FUTURE RESEARCH

รศ. ดร. วิ�โรจน์ สารร�ตน์ะ หลั�กส�ตรศ�กษาศาสตรด�ษฎี�บั�ณฑิ�ต สาขา

วิ�ชาการบัร�หารการศ�กษา มหาวิ�ทยาลั�ยมหามก�ฎีราชวิ�ทยาลั�ย 2556

นั�กอนัาคตนั�ยม.... นั�กอนัาคตนั�ยมม�ความเชื่��อว�า

อนัาคตเป็�นัเรื่��องที่��สามารื่ถที่�าการื่ ศึ�กษาได้�อย�างเป็�นัรื่ะบบ เขาเชื่��อว�า

ความเชื่��อของมนั#ษย$จะม�อ�ที่ธิ�พลต�อพฤต�กรื่รื่มและการื่ต�ด้ส�นัใจ

ของมนั#ษย$ เขาเชื่��อว�ามนั#ษย$ สามารื่ถจะควบค#มอนัาคตได้� นั��นั

ค�อเชื่��อว�ามนั#ษย$สามารื่ถที่��จะสรื่�าง อนัาคตได้� นั��เป็�นัความเชื่��อพ�,นัฐานั

ที่��เป็�นัต�นัก�าเนั�ด้ของอนัาคตนั�ยมและก.เป็�นัต�นัก�าเนั�ด้ของการื่ค�ด้

รื่ะเบ�ยบว�ธิ�ว�จ�ยอนัาคตที่�,งหมด้เพรื่าะฉะนั�,นัจ#ด้นั�,เป็�นัจ#ด้ที่��ส�าค�ญมากซึ่��งอาจจะเป็�นัจ#ด้เรื่��มต�นัที่��อาจจะแตกต�างจากความเชื่��อพ�,นัฐานั

ของการื่ว�จ�ยแบบอ��นั ๆ

ประโยชน์….

ชื่�วยในักรื่ะบวนัการื่ต�ด้ส�นัใจ ชื่�วยเตรื่�ยมคนัส�าหรื่�บอนัาคตที่��ม�

การื่เป็ล��ยนัแป็ลง ส�งเสรื่�มให�เก�ด้ความป็รื่องด้อง

และรื่�วมม�อ ชื่�วยในัการื่สรื่�างสรื่รื่ค$ เป็�นัเที่คนั�คด้�านัการื่ศึ�กษา ชื่�วยในัการื่สรื่�างป็รื่�ชื่ญาแห�งชื่�ว�ต .....

ลั�กษณะการท!าน์ายอน์าคต... 1 การท!าน์ายเช�งส!ารวิจ (exploratory

forecasting) เป็�นัการื่มองไป็ข�างหนั�า (outward bound) อาศึ�ยป็รื่ากฏการื่ณ์$ในัอด้�ตและป็6จจ#บ�นัมาเป็�นั

แนัวโนั�มที่��จะบอกถ�งอนัาคตที่��เป็�นัไป็ได้� โด้ยให�ความสนัใจ ไป็ที่��ป็6ญหาและโอกาสที่��เป็�นัไป็ได้�ในัอนัาคตนั�,นั

ลั�กษณะการท!าน์ายอน์าคต... 2 การท!าน์ายเช�งปท�สถาน์ (normative

forecasting) เรื่��มจากการื่ก�าหนัด้อนัาคตที่��พ�ง ป็รื่ารื่ถนัา (desirable future) ไว�ก�อนั แล�วจ�งย�อนั

กล�บมา (backwards) พ�จารื่ณ์าสภาพในัป็6จจ#บ�นัว�า จะ ไป็ส9�อนัาคตที่��พ�งป็รื่ารื่ถนัานั�,นัได้�อย�างไรื่ (how) ม�อะไรื่ที่��

จะที่�าให�ส�าเรื่.จ ม�อะไรื่ที่��ควรื่หล�กเล��ยง ม�อะไรื่ที่��เป็�นัอ#ป็สรื่รื่คป็6ญหา

MORE ABOUT…. EXPLORATORY OR NORMATIVE

On this picture you see the whole field for future studies

Ranging from the past where you can get resources to a multitude of futures. How can you endeavor the cone of possibilities? Use exploratory and normative research methods.

Source: http://adventurefuture.wordpress.com/tag/trend-impact/

MORE ABOUT…. EXPLORATORY OR NORMATIVE

The first choice in general are exploratory methods, methods which forecast foreward into the future. Exploratory procedures are the ones emanating from an existing situation, and which prolong things under certain assumptions into the future. Scenarios that result from it are therefore extensions of the present into the future.

No wonder then that exploratory methods are foremost quantitative approaches, therefore things ideally adapted to calculations, producing countless numbers, like projections, trend calculations, probability analysis.

MORE ABOUT…. EXPLORATORY OR NORMATIVE

You can add other methods such as trend impact analysis and cross impact analysis, which describe what new trends would change in this steady way forward, and how different parts of the future influence each other.

Exploratory methods start with the present, with the pre-conditions, beliefs and social or technological possibilities which already exist. The same in your private field. If you think about a savings plan for retirement or about planning your career, you are normally following an exploratory approach.

MORE ABOUT…. EXPLORATORY OR NORMATIVE

Normative methods start with a desirable future. Here you design exciting futures on the drawing board. Especially in normative scenarios we find creative, adventurous and revolutionary possibilities. Here the future is open.

If exploratory methods are usually quantitative, normative scenarios show as qualitative. You are not forecasting, but backcasting, you postulate the future and then see how you could get there. You are not restricted by what exists and the allegedly possible. You start with the vision, with the new world, and then find a way to adapt the existing fact.

MORE ABOUT…. EXPLORATORY OR NORMATIVE

Ideally, you combine the two approaches as you can see in the picture. With normative, creative approaches you produce an abundance of desirable future scenarios, reflecting the abundance of the universe. You look back by backcasting, what has to happen on the way to each of these scenarios to make them come true. Then start today with explorative forecasting methods. Evaluate the points at which changes, inventions, trends are likely and how that affects the way into the future. See where the paths into the future and from the future meet and what this means for future decisions and actions.

เทคน์�ค...ศ�กษาอน์าคต เชื่�นั ......

Trend Exploratory Delphi Scenario Matrix Relevance Tree Contextual Map Simulation Monte Carlo Analysis Force Analysis Alternative Futures Marcov Chain Precursor เป็�นัต�นั

เที่คนั�คต�างๆ เหล�านั�,นั ม�เนั�,อหารื่าย ละเอ�ยด้ที่��หากจะศึ�กษาก�นัอย�างล�กซึ่�,ง คง

ต�องเป็:ด้หล�กส9ตรื่สอนัเป็�นัสาขาว�ชื่า อนัาคตศึ�กษา (Future Study) ข�,นัมา

แต�ในัที่��นั�,ม�จ#ด้ม#�งหมายเพ��อนั�าเสนัอที่าง เล�อกหนั��งเพ��อการื่ว�จ�ยอนัาคต (Future

Research) เที่�านั�,นั เห.นัว�า ม�เที่คนั�คหนั��ง ที่��ม�การื่ใชื่�ก�นัในับรื่�บที่ที่างการื่ศึ�กษา ค�อ

เที่คนั�คการื่ว�จ�ยอนัาคตแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) พ�ฒนัาข�,นัโด้ย จ#มพล พ9ล

ภ�ที่รื่ชื่�ว�นั คณ์ะครื่#ศึาสตรื่$ จ#ฬาลงกรื่ณ์$ มหาว�ที่ยาล�ย

EDFR (ETHNOGRAPHIC DELPHI FUTURE RESEARCH)

EDFR “ด้9จาก Ethnographic” และ“Delphi” แสด้งว�า เป็�นัเที่คนั�คการื่ว�จ�ย

อนัาคตเชื่�งป็ที่�สถานั (normative forecasting) เรื่��มจากการื่ก�าหนัด้อนัาคตที่��

พ�งป็รื่ารื่ถนัา (desirable future) ไว�ก�อนั แล�วจ�งย�อนักล�บมา (backwards) พ�จารื่ณ์า

สภาพในัป็6จจ#บ�นัว�า จะไป็ส9�อนัาคตที่��พ�ง ป็รื่ารื่ถนัานั�,นัได้�อย�างไรื่ (how) ม�อะไรื่ที่��จะ

ที่�าให�ส�าเรื่.จ ม�อะไรื่ที่��ควรื่หล�กเล��ยง ม�อะไรื่ที่�� เป็�นัอ#ป็สรื่รื่คป็6ญหา เก.บข�อม9ลเชื่�งค#ณ์ภาพ

(qualitative data) จากผู้9�เชื่��ยวชื่าญ(experts)

EDFR (ETHNOGRAPHIC DELPHI FUTURE RESEARCH)

จ#มพล พ9ลภ�ที่รื่ชื่�ว�นั .....จ#ด้ม#�งหมายหล�กของการื่ว�จ�ย อนัาคต ม�ใชื่�การื่ที่�านัายที่��ถ9กต�อง แต�ต�องการื่ส�ารื่วจเพ��อ

ศึ�กษาแนัวโนั�มที่��เป็�นัไป็ได้� ที่�,งที่��พ�งป็รื่ะสงค$และไม�พ�ง ป็รื่ะสงค$ให�มากที่��ส#ด้เที่�าที่��จะมากได้� เพ��อที่��จะหาที่างที่�าให�แนัว

โนั�มที่��พ�งป็รื่ะสงค$เก�ด้ข�,นัและป็>องก�นัหรื่�อแนัวโนั�มที่��ไม�พ�ง ป็รื่ะสงค$ให�หมด้ไป็ หรื่�อถ�าที่รื่าบว�าไม�สามารื่ถจะขจ�ด้ให�หมด้

ไป็ได้� ที่�าอย�างไรื่จ�งจะ “ ” เผู้ชื่�ญหนั�า ได้�อย�างม�ป็รื่ะส�ที่ธิ�ภาพ ถ�าหากว�าแนัวโนั�มที่��ไม�พ�งป็รื่ะสงค$นั�,นัเก�ด้ข�,นัจรื่�ง ๆ จ#ด้ม#�ง

หมายหล�กนั�,ย�,าความเชื่��อพ�,นัฐานัที่��ว�า เรื่าเนั�นัที่��การื่ควบค#ม และจ�ด้การื่อนัาคต และเนั�นัที่��ว�าเรื่าสามารื่ถที่��จะสรื่�างอนัาคต

“ได้�ต�,งแต�ป็6จจ#บ�นั ด้�งค�ากล�าวที่��ว�า the future is now” อนัาคตค�อป็6จจ#บ�นั เพรื่าะฉะนั�,นัข�อม9ลที่��เรื่าได้�จากการื่ว�จ�ย

อนัาคตนั�, จ�งม�ป็รื่ะโยชื่นั$โด้ยตรื่งต�อการื่ก�าหนัด้นัโยบาย การื่ วางแผู้นั การื่ต�ด้ส�นัใจ ตลอด้ไป็จนัถ�งว�ธิ�การื่ป็ฏ�บ�ต�ที่��จะนั�า

ไป็ส9�การื่สรื่�างอนัาคตที่��พ�งป็รื่ะสงค$ นั��เป็�นัจ#ด้ม#�งหมายหล�กของการื่ว�จ�ยอนัาคตเที่�าที่��พอสรื่#ป็ให�ได้�ตามความเข�าใจและตามป็รื่ะสบการื่ณ์$ที่��ม�

ศึ�กษารื่าย

ละเอ�ยด้ ของ

EDFR เพ��มเต�ม

กรื่ณ์�ศึ�กษาที่�ศึที่างของมหาว�ที่ยาล�ยมหามก#ฏ

รื่าชื่ว�ที่ยาล�ย (มมรื่.) ในัที่ศึวรื่รื่ษ หนั�า (พ.ศึ. 2555 – 2564)

The Tendency of Mahamakut Buddhist University in the Next

Decade (2012-2021)

ด้รื่. พรื่ะมหาสาครื่ ภ�กด้�นัอก

ข�อส�งเกต... มมรื่. ไม�ได้�อย9�ในัส#ญญากาศึ แต�ม�สภาพที่��พ�งป็รื่ะสงค$และ ย#ที่ธิศึาสตรื่$เพ��อการื่ป็ฏ�บ�ต�อย9�ก�อนัหนั�า งานัว�จ�ยนั�,จ�งศึ�กษาที่�ศึที่างในั

อนัาคตจากสภาพที่��พ�งป็รื่ะสงค$และย#ที่ธิศึาสตรื่$เพ��อการื่ป็ฏ�บ�ต�ที่��ม�อย9� ก�อนัหนั�านั�,นั เป็�นัข�อม9ลพ�,นัฐานั

กรื่ณ์�ศึ�กษา... วิ�ตถ�ประสงคการวิ�จ�ยเพ��อศึ�กษาความเห.นัของผู้9�เชื่��ยวชื่าญต�อที่�ศึที่างของ

มหาว�ที่ยาล�ยมหามก#ฏรื่าชื่ว�ที่ยาล�ยในัที่ศึวรื่รื่ษหนั�า (พ.ศึ. 2555-2564) ในัป็รื่ะเด้.นัต�าง ๆ ด้�งนั�,1) ป็6จจ�ยภายนัอกและป็6จจ�ยภายในัที่��จะม�อ�ที่ธิ�พลต�อการื่ก�าหนัด้

ที่�ศึที่างของมหาว�ที่ยาล�ยมหามก#ฏรื่าชื่ว�ที่ยาล�ยในัที่ศึวรื่รื่ษหนั�า2) ความเหมาะสม/ไม�เหมาะสมและข�อเสนัอแนัะการื่ป็รื่�บป็รื่#งแก�ไข

ในัป็รื่�ชื่ญา ป็ณ์�ธิานั ว�ส�ยที่�ศึนั$ และพ�นัธิก�จของมหาว�ที่ยาล�ยมหา มก#ฏรื่าชื่ว�ที่ยาล�ย

3) ข�อเสนัอแนัะการื่ป็รื่�บป็รื่#งแก�ไขและย#ที่ธิศึาสตรื่$เพ��มเต�มในัแต�ละ พ�นัธิก�จ ค�อ ด้�านัการื่ผู้ล�ตบ�ณ์ฑิ�ต ด้�านัการื่บรื่�การื่ว�ชื่าการื่

พรื่ะพ#ที่ธิศึาสนัาแก�ส�งคม ด้�านัการื่ว�จ�ย และด้�านัการื่ที่�านั#บ�ารื่#งศึ�ลป็ว�ฒนัธิรื่รื่ม

4) ข�อเสนัอแนัะการื่ป็รื่�บป็รื่#งแก�ไขและข�อเสนัอแนัะย#ที่ธิศึาสตรื่$เพ��ม เต�มในัด้�านัการื่บรื่�หารื่จ�ด้การื่

5) ข�อเสนัอแนัะย#ที่ธิศึาสตรื่$ที่��ควรื่ที่�าและไม�ควรื่ที่�าในัที่ศึวรื่รื่ษหนั�า

กรื่ณ์�ศึ�กษา....วิ�ธี�ด!าเน์�น์การวิ�จ�ยEDFR 4 ข�,นัตอนั ค�อ

ข�(น์ตอน์ท�) 1 การื่ก�าหนัด้ผู้9�เชื่��ยวชื่าญ 17 รื่าย จ�าแนักเป็�นั 4 กล#�ม ค�อ กล#�มผู้9�บรื่�หารื่สถาบ�นัอ#ด้มศึ�กษา กล#�มผู้9�บรื่�หารื่ของมหาว�ที่ยาล�ยมหา

มก#ฏรื่าชื่ว�ที่ยาล�ย กล#�มนั�กว�ชื่าการื่ และกล#�มนั�กว�ชื่าการื่ที่างศึาสนัา ข�(น์ตอน์ท�) 2 การื่ส�มภาษณ์$ผู้9�เชื่��ยวชื่าญ ( รื่อบที่�� 1) โด้ยใชื่�แบบ

ส�มภาษณ์$ก��งม�โครื่งสรื่�างที่��ผู้9�ว�จ�ยสรื่�างข�,นั ป็รื่ะกอบด้�วยป็รื่ะเด้.นัการื่ส�มภาษณ์$เก��ยวก�บป็6จจ�ยภายนัอกและภายในัที่��จะม�อ�ที่ธิ�พลต�อการื่

ก�าหนัด้ที่�ศึที่างของมหาว�ที่ยาล�ยมหามก#ฏรื่าชื่ว�ที่ยาล�ย การื่ป็รื่�บป็รื่#ง เป็ล��ยนัแป็ลงในัด้�านัป็รื่�ชื่ญา ป็ณ์�ธิานั ว�ส�ยที่�ศึนั$ พ�นัธิก�จ 4 ด้�านั และ

ด้�านัการื่บรื่�หารื่ รื่วมที่�,งย#ที่ธิศึาสตรื่$ที่��ควรื่ที่�าและไม�ควรื่ที่�า ข�(น์ตอน์ท�) 3 การื่สอบถามความเห.นัของผู้9�เชื่��ยวชื่าญ ( รื่อบที่�� 2) โด้ยใชื่�

แบบสอบถามแบบมาตรื่าป็รื่ะมาณ์ค�า 5 รื่ะด้�บ ที่��ผู้9�ว�จ�ยสรื่�างข�,นัจาก ผู้ลการื่ส�มภาษณ์$ผู้9�เชื่��ยวชื่าญในัรื่อบที่�� 1

ข�(น์ตอน์ท�) 4 การื่เข�ยนัอนัาคตภาพ ในัป็รื่ะเด้.นัต�างๆ ที่��ว�จ�ย ค�อ ป็รื่�ชื่ญา ป็ณ์�ธิานั ว�ส�ยที่�ศึนั$ พ�นัธิก�จ และย#ที่ธิศึาสตรื่$เพ��อการื่พ�ฒนัา

ในัแต�ละพ�นัธิก�จ โด้ยใชื่�เกณ์ฑิ$การื่พ�จารื่ณ์าถ�งแนัวโนั�มของอนัาคต ภาพนั�,นัจากค�าม�ธิยฐานั (median) ที่��ม�ค�าเที่�าก�บหรื่�อมากกว�า 3.5

ข�,นัไป็ และม�ค�าพ�ส�ยควอไที่ล$เที่�าก�บหรื่�อต��ากว�า 1.50 ลงมา

ควรื่ศึ�กษารื่ายละเอ�ยด้เพ��มเต�มจากงานัว�จ�ย ฉบ�บสมบ9รื่ณ์$ ถ�งการื่นั�าเสนัอผู้ลการื่ว�เครื่าะห$

ข�อม9ลในับที่ที่�� 4 ที่��เชื่��อมโยงก�บการื่นั�าเสนัอผู้ลการื่รื่วบรื่วม

ข�อม9ลในัรื่อบที่�� 1 และรื่อบที่�� 2 ในัภาคผู้นัวก รื่วมที่�,งการื่สรื่#ป็

อภ�ป็รื่ายผู้ล และการื่ให�ข�อเสนัอ แนัะในับที่ที่�� 5

ด้9ในัhttp://www.mbuisc.ac.th/phd/thesis/Sakorn.pdf

การื่นั�าเสนัอผู้ลการื่ว�จ�ย....

หากต�ดส�น์ใจ... หากต�ด้ส�นัใจ..... ที่�าว�จ�ยเชื่�งอนัาคต ผู้9�ว�จ�ยควรื่เรื่��ม

review หล�กการื่ แนัวค�ด้ และที่ฤษฎี�ที่��เก��ยวข�องก�บ “เรื่��องที่��ว�จ�ย เชื่�นั ต�องการื่ศึ�กษา รื่9ป็แบบการื่เรื่�ยนั

” “การื่สอนัในัอนัาคต ผู้9�ว�จ�ยควรื่ต�องศึ�กษา รื่9ป็แบบ” การื่เรื่�ยนัการื่สอนัในัอนัาคต จากต�ารื่า อ�นัเตอรื่$เนั.ต

งานัว�จ�ย เพ��อเป็�นัข�อม9ลที่างว�ชื่าการื่ ซึ่��งจะไม�เก��ยวก�บ ผู้ลการื่ว�จ�ย เพรื่าะผู้ลการื่ว�จ�ยจะเป็�นัผู้ลจากการื่

ส�มภาษณ์$ผู้9�เชื่�ยวชื่าญ “ ” รื่9ป็แบบการื่เรื่�ยนัการื่สอนัในัอนัาคต ที่�� review

ในับที่ที่�� 2 จะที่�าให�ผู้9�ว�จ�ยม�ความไวเชื่�งที่ฤษฎี� เป็�นั แนัวในัการื่สรื่�างกรื่อบการื่ว�จ�ย และเครื่��องม�อการื่

ว�จ�ย รื่วมที่�,งเพ��อนั�าไป็อ�างอ�งเชื่�งเป็รื่�ยบเที่�ยบก�บ “ ” “ ” ผู้ลการื่ว�จ�ย ที่��ได้�จาก ผู้9�เชื่��ยวชื่าญ ในัข�,นัตอนั

“ ” การื่ อภ�ป็รื่ายผู้ล

การื่ที่�าว�จ�ยเชื่�งอนัาคต....ผู้9�ว�จ�ย

เป็�นันั�กอนัาคต (futurist) เป็�นันั�กวางแผู้นั (planner) เป็�นันั�กย#ที่ธิศึาสตรื่$ (strategist) เป็�นัผู้9�นั�าเชื่�งว�ส�ยที่�ศึนั$ (visionary

leader) เป็�นัผู้9�นั�าการื่ต�ด้ส�นัใจ (decision

maker) เป็�นัผู้9�นั�าเชื่�งสรื่�างสรื่รื่ค$ (creative

leader) เป็�นัผู้9�นั�าเชื่�งรื่#ก (proactive

leader) เป็�นัผู้9�นั�าเพ��อเป็ล��ยนัแป็ลง (change

leader) ……..