Ο Τουρισμός σα μέσο εξάλειψης της φτώχειαςΜπορεί ο τουρισμός να βοηθήσει στην καταπολέμηση της φτώχειας;

Σε πολλές συζητήσεις που αφορούν τον τουρισμό γίνεται αναφορά στον υποτιθέμενο σημαντικόρόλο του τουρισμού σαν μέσο καταπολέμησης και ανακούφισης της φτώχειας. Τα τελευταία χρόνιαστα πλαίσια της συζήτησης για την παγκόσμια κλιματική δικαιοσύνη, αναπτύσσονται ταεπιχειρήματα πως απ' τη μια οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων είναι δεδομένο ότι επιβαρύνουν τοπεριβάλλον με αέρια θερμοκηπίου και από την άλλη οι δυτικοί τουρίστες αφήνουν αρκετά χρήματαστις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες, χρήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικά γι' αυτές. Φαίνεταιλογικό το επιχείρημα πως ο παγκόσμιος τουρισμός δημιουργεί αρκετές θέσεις εργασίας καιεξασφαλίζει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης σε χιλιάδες ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες.Κατά πόσο όμως ισχύει αυτό;

Η συζήτηση αυτή οδηγεί σε έντονες αντιθέσεις. Απ' τη μια τάσσονται οι “αισιόδοξοι”, απ' την άλληοι “απαισιόδοξοι”, καθένας με τα δικά του παγιωμένα επιχειρήματα. Με την έκδοση αυτή θέλουμενα εξομαλύνουμε αυτήν την αντιπαράθεση αναλύοντας την προοπτική που μπορεί ν' αποτελέσει οτουρισμός υπέρ των φτωχότερων με τεκμηριωμένο και γενικότερα κατανοητό τρόπο.

1. Από πού προέκυψε η ιδέα ότι ο τουρισμόςμπορεί να εξαλείψει τη φτώχεια;

Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους λίγους τομείς τηςπαγκόσμιας οικονομίας που συνεχώς αναπτύσσεται. Σαναποτέλεσμα τα επαγγέλματα που άμεσα ή έμμεσα συνδέονταιμ' αυτόν ή δημιουργούνται εξαιτίας του, συνεχώς αυξάνονται.Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Τουρισμού ο αριθμός τωνδιεθνών αφίξεων αγγίζει σήμερα το 1 δισεκατομμύριο. Από το1985 ο αριθμός των επισκεπτών στις αναπτυσσόμενες χώρες

συνεχώς βαίνει αυξητικά. Εκατομμύρια τουριστών απόβιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και μέλη αστικών ελίταπό τις νέες βιομηχανικές χώρες αφήνουν τουριστικόσυννάλαγμα στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες και σεφτωχές αγροτικές περιοχές. Χρήματα που συχνά ξεπερνούν σεποσά αυτά που προέρχονται από τα λεγόμενα κονδύλια“αναπτυξιακής βοήθειας”.Υπάρχουν σχετικά στοιχεία από εξέχοντες φορείς: Σύμφωνα μετον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, τοποσό που διανεμήθηκε παγκοσμίως το 2007 σαν αναπτυξιακήβοήθεια ήταν της τάξεως των 97 δισεκατομμυρίων, ενώ οτουρισμός απέφερε το διπλάσιο απ' αυτό ποσό στις

2. Τί εννοούμε όμως με τον όρο "φτώχεια";

η μείωση της φτώχειας από τον τουρισμό;

αναπτυσσόμενες χώρες. Γι' αυτό και συχνά ο τουρισμόςαναφέρεται ως η μεγαλύτερη εθελοντική προσφορά χρημάτωναπό τους πλούσιους στους φτωχούς. Σύμφωνα με προβλέψειςτου Διεθνή Οργανισμού Τουρισμού 416 εκατομμύρια διεθνείςεπισκέπτες θα ταξιδέψουν στην Ασία και 75 εκατομμύρια στηνΑφρική το 2020 ­ μ' άλλα λόγια σε ηπείρους που πολλές χώρεςτους είναι από τις φτωχώτερες του πλανήτη. Σε πολλές εθνικέςκαι διεθνείς αναπτυξιακές στρατηγικές – αλλά ευτυχώς όχι σ'αυτές του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO)­ οτουρισμός φαντάζει σαν οικονομική, οικολογική καικοινωνικοπολιτιστική πανάκεια. Σε πολλές νέες βιομηχανικέςκαι αναπτυσσόμενες χώρες, ωστόσο, έχουν επικρατήσεινεοφιλελεύθερες θεωρίες και αναπτυξιακά μοντέλα σε σχέσημε τον τουρισμό. Με αυτό το δεδομένο κυβερνήσεις καικυβερνητικοί οργανισμοί στις παραπάνω χώρες έχουνξεκινήσει προγράμματα αποκρατικοποιήσεων. Σύμφωνα με τηθεωρία των οικονομικών της προσφοράς, ακόμα και οιφτωχότεροι υποτίθεται πως θα επωφεληθούν από αυξημένατουριστικά έσοδα καθώς και από τη γενικότερη οικονομικήάνθηση που αυτός θα φέρει. Η θεωρία όμως αυτή παρόλο πουείναι μη αποδεκτή από τους περισσότερους οικονομολόγους,έχει διεισδύσει στον τρόπο σκέψης και λήψης αποφάσεωνπολλών κυβερνήσεων και συχνά χρησιμοποιείται ως άλλοθιτουριστικών επενδύσεων.

3. Πώς υποτίθεται ότι θα λειτουργήσει στην πράξη

Ο όρος “φτώχεια” έχει διάφορους ορισμούς. Κυριολεκτικά οόρος σημαίνει την έλλειψη πρόσβασης σε αγαθά και ευκαιρίες.Η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρεί αναφέρεται σε κάποιον που ζειμε κάτω από 1,25 $ την ημέρα ως “πολύ φτωχό”. Υπάρχει και ηέννοια της “σχετικής φτώχειας” και αναφέρεται στην φτώχειαόπως αυτή ορίζεται κοινωνικά, αλλά και εξαρτάται από τοκοινωνικό πλαίσιο δράσης ενός ατόμου. Οι ειδικοί στονΤουρισμό διαφωνούν όταν προσπαθούν να εκτιμήσουν τηνπιθανότητα ουσιαστικής συμμετοχής των φτωχότερωνστρωμάτων σε επαγγέλματα σχετικά με τον τουρισμό, καθώςσυχνά τα άτομα αυτά δεν έχουν καν τη βασική σχολικήεκπαίδευση, άρα και μηδαμινές ελπίδες ανεύρεσης εργασίαςστον τουριστικό κλάδο. Βέβαια θεωρητικά θα μπορούσαν ναωφεληθούν από τις “έμμεσες” και “δυναμικές” επιδράσεις τουτουρισμού (βλέπε πιο κάτω), αλλά ακόμα κι αυτό είναι δύσκολονα επιβεβαιωθεί.Πιό πιθανό φαντάζει ο “σχετικά φτωχός” πληθυσμός ναεπωφεληθεί από τουριστικά έργα στις γειτονιές του, καθώς

κατά κανόνα, η εκπαίδευση και οι πόροι τους, θα τουςεπιτρέψουν να βρουν δουλειά στον τουριστικό τομέα ή ακόμακαι προσφέροντας νέες υπηρεσίες σαν ελεύθεροιεπαγγελματίες να ζήσουν κι αυτοί από τον τουρισμό.

Για το ευρύ κοινό το μεγάλο ενδιαφέρον είναι η δημιουργίαθέσεων εργασίας μέσω του τουρισμού, καθώς έχει περάσει τομήνυμα ότι ο τουρισμός γεννά δουλειές και κατά συνέπειαμειώνει την ανεργία άρα και τη φτώχεια στις τουριστικέςπεριοχές. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, ακόμα κιαν ισχύει το παραπάνω μοντέλο σε κάποιες περιπτώσεις. Οτουρισμός μπορεί επίσης να βοηθήσει στην καταπολέμηση τηςφτώχειας διαμέσου των “έμμεσων” και “δυναμικών”επιδράσεών του (αναλυτικά παρακάτω). Από την άλλη όμωςσπανίως υπάρχει η σκέψη ή ή έκφραση πως ο τουρισμόςσυχνά αποτελεί εμπόδιο για άλλες επικερδείς δραστηριότητες– όπως η γεωργία ή η αλιεία­ σε μια περιοχή ή μπορεί νακαταστήσει τα παραπάνω επαγγέλματα λιγότερο ελκυστικά ήακόμα και μη υλοποιήσιμα. Σε ακραίες περιπτώσεις οισυνέπειες από την αναγκαστική μετακίνηση τοπικούπληθυσμού εξαιτίας του αυξημένου τουρισμού μπορεί ναπροκαλέσει ακόμη περισσότερη φτώχεια στην εν λόγωπεριοχή. Αυτό το επιχείρημα αναφέρεται συχνά απόοργανισμούς που στέκονται κριτικά απέναντι στον τουρισμόκαι δε μπορεί εύκολα ν' απορριφθεί. Κάθε περίπτωση είναιδιαφορετική και όλα εξαρτώνται από το πού και ιδιαίτερα απότο “εάν”, το “πώς” και από “ποιούς” έχει γίνει ο τουριστικόςσχεδιασμός.Έχει μεγάλη σημασία το πώς ορίζεται αυτή η γενική ιδέα της“ανάπτυξης”, αλλά και του τρόπου με τον οποίο ο τουρισμόςμπορεί να συμβάλλει στην “ανάπτυξη” και κατά συνέπεια στηνκαταπολέμηση της φτώχειας. Τις τελευταίες δεκαετίες, οιμεγάλες επιχειρήσεις, ισχυροί μέτοχοι και επενδυτές έχουντροποποιήσει επανειλημμένα την ένοια της “ανάπτυξης” καικατά συνέπεια και τις στρατηγικές προώθησης τωναναπτυξιακών τους σχεδίων.Ως τα μέσα του 1980 η “ανάπτυξη” ήταν ταυτόσημη τηςκαθαρά οικονομικής ανάπτυξης, ενταγμένη επίσης στο πλαίσιοτης αναπτυξιακής συνεργασίας. Παρά τις αντίθετες απόψεις,ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Παγκόσμια Τράπεζα

στις λεγόμενες “αναπτυσσόμενες” χώρες;5. Πόσο από το τουριστικό συνάλλαγμα μένει

Πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα σε “άμεσες”, “έμμεσες” και“δυναμικές” επιδράσεις του τουρισμού. Άμεσες επιδράσειςπροκύπτουν από την άμεση συμμετοχή του τοπικούπληθυσμού (των “φτωχών”) στον τουρισμό, μ' άλλα λόγια απότην απασχόληση, αλλά και από φιλανθρωπικά έργα ή δωρεέςτων τουριστικών επιχειρήσεων. Έμμεσες επιπτώσειςπροκύπτουν ουσιαστικά από την αύξηση ζήτησης γιαπροϊόντα ή υπηρεσίες εξαιτίας του τουρισμού, για τουςανθρώπους όμως που δεν εργάζονται στον τουριστικό τομέα,

όπως αγρότες ή οικοδόμους.Επιδράσεις που έχουν σχεδιαστεί να φέρουν μακροπρόθεσμεςθετικές αλλαγές στην οικονομική κατάσταση των φτωχώνορίζονται ως “δυναμικές” επιδράσεις και μπορούν να συμβούνμε τους ακόλουθους τρόπους: Μόλις εγκατασταθεί η τουριστικήυποδομή, οι κυβερνήσεις μπορεί να οδηγηθούν σε επένδυσηάλλων δημόσιων αγαθών∙ας πούμε τουριστική εκπαίδευσηυπό την αιγίδα του κράτους που μπορεί να έχει θετικέςεπιδράσεις και σ' άλλους τομείς της οικονομίας. Αν κι ακόμη σεμεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες, οι δυναμικές επιδράσεις,μπορούν να είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες ιδιαίτερα στηναντιμετώπιση της φτώχειας.

Αυτή είναι μια συχνή ερώτηση, αλλά δύσκολη ν' απαντηθεί.Είναι κάτι που εξαρτάται κυρίως από τον τύπο της χώρας καιτις συνθήκες του πλαισίου λειτουργίας του τουρισμού. Στιςπερισσότερες περιπτώσεις αυτοί που επωφελούνται από ταέσοδα που προκύπτουν από τον διεθνή τουρισμό δεν είναιξεκάθαρο ποιοί είναι: Ο πληθυσμός στην τουριστική περιοχή;Η πολιτική και επιχειρηματική ελίτ; Και οι δυό; Και ποιό είναιτο μερίδιο του καθένα; Αυτά τα ερωτήματα μένουν δυστυχώςανάπάντητα.Όλες ­από τις λίγες σε σύνολο­ διαθέσιμες ακαδημαϊκέςμελέτες που έχουν γίνει, εστιάζουν στο ποσοστό επί της τιμήςενός ταξιδιού ή επί των εξόδων ενός ταξιδιού που παραμένουνή αποτυγχάνουν να παραμείνουν στις τοπικές οικονομίες τωνχωρών προορισμού. Αυτό που αναλύεται είναι διαρροές απότο συνολικό εισόδημα μιας χώρας. Οι διαρροές αυτέςπροκύπτουν καθώς ένα μέρος των εξόδων ταξιδιούαπορροφάται από πολυεθνικές αεροπορικές εταιρείες ήαλυσίδες ξενοδοχείων ή ακτοπλοϊκές εταιρείες, καθώς και απόεισαγωγές τροφίμων και προϊόντων, χρήματα τα οποίαχάνονται από τις οικονομίες των χωρών προορισμού. Τοάθροισμά τους είναι πολύ σημαντικό: Σύμφωνα με μια έκθεσητου Βρεταννικού Νέου Οικονομικού Ιδρύματος (NEF), ηΠαγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει τα ποσοστά διαρροής σχεδόνστο 55%. Ενώ από μια σειρά μελετών εργασίας της ίδιας τηςNEF τα ποσοστά διαρροής είναι ακόμα μεγαλύτερα: Για τηνΤαϋλάνδη, την Κούβα και την Γκάμπια υπολογίζεται ότιφτάνουν το 70­75 τοις εκατό, ενώ υπάρχει και η εξαιρετική

και άλλοι πολυεθνικοί “χορηγοί” χρηματοδότησαν τεράστιαξενοδοχειακά συγκροτήματα. Υπήρξαν ακόμα και τεράστιεςπαράλιες περιοχές που τσιμεντοποιήθηκαν ολοκληρωτικά στοόνομα της “ανάπτυξης” και της “προόδου”. Τέτοιαπαραδείγματα υπάρχουν παντού στον κόσμο, για παράδειγμαστην Ινδονησία (Μπαλί), το Μαρόκο (Κόλπος Αγαδίρ), αλλά καιστην Ελλάδα.Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως και τις αρχές του 1990(στην Ελλάδα αργότερα), η πολιτική για αειφόρο ανάπτυξη είχεθερμή ανταπόκριση από τους φορείς προώθησης τουτουρισμού. Οι μεγάλες επενδύσεις τίθονταν πια συχνότεραυπό αμφισβήτηση και στήριξη δινόταν κυρίως σε“εναλλακτικές” πρωτοβουλίες, όπως ο οικοτουρισμός ή οκοινοτικός τουρισμός (community based tourism)1Μετά το 2000 και τη δημοσίευση των στόχων της χιλιετίας τωνΗνωμένων Εθνών, η καταπολέμηση ή/και άμβλυνση τηςφτώχειας μπήκε στην κορυφή της διεθνούς ατζέντας. Η ιδέατου “Τουρισμού Υπέρ των Φτωχών” ήρθε στο προσκήνιο. Μεμια πιο προσεκτική ματιά είναι προφανές πως κύριος στόχοςείναι η ομάδα των “πολύ φτωχών”, όπως αυτοί ορίζονται απότην Παγκόσμια Τράπεζα. Όπως προαναφέραμε, πολύ ειδικοίτου τουρισμού, έχουν σοβαρές αμφιβολίες, για το κατά πόσο οτουρισμός μπορεί να βοηθήσει τους “πολύ φτωχούς”. Παρόλ'αυτά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού ανέπτυξε τοπρόγραμμα ST_EP (“Sustainable Tourism for EliminatingPoverty”, Aειφόρος Τουρισμός για την Αντιμετώπιση τηςΦτώχειας), του οποίου ο κύριος στόχος είναι να καταφέρει ναβγάλει από τη φτώχεια ανθρώπους στις λιγότερο ανεπτυγμένεςχώρες (κυρίως χώρες της Αφρικής) με τη συμβολήμακροπρόθεσμων τουριστικών έργων.

ο τουρισμός στην καταπολέμηση της φτώχειας;4. Με ποιούς τρόπους μπορεί να βοηθήσει

6. Τι σημαίνει όμως “Τουρισμός υπέρ των φτωχών”;

ωφελήσει τον ντόπιο “φτωχό” πληθυσμό;7. Υπάρχουν παραδείγματα όπου ο τουρισμός έχει

Δεν υπάρχει συμφωνία απόψεων για το είδος του τουρισμούπου μπορεί να αποφέρει το μεγαλύτερο όφελος για ταφτωχότερα στρώματα. Βάση επιστημονικών ερευνών έχειπροκύψει το παρακάτω: Δεν υπάρχουν ισχυρά και προφανήεπιχειρήματα που να αποδεικνύουν πως κάποια έιδητουρισμού είναι αποδοτικότερα από άλλα για τηνκαταπολέμηση της φτώχειας στη χώρα προορισμού. Υπάρχεισυχνά το επιχείρημα ότι ο μαζικός οργανωμένος τουρισμός σεμεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα δεν έχει κανένα μερίδιοστην εξάλειψη της φτώχειας, ενώ ο εξειδικευμένος τουρισμός,όπως ο οικοτουρισμός αυτόματα ασκεί ένα ευνοϊκόαπότέλεσμα. Ωστόσο αυτό δεν επιβεβαιώνεται από ταγεγονότα. Σε μια μελέτη, βασισμένη σε πάνω από 200 πηγές, ο

Φυσικά και υπάρχουν. Υπάρχουν πολύ καλά παραδείγματα,όπως στη Σρι Λάνκα και τη Νότια Αφρική (ακολουθούναναλυτικά παρακάτω). Αυτά είναι μεμονωμένα παραδείγματα,που όμως, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Την ενεργό καιαφοσιωμένη στάση των τουριστικών πάροχων και/ήξενοδόχων, οι οποίοι επίμονα ψάχνουν για “ντόπιους”,δίνοντάς τους την ευκαιρία να δουλέψουν στον τουριστικόκλάδο. Συνέπεια των νέων εργασιών τους είναι ηενθάρρυσνση και ώθηση να εκπαιδευτούν περισσότερο και νααναλάβουν περισσότερες ευθύνες. Μια πιο προσεκτική ματιάσ' αυτά τα παραδείγματα, αποκαλύπτει πως τα τουριστικάπλάνα και σχέδια, μπορούν να σημαίνουν νέες δουλειές,συμμετοχή και ευκαιρίες για τον ντόπιο πληθυσμό – αλλάτίποτα από όλα αυτά δε θα συμβεί αυτόματα.

περίπτωση των τουριστικών πακέτων για Κένυα, που τοποσοστό αγγίζει το 85%. Αυτό σημαίνει πως μόνο το 15% τωνχρημάτων που κοστίζει ένα τουριστικό πακέτο για Κένυα θαμείνει στην εθνική οικονομία της Κένυας. Καμιά όμως έρευναδεν έχει λάβει υπόψη της τα χρήματα που σπαταλώνται απότους τουρίστες στις περιοχές που επισκέπτονται.

Τζόναθαν Μίτσελ και η Καρολάιν Άσλευ, κατέληξαν ότι τοπαραπάνω ειχείρημα δεν έχει βάση. Το απλό γεγονός ότι οτουρισμός εστιάζει στην κουλτούρα ή τα σημεία οικολογικούενδιαφέροντος μιας περιοχής, δε σημαίνει αυτόματα ότι βοηθάκαι στην εξάλειψη της φτώχειας. Το εάν ή όχι ο τουρισμόςμπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνσή της εξαρτάται πολύπερισσότερο από το πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικόπλαίσιο στη χώρα προορισμού. Για παράδειγμα τη δίκαιη ήάδικη κατανομή του πλούτου. Ή την εκπαίδευση ή κατάρτισητου τοπικού εργατικού δυναμικού, που μπορεί ή ν' αδυνατεί νααπασχοληθεί στον τουριστικό τομέα, ή τα τοπικά καταστήματα

που μπορούν ή αποτυγχάνουν να έχουν πρόσβαση στα δίκτυαδιανομής των τουριστικών συγκροτημάτων ή των προμηθευτώντους. Ή το κατά πόσο οι πάροχοι τουριστικών υπηρεσιών είναιαρκετά ανυχτόμυαλοι, ώστε να εκπαιδεύουν και ναπροσλαμβάνουν ντόπιους ­ή κάτι εξίσου σημαντικό­ ναμαγειρεύουν χρησιμοποιώντας τοπικά προϊόντα.Ακόμα και οι τουρίστες που επιλέγουν πλήρη πακέταδιακοπών (μετάβαση ­ διαμονή ­ διατροφή ­ ξεναγήσεις /δραστηριότητες), μπορούν πιθανότατα να συμβάλουν στηνοικονομία της τοπικής κοινωνίας, ξοδεύοντας επιπλέονχρήματα όταν επισκέπτονται τοπικές αγορές και αγοράζονταςαναμνηστικά.

τουρισμό για την εξάλειψη της φτώχειας,8. Ποιά μπορεί να είναι η σχέση ανάμεσα στον

Λόγω αρχών, ο “δίκαιος τουρισμός” και/'η ο “αειφόροςτουρισμός” θα πρέπει να σχεδιάζεται εξ' αρχής έτσι ώστε ναπαράγει το μέγιστο δυνατό όφελος για τους κατοίκους τηςεπισκεπτόμενης περιοχής και δε θα πρέπει με κανένα τρόπο

το “δίκαιο” και τον “αειφόρο” τουρισμό;

Παραδείγματα: Εξάλλειψη της φτώχειας διαμέσω του τουρισμού – να πως μπορεί να γίνει

του περιβάλλοντος και της κοινωνικής συνοχής της εν λόγωπεριοχής. Απ' την άλλη ο τουρισμός που δε βλάπτει καθόλου τοφυσικό περιβάλλον, και που όμως παράγει ελάχιστο κέρδοςκαι άρα πολύ μικρό εισόδημα για τον τοπικό πληθυσμό (γιαπαράδειγμα, γιατί πολύ λίγοι επισκέπτες έρχονται σεαπομονωμένες περιοχές), θα αποτύχει τόσο στην εξάλειψη τηςφτώχειας, όσο και στην αειφόρο του διάσταση. Αειφόροςανάπτυξη σημαίνει κατά κανόνα ισορροπία και δίκαιηκατανομή.

Η ιδέα του δίκαιου εμπορίου βασίζεται στη δίκαιη πληρωμή για τα προσφερόμενα αγαθά και τις υπηρεσίες.Μέχρι στιγμής, η Νότιοαφρικανική Δημοκρατία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο με ανεξάρτητο φορέα εξέτασηςκαι πιστοποίησης για το δίκαιο εμπόριο στον τουρισμό : Fair Trade in Tourism South Africa (FTTSA). Στιςτουριστικές επιχειρήσεις που πληρούν τις προδιαγραφές, όπως δίκαιες αμοιβές και συνθήκες εργασίας και οι

οποίες λαμβάνουν υπόψη τους τ' ανθρώπινα δικαιώματα και την τοπική κουλτούρα και τη φύση ο φορέας απονέμει ένασήμα ποιότητας που συμβολίζει δικαιοσύνη στον τομέα του τουρισμού. Η Καταρίνα Μανκαμα διευθύντρια της FTTSA,εξηγεί τον τρόπο που λειτουργεί το σύστημα: “Οι επιχειρήσεις που κάνουν αίτηση για το σήμα δικαίου τουρισμού τηςFTTSA χρησιμοποιούν τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους,τους πληρώνουν δίκαια, εφαρμόζουν τα ενδεδειγμένα μέτρα πρόληψης κατά του HIV/AIDS, φροντίζουν για τηνπεριβαλλοντική ευαισθητοποίηση αλλά και τη στήριξη του τοπικού πληθυσμού. Στέλνουμε ένα αξιολογητή στην επιχείρηση,αυτός/ή συντάσσει έκθεση για την επιτροπή των ειδικών μας, οι οποίοι έπειτα αποφασίζουν εάν η επιχείρηση μπορεί ναφέρει το σήμα ποιότητας ή αν θα της ζητηθεί περεταίρω βελτίωση για να το παραλάβει. Αυτό που καθιστά τον τουρισμόπραγματικά δίκαιο, είναι μια σαφής και ξεκάθαρη προσφορά, για την οποία μπορούν να κάνουν κράτηση απευθείας οιταξιδιώτες. Κι αυτό είναι κάτι που το εξασφαλίζει η FTTSA.”

να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον τοπικό πληθυσμό της ήακόμα χειρότερα κάποιοι να υποφέρουν από ´ενα τουρισμόπου για άλλους είναι η “κότα με τα χρυσά αυγά”. Αυτό σημαίνειαπλά ότι ο αειφόρος τουρισμός θα πρέπει οπωσδήποτε νασυμβάλλει στην ευημερία του τοπικού πληθυσμού. Έχονταςαυτό στο μυαλό του, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ηεξάλειψη της φτώχειας είναι εγγυημένη μόνο μέσω τηςανάπτυξης του αειφόρου τουρισμού. Επομένως τα οικονομικάωφέλη των ατόμων δεν πρέπει να δημιουργούνται σε βάρος

Το 2004, το Οινοποιείο Spier, ένα από τα παλιότερα και πιο διάσημα στην παραγωγήκρασιών στη Νότια Αφρική και το οποίο έχει μεγάλη επισκεψιμότητα από τουρίστες,διαφημίστηκε για ένα νέο σύστημα προμηθειών, που δίνει προτεραιότητα στουςτοπικούς προμηθευτές. Ο Μπέρνι Σάμιουελ, ένας τοπικός, μικρής κλίμακαςεπιχειρηματίας, ο οποίος τα τελευταία δυο χρόνια ίσα που μπορούσε να συντηρήσειτην οικογένειά του κάνοντας διάφορες δουλειές, έκανε αίτηση στο οινοποιείο καιυπέγραψε μαζί τους συμβόλαιο συνεργασίας στο τομέα της καθαριότητας. Από τότε ταπράγματα άλλαξαν για τον Μπέρνι και την οικογένειά του. Έχει πια πέντε υπαλλήλουςαπό τη γειτονιά του και μπορεί να πληρώνει ώστε να στέλνει και τα παιδιά του στοκολλέγιο. Κι όλ' αυτά χάρη στη στενή, μακρόχρονη συνεργασία με το οινοποιείο Spier.

Οινοποιείο Spier

Ν. Αφρική: Δίκαιο εμπόριο και τουρισμός στη Νότια Αφρική

Η Μπέτυ Ιλουνγκουάνι είναι η διευθύντρια του παραλίμνιου καταλλύματος Shiluvari,μια μικρή τουριστική επιχείρηση στη νοτιο­αφρικανική επαρχία του Λιμποπο.Μεγάλωσε στη γειτονιά όπου βρισκεται το κατάλλυμα και όταν τελείωσε το σχολείο το1994, οι νέοι ιδιοκτήτές του­ η οικογένεια Τζιραρντιν την ενθάρρυναν να δουλέψει μαζίτους, τότε είχαν πρωτοξεκινήσει κι αυτοί την επιχείρηση. Μέχρι τότε, η Μπέτυ δεν είχεκαμιά εργασιακή εμπειρία ή εκπαίδευση σε τουριστικό επάγγελμα. Με τη βοήθεια τωνεργοδοτών της, οι οποίοι είχαν εντωμεταξύ λάβει την πιστοποίηση της FFTSA,αποκτούσε μ' επιμονή νέα προσόντα κάθε χρόνο. Από καμαριέρα, κατάφερε ν'αναδειχθεί στη θέση μιας απόλυτα σεβαστής κι αναγνωρίσιμης διευθύντριας­ εδώπου τα λέμε δεν είναι και λίγο για μια μικρή χωριατοπούλα.

Μετά το τέλος του εμφυλίου,το 2009, η Jetwing συνέχισε το ήδη επιτυχημένο τηςεκπαιδευτικό πρόγραμμα, κυρίως για νέους και νέες της βόρειας και βορειο­ανατολικής Σριλάνκα που είχαν πληγεί από τον εμφύλιο.

Σρι­Λάνκα: Jetwing

Παραλίμνιο κατάλλυμα Shiluvari

Το 2006, το ξενοδοχείο Jetwing στη Σρι λάνκα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης νέων(“Jetwing Youth Development Project” JYDP): με μια γενναία επιχορήγηση από τοπικούςβουδιστικούς ναούς, εφάρμοσε ένα εννιάμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης πάνω από 100ανέργων νέων σε μια απομακρυσμένη περιοχή της χώρας. Με μια μικρή επένδυση τηςτάξεως των 7.500 $, πενήντα νέοι και δυο ανύπαντρες γυναίκες εκπαιδεύτηκαν στο χώροτης εστίασης, έχοντας αυξημένες πιθανότητες μετά την ολοκλήρωση του σεμιναρίου ναβρουν δουλειά στο Vil Uyana – ένα πολυτελές resort της αλυσίδας ξενοδοχείων Jetwing.

Οι κρουαζιέρες είχαν ανάψει φωτιές, πολύ πριν το Costa Concordia ανατραπεί κοντα στονησί της Τοσκάνης το Giglio. Άσχετα με το πόσο βάσιμη είναι η κριτική για τις γραμμές τωνκρουαζιερόπλοιων, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες δεν είναι η μόνη αιτία για επικρίσεις. Ηπροσοχή μας κυρίως πρέπει να εστιαστεί στις άθλιες συνθήκες εργασίας τωνπληρωμάτων των πλοίων. Εντυπωσιακή μυστικότητα καλύπτει τους όρους συμβολαίωνεργασίας του προσωπικού. Αλλά ούτε και οι άνθρωποι που ζουν στα λιμάνια ή στα νησιάπου δένουν τα κρουαζιερόπλοια, έχουν κάποιο αξιομνημόνευτο εισόδημα απ' αυτά ταυπερ­πολυτελή κλαμπ, των 2.000 και επιβατών, οι οποίοι σπανίως εγκαταλείπουν τοσκάφος για περισσότερες από δυο ώρες. Μικροπωλητές αναμνηστικών, ή εστιάτορεςακριβώς πάνω στο κύμα, μπορεί να βγάζουν κάποια χρήματα, αλλά σε αντίθεση με το συμβατικό τουρισμό δεν υπάρχουνέσοδα από διανυκτερεύσεις στους προορισμούς, καθώς οι τουρίστες διανυκτερεύουν στο πλοίο. Το κατά πόσο τα έσοδαελλιμενισμού μπορούν να αντισταθμίσουν την πίεση που δέχονται τα λιμάνια και οι ντόπιοι πληθυσμοί από τις αρκετέςχιλιάδες “επισκέπτες σίφουνες” μέρα παρά μέρα, είναι ένα επίμαχο ζήτημα. Οι κυβερνήσεις αρκετών νησιωτικών χωρώνφαίνεται πως αρχίζουν να έχουν παρόμοιες σκέψεις. Μένει να αποδειχθεί βέβαια ποιός έχει τη μερίδα του λέοντος σταλιμενικά τέλη.....

Kρουαζιέρες: Tί απομένει από την κοσμοπλημμύρα των τουριστών;Συλλογισμοί και τροφή για σκέψη...

Πηγές

Μετάφραση ­ προσαρμογή κειμένων στα ελληνικά: Χριστιάνα Βλαχάκη (Φίλοι της Φύσης Ελλάδας)Ένθεση κειμένων ­ προσαρμογή εντύπου: Θοδωρής Παρασκευάς (Φίλοι της Φύσης Ελλάδας)

Σχεδιασμός εντύπου