f'þ®ûþ'jþ þëþÞû þèþ ûýþ³þ þèþ·eþîþ þêþãþ þèþ¸þëhû ûx...

72.... ......................................................................1392تابستانوبهار/ 1شماره/ اولسال/ رانیايهاجنگلیشناسبومپژوهشنامه

هاي آماربرداري در ارزیابی روش) AHP(کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی داري شهريدر جنگل

3و پریسا پناهی2اکبر نجفی،1ابوالفضل جعفري

چکیدههاي مختلف در ایجاد فضاي سبز شهري موجب شده است تا تحقیقـات متعـددي در تعیـین محدودیت

در ایـن بـین، . مساحت و سرانه فضاي سبز هر منطقه و مقایسه آن با استانداردهاي موجـود انجـام شـود هـاي ذ سیاستگزینش روش آماربرداري مناسب از مهمترین اقدامات اولیه است که تاثیر به سزایی در اتخا

بدین منظور در تحقیق حاضر هفت روش آماربرداري براساس سه معیار کمـی و چهـار معیـار . مربوطه داردمـورد ارزیـابی قـرار ) AHP(گیري چند معیاره، با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی کیفی در فضاي تصمیم

نظرات از متخصصین آماربرداري با استفاده ها با اخذ هر یک از معیارها و گزینه) وزن(درجه اهمیت . گرفتندنتایج نشان داد که دو معیـار کیفـی گسـتردگی کـاربرد نتـایج و . محاسبه شدExpert Choiceافزار از نرم

بیشـترین و کمتـرین تـاثیر را در 005/0و 394/0هاي نسبی مشکالت اجرایی و اجتماعی به ترتیب با وزنبرداري با استفاده از عکس هـوایی کـه در اغلـب در نهایت روش نمونه. انتخاب یک روش آماربرداري دارند

100آمـاربرداري هايمعیارها بیشترین وزن را به دست آورده بود به عنوان بهترین روش انتخاب شد و روشاي بـه ترتیـب در و دو مرحلـه 1، تصادفی ساده، بلـوکی تصـادفی 2درصد، منظم تصادفی، بلوکی تصادفی

.بعدي قرار گرفتندهاي اولویت

بندي، معیار کیفی، معیار کمیگیري گروهی، اولویتتصمیم: هاي کلیديواژه

مقدمهکالسیک معماري به امروزه گذشته از نگرش

شهرها، نیاز به دیدگاهی جدید در خصوص ترین ایجاد فضاي سبز کالن به عنوان مهم

تعدیل کننده محیط زیست شهري ضروري کاري و ایجاد فضاي هاي جنگلپروژه. است

سبز شهري به ویژه در مناطق تخریب شده و تواند اثر قابل توجهی یا مستعد به تخریب، می

سوء توسعه صنعتی داشته در کاهش اثراتدر واقع فضاي سبز شهري یکی از ). 35(باشد

رود و با توجه ارکان مهم هر شهر به شمار میبه کارکردهاي حفاظتی و حمایتی متعدد،

مدرستربیتدانشگاهدکتريدانشجوي-1)[email protected]: لوومسسندهینو(مدرستربیتدانشگاهدانشیار-2

کشورمراتعوهاجنگلتحقیقاتمؤسسه پژوهشیاستادیار-32/11/91: تاریخ پذیرش25/11/90: تاریخ دریافت

ساريطبیعیمنابعوکشاورزيعلومدانشگاهرانیايهاجنگلیشناسبومپژوهشنامه

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20

http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-110-fa.html

73...... .................................................................................................1392تابستانوبهار/ 1شماره/ اولسال/ رانیايهاجنگلیشناسبومپژوهشنامه

فضاي سبز شهري . جدي استشایسته توجهکاري، ها و قطعات بزرگ درختنه فقط پارك

بلکه از تک درختانی در حریم منازل مسکونی شود درختان حاشیه خیابان نیز تشکیل میو70نظر به اهمیت این مطلب از دهه ). 41(

میالدي مطالعات متعددي با هدف ارائه اي بهینه در مدیریت جامع فضاي سبز برنامه

شهري از سوي کشورهاي مختلف انجام شده در انجام این مطالعات، چالش اصلی ). 6(است

ي صحیح بوده همواره انتخاب روش آماربرداراست که با منطقه مورد مطالعه سازگاري باشد

گیري را نشان و واقعیت جامعه مورد اندازهها انتخاب روش عموما در این نوع بررسی. دهد

معیارهاي کمی صحت، 3آماربرداري بر پایه باشد که خود مطالعات هزینه و زمان می

دیگري را در جهت سنجش این سبک انتخاب و25، 23، 15، 13، 6(اشته است به دنبال د

رویکرد دیگر، در نظر گرفتن معیارهاي ). 37کیفی به همراه معیارهاي کمی است، که منجر

، 26، 10(تري خواهد شد به انتخاب واقع بینانهگیري در این نوع فرآیند تصمیم). 33و32

. شودگیري چند معیاره انجام میفضاي تصمیمگیري چند میمهاي متعددي براي تصروش

ریزي هدف معیاره ارائه شده است که برنامهریزي سازشی، تئوري مطلوبیت ، برنامه)آرمانی(

، تحلیل سلسله 1چند شاخصه، روش تاپسیسو روش تخصیص خطی از این جمله 2مراتبیتري کاربرد گستردهAHPدر این بین، .هستند

این روش اولین . ها داردنسبت به سایر روشساعتی . ال. توسط توماس1970بار در دهه اساس تئوري تخمین برAHP. ابداع گردید

گذاري شده و در پایه) 29(مقیاس -نرخ، )36و20(هاي مختلفی چون مهندسی زمینه

، علوم )24(، صنایع مختلف )11(آموزشی و28(و علوم منابع طبیعی ) 7، 3(اجتماعی

از مزایاي ). 19(کار گرفته شده است ب) 29گیري آن است که تصمیمAHPمهم روش

که سازد به طوريگروهی را ممکن میاي با هم تصمیمات تمام اعضاء گروه را به گونه

کند که تصمیم بهینه، در بر گیرنده ترکیب میبه همین دلیل ). 1(آراء همه اعضاء باشد

مختلف هايبکارگیري این تکنیک در زمینهو احمدي. روز به روز در حال افزایش است

را به دلیل AHPتکنیک )2(همکاران بندي برخورداري از متغیرهاي بیشتر و طبقه

اصولی نسبت به روش رگرسیون چند متغیره، بندي حرکات روشی مناسب و کارا در پهنه

مقایسه )30(فر سعادت. اي معرفی نمودندتودههاي تراکم گونههاي مختلف برآوردروش

بسیار مناسب AHPمرتعی را با استفاده از ترین و را به عنوان صحیحدانست و آن

ترین روش براي گونه مورد بررسی سریعارزیابی توان ) 19(کوچ و نجفی . معرفی نمود

هاي جنگلی موجود در منطقه اکولوژیکی تودهانجام AHPدارابکال ساري را با استفاده از

را به عنوان ابزاري قوي در AHPآنها . دادندهاي هر بندي مشخصهدهی و اولویتارزش

جینگ یانگ و کینگ . توده جنگلی ذکر کردنددر پژوهشی یک ساختار سلسله ) 16(توماس

بندي مناطق حفاظت مراتبی را جهت اولویتشده ایجاد نمود و با بکارگیري روش انحراف

هاي ویکتوریا در استرالیا را به معیار، پارك1- TOPSIS (Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution)2- AHP (Analytical Hierarchy Process)

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20


74........................................................................ داري شهريهاي آماربرداري در جنگلدر ارزیابی روش) AHP(کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

بندي کردند که این طبقات چهار کالسه طبقهها و همبستگی نزدیکی با سطح غالب بازدید

از )38(فا یانگ و چانگ. معروفیت پارك داشتبراي انتخاب بهترین طرح و نقشه AHPروش

هاي جنگلی استفاده کردند و براي احداث جادهن روش در بیان داشتند که کارآیی ای

). 38(ها مناسب است بندي طرحاولویتداري و علوم در جنگلAHPکاربردهاي دیگر

محیط زیست نیز توسط محققین متعددي ؛ اما استفاده )34، 22، 17(گزارش شده است

از آن در این موارد بسیار کند و آرام صورت ). 21، 9(گیرد می

عموما در کشورهاي پیشرفته دنیا فضاي سبز جود، به عنوان معیاري در کاهش گازهاي مو

اي، آلودگی هوا، صوتی، سرعت باد، گلخانهتلطیف هوا و تولید سایه در نظر گرفته

با توجه به وجود مشکالت . شودمیچنین محیطی، موقعیت اقلیمی و همزیست

کمبود سرانه فضاي سبز در شهرهاي بزرگ ایران، در راستاي توسعه فضاي سبز از لحاظ کمی و کیفی، بررسی و تعیین سطح فضاي

هاي آتی امري ریزيسبز موجود براي برنامهدر این تحقیق سعی شده است . ضروري است

که با بررسی همزمان فاکتور کمی و کیفی موثر بر انتخاب روش آماربرداري در قالب

بندي گیري چند معیاره، به اولویتتصمیمش اقدام هاي مرسوم و انتخاب بهترین روروش.شود

هامواد و روشمنطقه مـورد مطالعـه در محـدوده شـهرداري

منطقه یک تهران، شامل فضاي سبز دو طـرف خیابان ولیعصر از میـدان تجـریش بـه سـمت

متـر بـا 5000به طـول تقریبـی (میدان ونک .است) هاي فرعیاحتساب خیابانعمـده ) Platanus orientalis(گونه چنـار

ــکیل ــه را تش ــن منطق ــود در ای ــان موج درختبـاز 1304دهد کـه تـاریخ کاشـت آنهـا بـه میبـا 1381عملیات آماربرداري در سال . گرددمی

:هاي زیر انجام شداستفاده از روش10درصد در نوارهاي 100آماربرداري - 1

)نوار500(متري ) نوار50(برداري تصادفی ساده نمونه-2بلوك 50(1برداري بلوکی تصادفی نهنمو- 3

)نواري10بلوك 100(2برداري بلوکی تصادفی نمونه-4

)نواري5)نوار50(برداري منظم تصادفی نمونه-5: مرحله اول(اي برداري دو مرحلهنمونه- 6

مرحله ،نواري50بلوك 10بلوك از 5انتخاب ) بلوك انتخاب شده5نوار از 10انتخاب : دوم

نمونه برداري با عکس هوایی- 7هاي مختلف نتایج به دست آمده از روش

.ارائه شده است) 1(آماربرداري در جدول ساختار سلسله مراتبی

گام نخست در فرآیند تحلیل سلسلهباشد که در مراتبی، ایجاد یک ساختار کلی می

ها نشان آن هدف، معیارها، زیر معیارها و گزینهدر این تحقیق، هدف که تعیین . داده شوند

داري ترین روش آماربرداري در جنگلمناسبشهري است براساس هفت معیار کمی و کیفی در سطح دوم و زیر معیارها در سطح سوم

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



معیارهاي ). 1شکل (گیرد مورد بررسی قرار میکمی شامل صحت، زمان و هزینه هستند که مستقیما از نتایج حاصل از اجراي هر یک از

هاي آماربرداري قابل استخراج هستند روش).1جدول (

هاي آماربردارينتایج حاصل از اجراي روش- 1جدول درصد

صدتصادفیساده

بلوکی1تصادفی

بلوکی2تصادفی

منظمتصادفی

دوايمرحله

عکسهوایی

49/616/6174/6367/636/6301/6336/6)هکتار(کلمساحت-059/1303/12349/12334/12721/12703/126)مترمربع(نوارهامساحتمیانگین

1520020350209502113020290215509600)ثانیه(آماربرداريزمان--403/2722/27786/1836/30373/24)مترمربع(معیارازانحراف84/3656/2293/444/3136/60010415/0-)مترمربع(معیاراشتباه116/315/236/371/286/489/2-آماربردارياشتباهدرصد

E%(-267/6323/477/644/551/1366/5% (95احتمالبهآماربردارياشتباهدرصد

T(9/5589/988/1017/1026/987/10472) (ریالهزار(آماربرداريهزینهکلE2% × T-3/38845/190247072/29221912456/2306

توان اظهار در تشریح معیارهاي کیفی می:داشت که

اشاره به سادگی و یا دشواري : سهولت اجرا- 1ماهیت روش آماربرداري در مراحل اجرا و

. محاسبات دارداین معیار اشاره که : نیاز دانش تخصصی- 2

سطح دانش تخصصی دارد که هر روش . آماربرداري نیازمند آن است

این معیار : مشکالت اجرایی و اجتماعی- 3در برگیرنده مجموعه مشکالت و

هایی است که احتمال بروز آنها محدودیتحین اجراي یک طرح تحقیقاتی در یک

.منطقه شهري وجود دارد

این معیار اشاره به : گستردگی کاربرد نتایج- 4قابلیت کاربرد نتایج حاصل از هر یک از

هاي آماربرداري، در تحقیقات آتی روش.دارد

در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی عناصر هر سطح نسبت به عنصر مربوطه خود در سطح باالتر بصورت زوجی با اعمال مقیاس ارجحیت

ایسه شده و وزن نسبی مق) 33و14(9تا 1هاي سپس با تلفیق وزن. گرددآنها محاسبه می

گردد نسبی، وزن نهایی هر گزینه مشخص میالزم به ذکر . گویندکه آن را وزن مطلق میها در فرآیند تحلیل است که کلیه این مقایسه

سلسله مراتبی به صورت زوجی صورت

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



).12(گیرد می

داري شهريترین روش آماربرداري در جنگلساختار سلسله مراتب تعیین مناسب- 1شکل

تحلیل سلسله مراتبی :بر سه اصل استوار استAHPکاربرد

اي براي مسئلهقالب ردهبرپایی ساختار و ) الفهايها از طریق مقایسهبرقراري اولویت) ب

زوجیهاگیريبرقراري سازگاري منطقی از اندازه) ج

مکانیسم استفاده از این روش به این صورت است که پس از طرح سلسله مراتب براي معیارها

هاي مورد نظر، قدم بعدي ارزیابی عناصر و گزینهسپس براي محاسبه . س زوجی استبا ماتری

ها، ها و گزینهدرجه اهمیت هر یک از شاخصهاي ابتدا میانگین هندسی براي هر یک از سلول

پس از محاسبه . شودماتریس زوجی محاسبه می

هاي ماتریس مقایسه میانگین هندسی تمام سلولزوجی، نرمال کردن نتایج صورت گرفته و با

پایین با عناصر سطوح عناصر سطوحتلفیق وزنباالي مربوط در سلسله مراتب، وزن معیارها و

یک نکته حائز اهمیت در . آیدها بدست میگزینههاي مقایسه زوجی، میزان مورد ماتریس

ناسازگاري آنها است که مطابق با نظر ساعتی، ها با ثبات باشند ضرورت دارد براي اینکه قضاوت

1/0کمتر یا مساوي ها میزان ناسازگاري ماتریسصورت الزم است در غیر این ). 10(شود

کارشناس مربوطه قضاوت خود را تکرار کند تا الزم به ذکر است ). 10(ها با ثبات شوند ماتریس

که در این تحقیق قضاوت کارشناسی تنها براي

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



معیارهاي کیفی صورت گرفت و براي معیارهاي کمی، اطالعات مستقیما وارد مدل گردید که در این حالت براي معیارهاي کمی، نرخ ناسازگاري

در این تحقیق از نظرات . شودمحاسبه نمیمطابق . کارشناسی پنج متخصص استفاده شد

8-3نظر ساعتی استفاده از نظر کارشناسی و 32(انجام مقایسات کافی است متخصص براي

به منظور انجام مقایسات زوجی، محاسبه ). 33ها و تحلیل نرخ ناسازگاري، تعیین اولویت گزینه

Expert Choice Ver.11افزار حساسیت از نرم

.استفاده شد

نتایج و بحثوزن نسبی معیارها

نتایج قضاوت کارشناسی گروه گیري براي مشخص کردن اهمیت هر تصمیم

یک از معیارها در گزینش بهترین روش . ارائه شده است2آماربرداري در شکل

بر اساس نتایج به دست آمده، معیار گستردگی کاربرد نتایج بیشترین وزن را به خود اختصاص

اگر چه از این نظر نسبت به معیار . داده است. صحت داراي برتري بسیار کمی است

معیار مورد بررسی7وزن نسبی - 2شکل

اساس هاي آماربرداري بروزن نسبی روشمعیارها

دهد باالترین وزن با توجه به نتایج نشان میمعیار گستردگی کاربرد نتایج مربوط به روش

). 1-3شکل (عکس هوایی است بیشترین وزن را % 100روش آماربرداري

در خصوص معیار صحت به دست آورده است اساس معیار زمان، روش بر). 2- 3شکل (

آماربرداري با عکس هوایی بیشترین وزن نسبی بدین ،ها به دست آوردرا نسبت به سایر روش

معنی که روش عکس هوایی نیازمند کمترین ).3-3شکل (زمان براي رسیدن به نتیجه است

روش آماربرداري با عکس هوایی بیشترین وزن را در خصوص معیار هزینه به دست آورده

تر بودن که در واقع به معناي کم هزینه،استاساس نتایج بر).4- 3شکل (این روش است کمترین میزان دانش % 100روش آماربرداري

).5-3شکل (تخصصی را جهت اجرا نیاز دارد ، روش آماربرداري با عکس 6-3شکل

هوایی را بهترین روش از نظر سهولت اجرا اساس نتایج به دست آمده، بر.دهدنشان می

کمترین عکس هواییروش آماربرداري با مشکالت اجرایی و اجتماعی را در جهت

).4شکل (رسیدن به نتیجه دارد

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



) 4(زمان،) 3(صحت،) 2(ج،ینتاکاربردیگستردگ)1(يارهایمعبراساسآماربرداريهايروشنسبیوزن- 3شکلاجراسهولت) 6(ویتخصصدانش) 5(نه،یهز

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



یاجتماعوییاجرامشکالتاریمعاساسبرآماربرداريهايروشنسبیوزن- 4شکل

هاي آماربرداريبندي روشاولویتبر اساس نتایج به دست آمده در دو بخش

هاي آماربرداري در بندي روشقبلی، اولویتطبق . انجام گرفتExpert Choiceافزار نرم

نتایج، روش آماربرداري با عکس هوایی با وزن . در اولویت نخست قرار دارد354/0نهایی

ها به همراه وزن ترتیب اولویت سایر روش.ارائه شده است5نهایی آنها در شکل

نرخ ناسازگاري = 0/06

0.279

0.066

0.136

0.06 0.0670.038

0.354

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

100 درصد ساده تصادفی منظم تصادفی بلوکی تصادفی 1 بلوکی تصادفی 2 دو مرحله اي عکس هواییروش هاي آماربرداري

ــلن ک

وز

هاي آماربرداريبندي روشاولویت- 5شکل

تحلیل حساسیتبندي یک تحلیل حساسیت چگونگی اولویت

ها با توجه به هر گزینه را نسبت به سایر گزینهدهد معیار و زیر معیار در حالت کلی نشان می

توان بینش با انجام این مرحله می). 12، 5، 4(هاي داده شده توسط مفیدي را در مورد اولویت

ها گیرندگان، با توجه به تغییرات اولویتتصمیمبه طور کلی، هدف از انجام این . به دست آورد

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



تحلیل، نشان دادن حساسیت انتخاب نهایی هر هاي نسبت داده به ها با توجه به وزنگزینه

.گیرنده استمعیار و زیر معیار توسط تصمیمهاي در واقع از آنجا که ممکن است قضاوت

مختلفی در مقایسه درجات اهمیت معیارها ثبات و سازگاري ایجاد صورت گیرد، براي

حساسیت استفاده تحلیل ها از تجزیه و تحلیلنتایج تحلیل حساسیت 6شکل ). 31(شود می

در . نشان داده استIdeal Modelرا در حالت ها این شکل معیارها روي محور افقی و گزینه

تقاطع خطوط . روي محور عمودي قرار دارندها با خطوط عمودي معیارها، وزنگزینه

دهد که از گزینه را نشان میمعیارها در هر . شودروي محور عمودي سمت چپ خوانده می

توان بر روي محور وزن مطلق هر گزینه را میودي واقع در سمت راست نمودار مشاهده عم

. نمودبندي، به منظور تحلیل حساسیت نتایج اولویت

با کاهش یا افزایش دادن وزن یکی از معیارها بندي را بررسی توان میزان تغییر در اولویتمی

ها نشان داد اگر وزن معیار بررسی. نمود35/0به 39/0گستردگی کاربرد نتایج از

روش ساده تصادفی در اولویت کاهش یابد در اولویت 2چهارم و روش بلوکی تصادفی

گیرند و وزن سایر معیارها نیز پنجم قرار میچنانچه وزن معیار ). 7شکل (یابد تغییر میافزایش یابد، تغییر 42/0به 39/0صحت از

تغییر ). 8شکل (فوق نیز مجدداً رخ خواهد داد ورت جزیی دادن وزن سایر معیارها که به ص

.بندي ایجاد نکردتغییري در اولویت،انجام شدهاي مختلف در ایجاد فضاي وجود محدودیت

هاي مربوط به آن موجب سبز شهري و سیاستهاي متعددي شده است تا تحقیقات و فعالیت

در تعیین مساحت و سرانه فضاي سبز موجود در این بین، گزینش . در هر منطقه انجام شود

ترین این داري مناسب از مهمروش آماربرتواند تاثیر به سزایی در اقدامات است که می

بنابراین وجود . رسیدن به هدف داشته باشدگیري قوي که بتواند یک تکنیک تصمیم

تمامی فاکتورهاي موثر در انتخاب روش آماربرداري را مد نظر قرار دهد و اهمیت نسبی

.یابدهر یک را تعیین کند ضرورت میتحقیقات پیش از این، انتخاب روش در

آماربرداري بهینه بر اساس کمترین میزان E2% × T) کل × درصد اشتباه آماربرداري

اما در تحقیق ). 25،41(بود ) هزینه آماربرداريحاضر مشخص شد که بر اساس قضاوت متخصصین، مهمترین معیار در گزینش

ترین روش آماربرداري براي فضاي سبز مناسببا (شهري، معیار کیفی گستردگی کاربرد نتایج

اگر چه این معیار . است) 394/0وزن نسبی با (برتري ناچیزي نسبت به معیار کمی صحت

دارد، اما با این حال ) 391/0وزن نسبی اهمیت این معیار را که تا کنون مد نظر قرار

از آنجایی که همواره . دهدنگرفته بود نشان میمتخصصین در پی کسب نتایجی

هستند که با اهداف و شرایط مختلف سازگار پذیري باالیی داشته باشد، باالتر بوده و انعطاف

بودن اولویت این معیار نسبت به سایر معیارها از طرفی اختالف پایین این .قابل توجیه است

توان به این امر معیار با معیار صحت را میسبت داد که عموما متخصصین، نتایج حاصل ن

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



از روشی که صحت باالتري داشته باشد را دانند و بدین لحاظ داراي کاربرد بیشتري می

اهمیت نسبی تقریبا یکسانی را براي آن قائل هاي آماربرداري با مقایسه روش. اندشده

بر اساس معیار گستردگی کاربرد نتایج، روش در اولویت 423/0عکس هوایی با وزن نسبی

در 211/0با وزن نسبی % 100اول و روش که با کاربرد از آنجایی. اولویت دوم قرار گرفتند

روش عکس هوایی امکان بررسی درختانی که در منازل مسکونی و سایر مناطق غیر قابل

، این )6،25(اند وجود دارد دسترس واقع شدهبندي از سوي متخصصین قابل نوع اولویت

. وجیه استتبندي سایر معیارها، دو در خصوص اولویت

به 093/0معیار زمان و هزینه با وزن نسبی در . طور مشترك در اولویت سوم قرار گرفتند

با هدف 2003تحقیقاتی که در سال ، 5(ریزي مدیریتی جنگل انجام شد برنامه

مشخص گردید که معیارهاي اقتصادي ،)27گیري غیر ي تصمیمهاتنها از سوي گروه

تواند در اولویت اول قرار گیرد و متخصص میگیري متخصص معیارهاي هاي تصمیمگروهشناختی و حفاظتی را اولویت اول قرار بوماز آنجایی که در این تحقیق از یک . دهندمی

، گیري متخصص نظر خواهی شدگروه تصمیممعیارهاي زمان و هزینه که رابطه مستقیمی با

.گر دارند در اولویت سوم قرار گرفتندیکدی

هاي آماربرداري تحلیل حساسیت روش-6شکل

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



معیار گستردگی کاربرد نتایجنتایج تحلیل حساسیت با تغییر در - 7شکل

نتایج تحلیل حساسیت با تغییر در معیار صحت- 8شکل

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20


83.... ...................................................................................................1392تابستانوبهار/ 1شماره/ اولسال/ رانیايهاجنگلیشناسبومپژوهشنامه

معیارهاي نیاز دانش تخصصی، سهولت اجرا و مشکالت اجرایی و اجتماعی نیز با کسب

هاي اولویتهاي نسبی پایین به ترتیب در وزنبعدي قرار گرفتند که در واقع از سوي گروه

گیري داراي کمترین اهمیت در گزینش تصمیماز آنجایی که در اغلب . روش آماربرداري هستند

تعیین محل (هاي آماربرداري، تنها در ابتدا روشاجراي روش) محاسبات(و انتهاي ) آماربرداري

،دشونیاز به داشتن دانش تخصصی احساس میگیري اهمیت کمتري بدین لحاظ گروه تصمیم

وزن پایین . را براي این معیار قائل شده استمعیارهاي سهولت اجرا و مشکالت اجرایی و

توان به ذهنیت گروه اجتماعی را نیز میها در یک گیري در خصوص اجراي روشتصمیم

منطقه شهري نسبت داد که به دلیل وجود اب و ذهاب، امکانات جهت اموري چون ایچنین منابع و ماستراحت گروه آماربرداري و ه

ثیر کمی در انتخاب یک اطالعات گذشته، تأ. روش آماربرداري دارند

در نهایت، روش عکس هوایی که در اغلب معیارها بیشترین وزن را کسب کرده بود به

هاي عنوان اولویت اول شناخته شد و روشي دوم و هاو منظم تصادفی در اولویت% 100

نتایج به دست آمده نشان . سوم قرار گرفتندلذا ،است06/0دهد نرخ ناسازگاري کلی می

اي هاي مقایسهدرجه ثبات و سازگاري ماتریسمناسب بوده و نتایج از دقت مناسب برخوردار

نتایج تحلیل حساسیت نیز ). 10،31(باشند مینشان داد که ایجاد تغییر در وزن معیارها تنها

هاي چهارم و پنجم موجب تغییر در اولویت

هاي اول تغییري ایجاد شود و در اولویتمیکه بیانگر این مطلب عالوه بر این. کندنمی

بندي است وجود ثبات و سازگاري در اولویتبندي ، نشان دهنده تفکیک و اولویت)31(

ها بر اساس معیارهاي مورد بررسی مناسب روش. است

ظر بسیاري از محققین، مدیریت بر اساس نترین بخش فضاي سبز شهري به عنوان مهم

محیط زیست یک شهر نیاز به اطالعات جامع و با قابلیت به روز رسانی دارد که حصول آن از

هاي عکس هوایی و سنجش از دور طریق روشگذشته از مطالعات ).23،25، 6(عملی است

ی در هاي هوایفضاي سبز شهري، قابلیت عکسارائه نتایج دقیق و کارآمد در مباحث متعدد علوم محیطی و منابع طبیعی نشان داده شده

).40،41، 39، 18، 8(است توان گفت که بر اساس بنابراین در مجموع می

معیارهاي در نظر گرفته شده در این تحقیق، استفاده از روش آماربرداري با عکس هوایی به

ن گستردگی کاربرد هاي متعدد، چوعلت مزیتنتایج، صحت مناسب، دسترسی آسان، هزینه پایین، امکان به روز رسانی و وضوح باال،

ترین روش در آماربرداري فضاي سبز مناسب.شهري است

تشکر و قدردانینویسندگان مقاله مراتب سپاس و قدردانی خود را از اساتید و متخصصینی که در تکمیل

هاي نظرخواهی همکاري نمودند، اعالم فرم.دارندمی

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



منابع 1. Aghaee, Sh. and M.R. Maziar. 2007. Logical decision making, using Expert Choice

software. ArkanDanesh Publications, 218 pp. (In Persian)2. Ahmadi, H., Sh. Mohammadkhan, S. Feiznia and J. Ghoddousi. 2005. A modeling of

mass movement hazard, Case study: Taleghan Drainage Catchment. Journal ofNatural Resources, 58(1): 3-14. (In Persian)

3. Al Khalil, M.I. 2002. Selecting the appropriate project delivery method using AHP.International Journal of Project Management, 20: 469-474.

4. Ananda, J. 2007. Implementing participatory decision making in forest planning,Environmental Management. 39: 534-544.

5. Ananda, J. and G. Herath. 2003. The use of analytic hierarchy process to incorporatestakeholder preferences into regional forest planning. Forest Policy and Economics,5: 13-26.

6. Andarz, Z., A. Fallah, J. Oladi and S. Babaei. 2009. Inventory of urban forestry,using aerial photos. Journal of Environment Studies, 50: 55-62. (In Persian)

7. Bachurmoz, A.M.A. 2003. The analytic hierarchy process at DarAl-Hekma, SaudiArabia. Interfaces, 33: 70-78.

8. Carreiras, J. 2006. Estimation of tree canopy cover in evergreen Oak woodlandsusing remote sensing. Forest Ecology and Management, 223(1): 45-53.

9. Coulter, E.D., J. Sessions, and M.G. Wing. 2006. Scheduling forest road maintenanceusing the analytic hierarchy process and heuristics. Silva Fennica. 40(1): 143-160.

10. Eastman, J.R. 2006. IDRISI Andes, Guide to GIS and image processing, Clark labs,Clark University. 327 pp.

11. Forgionne, G.A. 2002. An AHP analysis of quality in AI and DSS Journals. Omega,30: 171-183.

12. Ghodsipour, S.H. 2006. Introduction of multi criteria decisions and AnalysisHierarchical Process (AHP). Amir Kabir University Publications. 220 pp. (InPersian)

13. Gieger, J.R. 1977. A sampling technique to inventory the urban forest. UrbanForestry Workshop. 248 pp.

14. Hafeez, K., Y. Zhang and N. Malek. 2002. Determining key capabilities of a firmusing Analytic Hierarchy Process. International Journal of Production Economics,76(1): 39-51.

15. Jahani, A. 1998. Application of satellite data in urban green space managing.Journal of Cartography. 34: 38-42. (In Persian)

16. Jinyang, D.B. and B. King Thomas. 2002. Evaluating natural attraction for tourism.Annals of Tourism Research, 29: 422-438.

17. Kangas, J. and T. Pakkala. 1992. A decision theoretic approach applied to goalprogramming of forest management. Silva Fennica, 26 (3): 196-176.

18. Kleinn, C. 2000. On large-area inventory & assessment of trees outside forests,UNASYLVA-FAO. 3-10.

19. Kooch, Y. and A. Najafi, 2010. Application of Analytical Hierarchy Process (AHP)in ecological potential assessment of forest stands in Darabkola Region. Journal ofForest and Wood Products (JFWP), Iranian Journal of Natural Resources, 63(2): 161-175. (In Persian)

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



20. Lai, V., B.K. Wong and W. Cheung. 2002. Group decision making in a multiplecriteria environment: A case using the AHP in the software selection. EuropeanJournal of Operational Research, 137: 134-143.

21. Lexer, M.J., V. Herald, K. Honninger and F. Unegg. 2000. Implementing a decisionsupport system for silviculcure decision in loelevation Norway sprus forests, sprusmonoculture in central Europe. European Forest Institute, 33: 119-134.

22. Mendoza, G.A. and W. Sprouse. 1989. Forest Planning and decision making underfuzzy environment: an overview and analysis. Forest Science, 35: 418-502.

23. Miller, R.W. 1997. Urban forestry-planning and managing urban green spaces. NewJersey, Prentice Hall, U.S.A. 404 pp.

24. Ngai, E.W.T. 2003. Selection of web sites for online advertising using AHP.Information and Management, 40: 233-242.

25. Panahi, P., M. Zobeiri, S.M. Hosseini and M. Makhdom. 2003. Determination ofappropriate inventory method in urban forestry. Journal of Natural Resources,56(3): 191-199. (In Persian)

26. Pohekar, S.D. and M.N. Ramachandran. 2004. Application of multi-criteria decisionmaking to sustainable energy planning-A review. Renewable and SustainableEnergy Reviews, 8: 365-381.

27. Qureshi, M.E. and S.R. Harrion. 2003. Application of Analytic Hierarchy Processto riparian revegtation policy options. Small-scale Forest Economics, Managementand Policy, 2(3): 441-458.

28. Rauscher, H.M., F.T. Lioyd, D.L. Loftis and M.J. Twery. 2000. A practicaldecision-analysis process for forest ecosystem management. Computers andElectronics in Agriculture, 27: 195-226.

29. Reynolds, K.M. 2001. Prioritizing salmon habitat restoration with the AHP,SMART and uncertain data. In: Scmott, D., J. Kangas, G.M. Mendoza and M.Pesonee (eds.) The Analytic Hierarchy Process in Natural Resource andEnvironmental Decision Making 199-218 pp. Boston: Kluwer AcademicPublishers, The Netherlands.

30. Saadatfar, A. 2006. Comparison of density estimate methods for herbal species inBardsir-Sirjan region. MSc Thesis. Gorgan University of Agriculture and NaturalResorces, 127 pp. (In Persian)

31. Saaty, R.W. 2003. Decision making with dependence and feedback: The AnalyticNetwork Process, RWS Publications, Pittsburgh, PA. 386 pp.

32. Saaty, T.L. 1998. Decision Support Software, Expert Choice INC, Pittsburgh, PA,128 pp.

33. Saaty, T.L. 2000. Decision making complex environment, RWS Publications,Pittsburgh, PA, 122 pp.

34. Smith, R.L., R.J. Bush and D.L. Schmoldt. 1995. A hierarchical analysis of bridgedecision makers. Wood Fiber Science, 27: 225-238.

35. UNDP. 2000. Carbon sequestration in the desertified rangelands of Hossein Abad,through community based management. UNDP program coordination. 1-7 pp.

36. Vaidya, O.S. and S. Kumari. 2003. Dependency and its predictions for systems andits components. International Journal of Quality and Rehability Management, 20:1096-1116.

37. Valentine, F.A., R.D. Westfall and P.D. Manion. 1978. Street tree assessment by asurvey sampling procedure. Journal of Arboriculture, 4(3): 49-57.

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20



38. Yang, L. and G. Changfa. 2003. The method of AHP for choosing the best plan offorest region highway route. Journal of Northeast Forestry University, 31(1): 51-52.

39. Zobeiry, M. and A. Dalaki. 2001. Fundamental of aerial photo-interpretation.Tehran University Publications. 323 pp. (In Persian)

40. Zobeiry, M. and A.R. Majd. 2006. An introduction to remote sensing technologyand its application in natural resources. Tehran University Publications. 313 pp. (InPersian)

41. Zobeiry, M. 2002. Forest biometry. Tehran University Publications. 409 pp. (InPersian)

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20


Iranian Forest Ecology Journal Vol. 1, No. 1, Spring and Summer 2013 ………….………………………….…………………….. 87

Application of Analytical Hierarchy Process (AHP) to EvaluateInventory Methods in Urban Forestry

Abolfazl Jaafari1, Akbar Najafi2 and Parisa Panahi3

AbstractConstraints in the development of urban green space has led to numerous researches

with the aim of determining the per capita and area for green area in each region andcomparing with standards. Meanwhile, the selection of appropriate inventory method ispart of the initial actions that effect on relevant policies. Therefore in the this study, 7inventory methods based on three quantitative criteria and four qualitative criteria inmultiple criteria decision making environment, using the analytic hierarchy process(AHP) were evaluated. Degree of importance (weight) of each criterion and alternativewas computed by obtaining opinions from experts group and using Expert Choicesoftware. The results indicated that the two quality criteria of “extensiveness ofapplication of the results” and also “administrative and social problems” with therelative weight of 0.349 and 0.005 had the most and the least effect on choosing aninventory method. Sampling using aerial photo, which obtained the highest weight inmost of the criteria, was selected as preeminent inventory method and the methods of100% inventory, systematic random sampling, randomized block sampling 2, simplerandom sampling, randomized block sampling one- and two-stage sampling,respectively, were the next priorities.

Keywords: Group decision making, Prioritize, Quantitative criteria, Qualitative criteria

1- PhD Student, Tarbiat Modares University2- Associate Professor, Tarbiat Modares University

(Corresponding Author: [email protected])3- Assistant Professor, Research Institute of Forests and Rangelands

Received: February 14, 2012 Accepted: January 21, 2013

Dow

nloa

ded

from

ifej

.san

ru.a

c.ir

at 1

:46

+03

30 o

n S

unda

y Ja

nuar

y 5t

h 20

20


f'þ®ûþ'jþ þëþÞû þèþ ûýþ³þ þèþ·eþîþ þêþãþ þèþ¸þëhû ûx...

Documents