filologji’ezbatuar’nëedukim’ kodi’’...

Emërtimi i lëndës FILOLOGJI E ZBATUAR NË EDUKIM KODI

ALB 513

Viti I

Semestri I Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e formimit karakterizues të programit

Përshkrimi

Filologjia e zbatuar në edukim ka për qëllim të prodhojë të dhëna mbi të cilat mund të themelohen teoritë pedagogjike si dhe të prodhohen mjete dhe teknika për të vepruar në terren. Në këtë kurs trajtohen konceptet bazë të metodologjisë së kërkimit shkencor në filologjinë e zbatuar në edukim, kryesisht në drejtimin disiplinar të gjuhës shqipe dhe letersisë. Synohet njohja e studentëve me format e ndryshme të kërkimit filologjik dhe vënien ne funksion të teknikave e te praktikës mësimdhënëse, mënyra se si zgjidhet problematika e kërkimit, si shfrytëzohen njohuritë fillestare të analizës së të dhënave, se si ndërtohet një kornizë përmbledhëse përfundimesh, se si ofrohen përfundimet në një kontekst të zbatimit praktik’.

Ngarkesa në orë Në auditore 90

Jashtë auditorit 110 Kreditet 8ETC – 200 orë

Kredite (ECTS) Auditor (orë) Studim (orë)

Format e mësimdhënies Leksione 5 60 65

Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110

Temat që do trajtojë lënda në formimin teorik

60 orë leksione

Tema 1 Kërkimi shkencor dhe Karta e Bolonjës Tema 2 Njohuri të përgjithshme për të shkruarit si proçes krijues dhe si punë. Seminar 1 1.Kërkimi shkencor dhe Karta e Bolonjës 2.Njohuri të përgjithshme për të shkruarit si proçes krijues dhe si punë. Tema 3 Roli i kërkimit shkencor në edukim, llojet e kërkimeve. Tema 4 Çfarë është proçesi i të shkruarit, gjymtyrët kryesorë të shkrimit. Seminar 2 1.Roli i kërkimit shkencor në edukim, llojet e kërkimeve. 2.Çfarë është proçesi i të shkruarit, gjymtyrët kryesorë të shkrimit Tema 5 Te shkruarit dhe te menduarit. Tema 6 Mendimi kritik. Seminar 3 1.Te shkruarit dhe te menduarit. 2.Mendimi kritik Tema 7 Të njohim disa terma ndihmës (gjykim, arsyetim, koncept, përkufizim, hipoteza, përgjithësimi, interpretimi, analiza). Tema 8 Procesi i të lexuarit, hapat e të lexuarit dhe të kuptuarit. Seminar 4 1.Të njohim disa terma ndihmës (gjykim, arsyetim, koncept, përkufizim, hipoteza përgjithësimi, interpretimi, analiza). 2.Procesi i të lexuarit, hapat e të lexuarit dhe të kuptuarit. Tema 9 Analiza e të lexuarit. Tema 10 Shkrimi i paragrafit. Seminar 5 1.Analiza e të lexuarit. 2.Shkrimi i paragrafit. Tema 11 Shkrimi i esesë. Tema 12 Elementët përbërës të esesë. Seminar 6 1.Shkrimi i esesë. 2.Elementët përbërës të esesë. Tema 13 Klasifikimi i eseve Tema 14 Eseja letrare. Seminar 7 1.Klasifikimi i eseve.

2.Eseja letrare. Tema 15 Eseja filozofike Tema16 Eseja historike. Seminar 8 1.Eseja filozofike 2.Eseja historike. Tema 17 Raporti – veçoritë strukturore. Tema 18 Referati – veçanti strukturore. Seminar 9 1.Raporti – veçoritë strukturore. 2.Referati – veçanti strukturore. Tema 19 Modeli i një referati: zhvillimi i poezisë moderne shqipe. Tema 20 Shkrimi i një teme diplome. Seminar 10 1.Modeli i një referati: zhvillimi i poezisë moderne shqipe. 2.Shkrimi i një teme diplome. Tema 21 Struktura e shkrimit të një teme diplome. Tema 22 Zgjedhja e një teme diplome. Seminar 11 1.Struktura e shkrimit të një teme diplome. 2.Zgjedhja e një teme diplome. Tema 23 Përcaktimi i tezave të një teme diplome. Tema 24 Përdorimi i bibliotekës në punën studimore e shkencore. Seminar 12 1.Përcaktimi i tezave të një teme diplome. 2.Përdorimi i bibliotekës në punën studimore e shkencore. Tema 25 Një vështrim i shpejtë mbi librin. Tema 26 Hartimi i bibliografisë dhe mbajtja e shënimeve. Seminar 13 1.Një vështrim i shpejtë mbi librin. 2.Hartimi i bibliografisë dhe mbajtja e shënimeve. Tema 27 Burimet e një shkrimi studimor dhe shkencor. Tema 28 Citimi dhe rregullat e tij. Seminar 14 Burimet e një shkrimi studimor dhe shkencor. Citimi dhe rregullat e tij. Tema 29 Treguesit e përmbajtjes. Tema 30 Plagjiatura dhe internet Seminar 15 1.Treguesit e përmbajtjes. 2.Plagjiatura dhe internet Tema 31 Çfarë është perifrazimi. Tema 32 Përmbledhja e materialeve Seminar 16 1.Çfarë është perifrazimi. 2.Përmbledhja e materialeve. Tema 33 Varianti i parë i shkrimit. Tema 34 Redaktimi i shkrimit dhe shkurtimet. Seminar 17 1.Varianti i parë i shkrimit. 2.Redaktimi i shkrimit dhe shkurtimet. Tema 35 Lënda përbërëse e një teme diplome. Tema 36 Bibliografia dhe shtojcat. Seminar 18 1.Lënda përbërëse e një teme diplome. 2.Bibliografia dhe shtojcat.

Tema 37 Disa procedura formale në përgatitjen e temës së diplomës. Tema 38 Fundshënimet, fotot, skicat dhe vizatimet. Seminar 19 1.Disa procedura formale në përgatitjen e temës së diplomës. 2.Fundshënimet, fotot, skicat dhe vizatimet. Tema 39 Prezantimi i një teme diplome. Tema 40 Rekomandimet e temës së diplomës. Seminar 20 1.Prezantimi i një teme diplome. 2.Rekomandimet e temës së diplomës Tema 41 Hapat që duhet të hedhë ligjëruesi. Tema 42 Mjeshtëria e kërkimit shkencor. Seminar 21 1.Hapat që duhet të hedhë ligjëruesi. 2.Mjeshtëria e kërkimit shkencor. Tema 43 Aspekte te kerkimit metodik të punës shkencore. Tema 44 Përgatitja e një projekti në punën shkencore. Seminar 22 1.Aspekte te kerkimit metodik të punës shkencore. 2.Përgatitja e një projekti në punën shkencore. Tema 45 Përgatitja për ekspeditë kërkimore shkencore. Tema 46 Puna kërkimore në ekspeditë dhe përvoja e studiuesve. Seminar 23 1.Përgatitja për ekspeditë kërkimore shkencore. 2.Puna kërkimore në ekspeditë dhe përvoja e studiuesve. Tema 47 Konkluzionet e një ekspedite kërkimore shkencore. Tema 48 Si shkruhet abstrakti. Seminar 24 1.Konkluzionet e një ekspedite kërkimore shkencore. 2.Si shkruhet abstrakti. Tema 49 Si hartohen konkluzionet e një teme diplome. Tema 50 Debati mbi një tepë diplome. Seminar 25 1.Si hartohen konkluzionet e një teme diplome. 2.Debati mbi një tepë diplome. Tema 51 Përçimi i ideve të reja në temën e diplomës. Tema 52 Metodologjia e kërkimit shkencor dhe disa specifika të saj. Seminar 26 1.Përçimi i ideve të reja në temën e diplomës. 2.Metodologjia e kërkimit shkencor dhe disa specifika të saj. Tema 53 Umberto Eko dhe libri i tij “Si bëhet një punim diplome”. Tema 54 Metodologjia e kërkimit shkencor të Akademikut Shaban Demiraj. Seminar 27 1.Umberto Eko dhe libri i tij “Si bëhet një punim diplome”. 2.Metodologjia e kërkimit shkencor të Akademikut Shaban Demiraj. Tema 55 Kërkimi shkencor në disa universitete europiane. Seminar 28 Kërkimi shkencor në disa universitete europiane. Tema 56-‐60 Detyrë kursi e hartuar nga studentët. Organizimi i debatit në auditor. Seminar 29-‐30 Detyrë kursi e hartuar nga studentët. Organizimi i debatit në auditor.

Emërtimi i lëndës PSIKOLOGJI E EDUKIMIT KODI ALB 516

Viti I


Përshkrimi

Qellimi i kёtj kursi ёshtё tё prezantoje studentet me informacionin me te rendesishem mbi aplikimin e teorive te psikologjise ne proceset e te nxenit, si dhe mbi zhvillimin e femijeve dhe adoleshenteve. Si nje kryqezim nderdisiplinor mes psikologjise dhe edukimit, ai do te adresoje si ceshtje teorike dhe ato praktike. Si njё degё e psikologjisё do tё hulumtojё shkencёn e sjelljes, vecanёrisht sjelljen e lidhur me zhvillimin dhe tё mёsuarit. Si njё degё e edukimit, fokusi kryesor i tij do tё jetё praktika. Ne do tё shohim se si njohuritё teorike e empirike mbi njohjen dhe tё nxёnёt gjejnё aplikimin e tyre nё shkollё apo ambjente tё tjera tё tё nxёnit. Kater fushat kryesore qe do te mbulohen gjate ketij kursi jane 1) zhvillimi, 2) te nxenet dhe motivimi, 3) vleresimi dhe vendosja e notave. 4) ceshtje profesionale, nxitja e mendimit kritik. Inteligjenca, motivimi, zgjidhja e problemeve, te menduarit dhe komunikimi ne klase, diferencat individuale, testet dhe vleresimet do te jene disa nga ceshtjet e trajtuara ne kete kurs.


Jashtë auditorit 110 Kreditet 8 ETCS = 200 orë



Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110


60 orë leksione

Te nxenet, mesimdhenia dhe psikologjia e edukimit 3 orë Zhvillimi kognitiv dhe gjuha 3 orë Zhvillimi vetjak, shoqeror dhe moral 3 orë Dallimet midis nxёnёsve dhe nevojat pergjate te nxёnit 3 orë Kultura dhe diversiteti 3 orë Kendveshtrime bihejvioriste rreth te nxёnit 3 orë Kendveshtrime kognitive rreth te nxёnit 3 orë Proceset kognitive komplekse 3 orë Shkencat e te nxёnit dhe konstruktivizmi 3 orë Kendveshtrimi sociokognitiv mbi te nxёnit dhe motivimin 3 orë Motivimi ne te nxёnё dhe mёsimdhёnie 3 orë Krijimi i mjediseve tё tё nxёnit 3 orë Tё mёsosh cdo nxёnёs 3 orë Vlerёsimi nё klase, vёnia e notave 3 orë Diskutim mbi leksionet, konsultime 3 orë

Emërtimi i lëndës Zhvillimi i kurrikulës dhe vlerësimi KODI ALB 515

Viti I


Përshkrimi

Në këtë kurs KURRIKULËN do ta studiojmë në hapësirat konceptuale të përkufizimit (pikëpamjes teorike) dhe të metodës (të një orientimi ose të një drejtimi). Objekt shqyrtimi do të bëhen lidhjet dhe ndryshimet ndërmjet bazave dhe lëmeve të kurrikulës, teoria dhe praktika brenda korrnizës, si dhe roli I atre që marrun pjesë në botën e kurrikulës. Gjithashtu do të zhvillojmë edhe shprehitë për përpunimin e dinamikës së saj, si edhe larminë e zërave të shumtë brenda kësaj fushe. Përmbajtja e lëndës: Lënda do të konceptohet e ndarë në 3 pjesë: pjesa I – bazat e kurrikulës; pjesa II – partimet e kurrikulës; pjesa III – probleme të kurrikulës. Për bazat filozofike, historike dhe sociale të kurrikulës do të përqëndrohem kryesisht tek filozofitë kryesore: idealizme, realizmi, pragmatizmi, rikonstruksionizmi; periudha kombëtare në arsim, lindja e arsimit universal, lindja e kurrikulës si fushë; shoqëria arsimi dhe shkollimi, përpunimi I përparësive social-‐arsimore, planifikimi I nryshimeve në arsim; këndvështrime teorike, burime të teorisë së kurrikulës, drejtimet në të ardhmen (tradicionalistët, rikonceptualistët, postmodernistët). Për pjesën II – parimet e kurrikulës do të përqëndrohem kryesisht në vizionin e zhvillimit të kurrikulës, metodat tekniko-‐shkencore, pjesëmarrësit në zhvillimin e kurrikulës, çështje të hartimit të kurrikulës, modelet përfaqësuese; qëllimet, synimet dhe objektivat e arsimit, nivelet dhe metodat e përcaktimit; çështje të zbatimit të kurrikulës, rolet e autorëve kryesorë, modelet e ndryshimit në arsim. Në pjesën III – problemet e kurrikulës objekt trajtimi do të jenë çështje të kurrikulës kombëtare, të arsimit shumëkulturor, të teknologjisë së kurrikulës, të drejtimit të kurrikulës në të ardhen, modelet e reja të kurrikulës, sfuda të përballimit të së ardhmes…


Jashtë auditorit 90 Kreditet 6 ETC – 150 orë



Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

Tema I: Përkufizimi I kurrikulës: • Sfidat e përkufizimit • $ështje të përgjithshme • Pyetje themelore Tema II: Lëmet e kurrikulës: • Zhvillimi I kurrikulës • Fazat e planifikimit • Sistemi I hapur Tema III : Teoria dhe praktika në kurrikul • Shndërrimi I teorisë • Nga teoria në praktikë • $ertifikimi I kurrikulës. Seminar I: Përkufizimi I kurrikulës. Pyetjet themelore Tema IV: Bazae filozofike të kurrikulës. • Filozofia kurrikulës • Filozofia dhe punonjësi I kurrikulës • Filozofitë kryesore Tema V: Filozofitë mbi arsimin. • Vënia në provë e filozofisë • Esencializmi • Theksimi I përmbajtjes Tema VI: Progresivizmi • Kurrikula humaniste • Reforma rrënjësore • Metodat emotive Seminari II: $ështjet kryesore të filozofisë në arsim Tema VII: Rikonstruksionizmi • Internacionalistët • Rikonceptualistët. Bazat e mundësive të shkollimit • Barazia mësimore.

Tema VIII: Bazat historike: Periudha koloniale • Shkollat koloniale • Rajonet koliniale • Kolegji • Akademia Tema IX: Periudha kombëtare. • Rash. Shkenca, përparimi • Xheferson: Arsimi për qytetari • Mekgafi: Lexuesi dhe virtutet amarikane Seminari III: Përpunimi praktik I tabelës 3-‐4 Tema X: Arsimtarët evropianë të shek XIX. • Pestalozi • Herbart. • Spanser. Tema XI: Lindja e arsimit universal • Shkolla e përgjithshme. • Shkolla e mesme • Shkolla e mesme e lartë Tema XII: Periudha kalimtare 1893-‐1918 • Rivlerësimi I kurrikulës tradicionale • Trysnia për një kurrikul moderne • Parimet pragmatiste Seminari IV: Praktikum në tabelat 3-‐2. procesi i hulumtimit historik Tema XIII: Lindja e kurrikulës si fushë • Parimet shkencore • Ndikimi prograsiv Tema XIV: Vjetari i njëzetegjashtë • Periudha dhe zhvillimi • Studimi tetëvjeçar • Tiler: Partimet themelore. Tema XV: Tematika e sotme (sipas modelit të Tilerit) • Vështrim i përgjithshëm • Modele këshilluese Seminari V: Praktikum Tabelat 3-‐5 Tema XVI: Bazat psikologjike. Psikologjia e zhvillimit • Zhvillimi I njohjes • Ndikimi I Pjazhesë Tema XVII: Të menduarit dhe të mësuarit • Struktura e intelektit • Inteligjenca e shumëllojtë • Mënyrat e të mësuarit Tema XVIII: Zgjidhja e problemeve dhe mendimi krijues • mendimi reflektiv • Mendimi kritik Seminari VI: Mësimi i mendimit kritik. Tabela 4-‐2 Tema XIX: Mendimi intuitiv • Të menduarit nëpërmjet zbulimit • Njohja dhe kurrikula Tema XX: Bazat sociale të kurrikulës. Shoqëria, arsimi, shkollimi • Shoqëria dhe personaliteti • Pikat e ngjashmërisë • Parapëlqimi për dualitet Tema XXI: Një shoqëri dinamike dhe në ndryshim • Shoqëria si burim ndryshimi • Shkolla si faktor ndryshimi • Përballja me shumëllojshmërinë Seminari VII: Si të trajtojmë shumëllojshmërinë. Tabela 4-‐1 Tema XXII: Dija si faktor ndryshimi • Organizimi i dijes • Fushat e dijes • Të mësuarit në të ardhmen Tema XXIII: Përpunimi I përparësive social-‐arsimore • Arsimi për të gjithë nxënësit • Nxënësit e talentuar • Nxënësit me aftësi akademike Tema XXIV: Përqëndrimi tek nxënësit me vështirësi • Zgjerimi i përparësive • reforma në nivelin e shkollës Seminari VIII: Praktikum. Parime të përmirësimit të shkollës Tema XXV: Grupi kombëtar dhe raportet për arsimin • Theksi tek përmbajtja • Roli i qeverisë Tema XXVI: Planifikimi I ndryshimeve në arsim • Vlerësimi dhe reflektimi • Kurrikula “dhëmbëgjatë”

Tema XXVII: Parimet e zhvillimit të kurrikulës. Elamentet përbërës. • Konceptimet e përmbajtjes • Kriteret për zgjedhjen e përmbajtjes • Përvetësueshmëria Seminari IX: Praktikum: Përmbajtja dhe dija Tema XXVIII: Përvojat e kurrikulës • P{lotësia dhe vazhdimësia • Mjetet dhe qëllimet • Kriteret e përzgjedhjes Tema XXIX: Mjedise mësimore • Kriteret e mjedisit • Trajtimi i faktorëve Tema XXX: Pjesëmarrësit në zhvillimin e kurrikulës • Pjesëmarrësit në arenën politike • Në arenën shkollore • Në arenën jashtë zonës shkollore Seminari X: Trajtimi i faktorëve fizikë e shëndetësorë Tema XXXI: Pjesët përbërëse të hartimit të kurrikulës • Burimet e hartimit të kurrikulës • Kuadri konceptual Tema XXXII: Vlerësime mbi disa aspekte të hartimit të kurrikulës • Shtirja • Renditja • Vazhdimësia Tema XXXIII: Modelet përfaqësuese të kurrikulës • Modeli I përqëndruar te lënda • Modeli I bashkëlidhjes • Modelet e procesit Seminari XI: Tabela Udhëzime rreth hartimit të kurrikulës Tema XXXIV: Modelet e përqëndruara tek nxënësi • modelet radikale • modelet humaniste Tema XXXV: Modelet e përqëndruar tek problemi • Situatat jetësore • Modeli bërthamë • Rikonstruksionistët Tema XXXVI: Qëllimet, synimet, objektivat. Qëllimet e arsimit • Burimet e qëllimeve • Sfidat e së nesërmes Seminari XII: Praktikum tabela 9-‐1 Tema XXXVII: Synimet e arsimit • Nivelet e synimeve • Formulimi I synimeve Tema XXXVIII: Objektivat e arsimit • Llojet e objektivave arsimorë • Objektivat e sjelljes • Mjetet dhe qëllimet Tema XXXIX: Probleme dhe prirje të kurrikulës. Kurrikula kombëtare • Filozofitë esenciale • Qartësimi I rolit të qeverisë Seminar XIII: Praktikum për formulimin e objektivave dhe synimeve Tema XXXX: Kurrikula e çensuruar • $ensura e kohëve të fundit • $ensura si gjendje Tema XXXXI: Kurrikula e teksteve • Përparësitë dhe mangësitë • Tekstet alternative • Kurrikula plotësuese Tema XXXXII: Arsimi shumëkulturor • Mësimdhënia shumëkulturore • Arsimi dygjuhësh Seminari XIV: Diskutim ballafaques rreth teksteve alternative Tema XXXXIII: Reforma e shkollës • faktorët përcaktues • Ndikimi i parimeve të tregut Tema XXXXIV: Drejtime të kurrikulës në të ardhmen • E ardhmja dhe futurizmi • Përballimi I sëardhmes Tema XXXXV: Kurrikulat e së ardhmes • Modelet e reja të kurrikulave • Fushat e reja të kurrikulës • Vlerësimi i kurrikulës

Emërtimi i lëndës Kulturë e gjuhës KODI ALB 500

Viti I

Semestri I Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e formimit të përgjithshëm

Përshkrimi

Kultura e gjuhës, si kurs i veçantë në programin e masterit shkencor për mësimdhënien e gjuhës dhe letërsisë, do të vërë theksin në disa prej dukurive të përdorimit të shqipes standarde në universitetet shqiptare, duke u ndalur, sidomos, në disa bulëza të asaj që, ndërsa i kishim vënë re qëkur dhe jo pa shqetësim, si prirje, si rrezik potencial, tashmë mesa duket po bëhen më të shpeshta se norma, sidomos edhe në rrethanat ku ndikimi i faktorëve shoqërorë në gjuhë është mjaft i ndjeshëm dhe të cilat ne i kemi ndjekur pak. Lënda jep përgjigje të drejta për një varg pyetjesh, çështjesh dhe vështirësish që u dalin studentëve në praktikën e tyre të përditshme në auditore dhe jo vetëm aty, por edhe në veprimtarinë e tyre të përditshme. Kjo lëndë trajton çështje të normës morfologjike dhe sintaksore; pjesëve të ligjëratës dhe kategorive gramatikore ku ka më shumë luhatje në zbatimin e normës, si folja, emri dhe përemri. Gjithashtu, kursi trajton çështje të rendit të fjalëve, të përshtatjes së gjymtyrëve në fjali, si dhe të shmangies së ndërtimeve të huaja. Pjesa e “Pikësimit” i kushtohet përdorimit të drejtë të shenjave të pikësimit në fjalinë e thjeshtë, në periudhën dhe në ligjëratën e drejtë.


Jashtë auditorit 90 Kreditet 6 ETFC – 150 orë



Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

1. • Gjuha letrare kombëtare e njësuar si forma më e lartë e përdorimit të shqipes së shkruar. 2. • Formimi i gjuhës shqipe të njësuar 3. • Gjuha si element themelor i kulturës kombëtare. Kultura e gjuhës si pjesë përbërëse e kulturës kombëtare shqiptare 4. • Norma letrare dhe kultura e gjuhës 5. • Respekti në gjuhë ose mirësjellja gjuhësore 6. • Politika gjuhësore ose planifikimi gjuhësor 7. • Gjuhët kombëtare dhe gjuha zyrtare në Bashkimin Evropian 8. • Normat e shqipes standarde Shprehitë e të shkruarit drejt Institucionet dhe mjetet që përçojnë normat e shqipes standarde 9. • Gjinia, trajta dhe rasa e emrit 10. • Përdorimi i emrave të përveçëm Shumësi i emrave 11. • Përemri vetor (trajtat e shkurtra të përbëra, drejtshkrimi i tyre, sintaksa e përemrave vetorë, gabime në përdorimin e trajtave të shkurtra) Përemrat pyetës kush dhe cili 12. • Përemri pronor (lakimi i tyre, përdorimi, gabime në përdorim, përemrat e emërzuar) Pronori vetvetor i (e) vet Përemrat lidhorë që, i cili 13. • Klasat e foljeve (me temë më zanore, më bashkëtingëllore) Folje me dysorë 14. • Mënyra urdhërore 15. • Rendi i gjymtyrëve në fjali (i përcaktorëve të emrit) 16. • Përshtatja e gjymtyrëve në fjali (e kryefjalës me kallëzuesin, e përcaktorëve me emrin, e kohëve në përiudhën me nënrenditje) Ndërtime shqipe në vend të ndërtimeve të huaja 17. • Parimet e drejtshkrimit të shqipes. Struktura e rregullave të drejtshkrimit të shqipes. 18. • Drejtshkrimi i zanoreve (zanoret e theksuara e, ë; 19. • Kahe të drejtshqiptimit normativ në kohën tonë. Prurje dhe ndikime nëpërmjet procesit të bashkëveprimit ndërdialektor. Shkaqet e largimit nga norma drejtshqiptimore. 20. • Drejtshkrimi i zanoreve (zanoret e

patheksuara ë paratheksore) 21. • Drejtshkrimi i zanoreve (zanoret e patheksuara ë pastheksore, fundore) 22. • Grupe dhe takime zanoresh Fjalët me grupet –ie/ -‐je 23. • Fjalët e huaja me grupet ia, ie, io, iu dhe ai, ei, oi, ui 24. • Shkrimi i bashkëtingëlloreve 25. • Shkrimi i fjalëve njësh, ndaras dhe me vizë në mes 26. • Përdorimi i shkronjave të mëdha 27. • Nyja e përparme dhe parafjalët 28. • Shkrimi i datave. Përshëndetje standarde 29. • Drejtshkrimi dhe drejtshqiptimi i numërorëve 30. • Pikësimi Shenjat e pikësimit dhe klasifikimi i tyre 31. • Pikësimi në fund të fjalisë (pika, pikëpyetja, pikëçuditja, tri pikat) 32. • Përdorime të veçanta të presjes, kllapave e thonjëzave 33. • Pikësimi i fjalisë së thjeshtë Shenjat e pikësimit midis gjymtyrëve kryesore dhe të dyta 34. • Gjymtyrët homogjene me lidhëza dhe pa lidhëza Gjymtyrë homogjene me fjalë përgjithësuese 35. • Shenjat e pikësimit në fjalitë me gjymtyrë të veçuara 36. • Pikësimi i periudhës Periudha me fjali palidhëzore 37. • Periudha me bashkërenditje 38. • Periudha me nënrenditje 39. • Pikësimi i ligjëratës së drejtë, i dialogut dhe i citimeve 40. • Pasurimi i gjuhës. Burimet e pasurimit. Pastrimi i gjuhës. 41. • Huazimet dhe ndërkombëtarizmat. Qëndrimi ndaj tyre. 42. • Tregues i fjalëve që mund të zëvendësohen plotësisht apo pjesërisht. Shqipërimi i disa prapashtesave të huaja. 43. • Ndërkombëtarizmat dhe termat e huazuar. 44. • Gjuha e folur dhe gjuha e shkruar. 45. • Format e ligjërimit në veprat artistike.

Emërtimi i lëndës Metodologji të mësimdhënies KODI ALB 516

Viti I

Semestri II Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e formimit karakterizues të programit

Përshkrimi

Kursi synon përvetësimin e bazat të pedagogjise dhe të trajtimit bashkekohor të koncepteve te reja pedagogjike. Metodat e reja teknologjike dhe roli i tyre ne pedagogjine e sotme. Nepermjet punes individuale studimore do te sygjerojme modele alternative ne forme te punimeve te shkruara (esse). Gjate kursit do te shqyrtohen çështje të tilla si: faktoret qe ndikojne ne procesin e mesimdhenies, klasifikimi i modeleve sipas zhvillimit bihejviorist, kognitiv dhe socioal, konceptet e mesimdhenies per te kuptuarit, zhvillimi i shprehive te te menduarit dhe shprehive te shoqerise se dijes.





Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

Kapitulli I. Mësuesi në shoqërinë e dijes dhe informacionit. 1. Nocioni i shoqërisë së dijes. 2. Mësimdhënia si vendimarrje 3. Roli aktual i mësuesit 4. Zhvillimi i aftësive komunikuese. Kapitulli II. Mjeshtëritë e mësimdhënies 1. Mësimdhënia efektive. 2. Menaxhimi i klasës 3. Strategjitë efektive të mësimdhënies. 4. Klasa e mirë për të gjitha llojet e nxënësve. Kapitulli III. Planifikimi i Mesimdhenies 1. Kuptimi i planifikimit 2. Procedura e planifikimit te mesimdhenies 3. Planifikimi dhe objektivat. 4. Planifikimi i mesimit 5. Permbledhje. Kapitulli IV Strategjitë e të pyeturit 1. Arti i të pyeturit. 2. Metodat e të pyeturit 3. Praktikimi i pyetjeve efektive 4. Zgjidhja e problemeve 5. Të mësuarit zbulues Kapitulli V. Modelet e mësimdhënies 1. Kuptimi i modeleve të mësimdhënies 2. Katër familjet e modeleve të mësimdhënies. 3. Modeli i analizës së detyrës. 4. Modeli i analizëëss së konceptit. 5. Modeli i realizimit të konceptit. 6. Modeli i një organizuesi të përparuar. 7. Veprimtari Kapitulli VI Mësimdhënia për zhvillimin e të menduarit të nivelit te larte. 1. Mësimdhënia e të menduarit 2. Filozofia e të menduarit kritik, 3. Metodat dhe teknikat e punës në grup që favorizojnë nxitjen e të menduarit kritik. Kapitulli VII Manaxhimi i klasës 1. Drejtimi i klasës. 2. Sistemet e drejtimit. 3. Drejtuesi efektiv.

Kapitulli VIII. Strategjitë e të mësuarit 1. Mësimdhënia e drejtëpërdrejtë. 2. Mësimdhënia me në qendër nxënësin. 3. Të mësuarit hulumtues. 4. Mësimdhënia e bazuar në projekte. 5. Mësimdhënia e integruar Kapitulli IX. Të nxënët bashkëpunues 1. Nxitja e të mësuarit bashkëpunues 2. Puna në ekip ( teamëork) 3. Strategjia e punës në grup 4. Teknikat dhe metodat e punës në grup. Kapitulli X. Stilet e të mësuarit 1. Kuptimi i stileve të ndryshme të të mësuarit. 2. Mësimdhënia bazuar në teorinë e të mësuarit konstruktiv. Kapitulli XI. Vleresimi dhe motivimi 1. Vleresimi i mesuesit dhe i mesimdhenies. 2. Vleresimi i nxenesit. 3. Motivimi i nxenesit. 4. Veprimtari

Emërtimi i lëndës Metodikë e mësimdhënies së gjuhës shqipe KODI ALB 501

Viti I


Përshkrimi

Nëpërmjet këtij kursi do të synohet për t’u sqaruar studentëve se: -‐ Vizioni i sotëm kurrikular për mësimin e gjuhës shqipe vlerësohet si bazë në zhvillimin intelektual emocinal dhe shoqëror, gjithashtu, tematika dhe nevoja pwr gjurmime e vwzhgime gjatw kursit do t’i shoqërojnë studentët pasuniversitarë si detyrim në të gjitha shkallët e studimit akademik. -‐ Ligjëratat dhe seminaret do të bëjnë të mundur njohjen për arritjet dhe lidhjet e kritereve të gjuhësisë shqiptare në fushën e mësimdhënies deri te koncepti mbi vlerësimin dhe hartimin e testeve. -‐ Metodika e mësimit të gjuhës shqipe përmbledh dhe zbërthen standarde dhe objektiva specifike në lidhje me linjat dhe strukturën e programit. Në fund studentët do të dorëzojnë një temë teoriko-‐praktike për strategjitë dhe problemet e mësimdhënies, duke u përqëndruar te parimet, kriteret, strukturën kurrikulare, organizimin dhe modelet e mësimdhënies, përmbajtjen kurrikulare, linjat dhe nënlinjat, etj. -‐ Kursi synon përgatitjen teorike dhe praktike të studentit, por mbi të gjitha do t’i orientojë drejt metodologjisë për të kryer një studim apo një kërkim. Në varësi të natyrës së objektit kërkohet të formësohen steriotipe të caktuara të të sjellurit studimor, procese të kërkimit shkencor, etj. Një pjesë e rëndësishme e kursit do të jetë aftësimi i drejtpërdrejtë i studentëve për të kryer hulumtim filologjik në mjedis, mbi platforma pune konkrete, përmes komunikimit, regjistrimit, anketimit, shqyrtimit të frytshëm të skedarëve e të katalogëve a të materialeve të tjera parësore e ndihmëse, deri te analiza, interpretimi, a përcaktimi i barazpeshuar i përfundimeve. Synime të tjera për arritje të pritshme do të jenë: -‐ Problemet teorike dhe praktike do të trajtohen përmes shumë risive didaktike -‐ Lënda e gjuhës shqipe duhet parë jo vetëm si lëmdë shkollore por si një proces kroskurrikular. -‐ Do të zbërthehen strategji dhe teknika që nxisin zhvillimin e mendimit kritik dhe edukimin global të studentëve -‐ Do të zbërthehen programe dhe plane lëndore, -‐ Forma pune për hartimin e testeve dhe vlerësimin e tyre





Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

Tema “Metodikë” apo “Didaktikë”. Rëndësia teorike dhe praktike. Objekti dhe varësia Veçoritë shkencore dhe pedagogjike të M Gj Sh Llojet e gjurmimeve shkencore. Hipoteza e gjurmimit. Disiplina kërkimore Arritjet e gjuhësisë shqiptare në fushën e mësimit të gjuhës shqipe në shkollë Kurrikula e gjuhës shqipe. Zhvillimet e sotme. Dokumentacioni shkollor. Përgatitja e mësuesit Vizioni I sotëm kurrikular për mësimin e gjuhës shqipe. Synimi dhe objektivat për mësimin e gjuhës shqipe. Parimet e sotme për mësimin e gjuhës shqipe. Fushat e studimit. Karakteristikat e kurrikulës Përmbajtja e kurrikulës. Korniza kurrikulare. Linjat e studimit. Modeled he rrugë për të realizuar një temë studimore. Struktura sintetike e planit mësimor sipas linjave të studimit. Linjat dhe nënlinjat Zhvillimi I shprehive të të folurit. Aspekti psikologjik dhe didaktik I problemit. Elementet e të shprehurit. Lidhjet e kritereve dhe metodat e zbatuara në të folurit. Përbërësit metodik të punës për zhvillimin gjuhësor të nxënësve Mësimi I ligjëratës si jnjë nga fazat më të rëndësishme për zhvilimin e të folurit Pasurimi I të folurit të nxënësve. Kushtet gjuhësore dhe psikopedagogjike Zhvillimi të folurit dialogjik dhe të folurit fonologjik. Veçoritë e punës me stilistilën gjuhësore Të shkruarit. Kalim nga të folurit në të shkruarit. çështje të sistemit të punës për krijimin e teksteve të lidhura.

Realizimi I procesit të të shkruarit. Zhvillimi I të menduarit në mënyrë krijuese dhe kritike gjatë të shkruarit Fazat e realizimit të procesit të të shkruarit. Shkrimi me karakter akademik Të shkruarit pë rtë krijuar. Metodat e reja të të shkruarit. Llojet e të shkruarit. Shkrimet e përbashkëta të nxënësve Të lexuarit. Kuptimi mbi të lexuarit Metodat e mësimdhënies për të lexuarin Modele të lexuari që lidhen me procesin e të kuptuarit Parime mbi të lexuarin Dilema mbi të lexuarin Të menduarit në mënyrë kritike gjatë të lexuarit Mësimi I sistemit gjuhësor të gjuhës shqipe. njohuritë për sistemin gramatikor Strtegjitë në lidhje me mësimin e sistemit morfosintaksor. Klasifikimi I strategjive Procese të të kuptuarit përmes strategjive Vështrim historik për mësimin e gramatikës së gjuhës shqipe në shkollë Vendi dhe roli I ushtrimeve në funksion të aftësimi praktik të nxënësve Sistemi gramatikor dhe drejtshkrimi Mësimi I gjuhës shqipe dhe drejtshkrimi I saj Zhvillime të sotme për mësimin e gjuhës shqipe Konceptet e sotme për mësimdhënien dhe nxënien Të mësuarit me standarde dhe objektiva. Zhvillimi I mendimit krititk Mësimnxënia si poces. Drejtime të reja për mësimdhënien dhe mësimnxënien në gjuhën shqipe Teknika dhe strategji gjatë procesit të integrimit të linjave dhe nënlinjave Koncepti didaktik I të pyeturit. Kuptimi dhe realizimi Pyetjet e mësuesit dhe të nxënësit Vlerësimi në lëndën e gjuhës shqipe. koncepti dhe realizimi Kritere dhe metoda për vlerësimin e nxënësve Hartimi I testeve dhe llojet e pyetjeve

Emërtimi i lëndës Metodikë e mësimdhënies së letërsissë KODI ALB 502

Viti I


Përshkrimi

Kursi ofron metodologji dhe vetedijesim liberal mbi mesimdhnien e letersise. Duke shmangur natyren spekultaive te informacionit dhe te komentit kursi perpiqet te zgjiidhe nje nga problemet me te njohura teorikisht sot: a eshte e mundur te kete mesimdhnie te letersise, sa kohe profile shkencor I studimit letrar eshte eklektik? Ne nivelin didaktik, e per rrjedhoje edhe ne nivelin conceptual shkencor te studimit letrar kursi I jep pergjigje kesaj pyetjeje duke u mbeshtetur ne terma si pervoja, dija, struktura, instrumenta te interpretimit.


Jashtë auditorit 90 Kreditet 6 ECTF – 150 orë



Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

Objekti dhe detyrat e didaktikes te leximit letrar dhe letersise Karakteri historik dhe dinamik i metodave te mesimdhenies Nxitja e mendimit te pavarur te nxenesve Nxitja e mendimit te pavarur te nxenesve Format kolektive dhe individuale te metodave te te nxenit. Programi i leximit letrar Struktura e permbajtjes Struktura e permbajtjes Plani mesimor. Plani mesimor. Mesimet introduktive ne leximin letrar. Motvimi. Mesimet introduktive ne leximin letrar. Motvimi. Biografia e shkrimtarit. Biografia e shkrimtarit. Inkuadrimi historik i copave letrare Permbledhje e materialeve per provimin e pare te pjesshem Inkuadrimi historik i copave letrare Metoda te mesimdhenies. Metodika e studimit te njohurive teorike – letrare ne lenden e leximit letrar Seminar Lidhja e tyre me prodhimin letrar. Lidhja e tyre me prodhimin letrar. Analiza kuptimore dhe artistike e copave letrare Analiza kuptimore dhe artistike e copave letrare Specifika metodike sipas gjinive letrare te tyre. Specifika metodike sipas gjinive letrare te tyre. Punet me shkrim ne lenden e leximit letrar: hartimi i teksteve letrare dhe joletrare Eseja. Llojet e saj, hartimi. Eseja. Llojet e saj, hartimi. Puna me librin artistik ne klasat 6 – 9 -‐12 Leximi shprehes Permbledhje e materialeve per provimin e pare te pjesshem Leximi shprehes. Kerkesat themelore Teknika e te folurit, frymemarrja dhe zeri. Diksioni dhe drejtshqiptimi. Diksioni dhe drejtshqiptimi. Theksi logjik dhe emocional Theksi logjik dhe emocional Metodika e ligjerates Metodika e ligjerates Metodika e ligjerates Vecorite e leximit shprehes se gjinive te ndryshme letrare Llojet e leximit shprehes: individual, i dramatizuar dhe kolektiv. Vendi i leximit shprehes. Pjeset permendesh dhe recitimi Vendi i leximit shprehes. Pjeset permendesh dhe recitimi

Emërtimi i lëndës Gjuhësi e përgjithshme KODI ALB 507

Viti I

Semestri II Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë formuese e zgjedhur nga studentët

Përshkrimi

Kursi përkufizon natyrën dhe funksionet e gjuhës, ndërtimin e brenshëm të gjuhës,nocionet themelore për një studim formal të sistemeve gjuhësore. Vëmendje e veçantë i kushtohet fonologjisë në sinkroni dhe diakroni. Shqyrtohet realiteti psikologjik i elementeve të ligjerimit, sistemi i tingujve (fonetike e fonologji), struktura e fjalës (mofologji), larmia gjuhësore (gjuhët në botë), dinamika gjuhësore (me thkes në ndryshimet fonologjike). Paraqiten parimet kryesore të hulumtimit gjuhësor përmes dy paradigmave themelore: (1)fillimeve të gjuhësiëe si shkencë, gjuhësia historike (ligjet fonetike, metoda krahasuese, përcaktimi i familjes indoeuropiane) dhe (2) gjuhësisë strukturaliste, vëzhgimit mbi prirjet moderne të gjuhësisë .


Jashtë auditorit 110 Kreditet 8 ECTF – 200 orë



Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110


60 orë leksione

Objekti i studimit të gjuhësisë. Gjuha – fenomen shoqëror. Funksionet e gjuhës. Gjuha dhe komunikimi njerëzor. Gjuhësia – shkencë shoqërore. Historia e mendimit mbi gjuhën. Fillimet e gjuhësisë. Greqia dhe Roma e lashtë. India. Mesjeta. Humanizmi dhe Renesanca. Racionalizmi. Shekulli 18-‐të. Gjuhësia si shkencë e pavarur – sh. 19-‐të Gjuhësia krahasimtare-‐historike. Biologjizmi në gjuhësi. Gramatikanët e rinj. Gjeografia gjuhësore. Gjuhësia dhe semilogjia Seminar për seminologjinë Probleme epistemologjike Sistemi gjuhësor Natyra e strukturës gjuhësore Të folurit dhe funksionet e tij Komunikimi Veçansia e gjuhës njerëzore Seminar për komunikimin Gjuha dhe realiteti Gjuha dhe ligjërimi Këndvështrimi diakronik dhe sinkronik Fonetika dhe fonologjia Fonologjia dhe prozodia. Gramatikë .morfologjia Seminar për morfologjinë Gramatikë .sintaksa Përmbledhje e materialeve për kontrollin e parë të pjesshëm kontrolli i pjesshem I Gramatikë . thënia dhe teksti Semantika Semantikë Akti kumtues dhe komunikimi Gjuhët standarde Ekspasioni gjuhësor Evolucioni dhe afria e gjuhëve Klasifikimi i gjuhëve Gjuhësia krahasimtare-‐historike. Gramatikanët e rinj. Gjeografia gjuhësore. F. de Saussure dhe strukturalizmi. Shkolla e Pragës dhe fonologjia. Seminar për shkollën e Pragës Gjuhësia funksionale Binarizmi i Jakobsonit Seminar për gjuhësinë funksionale Glosematika daneze. Sociolinguistika. Gjuhësia amerikane Bloomfield dhe blumfildianistët. Gjuhësia gjenerative-‐transformacionale Sociolinguistika. dhe zhvillimi i saj Vështrim historik për sociolinguistikën

Sociolinguistika. Termat e komunikimit Procesi i komunikimit: Emërtimi i mesazhit; Bartja e mesazhit; Receptimi i mesazhit Shenja gjuhësore. Tre tipa shenjash: indicie; ikona; simbole Tre tipa shenjash: indicie; ikona; simbole Ligjërim, kompetencë dhe performancë Analiza e përbërësve të pandërmjetmë Analiza e përbërësve të pandërmjetmë Derivacioni: rrënja, tema, shtesat Derivacioni: rrënja, tema, shtesat Seminar për derivacionin Monema. Llojet e monemave Fjala, fjala sintaksore, leksema Noam Chomcky dhe gjuhësia gjenerative

Emërtimi i lëndës Interpretim i teksteve letrare KODI ALB 503

Viti I

Semestri II Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplina formuese te ngjashme ose integruese me didsiplinat karakterizuese

Përshkrimi

Kursi Interpretim i teksteve letrare (ALB 503) eshte nje perpjekje qe synon te njohe e te pergatise studentet me pikepamje e metotodologji te pershtashme per interpretimin e teksteve letrare. Ai udhehiqet prej domosdoshmerise per te menjanuar sa me objektivisht e ne menyre te vetedijshme empirizmin e jashtezakonshem qe sundon interpretimin. Pergjithesisht, ky kurs mund te perkufizohet si nje organon i orientuar nga parimet e hermeneutikes fenomenologjike.





Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

Rimarrje e disa koncepteve themelore nga Teoria e Letersise: Koncepti mbi letersine dhe mbi studimin e saj. Zgjidhja metodike e çeshtjes. Karakteri i paperfunduar i studimit te letersise si njohje sistematike.. Natyra e letersise. Percaktimi i letersise si entitet fiksional mbi konceptin e gjuhes se letersise Funksioni i letersise. Kocepti mbi funksionin si koncept historik. Studimi i jashtem: metodologjite pozitiviste: studimi biografik, psikologjik, sociologjik e filozofik i letersise. Studimi brendshem i letersie: menyra e ekzistences se vepres letrare, koncepti i normes si strukture e domosdoshme. Shtresa tingullore e vepres letrare. Stili si koncpet historik. Figura. Natyra dhe lloje te prozes rrefimtare; Zhanret letrare; Vleresimi Hemeneutika: caktimi terminologjik e disiplinar. Drejtimet kryesore te hermeneutikes moderne Hemeneutika: caktimi terminologjik e disiplinar. Drejtimet kryesore te hermeneutikes moderne Hemenutika romantike: Friedrich Schleiermachet dhe Wilhelm Dilthey; Hemeneutika ekzistenciale e fenomenologjike: Edmund Husserli dhe Martin Heidegger Gadamer: hermenutika filozofike Paul Ricoer: hermeneutika fenomenologjike Habermass: hermenutika kritike Hermeneutika strukturaliste; Sosyri, Strukturalizmi ne Evrope, Shkolla e Prages dhe e Kopenhagenit, Strukturalizmi ne Amerike Derrida: dekonstruksionizmi; hermenutika teologjike; hermeneutika letrare. Drejtime te tjera hernmeneutike Teorite moderne mbi interpretimin: Kritika e Re: koncepte kyçe. Formalizmi Rus. Parimet teorike te pergjithshme; poezia, proza dhe historia letrare. Koncepte kyçe. Gjuhesia moderne ne studimin e letersise. Koncepti i shenjes nga Saussure. Shkolla e Prages, struktura dhe funksioni. Koncepte kyçe. Strukturalizmi: vdekja e autorit, studimi i narratives, sintaksa narrative, metafora dhe metonimia. Koncepte kyçe. Psikoanaliza: modele te interpretimit psikoanalitik, Zhak Lakani. Koncepte kyçe. Feminizmi: modele te interpretimit. Koncepte kyçe. Marksizmi: koncepte kyçe. Modele te ineterpretimit. Historicizmi dhe studimet kulturore: historiczmi i ri. Michel Foucault. Koncepte kyçe. Postkolonializmi dhe studimet racore. Nga orientalizmi te dekonstruksioni. Koncepte kyçe. Teorite letrare gjinore. Teorite letrare gjinore. Teorite e Pergjigjes se Lexuesit. Hermeneutika dhe fenomenologjia. Roman Ingarden: Procesi i te lexuarit, fenomenologjia e tekstit, autori. Teori te Pergjigjes se Lexuesit. Shkolla e Gjeneves, Wolfgang Iser. Teoria e pritjes. Modele te interpretimit, determinimi tekstor i metodes: Struktura te romantizmit shqiptar

Struktura te romantizmit shqiptar. Raste Struktura te romantizmit shqiptar. Raste PROVIM I PJESSHEM II Fillimet e modernitetit. Raste Fillimet e modernitetit. Raste Fillimet e modernitetit. Raste Realizmi socialist Realizmi socialist Realizmi socialist Letersi e sotme shqipe Letersi e sotme shqipe Letersi e sotme shqipe Letersi boterore Letersi boterore Letersi boterore Letersi boterore Letersi boterore

Emërtimi i lëndës Antropologji e kulturës KODI ALB 505

Viti II

Semestri I Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e formimit të përgjithshëm

Përshkrimi

Nëpërmjet leksioneve dhe seminareve vëmendja do të drejtohet më tepër në tipare të tilla si: gjuha e artikuluar dhe figurative, ritet funerale, magjike, artet, religjonet, zakonet, farefisnia: si dhe teknikat instrumentale të kujtesës. Antroplogjia kulturore si një fushë e dijes përfshin mjaft koncepte e praktika që kanë të bëjnë me “studimin e njeriut” si karakteristikë e një epoke historike dhe e një rrethane kulturore të caktuar. Trajtimi I temave të tilla si: modelet kulturore dhe natyra e tyre, gjuha dhe kultura, kultura si tekst dhe përkthim kulturash, fjala si element i personalitetit, psikoanaliza dhe mitologjia; zbërthejnë natyrshëm disa nga veçoritë që janë të lidhura edhe me botën kulturore e psikologjike të shoqërisë në zhvillim. Në këtë sfond do të ndërtohen edhe mjaft çështje të antropologjisë kulturore shqiptare të lidhura ngushtë me integrimin e shoqërisë shqiptare me kulturën e popujve të tjerë të Europës. Në këtë aspekt do të vështrohen edhe disa çështje që kanë të bëjnë me kulturën ndërkufitare të vendeve fqinje, dhëniet dhe marrjet, si dhe integrimi kulturor i shqiptarëve gjatë emigracionit biblik pas vitit ’90 të shek. XX.





Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110


60 orë leksione

Një histori e shkurtër e antropologjisë kulturore. Antropologjia si dije e kufirit. Distanca dhe veçimi, ta kthesh diçka në të huaj. “Rrugët pa dalje” të postmodernizimit etnografik. Trillime: letrare, sistemore dhe konceptuale. Antropologjia kulturore në SHBA. Modelet kulturore: natyra e tyre. Modele përfaqësuese dhe modele vepruese, ato vendimore dhe gjeneruese. Statusi i modeleve. Gjuha dhe kultura. Kultura si tekt dhe përkthim kulturash. Simboli i shenjave dhe format e tyre. Ndikimi i modeleve të pavetëdijshme mbi sjelljen shoqërore. Fjala si element i personalitetit Antropologjia kulturore dhe miti. Psikanaliza dhe mitologjia. Mbi gjenezën dhe domethënien e mitit. Mbi strukturën dhe domethënien e mendimit magjik. Teoria e sistemeve dhe antropologjia. Fryma europiane në kulturën shqiptare brenda diversiteti fetar. Koncepti antropologjik mbi sistemet e besimit. Tipare të kulturës shqiptare. Marrëdhëniet e kulturës shqiptare me ato të popujve të Mesdheut. Kontributi i dijetarëve franceskanë në studimin e antropologjisë kulturore shqiptare. Drejt një etnografie dhe antropologjia kozmopolite. Shkenca e etnologjisë dhe disa veçori të saj. Teori dhe kritere për klasifikimin e popujve të botës. Klasifikimi gjuhësor. Klasifikimi antropologjik. Klasifikimi ekonomik. Etnia dhe etnokultura e popullit shqiptar. Trojet, popullsia dhe emri historik i shqiptarëve. Përqasje etnokulturore me etnitë fqinje. Tema mbi origjinën e ilirëve. Vazhdimësia etnokulturore iliro-‐shqiptare. Krahinat etnologjike dhe rajonizimi I tyre. Lëvizjet migruese të shqiptarëve. Komunitetet shqiptare në diasporë. E drejta zakonore e popullit shqiptar. Kanun i Lekë Dukagjinit dhe veçoritë e tij. Kanuni I Labërisë dhe kodifikimi I tij. Kalendari festiv popullor i shqiptarëve. Lidhjet martersore dhe karateri I tyre.

Ceremonia e fejesës (zënia) dhe ndërmjetësia. Tiparet dhe funksionet e familjes shqiptare. Doke, rite dhe ceremoni familjare. Doke, rite dhe ceremoni për vdekje. Vajtimi dhe ligjërimi popullor shqiptar. Ekonomia fshatare dhe zhvillimi i bujqësisë. Lindja e blektorisë dhe zhvillimi i saj në Shqipëri. Organizimi i jetës blektorale. Vendbanimet dhe banesa popullore, struktura formuese e fshatit. Tipa të banesës qytetare dhe urbanistika qytetare. Përvoja ndërtuese e shqiptarëve Veshjet popullore-‐njohuri të përgjithshme. Elemente të kulturës së lashtë në veshje. Mendimi i prof.Andromaqi Gjergji për veshjet shqiptare. Mjeshtëritë popullore –tekstilet popullore. Mjeshtëria e zejtarisë popullore. Studiuesit shqiptarë për antropologjinë kulturore.

Emërtimi i lëndës Analizë e tekstit KODI ALB 504

Viti II


Përshkrimi

Ky program paraprin njohuritë për analiza gjuhësore që do t’u shërbejnë studentëve të gjuhës dhe letërsisë shqipe, që studiojnë në nivelin Master Shkencor në Mësimdhënie ( cikli i dytë i studimeve)me sistemin Bachelor, të cilët përgatiten për mësimdhënie në cikle të ndryshme të arsimit 9-‐vjeçar dhe të shkollave të mesme. Për leksionet e paraqitura jemi mbështetur në literaturë të gjerë bashkëkohore në gjuhën shqipe dhe gjuhë të huaj. Literatura e paraqitur veças për çdo leksion është një mundësi tjetër për aftësimin e studentëve lidhur me analizat gjuhësore të teksteve. Njohuritë e dhëna jepen të përpunuara nga ana didaktike për të rritur nivelin e të nxënit. Synon të pajisë studentët me njohuri rreth funksioneve të mjeteve të shprehjes dhe motivimin e përdorimit të tyre në tekst. Gjithashtu synon të ndihmojë për zotërimin aktiv të gjuhës letrare, për njohjen e mjeteve popullore të shprehjes, shumë të pasura e të larmishme si dhe për zhdërvjelltësimin e të folurit.





Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110


60 orë leksione

TEKSTI DHE METODA E ANALIZËS SË TEKSTIT TEKSTI PËR ANALIZË METODA E ANALIZËS SË TEKSTIT VLERAT E SHNDËËRRIMIT TË TEKSTIT TEKSTI DHE BASHKIMI I DOMETHËNIEVE PËRCAKTIMET E DOMETHËNIEVE PROCEDURAT E ANALIZËS SË TEKSTIT FJALA SI NJËSI GJUHËSORE VLERAT E FJALËS NË GJUHËN SHQIPE PËRMBAJTJA LEKSIKORE E FJALËVE NË GJUHËN SHQIPE KUPTIMI LEKSIKOR SI NJËSI THEMELORE SEMANTIKE LEKSIKU DHE SHTRESIMI I TIJ SHTRESIMI I LEKSIKUT TË SHQIPES NGA PIKËPAMJA E NORMËS LETRARE SHTRESA POTENCIALE E LEKSIKUT TË SHQIPES PASTËRTIA E LEKSIKUT DHE PASURIMI I TIJ ME BRUMIN AMTAR KRIJIMTARIA GJUHËSORE E SHKRIMTARIT DHE TEKSTI 2 orë LEKSIKU POPULLOR SI BURIM PASURIMI LEKSIKU POPULLOR DHE TË FOLMET KRITERET PËR CAKTIMIN E BURIMIT POPULLOR TË FJALËVE SHTRESIMI I LEKSIKUT DIALEKTOR DHE KRAHINOR LEKSIKU DIALEKTOR E KRAHINOR DHE VLERAT E TIJ 2 orë DIALEKTALIZMA LEKSIKORË NË LETERSINË ARTISTIKE DIALEKTALIZMA LEKSIKORË NË LETERSINË POLITIKO-‐SHOQËRORE 2 orë FRAZEOLOGJIA E GJUHËS SHQIPE DHE VLERAT E SAJ VEÇORI TË NORMËS LETRARE NË FRAZEOLOGJI VARIACIONET NË FRAZEOLOGJI KARAKTERI POPULLOR I FRAZEOLOGJISË SË ÇAJUPIT LOKUCIONET LIBRORE PËRDORIMI STILISTIK I “CONTRADICTIO IN ADIECTO” 3 orë STILI POLITIKO-‐SHOQËROR GJUHA E SHTYPIT NË KOHËN TONË ZHVILLIMI I GJUHËS SË SHTYPIT SOT SASIA DHE LLOJI I FJALËVE NË SHKRIME TË GAZETËS TEKSTI DHE METODA E ANALIZËS SË TEKSTIT 2 orë METODA E ANALIZËS SË TEKSTIT PËRCAKTIMET E DOMETHËNIEVE KUPTIMI LEKSIKOR SI NJËSI THEMELORE SEMANTIKE SHTRESIMI I LEKSIKUT TË SHQIPES NGA PIKËPAMJA E NORMËS LETRARE KRITERET PËR CAKTIMIN E BURIMIT POPULLOR TË FJALËVE SHTRESIMI I LEKSIKUT DIALEKTOR DHE KRAHINOR 2 orë LEKSIKU DIALEKTOR E KRAHINOR DHE VLERAT E TIJ DIALEKTALIZMA LEKSIKORË NË LETERSINË ARTISTIKE DIALEKTALIZMA LEKSIKORË NË LETERSINË POLITIKO-‐SHOQËRORE FRAZEOLOGJIA E GJUHËS SHQIPE DHE VLERAT E SAJ VEÇORI TË NORMËS LETRARE NË FRAZEOLOGJI VARIACIONET NË FRAZEOLOGJI KARAKTERI POPULLOR I FRAZEOLOGJISË SË ÇAJUPIT LOKUCIONET LIBRORE PËRDORIMI STILISTIK I “CONTRADICTIO IN ADIECTO”

STILI POLITIKO-‐SHOQËROR GJUHA E SHTYPIT NË KOHËN TONË ZHVILLIMI I GJUHËS SË SHTYPIT SOT SASIA DHE LLOJI I FJALËVE NË SHKRIME TË GAZETËS

Emërtimi i lëndës Gjuhësi informatike KODI ALB 508

Viti II

Semestri I Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplina formuese për aftësimin informatik

Përshkrimi

Kursi synin aftesimin e studenteve per te analizuar tekstin permes metodave kompjuterike. Shqyrtohen metodologji te perpunimit automatik te te dhenave gjuhesorer ne rrafshin morfologjik, sintaksor, e semantik.





Ushtrime 2 15 35

Gjithsej 6 60 90


45 orë leksione

A. Përshkrimi i shkurtër i qëllimt të lëndës Të jepen konceptet themelore të lëndës dhe të aftësohen studentët për përpunimin kompjuterik të të dhënave gjuhësore dhe për analiza kompjuterike tekstesh të shkruara. B. Temat e seancave të leksioneve të ndërtuara në formë problemore: 1. Objekti i gjuhësisë kompjuterike. Fillimet e gjuhësisë kompjuterike. Fushat kryesore të gjuhësisë kompjuterike: Njohja dhe sinteza e ligjërimit; semantika kompjuterike; ndërtimi i analizuesve automatikë; studimi i evolucionit të gjuhës; përkthimi me makinë; programet POS tagging; gjuhësia e korpuseve; leksikografia komjuterike (6 orë). 2. Programet përpunuese të tekstit dhe karakteristikat e tyre: Notepad, Wordpad; Microsoft Office dhe modulet e tij (Word, Excel etj.). (4 orë) 3. Njohja dhe sinteza e ligjërimit: njohja automatik e të folurit; sinteza e ligjërimit (2 orë) 4. Përkthimi me makinë: dekodimi dhe rikodimi i tekstit. (2 orë) 5. Semantika kompjuterike. Gjuhësia e korpuseve. Etiketuesit e pjesëve të ligjëratës: programet SGML dhe XML. (4 orë). 6. Leksikografia kompjuterike (4 orë). 7. Analizuesit automatikë të teksteve: programet e konkordancave KWIC e SCP (8 orë).

Emërtimi i lëndës Letërsi e krahasuar KODI ALB 506

Viti II

Semestri I Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e formuese e zgjedhur nga studentët

Përshkrimi

Lënda synon përshkrimin dhe analizën në rrafshin universitar, të disa çështjeve themelore të letërsisë së krahasuar, si perspektivë e studimit të letërsisë. Nëpërmjet studimit, analizave dhe krahasimit do të jepen veçori specifike të kësaj disipline. Përmes shqyrtimit konkret, të veprave që u përkasin kulturave e gjheve të ndryshme, atyre që i takojnë së njëjtës trevë gjuhësore e kulturore ravijezohen teorikisht e praktikisht konturet arketipale te letersise si e tille, ne pikepamje strukturore e lendore.





Ushtrime 3 30 45

Gjithsej 8 90 110


60 orë leksione

Përkufizime mbi disiplinën. Vepra e huaj. I huaj/Kombëtar/I njohur Përkthimet dhe tekstet e përkthyera. Një mjet i zakonshëm takimi me një vepër të huaj. Teoritë e përkthimit dhe stilistika e krahasuar. Letërsia që do përkthyer dhe sistemi i pritjes. Trevat gjuhësore, trevat kulturore. Letërsitë e quajtura klasike. Letërsitë e quajtura regjionale ose dialektore. Nje koncetim krahasues i leximit. Imazhi i të huajës. Letërsia botërore. Cështjet e një historiografie letrare krahasuese. Zgjedhjet metodologjike themelore. Epoka, lëvizjet, rrymat letrare. Pikat kyce të historiografisë letrare krahasuese. Ceshtje të periodizimit. Historia e gjinive. Historiografia kombëtare/Historiografia krahasuese. Rrymat dhe levizjet letrare. Ndërmjetësit. Historia e librit dhe e shtypshkronjave. Historia e kritikës. Historia e përktimeve dhe e përkthyesve. Historia e vënieve në skenë. Mitet letrare. Terminologjia. Mjetet e punës. Perspektivat e kërkimeve. Format artistike. Kufijtë e letrares. Letërsia dhe paraletërsia. Letërsia gojore.Letërsia popullore. Letërsia për fëmijët dhe për rininë. Perspektiva të kërkimit krahasues. Letërsia dhe artet joverbale. Cështje të përgjithshme. Letërsia dhe artet pamore. Letërsia dhe kinemaja. Letërsia dhe muzika. Drejt një poetike krahasuese. Një qasje krahasuese drejt nocionit të tekstit. Rregullat, konstantet, invariantet. Konstantet dhe invariantet. Poetika perëndimore dhe poetika lindore. Disa cështje të poetikës së krahasuar. Poetika dhe stilistika etj. Poetika e rrëfimit. Poetika e spektaklit. Një poetikë e hapsirës? Një poetikë e fiksionit? Një mënyrë femërore e të shkruajturit? E ardhmja e një disipline. Kufijtë e komparativizmit. E ardhmja e një metode E ardhmja e një problematike.

E ardhmja e një etike. Disa arritje të hitoriografisë krahasuese. Letërsia krahasuese dhe epoka bashkëkohore. Nga ndikimi tek receptimi. Historia e receptimit. Estetika e receptimit. Perspektiva e studimeve të receptimit. Shqyrtime mbi pune kërkimore konkrete të studimeve krahasuese. Shqyrtime mbi pune kërkimore konkrete të studimeve krahasuese. Shqyrtime mbi pune kërkimore konkrete të studimeve krahasuese.

Emërtimi i lëndës Praktikë mësimore KODI ALB 509

Viti II

Semestri II Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Disiplinë e FOMIMIT PRAKTIK

Përshkrimi

Si formë e rëndësishme e organizimit të procesit mësimor në shkollën e lartë që përgatit mësues, praktika pedagogjike, ka për qëllim të aftësojë studentët nga pikëpamja profesionale, për të dhënë mësim në përputhje me kërkesat bashkëkohore që shtrohen sot për forcimin cilësor të shkollës dhe për t’i aftësuar me shprehi praktike për shkollën dhe jetën. Kandidati pergatitet te zhvillojë orë mësimi me nivel të mirë, duke u përgatitur seriozisht e me përgjegjësi për orën e mësimit nga ana shkencore dhe pedagogjike-‐metodike. Ai duhet të realizojë, në lidhje organike, të gjitha momentet e orës së mësimit, në bazë të hartimit të plan-‐konspektit të detajuar, duke i kushtuar kujdes realizimit të të gjitha objektivave pedagogjike. Kandidati pergatitet të përdorë pyetje logjike, argumentime, interpretime, analiza, krahasime, përfundime dhe të nxjerrë konkluzione për dukuritë, ngjarjet e faktet që analizon. Në tërë procesin e punës të ai drejtohet te udhëhiqet nga përvoja bashkëkohore perëndimore që shprehet në literaturën metodike që qarkullon sot si “Të mësuarit me objektiva”, sipas modelit A/94, projekti “Kualida”, “Strategjitë e të mësuarit”, ERR etj. Synohet qe kandidati te krijojë situata problemore në orët e mësimit, duke lidhur natyrshëm punën e mësuesit me atë të nxënësit në orën e mësimit, me një veprimtari të gjallë e efektive, të aftësojë nxënësit për zgjidhjen e detyrave të pavarura në klasë e në shtëpi në mënyrë krijuese, kundër riprodhimit mekanik. Kandidati pergatitet të jetë i përgatitur çdo ditë me një plan-‐konspekt të hollësishëm e të miratuar një ditë më parë nga mësuesi metodist i shkollës ku kryen praktikën, të ndjekë të gjitha aktivitetet me karakter kulturor e edukativ brenda e jashtë shkollës, të marrë pjesë në të gjitha mbledhjet dhe aktivitetet me karakter shkencor-‐pedagogjik, që do të zhvillohen gjatë praktikës e të japë mendime të lira e të pavarura. Kandidati do të ketë fletoren e veçantë të shënimeve, të analizave të orëve, vërejtjet e detyrat e lëna nga mësuesi formator, metodist, pedagogu apo drejtori, pas çdo ore të vëzhguar.

Ngarkesa në orë Në auditore

Jashtë auditorit Kreditet 10 ETCS = 250 orë

Kredite (ECTS) Praktikë Format e mësimdhënies Praktikë 7 175 orë

Përgatitje 3 75 orë

Gjithsej

10 250 orë

Temat që do trajtojë lënda në formimin praktik

250 orë

10 – 12 orë në javë për secin grup tematik (15 javë)

VËZHGIM ORËSH TË DREJTUARA NGA MËSUESI METODIST. -‐ NJOHJA ME KËRKESAT E PROGRAMIT. -‐ SYNIMET DHE OBJEKTIVAT E LËNDËS. PROBLEMATIKAT E KLASËS. REZULTATET E NXËNËSVE. NXËNËSIT E TALENTUAR DHE ATA ME DOBËSI. PËRCAKTIMI I NIVELEVE. NJOHJA ME DOKUMENTACIONIN SHKOLLOR: PLANET VJETO I PLANKONSPEKTIT PARALEL ME PUNËN E MËSUESIT METODIST. PËRCAKTIMI I OBJEKTIVAVE PËR CDO ORË MËSIMI: OBJEKTIVA TË PËRGJITHSHËM, SPECIFIKË DHE ME NIVELE. PËRCAKTIMI I METODAVE DHE TË TEKNIKAVE MËSIMDHËNËSE SIPAS LINJAVE NËNLINJAVE DHE TEMËS SË VECANTË PRAKTIKA MËSIMORE SIPAS METODOLOGJISË SË MËSIMDHËNIES ME NË QENDËR NXËNËSIN: NDRYSHIMI NGA DHËNËS I THATË I NJOHURIVE -‐ NË LEHTËSUES TË SITUATAVE MËSIMDHËNËSE. KAPËRCIMI NGA KËRKESAT E TIPIT MËSIMDHËNËS NË MËSIMNXËNIE ( NDËRVEPRUES, ANALIZUES, SINTETIZUES, VLERËSUES) PËRSOSJA E TEKNIKAVE TË GJUHËS SË FOLUR: PËRCAKTIMI I OBJEKTIVAVE SPECIFIKE, ZGJEDHJA E METODËS. TË FOLURIT DHE DISKUTIMI, ZHVILLIMI I TË DËGJUARIT AKTIV BASHKËVEPRIMI NË SITUATA KONKRETE DHE VLERËSIMI I TYRE. METODAT DHE TEKNIKAT E MËSIMDHËNIES GJATË ANALIZËS SË PJESËS LETRARE. AUTORË DHE DREJTIME LETRARE. ZGJEDHJA E METODËS PËR LINJËN “TË LEXOJMË” STRATEGJITË E TË LEXUARIT. MESAZHET DHE PORTRETIZIMI I PERSONAZHEVE. PUNA ME STILISTIKËN DHE FJALORIN, VECIRITË E STUDIMIT TË TEKSTIT: POEZI, PROZË, DRAMATIKË.

PLANI ORGANIZATIV NË LINJËN “NJOHURI GJUHËSORE' METODIKA E PUNËS, DHËNIA E NJOHURIVE TË REJA: MORFOLOGJI, SINTAKSË, LEKSIKOLOGJI, FJALËFORMIM, DREJTSHKRIM. USHTRIMET GJUHËSORE, RAPORTI INDUKSION-‐DEDUKSION METAGJUHË APO ORË E INTEGRUAR PROCESI I TË SHKRUARIT TE NXËNËSIT: PROGRAMI I GJUHËS SHQIPE DHE LLOJET E PUNËVE ME SHKRIM. DETYRAT E SHTËPISË DHE PUNËT E PAVARURA. TË SHKRUARIT ME NDJENJË DHE IMAGJINATË, PLOTËSIMI I DOSJEVE TË NXËNËSVE PËR PUNËT ME SHKRIM. VLERËSIMI I PUNËVE ME SHKRIM. REALIZIMI I PUNËVE ME PROJEKTE. PËRCAKTIMI I OBJEKTIVAVE TË ARRITJEVE, INTEGRIMI NDËRLËNDOR, NDJEKJA SIPAS GRUPEVE TË PUNËS, HAPAT E REALIZIMIT, HARTIMI I PËRFUNDIMEVE TË PROJEKTIT NJOHJA DHE PLOTËSIMI I “DOSJES SË VLERËSIMIT TË NXËNËSVE” RËNDËSIA DHE ELEMENTËT PËRBËRËS, MODELET E PUNËVE ME SHKRIM, VLERËSIME PËR ECURITË E TEKNIKAVE TË LEXIMIT DHE TË PËRPUNIMIT TË TEKSTIT, ARRITJET GJATË KONTROLLIT ME TESTE DHE MINITESTE. KASETA DHE REGJISTRIME. PËRGATITJA PËR MBROJTJEN DHE VLERËSIMIN E PRAKTIKËS MËSIMORE: PLOTËSIMI I PROTOFALIT TË KANDIDATIT, KU DO TË KETË: MODELE DITARI, ESE PËR MËSIMDHËNIEN, NJË TEST I PËRGATITUR PËR NJË KAPITULL, PËRGATITJA E NJË MINITESTI, RELACION PËR KRYERJEN E PRAKTIKËS MËSIMORE VLERËSIMI I MËSUESIT METODIST, ETJ.

Emërtimi i lëndës Mbrojtje e diplomçs KODI ALB 598

Viti II

Semestri II Vendin që zë lënda në formimin tërësor të studentit Mbrojtje e diplomës

Përshkrimi

Teza për mbrojtjen e Diplomës në Programin Akademik ‘MASTER I SHKENCAVE NË MËSIMDHËNIEN E GJUHËS SHQIPE DHE LETËRSISË’ është një punë me shkrim rreth 60 -‐ 120 faqe, me synim prurjen origjinale kërkimore në një fushë me drejtim didaktik, detyrimisht e integruar me shqyrtimin shkencor ne studimin gjuhësor apo letrar. Dorëzimi i saj në përfundim të studimeve të programit Master i Shkencave është detyrim dhe kusht për diplomimin e çdo studenti. Përcaktimet formale mbi punën parashikohen në një rregullore të posaçme të studimeve në programin Master

Ngarkesa në orë Në auditore

Jashtë auditorit Kreditet 20 ETCS = 500 orë


Format e mësimdhënies Leksione

Ushtrime

Gjithsej 20 500 orë

filologji’ezbatuar’nëedukim’ kodi’’...

Documents