s &**. Uheroserue ejus pojserto-

res, RAchtkm Autem '=um soslnmes , icil. collo» '.cavit, Hmc videmus stuis non ('destitui;rationibus»qvi nbnjs -exponant per, posteriorem, qvumXhri*stus humani?generis Restaurator & Redemtor po-sterior sit Adamo , humani generis corruptore,qvia Paulo , eodem respecto , primus.. & secundus , homoappellantur, ‘i. Cosi, XV, 47. > ssinnm autem hicdici potest: Clinctus, non soliirn , qvod in potire-mis diebus sit cossipariturus; sed etiam, qvod ho-ctibus; victis > & prostuaris ,

,jn % pulvere%

seu «renapoliremus (laturus sit, 'more, victorum; diethapho»ra petra ab"athletis sive luctantibus > sive pugnan-tibus;- vid. CHR4sL sIOCK. CU*, Ling. s, n.adh. >.

Hinc & nonnulli s .yocem;j'^iik>ronnectant cumpraeced, in ih. m. fete Redenrtertm rutum tsse vivum (5

sojtre*tums\e\i posleriorem [ hominem, qvi in postressios«tntihdil dies, profluctus est.qvod (aper pulverem /*/«**■*et, Qvod etiam 'urgere videatur 'accentuatio He-braea, in qva [lT.ki 'habeat Rebhia, qvare ;

cumseqveatibus iungi neqveat. Ceteri accipiuntpro imnbVss lubinteliecto 3, ; atqve ideo explicant,in novi(sinio scil.‘die i vel rectius, m novissimo mun-di tempore. Vocatur enim tempus Messiae in s. s.s——as-'i jv^psji posteritas dierum , Esasill, 2. Jer» XXiITp

■ io-C.-XXX,s4. CXLVIII. 47. C XUx, 39.Mich.IV x» lUliqvi hoc mmm. exponunt adverbialiter,

8; deinceps, ivel nomina apud hebraeos qvandoqvsi-.-i, A/7 ..

..«

„ ,T: adverbialcunt, vel qvia potitum pro posl. .

’ ■ -■ §. IV. ;'• i. .

1 7Erbussi ajlp, unde cb* p' , pro qvor Vulgatus,||| Hieronymus (*) And. Osiander & Manti. Ha»' senresterus legunt cun] st, In,kal notae [urgere, lre/urgere, consicere _Et qvia -PDy'- )>V jvo , esserasuper pulverem, |o b; XV « 6. !?y Ppu;

, cubaresuper pulyerem,C XX 11, C. XXI, a6.! ''iDV Vp \ rsiu;redire super pulverem 'C. XXXIV, Is . & sio alibiin Psalrr.is desendere ad puberem , est mori, rer»■go ,

‘ cum /urgere & ■ stare sini contraria ti! jacere (sc*phrasis nostra notabit non mori , sed mortem lupe*

; rare, vid. JUG. sheiss. Dub. vexi ad b, l, ' Alii * lzD:pv'iumunt transinve v qvasi esser sing, sur. Hi»phil ; arqve ita pro tzmp'' >Dy >y legunt perellipsinasfixi .futuri *>3 o t.p ■> by o' vel ‘ 'ip) provocantes :ad Amosi. VII; % s. übi verba sic jacent; jp n?0

;scOn. pp-o 3pyi enrp*' *£> ‘ Qyod Targum }ona*tanis hunc in ‘ modum ;

5 interpretatur, { ajp?'sp>3w''pnszn >y 'jpvt 'po ops-si svw3P>J .vbzlP’3 \ ''■'.st ' Ignosce 'iob/ecrpi peccatis reliisvia-rum Ja »b: cjtis consurget (s i tiniam sexqribit pro pecca- itir eorum ? quia difralati sunt. LNX vero interpretes,& cum illis plurimi alii, active hoc exponunt; -» AW

. (*) sunt qvi dic*nt gatam (tonem essi Hieronymi ssed Erasmus, tesle serario, omnei qvi incolumi pollent /'«•

dicio negare ait hinc e/e Hieron. editionem, (s caput pernax, qbisqpu aliter [latuit. vidt {lura bae de re in Criticesacro pili Abr.Calovsi/.a gj* .'4 ' a.. Vi,,

-iu ,< -# - .

9yui* ne ttsttpiTH it» ]<*'£«(3j •n , hXjtyoerot;. ».**•/ prepititis s* ■ •soi (ujcit -hit Jacob ? .quoniam parvus esi. : sic C-.tiam syrus & Arabs. sed sunt, qui respondcant in si«c. personim vel subjectum -addi, vidd, ? Jacob, quis su*siitabit Jacob? hoc vero loco nullum subjectum poni,a deo que nullum Censum esse; /upe*- pulverem excitabit,cum non addatur ‘in textu , quem exci-taturus Nec desunt, qui “contendant in Ambio.subaudiri y vel 3 & '0 exponendum : quomodo t>elcujus], auxilio surget/Jacob ? alias enim si exponas quis erigetufacti? nam partus e(l , sensus esset incongruu«, : nam 1cum .parvus est, tanto Caelitus erigitur. Potius; qtta

(ratione, vel cujus ope (urget? nam imbecillis essi A-.gno.vis aliquid de hoc fremeßius , qui ita transtulss:

' qmfldr.et Jabacobol nam parvus jsl. & seb. sthmidius ; qua*'iis ( enim ) stabit Jacob? cum parvus iUe ( sit )

-rt , § y. ,

sUccedit sententia illorum,qui quidem;sta mantat]?’“xj vertendum esse per, 'slabit , sed ita , ut retineatur(significatio providentiae, ; studii, diligentiae & curae:i( ut Deut. XXV, 6. 2, sam. XII, i - 2. Chron. XXI,4. & E(ai. XXXIsi g. ) quam Christus resuscitatus

‘geret’ pulveris*, J h. e* corporis nostri, ne minimumejus pereat. ’ Psaim, XXXIV, 11. ita ut seisus sit

LpjwtyJQP*. FRJNCKIUs in Jsylo piorum, hunc locumvertit : Unt> scc ivirt); julct&t sut &en Jj(hlss) sorgen. InIheroistichio autem priori perXiiHpNj relurrectioneraChristi, qui non in puluere , led in petra reconditusluit, jam significatam esse, cum hemisti-

chium idem plane indicare' non prssumatsirv spiritui-.s-> hanc iat/TcAo^sa», omni modo , vitante- vid. G CHR.,

’ i CHs. Bib', Act. in b, l Ceteris * hanc p H asin:5 starepiper pulver tm , interpretari placet per - venire ad ulti•wum judicium., ex C 2 p, -A sX I , .141 verbis t. nov

I—l1—1 p- -p 'Tltl/sZN ‘ (s quid faciam,' qm.ttdo Deu* sur»pt, scil adjudicandum V judicare

;enim punire, vindi-

care, in scriptura s., nuncper transtre, Exod. XII] 2.3-.nunc per. 'L.i;’’. (urgere ,

HiOlj. xxl, 14» Z<eph, ///, si.nunc per yriw Psalm. 'XXIXX ' lannae per stare Zach*-XW, 12, exprimi. : Quare sigere vel stare jsuper pube*rem, de.adventu ultimo ad judicium accipiatur. Re- :

liqui, per varias ssignificatibnes.' particulae Vy.;hanc:phrasin explicantes, super pulverem, stare dicunt C hri-stum; tum quia resiirgendo; a morte, vincit, nosqve:sibi vindicat; tum quia, stat super pulverem & corru-ptionem corporum nostrorum, ,ceussiostem ad pcde&:prostratum, 1, Gor. XV, s6, 17;. contra pulverem,stat, Eiaj. XXXI, * quia nos & carnem no- -stram, jure pulveris & sortis abolito, repetit, ■ sihiq&Va (Terit; & stat erga pulverem, cum- vires suas ergaucorpora in pulverem redacta ex(«nt, ulla excitaß*»'d«5. , ViddiMatth. Ptlets, alii, -

X- - -V (C 'VI ’ ' ‘ !• ' v:■ ni: v-'--. > v-v riv.*?, -x;

sUadet ordo tractationis, v«,ad enucleanda peniti^. ora verboru ns‘i Kp nos accingamus*.Qvod particula. nm* cum .

Hominibus,t

. Prommntbtuqvesconstructa, notet. posti \ed juncta verbis exprimar Ad*nrvu, temporis pojiea, inter eruditos conve--

11■nit. v sed vocem >OV/GEKHJRDUs in i,de Res. Mlrs/PTHERUs 'in Harm. Bihl. in hl, & IKE<JMELLIUs dedut >

eunt a.radice. .HIV, evigilare, expergisei," excitari, ita:ut j

pro ord media rad. vah,> : heic posita sit cholera •

cum suffixo primae personae.* Alii vero a radice mvnudavit se, unde nomen 'W - pellis, qvidam a'radite nV, accipiunt pro };my- h3p plaga vel sorti«plaga actum!*, Fsalm Xl,'6. Q&oroo snsyb’j;’nvvi, :-O* ventus J

:procellarum ( erit) parti» ea licit eorum. *

& cum'subaudiant ; substantiuum ; apud Talm. usitatum ;

persccuii», ' vid. JBIJXs. L, 7*lm. R . plztis. , • *’>

Verbum >Bp2 multi magni nominis Interpretes Vderivant 'a ra.d.,.s]p^ alias in ‘Hiphil tantum usitata, ■

quae circumeundi, in jslem redeundi, circumdandi| notio-• nem habet, ' vt sit ,j.- Praeteriti •in Niphal, &

sprima rad, j«d, quae ob anomaliam communiter 5cordinarie in praer. & parr, hujus conj.; mutaretur-in c%o!em, heic abjecta compensetor per .dagesch,*atque ex mente quorundam, per enallagen, praete-ritum- ponatur profuturo, pluralis pro * singulari, &v:

v-Jk* . - ■■ r »,*v,\ 's' •." • ..*rj•j penona pro prima; nec putant reserre, qaod ra-dix hic in Niphal non occurrat in Bisaliis//Alias L«-xicbgraphisj& aliis ’ Vbp3!est "5 plur. praeteriti Ficia-rad. q pV>A'cudit , concidit, amputavit, persodit , atque >

: subinteliigiturcognatae significaiionis Nomen corroso--jes

'

, mors, vermes.r *; >J', ’ ;y '-VI 1* 4';)Pronomen hni-' est singulare tantum, Peda mul-

tis accipitur ■ pro plurali» quiarp«r Idittismum Lin--3* Nomina & • Pronomina singularia quandoqve i

12distributivc, ut Job. T, 14. Vn -,sp»arT'

hos ( i. e. omnes & singuli boves) suerim arantes.Prov. XXVIII,/. V's£n tfn ■'C: fugiunt, übi mn( est ) perfectus impius , i. -e*.: omnes ad unum. & ill >•

h, c. v. Is. 03 ODEH 'nanN."N.n quemdilixi, verst sinii» me, h e. quos dilexi, ' :

:, A ' >V-

$. VII. ■; --'

. ‘

IJX' HaCjJdiver/a vocum : origine, derivatione ,&\ phr asi umacce , variae natae sunt versione*

& expolitiones. ‘sunt enim , qui hoc hemistitbtum’;vertant, ’sip»si 1excitarimeum, : vel , postquam ex mertu*ii excitatm suero , excindetur hoc,. h., e. haec omnia, pilae

oculis inornando intuemur. Item: posl' cutem meam,

h. e. post ■ putrefactionem cutis meae, excidentur, ab’/umentur, ctnterentur btc , h. e. omnia visibilia; Itemjr

Verum iss ( socii mei ) non advertunt' cor ad reJemtoremtutum, sed po/i''pia,sini cuti*

'

met percutiunt, 'affligunt:, per-sodiunt vexatione si persecutione hae. Alii: peslqVam circum’dederintiPater,Filius fp. s. s scil; corpus meum)pelle mea. ite i tosisiam pede 'mea: circumdata sini’ sit-, i*r .. ■ . 1. ■ ,1. «,{i : .1 ~ ■/s»tem; (s cutem meam circumdabuntur bae, h. e*, post.curem ; meam in j pulverem redactam haec mea ossacircumdabuntur, v itera ;; st denus meaangar bae.eeten: (s ptjlqvam pellem meam arreserint (pura verme 1 )*.

hc (icit, corpus vel haec cutis )rtsurget.- Circa hanc& superiores versiones hoc obiter sio tandu existitna*.iverim^qyod ;’si^Vj^n^slcunr ( ns ysi &p 2: ' con-tra accentus coninngant, atqve; male diseumsODW m serventi nNi ri cura qvo tamen arctisti-?

Ane pes maltseaph copulatura est* ; Ergo rem propraiP

13attigisse videntur ,

1 qvi hunc versum ite vertant: Etcum ptst- tutem meam, [oderint' hac ,

i tum t carne meAvidebo- Deum , h. :e. ctim poli cutem meam, etiam hoc ( ca*pro videl & emaciatum hoc«orpissculum, qvod digitomoustrabat •]6b ) J'(insiosiurw &* ttrros'uprfuerit si tum se’ i.morte excitabor, &, vitae restmuus ac - glorificatus De*um meum videbo, vid sAL, GLABs shilol st, 111. Tr -

111sip: ' 817. : AlsG. PFj JFF Ihesaur sierm,, p 363*. ! ; v -V*$. \ 111.

VErba entn^-n}3:n’rassi\oß{cura'ssint;aV’ qvarrr ab ! interpretibus- obscurantur; Nans, R*<

salomo putat H. I».notare judi ium, & qvidemcasiliationis 1 » ut (ensus si t *: &ex carne mea videbo' ju-dicia. i. e. ex afflictione eartus tanta , ex corpore met ita cola-

siituto,'ut nunc est, qvo nihil horribilius > sentio Det sidi*dum ■, irum- ac sapplicia. velV s 'videt agam Dei 1, deprehendiDeum effo , qyi me affligit, ne putet me bae ignorare. Ve!»

'■ Ut aliis placet; ex afflictione carnis: mea tanPa,terno (s co»*temptor Deum i e: Dei providentia is summd in mebeneficentiasignos'o sitqvi cum ita me graviter afflexerit’ , servet adhuc tnon sine miraculo , ct' summo ejus beneficio viventem etiamm tantis cruciatibm. sed'nemo ; for t erityuqvllHafrsise'ejusmodi aliae expositiones non videat esse frigidas»!rram ex antecedentibus consiat lobum judicium , provi*dentiam’ & beneficentiam Dei in se $a visle*|s Expresse*enim dicit supra v* 6 "nw ■nnwfp'■ *>)»y Cognoscite ■ qvod Deus /übverterii. mt t (si-ne' sidunt' circa me cuumdederit & c. X, '■t T- Xv tzs?»ri"VjV£ nsp i vxr ;ps-'i vitam & benign.t£* x

sstifid meum V (s.visitatie tuacusiodidt (simum mum9.- \ &.£'-■ ”*

** i .sc. , % * wsc HtI 1 ,\. 1 1. ._ . *T “T? . . .It .

14NecOssicit, qvod heic exstet DV, cur» praefixo D,pro qvo plurimi legant in carne mea-, sedqvare non verba (obi h*ic loci significabont hoc,qvod valent figuificare? Egregie uticg sEB. sCHMIDJUsia h . I. p. 8M* '''s W2-0 tx carne mea, rttinemtu liben•ttr . tavqHam emphatkum : ybippe qvo signtsiealur , undsUv-dtrt debeat Vism ejus , stil* tx r*rr>t ejtu , ad qvam »•

tali ejtu pertinent, q . J. ex carnt mea exibuntradii oculorummeorum cum carne re(litutorum , qvibus ptsurto sum Deum.Urget pira/is rcstitutunem ejusdem carnis oculorum , et-jam (i illa maxime partes computruerint (*). sernon possumus melius inteliigere, qvam Messtam. Mane nam*

qve destderahat Jobus videre in resurrelhont , qtem non vi*Jurus erat in -bae vita , [ei (s communiter omnes interpre-tes , viae uno (s altero excepto , eundem sutant Deum tsRedemtorem. MRedemior Ciri(lus es.

(* ) Hir & [eqventiitu saii Herbis manisesiisime demon•(Iratur identitas corporum moriendum & retergen-tium. Aum Hero corpora mjira e stmimbae parentum ,'ceuanima ex animahus, re/ panes & pi/ees in manibus ihnsti,Joh, VI, 11, ita per henediBsmem primavam multiplicen-tur (s crtscant , ut nihil , ni(s tantum nutrimentum, qVodrttrsus per exhalationes abeat , tjjentialtbus corptrumtx elemen.tis accedatdei num Elementa rerum , pro nutrimento aece*

pta , cum seminibm [eu embryondeus , ut Vulgo creditur, tereandem benediELonem , continuo coale[eant, (s

, licet in a-lia atqte alia corpora transeant, ejstntiam tamen no(Ira car-nis , sternum duratura , epnstsstumt , ssohltmd tst altiori»indaginis , qvam keit dijeuti sjjitd

15

'i s'IX. ■>? •> -->■/

J&m.devolmraur adconsidissandajverbae TWsr:VpnaJlmv^>b' ■ i>3 sibi ito**o *in. i»K: nN■qum e*o videbo mihi ,

(s oculi mti videbunt , ct' nonalius,Coiisimi i sunt renes mei in simi meo. Pronomen WWperroahpach 'copulatum; cum vn, st 13K» puirsbs;

, persubdistmctivum kadrna cum Psik, a seqvenribus se-

•‘paratum (übnliter oblervarur • TREMELUO , st verti*r tur per, idem eso* sunt j h. e; ego ipie;ti enim >2N cum•hi n.v. intimiorem' haberet -nexum yvcjyam cujhnbwtVitalut 'isirs non resicere*- lobum ipsum, (ed nt>>tin vecto praecedo tum - v Haberer accentum distin*ctivum 3c -iK conjunctivum .<l >■ autem i- qylcwsc*«slerunt respicere-n» & exponunt rciative per ,

TsyscW- ve! hoc - non attendantv- vel, per hanc pro-‘nsiminum. cobatrentiam per accentus, statuant em*phatict objectum & subjectum, h* c.ctobum cumDeo ,- conjungi t&'qv asi in unium o spiritum conglu*■ 3 Vinarii | cujus unionis; sinctarru& utilitatem etiamtex-

' primere videtur pe*» voces; cum Makjcaphscopulatass-i>*'>»! videbo mihi

, in maximura Ici!, meum cpm*modum;, gaudium st gloriam perpetuam. Quod,praeter7 JUbbinos, etiam qyidara ’ alit seriri, heic, urIa versa praecedo mcrhaphorice da visione mentaliinterpretentur,eos. ceu a 'clara-..literaesineomnicans--•sa ; dsscedentcs . non prolixa ;resutatione dignoicen-sent : eruditi, illos mirantur, qvi qvura *, prio-ra de resurrectio!!c st visione beatificae v aeccepe*-

i nari' W\ n&isiinv, oculi met videbunt , petivisionehai%mtualeio seu menukov expiicesh Nec aJu vide-

16tur esse caussa , qvam tempus praeteritum; vist •

runt si ad verbum reddatur, Qyum autem tov)>ersn>imfrittriti , bujits/lanifica tionew mutet in stgnifitattonent

Juri , praes dente futuro,(piet CMdTtH* IVAsM» Helr. rejl.p. ss;> ss* & prater.itum heic per copulam conne-ctatur cain praecedente saturo niriN ridebo , ergo 5cillud heic iam convedum;esse pater. Explicavit enimJobus beatificam illam msionem , primo generalius

rqyoad subjetsum qp«d y deinde specialius qvoad subje*istunr^o V? ye\,medium videndi, W oculi* tntit , ne pu-tetur|M proprietate vocis dissidere & visionewi tro-picam imelhgere. Vel, si mavis, repetit Jobus, ex

- magnitudine affectus, gaudii & spei ,idem qvod di-xerat, ut tamen , ad clarius exprimendam mentemluam v'

‘ amplius qvid addat; ■*){>£ ) In*! 'W jW otulitpsei videbunt , ss ntn aJiut, V ■ .■s: h; '- 1 ■'• s>-«■ ■> l

A verbo "si ] (comprimere ,\ j*ialiett»re se, aut abaliena*/,

altent {e gerere , ortu est nomen "U aliut , alientu extrane*tu , ct cujus‘ usus esse deprehenditur notare, se-cundum substratam materiam, diversum ab *Uo

nqvacunqve[rationesCertum itaqve est, qvod verba■irbsjo aliqvid a Jobo removeant, sed qvid remo-veant, non facile est edicere.-) -Exillimant qvidarn Jo-bum heic per 1 .excludere hypocritae alienet «

sid - in Christum ;Eph.|l, #*» Nonnulli jalitnumss.no»Rpm Corpus ; ita.- ut Jobus non neget alios qvoqve m-mortuorum resurrectione viiuros tsse Christum > sed*<sibi non aliud, verunr idem numero corpus restitu-tum iri.-’;Ceteri accipiunt haec verba de side Jphi st>

* m!i 9sac si diceret .* jdosi- credo generaliter."

~ ib* 1 - ■

17qvertssibet? alium sidelem, sed & me ipsum vi surumesse'Christum & tunc 's sc vertendum esset; (s nontArnum

,

Atini. si -autem -v? 1 relpiceret - totum*, lobumremote sibi conrradistmctum ,

& reserretur ad pro-,-nomen 'js, itum Dominum Athnachum; vel pro illoVMerebam M ssipacatti 'praecedererin in“v accentus sub'-distsnctivus major, in v n in w subdistinctiv9.minor, &

in 'On, ut etiam tssi , minimus. Verum qvum njttV«Vhabeat jam ducem1 Rcbhia, & ini pro sub-distinctivo minore, tiim. Tiphca anteriore, admittatvicanum miriistrunr Munacsst, cum praevio servo iri-dem Munach , cons, UTAsM. : inflsiiMetb\ Accent, . Hebr,Jteg. xi„ m+ II p i2o . /£/. Ergo ?r\ non videtur pos-se reserri ad ro sed respiciat , necesse est, ui.

(eu subjeßut» tsw , a- 1e non, nili per ministrumMunach tantum , /remotum. Hinc talis stuit sensus;•«culi mei , non alieni oculi , vel alterius corporis octi/iyvel potius : vnon alius cjvidam oenius mihi pro alterutrobv-urum, vd probis, cpjtbus nunc gaudeo , dandus , sed hi ipjs,■numero Udem /-videbunt G odiem. ; 1 •A»

J. X, ■ .rrw.;/ >v>.'' »j -J

Mittat» ut verbum Vd etiam paucis expendamus.' Est hoc j. plur prae*. in Kal, a rad, n^O $. qvod

'generarim & proprie videtur satendi significationemhabere . sive id siat vehperfection» , absolutione &

impletione , sive ejusdem conlumtione , « deletione& exstirpatione; Improprius autem & Methonyml-«i» ejus lenius esse deprehenditur; erAre, Anxie ex-

18

sttßfre , qvia animus prae nimia exspectatione |desici& consiimi videtur. Hinc eriarn , juxta Btixr. c<m*cord. Bibi. Htbr. & ejusdem Ltxicon Ta!m, Rabit. p. io 7,descendit Nomen plur..rnv>J>sr«ws, qvi ia scripr.s. intimos» ani :affectus significant , nam ardor &

desatigatio istos comitantes hominemconsio Qvihaec verba cum conleqventibus conjungunt, illicon-sumtionem renum dicunt hic significare; indigna- 'tionem* Ita ut lentus sit : Qvum itaqve mea mssisconlcientia testimonium perhibeat de side.in Messianvjure vobis succen(eo

, adeo, ut prae indignatione re-nes mei conformi?fint in me , super persecutione *

qv£ me perseqvimini , dicentes qvomodo persieqve-*jnur eum / cum tamen fundamentum' fidei in me in.-veniatur saluutn. ir Praeser , . qvi» conjunctio 'o-quod, ; qvia, in’ versu seq.= jungere; videtur 1 eq.venterw'

, yerlum cum his verbis. Alii vero hoc hemistichiumicum praecedentibus connectam , explicantes haecverba per de/tderando consutuuntur renes mei. Vel consioiunt renes mei in snu. mea ,

& sic porro* Qvasi dice*.ret.; etiamsi omnia interiora conlumanrar , rameashac sipe resurrectionis me sustento ,

& sido me De- '-um visiurum. 'o autem in versu seqv. exponunt per;,gtare, cur, qvare <vel cur dicetis? ■ peseqvernur eum,,nam radix verborum , h. e. fundamentum rei, : vellifidei, inventum < est is in : me. .Hanc, vel aliam 1 iqvamcunqve huic assinem senteatiam plurimi vel i»deo videntur probare, qvia illa ,ts qvae uni Paluko

'includantur».' sese P non vero extranea;,ilrespiciunt^

19

nisi necessists urgeat ] qv» hic oulla apparer» vid.DACUs, in b, l.- . ' ssi

X!.

EVolutis ita vocum dissicilimarum significatiom»bus ,*atqve atiqvot sententiarum divorsiis, re-

quirit jam ordinis ratio, vt etiam, qvae aostr* qualis-rcun t| de hoc Oraculo sit mens, paucis 1indicemus. Ve-rum ne' in varia nos p aecipires demus incommoda,aut temere aliquid stataamus, sequentes Canonesqui huc<potissimum facere videntur, praemittere ju-vabit; i, sensm litterae non esi \ deserendus , prasertim qto»ad suh stantialia, alti fidei Articulus ,

ceu in propria side tra-datur, 11. stnsut cttjustsc Icci litteralis non nisi unicus esi.ili, s.ensus litteralis non t(l?inserendus, (id enim. IP.-]Proprio &_ sarnoso \>ocum sgniscaeni, quoadfieri sotesi,inba»renium neque isio snisi suga ,ah surdi & inepti stnsm , de»serendus esi, si. Omnis interpretatio' seriptura {aera cum analo-gia Grammatica congruere debet. Vl. firmale radicis non de-rjsetsiejsc precarium , [ed.niti usa siripturd s. & constnsu lin-guarum cognatarum, 11. Enallagey temporum \o* modorumnon esi' admittenda ntsi confractio vel.avtdtsiuu. eam evin-cat, VIII, Ekipses frater necessitatem non sunt singenda: IX.Activa tertia per(ana sine nominativa expresso impersinali-ter capiuntur. X, Accentuum officium ~'manno* simper (s u-■iiq\s*~ttnsiv‘t(i c habendum. AI;:Ad scopum orationi» übiqve■sodieite:respiciendum. 111- Parallela scriptura s, loca inter sisimi conserenda. * •;i qm ■ •, • -*

20

$. xir.

His praemissis, salva aliter sentientium auctoritate,,statuere jam sas sit hanc suisse sententiam lobi,

quod crediderit Redemtorem (uum in coelis viven-tem, imo in temporis plenitudine etiam in carnevicturum, ttqve a mortuis resurrecturum. Et quiareiurrectio nostra dependet a telurrectione Chnstig,i Cor. XV. idcirco argumentatur: Licet Futurumsit, vt cutis mea, & post cutem etiam hoc ( puta ca.ro vel emaciatum corpus, quod digito raonstrabatJob ) consossuir. 3c corrosum fuerit, mm a morbo,,putredine & vermibus,- tamen ex hac eadem carne,3c h s ipsis meis oculis, vi relurrectmms Christi mi-hi restitutis, visurus Ium Goclem meum, in maxi.mum meum (oiattum & gaudium nunquam sinien-dum. Quare ixm «s TO dtaAuaui ,

r« »<»«<, cupio ex mortali & aerumnosc hoc corporesosvi (s ese cum Chriflo , ita vt prae vehementi deside-sio videndi eum sere desiciam. Phil I, *: 0 consi

• Rom, VII, »4. Hunc senlum sundunt voces juxta«grammaticam verborum & phrasium expositionem.■ln hac ?explicatione nulla est precari» radix, |nulla.enallage , \ nullae denique* praetcr^necestitatera sin-guntur ellipres sed ex ipsis verbis simpiicissime es-sertur, & per loca parallela arqve , officium accen-tuum probatur sensus literalis, a. scopo J obi non ali-enus. Quippe qui nullam ipemifamillorumVbQnom»p& recuperandae sanitatis habens, mortem «meditabam-ur * vt ad oculum? patet ex C* X, 20, ef- XVI»

21i»2. XIX, i». & XXX, 2}. ergo omni nisu Goelemsutim anhelabat, qurm mortem victurum, a mor-tuis' relurrecturum, & vi su* resurrectionis, (e& omnes sideles ad vitam asternam reiulcitaiurumcerto certius sciebar* . v

Dubia illa, quae huic lententis opponuntur, bor,

4

jam vacat examinare. '

sOLI DEO GLORIA l