forum liderów banków spółdzielczych wybrane aspekty funkcjonowania banków spółdzielczych w...
DESCRIPTION
Forum Liderów Banków Spółdzielczych Wybrane aspekty funkcjonowania banków spółdzielczych w Polsce Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG. Warszawa, wrzesień 2011 r. Rozwój działalności banków spółdzielczych. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
Forum Liderów Banków Spółdzielczych
Wybrane aspekty funkcjonowania banków spółdzielczych w Polsce
Jerzy PruskiPrezes Zarządu BFG
Warszawa, wrzesień 2011 r.
Rozwój działalności banków spółdzielczych
Wszystkie wyliczenia sporządzono na podstawie danych sprawozdawczych SIS według stanu na 30.06.2011 r. 2
57,6
73,8
11,2%
7,7%9,2%
14,4%14,2%
13,3%
11,3%
12,7%
8,8%
13,4%
55
60
65
70
75
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
5%
10%
15%
20%
25%Wolumen
Zmiana r/r (nominalnie)
1 089,7
953,1
8,3%
26,9%
20,5%
8,0%
12,5%
10,0%9,2%
1,0%1,9%
10,7%
8,2%
850
900
950
1 000
1 050
1 100
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%Wolumen
Zmiana r/r (nominalnie)
Zmiana r/r (realnie)
Suma bilansowa
3
Wysokiej dynamice sumy bilansowej towarzyszył nieznaczny wzrost udziału rynkowego sektora banków spółdzielczych.
Bankispółdzielcze
Wolumeny (mld zł)
Bankikomercyjne
Udział w rynku (2011 Q2) i jego zmiana roczna
Sektor BS
Sektor BK
Banki >20 pozycji
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
-1,0 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
zmiana udziału w ciągu rokuu
dzi
ał w
ry
nku
- 2
011
Q2
Nieznaczny wzrost udziału
rynkowego banków
spółdzielczych
p.p.
83,9%
16,1%
55%45%
70,5%
73,6%
69,3%
78,6%
76,6%
60%
65%
70%
75%
80%
85%
< 60 60-140 140-200 200-500 > 500
maksimum
minimumśrednia w grupie
Struktura bilansu
4
W bankach spółdzielczych występuje nadwyżka depozytów nad kredytami (odwrotnie niż w bankach komercyjnych).
Nadwyżka ta przekazywana jest do banków zrzeszających. Należności od sektora finansowego stanowią 30% aktywów banków spółdzielczych.
Banki spółdzielcze
Pasywa
Banki komercyjne Relacja kredyty/depozyty (dla klientów niefinansowych)
71,9%70,9%
103,9%
115,4%
60%
70%
80%
90%
100%
110%
120%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1
2008 2009 2010 2011
BS
BK
Kredyty/depozyty – BS wg sumy bilansowej
Kredyty/depozyty – wg sektorów
Suma bilansowa (mln zł)
29,0%61,6%
9,4%
62,3%5,8%
31,9%
Aktywa
Pozostałe aktywa Pozostałe
aktywa
Należności od klientów niefin.
Należności od klientów niefin.
Należnościod sektora fin.
Należności od sektora fin.
Pozostałe pasywa
Pozostałe pasywa
Depozyty klientów niefin.
Depozyty klientów niefin.
8 707
7 460
4 355
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
Sumabilansowa
Depozyty kl.niefin.
Kredyty kl.niefin.
Zorientowanie na działalność depozytową
5
Banki spółdzielcze zorientowane są na pozyskiwanie depozytów, jednak możliwości efektywnego zagospodarowania tych środków są ograniczone. Znacząca ich część nie jest przeznaczana na rozwój akcji kredytowej, ale jest transferowana w formie lokat do banków zrzeszających.
Przyrosty roczne: 2011 Q2 - 2010 Q2 (mld zł)
Źródła finansowania Aktywa pracujące
Lokaty w bankach zrzeszających
Depozyty klientów
Kredyty dla klientów
65%
35%
Wykorzystanie depozytów
13,4%
13,7%
10,4%
17,3%
12,3%
21,3%
7,4%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
BS
BK
78,6%
10,3%3,0%
8,1%
Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa
Budżet Inst. niekomercyjne
61,5%
9,2%2,2%
27,1%
Depozyty klientów niefinansowych
6
Kluczowym klientem banków spółdzielczych są gospodarstwa domowe, w tym rolnicy indywidualni.
Banki spółdzielcze dynamicznie rozwijają działalność na rynku depozytów, ale w warunkach zaostrzonej konkurencji mają trudności z konkurowaniem z bankami komercyjnymi.
Struktura – 2011 Q2
Bankispółdzielcze
Bankikomercyjne
Gospodarstwa domowe - zmiana r/r Przedsiębiorstwa - zmiana r/r
Wolumen 595,7 mld zł
Wolumen 62,0 mld zł13,8%
9,6%
15,4%
5,7%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
BS
BK
7
Kredyty dla klientów niefinansowych
Banki spółdzielcze tracą pozycję w finansowaniu potrzeb kredytowych gospodarstw domowych – swoich głównych dotychczasowych kredytobiorców. Zwiększają zaangażowanie w kredytowanie przedsiębiorstw – obszar bardziej ryzykowny i mniej przez nie rozpoznany.
Zmiany w strukturze portfela Zmiana r/r
Gospodarstwa domowe PrzedsiębiorstwaWolumen: BS 46,2 mld zł, BK 710,5 mld zł
4,9% 6,7% 8,0%
70,5%
74,7%
67,1%
19,8%22,1% 24,1%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 Q2 2010 Q2 2011 Q2
Gosp. dom. Przedsięb. Budżet Instyt. niekomerc.
Banki komercyjne
Banki spółdzielcze
3,8% 6,2% 7,8%
61,8%
55,7%
62,0%
31,3%30,0%
40,2%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 Q2 2010 Q2 2011 Q2
Gosp. dom. Przedsięb. Budżet Instyt. niekomerc.
4,9% 6,7% 8,0%
70,5%
74,7%
67,1%
19,8%22,1% 24,1%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 Q2 2010 Q2 2011 Q2
Gosp. dom. Przedsięb. Budżet Instyt. niekomerc.
10,3%
27,6%
5,2%
11,6%
0%
10%
20%
30%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
BK
BS 26,7%
5,9%
17,0%
20,7%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
BK
BS
3,8% 6,2% 7,8%
61,8%
55,7%
62,0%
31,3%30,0%
40,2%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2008 Q2 2010 Q2 2011 Q2
Perspektywy rynkowe
8
Banki spółdzielcze szybciej rozwijają działalność depozytową niż kredytową.
Przy dynamicznym wzroście depozytów gospodarstw domowych następuje zmniejszanie zaangażowania w kredyty dla tej grupy klientów.
Dynamika r/r i jej zmiany Zmiana udziałów rynkowych (2011 Q2 – 2010 Q2)
DEPOZYTY- BS
KREDYTY - Sektor BK
KREDYTY - BS
DEPOZYTY - Sektor BK
DEPOZYTY - banki >20
pozycji
KREDYTY - banki >20
pozycji
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
-15 -10 -5 0 5 10 15
zmiana dynamiki w ciągu roku
tem
po
wzr
ost
u r
/r -
201
1 Q
2
p.p.
Kredyty
0,58
-0,30
-0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8
`
Depozyty
0,89
0,21
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
Gospodarstwadomowe
Przedsiębiorstwa
p.p.
Wynik finansowy i efektywność
9
Pozycja banków spółdzielczych w sektorze bankowym
10
Udział banków spółdzielczych w wynikach finansowych sektora bankowego jest nieproporcjonalny do ich
potencjału dystrybucyjnego.
Banki spółdzielcze posiadają ponad 1/4 wszystkich placówek bankowych, zatrudniają blisko 1/5 ogółu pracowników,
ale ich udział w depozytach wynosi 9%, w kredytach 6%, a w wyniku finansowym netto sektora poniżej 6%.
Dystrybucja Bilans Wynik
9 636
3 854
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
Liczbaplacówek
szt 9 636
3 854
28,6%
139
32
0
20
40
60
80
100
120
140
Liczbazatrudnionych
tys szt
Banki komercyjne Banki spółdzielcze
18,9%
7 370
462
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
Wynik netto
711
46
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Kredyty dlaklientów
niefinansowych
mld zł596
62
0
100
200
300
400
500
600
Depozyty klientówniefinansowych
mld zł
Banki komercyjne Banki spółdzielcze
18,9%9,4% 6,1% 5,9%
9 636
3 854
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
Liczbaplacówek
7 370
462
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
Wynik netto
139
32
0
20
40
60
80
100
120
140
Liczbazatrudnionych
Banki komercyjne Banki spółdzielcze
7 370
462
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
Wynik netto
mln zł7 370
Banki komercyjne Banki spółdzielcze
6,1% 5,9%
Wynik finansowy netto
11
Banki spółdzielcze w mniejszym stopniu niż banki komercyjne wykorzystują poprawę koniunktury – systematycznie
spada udział ich wyniku finansowego netto w wyniku sektora bankowego.
Wynik BS w wyniku sektora bankowego
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q
2009 2010 2011
-1,2
-0,5
-0,7
-1,3
Grupy BS wg sumy bilansowej
< 100 mln zł100-200 mln zł200-500 mln zł> 500 mln zł
Banki spółdzielcze Banki komercyjne
Wynik BS na tle wyniku sektora
2009
91,8% 8,2%
2010
93,5% 6,5%
2011 2Q
5,9%94,1%
Banki spółdzielcze Banki komercyjne
4 1335 278
7 374
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
2009 2Q 2010 2Q 2011 2Q
39,7%mln zł
411360
462
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
2009 2Q 2010 2Q 2011 2Q
12,4%mln zł
Efektywność na zatrudnionego
12
Średnia BK
0,8 średniej BK
0,6 średniej BK
0,4 średniej BK
0,2 średniej BK
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
tys. zł
ŚredniaBK
(174,9 tys. zł)
ŚredniaBS
(37,2 tys. zł)
0,17% 0,8 - 1,0
0,17% pow. 1,0
37,91% 0,2 - 0,4
6,78% 0,4 - 0,6
0,87% 0,6 - 0,8
54,09% 0,0 - 0,2
Rozkład liczby banków spółdzielczych względem średniej w sektorze banków komercyjnych311
218
39
5 1 10
50
100
150
200
250
300
350
<0,2 <0,2 :0,4) <0,4 ; 0,6) <0,6 ; 0,8) <0,8 ; 1,0) ≥1,0
Niska efektywność na zatrudnionego
Średni poziom wskaźnika efektywności na zatrudnionego w sektorze banków spółdzielczych 5-krotnie niższy niż w bankach komercyjnych
529 banków spółdzielczych poniżej poziomu 0,4 średniej dla sektora banków komercyjnych
Wynik działalności bankowej pomniejszony o koszty działania i amortyzację na zatrudnionego
54,09% 0,0 - 0,2
Przedział efektywności względem średniej BK
% liczby BS
Legenda:
13
Efektywność na zatrudnionego wg sumy bilansowej
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500
Suma bilansowa (mln zł)
Efe
kty
wn
oś
ć n
a z
atr
ud
nio
ne
go
(ty
s.
zł)
20% śr. efektywności BK
45,9%
10% śr. efektywności BK
13,5%
Ponad połowę banków spółdzielczych (327 banków, tj. 58%) stanowią banki o sumie bilansowej <100 mln zł.
59% banków spółdzielczych o sumie bilansowej <100 mln zł wykazuje efektywność nie przekraczającą 20% średniej efektywności sektora banków komercyjnych.
Obciążenie wyniku działalności bankowej
14
W bankach spółdzielczych wysokie obciążenie wyniku działalności bankowej kosztami działania i amortyzacji
powoduje, że pozostaje niewielka przestrzeń na zaabsorbowanie ryzyka związanego z działalnością kredytową.
Udział poszczególnych składowych w wyniku z działalności bankowej w I półroczu 2011 r.
Wynik z działalności bankowej Koszty działania banku i amortyzacji Wynik z tytułu utraty wartości Wynik brutto
Banki komercyjne
49%
100%13%
36%
Banki spółdzielcze
67%
29%
3%
100%
Koszty ryzyka kredytowego
15
Banki spółdzielcze
Banki komercyjne
56,5%54,4%53,5%
52,1%51,6%
7,3%7,7%7,6%
7,1%
6,3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
11%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
25%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
60%
odpisy / kredyty zagr.
wskaźnik jakości
30,4%
39,9%
36,1%34,0%
31,8%
3,5%
2,6% 2,8% 3,0% 3,2%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%odpisy / kredyty zagr.
wskaźnik jakości
2 315
4 951
7 150
10 442
2 334
4 953
7 414
1 6313 284
9 427
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
11 000
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
28,5%
mln zł
8 22
52
87
27
55
102
144
25
60
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
9,3%
mln zł
W sektorze banków spółdzielczych rosną koszty ryzyka kredytowego - odwrotnie niż w sektorze banków komercyjnych.
Pogarsza się wskaźnik jakości kredytów przy jednocześnie niskim i spadającym poziomie wyrezerwowania.
Ryzyka wynikające z modelu działania
16
Spadek marży
17
Przy niskiej efektywności na zatrudnionego i wysokim obciążeniu kosztami działania obniżająca się marża
ogranicza możliwości wypracowania zysków, które mogłyby być przeznaczone na inwestycje i modernizację
technologii informatycznych w bankach spółdzielczych.
Marża (wynik działalności bankowej / suma bilansowa)
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
11%
3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6 9 12 3 6
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
BK BS
5 p.p.
0,8 p.p.
znaczący spadek marży BS oraz zawężanie spreadu pomiędzy BS i BK
Brak poprawy rentowności działania
18
Banki spółdzielcze
Banki komercyjne
Odsetkowa (O) Prowizyjna (P)Prowizyjna i odsetkowa (P+O) Max marża
Marża Q3
ROA Max
ROA
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
7,3%poziom z 2008 r.
0,6%
0,8%
1,0%
1,2%
1,4%
1,6%
1,8%
2,0%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
28,4%poziom z 2008 r.
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
7,0%
8,0%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
17,8%
poziom z 2008 r.
0,6%
0,8%
1,0%
1,2%
1,4%
1,6%
1,8%
2,0%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
31,6%poziom z 2008 r.
Trwałe obniżenie marży w sektorze banków spółdzielczych przekłada się na obniżenie rentowności i stanowi
zagrożenie dla perspektyw rozwoju.
Wyzwania sektora banków spółdzielczych (1)
19
Depozyty gospodarstw domowych - zmiana r/r
12,3%
17,3%
7,4%
21,3%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2
2009 2010 2011
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
4,0%
4,5%
5,0%
5,5%
6,0%
6,5%
Banki spółdzielczeBanki komercyjneOprocentowanie depozytów terminowych (prawa oś)
1) Zastępowanie kredytów gosp.domowych kredytami przedsiębiorstw
2) Wzrost udziału depozytów w bankach zrzeszających
prowadzą do obniżania dochodowości aktywów
Zaostrzenie konkurencji depozytowej może wymusić wzrost marży kosztu odsetkowego
Ryzyko spadku marży przychodowej
Ryzyko wzrostu marży kosztowej
Zmiany w strukturze aktywów mogą niekorzystnie oddziaływać na wynik odsetkowy w przyszłości
Stopa przychodów i kosztów
5,21
2,84
10,77
3,11
7,66
2,37
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2001 2011 Q2
Banki Komercyjne
Przychody odsetkowe / suma bilansowa (%)Koszty odsetkowe / suma bilansowa (%)Spread (p.p.)
6,74
4,21
15,62
7,62
2,53
8,00
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2001 2011 Q2
Banki Spółdzielcze
Wyzwania sektora banków spółdzielczych (2)
20
Pozycja konkurencyjna BSNarastająca konkurencja ze strony
banków komercyjnychRosnące oczekiwania klientów
Efektywność działania BS
Zagrożenie dalszego obniżania pozycji konkurencyjnej w połączeniu z obniżaniem efektywności
• Niskie nakłady na inwestycje• Ograniczone możliwości
finansowania inwestycji, w szczególności w rozwój technologii
• Rozwój sieci dystrybucyjnej – otwieranie punktów sprzedaży w małych miejscowościach
• Działania w kierunku przejmowania zamożniejszych klientów w małych miastach oraz wyspecjalizowanych wysokotowarowych rolników
Rosnące zapotrzebowanie w małych miastach i u części zamożniejszych rolników na wyższą jakość usług bankowych
• Wysokie obciążenie kosztami działania wyniku z działalności bankowej
• Spadek marży• Niska dynamika wyniku finansowego
• Tracenie pozycji na rynku usług dla gospodarstw domowych, w tym rolników
• Substytucyjne zwiększanie wolumenów aktywów w segmentach przedsiębiorstw i lokat międzybankowych
• Rosnące ryzyko kredytowe
