FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA(1)

dr Wanda Pełka wanda.pelka@wp.pl

We współczesnym świecie finansów zmienna jest wielkością stałą a ryzyko jedyną pewnością”.

Gregory Millman

Program wykładuFINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA

1. Rodzaje przedsiębiorstw i czynniki zewnętrzne determinujące funkcjonowanie firm.

2. Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa – instrumenty zabezpieczające.

3. Sprawozdania finansowe.4. Struktura majątku przedsiębiorstwa.5. Źródła finansowania działalności przedsiębiorstw.6. Zarządzanie majątkiem obrotowym w przedsiębiorstwie.7. Wartość przedsiębiorstwa – wycena spółek. 8. Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.9. Mechanizm dźwigni finansowej i operacyjnej.10. Struktura kapitału w przedsiębiorstwie. 11. Opodatkowanie działalności przedsiębiorstw.12. Zarządzanie kosztami w przedsiębiorstwie.13. Inwestycje materialne przedsiębiorstwa.14. Analiza sytuacji finansowej wybranych jednostek służby zdrowia. 15. Innowacje a rozwój przedsiębiorstw.

2

LITERATURA

1. J. Szczepański, L. Szyszko (red), Finanse przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2007.

2. M. Panfil (red) Finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa. Studia przypadków, Difin, Warszawa 2008.

3. W. Dębski, Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2005.

4. M. Wypych, Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, Wyd. Absolwent, Łódź 2007.

5. A. Rutkowski, Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2007.

6. J. Czekaj, Z. Dreszer, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2007.

3

EGZAMIN

Część I: Test (aspekty teoretyczne – „słownik”)

Część II: Analiza SWOT dla określonej spółki

+ problemy analityczne (10 zagadnień) + własny

komentarz do analizowanych problemów

4

Rodzaje przedsiębiorstw- kryterium wielkości zatrudnienia i obrotu wg Rozporządzenia Komisji Europejskiej

z dnia 25.02.2004 r.

1) Mikrofirmy 2) Małe przedsiębiorstwa 3) Średnie przedsiębiorstwa 4) Duże przedsiębiorstwa

5

FAZY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA

1) Faza seed (zasiewu, zalążkowa)2) Faza start-up (startu, uruchomienia działalności)3) Faza ekspansji 4) Faza trwałego rozwoju

6

ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

1) Koniunktura gospodarcza (cykl koniunkturalny: ożywienie, rozkwit, pogorszenie i recesja)

2) Polityka kursu walutowego3) Polityka monetarna 4) Polityka fiskalna5) Inflacja

A OBECNY ŚWIATOWY KRYZYS FINANSOWY

7

PRZYCZYNY KRYZYSU FINANSOWEGO

1) USA – specyfika rozwoju gospodarki amerykańskiej

2) Segment kredytów subprime

3) Spadek cen nieruchomości (spadek popytu)

4) Rozwój instrumentów i technik transferu ryzyka (sekurytyzacja)

5) Spadek wartości papierów wartościowych wyemitowanych na bazie wierzytelności hipotecznych – ucieczka inwestorów od papierów toksycznych

6) W USA pomoc państwa dla instytucji finansowych tracących płynność (Fannie Mae, Fredie Mac)

7) W kłopoty wpadają banki inwestycyjne Lehman Brothers, AIG

8) Załamanie na rynkach akcji, przenosi się do Europy – problemy europejskich banków

9) Decyzja rządu USA o wsparciu sektora finansowego kwotą 700 mld USD

10) W Europie rządy zaczynają wspierać finansowo banki, gwarantują depozyty + obniżenie stóp procentowych

8

RYZYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA

RYZYKO KURSOWE

Instrumenty zabezpieczające przed ryzykiem kursowym

9

10 W A L U T Y

PLN

GBP

CAD

EUR

CZK

SEK

NZD

AUD

NOK

DKK

USD

SKK

HUF

RUB

JPY

CHF

CNY

HKD

LTL

LVL

EEK

UAH

Kurs walutowy – cena danej waluty wyrażona w

innej walucie

Zapis kursu walutowego to kwotowanie (notowanie)

np. EUR/PLN: 3,6994/3,7093

waluta bazowa

1, 100, 1000

waluta kwotowana

BID/OFFER (ASK)

11

12

Z M I A N Y K U R S U W A L U T O W E G O

Aprecjacja

Deprecjacja

Rewaluacja

Dewaluacja

13 Aprecjacja i deprecjacja waluty krajowej (np. PLN) EUR/PLN

t

3,9

3,8

Aprecjacja PLN

EUR/PLN

Deprecjacja PLN

3,8

4,0

Aprecjacja PLN to deprecjacja EUR

EUR/PLN: 3,9

EUR/PLN: 3,8

Deprecjacja PLN to aprecjacja EUR

EUR/PLN: 3,8

EUR/PLN: 4,0Uwaga ! Przy kwotowaniu bezpośrednim nie można utożsamiać zmiany kursu ze zmianą wartości waluty.

14Wpływ zmian kursu

walutowego na

eksport i import

a) aprecjacja PLN

EUR/PLN: 4,0000 3,9000

100 szt. x 4,0000 = 400 PLN

100 szt. x 3,9000 = 390 PLN

b) deprecjacja PLN

EUR/PLN: 3,8000 3,9000

50 szt. x 3,8000 = 190 PLN

50 szt. x 3,9000 = 195 PLN

15

(2) Wpływ zmian kursu walutowego na bilans handlowy kraju

(a) wzrost nadwyżki eksport > import waluta krajowa słaba

(b) spadek nadwyżki eksport < import waluta krajowa mocna

(c) wzrost deficytu eksport < import waluta krajowa mocna

(d) spadek deficytu eksport > import waluta krajowa słaba

16Czynniki determinujące kierunek zmian kursu EUR/PLN i USD/PLN

Ryzyko kursowe – jest wynikiem zmiany kursów walut w okresie pomiędzy zawarciem transakcji a jej realizacją.

np. zmiana kursów walut pomiędzy zawarciem kontraktu eksportowego a otrzymaniem należności za sprzedany towar.

Ryzyko kursowe eksportera i importera

17

Ryzyko kursowe importera Importer

obawia się deprecjacji waluty krajowej

Ryzyko kursowe eksportera

Eksporter obawia się aprecjacji waluty

krajowej

HEDGING WALUTOWY 18

1. Transakcje terminowe forward

a) forward outright - transakcje „rzeczywiste”

b) NDF (Non deliverable forward) - transakcje „nierzeczywiste”

2. Opcje walutowe

Instrumenty ochrony przed ryzykiem kursowym np.

Transakcje terminowe forward 19

Transakcja terminowa – transakcja zawierana z wyprzedzeniem w stosunku do terminu jej realizacji. W momencie zawierania transakcji powinny być ustalone:

(1) kwota transakcji

(2) data waluty (termin dostawy waluty)

(3) kurs terminowy

STANDARDOWE DATY WALUTY TRANSAKCJI TERMINOWEJ

SN (Spot/next), SW (spot/1week), 1M (spot/1month), 2M, 3M, 6M, 1Y)

Obliczanie kursu terminowego 20

Kurs terminowy = Kurs spot +/- punkty terminowe (swapowe)

Wyższe Wyższe

Niższe

Punkty swapowe

(-) (+)

np. 250/230 np. 50/77

OPCJE WALUTOWE

Opcja walutowa – instrument finansowy, dający nabywcy prawo ale nie obowiązek zakupu lub sprzedaży określonej ilości waluty po ustalonym kursie i w ustalonym terminie.

RODZAJE OPCJI

1) opcja call 1) opcja europejska

2) opcja put 2) opcja amerykańska

Premia – koszt nabycia opcji lub dochód z jej sprzedaży. W przypadku rezygnacji z realizacji kontraktu opcyjnego premia nie podlega zwrotowi.

21

22

1) long call 2) long put

PROSTE STRATEGIE OPCYJNE

1) short call 2) short put

Kurs realizacji opcji (strike price)

ATM (at-the-money) – jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest równy kursowi spot waluty bazowej.

ITM (in-the-money) - jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest niższy niż kurs spot waluty bazowej dla opcji call i wyższy od kursu spot dla opcji put.

OTM (out-of-the-money) - jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest wyższy niż kurs spot waluty bazowej dla opcji call i niższy od kursu spot dla opcji put.

Kurs EUR/PLN

0

-1

+1

(1) Long call

wartość opcji

OTM ATM=3,5

ITM

23

Ko = 3,5

Kr = 3,4

Kr = 3,6

Kurs EUR/PLN

0

-1

+1

(2) Long put

wartość opcji

ITM ATM= 3,5

OTM

24

Ko = 3,5

Kr = 3,4

Kr = 3,6

Kurs EUR/PLN

0

-1

+1

(3) Short call

wartość opcji

OTM ATM= 3,5 ITM

25

Jeśli nabywca OTM = zysk sprzedający =

premia

Ko = 3,5

Kr = 3,4

Kr = 3,6

Kurs EUR/PLN

0

-1

+1

(4) Short put

wartość opcji

ITM ATM= 3,5

OTM

26

Jeśli nabywca OTM = zysk sprzedający =

premia

Ko = 3,5

Kr = 3,4

Kr = 3,6

27Przykłady złożonych strategii opcyjnych

(1)long straddle = long call + long put

short straddle = short call + short put

(te same lub różne kursy i te same terminy realizacji)(2)long strip = long call + 2 long put

short strip = short call + 2 short put

(te same lub różne kursy i te same terminy realizacji)

(3) long strap = 2 long call + long put

short strap = 2 short call + short put

(te same lub różne kursy i te same terminy realizacji)

EUR/PLN

USD/PLN

CHF/PLN