FineSANI

Hzl Balang Klavuzu

1. Kurulum Balama

2. Hesaplama Ortam

3. CAD Bileeni

nsz Bu Hzl Balang Klavuzu, FineSANIin ana zellik ve ilevlerini hzl ve anlalr ekilde tantmaktadr. Programn tm zellik ve ilevleri, aydnlatc rneklerle birlikte Kullanc Klavuzunda ayrntl olarak verilmi ve aklanmtr.

Temiz Su ve Pis Su Tesisatlar iin Tam Entegre Ortam olan FineSANI (Fully INtegrated Environment for Water Supply and Sewerage Installations), tasarm ve hesaplamalar iki ana Bileen olan CAD ve Hesaplamalardan oluan entegre bir ortamda bir araya getirir:

CAD bileeni ortak CAD ilevlerini adapte edebilen ve dwg izim dosyas formatn aabilen IntelliCAD motoru ierisindeki 4MCAD programn temel almaktadr. CAD bileeni, kullancnn her bir shhi tesisat projesini tasarlamasna, daha sonra hesaplamasna ve her proje iin hesap bileeninden gelen sonulardan tasarma son eklini vermesine yardmc olur.

Hesap bileeni (ayn zamanda ADAPT/FCALC olarak adlandrlr) en ileri dzey teknolojik standartlara uygun olarak tasarlanm olup, benzersiz kullanc dostu olma zellii, genel kabul gren hesap metodolojilerini kullanmas ve sonular detayl sunumu ile dikkat eker. SANI Hesap Bileeni 2 modlden olumaktadr; Temiz Su Sistemi modl ve Pis Su sistemi modl. Her bir hesap modl, verileri dorudan izimden (otomatik olarak) alr ve bu sayede zamandan tasarruf salarken sonularn da olabildiince gvenilir olmasn salar. Ayrca her modldeki alma sayfalarna, el ile veri girilerek bamsz olarak da kullanlabilir.

ok sayda faydal zelliinin yan sra, FineSANI kolay renilebilecek ekilde tasarlanmtr. letim felsefesindeki sadelik ok ksa srede fark edilecek olup, kullancnn yapmas gereken tek ey yazlma almaktr.

Bu Klavuz 3 ksa blme ayrlmtr:

- Blm 1 kurulum prosedrn ve ana men yapsn aklamaktadr.

- Blm 2, FineSANIin CAD bileeninin felsefesini ve ana zelliklerini aklamaktadr.

- Blm 3, Temiz Su ve Pis Su uygulama modllerinden oluan FineSANI hesaplama ortamn aklamaktadr.

FINE SANI - 1 -

1. Kurulum Balatma

1.1 FineSANI Kurulumu 1. CDyi bilgisayarnzn CD-ROM srcsne (rnein D:, E:) yerletirin yada eer

yazlm internet zerinden yklemiseniz, yklemi olduunuz kurulum uygulamasn altrn.

2. Ykleme penceresi grntlendiinde, kurulum dilini sein ve OK tuuna basn.

3. Aada grld gibi) Karlama sayfas grntlendiinde, leri (Next) tuuna basn.

4. Lisans Anlamas ekrana geldiinde, bunu dikkatle okuyun. Anlama artlarn kabul ediyorsanz, ilgili seenek dmesini iaretleyin ve daha sonra leri tuuna basn (kuruluma devam edebilmek iin anlama artlarn kabul etmeniz gerekir).

5. Bir sonraki ekranda, kullanc adnz ve kurulu bilgilerinizi girin ve bir masast simgesi oluturmak isteyip istemediinizi belirtin. Daha sonra bilgilerin doruluunu kontrol etmek iin leri tuuna basn ve son olarak kurulum ilemini balatmak zere Kur tuuna basn.

6. Kurulum ileminin tamamlanmasndan sonra, ekranda aada grlen son pencere grntlenir, burada yapmanz gereken tek ey Bitir tuuna basmaktr. Fine 14 NG Programn altr seim kutusunun iaretli olmas halinde, program almaya balayacaktr.

7. Kurulumdan sonra, program, programlar listesine yerletirilecektir.

FINE SANI - 3 -

2. CAD Bileeni

2.1 Genel Bak FineSANI Temiz Su ve Pis Su projeleri iin gelitirilmi gl bir i istasyonudur. Gerekli tm hidrolik hesaplamalarn otomatik olarak dorudan izimler zerinden gerekletirir ve tm proje sonularnn (teknik artname, aklamalar, tam lekli izimler, malzeme listeleri vb.) alnabilmesini salar. FineSANI tasarm srelerini otomatik olarak tamamlayp, kullancya uygun tasarm zmleri sunar.

Bu kullanc klavuzunun birinci blm (Blm I) FineSANInn CAD bileeninin almasn aklamaktadr. nszde de belirtildii gibi, CAD bileeni 4MCAD teknolojisini temel almaktadr.

Teknik olarak, program tamamen nesne tabanl programlama felsefesini (OOP) izlemektedir. Felsefenin uygulamadaki anlam, paketin binay ve shhi tesisat birbirleri ile balantl ve kesin olarak tanmlanm karakteristiklere sahip mantksal objeler olarak ele almasdr. leri programlama teknolojisi (C++) ile gelitirilen FineSANI, akllca ve gl olarak yaplandrlm nesneleri ile programa profesyonel bir ilerleme yntemi kazandrmakta, binann ve shhi tesisatn tasarmnda kullancsna byk kolaylklar salayan akll i istasyonu nitelii kazandrmaktadr.

FineSANI CAD Bileeni birbiri ile yakn ibirlii iinde olan ve tasarmcya sanal olarak bina zerinde alt hissini veren iki ana modlden oluur: a) binann izimi ve programa tantlmasnda kullanlan AutoBUILD (yada AutoBLD) ve b) tesisatn tasarmnda ve iziminde kullanlan AutoNET. Faydal izim yardmc zelliklerine sahip Art mens ise bu iki modl destekler niteliktedir.

2.2 Ana men Program yklendikten hemen sonra, ana men ekrana gelir.

- 4 - FINE - SANI

Tasarm ortam komutlarndan bahsederken, paketin aada yer alan ana seenekleri zerinde duracaz:

1. DOSYA mens ierisinde bulunan proje ynetim komutlar (Yeni Proje, Proje A ve Proje Bilgileri)

2. Mimari tasarm iin gerekli tm komutlar ieren AutoBLD mens.

3. Tesisatn tasarm ve hesaplar (Temiz Su Tesisat, Pis Su Tesisat vb.) iin gerekli tm komutlar ieren AutoNET mens

4. Kullanc iin bir dizi yardmc komutlara sahip Art mens.

Fine ile bir proje oluturmaya balamak iin, DOSYA mensndeki ilgili seenek kullanlarak yeni bir proje tanmlanmaldr. "YEN PROJE seildiinde, ekranda Projenin isminin yazlmas gereken bir pencere alr.

Programda oluturulmu olan ve zerinde dzenleme yapmak istediiniz ya da yalnzca grntlemek istediiniz mevcut bir projeyi yklemek iin "Proje Se" seeneini kullann. Ekranda sabit disk zerinde bulunan mevcut projelerin bir listesi grntlenir. Liste ilk olarak FINE dizininde bulunan tm projeleri gsterir, ancak fare ve klavyeyi kullanarak, bunlar bir baka dizine aktarabilir ve ayn anda mevcut projeleri izleyebilirsiniz. Projeler BLD uzantl olarak kaydedilmektedir. Mevcut bir proje seildiinde, proje yklenir ve ekranda grntlenir.

Yeni bir proje oluturulduktan ya da mevcut bir proje yklendikten sonra yukarda ad geen komutlar kullanarak almaya balayabilirsiniz. Bu komutlarn ayrntl aklamalarn Blm 3.6'da bulabilirsiniz. Bu detayl aklamalardan nce, Blm 2'de yer alan tasarm ortamnn temel uygulamalarna ksaca bir gz atmanz tavsiye edilir. AutoCAD veya 4MCAD kullanmaya alkn iseniz Blm 2'yi atlayabilirsiniz, aksi durumda bu konu mutlaka dikkatle okunmaldr.

2.3 izim lkeleri & Temel Komutlar Paketin en byk avantaj izim ortamnn yaps ve zelliklerinin AutoCAD, 4MCAD, vb. tarafndan benimsenen CAD endstrisi standartlarn izlemesidir. Programn alma alan aadaki gibidir:

FINE SANI - 5 -

Yukardaki ekilde gsterildii gibi, ekran aadaki alanlara ayrlmtr:

Komut satr (Command line): Komut satr, komutlarn girildii ve komut mesajlarnn grntlendii alandr.

Grafik Ekran (Graphics area): Ekranda izimlerin oluturulduu ve dzenlendii en geni alandr.

mle (cursor): mle, izim yapmak, nesne semek ve menler veya diyalog kutularndan komutlar altrmak iin kullanlr. Geerli komut veya harekete bal olarak, imle; grafik imleci (ince art), seim kutusu, seim kutusu ile birlikte grafik imleci, ve benzerleri eklinde grntlenir.

ekme menler (Pull-down menus): Bu menler, imlecin durum satrna yerletirilmesi ile ekranda grntlenir.

Ekran mens (Screen menu): Tm ekme menleri ve ekrann sa tarafnda grlen alt menleri kapsar (ekran mens AutoCAD Tercihler (Preference) seenei kullanlarak etkinletirilebilir veya etkinlii kaldrlabilir).

Durum Satr (Status Line): Geerli katman, izim durumu ve geerli imle koordinatlarnn grntlendii satrdr.

mle mens (Cursor menu): Bu men, imle grafik alannda iken ve farenin orta dmesine veya e ve farenin sa dmesine ayn anda bastnzda grntlenir.

Ltfen farenin her bir dmesinin farkl bir fonksiyona sahip olduunu unutmayn. Fare dmelerinin her birinin fonksiyonlar aada verilmitir:

Sol dme: Komut, nokta veya nesne seimi.

Sa dme Giri (Enter)

Orta dme Nesne Yakala (Esnap) komutu

- 6 - FINE - SANI

2.3.1 izim Yardmclar

Bu blmde kullanc tarafndan kullanlabilecek temel izim yardmclar aklanmaktadr. Nesne Yakala (Esnap), Yatay/Dey izim (Ortho), Izgara (Grid) ve Yakala (Snap) bu tr komutlardr. Daha ayrntl olarak:

Nesne Yakala Komutu (ESNAP): "Nesne Yakala" komutu, imlecin, seme kutusu erevesi iinde bulunan nesnenin yakalama noktasn semesini salar. Yakalama noktalar bir veya daha fazla nesnenin belli karakteristik geometrik noktalardr. Bir yakalama noktas belirleyip, imleci onun yaknna tadnzda, program bir ereve ile bunu belirleyecektir. "Nesne Yakala" komutu "SHIFT" tuuna basl iken farenin sa tuuna tklanarak veya farenin orta tuuna tklanarak ya da ek ara ubuu zerinden altrlabilir.

Yatay/Dey izim (ORTHO): "Yatay/Dey izim" zellii, imleci sadece yatay ve dey ynlerde hareket etmek zere snrlandrr. Durum ubuu Yatay/Dey izim komutunun etkinletirilmi olduunu ORTHO u koyu renk harflerle gstererek belirtir. Komut, ayrca ilgili dme simgesinin tklanmas ile ya da F8 tuuna baslmas ile de etkinletirilebilir veya etkinlii kaldrlabilir.

Izgara (GRID): Ekran zgaras, sanal bir zgarann eksenel kesiim noktalar zerinde bulunan yatay ve dey noktalar ablonudur. Izgara, ilgili dme/simgenin tklanmas ya da F7 tuuna baslmas ile etkinletirilebilir veya etkinlii kaldrlabilir (Izgara etkin durumda iken Durum ubuunda grntlenir).

Yakala (SNAP): Grafik imleci konum koordinatlar, grafik alannn st ksmnn ortasnda grntlenir. "SNAP" seili olduunda, grafik imlecin hareketi srekli olmayabilir ancak belli bir sekme araln (minimum hareket mesafesi) izleyecektir. "SNAP" aktif iken imle, grnmez bir zgaraya tutulmu veya yakalanm gibi grnr. "SNAP", ilgili dme/simgenin tklanmas veya F9 tuu ile etkinletirilebilir veya kapatlabilir. (Etkin durumda iken Durum ubuunda grntlenir). Varsaylan SNAP ayar her iki eksen iin de (X ve Y). 0.05 mdir.

2.3.2 izim Koordinatlar

Bir nokta belirlemeniz gerektiinde, fareyi kullanabilir (koordinatlar durum ubuunda grerek veya yakalama aralarndan yararlanarak) veya koordinatlar dorudan komut satrna girebilirsiniz. Bundan baka, her iki yntemde de mutlak veya bal deerler ile Kartezyen veya Polar koordinatlar da, kullanabilirsiniz (genelde bal koordinatlar daha uygun olmaktadr).

Bal koordinatlar: Komut satrna (bal koordinatlar gsteren) @ semboln ve daha sonra x, y, z koordinatlarn (Kartezyen sistemi) veya r

FINE SANI - 7 -

2.3.3 Temel izim Komutlar izgi: "izgi" seenei para iziminde kullanlr. Menden izgiyi setiinizde ya da komut satrna Line yazdnzda, sizden, bir balang noktas (sol tklama ile veya komut satrna bal veya mutlak nokta koordinatlarn girerek) ile bir biti noktas (ayn ekilde belirlenen) belirlemeniz istenir.

Yay: "Yay" komutu yay izmek iin kullanlr. Yay farkl ekilde izilebilir: Varsaylan yntem yayn noktasn (3-Nokta) belirlemektir. Alternatif olarak, yayn balang ve biti noktalarnn yan sra ait olduu dairenin merkezini de belirleyebilirsiniz (Balang, Merkez, Biti).

oklu izgi: Bu komut birbirlerine bal dz izgi veya yay ksmlarndan oluan oklu izgileri tek bir nesne olarak izmenizi salar. Komut; mennn kullanlmas ile veya komut satrna pline yazlarak yrtlr. Sizden, bir balang noktas ile bir biti noktas (fareyi sa tklayarak veya komut satrna bal veya mutlak nokta koordinatlarn girerek) belirlemeniz istenir. Daha sonra Yay, Kapat, Uzunluk gibi komut seenekleri grntlenir. Yay moduna gemek iin A, izgi moduna dnmek iin Li ve oklu izgiyi kapamak iin de Ci semelisiniz.

2.3.4 Yardmc Komutlar

Bu blmde kullanc iin olduka faydal olacak temel program komutlarnn zet tanmlamalar bulunmaktadr. Bunlar "Yaknlatr/Uzaklatr", "Kaydr", "Se", "Ta", "Kopyala" ve "Sil" (Zoom, Pan, Select, Move, Copy, Erase) komutlardr.

Yaknlatr /Uzaklatr (Zoom): "Yaknlatr/Uzaklatr" izimin kullanc tarafndan daha yakndan veya daha uzaktan grntlemesini salar. Farkl yaknlatrma / uzaklatrma yntemleri bulunmakta olup en ilevsel yntem gerek zamanl yaknlatrma/uzaklatrmadr (realtime zooming) (lens/ dmesi). Gerek zamanl yaknlatrma/uzaklatrma iin fareyi kullanabilir, imleci hareket ettirerek grnty bytebilir veya kltebilirsiniz. Komut satrna Zoom yazarak kullanabileceiniz ok sayda faydal yaknlatrma/uzaklatrma seenei bulunmaktadr.

Kaydr (Pan) : "Kaydr" ("el" simgesi), izimin grnen ksmnn konumunu deitirir, bu ekilde yeni bir paray (daha nceden grnmeyen) izleyebilirsiniz. Ekrann grlebilen ksm istenen alana ve istenen kapsamda hareket eder.

Se: Bu komut, belli bir grevi yerine getirmek zere (sil, kopyala, vb.) bir veya daha fazla sayda nesneyi (veya tm izimi) seer. Se komutu ayn zamanda dier CAD komutlar ile birlikte de kullanlr (rnein, eer Sil komutunu kullanyorsanz, "Se" silinecek olan alan semek zere otomatik olarak etkinletirilir).

Ta: Bu komut, nesnelerin bir konumdan dier bir konuma tanmasn salar. Ta komutu etkinletirildiinde, ayn zamanda Se komutu da etkinletirilir, bu ekilde kullancnn tamak istedii nesne(ler) (nceki paragrafta akland gibi) seilir.

Tanmas stenen nesneleri setikten sonra, sizden izimin (yakalama seeneklerini kullanarak) sabit noktas olan temel noktay (base point) belirlemeniz istenir. Temel noktann tanaca yeni konumu belirlemeniz istendiinde, fareyi veya yakalama seeneklerini kullann. Bu ilemin tamamlanmasyla seilen nesneler yeni konuma tanacaktr. Temel noktasn ve yeni konum noktalarn koordinatlar kullanarak da (mutlak veya bal, baknz ilgili paragraf) belirleyebileceinizi unutmayn.

Kopyala: .Kopyala seenei, nesnelerin bir konumdan bir baka konuma kopyalanmasn salar. Kopyala ilemi Ta ilemine benzemekte olup, tek fark kopyalanan nesnelerin izim ierisindeki orijinal konumlarnda kalmasdr.

- 8 - FINE - SANI

Sil: Nesneleri silmek iin bu seenei kullann. lem son derece basittir: silmek istediiniz nesneleri (yukarda akland ekilde) sein, komut satrna E yazn ve tuuna basn. Alternatif olarak, komut satrna nce E yazp, daha sonra sol tklama ile nesneleri seip, sa tklama ile bunlar silebilirsiniz.

izim Yerletir (DDInsert) : Bu komut, kullancnn izim ierisine bir baka izim (DWG dosyas) ya da blok yerletirebilmesini salar. Bu komut seili olduunda, ekranda, bir blok veya dosya semenizi daha sonra da diskinizden karlk gelen dosya veya blou armanz isteyen bir pencere alr. Bunun ardndan sizden, yerletirilmek zere seilen izimin uygun ekilde yerletirilebilmesi iin yerleim noktas, lek faktr, vb. bilgileri belirtmeniz istenir.

Blok Sakla (Wblock): "Blok Sakla" komutu izimin bir parasn veya tamamn, bir dosya ierisine blok olarak kaydedebilmemizi salar. Bu komut seili olduunda, sizden, dosya ismini girmeniz istenir bundan sonra da kaydetmek istediiniz izim veya izim parasn semeniz gerekir. Bu komutun kullanm, bir sonraki blmde aklanacak olan Ekran izimi (Screen Drawing) komutuna benzer. izim ierisine blok yerletirmek iin yukarda aklanan izim Yerletir (ddinsert) komutunu kullanmalsnz.

Patlat: Patlat komutu herhangi bir blou ok sayda izgilere bler bylece izim istenen ekilde dzenlenebilir. Bu komut seili olduunda, program sizden patlatmak istediiniz blou semenizi (Nesne se) isteyecektir.

2.3.5 Kancalar

Kancalar, nesnenin (grafik imlecin nesne zerindeki seme kutusu zerine yerletirilip sol tklanarak) seildikten sonra grnr hale gelen karakteristik noktalardr. Seilen nesne, kontrol konumlarn iaretleyen ve ok gl dzenleme aralar olan kancalar (kk mavi kareler) ile birlikte grntlenir. Bir kancaya tkladnzda, kanca krmz olur ve komut satrnda aadaki bilgi istemi grntlenir: **UZAT**/Temel nokta /Kopyala /Geri Al/k (STRETCH /Base point/copy/undo/exit). tuuna bastnzda (veya sa tkladnzda) ilgili kelimenin ilk karakterleri girilir, rn. lek (Scale) komutu iin scl ve Enter.

Komut tamamlandnda, kancalar kaybolur ve nesneler zerindeki seim kaldrlr. Komut, dzeltme veya kopyalama gibi, nceden seilebilir bir dzenleme komutu ise, nesneler komutun altrlmas iinde otomatik olarak yer alr. Bu durumda, komut Nesneleri se bilgi istemini geersiz klar ve ileme devam eder. Kancalar ve nesneler zerindeki seimi kaldrmak iin iki kez tuuna basmalsnz. lki nesneler zerindeki seimi kaldrmak, ikincisi ise kancalarn etkinliini kaldrmak iindir.

Her nesnede kanca konumlar farkldr. Herhangi bir nokta iin kanca, noktann kendisi; bir izgi paras iin kancalar orta nokta ve iki u noktas; bir yay iin orta nokta ve iki u noktas; bir daire iin merkez ve eyrek dilim noktalar; oklu izgi iin dz izgi ve yay dilimlerinin u noktalar ile yay dilimlerinin orta noktalar; bir eri iin erilme noktalar; bir blok iin yerletirme noktas ve metin iin yerletirme noktas, gibi.

FINE SANI - 9 -

2.3.6 Yazdr

Bu blm, kullanc bir izim yaptktan sonra onu bastrmak istediinde okunabilir. Herhangi bir izim yazc zerinden baslabilecei gibi dosyaya da yazdrlabilir. Yazdrma Dosya mensnden Yazdr komutunun seilmesi ile veya komut satrna PLOT yazlmas ile gerekletirilir ancak bunun iin yklenmi mevcut bir izimin olmas gereklidir.

izimin bask ncesinde izlenmesi size iziminizin basld zaman ne ekilde grnecei konusunda bir fikir verir. Bu da size izimi bastrmadan nce yapmak isteyeceiniz herhangi bir deiiklik olup olmadnz grmede yardmc olur.

Bask stili tablolar kullanyorsanz, n izleme size iziminizin belirlenmi olan bask stilleri ile birlikte nasl baslacan gsterir. rnein, belirlenmi olan bask stilleri nedeniyle n izlemede kullanlandan farkl renkler ya da izgi etkileri grntlenebilir.

Bask ncesinde izim n izleme iin:

1. Gerekirse istenen Dzen sekmesine ya da Model sekmesine tklayn.

2. Aadakilerden birini gerekletirin:

Dosya> Bask nizlemeyi sein

Standart ara ubuunda, Bask nizleme () simgesine tklayn.

ppreview (n izle) yazn ve Enter tuuna basn.

3. Bask n izlemeyi kontrol ettikten sonra aadakilerden herhangi birini yapn:

izimi yazdrmak iin, Bask iletiim penceresini grntlemek zere Baskya tklayn.

izime geri dnmek iin Kapat sein.

Bask diyalog kutusu iki fonksiyonel alan ierisinde sekmelerle dzenlenir: leklendirme ve izleme ile gelimi bask seenekleri. Bask yapmadan nce bask ayarlarnn tanmlanmas konusunda yardm iin Bask seeneklerinin zelletirilmesi blmne baknz.

izimin baslmas

1. Gerekirse istenen Dzen sekmesine ya da Model sekmesine tklayn.

2. Aadakilerden birini gerekletirin:

Dosya> Yazdr sein

Standart ara ubuunda Yazdr ( ) simgesini sein. Yazdr simgesine tkladnzda, bask iletiim penceresi grntlenmez. izim, dorudan, seili yazcya gnderilir.

Yazdr yazn ve Enter tuuna basn.

3. Bask iletiim penceresinden istenen ayarlar sein.

4. Yazdr tuuna basn.

2.3.7 Art izim Aralar

Bu aralar Art genel mens altnda bulunan ok geni bir gruba aittir. Bunlar, izim esnasnda kullancya yardmc olmak zere program ierisine yerletirilmi bir dizi ilave izim aralardr.

- 10 - FINE - SANI

2.4 AutoBUILD: Mimari izim Aada detayl olarak grlebilecei gibi, AutoBLD seenek grubu mimari bir izim oluturmak zere gerekli tm aralar iermektedir. AutoBLD mens eitli seenekleri birletiren alt gruplara ayrlmtr.

Genel olarak, ilk alt grup proje parametrelerinin tanmnda kullanlan komutlar, ikinci alt grup izim komutlarn, nc alt grup programn hesap bileeni balantlarna ilikin komutlar, drdnc alt grup AutoBLD ktphanelerini (mimari nesneler ve semboller) ve bina izleme aralarna ait komutlar ierir. Aadaki blmlerde, yukarda listelenen seenekler, Mimari Belirle komutundan balanarak, tek tek aklanacaktr.

FINE SANI - 11 -

2.4.1 Mimari Belirle

Eer, Mimari Belirle komutu seilirse kat ynetimi mens ekrana gelecektir.

Bu ekranda, tasarlanan binann katlar tanmlanr, bunun anlam (sadece bir baka mimari izim program tarafndan oluturulmu bir izim kullanldnda) binann her kat iin kot ve karlk gelen mimari izimi (kat plan- DWG dosyas) tanmlamanz gerektiidir. Daha ayrntl olarak:

Kat blmnde kat numarasn belirtin.

Kot alannda katn kotunu (en alttan olan ykseklik) belirtin. Ayn zamanda negatif kot da tanmlayabilirsiniz (rn. -3 metre).

sim blmnde katn adn tanmlayn.

Mevcut bir izimi referans alyorsanz, Dosya alannda ilgili DWG izim dosyasnn adn ve yolunu belirtin (bunun anlam kat plann en bandan itibaren yeniden izmenize gerek olmaddr). Eer mevcut bir DWG mimari izimi yoksa, dosya adn bo brakn.

Kat planlarnn yerleimi ve ynetimi xref komutu kullanlarak gerekletirilebilir. Diyalog kutusunun en altnda kat dosyalarnn ynetiminde kullanlmaya hazr drt fonksiyon yer almaktadr.

Yeni bir kat veya kat verilerinde yaplan deiiklikleri kaydetmek iin (rn. kot, DWG izimi) Yeni dmesine basn.

Her seferinde zerinde almak istediiniz kat plan/dosyasn semek iin Geerli dmesine basn.

stediiniz kat silmek iin (zerine tkladktan sonra) Sil dmesine basn. Sil komutu, orijinal mimari DWG dosyasn silmeden, proje ierisinde ilgili katn kat plann kaldrr.

Tamam dmesi diyalog penceresini kapatr, yaplan deiiklikleri kaydetmez. Kaydetme ilemi iin Yeni komutu kullanlmaldr. FineSANI bitmap formatnda taranm dosyalar da tanyabilmektedir.

Katman Ynet seenei, kullancnn kat planlar zerinde (katmanlar) alrken yapmak isteyecei kk izimleri yapabilmesi iin hzl ve pratik bir yol belirlemesini salar. Kullanc, eer isterse, ilgili grubun onay kutusunun ierisine tklayarak, istedii herhangi bir eleman grubunu pasif duruma getirebilir. Onay kutucuu iaretlendiinde, ilgili grup etkin duruma getirilir.

- 12 - FINE - SANI

2.4.2 Duvar izimi

AutoBLD, duvarlarn paralel hareketi, krplmas, uzatlmas, birletirilmesi ve koparlmasnn yan sra duvarlar zerine herhangi bir aklk (pencereler, kaplar, aklklar) yerletirilmesi gibi duvar izimi ve dzenlemesi iin gerekli olan komutlarn tmn iermektedir. Balang iziminin yan sra herhangi bir aamadaki deiiklik srasnda izim otomatik olarak gncellenir (rn. Duvar zerine bir aklk yerletirilmesi, duvar iki paraya blmez, ister kat plan zerinde ister 3 boyutlu grnm zerinde aln aklk bir taraftan dier tarafa kolaylkla tanr, akln silinmesinden sonra duvar istenmeyen izgiler grnmeksizin yeniden oluturulur).

AutoBLD grubunun ikinci alt grubunda yer alan Duvar seenei, D, , oklu izgiden D Duvar, oklu izgiden Duvar seeneklerinin yan sra Dzenle, Sil, Uzat, Kopar, Birletir, Krp ve Ta komutlarndan olumaktadr. lk grup duvar izimini iine alrken, ikinci grup izimlerin ardndan bunlar zerinde yaplacak ilemleri kapsamaktadr.

Bir duvar izimine balamak iin D Duvarn seilmesi ile Kullanc Klavuzunda daha ayrntl olarak aklanan bir dizi parametreyle birlikte (duvar tipi, boyutlar, renkler, vb.) diyalog kutusu grntlenir. Yaplan seimlerin ardndan OK tuuna baslmal ve aadaki admlar izlenmelidir.

D duvar (dz/yay): Mende tuuna basarak komutu etkinletirdikten sonra aadaki bilgiler girilir:

i) duvarn balang noktas (komut bilgi istemindeki uygulama mesaj yledir: Duvar balangc \ Duvarla balantl \ ekil bala ( Wall start \ Relative to wall \ Toggle shape )

ii) duvarn biti noktas (komut bilgi istemindeki uygulama mesaj yledir: Duvar sonu \ Duvarla balantl \ ekil bala " (Wall end \ Relative to wall \ Toggle shape )

iii) Duvar izgisi ile tanmlanan iki yarm dzlemden herhangi biri zerinden bir nokta verilerek duvar kalnlnn oluaca yn (komut bilgi istemindeki uygulama mesaj "Yan Nokta Gir" dir (Enter Side Point).

Yukardaki ilemlerden sonra duvar izimi tamamlanacaktr ve bunun ardndan daha nceden belirlemi olduunuz biti noktasndan balayarak sa tklama yapncaya dek bir baka duvar izmeye devam edebilirsiniz. Sa tklama durmak istediinizi ifade eder. Aadaki program komut istemlerinde T yazp tuuna basarak, duvar izimini dorusaldan, dairesele evirebilirsiniz. izim esnasnda, duvar iziminin srekli olmasnn kullancy birok hareket yapmaktan kurtarmasndan tr olduka kullanl olduunu fark edeceksiniz. Daha nce de belirtildii gibi, Eleman Parametreleri blmnde, izilen duvarn kalnl, ykseklii ve alt kotu (kot 0 olduunda duvar zeminden balar) duvara ait Eleman Parametrelerinde saklanr.

FINE SANI - 13 -

Duvar ykseklii ve kotu iin uygun deerler girilerek, duvarlarn yksekliklerinin eit olmamas sorunun stesinden gelinir. Duvar tanmlama teknikleri ve aralar Kullanc Klavuzunda detayl olarak aklanmaktadr.

izim fonksiyonlarnn yan sra, program ayn zamanda kullancya, sil, dzenle (duvar diyalog kutusu zerinden), oklu deiiklik gibi gl dzenleme aralar da sunmaktadr. Kullanc Klavuzunda yukardaki komutlarn yan sra, Kopyala, Uzat, Krp, Kopar, Birletir, Aynala, Dndr, leklendir, Temel nokta gibi komutlara ait detayl aklamalara yer verilmektedir. Duvar izimi srasnda yaygn olarak kullanlmakta olan dier iki komut da a) kullancnn son yapt ilemi iptal etmesini salayan Geri Al (Undo) komutu ve b) kullancnn seilen duvarn niteliklerini grntlemesini ve deitirmesini salayan zellikler (Properties) komutudur.

2.4.3 Aklk izme

Aklk komutu etkinletirildiinde, izim yapmak zere farkl aklk trlerini (pencere, srg kap, kap, vb.) ya da mevcut bir aklk iin "Sil" , "Dzenle" ya da "Ta" gibi komutlar ieren ikinci bir seenek mens alr. Bunun yan sra, bu mennn en altnda kullancya farkl ekillerde pencereler oluturabilmek zere kendi akln serbeste tanmlama imkn veren "Ktphaneler" seenei yer almaktadr.

Pencere: Pencere" seenei, akln zerine yerletirilecei duvar semenizi ve akln balang ve biti noktalarn tanmlamanz ister (tm bu ilemler fare kullanlarak ve her defasnda tuuna baslarak gerekletirilir).

Pencere, nceden Varsaylan deerler blmnde belirlenmi olan verileri (yani pencere ykseklii, pencere parapet ykseklii, k katsays, vb.) otomatik olarak alr. Pencere hem kat plan zerinden hem de boyutlu (3D) olarak oluturulur. Pencere izimi srasnda, pencerenin otomatik olarak yerletirilecei duvarn seilmesinden sonra, duvarn kesine olan mesafe ekrann st tarafndaki koordinat konumunda gsterilirken imle, izleme amac ile duvara paralel olarak aktarlmakta olup, bu kullanc asndan olduka yararldr. Gerek lmn balang noktas (0 mesafesi) ve gerekse yan taraflar (i ya da d taraf), iki kenardan yakn olan ile ve duvar seimi esnasnda yakalanan tarafla tanmlanr. Benzer bir ilevsellik Srg Kaplar, Kaplar, Aklklar, vb. iin de mevcuttur. Bunlar Kullanc Klavuzunda detayl olarak aklanmaktadr.

2.4.4 Dier Aralar

AutoBLD izim ierisine yerletirilecek olan izim ve sembolleri (rn. Genel semboller, mobilya, bitkiler, vb.) ieren ktphanelerin yan sra kolonlar ve dier elemanlarn tasarlanmasnda kullanlacak aralar da sunmaktadr. FineSANI Kullanc Klavuzunda bunlara ayrntl olarak yer verilmitir.

FineSANI projesinin yap modeli aadaki komutlar zerinden izlenebilmektedir:

Plan Grnm (2D): lgili katn iki boyutlu plan grnm verir.

3 Boyutlu Grnm (3D) : Mevcut katn (tanmlanan grn alar ile) boyutlu grnmn verir.

Aksonometrik Grnm: Tm binann (tm katlar iin) boyutlu grnm verir.

- 14 - FINE - SANI

2.5 AutoNET: Tesisat izim lkeleri AutoNET grubu, tasarmcnn shhi tesisat izmesi (ve daha sonra hesaplamas) iin ihtiya duyaca tm aralar iermektedir. Ayrntl olarak AutoNET komutlar aada tanmlanmtr:

Tesisat Tanmla: Her bir tesisat iin katmanlar gerektii ekilde dzenlenir ve bilgileri ilgili diyalog kutusunda gsterilir. Renk komutu her bir tesisat iin istenen rengi atamak iin kullanlrken izgi tipi istenen izgi tipini semek iin kullanlr.

Uygulama Katmanlarn Se: Bu komut, birden fazla tesisat etkinletirebileceiniz ve st ste izilen tesisatlar rahatlkla grebileceiniz bir diyalog kutusu ekranna ynlendirme yapar. (rn. ayn anda hem temiz su hem de pis su tesisatlar).

Tesisat Kopyala: utoNET, bu komut ile tesisat plan grnmlerini kopyalama ve bunlar dier katlara yaptrma zelliine sahip olup, bu AutoBLD seeneinin Kat Kopyala komutuna benzer ekilde almaktadr. Bu komut seildiinde program kullancdan kopyalanacak tesisat nesnelerini semesini ister. Seimin ardndan Enter tuuna baslr ve tesisatn kopyalanaca kat numaras girilir.

Uygulama Se: Bu seenek istenen FineSANI uygulamasnn seilebilmesini salar; Temiz Su ya da Pis Su. Seilen uygulamaya bal olarak aadaki AutoNET mens uygun ekilde yaplandrlacaktr.

Tesisat izimine ilikin temel ilkeler ve izim kurallar aada tanmlanmtr:

Tesisat izimi: Tesisat izimi tek izgi ile izgiler izerek ve bunlar birbirine balayarak aynen tesisatn gerekte baland ekilde gerekletirilir. Kullanc izimle ve dz veya eri, yatay veya dey tesisat branmanlar arasndaki balantlarla ilgili baz genel ilkeleri hatrda tutmaldr.

Yatay ve Dey Boru izimi: Her zaman, boru izimi aynen AutoCADde ya da 4MCAD'de olduu gibi izgi izimi eklinde gerekletirilir. Kullanc, yatay veya dey tesisat branmanlar izebilir. Dey borularn aada aklanan ve aktif katn kotlar iinde kalp kolonlar gibi katlar kesmedii srece, kolonlardan farkl olduunu gz nnde bulundurunuz. Boru tesisat kotu, geerli kottur. Boru tesisat kotunu deitirmek elev komutu ile gerekletirilebilir. Komut satrna, elev yazdnzda sizden yeni bir geerli kot tanmlamanz istenir. Bunun 0 olmas halinde tuuna basn veya 0 dnda bir baka deer olmas halinde o deeri yazn. Bu noktada, belli bir seviyede izilmi yatay bir boru hattnn, mevcut bir baka boru hattna veya alc temas noktasna balant yapmas gerektiinde, programn boruyu otomatik olarak ykseltip alaltaca ve bylece borunun, dier boru veya alclarla balantsnn mmkn olaca, vurgulanmaldr. Bu ekilde, program boyutlu boru izimini kolaylatrrken kullanc gerekte iki boyutlu ortamda almaktadr. Herhangi bir tesisat tasarmnda, bal koordinatlar zerinden AutoCAD tarafndan salanan tm olanaklardan da yararlanlabilir.

Kolon izimi: Binann katlarn kesen dey borularn izilmesi, Kolon Borusu komutu ile mmkndr. Mnden ilgili komut seildiinde, program nce, kolonunun konumunu (xy konumu gir ) ister ve daha sonra da balang noktas ykseklii lk Nokta iin Ykseklik Gir ile biti noktasnn yksekliini kinci Nokta iin Ykseklik Gir sorar. rnek olarak: 0 ila 3 metre arasnda dey bir boru (kolon) izmek istediinizi varsayalm. Kolonun konumunu (XY) girdiinizde ve ardndan sras ile 0 ve 3 yazdnzda, kat plannda ve 3 boyutlu grnmde ok sembol grntlenir.

FINE SANI - 15 -

Ayn kattaki dey borular: Ayn kat iinde farkl kotlarda boru izmek iin bal koordinatlar kullanlmaldr. rnek olarak 0 kotunda bir yatay boru izilmek ve bu boru 2m kotuna karlmak istensin. Bu durumda ilk nokta iaretlendikten sonra komut satrna @0,0,2 yazlp izime devam edilir.

Eri Boru izimi: Eri borular, eri borunun geecei noktalar girerek izebilirsiniz. lgili komut admlar aada verilmitir:

lk nokta: Borunun balang noktasn girin.

Sonraki nokta: Bir sonraki noktay, ondan sonrakini ve daha sonrakini (art arda noktalar girip) yerletirmek suretiyle borunun izleyecei rotay tanmlayn ve en son ENTER tuuna basarak komutu tamamlayn.

Kullanc kancalar kullanarak eri borular kolaylkla dzenleyebilir. Boru seilir seilmez, hareket ettirebileceiniz kancalar grntlenir ve bu ekilde boru rotas deitirilebilir. Keif listesi ve Hesaplar aamasnda program, boru uzunluunu lp ekleyecektir.

Tesisat blmlerinin balanmas: CAD komutlar kullanlarak tesisat blmleri arasndaki balantlarn (dey, yatay veya her ikisi) yan sra tesisat paralar ve alclar arasndaki balantlar kolayca oluturulabilir. rnein, aadaki kat plannda iki farkl ykseklie yerletirilmi iki yatay boru parasnn birletirilmesi gerektiini varsayalm. st borunun ucundan tutup balanty alt borunun ucuna getirdiimizde boyutlu sunumdaki sonu sa tarafta grld gibi olacaktr.

- 16 - FINE - SANI

Boru izimleri iin zel Komutlar: Bu aslnda, boru tesisat iziminin kolaylatrmasn amalayan komutlar dizisidir: iki temel komut bulunmaktadr:

ift Boru ->Gidi-Dn: ki boru arasndaki mesafenin bilinmesi halinde ikili boru (rn. gidi-dn) rotann belirlenmesi ile kolayca izilebilir.

Duvara Paralel Boru: Kullanc tarafndan iaretlenen duvar(lar)a paralel olarak ve duvara olan mesafesi mm birimi ile verilerek izilen borudur (ayn zamanda bask leine de baldr). Program size nce ilk noktay, bunun ardndan da borunun (belli bir sabit mesafede) paralel olarak izilecei duvar veya duvarlar (ardk) sorar. rnein, aada detayl olarak gsterilen kat plannda banyo kvetinin balant noktasnn ilk nokta olarak girilmesi halinde, odann duvar iaretlenir ve bu duvarlara paralel boru oluturulur.

Bunun nedeni, programn, ilk noktadan dier iki nokta ile tanmlanan paralel izgiye dey bir izgi izmesidir.

Noktalara paralel boru: Kullanc tarafndan tanmlanan noktalara paralel olarak bu noktalarla tanmlanan kvrml izgiye belirlenen mesafede bir boru izilir. Program, ilk noktay ve boru izilmesi istenen yere paralel dier noktalar (art arda) vermenizi ister.

Tm noktalar verildiinde (ve sa tklama yaptnzda) mesafe vermeniz istenecektir.

Duvara paralel boru ve alc balants: Bu, yukarda aklanan Duvara paralel boru ve Noktalara paralel boru komutlarna benzeyen olduka faydal bir komuttur. Bununla birlikte duvarlara veya noktalara paralel olarak izilecek rota (boru demeti) zerine balanacak olan alclarn seilebilmesini salamaktadr.

Komut ileyiinin daha iyi anlalabilmesi iin, alclar bulunan bir mahalde boruyu duvara paralel olarak ve alclar da bu hatta balamak istediimizi varsayalm. zlenecek admlar aada verilmitir:

"Noktalara paralel souk su borusu ve alc balants komutu seildiinde, aadaki seenekler grntlenecektir:

Alclar se: Borularn balanaca alclar sein.

FINE SANI - 17 -

1. noktay gir & Sonraki noktay gir: Boruyu izmek istediiniz noktaya paralel olan noktalar belirtin. izimde noktalar X iareti ile gsterilmitir.

noktasndan mesafe: girilen noktalardan balayarak izilecek olan borunun bask mesafesini mm olarak belirtin.

Bu ilemlerin ardndan program boruyu izer ve bunu alclara balar.

Mevcut tesisatn dzenlenmesi: Kullanc, tasarm sreci boyunca CAD komutlarn (rn. bir tesisat parasn kopyalama, tama, silme) ya da aralarn (rn. kancalar) kullanarak mevcut tesisat kolaylkla yeniden dzenleyebilir. izim esnasnda aada aklanan kurallara uyulmaldr: Alclar besleyen borular bu alclarn balant noktalarna balanmaldr. Bir balant noktasna yalnzca tek bir boru veya hat balanmaldr. Kat plannda yldzlar eklinde grntlenen balant noktas balants, nesne yakalama (esnap) fonksiyonu ile gerekletirilebilir. Alc zerinde birden fazla balant noktasnn bulunmas halinde, su ebekesi rneinde olduu gibi (souk ve scak su), her bir balant noktas, iki balant noktasndan hangisinin seili olduuna baklmakszn ilgili tesisat iin kullanlr (tesisat, balant noktasn otomatik olarak tanmlayacak ve scak su balant noktasn scak su borusu ile souk su balant noktasn souk su borusu ile birletirecektir). Boru tesisat dallara ayrlarak, dng oluturmad srece bu ekilde uzayp gidebilir ancak gerekte bunun uygulanabilmesi pek de mmkn deildir. Bununla birlikte herhangi bir hata olutuunda, program (tesisat numaralama aamasnda) tm kontrolleri gerekletirerek, hatay ve konumunu kullancya bildirecektir. Numaralama ncesindeki gerekli admlardan biri de tesisatn balad (1) noktasnn tanmlanmasdr, bu besleme noktasdr (1) Gerekte, bu nokta ehir ebekesinden gelen su besleme noktasna karlk gelmektedir. ki farkl ebeke bulunmas halinde (rn. su tesisatndaki scak ve souk su ebekeleri) her ebeke iin farkl iaret tayan ilgili besleme noktalar tanmlanmaldr. zellikle su tesisatnda, stclara ve kazanlara giden scak su besleme noktalar tanmlanmaldr. Her iki FineSANI uygulamasnda da, Temiz Su ve Pis Su, menler herhangi bir tesisat izimi esnasnda kullancnn rahatlkla ynlendirilebilmesini salayan zel uygulama seeneklerine sahiptir. Tesisat izimi esnasnda yaplmas gereken ilem sras ile ilgili herhangi bir snrlama bulunmamasna karn, aadaki sralamann izlenmesi tavsiye edilmektedir:

Alclarn yerleimi

Kolon borularnn izimi

Yatay blmlerin izimi

Balang nokta(lar)snn tanmlanmas

Tesisat Kabul Et komutunun altrlmas

Alclarn yerletirilmesi: Alc yerleimi aadaki admlarn izlenmesi ile kolayca gerekletirilebilir:

Bir alc sein, tuuna daha sonra da "OK" tuuna basn (veya alternatif olarak ift tklayn). Bunun ardndan alcnn kat plan zerinde grafik imleci ile birlikte hareket ettiini greceksiniz.

Fareyi doru ekilde hareket ettirmeniz halinde, alc, temel noktas (grafik imlecinin arts ile akan) istenen noktaya yerletirilebilecek ekilde tanabilir. Seiminiz teyit etmek iin sa tklama yapn.

Fareyi yeniden hareket ettirmeniz halinde, alc temel nokta etrafnda dnecektir. Bu ekilde, alcnn yerletirilmesini istediiniz ay, yeniden sa tklama ile onaylarsanz, alc son konumunda dondurulacaktr (freeze).

- 18 - FINE - SANI

Kat plan zerine yalnzca alcnn tamamn veya yalnzca temas noktalarn girerek yerletirebilirsiniz. Bu, mevcut kat plan zerinde izilmi hidrolik alclar bulunduu ve bunlarn yeniden izilmesine gerek bulunmayp, yalnzca temas noktalarnn tanmas ve bylece ilgili beslemelere ait bilgilerin alnabilmesinin mmkn olduu durumlarda olduka nemli bir zelliktir. Tm alclarn veya yalnzca temas noktalarnn seilmesi, alc ekrannn st tarafnda bulunan ilgili gstergelerin fare yardm ile etkinletirilmesi sayesinde mmkn olacaktr. Alcnn tesisat kotu (ykseklii) ile ilgili olarak, alclarn daima geerli kotta izilmesi gerektii hatrlatlmaldr. Geerli kot Geerli izim Kotu komutu ile deitirilebilir.

Balant Elemanlar: " Balant Elemanlar " komutu, izimlere eklenecek olan fittingslerin seilmesinde kullanlmakta olup, alclara da aynen uygulanabilmektedir. Tesisatn tanmlanabilmesi iin fittingslerin boru hattna balanaca balant noktalarna sahip olmas gerekir. Bir sembol (rn. kolektr) birden fazla temas noktasna sahip olabilir ki bu durumda fittings Tesisat Numaralama (Net Recognition) da birleme noktas olarak numaralandrlr. Program, izgi zerine bir sembol eklendiinde, izgiyi tam fiittingsin bulunduu yerden otomatik olarak kesebilme zelliine sahiptir. Bu zellik balant elemanlar penceresinde Boruyu krarak a (Brake Pipe) onay kutucuu ile tanmlanmtr. Bu seenek etkinletirildiinde, program fittings yerletirildiinde boruyu otomatik olarak keser. Bunun yan sra, ayn pencere ierisinde bir de, fittingsin balangta yerletirilmi olduu yere gre mi tanacan (bylece paralel olarak ve borunun zerine yerletirilir) yoksa borunun mu tanacan (bylece fittings eklenebilir) tanmlayan Sembol Ta (Move Symbol) onay kutucuu bulunmaktadr.

Symbols: "Semboller" ilgili tesisatta kullanlabilecek eitli genel semboller, makine dzenekleri (basn niteleri gibi) ve dier izimlerden oluur.

Tesisat Tanma ve Numaralandrma: Tesisat geerli kurallara uygun olarak izildiinden ve balang noktas tanmlandndan, Tesisat Kabul Et seenei, tesisat istenen standart ablona dntrr ve hesaplama tablosunu buna uygun olarak gnceller. Gncelleme esnasnda, kat plan zerinde birleme noktalar ve alclar numaralandrlr. Herhangi bir alcnn numaralandrlmam olmasnn, onun tesisata bal olmad anlamna geleceini hatrda tutunuz. Bunun yan sra, herhangi bir tesisat blmnn farkl renkte olmas halinde, bu blm tesisata balanamaz. Bunu balayn veya bir nceki boru ile balanma noktasnda Seilen noktada kr (Break at selected point) sein.

FINE SANI - 19 -

Hesaplar: Hesaplara Git seenei sizi ilgili hesap ortamna ynlendirecektir (ADAPT/FCALC) ki bunun anlam, FINE daima ak kalrken geerli uygulama penceresinin almasdr. izimlerden veri aktarabilmek iin, geerli hesap uygulamasnn Dosyalar mensnde izimden Gncelle (Update from drawing) seilmelidir (lgili hesaplar gerekletirmek iin Hesaplasn m sorusu grldnde Evet olarak cevaplamanz gerekmektedir). Artk bundan sonra, ilgili uygulama iin ADAPT/FCALC Kullanc Klavuzunda belirtilen tm zellikleri uygulayn. Blmlerin numaralandrlmas, tesisat blmlerinin uzunluklar, alclarn debileri ve fittingsler ile birlikte hesap fyne aktarlaca unutulmamaldr. Elbette kullanc, eer isterse, herhangi bir deiiklik yapmak zere hesaplara mdahale edebilir.

ablon: ablon seenei, belli bir projede kullanlm olan tm sembollerle birlikte kullanabileceiniz bir ablon oluturur. Bunu setiinizde, program ablonun eklenmesini istediiniz konumu sorar. Konumu belirtmek iin fareyi kullann, ablon otomatik olarak ekranda konum noktasnn tam altnda grntlenecektir.

Kolon emas: Bu seenek tesisatn kolon emasnnn otomatik olarak oluturulmas ve birka saniye ierisinde ekranda grntlenebilmesinde kullanlr. Hlihazrda kolon emasnn bulunmas halinde, program size bunu gncellemek isteyip istemediinizi sorar. Kolon emasnn oluturulabilmesi iin, bir tesisat izip tanmlamanz ve verileri hesap fyne girmeniz gerektii son derece aktr, bylece program kolon emasnn oluturulmas iin gerekli tm verilere (boru aplar, birleim noktalar numaralar gibi) sahip olacaktr. Olutur (Creation) komutu ile ekranda kolon emas yneticisi penceresi alr:

Bu pencere iki blmden oluur, tesisat kollarna sahip blm ve kolon emasna sahip blm. Kullanc uygun komutlarla kolon emas ktlarna eitli ekillerde mdahale edebilir:

Tesisatn eitli blmlerini seili klar veya seimi kaldrr

Kolon emas zerinde kolonlarnn srasn deitirir

Kolonlar zerinde branmanlarn balant ynn deitirir (sa veya sol)

Her bir dm bilgisini okur

Branmanlar tanmlar

Yukardaki simgelerin yardm ile kolon emas zerinde yaplan deiiklikler pencerenin ikinci blmnde gerek zamanl olarak ekrana getirilir. Bu pencerenin st tarafnda da kolon emasnn ilenmesinde (gerek zamanl yaknlatr/uzaklatr ve kaydr, uzaklatr/yaknlatr kapsam, vb.) kullanlabilecek baz simgeler bulunmaktadr: Bunun yan sra, st sol kenarda ekrann grnts ile ilgili olarak yaplacak ilemlere ait simgeler bulunmaktadr, rnein pencerenin sol tarafnn gizlenmesi, kat isimlerinin grnm, sol tarafta dzenlenecek olan ykseklikler, alclar, katmanlar ve dierlerine ait saylarn grnmleri.

- 20 - FINE - SANI

Son olarak kolon emasnn balatlmas, yeniden oluturulmas ve izim parametrelerinin tanmlanmas iin birka seenek bulunmaktadr. zellikle, bu parametreler uygulamaya bal olup, aadaki seenekleri iermektedir:

Katmanlar: Denetim penceresi tablosu zerinden, kullanc izim leini, eitli katmanlara karlk gelen renkleri ve kolon emas zerinde yerletirilen metin yksekliini (kada izildiinde mm biriminden) tanmlayabilir.

izim boyutlar: Kolon emasnn oluturulmasnda gz nnde bulundurulacak olan izim boyutlar ayrca kt zerinde mm izimle tanmlanr.

Bloklar: Burada her uygulama iin farkl tesisat balang noktas ve tablo trleri tanmlanabilir. Kullanc bir dizi dwg izimi arasndan seim yapabilir.

Dierleri: Kolon emasnn formu ile ilgili olarak bir dizi nitelik tanmlanr, bunlar kolonlarn sklamas, zerlerinde bulunan dmn kolektr olarak deerlendirilebilecei branman says, emann oluturulmasnda z ykseklii bilgisinin gz nnde bulundurulup bulundurulmayaca, dey diyagram zerindeki alt branman borularnn alcnn st tarafna m yoksa alt tarafna m yerletirileceidir. Son olarak, kolon emas yneticisi ile ilgili dzenleme prosedr esnasnda herhangi bir hata olumas halinde programn ilgili mesaj ve uyarlar verecei de belirtilmelidir.

Ktphane Ynetimi: Ktphane Yneticisi (Library Manager), Saysal veriler (Numerical data) ve izim verileri (Drawing data) seeneklerini ieren bir alt mnye ynlendirme yapar. lk seenek malzemelerin tm saysal verilerini ieren ktphanelere ynlendirme yapar. "izimler" seenei her bir uygulama ile ilgili olarak aadaki verilerin grlebildii diyalog kutusuna ynlendirme yapar:

2.6 AutoNET: FineSANI Tesisatlar Bir nceki blmde izim ilkeleri tanmlanrken, bu blmde FineSANInin Temiz Su ve Pis Su modllerinin belli zellikleri ile ilgili komutlar aklanmtr. "AutoNET > Uygulama Se" mens zerinden bir uygulama seilmesinden sonra (rn. Temiz Su Sistemi), temiz su sistemi tasarmn ayrnt hale getirirken ayn zamanda tasarm izimlerini de tamamlayabilirsiniz. Temiz su sisteminin tamamlanmasnn ardndan, "AutoNET > Uygulama Se" mens zerinden Pis Su sistemi uygulamasn seebilir ve ilgili tasarm ayrntlar zerinde durabilirsiniz. Pis Su Sistemi uygulamasnn seilmesi ile Temiz Su Sistemi uygulamasna ait katmanlarn dondurulduunu ve Pis Su Sistemine ait katmanlarn etkin duruma geldiini grebilirsiniz. Tasarm srasnda, Temiz Su Sistemi ile Pis Su Sistemi ebekelerini birlikte grntlemek istemeniz halinde, "AutoNET > Uygulama katmanlarn se"i sein ve Temiz Su Sistemi ve Pis Su Sistemi onay kutucuklarna tklayn.

FINE SANI - 21 -

2.6.1 Temiz Su Sistemi

Bir AutoBLD bina modeli, bir xref ya da dijital grnt olup olmamasna baklmakszn ve hatta herhangi bir mimari izim olmasa bile, bir temiz su tesisat izilebilir ve daha sonra hesaplamalar yaplabilir. Uygulama Se" -> Temiz Su seiminin yaplmas ile ilgili ara ubuu ekrana gelir ve men ekranda grlen ekli alr.

Cihazlarn izime yerletirilmesi: Cihazlar AutoNET mensnden ya da Temiz Su ara ubuundan seeriz. Cihazlar penceresi ekrana geldiinde, kullanc belli bir noktaya yerletirilecek olan alc trn seer.

Cihazlar, daha nce aklanm olduu ekilde yerletirilirler. Hlihazrda mimari plan grnmnde bulunmalar halinde yalnzca Akll balant noktalar alanna tklarz.

Yatay tesisat tasarm: Buradan tesisat tipi seimi yaplmaktadr. Bunun balca iki yolu bulunmaktadr, bunlardan ilki duvarlardan geen boru tesisatn ierirken, ikincisi demenin ve datm panosunun altndan geen boru tesisat zerinde durur. Her iki yntem hakknda da bilgi sahibi olunmas nerilir, nk bunlar karma sistem ierisinde kullanlabilirler. Bir sonraki adm ebeke ierisindeki her borunun birincil ya da tali

olarak iaretlenmesidir. Aada grnm verilen ara ubuu her boruyu kolaylkla iaretlememizi salar.

Deme altndan datm temel alan temiz su sistemi tasarm: Souk su ve scak su kolektrlerini izim zerine yerletiririz (scak su kolektrleri bir su stcs tarafndan beslenmektedir). Kolektrlerin yerletirilmesi Elemanlar komutu zerinden ya da Temiz Su ara ubuundan gerekletirilir. Grntlenen seim kutusundan uygun kolektr seimi yaplr. Kolektrlerin balant noktalar sadece daha sonra birden fazla, en fazla 10 alc, devre borusunu balamamz salayan tasarm sembolleridir.

- 22 - FINE - SANI

Dikey dirsekli boru tasarm cihazlarn balants: Bir sonraki ilem devre borularnn tasarmdr. Bu ilem daima kavisli paray oluturduumuz yerde scak ya da souk su kolektrnden alcya doru balar. Eri bir boru belirlemek iin Noktann gerekli olduunu unutmaynz. Cihazlarn kullanlmas ile devre tasarm yaparken, programn, borunun eri parasn ykseklik=0 olarak tasarladnn bilincinde olmalyz. Cihazlarn yerleiminin ykseklik=0 eklinde yaplmas nerilir. Tasarm komutu, Temiz Su ara ubuundan seilebilecei gibi AutoNET mensnden de seilebilir.

AutoNET mens ierisinde hem scak hem de souk su iin mevcut seimlerden bir tanesi de "Cihazlarn kolektr kullanlmas ile balanmasdr.

Hem souk hem de scak su iin alcnn kolektr balantlar tamamen otomatik olarak gerekletirilir, programn kolektrden her bir alcya olan balanty gerekletirmesine izin vererek bir ya da daha fazla alc ve bir kolektr setiimizde (rn. tm bir pencerede) kullancnn yapmas gereken tek mdahale boruya kavis verilmesi olacaktr. Aada bulunan rnekte, kolektr ve 2 alcy ierisine alan bir pencere dzenlediimizde grntlenen sonucu alacaz. Belirtilen ilem dizisi her bir kat alan (mutfak, banyo ve alclarn bulunduu her yer) ve birbirinden bamsz tm katlar iin tekrarlanr. Her bir kolektre bir dierini balayabileceinizi hatrlatmak isteriz. Bunun anlam, banyoda kurulu olan merkezi bir kolektrden mutfakta bulunan bir dierinin beslenmesinin mmkn olmasdr. Bundan sonra yaplmas gereken tek ey dz bir boru ile ana souk su kolektrn merkezi besleme borusuna (kolon) balamaktr.

Duvarlardan geen boru tesisatna sahip sistem tasarm ve kolektrlerin balants: Kolektrleri daha nce akland ekilde yerletirdikten sonra, katn yatay ve dey borularnn tasarm ile ileme devam ediyoruz. Yatay ve dey borularn tasarmnn ardndan, boru tesisat ile alclar arasndaki balantnn yaplmas gerekir. Hem bu zel ilem iin gerekli srenin ksaltlmas hem de hata saysnn azaltlabilmesi iin Kullanc Klavuzunda analiz edilmi olan Alclarn mevcut hatta bala (Connect of receptors with the existing line) (scak ve souk ebeke) komutunu kullanmanz neririz.

Kolonlarnn tasarm: Hat grafii zerinde konum ile kolonlarn balang ve biti yksekliklerini sabitleriz. Pek ok durumda kata yalnzca bir souk su kolonu salarz. Kazan dairesi ya da gne stcsnn bulunduu durumlarda ya da iki katl daireye scak su temini iin scak su kolonu kullanrz. Kolon yksekliklerinin binann kat kotlarna bal olduunu da belirtmemiz gerekmektedir. Tm borular kolon borusunu simgeleyen oklu ember zerinden kolonlara balanacaktr. Kolon gstergesi kk okla deil, ok merkezindeki nokta ile belirtilir. Bu, izim ierisindeki kolonu gsterir. Katlarn standart boyutlarda olmas halinde, Tesisat kopyala komutundan yararlanabiliriz.

FINE SANI - 23 -

Scak ve Souk Temiz Su Noktalarnn Dzenlenmesi: Dz borularn yardm ile kolonlarn kesinden balayarak, balang noktalarnda (sayalar) sonlanan boru tesisat kesitini tasarlarz. Bunlarn saysna gre eit ebeke kaynaklar belirleriz, daha ayrntl olarak, Souk temiz su.

Balantnn nesne yakala (osnap) kullanlarak ayarlanmas nemlidir.

Scak su iin zel bir uygulama izlenmelidir. Su stcs, souk su kolektrne- balant noktasna- alc olarak balanr.

Bunun ardndan, dz ya da kavisli scak su borusu kullanarak kolektr beslemesini su stcsnn hemen

yanndaki bir noktadan balarz. Boru ucunu daima kaldrma noktas olarak kullanarak, buraya ebeke balangcn ("Scak temiz su") yerletiririz ebeke balangc ve zellikle de Souk Temiz Suyun program tarafndan saya olarak kullanldn hatrda tutunuz. ebeke balanglarnn her yere (scak-souk su beslemeleri) yerletirilmi olduunu iki kez kontrol ederiz. Bu, ebeke tanma iin gerekli olan ilemler dizisini tamamlar.

Tesisat tanma: AutoNETin alanlar ierisindeki cihazlarn konumlarnn yan sra devreleri de tanmlamas ve hesap

fy ile balantlar hazrlamasn salamak zere Tesisat Kabul Eti sein. Tesisat tannmas srasnda izim hatasnn yaplmas halinde kullanc mesajlarla uyarlr. rnein, scak ya da souk su rotalarnn kapal olmas, farkl boru trlerinin sonland noktalar, souk ya da scak su ebekesi balangcnn hatal yerletirilmesi ya da yerletirilmemesi, balanmam elemanlar, vb. Bunun yan sra, ebeke zerinde beyaz para bulunmamas gerekir, bunun anlam bunlarn tesisata balanmam olmasdr.

Hesaplar: Kontrol ilemi tamamlandnda artk hesap ortamna gemeye hazrz demektir. Hesaplarn seilmesi ile AutoNET ierisinde Temiz Su hesaplar ekrana gelir. Dosyalar ve izimden Gncelle seilmesi ile veriler hesap fyne aktarlr.

izim Gncelle: Programn hesap ksmnda yaplan almann tamamlanmasnn ardndan proje dosyas kaydedilir. izim programna (FINE) geri dnerek izim Gncelle seilir. Bunun ardndan hesap sonular izimlere aktarlr. Bu ilem tekrarlandnda, program kullancya bir nceki gncellemeyi silerek yenisiyle deitirmek isteyip istemediini soracaktr.

Pafta, Antet, Mimari Dekorasyon Bloklar: Bunun ardndan, her bir daire ya da bina nne ya da gerekli olan herhangi bir yere bir kontrol vanas yerletiririz. Vana yerleimi balant elemanlar komutu zerinden ya da Temiz Su ara ubuu zerinden gerekletirilir. Boruyu Krarak A kutusunu iaretleyerek diyalog kutusundan vana seimi yaplr. Boru seimi yapar ve vanay yerletiririz. Bunun ardndan, sayalarn yerletirilmesi gerekir Sayalar, AutoNET mens izimler-simgeler komutundaki veri tabanlarndan ya da "Temiz Su" ara ubuu ve karlk gelen ilgili simge kullanlarak seilebilir.

- 24 - FINE - SANI

Son olarak bir ablon ekleriz.

Kolon emas: Kolon emas, tesisatn zel bir programla tasarlanm olmas kaydyla FINE kullanlarak otomatik olarak oluturulur. AutoNET zerinden Kolon emas > Olutur seilir. Bunun ardndan aadaki pencere ekrana gelir:

Kullanc istedii tm deiiklikleri yapabilir ya da pencereyi kapatabilir, bunun sonucu olarak tasarm CAD programlarnn sunduu olanaklarla dzenlenebilen DWG formunda grntlenecektir. Kolon emas sihirbaz fonksiyonuna ait ayrntlar Kullanc Klavuzunda bulabilirsiniz.

FINE SANI - 25 -

rnek: Hem scak hem de souk su blmlerine sahip temiz su tesisat.

Souk ve scak su besleme noktalarna bir bakalm, bunlardan ilki besleme sayacnda bulunurken dieri de su stcsnn yaknna yerletirilmitir. Souk su besleme borusu su stcsnn balant noktasnda sonlanmaktadr. Bu zel rnek herhangi bir tesisatn derlenmesinde kullanlabilir. Bir apartman blou sz konusu olduunda ayr ayr sayalar bulunmakta iken, atlyeler ya da oteller gibi baka binalarda merkezi bir saya bulunmaktadr. Bir sonraki rnekte deme altndan geen ebeke tasarm iin alternatif bir yntem betimlenmektedir.

2.6.2 Pis Su Sistemi

AutoNET -> Uygulama Se" -> Pis Su seiminin yaplmas ile aadaki men ekrana gelir:

Atlacak ilk adm pis su boru tesisatnn tasarlanmasdr.

- 26 - FINE - SANI

Cihazlarn Yerletirilmesi: Cihazlar AutoNET mensnden ya da Pis Su ara ubuundan seeriz. Tm alclar penceresi ekrana geldiinde, kullanc belli bir noktaya yerletirilecek olan alc trn seer. Alclar, daha nce Temiz Su uygulamasnda aklanm olduu ekilde yerletirilirler. Alclarn mimari tasarm zerine yerletirilmi olmalar halinde Akll balant noktalar alanna tklayabilirsiniz. Burada kot=0 iken tasarm yapmanz nerilir.

Kolon izimi: Kat plan zerinde konum ile kolonlarn balang ve biti yksekliklerini belirlemelisiniz. Verilen kolon yksekliklerinin binann kat yksekliklerine bal olduu belirtilmitir.

Yatay borularn izimi: Kolonlara balanacak olan yatay borular izebilirsiniz. Komutlar AutoNET mensnden seilebilecei gibi Pis Su ara ubuundan da seilebilir. Tm kanallar Dey kaldrma noktas zerinden dey kolonlara balanacaktr. Kolon gstergesi kk okla deil, ok merkezindeki nokta (kat plan zerindeki dey kolonun izdm) ile belirtilir. Dier uygulamalar aksine, aa ve yukar izgi gerektirmemesi nedeniyle belli bir kattaki ebeke izimi daha kolaydr. Tm ebeke hatlarnn ykseklii 0dr.

Borularn alclarla birlikte balanmas: Bir sonraki admda boru tesisatnn balant noktas kullanlarak alclara balanmas yer alr. Bir ya da birden fazla alc branmann da otomatik olarak gerekletirecek ve bu ekilde ebekenin doru ekilde tanmlanmas salanacaktr.

Dier yandan, boru tesisat zerinde alclarn balant noktasnn kullanlmas ile gerekletirilen bilinen balant yntemini de kullanabilirsiniz. Tahliye musluunun alclarn yan sra ak kanalna giden balantlarnn doru ekilde izilebilmesi iin ltfen, aadaki grntde grld gibi, alclara karlk gelen borularn ularnn, tahliye musluu balant noktasndan gelen kk kesit, ve borunun, tahliye musluunun balant noktasna deil fakat merkezine karlk geldiinden emin olunuz. Katlarn standart boyutlarda olmas durumunda, Tesisat kopyala komutundan faydalanabilirsiniz.

FINE SANI - 27 -

Cihaz Noktalarnn Belirlenmesi: Dz borularn yardm ile dey kolonlarn kesinden balayarak, cihaz noktalarna giden boru tesisatn izebilirsiniz. Burada, "Cihaz Noktas mensnden seim yaparak, ebekenin balang noktasn (ya da noktalarn) belirleyebilirsiniz. Borunun sonlanmasnn nesne yakala (esnap) ile ayarlanmas nemlidir. Biti noktas merkezi pis su borusu ya da foseptik (kuru ya da emilimli) ncesindeki bir nokta olabilir.

Yamur suyu ebekesi: Pis su tesisat tamamlandnda, yamur suyu tesisat izilmelidir. Pis su borusu ara ubuunda farenin sol dmesine basabilirsiniz, ara ubuunun ad ve grnm deiecektir.

Ara ubuunun ismi artk yamur suyu borusudur.

Alclarn yerletirilmesi: Men ya da ara ubuundan Alclar seebilirsiniz.

Alan pencereden oluk alcsn seebilirsiniz. Bu alc, yamur suyunun dey borudan aa akmaya balad balang noktasdr. Bunun balkonlara yerletirilmi bir oluk olmas halinde, zemindeki gidere karlk gelir. Bu nedenle her iki durumda da bir ucu dey kolona bal olan borunun dey parasnn son noktas olmaktadr.

Kolon izimi: Kat plan zerinde konum ile kolonlarn balang ve biti yksekliklerini belirlemelisiniz. Verilen kolon yksekliklerinin binann kat yksekliklerine bal olduu belirtilmitir.

Yatay borularn izimi: Burada, kolonlara balanacak olan yatay borular izebilirsiniz. Komutlar AutoNET mensnden seilebilecei gibi Pis Su ara ubuundan da seilebilir. Tm kanallar Dey kaldrma noktas zerinden dey kolonlara balanacaktr. Kolon gstergesi kk okla deil, ok merkezindeki nokta (kat plan zerindeki dey kolonun izdm) ile belirtilir. Burada, aa ve yukar hat gerektirmemesi nedeniyle ebeke izimi daha kolaydr. Tm ebeke hatlarnn ykseklii 0dr.

Alclarn borularna balanmas: Boru tesisatnn alclara balanmas alcnn balant noktasnn kullanlmas ile gerekleecektir. Katlarn benzer olmas durumunda, Tesisat kopyala komutundan faydalanabilirsiniz.

- 28 - FINE - SANI

Cihaz Noktalarnn Belirlenmesi: Dz borularn yardm ile kolonlarn kesinden balayarak, cihaz noktalarna giden boru tesisatn izebilirsiniz. Burada, "Cihaz Noktas mensnden seim yaparak, ebekenin balang noktasn (ya da noktalarn) belirleyebilirsiniz. Borunun sonlanmasnn nesne yakala (esnap) ile ayarlanmas nemlidir. Ak yamur suyunun ehir yamur suyu kanalnda sonlanmasndan nce toplanaca serbest ya da nceden belirlenmi bir nokta gibi serbest ak olabilir. Bunun yan sra, program tarafndan belirlenen ekilde muflu borular mavi renkle ve yamur suyu borular da yeil renkle iaretlenmektedir.

Yamur alan yzeyleri gir: Bu komutla, kullanc yamur alan yzeyin yan sra bunun trn de oklu izgi ile belirleyebilmektedir. Kullanc, yzeyi ierisine alan noktalar komut satrndaki mesajlarla belirtildii ekilde iaretler. Son noktadan bir ncekinde kullanc oklu izgiyi kapatmak zere c yazar. Alan, mavi renkli oklu izgi ierisine alnr ve yamur alan yzey trlerini gsteren bir pencere alr.

Yzey tr seildiinde, pencere kapanr ve izim zerinde yzey karakteristiklerini gsteren bir iaret belirir. Yamur suyu ebeke hesaplamalarna yardmc olmak zere belirgin karakteristikler hesaplama tablolarna aktarlacaktr. Programn miktar dalm yapabilmesini salamak zere her yzey ierisine tahliye borular yerletirilmelidir. yle ki, bir yzeye tahliye borusu yerletirdiinizde bu bal alann tamamn almaldr. ki tahliye borusunun bulunmas halinde bunlardan her biri bal yzey alannn yarsn alacaktr.

Yzey isimlerini eski durumuna getir: Kullancnn yamur alan yzeyi dzenlemek istemesi halinde bunu manuel olarak yapmas gerekecektir nk iaret otomatik olarak gncellenmemektedir. areti silmeli ve alan yeniden lmek zere "Yzey isimlerini eski durumuna getir"i semelidir.

Bu ilem, tesisatn tannmas iin yaplmas gereken ilem dizisini tamamlar.

Tesisat tanma: AutoNETin alanlar ierisindeki cihaz konumlarnn yan sra devreleri de tanmlamas ve hesap fy ile balantlar hazrlamasn salamak zere Tesisat Kabul Eti sein. lem srasnda izim hatasnn yaplmas halinde kullanc mesajlarla uyarlr, rnein tekli alc balant noktasnda 2den fazla borunun sonlanmas, eksik ya da hatal ak konumu bulunmas, elemanlarn balanmam olmas gibi. Bunun yan sra, aksonometrik izim gzden geirildiinde, ebekemiz zerinde "beyaz renkli" paralar grlmemelidir aksi takdirde program bu izgileri ebekemizin bir paras olarak alglamayacak ve bu nedenle de bunlar hesaplamalar srasnda gz nnde bulundurulmayacaktr. Tesisat Numaralandrma penceresi Pis Su uygulamasn referans alr yani "Yamur Suyu Alanlarnn" tannmasnda bir hata vardr. Kullanc tarafndan dzenlenen bir evre ierisinde herhangi bir ak bulunmuyorsa, program bunu hata olarak iaretler ve ayr bir pencerede grntler. Bu pencere, alann zerinde bulunduu kat, ait olduu katman gibi verileri gstermektedir.

FINE SANI - 29 -

Hesaplar: Kontrol ilemi tamamlandnda artk hesap ortamna gemeye hazrz demektir. AutoNET mensnden Hesaplarn seilmesi ile Pis Su hesaplar program ekrana gelir. Dosyalar ve izimden Gncelle seilmesi ile veriler hesap fyne aktarlr.

izimi Gncelle: Program (ADAPT) ierisindeki hesaplamalarn tamamlanmasnn ardndan proje dosyasn kaydedebilirsiniz. izim programna (FINE) geri dnerek izimi Gncelle seilir. Bu seenekle boru tesisatna ilikin hesaplamalar kat planna aktarlr. Bu ilemin daha nceden yaplm olmas halinde, program kullancya bir nceki gncellemeyi silerek yenisiyle deitirmek isteyip istemediini soracaktr.

Dier izim ilemleri izimlerin tamamlanmas: izimlere geri dnerken kullanc havalklarn tasarlanmasn unutmamaldr. Bunun ardndan kapaklar, kuyular, mekanik sifonlar, vb. ebekenin eitli elemanlarnn izilmesi gelmelidir. izimler (pompalar, genel aksesuarlarn retim detaylar ve benzerleri) ilgili AutoNET ktphanelerinden ya da "Pis Su" ara ubuu ve karlk gelen ilgili simge kullanlarak seilebilir. Merkezi Pis Su ebekesi yerine bir kuyu bulunmas halinde bu durum kat plan iziminde belirtilmelidir.

Kolon emas: Kolon emas, ebekenin bu programla tasarlanm olmas kaydyla FINE kullanlarak otomatik olarak oluturulur. Yntem yukarda Temiz Su Uygulamas iin tanmlanm olan ynteme benzemektedir. AutoNET zerinden Kolon emas > Olutur seilir. Bunun ardndan aadaki pencere ekrana gelir:

Kullanc istedii tm deiiklikleri yapabilir ya da pencereyi kapatabilir, bunun sonucu olarak tasarm CAD programlarnn sunduu olanaklarla dzenlenebilen DWG formunda grntlenecektir. Kolon emas sihirbaz fonksiyonuna ait ayrntlar bu klavuzun 4.13 blmnde bulabilirsiniz.

FINE SANI - 31-

3. Hesaplar

3.1 Genel Bak

Bu blmde FineSANI Hesap Bileeninin tanmlanmasna yer verilmitir. Modllerden her biri saysal verilerin girilmesi ile bamsz olarak kullanlabildii gibi, FineSANI CAD Bileeni ile birlikte de kullanlabilmektedir. Bylece hesap bileeni verileri dorudan izimler zerinden almaktadr.

Uygulama penceresinin en stnde, her biri "Dosyalar", "Seenekler", "Grnm", Pencereler, "Ktphaneler" ve "Yardm" isimleri altnda toplanm olan seenekler grubundan oluan uygulama mensnn genel seenekleri grntlenir.

Hesaplar, herhangi bir zel uygulamann belli ihtiyalarnn karlanmas iin 4M tarafndan zel olarak tasarlanm olan gelimi hesap ortamnda gerekletirilir. Bu, her bir uygulamaya zel belli becerilere ve aralara sahip hesap fy biiminde tablolardan oluan bir ortamdr. Daha ayrntl olarak, FineSANI uygulamalarna ilikin olarak ele alndnda, tesisat devreleri sz konusu olup, hesap fy, her bir eleman iin tesisat devrelerine, ana verileri ieren stunlara (rn. uzunluk) ve hesap sonularna (rn. su debisi) karlk gelen satrlarn kullanld bir tablo eklinde gsterilir. Temiz Su Uygulamasna ait bir izelge rnei aada verilmitir.

- 32 - FINE - SANI

Tesisatn program tarafndan anlalabilmesini salamak zere tm uygulamalarda aa yukar ayn olan standart bir yol izlenmelidir. Sz konusu bu standart yntem aadaki rnekle ok daha iyi anlalabilecektir:

Yan taraftaki ekilde grld gibi bir tesisat olduunu varsayalm. Bu tesisat branmanlar (yani tesisat blmleri), birleme noktalar ve dmlerden (u noktalar) olumaktadr. Bu tesisatta, hem birleme noktalarna (1,2,3) hem de hidrolik elemanlara (4,5,6) istee bal saylar verdik. Her birleme noktasna say (1den 99a kadar) veya harf (byk veya kk harf, rn. A, d, vb.) veya harf, rakam kombinasyonu (rn. A2, AB, eZ, 2C, vb) atanabilir. Ana mantksal snrlama, balang noktasna daima 1 saysnn atanmasdr. Ayrca, birleme noktas olan 1 rakamnn dnda (birden fazla balang noktasna sahip tesisatlar hari) ayn tesisat ierisinde ayn saynn iki kez kullanlmasna izin verilmez. Devrenin hesap fynde gsterilebilmesi iin birleme noktalarnn ve elemanlarn yukardaki kurala gre numaralandrlmasndan sonra hesap fynn ilk stununda girilen tesisatn farkl ksmlarna isim verilmesi yeterlidir. Tesisat ksmlarnn sralamasnn nemli olmadn hatrda bulundurarak, birleme noktalarnn sralamas boru ierisindeki su aknn yn ile eleecek ekilde, ilk stun ierisinde her blmn iki birleme noktasn (aralarna nokta koyarak) gireriz. Yukardaki rnekte 1.2, 2.3, 2.6, 3.4 ve 3.5 blmleri doldurulmaldr (sralama istee baldr). Fyn dier stunlarnda, ayn zamanda hesap sonular ile oluan ktlar ve kalan stunlarn gncellenmesini etkileyen tesisat tipine bal olan bir dizi veriyi (rnein para uzunluu ve kullanlan balant elemanlar vb) gireriz. Benzeri bir standardizasyon Pis Su uygulamas iin de geerlidir.

Bu ekilde, yukardaki hesap fyn referans noktas olarak alp, balangta girilen deerleri yok saydmzda, balk alann (her stun kendi balk ve birimlerine sahiptir), ok saydaki satrda deer girilen alan (daha iyi grntleme ve aklk salanmas iin noktal izgilerle ayrlm) ve zerinde bulunduumuz hesap fyndeki konumuna bal olarak faydal bilgilerin grntlendii bir ara ubuu grebiliriz. Hesap fy genel olarak pek ok faydal bilgi ierdiinden ve her uygulamada hesaplamalarn merkezi olduundan, bunun st oka (pencerenin en stnde sada bulunan) tklanarak ekran zerinde bytlm olarak kullanlmas olduka faydal olacaktr, bu ekilde tm bilgisayar penceresi alanndan faydalanlabilir. Bir sonraki blmde Hesap Fyne almanz salanacak, burada yaplacak olan aklamalar her uygulama iin geerli olacaktr.

Bunun yan sra Hesap Fy kullancsna pek ok dzenleme fonksiyonu da sunmakta olup, bu fonksiyonlar aada aklanmtr:

ncelikle, daha nce de belirtildii gibi, kullanc, Hesap Fylerinin ald hcrelerde, hem hesap alan (bylece deerler istenen byklk ve stilde grntlenir) hem de balk alan (bylece balklar kullancnn istedii ekilde grntlenir) iin Yaz tipi (Font) seeneini kullanma olanana sahiptir.

Balk alan ile ilgili olarak, kullanc ayn zamanda fareyi kullanarak stun geniliini arttrabilir veya azaltabilir: Fare imleci iki komu stunu ayran dey izgi zerinde iken, ikili ok eklini alr ve bunun ardndan farenin sol tuuna baslmas (ve basl tutulmaya devam edilmesi) ve srklenmesi ile stun genilii fare hareketinin ynne bal olarak artar veya azalr. Aadaki hesap fynde farkl geniliklere sahip stunlar grebiliriz:

FINE SANI - 33-

Kullanc tarafndan kullanlabilecek yukardaki alternatif grntleme olaslklar grafik kart znrl, ekran bykl gibi pek ok faktre bal olup bu nedenle olas mdahaleler kullancnn takdirine braklmtr. Bu nedenledir ki kullancnn Prototip Ykleme imkn da bulunmaktadr. Bununla beraber en iyi grntleme sonularnn yksek znrlkte ve geni ekranlardan alnabileceini unutmaynz.

Deer girilen alan konumuna eriim, fare ve klavyedeki ok tularnn kullanlmas ile gerekletirilir. Fare imleci deer girilen alana tandnda, fare imlecinin baz hcrelerde dey izgi (|) eklini, bazlarnda ise arp iareti eklini aldn grebiliriz. Bu hcreler ierisinde bulunan deerler, hesap sonular olduundan, bunlar deitiremeyiz. Fare imlecini, art iareti eklini ald hcreye veya kk karelere tayp, farenin sol dmesini tkladmzda, hcre d izgilerinin koyu renk aldn grebilir ve hcre ieriini deitirebilir veya deer girebiliriz. Ayn ekilde, tuu ile bir alt hcreye, tuu ile sa taraftaki bir sonraki hcreye giderek yer deitirebiliriz. Ayrca, pencere geniliinin tm stunlar iine alacak kadar geni olmamas halinde, hesap fynn tamamn yatay veya dey kaydrma tularn kullanarak bunu aa yukar, saa sola hareket ettirerek izleyebiliriz. Bunun yan sra herhangi bir hcreye deer girmek zere eriim engellendiinde fare imleci arp eklini alr. Bu ekilde, kullanc incelenmekte olan miktarn hesaplarn otomatik sonucu olarak tremi bir miktar olduu konusunda bilgilendirilmi olur.

Kullanc, herhangi bir uygulamann Hesap Fy iine deerleri girerken aadaki faydal komutlar daima hatrnda tutmaldr:

Hcre ieriini silmek: Bir hcre zerinde tuuna baslmas ile ieriindeki deer silinir ve hcre boalr.

Satr silmek: & tularna birlikte baslmas ile zerinde bulunduumuz sra silinir.

Satr eklemek: & tularna birlikte baslmas ile zerinde bulunduumuz hcrenin hemen altna yeni (bo) bir satr eklenir.

Satr bana gitmek: tuuna baslmas ile otomatik olarak zerinde bulunduumuz satrn ilk stununa gideriz.

Satr sonuna gitmek: tuuna baslmas ile, otomatik olarak zerinde bulunduumuz satrn son stununa gideriz.

Tablonun st ksmna gitmek (ilk stun- ilk sra): & tularna birlikte baslmas ile otomatik olarak hesap fynn ilk stun -ilk srasna gideriz.

- 34 - FINE - SANI

Tablonun alt ksmna gitmek (ilk stun son sra): & tularna birlikte baslmas ile otomatik olarak hesap fynn son srasna gideriz.

Son olarak, st hcreden bir alt hcreye tuunu kullanarak ve sol hcreden sa hcreye tuunu kullanarak gidebileceinizi de unutmaynz.

Ek olarak, hesap fynde pek ok Windows uygulamasnda bulunan, satr alt kmesinin (veya tm hesap fynn) Kes-Kopyala- yaptr trndeki komutlar, satr ve stun genilii tanm, seili alann yaz tipi (yaz tipi nitelikleri, hizalama, vs) gibi bir dizi hesap fy fonksiyonu bulunur. Fyn belli bir alannn (veya tmn se komutu ile tmnn) seilmesi ve daha sonra farenin sa tuuna baslmas ile ekranda ilgili komutlara sahip kk bir men alr. Hesaplarla ilgili bir baka faydal komut da Geri Al / leri Al (Undo/Redo) komutudur. Tm bu dzenleme komutlar ayn zamanda dier pencerelere de uygulanabilir. Kopyala-yaptr (Copy/Paste) komutundan baka, bir satr tekrarlamak istediimizde (rnek branman), ilk ieriini girmek yeterli olacaktr, rn. blm ad, bu bo braklan blm ad dnda satr aynen kopyalayacaktr. Hesap fy etkinletirildiinde, ana men seeneklerine ilave olarak Hesap Fy (Calculation Sheet) ve de ikinci olarak Bask Parametreleri (Printing Parameters) seenekleri grlr. Bask Parametrelerinin seilmesi ile yan tarafta kullancnn basl Hesap Fy grnmne mdahale edebilecei diyalog kutusu alr. Ayrntl olarak, kullanc, istenen ekilde glgelenmi bask zemin rengine sahip hesap fynn balklar iin zgara grnmnn yan sra koyu renk ereve veya normal ereve tanmlayabilecei gibi ak renk ereve ile yatay ve/veya dey izgiler tanmlamayabilir. Daha nce de vurguland gibi, Hesap Fy penceresi tm uygulamalarn merkezidir. Bununla birlikte, bir alma ile ilgili olan tm hesap sonular Hesap Fy iine alnamadndan, her uygulamada almann tamamn oluturacak ekilde bu tamamlayc sonularn yer ald ilave pencereler bulunmaktadr. Bu pencerelerin fonksiyonel aklamalar ve neriler her uygulamann konusunu oluturmaktadr. Her eye ramen, uygulamaya baklmakszn kullanlabilir pencereler arasndan ortak felsefeye sahip olan bazlarn ayrabiliriz (rn. Keif Listesi Maliyet Penceresi, Teknik artname Penceresi vs.) (Bill of Material-Costing window, Technical Description window). lerleyen blmlerde bu pencerelere ait formlar uygulamalardaki sralamalarna baklmakszn detayl olarak aklanmtr.

FINE SANI - 35-

3.2 Temiz Su

Temiz Su Sistemi uygulamasnn kullanlmasn istiyorsanz, ilgili simgeyi fare ile iaretleyerek zerinde ift tklama yaptnzda aadaki ana men penceresi ekrana gelecektir:

Sizin de grebileceiniz gibi, ana men seenekleri aada ikincil seenekleri ile birlikte aklanm olan "Dosyalar", Seenekler", "Grnm", Pencereler, "Ktphaneler" ve "Yardm" eklinde gruplara ayrlmtr.

3.2.1 Dosyalar

Dosyalar seenei pencereler standardna uygun olarak olaan dosya ynetimi seeneklerini ierir.

Yeni Proje : Yeni projeyi bir dosyaya kaydetmek zere bir isim verin.

Proje Se: stenen (mevcut) proje dosyasn seerek, ykleyebileceiniz bir pencere grntlenir.

Dikkat! Yeni ya da mevcut bir Proje seimi yaplmadnda, program bunu otomatik olarak ADSIZ (UNNAMED) olarak tanmlar. ADSIZ projesine yeni veri eklemek istediinizde ve bunu farkl bir isimle kaydetmek istediinizde, Farkl KaydetI seiniz ve yeni proje adn yaznz.

izimden Gncelle: FINE paketi ile birlikte kullanlmas halinde proje hesap fy izim verileri zerinden gncellenir.

Dikkat! izimden Gncelle seildiinde, proje nceden almayp, Fine paketi kullanlarak odalar kat planlar zerine yerletirilmediinde, hesap fynde bulunan verilerin yerini boluklar alr.

Kaydet: zerinde almakta olduunuz proje sabit disk zerine (daha nce kendisine verilmi olan isimle) kaydedilir.

Farkl Kaydet: zerinde almakta olduunuz proje, yeni bir isimle farkl bir klasre kaydedilir.

ablon Ykle: Kaydedilmi olan prototip ekranda grntlenir.

- 36 - FINE - SANI

ablon Olarak Kaydet: Bu seenekle kullanc tarafndan yaratlan ve ekranda grlen ayarlar Prototip olarak kaydedilir.

Bask ablonlar: Bask prototip ynetimi penceresi etkinletirilir.

Yazdr: Proje konusu bask nizleme ktsnnn yan sra Bask erii ve Bask Parametrelerinde nceden seilen seeneklere gre bastrlr.

Bask erii: Bastrmak istediiniz Temiz Su Sistemi proje elerini seebilirsiniz:

Bask Ayarlar: stenen bask parametreleri bu pencerede seilebilir.

Bask nizleme: Sz konusu projenin tamamnn, yazdrldnda kat zerindeki durumu sayfa sayfa ekranda grntlenir.

RTF Dosyas Olutur: Proje elerini ieren bir RTF dosyas yaratlr (proje dosyas ierisinde YDRE.rtf ad ile).

Word Dosyas olutur: Proje elerini ieren bir RTF dosyas yaratlr (proje dosyas ierisinde YDRE.RTF ad ile). Ayn zamanda, MS-Word program (bilgisayarnzda ykl ise) etkinlemi olur.

4M Editre Gnder: Proje elerini ieren bir RTF dosyas yaratlr (proje dosyas ierisinde YDRE.RTF ad ile). Ayn zamanda, ayrntl dzenleme yaplabilmesi iin 4M metin dzenleyicisi etkinlemi olur.

Excel Dosyas Olutur: Proje elerini ieren bir Excel dosyas yaratlr.

PDF Dosyas Olutur: Proje elerini ieren bir PDF dosyas yaratlr

k: Bu komut ile uygulamann almasna son verilir.

3.2.2 Seenekler

Bu, genel veriler Proje Seenekleri ve Devre Seenekleri olarak gruplanan temel proje verilerini aklamaktadr. Proje Seenekleri, proje niteliine ilikin balk ve isimlerle belirtilirken, Devre Seenekleri proje tasarmcs tarafndan belirlenmesi gereken ve aadakilerle ilikilendirilen genel tesisat verileri ile belirtilmektedir.

Su scakl: Souk su giri scakl deeri girilir ve ilgili viskozite deeri hesaplamalar iin otomatik olarak deerlendirmeye alnr. Scak su iin 50C scaklk farknn deerlendirmeye alnd gz nnde bulundurulmaldr. Program tarafndan yalnzca souk su balang noktasnn belirlenmi olmas ve su scaklnn 40Cden yksek olmas halinde, program belirtilen tesisata karlk gelen scak su tesisatna ilikin olarak yaplan hesaplar otomatik olarak deerlendirmeye alr, scak su bulunmayan alclar yok sayar ve hesaplarda scak su viskozitesini kullanr. Bu zellik sayesinde scak ve souk su tesisat hesaplarn ayn anda kolaylkla yapabilirsiniz.

FINE SANI - 37-

Bina tipi: Listeden bina tipi seilir

Ana boru cinsi: tuuna ya da alan ierisinde bulunan tua baslarak alan boru ktphanesi penceresinden proje ierisinde kullanlacak olan boru cinsini (rn. bakr boru) seebilirsiniz.

Ana boru przll: Yukarda seilen boru przll m biriminden grntlenir, kullanc eer isterse bunun zerinde deiiklik yapabilir.

kincil boru cinsi: Proje ierisinde ikinci bir boru kullanlacanda ikincil boru cinsi seilir (rnein kolonlardaki ana boru cinsi olarak bakr boru ve alc balantlar iin ikincil boru tr olarak da plastik deme ii boru seebilirsiniz).

kincil boru przll: kincil boru przll uygun ekilde m biriminden grntlenir.

Maksimum su hz: Bu hesaplanan enine kesitlere bal olarak belirlenmi olan maksimum su hzdr. Mmkn olan en kk enine kesit seilecek ve hz bu deeri amayacaktr. Bu deer, tasarmc tarafndan burada tamamen deitirilebilecei gibi (her tesisat iin uygulanabilir olacaktr) hesap fynden tercihli olarak da deitirilebilir (THE TOTEE hzn 2-3 metreyi amamasn tavsiye eder).

Metre Boru Bana R Deeri Snr (mSS/m): Yukarda anlan hza gre, enine kesit hesaplamalar iin kullanlan bir srtnme limiti bulunmaktadr. rnein burada olas en kk enine kesit seilmi olup, srtnme deeri belirlenen srtnme limitini amamaktadr.

Kolon emas Sihirbazndan Veri Al: Bu seenek size ncelikle uzman sistem yardm ile kolon emas izme ve daha sonra da verileri hesap fyne aktarma olana sunmaktadr. Onay kutusu iaretli olduunda, program mensnde Kolon emas Sihirbaz seenei grntlenir ve kolon emas izmek zere bunu kullanabilirsiniz.

3.2.3 Kolon emas Sihirbaz

Bu seenek aadaki blmlerde aklanm iki seenek olan Kolon emas Olutur ve Kolon emasndan Gncelleyi iermektedir.

3.2.3.1 Kolon emas Olutur

Bu seenek aadaki alt seenekleri iermektedir:

1. Diagram tipi

Ayrnt olarak aklamak gerekirse aadaki seenekler ekrana gelecektir:

Souk su tesisat > Temiz su tr

- 38 - FINE - SANI

Burada souk temiz suyun her bir apartmanda ayr ayr m (rn. apartman blou) yoksa merkezi mi (rn. Otel odalar) belirtilir.

Scak su tesisat > Temiz su tr

Burada scak temiz suyun her bir apartmanda ayr ayr m (rn. her apartmanda su stcs) yoksa merkezi mi (rn. merkezi kazan) belirtilir.

Tesisat tipi > Bina Tesisat

Burada, binann merkezi tesisatnda kullanlacak olan boru tipini seebilirsiniz. Program, iki farkl boru tipi ile hesap yapabilme olana sunmaktadr. Anay semeniz halinde, seilen boru tipi Tesisat verilerinde birincil olarak kullanlacak olup aksi durumda ikincil boru kullanlacaktr.

ebeke tipi > Bina ebekeleri

nceki seenei bal olarak Ana ya da kincil seimi yapabilirsiniz.

Kolon Borular > Havalandrma

Kolon borularnn kolon emas ierisinde havalandrma borusuyla m yoksa havalandrma borusu olmakszn m grntlenecei belirtilir.

k azlar > Basit cihazlar olarak aktar

Alclardan her birinin kolon emas ierisinde ayr ayr m gsterilecei yoksa bir alc grubuna m entegre edilecei belirlenir. Onay kutusunun iaretli olmas halinde tesisat dmler ierisinde en ince ayrntsna kadar analiz edilir.

2. Bina verileri

Bina seimi yaptnzda ekrann sol st blmnde bina verileri grntlenecektir:

Bina topolojisinin yan sra bun ierisindeki tesisat ebekesinin dzeni bina verileri ierisinde yer almaktadr. ok belirgin iki alt seenek bulunmaktadr:

. Bina tanm (Building definition)

Burada, binay oluturan kotlar (katlar) belirlenir. Temiz su verilen katlar kutusunda, su tketimi yaplan katlar iaretlenir. zellikle Bodrum ve Katlar setiinizde, kullancnn bunlara ait verileri girmesi gereken ek bir alan ekrana gelecektir. Ayrca, her bir katn yksekliinin yan sra her katta bulunan daire saysn da belirtebilirsiniz.

FINE SANI - 39-

Kullanc bina verilerini tanmladktan sonra, Uygula (Apply) tuuna basar, bu sayede bina sol tarafta bulunan stunda n tarafnda kat tipi gsteren bir simge bulunan aa eklinde grntlenir.

Katlar zerinde almak

Farenin sol tuunu kullanarak kat ismi zerine tkladnzda, sa tarafta Kat Ad, Kat Ykseklii (m) ve Daire Says gibi kat verileri grntlenir. Kullanc Kat Ad ve Kat Ykseklii (m) alanlarna giri yapabilir ve kat verilerini dzenleyebilir.

Farenin sol tuunu kullanarak kat ismi zerine ift tkladnzda, dairelerle birlikte kat topolojisi aa eklinde grntlenecektir.

Farenin sa tuunu kullanarak kat ismi zerine tkladnzda, aadaki seenekleri ieren bir men ekrana gelecektir:

Yeni Daire ekle: O ana dek belirlenmi olanlara ek olarak yeni bir daire ekleyebilirsiniz.

KAT Kopyala: Kat ebekesini daha sonra baka bir kata yaptrmak (kopyalamak) zere PC bellei ierisine (pano) kopyalar.

KAT Yaptr: Panoya kaydedilmi olan tesisat verilerini seilen kata kopyalar. Yeni veriler hlihazrda kat iin girilmi olan verilerin zerine yazlr.

Daireler zerinde almak

Kat zerinde ift tkladnzda daireler ekrana gelecek ve sa tarafta Temiz su verilen oda ekle seenei grntlenecektir burada eitli oda tiplerinin yer ald bir liste grlecektir. Odalardan her biri zerine ift tkladnzda, ilgili odaya ait izim hemen alt tarafta grntlenecektir. stenen oda zerinde ift tkladnzda bu otomatik olarak sol stunda seilmi olan daireye aktarlacaktr. Ayn ekilde ayn daireye ya da farkl dairelere daha fazla sayda oda ekleyebilirsiniz.

- 40 - FINE - SANI

Bir daire odas zerinde sa tklama yaptnzda, yan taraftaki pencerede grlen liste ekrana gelir ve bunun zerinden odalar ynetebilirsiniz:

Sil komutu oday siler.

Yukar ta ve Aa ta komutlar odann daire ierisindeki dzenini deitirir.

Bir apartman dairesi odas zerinde farenin sol tuu ile tklama yaptnzda oda izimi ekrana bytlm olarak gelecektir.

3. Tesisat verisi

Balantlar seeneinde su kaynandan her bir daireye giden tesisat yapsn grebilirsiniz.

Bu seenekle kullanc temiz su sistemlerini ynetebilir. ncelikle, her bir apartman dairesi iin ayr bir temiz su sistemi bulunmaktadr. rnein, eer binann farkl katlarnda ortak mlkiyetli iki apartman dairesi bulunuyorsa, kullanc, kolonu ya da belli bir ak mastarn silmek zere temiz suyu bir kolondan dierine aktarabilir. Bunu eleman zerinde sa tklama yapmak suretiyle gerekletirebilirsiniz. Pencerenin sol tarafnda bulunan ve zerinde sa tklama yaptnz aa elemanna bal olarak eleman tamanz, silmeniz ve hatta eklemenize olanak salayan bir men ekrana gelir. Bu ekilde kullanc tesisat istedii ekilde deitirme imknna sahiptir.

4. Diyagram

Bu seenekle daha nce zerinde durulan tesisatn kolon emas ekranda grntlenir. Bunun yan sra, emada grlen renkler zerinde de deiiklik yapabilirsiniz.

FINE SANI - 41-

3.2.3.2 Kolon emasndan gncelle

Bu komut ebeke verilerinin "Hesap Fynde bulunan dey ema ierisine aktarlmasnda kullanlr.

3.2.4 Grnm

Bu seenekler dizisi Ara ubuklar seeneini ierir ve genel pencereler standartlarn izler.

3.2.5 Pencereler

Pencereler seenei, iinde analitik proje hesaplarnn gsterildii bir dizi hesap ve sonu penceresine sahiptir. Uygulama hesaplarnn merkezini oluturan ana pencere aadaki blmde ayrntl olarak aklanm olan Hesap Fy penceresidir.

3.2.5.1 Hesap Fy

Temiz Su Sisteminin Hesap Fy Temiz Su Sistemi uygulamasna ait hesaplarn merkezini oluturur ve 1. blmde aklanm olan Tesisat Hesap Fyne ilikin genel kurallara uygunluk gsterir. Bu nedenle, bu tablonun her bir satr farkl bir tesisat devresine karlk gelirken her bir stun da doldurulmas gereken ya da verilerin tamamlanma ilemi srasnda otomatik olarak hesaplanan verilere karlk gelmektedir. Veri giriine ilikin yardm ynergeleri ekrann en alt tarafnda (durum ubuu) grntlenir. Her satrda ncelikle ksm atamalarna ilikin ilk stun alanlar doldurulmaldr.

Tesisat standardizasyonu yntemi tam olarak daha nceden aklanm olan standardizasyon yntemlerini temel almaktadr. Burada hesap fy stunlarnn ksa bir aklamasna yer verilmitir:

- 42 - FINE - SANI

1. Devre Paras: lk stuna ait satrlara tek tek tm tesisat devrelerini (her satrda bir devre) girmelisiniz. Daha iyi bir dzenleme ve gzlemleme yaplabilmesi iin nce souk su tesisat devrelerinin daha sonra da scak su tesisat devrelerinin girilmesi tavsiye edilir. Devreler bunlarn biti dmleri ile belirtilirler. Her bir dme bir say (1den 9999a kadar) ya da bir harf (byk veya kk harf, rn. 2, AB, 3c, Aa vb.) atayabilirsiniz. Numaralandrma iin temel snrlandrma 1 says daima tahliyenin balad noktaya atanrken, 1 saysnn ayn zamanda her bir su stcsna atanmasdr. 1 says dnda hibir rakam tesisat ierisinde iki kez kullanlamaz. Numaralandrmann ardndan, tm devreleri hesap fyne birbirinden bamsz olarak ilk stunu doldurarak tek tek girebilirsiniz (devrelerin sralamas nemli deildir):

Souk su tesisat iin: Her devrenin iki dm aralarnda bir nokta olacak ekilde (.) ve su ak ile ayn ynde (rn. souk su ak dm 3den dm 4e doru ise bu durumda 3.4 olarak girmelisiniz).

Scak su tesisat iin: Her devrenin iki dm aralarnda bir izgi olacak ekilde (-) ve su ak ile ayn ynde (rn. scak su ak dm 2den dm 4e doru ise bu durumda 2-4 olarak girmelisiniz). Alclarn numaralandrlmas souk su tesisat ile ayndr. rnein souk su iin bir alcya 5 saysn atam olmanz halinde ayn alcya scak su iin de 5 saysn atamalsnz.

rnek (benzer) devreler sz konusu olduunda bunlar otomatik olarak aktarmak zere geri armak (ilk stundaki isimleri ile) mmkndr.

2. Boru boyu: Her devrede iki dm arasndaki (rn. blm 2.3) boru uzunluunu metre cinsinden belirtmelisiniz.

FINE SANI - 43-

3. Cihaz Tr: Herhangi bir tesisat devresinde bir alc (cihaz) bulunmas yani blmn alcda sonlanmas halinde, temiz su tesisat alclarn ieren ktphaneden bir alc seebilirsiniz, bunun iin F11 tuuna basmanz ya da bu stun ierisinde bulunan alanda ilgili tua basmanz gerekmektedir. Alclar listesini gsteren bir pencere ekrana gelecektir. Alcya karlk gelen satrdaki son stun ierisine birim girildiinde cihaz tipi (hidrolik alc) tanmlanr ve girilen veriyi dorulamak zere enter tuuna baslr. TAMAM (OK) tuuna basarak, stun 6'da alcnn sra numarasnn girilmi olduunu greceiniz hesap fyne dnebilirsiniz. Alternatif olarak, tek bir alc belirlenmesi durumu hari, her bir devre ierisinde 10 adede kadar farkl trde alclarn bulunduu bir alc grubu da (Alc Sistemi) tanmlayabilirsiniz. Alclar grubu zerinde almakta olduunuzdan, program kullancnn st tarafta hidrolik alclar sistemi inin sra numarasn ve ilgili alcy tanmlamasna olanak tanr. Sistem, Hesap Fynn altnc stununda -i eklinde grntlenir, burada i tanmlanan Sistemin sra numarasn gstermektedir. Bu zellii kullanarak, alclarn tanmlanm olduu 6. stuna dorudan sistem sra numarasn girebileceinizden ayn hidrolik alclarn tekrar girilmesi zorunluluundan kurtulursunuz. Alc sistemleri yntemi, olaylarn az sayda sistem ierisinde gruplandrld ve hesap fyndeki veri hacminin radikal olarak azaltld ok byk tesisatlar iin kullanlmaktadr.

4. S.T. Cihaz nominal debisi: S.T. cihaz nominal debisi QR, ya da genel olarak tesisat devresi kapasitesi (tm alclarn ayn anda almas durumunda kapasitelerin teorik toplam) otomatik olarak hesaplanmaktadr. Program bu blmden beslenen alclarn kapasitesini temel alarak ara devrelerin kapasitesini otomatik olarak hesaplamaktadr.

5. Hesap debisi: Hesap debisi Qs bir nceki stunun toplam kapasitesi temel alnarak hesaplanr. Hesap debisi Devre Seenekleri blmnde tanmlanm olan bina tipi ne bal olarak ilgili debi erisi zerinden hesaplanr.

6. Seilen Boru ap: Kullanc bu stundan, program tarafndan hesaplanm olan boru apndan farkl bir ap seebilir (ve bir sonraki stunda gsterilir). F11 ya da bu alan ierisinde bulunan tua bastnzda Devre Seenekleri boru cinsi blmnde seilen aplar gsteren bir liste alr.

Seim seenei ile istediiniz ap seebilirsiniz, kullanc yapm olduu seimin dier tesisat parametreleri zerindeki etkilerini grebilmektedir (rn. hz, srtnme deerleri, vb.). Hesap fynn ilgili bileeni ierisinde tuuna bastnzda seilen ap silebilirsiniz bu durumda program ap yeniden hesaplayacaktr.

7. Boru ap: Tesisat devresinin program tarafndan hesaplanm olan boru ap bu stunda gsterilir.

8. Maksimum hz: Devre Seenekleri blmnde m/s olarak tanmlanan ve tesisatn herhangi bir devresi iin istendiinde kullanc tarafndan dzenlenebilen hz limiti burada gsterilir. Devre Seeneklerinde genel limit zerinde daha sonradan deiiklik yaptnzda bunun deitirilen deerleri deil yalnzca balang deerlerini (Bina Verilerinde tanmlanan Maksimum tesisat hz ile ayn deere sahip olanlar) etkileyeceini unutmamalsnz.

- 44 - FINE - SANI

9. Su hz: Tesisatn herhangi bir devresi iin hesaplanan su hz m/s olarak burada gsterilir.

10. Balant Elemanlar Cinsi: Bu stunda tesisat devresinde grntlenen balant elemanlar trleri (dirsekler, te paralar, vanalar, vb.) yer almaktadr. Elemanlar detayl olarak girmek istemeniz halinde F11 yada alan ierisinde bulunan tua basmalsnz, ilgili ktphanede bulunan temiz su sistem elemanlarn gsteren bir liste ekrana gelecektir. Sadece tek bir eleman bulunduunda bu, bileene karlk gelen satrda son stuna 1 rakamnn yazlmas ile belirtilir. TAMAM (OK) tuuna basarak, 10. satrda tanmlanan bileenin sra numarasnn girilmi olduunu greceiniz hesap fyne dnebilirsiniz. Birden fazla eleman iin elemanlarn bulunduu tablonun son stununa elemanlar ve ayn zamanda her bir eleman iin miktarlar (her blm iin 10 farkl eleman trne kadar) girebilirsiniz. Birden fazla elemann bulunmas durumunda, hesap fy stun 10da genel Balant Elemanlar anlamna gelen F- gstergesi grntlenir. Eleman tablosunun st tarafnda, eleman sistem says a tanmlamas yapmsanz, hesap fy stun 10da F-a gstergesi grntlenecektir. Bu ekilde elemanlar gruplayabilir ve ayn zamanda ayn gruplarn (sistemler) yeniden girilmesini nleyebilirsiniz nk eleman tanmnn yapld stun 10da dorudan sistem numarasn girmeniz mmkndr.

11. Balant Elemanlar Basn Kayb (mSS): Tesisatn belli bir devresi iin hesaplanan ve mSS (metre su stunu) biriminden gsterilen balant elemanlar basn kayb deeri burada gsterilir.

12. Boru Basn Kayb (mSS): Tesisatn belli bir blm iin hesaplanan ve mSS (metre su stunu) biriminden gsterilen borularda meydana gelen basn kayb deeri burada gsterilir. Srtnme ile oluan bu basn kayb deeri, hidrolik hesaplamalar temel alarak, sz konusu blm ierisindeki su ak zerinden hesaplanr.

13. Toplam Basn Kayb: Burada, devre ierisindeki toplam basn kayb yani Balant Elemanlar Basn Kayb ve Boru Basn Kayb toplam mSS biriminden gsterilir.

Ardndan Devre Polar" (Polar angle), Scak Su Hatt (Parallel Branch of Hot Water), S.T. Cihaz Akma Basnc" (Required Pressure of Receptor), S.T. Cihaz Kot Fark (Pressure Difference between Different Levels), Boru Cinsi (Pipe Type) ve "Boru Tasarm Uzunluu" (Pipe length for drawing) elerini grebilirsiniz. Bu eler ilgili stunlara dorudan girilebilir ya fa herhangi bir stun ierisinde F12 tuuna bastnzda ya da farenin sa tuuna tkladnzda alan ek pencerede grlen Seenekler(Options) listesinden seilebilir. Bu elerin kullanm aada aklanmtr:

14. Devre Polar: Tesisat polar asnn girilmesi yalnzca hesap fy zerinden kolon emas (ve kaba izim) izmek istediinizde ya da baka ekilde ifade etmek gerekirse FINE uygulamas ierisinde kat plan izmemi olduunuzda gerekli olacaktr. izilen kolon emas her bir hattn uzunluunu ve polar asn (yatay eksenle ilikili olarak) gz nnde bulundurmaktadr.

FINE SANI - 45-

15. Scak Su Hatt: Kolon emas ierisinde scak su hattn da gstermek istediinizde, buna uygun olarak scak su hatt bulunan blmleri girmeniz