fillimet e kercimit
TRANSCRIPT
![Page 1: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/1.jpg)
AKTIVITET KRIJUES
TEMA: FILLIMET E
KERCIMIT
LENDA: HISTORI ARTI
![Page 2: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/2.jpg)
FILLIMET
•Njerzit nuk jane te sigurt akomase kur ishte saktesisht periudhae fillimeve te artit te kercimit. Nje mendim eshte se njerzitkane kercyer edhe me heret se vete sapiensat njiheshin sispecie.Dhe eshte pak a shume e llogjikshme, pasi edhe para se njerzit te mesonin te flisnin ata ishprehnin emocionet e tyre nepermjet veprimeve (pak a shume ne te njejten menyrevepron sot baleti modern).
![Page 3: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/3.jpg)
• Megjithate temendosh per baletme temirefillte (me teqellimshem si tetille), njeriukonsiderohet tekete filluar keteveprimtariartistike kur aifilloi te kercenteper kenaqesi apoarsye shpirterore.
![Page 4: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/4.jpg)
• Fillimet e para te kercimit (disi tedokumentuara) njihen te kene qene ne civilizimet e lindjes se mesme si dhe ne Indi apo midis njerzve teAustralise, Afrikes dhe Amerikes. Nje nga Zoterit e Hindu, Shiva ose sic njihej ndryshe Nataraja, Zoti iKercimit, eshte "dokumentuar" si nje njeri me shume krahe i cili qendronte vetem ne nje kembe. Format e para te kercimit duket se i kane pasurfillimet ne Indi rreth 6000 para Krishtit. Duke studiuar Dinastine e Pare te Egjiptit (rreth 3000 p.k.) , arkeologet kane gjetur relieve te cilat tregojne njerezduke kercyer apo duke perdorur ne nje fare menyre"gjuhen e trupit".
![Page 5: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/5.jpg)
Ndersa njerzit e Australise, Afrikes dhe amerikesmendohet te kene kercyerper cdo arsye. Gezime, vdekje, ceshte shpirteroreapo thjesht per kenaqesi. Kercimet e tyre influencojne format e kercimit edhe ne ditettona. Ka pasur shumebalete (sidomos ne Ameriken e Veriut) te cilatjane bazuar ne legjendat e njerezve te pare. Kercimete australianeve te pare sidhe kercimet afro-jazz njihen edhe sot si forma kercimi ne te gjithe boten.
![Page 6: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/6.jpg)
KERCIMI TE GREKET
• Kercimi shkoi ne Greqi rreth vitit 1400 p.k. nga
Kreta dhe mendohet te jete influencuar nga
Egjiptianet. Greket njihen te kene ndihmuar
shume ne fjalorin e teatrit, sidomos ne koret,
orkestrat (skenat ku koret kercenin dhe
kendonin), prapa skenat pas orkestres, si dhe
pjesen e ngritur midis orkestres dhe pjeses se
ngritur te skenes. Kjo lloj shtrirje skenike si dhe
fjalori formuan bazat e skenave teatrale nga te
cilat u formua dhe baleti.
Greket gjithashtu folen per kercimin dhe ne
mitologji. Nje shembull eshte biseda ne nje nga
skenat e Sofokliut ku tregohet per Zotin Pan si
mjeshter te kercimit si dhe Pindar i drejtohet
Phoebus si "princi i Kercimit". Madje dhe Zeus
eshte pershkruar "duke levizur denjesisht midis
grumbullit te kercimtareve".
![Page 7: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/7.jpg)
Romaket e trajtuankercimin pak a shumenjesoj si greket. Kerceninne cdo aktivitet, kjo derine periudhat me "dekadente", kurpjesmarres se shoqerisese larte po ktheheshin me shume ne spektatoreduke mos marre me pjesedirekt ne kercime.
![Page 8: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/8.jpg)
Mesjeta
Gjate mesjetes kercimi u be pjese edhe e Kishes, edhepse kjo e fundit e kishtedenuar per vite me rradhekete veprimtari si nje aktmekatar. Ne Seville djemte e korrit te kishes filluan tekercenin para altaritpergjate ceremonive tendryshme, ky lloj kercimiruhet akoma ne kisha tendryshme te botes. Edhe ne Lindjen e Larget kercimet ne Tempull ishin temirenjohura.
![Page 9: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/9.jpg)
RILINDJA
Gjate rilindjes shoqeria filloi te perqendrohejme shume tek individuali se sa njerzit ne pergjithesi, si rrjedhim gjate kesaj periudhevajza dhe djali kercimtar u ngriten ne vlerat e nje burri dhe gruaje idela, ashtu sic konsiderohen akoma edhe sot ne kercimet e baleteve (klasike kryesisht).
Zhvillimet me te medha gjate kesaj periudhekercimi i pati ne Itali. Ne qytetet e Italise se sotme zhvilloheshin shpeshveprimtari/koncerte ne te cilat kercimtaretishin pjesmarresh se aristokracise si dhekercimtare te paguar.
![Page 10: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/10.jpg)
Ne France, kur njeri nga kaloresit u martua me njeren ngazonjat e mbretereshes, Mbreti Charles VI interpretoi nje kercimme maska, te quajtur Bal des Ardents (Festa e te Djegurit) Kykercim ka mbetur ne histori per faktin se gjate kercimit nje ngapishtaret e mbajtur ne duar u vuri flaken pese kercimtareve dhene kohen kur zjarri po digjte kostumin e Mbretit, dukesha filloita shuante ate me vellon e saj. Kater nga pese kercimtaretvdiqen nga djegjet.
Gjate viteve 1400 nje pjese e konsiderueshme burrash u munduan te ishin mjeshtra baleti. Historikisht njihen vetem atate cilet ne te njejten kohe jane shkrimtare te materialeve mbikercimin. Disa prej tyre si Domenico da Piacenza (ose daFerrara) dhe Guglielmo Ebreo (ndryshe i njohur si William çifutii Peasaros), ishin mesues dhe koreografe te njohe ne te gjitheeuropen
![Page 11: Fillimet e kercimit](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022080213/559c5e981a28abec3d8b45fc/html5/thumbnails/11.jpg)
Domenico eshte ndoshtanje nga mjeshterit me tenjohur te kesaj epoke. Ne librin De Arte Saltandi edChoreas Ducendi (MbiArtin e kercimit dhekercimet drejtuese) aizgjodhi fjalen "ballo" ne vend te "danza" (te dyjado te thone kercim ne Italisht). Per ketezgjedhje ai eshte dhearsyeja perse sot e kesajdite njerzit perdorin sot fjalen "balet".