+ +

+

SHUMSPORTESHI VLLAZNIA,KLUB I SUKSESEVE DHE GJITHPRFSHIRJESShkodra ky qytet i lashte, me emr t madhe n histori, ka bere jehone

e krijuar tradite edhe n sport, duke u bere kshtu pjese e pandare e jetsdhe ak vite t t Tij. Po fole pr Shkodrn n mote dhe nuk the gj pr kul-turn e spor n, n jetn e j, zre se nuk ke thne gj. Kto dy ak vitete tshoqris e komunite t shkodran, i kane dhne hijeshin jets n Shkodr.

VATIKANI DHE SHQIPTARETME DATEN 7 MARS 2015, NE MJEDISET E HOTEL INTERNATIONAL,

SALLA BALSHA U ZHVILLUA CEREMONIA E PROMOVIMIT T LIBRITVATIKANI DHE SHQIPTARET, BOTIM I SENATIT DEMORKISTIAN, N

PRANI T DHJETRA INTELEKTUALEVE, STUDIUESVE, SHKRIMTARVE,KLERIKVE, AMBASADORVE DHE POLITIKANVE.

MARTIN CAMAJ,METEOR Q NUK MARTIN CAMAJ, MARTIN CAMAJ,

SHUHETQQ

Mar ni Camaj u lind n Telum t Temalitn Dukagjinit, m 13 korrik 1925 n vendine quajtur. I biri i Kol Cams, dhe Terezs.Nna Terez ishte nga Prekali, u lind i pari ndr shtat fmij. Vendlindja e j ishte, si-pas vet Mar nit, n nj vis t egr, kuska shkel kurr kamba e kalit, kaq i thy-eshm asht ky vend. Mar ni, n vendlind-je do t kaloj dhjet vitet e para t jetss j. Nis t fi toj n mnyr autodidaktenjohurit e para n shkrim e lexim shqipdhe matema k. Kjo gj do ti binte n syish-pagzuesit P. David Peps OFM, duke enxitur q t ndrmjetsoj pran instancaveeprore n Shkodr q t bnin t mundurpr pr arsimimin dhe prga tjen, pse jo,pr meshtari.

N vi n 1935 vendoset prfundimisht nShkodr dhe fi llon t marr arsim t rregulltpran kolegjit jezuit Xaverianum, ku dokalonte edhe smundjen e tuberkulozit.Rektor i kolegjit n at koh qe P. GiuseppeValen ni SJ, prej t cilit msojm se arsiminfi llor 5 vjear...

Botim Periodik i Shoqats Atdhetare Dukagjini, Viti i XII i botimit, nr. 137, mars 2015Nr. Llog. UNIONBANK 510367047020112, Shkodr - Albania, Tel. 00355692465784, internet: www.shoqatadukagjini.com, Kryeredaktor: Luigj Shyti, mimi 30 lek / 1.5 euro

cmyk

10

2

4

6

T LVIZIM, ZGJEDHJET PO VINTASH SHT KOHA ME MBJELL QEP ... Koh m par, n nj lagje t nj fsha malor, ishte nj burr n mosh t mesme me emrin Kol, q jetonte vetm me gruan e j. Punonin tokn dhe, veanrisht,

qept i bheshin shum t mira. Kjo sepse i mbillte n kohn e duhur dhe tregonte shum kujdes q n fi llim t puns. Qept e j jetonin shum. N dimr shkonin banornga lagja dhe bnin si bnin e i krkonin qep. Kjo vazhdoi t prsritej n vite. Pasi e pa se po bhej rrug q nuk mund ta prballonte, nj dit pranver, tamam kurkishte ardhur koha pr t mbjell qept del rrugs prmes lagjes dhe fl iste me z t lart, n mnyr q t dgjonin t gjith: tash sht koha m mbjell qep. Vitet kan kaluar, edhe sot prmendet kjo shprehje, e cila ka t bjn me kryerjen e punve n kohn e duhur.

Burimi i vrtet i t drejtave tona sht detyra - GANDIBurimi i vrtet i t drejtave tona sht detyra - GANDI

N prag t 100 vjetorit t vrasjes

MEHMET SHPENDIKRKONTE LIRINMEHMET SHPENDI MEHMET SHPENDI Ga 100 vjet m par u vra nga ushtria

pushtuese e Malit t Zi, n pabesi atdhetariMehmet Shpendi, un Nika, Marash Deliadhe dhjetra burra e gra, nga Pul , Shala dhem gjer, n Plan t Pul t.

N kuadrin e k j prvjetori po botojmnj letr t atdhetarit Mehmet Shpendit,gjetur, prkthyer dhe pajisur me shnimenga studiuesi Pal Doi, publikuar, pr her tpar, n shtypin e kohs, n vi n 1971. Prijsi i Djelmnis s Shals, Mehmet Shpendi, ktletr i a drgonte Komite t pr Shqiprinme qendr n Rom, vetm 6 dit prparase t fi llonte kryengritja n Shqiprin eVeriut. Kjo letr hell drit mbi disa shtjet rndsishme t ksaj kryengritje. Letra iishte drguar N. Ivanajt, i cili aso kohe ndod-hej n Rom dhe prpiqej pr t mbledhurndihma pr kryengritjen, pr a dorzuara j komite . Ky Komitet nuk qe i angazhuarsi duhet n kt drej m, megjithse Mehm-et Shpendi dhe ndjeksit e j kishin shpal-lur hapur se ishin pr lu me arm n dorkundr pushtuesve. 3

2nr. 137, mars 2015,

+ +

+

+EDITORIAL

Nga Luigj Shyty

TASH SHT KOHA ME MBJELL QEP ...Koh m par, n nj lagje t

nj fsha malor, ishte nj burrn mosh t mesme me em-rin Kol, q jetonte vetm megruan e j. Punonin tokn dhe,veanrisht, qept i bheshinshum t mira. Kjo sepse imbillte n kohn e duhur dhetregonte shum kujdes q nfi llim t puns. Qept e j je-tonin shum. N dimr shko-nin banor nga lagja dhe bnin si bnin e i krkonin qep. Kjovazhdoi t prsritej n vite.Pasi e pa se po bhej rrug qnuk mund ta prballonte, nj dit pranver, tamam kur kishteardhur koha pr t mbjellqept del rrugs prmes lagjes dhe fl iste me z t lart, n mnyr q t dgjonin t gjith:tash sht koha m mbjellqep. Vitet kan kaluar, edhesot prmendet kjo shprehje, ecila ka t bjn me kryerjen epunve n kohn e duhur.

Zgjedhjet pr organet e qe-verisjes vendore jan n prag.sht koha q njerzit t bhent gjall, t duken atje ku shtvendi dhe koha. Nuk ka pset thuhet pas zgjedhjeve senuk u b gj, na nprkm-bn, pse nuk na vlersuan, pse nuk u prfaqsuam. do kushvlersohet pr at q bn, pr at q thot, pra pr punn, saai vlerson veten dhe t tjert.Nuk ka pse t qahet askushkur t mbarojn pun. Titulli,grada, vlersimi, karrigeje nukt vjen n shtpi asnjher dheaskujt. Ato duhet t krkohen,duhet t publikohen planet dheprogramet, ekipi me t cilinmendon q t drejtohet dhepunohet, objek vat q do tarrihen dhe grafi ku i realizimit t tyre. Tash sht koha q tmbledhim q t korrim kur tvij koha.

Krahina e Dukagjinit kashum mundsi q t pr-

faqsohet denjsisht, sepse ka intelektual, burra dhe gra me shkoll dhe t zgjuar, q din t drejtojn dhe t menaxhojn punt e komunite t, ka bashk-punues, tolerant, organizator t a dhe t vendosur n realiz-imin e objek vave.

do njeri q mendon t marr prsipr detyrn e drejtimit t nj pune, t nj veprimtarie, sht e domosdoshme q t prijn dhe publikojn rrugn q i duhet t bjn n arritjen e qllimit. Q t mos jemi jasht koha n 21 qershor, sot sht e domosdoshme q t dalin n rreshtat e par ata q emendojn veten t aft, tash sht koha me mbjell qep. Por, kjo nuk duhet t mbett vetm n dshirn e atyre q vetm duan, por edhe atyre q din, kuptojn dhe mendojnpr at q duhet. Nuk mjafton vetm dshira pr t qen n krye, por edhe mundsia pr t qen i duhuri pr nj komunitet, nj territor nj krahin, nj bashki. Drejtuesit kryesor po prvijohen, po i prvijojn partit politik. sht n t mir t komunitetit q m t mirt dhe m t mundurit, t mos rrin n hije e t presin se mos u vjen fati te dera. Komuniteti, populli, duan q t drejtohen dhe organizohen. Partit politike bjn punne tyre si e mendojn ato, por populli nuk duhet tu bindet symbydhrazi atyre. Komuniteti duhet t inflyencojn, edhe pr faktin se partit prbhen nga pjestar t komunite t.

Trimria pas lu e dhe ur a pas kuvendit nuk kan vler

Populli dhe si e ll edhe komunite yn ka nevoj q t prfaqsohet, pse jo edhe n nivelet m t larta. Intelek-tualt duhet t bhen t gjall sot, dhe jo t diskutojm, grin-demi, zihemi pas vo meve (me 22 qershor).

Zgjedhsit, votuesit nuk duhet t pranojn q t futen n xhepin e asnj poli kani, kandida t. Duhet t jen t pavarur, t jen t lir q vr-tet t bhen zgjedhje dhe jo zgjidhje. Kandidatt premtojn shum, madje mund t prem-tojn ur edhe atje ku nuk ka lum. Kto dhe t lla nuk duhet pranuar. T ll kandi-dat kan si qllim t vetm q t fi tojn. Domosdoshmrisht duhet kuptuar, sado q sht mja e vsh r, ata q rendin pas karriges pr t mirn t ko-munite t nga ata q kan ql-lim t vetm marrjen e karriges.

Reforma administra ve

sht shum e rndsishme dhe do t sjell vetm t mira pr komunite n, gjithmon n qo se mendohet dhe pu-nohet n shrbim t komu-nite t. Sot jemi para fak t t kryer. Komunite dukagjinas sht mja i shprndar, por nj gj duhet ta kemi t qart se votat do t mblidhen n nj thes nga Thethi n bregde n e Velipojs. Pra, kjo vot maksi-malizohet, prandaj duhet br shum kujdes. sht koha q t krkojm, ndrhyjm dhe t lobojm pran par ve poli- ke, veanrisht atyre q kan mundsin m t madhe pr fi tore, q t prfaqsohemi, n mnyr t vendosur dhe de-mokra ke. Tash duhet t dg-johet zri i komunite t, tash duhet t dgjohet zri i atyre q e mendojn veten n rolin e liderit. Pas zgjedhjeve nuk ka m al, se prse nuk u pr-faqsuam. T mendojm pr t ardhmen ton dhe t fmijve ton. Jo radh dgjohen men-dime, ndrsa jemi duke pir ndonj kafe, pse nuk doli kjo apo ky kryetar, antar, drejtues, etj. Ata mund t jen shum t mir, por, kur nuk bhen t gjadh kush i ka fajet. E pr-mendm edhe m par se nuk t vjen fa , karrigeje, grada te dera vet. Ajo duhet krkuar, natyrisht me pun, duhet lvi-zur, duhet publikuar mendimet dhe programet

VOTUAR, O VLLA,O MIK...Komunite , populli sht

duhet t jet i vendosur q t marrin pjes n vo me. I vetmi veprim n demokraci pr t ndryshuar gjendjen sht vota. Dgjohen zra jo radh se un nuk votoj sepse shkon diku tjetr dhe jo pr ku e nis un, ky nuk m plqen, por as ai tjetri, etj. Ka shum raste t l-la, ose t paktn kshtu thuhet apo duket. Prsri votuesit nuk jan pa faj, sepse vrtet duhet zgjedh dikush, por at q sht m i miri, m i a i. Duhet krkuar dhe siguruar se vota do t shkoj atje pr ku niset. Gjithsesi t gjith duhet t mar-rim pjes n vo me, si e vetmja rrug demokra ke pr t br ndryshimin pr t ecur prpara.

Nuk themi q n kshillinbashkiak t fl itet vetm mnj goj, t fl itet vetm pr njzon apo krahin, por t shtro-hen probleme q kan t bjnme shqetsimet pr kta njerzdhe kto vende, pr zhvillimindhe prparimin e tyre, pr mos

shkre min e maleve dhe zo-nave rurale, pr prmirsimin e infrastrukturs, pr ngritjen m lart t arsimit e kulturs q ln pr t dshiruar, pr prmirsi-min e shrbimit shndetsor, pr ndr m rrugsh dhe urash, pr uj, pr drita, pr turizmin aq t krkuar dhe aq t mund-shm, pr zbulimin, eviden -min, publikimin dhe ruajtjen evlerave historike, arkeologjike, etnografi ke e folklorike nuk sht vetm dshir, por sht domosdoshmri, sht detyr, n.q.s. duam t ecim me hapin e kohs.

MOS E SHIT VOTN, O VLLA, OMIK...Ku sht m za nuk sht pa

gja, thot populli. sht folur dhe rifolur se ka pasur vota q jan shitur apo bler. Sa vler ka nj vot e ll. Kjo nuk asnj vler, nuk ndihmon t mirin, t prparuarin t pa korruptuarin. Prkundrazi shkon n thesin e a j q nuk e meriton, shkon tek i paa i, te i korruptuari, shkon te i prapambeturi i cili nuk e ka mendjen pr prmirsimin e jets s komunite t, por vetm interesat personale, nepo z-min, grupazhin, prfi min n rrug t padrejt. Nuk ka se si t jen ndryshe kur shikon se ka te ll q prdridhen si krimbi, lahen e lyhen prpara komunite t, zvarriten deri n tok, her bjn heroin dhe her bjn vik mn, shtrjn paran, nuk ln gur pa luajtur deri sa t marrin votn. Pas vo- meve, pas fi tores nuk bie m telefoni, madje edhe ndrrohet numri q t mos e shqetsojn votuesit. Zgjedhsit, qytetart, votuesit nuk duhet t pranojn q t futen n xhepin e asnj poli kani, apo par e a kandida- . Duhet t jen t pavarur, t jen t lir q vrtet t zgjed-hin.

Shitja e vots ta mbyll gojn. Nuk t len krkosh llogari t votuarit, sepse t ka paguar pr punn q i ke br. Kjo sht par edhe deri tash. N.q.s. e ke t teprt, fale m mir se sa ta shessh, edhe kjo sht keq por t paktn e ke gojn dhe t drejtn pr t krkuar m t lir.

Shitja e vots sht shrbimi m i keq q mund bhet de-mokracis.

INTEGRIMI NJETN E RE SHTDOMOSDOSHMRI.Zgjedhjet vendore t k j

vi jan disi t veanta n trterritorin e Shqipris. Janbr bashkime shum t rnd-sishme. Ndarja nuk qahet m,por duhet br t gjitha pr-pjekjet q prshtatemi ksaj kohe. Sot maksimalizohet votapr t gjith banort q prf-shihen n Bashkin e Shkodrs,q nga Alpet e deri n Velipoj. Prshtatja me kushtet e reja karndsi sepse ndihmon n inte-grimin e prgjithshm n jetnpoli ko-shoqrore dhe eko-nomike.

Komunite dukagjinas edhen kushtet e reja t organizimit territorial duhet dhe do t dijtu prshtatet kohve t reja, ka tradita t mira dhe duhet ruaj-tur, do t respektohet miku, doti japim vendin q i takon se-cilit, do t prpiqemi q mikunta nxjerrim nga shtpia m tmir se erdhi.

Ne nuk mund t bhemi t besueshm duke respektuar t tjert tej mase dhe duke shtyrnjri-tjetrin. Kur sht ras ne duhet t tregojm respe-k n, vendosmrin, kulturn,e dashurin pr njri-tjetrin,por duhet t dim se edhe ras- nuk vjen kur t duam dhe sit duam ne, ai sht i radh,sht i vant prandaj quhet i ll. Kur e ke zogun n dor nukduhet lshuar sepse ikn.

sht koha q t kuptojmse politika, veanrisht prshtje t rndsishme, nukduhet t na ndaj e aq m tepr kur kemi t bjm menjeri tjetrin sepse jemi t njgjaku, t nj brumi, sepse kemidoke e zakone, tradita e gjuht njjt. Ne jemi nj, e nj duhet t qndrojm se kshtu ndjehemi m mir dhe m t mir e nga kjo nuk duhet tkemi frik, t lidhur me njeri-tjetrin prballojm vshtirsite integrimit, i duhemi mshum fshatit, krahins, qytetit, shtetit, atdheut.

Zgjedhjet administra ve jan shum t rndsishme. Pjes-marrja dhe vo mi pa presionepar ake apo personale sht edomosdoshme.

Ne nuk duhet t qndrojmt ohur me njri tjetrin prhir t par ve t cilat ndrro-hen, nuk duhet t veprojm si-pas asaj shprehjes s nj plakeq thoshte pr inat t simere djalin m e sh sha ndh,duhet t kemi besim t njeri tje-tri, besimi sht reciprok, sepse duke vlersuar dhe besuar njritjetrit do t besojn edhe t tjert.

T LVIZIM, ZGJEDHJET PO VIN

3nr. 137, mars 2015 3,

+ +

+

+HISTORI

Ga 100 vjet m par u vra nga ushtria pushtuese e Malit t Zi, n pabesi atdhe-tari Mehmet Shpendi, un Nika, Marash Delia dhe dhjetra burra e gra, nga Pul , Shala dhe m gjer, n Plan t Pul t.

N kuadrin e k j prvjetori po boto-jm nj letr t atdhetarit Mehmet Shpendit, gjetur, prkthyer dhe pajisur me shnime nga studiuesi Pal Doi, pub-likuar, pr her t par, n shtypin e ko-hs, n vi n 1971. Prijsi i Djelmnis s Shals, Mehmet Shpendi, kt letr i a drgonte Komite t pr Shqiprin me qendr n Rom, vetm 6 dit pr-para se t fi llonte kryengritja n Shq-iprin e Veriut. Kjo letr hell drit mbi disa shtje t rndsishme t ksaj kry-engritje. Letra i ishte drguar N. Ivanajt, i cili aso kohe ndodhej n Rom dhe pr-piqej pr t mbledhur ndihma pr kry-engritjen, pr a dorzuar a j komite . Ky Komitet nuk qe i angazhuar si duhet n kt drej m, megjithse Mehmet Shpendi dhe ndjeksit e j kishin shpal-lur hapur se ishin pr lu me arm ndor kundr pushtuesve. N kt letr Mehmet Shpendi tregon pr Lu n dhe thyerjen e ushtris turke n Qafn e Ag-rit n vi n 1910, shfaq mendimin se di-kush ka ndikuar n dorzimin e armve nga malsort dukagjinas, pas futjes s forcave turke nga Shkodra, dhe tregon se ata q nuk i dorzuar u detyruan q t largoheshin nga shtpit e tyre. N kt letr dalin qart gnjeshtrat dhe pazaret t bnte Krajli i Ce ns, duke dashur q t merren arme t reja nga Rusia dhe tu jepeshin malsorve armt e vjetra dhe jasht prdorimit. Letra sht shkruar dhe nisur nga Podgorica.

Mehmet Shpendi me trimat e j vler-sonte n do koh lirin e krahins dhe Shqipris, pr t ciln nuk kursyen as jetn 100 vjet n par.

T nderuarit Komitet pr Shqipri-n Rom

Podgoric, 18.III.1911

Duke vijuar prpjekjet pr shtjen ton kombtare, morm vesh se n Rom gjendet komite Juaj i nderuar, i cili ka pr

qllim t ndihmoj atdheun ton. I shtyrnga dshira atdhetare, marr guximin q me kt letr tju v n dijeni t ngjarjeve t ndodhura dhe t disa problemeve ttjera pr t cilat shpresoj se do t jemi tnj mendimi.

Ushtria turke desh t hynte n Shal nga ana e malit t Nikajt dhe t mblidhte armt. Duke qen i par i gjith malit m, ngrita malsort n kryengritje. Meforcn e armve e mbajtm lu n dhe edetyruam ushtrin turke t zmbrapsej.

Pasi i trhoq ushtria turke, mblodhamalsort q lu uan nn prijn teme pr nxitur q t mos i lshonin armt, por nuk e di si ndodhi puna, i shtyri ata t

ndrpresin lu imet dhe kshtu dhan ar-mt prve meje dhe 35 shtpive t tjera.

Pasi ushtria turke hyri n Shal ngaana e Shkodrs e mbajta edhe disa dit lu n, por pr shkak t bors s madhe, u detyrova t brak s vendin e t shkoj n Podgoric.

Posa u hap ala se do t mblidhninushtar, djemt e shnuar u arra sndhe presim ende lajme mbi kt ngjarje.

M kan thirr disa her n Ce n. Ndr shum t tjera pata edhe nj takim meKralin. Ai m tha se brenda pak ditsh dot keni arm sa t doni. Po t holla nuk jua jap dot, por mimi do t jen shumi ult. Ka disa dit q presim, por deri

tash asgj sna kan dhn. Kto dy-tredit malsort jan pshtjelluar. Krkojnarm. Duam t shkojm sa m par tlu ojm pr lirin e atdheut, -thon q t gjith.

Pikrisht pr kt arsye, ditur as kush-tet as pikpamjet tuaja, sot po marr lejenq me kt letr t pyes qart dhe t marr nj Ju njo ime mbi qllimin e k j komite , q t bashkuar t mund t ar-rijm qllimin.

Duke qen prijs i krahins, kam nnkomand rreth 10 mij djem t a . Jemi n nj shkall t lart ga shmrie pr t lu uar pr shp min e Atdheut. Por, ekeqja sht se tash pr tash jemi shumt varfr, sepse kemi psuar dme tmdha nga perandoria otomane.

I shtyr nga dshira pr t gjetur ndi-hm, i nxitur edhe nga krkesat e paresh-tura t malsorve, me ann e ksaj letrekrkoj prerazi n se jeni n gjendje t nandihmoni me arm. N radh t par kemi nevoj pr bomba dore. Po t na jepenarmt e duhura, a sin ton lu arake,jemi n gjendje t fi llojm kryengritjen,ta dbojm turkun nga mali yn e pastaj,si t na jepet urdhri, ta przm ushtri-n turke nga t gjitha malet tona. Me tmarr vesh se jan gjetur armt, mund t mblidhet nj numr i madh njerzish saai q prmenda m sipr dhe mund tjaarrijm qllimit. Me kto forca do t jemi n gjendje ti shkaktojm ushtris turkedme t mdha, s pari n malet tona epastaj kudo q t na jepet urdhri.

Ktu jan prhapur zra se do t vinarm, e jan mijra vet q presin armt.Lidhur me kt ju lutem kini mirsin tna njo oni n se jan t vrteta kto al,far armsh jan dhe far mimi kan.

Do t vija vet atje e t bisedoja, por nuk kam mjete dhe detyrohem t ndalemme dshir q t marr prgjigje pr sashkrova.

Po ta shihni t nevojshme ardhjen meatje, ju lutem m shkruani se jam ga ti prgjigjem thirrjes tuaj.

N pritje t prgjigjes, mbetem meshpres se do t plotsohen krkesat emija.

Me nderime Mehmet ShpendiKorresponden i Dukagjini-t

N prag t 100 vjetorit t vrasjes

MEHMET SHPENDI KRKONTE LIRINp g j j

N ZELANDN E REPRKUJTOHET DITA E MSUESIT

Sipas publikimeve n internet shikojm se me ras n e 7 marsit, Dits s Msuesit, shqiptaro-neozelandezt organizuan piknik t prbash-kt n natyr. Shumica e manifestuesve ishin ish puntor t shkollsshqipe me dekada t tra, duke fi lluar q nga vi 1948 Muhamet Fu-sha, 1953 Sali Sefaj, 1964 Burhan Gjerqeku, Besa Gjerqeku 1966, SabitAbdyli 1968, Ilir Hoxha, Ali Hoxha, Luljeta Hoxha, Haxhire Jashari etj. Gjith pasdreken kok m kok kujtuan vitet e para t puns me di-tar n dor, u prmenden me admirim emrat e dshamirsit t arsimitshqip: Mehmet Gjevori, Beqir Kastra , Tajar Ha pi, Rexhep Hoxha,Shefqet Veliu, etj. U diskutua gjetja e mnyrs pr ruajtjen e gjuhs dhe iden te t te fmij tan. Ilir Hoxha lexoi nj kumtes t prga tur n lidhje me rolin e msuesit n shoqri. N mbydhjen u bn edheshum fotografi .

4nr. 137, mars 2015,

+ +

+

+PORTRET

Mar ni Camaj u lind n Telum t Te-malit n Dukagjinit, m 13 korrik 1925 nvendin e quajtur. I biri i Kol Cams, dheTerezs. Nna Terez ishte nga Prekali, ulind i pari ndr shtat fmij. Vendlindjae j ishte, sipas vet Mar nit, n njvis t egr, ku ska shkel kurr kambae kalit, kaq i thyeshm asht ky vend.Mar ni, n vendlindje do t kaloj dhjetvitet e para t jets s j. Nis t fi toj nmnyr autodidakte njohurit e para nshkrim e lexim shqip dhe matema k.Kjo gj do ti binte n sy ish-pagzuesitP. David Peps OFM, duke e nxitur q tndrmjetsoj pran instancave eproren Shkodr q t bnin t mundur prpr arsimimin dhe prga tjen, pse jo, prmeshtari.

N vi n 1935 vendoset prfundimishtn Shkodr dhe fi llon t marr arsim t rregullt pran kolegjit jezuit Xaveria-num, ku do kalonte edhe smundjen etuberkulozit. Rektor i kolegjit n atkoh qe P. Giuseppe Valen ni SJ, prej tcilit msojm se arsimin fi llor 5 vjear ekishte prfunduar n 4 vjet. Pes vitet nvijim ai ndoqi rregullisht gjimnazin, gjq i dha t drejtn pr t vijuar studimetn liceun klasik t kolegjit. I a vdes pakvite pasi Mar ni i vogl u fut n Kolegj.Studimet detyrohet ti ndrpres n vi ne tret, m 1946 - mbas mbylljes s ins -tuteve fetare t Shkodrs.

Filloi n Prekal punn si msues ivetm deri m 1948. Camaj merrte pjesn rezistencn kundr par zanve ko-munist me etn e kapiten Gjon Destan-ishts dhe n gusht qe i detyruar pr tjetuar n ilegalitet deri sa ia arri q tarra sej pr n Jugosllavi bashk me AtDaniel Gjeajn OFM dhe nj grup t pr-br prej 36 vetave. Kshtu nuk pa mrast t kontaktoj me familjen, nj vllai j bri 30 vjet burg. Kryen pr tre muajnj kurs intensiv pr msuesin n Pej(1 korrik - 30 shtator 1949), mandej pu-non nj vit (1949-50) msues n Tuz n shkolln Mahmut Lekiq.

Vi 1950 e gjen Mar nin n Beograd kuu regjistrua n universite n e kryeqyte tjugosllav. Diplomohet pas pes vitesh nkorrik 1955 duke dhn provime diplomen degn e fi lologjis romane me fushakryesore gjuh dhe letrsi italiane. Pasmbylljes s studimeve n Beograd, Camajprga tet pr formimin pasuniversitarn albanologji pran fakulte t fi lozofi k t Universite t t Sarajevs, i udhhequrnga albanologu prof. Henrik Bari, - kry-etar i Ins tu t Albanologjik n Sarajev.

N bashkpunim me t dhe me mento-rin e dyt prof. Rikard Kuzhmi vendos t promovoj n fi lologji duke przgjedhur si tem doktorate Gjuha e Gjon Buzu-

kut. Krkesa prkatse e mentorve t j miratohet prej kshillit shkencor t a j fakultet n mbledhjen q u mbajt m 16 shkurt 1956.

Po at vit, duke par shnde n n rnie t profesorit dhe gjendjen e rnduar n Republikn Federale, vaj n Itali qysh m 20 shtator t vi t 1956. I ndihmuar nga Ernest Koliqi dhe profesor t vjetr t kolegjit jezuit, P. Luigi Rosa dhe P. Zef Valen ni, n at koh drejtues i Ins tu t t Studimeve Shqiptare, si dhe Katedrn e Gjuhs dhe t Letrsis Shqipe pran Universite t t Roms, pasi i njihen stu-dimet e kryera ne Universite n e Beogra-dit, regjistrohet n vi n e tret studimor n Fakulte n e Letrsis dhe t Filozofi st a j universite . Ktu studion letrsi la ne, italiane, fi lologji romane e sllave si dhe gjuh e letrsi shqipe, ndrkoh pa ras n t ndjek leksione nga Giuseppe Ungare dhe t njoh prej s afrmi poezin e j. Nn mentora n e Koliqit m 15 mars 1960 mbron me vlersime maksimale pran Universite t te Roms, tezn e doktoraturs mbi Mesharin e Gjon Buzukut, e cila u botua po at vit

si bo m i revistes Shjzat (q e redak-tonte prej tre vitesh dhe do ta bnte deri m 1971) nn tullin: Il Mesale di Gjon Buzuku. Contribu linguis ci allo stu-

dio della genesi. Gjat periudhs s studimeve Camaj iu prkushtua veanrisht krkimeve shkencore n terren n fshatrat e ngulimeve ar-breshe. Qysh m 1959 Koliqi i mundsoi t punoj si lektor pran Universite t n Rom,gj q zgja deri nga fundi i 1960. Krkimet akademike t Camajt u prqendruan n gjuhenshqipe dhe dialektet, n vean n gjuhn earbreshve t Italis jugore. N Rom ndjek rrethet letrare t k j qyte , ku njihet edhe me autort emigrant nga vende t ndryshme lindore, rus, rumundhe sidomos me poet bal k. Ishin t gjithantar t nj klubi me qendr n Londr.

N dhjetorin e vi t1960 vendoset n

Mynih t Gjermanis me nj burs dh-jetmujore t akorduar prej fondacionit gjerman DAAD (Shrbimi Gjerman pr Shkmbimin Akademik) pr t ciln hyn dorzan me rekomandimin e vet etno-logu dhe folkloris Alois Schmaus, q drejtonte atkoh Seminarin e Sllavis- ks pran Universite t Ludig-Maxi-milian. Camaj przgjedh si vend studimi Seminarin e Gjuhsis me synimin q t prvetsoj metodat e studimit gjuhsorhistoriko-krahasues.

Pr prfundimin me sukses t ksaj ndrmarrjeje Camaj mbshtetet pr disa vjet me radh nga fondacioni i DFG-s (Shoqata e Krkimit Shkencor Gjerman), i cili i akordon nj burs krkimore pr t mbrojtur gradn e habilitacionit. Kt grad e fi ton m datn 21 janar 1965 me venia legendi n albanologji duke fi tuar n t njjtn koh edhe t drejtn me qen Privatdozent, prvoj q e kishte ushtruar si lektor vullnetar pr realizimin e programit universitar duke dhn kurse hyrse t gjuhs shqipes qysh prej se-mestrit t dimrit n vi n akademik 1961-62

Prej 1965 deri n 1971 qen vitet ven-dimtare pr konsolidimin e vatrs alban-ologjike duke e vshtruar si fush kom-plekse t krkimit shkencor. M 1969martohet me Erikn, me t ciln nuk pa fmij. M datn 16 korrik 1971 merremrimin si profesor joordinar n alban-ologji, ndrsa m 14 shtator 1978 emro-het ordinar me marrdhnie punsimi tprhershm, m 30 shtator 1990 lirohetnga detyra pr shkak t moshs. Jetoi nLenggries, vend q i kujtonte trojet kukishte lind. Mar n Camaj ndahet nga jeta m 12 mars t vi t 1992 n Mynih.

Mar n Camaj sht i njohur si al-banolog i shquar i gjuhs dhe kultursshqiptare. sht prfshir thuajse n tgjitha antologjit dhe veprat ku fl itet pr shkrimtart shqiptar.

Krkimet akademike t Camajt uprqendruan n gjuhn shqipe dhe diale-ktet, n vean t atyre n Italin jugore.Veprimtaria e j letrare n harkun 45vjear ka disa shkall zhvillimi. Ai e nisime poezin, zhanr mbas t cilit i mbe besnik gjith jetn, kurse gjat viteve t fundit u prqendrua shum tek proza.Vllimi i j i par me varg klasik, Nji fyellndr male, Prish n 1953, dhe Kngae vrrinit, Prish n 1954, u frymzuannga banort e zonave ku u lind, malsorte veriut, mbas t cilve qndroj shum iafrt shpirtrisht edhe mbas shum eshum viteve n mrgim dhe pamundsiepr tu kthyer. Kto u ndoqn nga Djel-la, Rom 1958, nj novel me disa vargjembi dashurin e nj msuesi me nj vajz t re. Prmbledhja e poezive Legjenda,Rom 1964 dhe Lirika mes dy moteve,Munich 1967, kishte disa poezi nga Kn-ga e vrrinit, q u ribotuan n Poezi1953-1967, Munich 1981. Vargu i pjekuri Camajt refl ekton ndikimin e lvizjes tpoe t italian Giuseppe Ungare . Karak-teret metaforike dhe simbolike t gjuhss j rriten me kohn, si ndodh edheme rangun e temave poe ke t j. Njprzgjedhje e poezive t j e prkthyern Anglisht nga Leonard Fox n vllimetSelected Poetry, Ne York 1990 (Poezi t zgjedhura), dhe Palimpsest, Munich& Ne York 1991.

Me nismn e shoqats Atdhetare Du-kagjini dhe me mbshtetjen e vllezrveton brenda dhe jasht atdheut, po pu-nohet q s shpej nj prmendore prkt fi gur t shquar t kulturs shqip-tare do t zbukurojn qyte n e Shkodrs.

Korresponden i Dukagjni-t

MARTIN CAMAJ, METEOR Q NUK SHUHET

MBRAMJA ASHT LARGMbramja asht large je atje mbi kodr t bleruemeku gurzit q bashin zhurmi prpiu dheu.Ti je atje me t bijn e heshtjese me shoqe tjera e mendon pr mue.Un jam n de n e ngujvee ndr gjujt e mij ndievapeshen e tramit tue u ndalue me turr.Mandej i lshova vendin nj t vjetrie mes tallazit t krahve thash:

mbramja asht larg e andej lumit.Heshtja prek qiellin me dorE atje mbi kodr t bleruemenjeh gjurmt e diellit npr qiell.

LULESonte m lajmruen se ka vdek nj njeriPrandej jam i trishtueshm, Lule.Dashunia asht e vetmja shtyll guriKur andej gardhit fl uturojnShgjetat e akullit.Dy zemra bashk jan ma rrufeprojse

Se dy shpata tu pr tuMe teha prjashtaIdeja e sosjes, Lule,kur je pran ik si shpend i egrandej kah vjen terri.

DREK MALSORESot asht marr nj gjak.Dy plumba lshuen prdhe nj burr.Sot asht marr nj gjak.Nn tunin e spatsPlset rrashta e kaut te prroni.

(Drek t mdha po bahen sot!)Sot asht marr nj gjak.Gjama e burrave trbueshmPrzihet me ern e mishit ndr zjarme.E gjethi i Vjeshts bie i djegun mbikapuat e bardhNd tryeza, jashtNat. N vorrezat mbi kodrTok e re, han e re.Ujqit jan ul prej maleshE pijn gjak n prrue.

poezi nga MARTIN CAMAJ

5nr. 137, mars 2015 5,

+ +

+

+PRVJETOR

N 90-VJETORIN E VRASJESLUIGJ GURAKUQI

TRIM TRIBUNI I VEGJLISQQ

Luigj Gurakuqi u lind n Shkodr m 19 shkurt 1879. Msimet e para i mori nShkodr. Ndoqi Kolegjin Shn Mitr Korona, n Kalabri, m 1897, ku pa msues De Radn. M von studioi n Universite n e Napolit pr mjeksi dhe shkenca natyrore, t cilat nuk i prfundoi. Q student u shqua si poet dhe publicist, duke bashkpunuar me disa revista e fl etore t kohs. L. Gurakuqi qe nj patriot i madh pr lirin dhe t ardhmen e popullit dhe t vendit t vet.Ai u b nj nga fi gurat m t mdha trilindjes ton kombtare. Mbasi Turqit e Rinj shpalln kushtetutn e tyre pr gjoja nj far lirie, Luigj Gurakuqi, n vi- n 1908 kthehet n Shkodr. Kjo koh prkon m fi llimin e veprimtaris s jpoli ke, dhe bhet nj nga udhheqsit kryesor t lvizjes kombtare. Me 10nntor 1908 merr pjes si delegat iShkodrs dhe Arbreshve n Kon-gresin e Manas rit, ku u zgjodh nnkry-etar i Kongresit dhe antar i komisionit pr har min e alfabe t t gjuhs shq-ipe. Pas Kongresit t Elbasanit, Gurakuqi emrohet drejtor i shkolls normale n Elbasan. S bashku me A. Xhuvanin, So r Pecin, Simon Shuteriqin, Petr Dodbibn, etj dha msim me shum prkush m. Burr ale, trim, i vendo-sur, fi snik dhe me virtyte t larta, pu-noi pa reshtur pr ruajtjen e bashkimitt shqiptarve dhe trsis toksore tShqipris duke ngritur vetdijen e popullit dhe duke zhvilluar ndenjn kombtare.

N vi n 1911, L. Gurakuqi merr pjes me arm n dor n kryengritjen e popullit t Kosovs. N Shkup takohet m kryengritsit, shkon edhe n Gjakov me esn e Bajram Currit. Me 5 nntor 1912 merr pjes n mbledhjen e shqiptarve n Buku-resht, mbajtur nn kryesin e Isamil Qemalit, n t ciln u vendos pr masat q duhet t merren pr shpallen e pavarsis s Shqipris. Pak dit m von vjen n Durrs s bashku me delegatt e shqiptarve t Bukuresh t. Me 28 nntor 1912 sht n Kuvendin Kombtar t Vlors si prfaqsues i Shkodrs. Luigj Gurakuqi prpiloi doku-men n historik Shqipria t bhet q sot m vete, e lir dhe e pavarur nn nj qeveri t prkohshme. Zgjidhet ministr i arsimit n Qeverin e par t I. Qemalit.

Me push min e Shkodrs nga ushtria e Malit t Zi gjurmohen dhe kapen shum patriot dhe lu tar, n mes t t cilve edhe Luigj Gurakuqi. Ky internohet n Mal t Zi, nga korriku i 1915 deri n janar t vi t 1916. Pastaj caktohet si drejtor i prgjith-shm i arsimit dhe bri nj pun t madhe pr normalizimin e shqipes s shkruar t prbashkt. Me punn e j dhe t mbshtetsve t patriot bri t mundur hapjen e 200 shkollave shqipe. Kjo ishte nj pun shum e madhe n shrbim t arsimit kom-btar. Gurakuqi themeloi Komisin Letrare Shqipe.

M 1921 zgjidhet deputet i Shkodrs. N qershor t 1924, bashkpunon ngusht me F. Nolin, n qeverin e t cilit merr pos n e ministrit t fi nancave. Ishte kundrshtar i vendosur i A. Zogut dhe nuk u pajtua asnjher me t. Me shtypjen dhe shprndarjen e ksaj qeverie nga forcat zoriste, edhe Luigj Gurakuqi, si shum patriot t tjer, morri rrugn e arra s pr shptuar ndjekjes, burgosjes dhe vrasjes nga forcat zogiste q erdhn n pushtet. Por nuk qe e mundur q shptonte ksaj ndjekjeje. Edhe pse n Bari t Italis, 90 vjet m par, m 2 mars t vi t 1925 vritet nga njerz t pagur. Me 1957 eshtrat e atdhetarit t palodhur Luigj Gurakuqi u vendosn n dheun mm, t cilin e deshi dhe bri aq shum sa ishte gjall. Kto dit ishte 90-vjetori i vrasjes s , nj vit jubilar, por nuk pam asnj ceremoni t zhvillohen n Shkodr n kuj m t j. Gjithsesi emri dhe vepra e Luigj Gurakuqit rron dhe do t rroj n kujtesn n kujtesn e popullit dhe atdheut. Dukagjini ka par te Luigj Gurakuqi njeriun q i do t mirn vendit, prandaj e ka mbshtetur n punn dhe poli kn e j, sepse ishte n shrbim t atdheut. N zgjedhjen e j deputet, Dukagjini i ka dhn nj mbshtetje shum t fuqishme. Pr veprimtarin e j atdhetare, sht dekoruar m urdhra e medalje nga m t lartat. Ai ka marr edhe tullin m t lart t kohs Hero i Popullit.

Miku i j, Hasan Prish na, mbi varrin e j do t shprehej: Flej i qet Gurakuq, shpagen tnde do ta marrim me prparimin e Shqipnis.

Vepra e Luigj Gurakuqit sht e pavdekshme n shekuj, sepse ka qen n shrbim t prparimit t popullit dhe vendit t vet.

Korresponden i Dukagjini-t

BAJRAM CURRIHEROI I DRAGOBIS

90 vjet m par, m 29 mars 1925, n nj dit t oht t a j marsi, n malete Dragobis s Tropojs, Bajram Curri rrethohet dhe pas prpjekjesh t egra, pasprgjigjes kundrshtuese, fl ak pr fl ak, thirrjeve t ushtarve zogist pr tu dor-zuar, vritet n shpelln e nj maj mali. Ai ra pr t mos vdekur kurr, ashtu si bientrimat n mbrojtje t liris dhe prparimit t atdheut ashtu si u ka hije burrave tmaleve shqiptare. Vdekja e j m hidhron posi nj zi personale.Humbja pr Shqiprin sht ernd. Kshtu shkruante Faik Konica kur mori vesh vrasjen e Ba-jram Currit.

Bajram Curri u lind m 13 maj 1862. Q n mosh t refar, vetm 16 vje, i u kushtua lu rave kryengritse pr liri qpo bnte populli shqiptar. Ngapuna dhe vendosmria e j shpejtfi toi respek n e popullit t krahi-ns s j, q e shikonin si prijsine tyre dhe i dgjonin kshillat dhe porosit e j. Lu oi me vend-osmri si pushtuesit shekullor oto-man ashtu edhe qarqet shovinisteq krkonin t mohonin t drejtate popullit shqiptare dhe t copto-nin trojet shqiptare. N fundshek-ullin e XIX dhe fi llimin e shekullit t XX n Shqiprin Veriore plasn kryengritje t fuqishme, n krye t cilave u shqua edhe trimi Bajram Curri.

Qndrimi i j n Konferencn e Ferizajt n vi n 1908, lidhja e j me klube patrio keshqiptare jasht atdheut, lu a n Qafn e Morins, shpartallimi i armiqve n Qafn ePrushit, lirimi dhe hyrja triumfale n Shkup n 1912, etj, q prga tn dhe bn tmundur shpalljen e Pavarsis, e bn Bajram Currin nj fi gur t shquar t Rilindjeston kombtare. N betejn pr lirimin e Shkupit prkrah Bajram Currit sht edheMehmet Shpendi me trimat e j nga Dukagjini.

Pas shpalljes s pavarsis s Shqipris, Bajram Curri, mbaj lidhje t forta dhe tvazhdueshme m patriott shqiptar, sidomos me Luigj Gurakuqin, duke i u gjetur nmomente t vsh ra q kolonit qyte i Shkodrs. Plaku i maleve ka qen shpeshn qyte n e Shkodrs, pr t cilin ruhet shum respekt.

Dukagjini ka qen nj streh shum e rndsishme pr patrio n Bajram Curri. Aika lvizur shpesh n Dukagjin, sht ndeshur dhe prcjell disa her nga Tropoja prn Shkodr e anasjelltas. Disa familje dukagjinase, veanrisht shaljan kan priturn shtpit e tyre dhe prcjell me shum respekt, shpesh her kt patriot, si familjae Lul Gjoks, Bejto Ndocit, Avdi Kols, e t tjera. Madje, gjat fi llimit t viteve njzet,qeveria e kohs bnte shum kujdes se ku dhe me far merrej Bajram Curri. Pr ktka shum korrespondenca midis qeveris qendrore dhe prefekturave apo komandavet xhandarmeris lokale n zonat e veriut shqiptar.

Edhe pas hyrjes s Shqipris ne radhn e kombeve t pavarura, B. Curri nuk e push-oj punn dhe prpjekjet e j pr t drejtat e popullit shqiptar, pr mbrojtjen e trsistoksore t Shqipris. Ushtria austro-hungareze, gjat lu s s par botrore, e in-ternojn kt patriot n Vjen. Bajram Curri ka merita t veanta, shum t vyera, ndemaskimin e veprimtaris s forcave t errta, sidomos n vitet 1920-1924. N ktkoh Bajram Curri u b nj z i fuqishm i vegjlis.

Duke par punn e Bajram Currit, respek n q gzonte, element t ndryshm ikundrviheshin, krkonin q t shmangnin, e kishin n shnjestrn e tyre. Nn ndiki-min e ktyre forcave t errta, pas fi tores s Qeveris s Nolit, u detyruan q ta nxir-rnin n pension. Populli i Shkodrs dhe m gjer protestoi, por m kot.

Bajram Curri qe njeri i veprimit, njeri i als dhe i pushks, ashtu si Ded Gjon Luli,Isa Bole ni, Mehmet Shpendi etj.

Heroi i Maleve nuk emigroi pas prmbysjes me arm t Qeveris s F.Nolit, porvendosi q t qndronte n vendin e vet, krah pr krah me bashklu tart e j npritje t mundsis s rikthimit t nj mundsie prparimtar pr vendin, deri sa ugjend i rrethuar dhe u vra nga mercenart e qeveris s kohs n Shpelln e Dragobis.

Emri dhe vepra e Bajram Currit jeton dhe do t jetoj, sepse ishte n shrbim tpopullit dhe vendit t j, n shrbim t Shqipris.

Korresponden i Dukagjini-t

6nr. 137, mars 2015 6,

+ +

+

+VEPRIMTARI

Hapja e kesaj ceremonie u be nga Pre-siden i ke j Sena , shkrikmtari LazerStani. N ket ceremoni folen: Publicis Frrok upi, poe Agim Doi dhe AhmetDursun.

Nga Shoqata Atdhetare-Dukagjini,mori pjese Ndue Sanaj, Lazer Stani, NdueMici, Zef Gjeloshi, Tringa Rapi, PetritTroja, Prek Kosturi, Fran Molla dhe TomeShpendi.

SELIA APOSTOLIKE, MIKE E VJETR E SHQIPTARVEFjala e mbjatur n hapjen e ceremo-

nis s promovimit t librit Va kani eshqiptaret

Lazr Stani,Presiden i Sena t Demokris an

Profesori i mirnjohur Sami Repish ,n teks n Shenjtria Juaj: Miresvini ntrojet tona arbnore!, shkruar n prag tvizits s A t t Shenjt n Tiran, sjellnj fakt shum interesant:

N alen pershendetse per shqiptaret gjate vizites s tyne n Va kan, 28 prill1968, peseqind vjetori i vdekjes se Sk-enderbeut, Papa Pali VI u shpreh keshtu: Bijte fort te dashtun shqiptare! n qo ese historia ju ka pa t shtypun e t shper-ndame, miresia e Zo t ka premtue q ju, me t gjithe perfaqesueset e gjakut tuej t shprishur (Papa e tha shqip ketefraze!), me veprimtarine e gjalle q kenin shpirt, dhe me njohuni t fi tueme, jeniba ure miqesishe e bashkepunimi, dhe nkete menyre, jeni ba para-ardhesit e eku-menizmit modern. Dhe shtoi:

Selia Apostolike gezohet q ban pjese me miqte e vjeter t Atdheut tuej,mbasi e numeron veten njeni nga ata qe kurr nuk u doln alet.

Pikrisht kt pohim t fundit t a tt shenjt, sjell dhe libri, Va kani dheshqiptart, i botuar nga Sena De-mokris an. Ky libr, q sht produkti konferencs shkencore Va kani dheshqiptart, nprmjet kumtesave treferuara nga historiant, intelektualtdhe shkrimtart, q u bn pjes e kesajkonferenc dhe autor t ke j libri, dsh-mon pikrisht kt fakt: Va kani shtmiku dhe alea i vjetr i shqiptarve.

Esht fakt i njohur se historia e Shq-ipris ngjan me nj galeri pikturash t fallsifi kuara, ku kopja origjinale sht tjetrsuar aq shum, sa edhe me imagji-natn me t fuqishme e ke t vsh r ta prfytyrosh. Dhe nj ndr kapitujt mt manipuluar t ksaj historie sht ai i marrdhnieve t shqiptarve me Va- kanin. Manipulimi m i madh i fakteve, dokumenteve dhe dshmive historike t marrdhnieve t shqiptarve me Va -kanin sht br nga historiografi a ko-muniste pr arsye t pastra ideologjike.

Regjimi diktatorial stalinist e konsid-eronte Va kanin si qendrn e reaksionit botror dhe vet komunite katolik nj kon ngjent i vazhduar armiqsh. Pr t argumentuar kt historiant e obor-

rit shkruan pseudohis-torin, duke e paraqiturVa kanin si armik t shq-iptarve, si sabotues tprpjekjeve t tyre pr liridhe pavarsi, si barts t regresit dhe t errsirsshekullore.

Nj faktor i dyt, porjo pak i rndsishm, n fallsifi kimin dhe manipu-limin e ktyre marrd-hnieve, sht otoman-izmi, i pranishm edhesot e ksaj dite n vari-an n neo-otomanist me

jo pak ndikim tek nj numr historiansh dhe studiuesish. T dy kta faktor, tndrthurur e n bashkpunim me njri-tjetrin kan ndikur q edhe n kto vitet tranzicionit politik, krkimet historiket mbetn t keqorientuara dhe evrteta historike t mbett e pjesrishte zbardhur.

Aleanca e komunistve me neo-oto-manistt (t dy grupet bashkohen dhe bashkpunojn n an -evropianizmin e tyre) vazhdon t ket ndikim t ndjeshmn historiografi , duke ricikluar parresh-tur procesin manipulues t historis. Ky manipulim qndron pikspari n mos-njohjen dhe mospranimin e rolit q ka luajtur komunite katolik n historin e krijimit t nacionalite t shqiptar dhe, s dy , n anashkalimin e marrdhnieve q ky komunitet dhe shqiptart n trsikan pasur me Selin e Shenjt prgjat shekujve.

Askush, prve historiografi s ton tideoligjizuar, nuk e v n dyshim fak n se katolikt shqiptar, pavarsisht se jan t pakt n numr, si shkruan shkrimtari i mirnjohur Ismail Kadare, prfaqsojn fen e par t shqiptarve. Ata, vazhdon Ismail Kadare, kan nj zbritje ver kale n historin dhe kulturn shqiptare t pashembullt. Ata i kan dhn nacio-nalite t shqiptar simbole dhe shenja themelore nga Gjergj Kastrio te Nn Tereza.

Ata jan ura m e vjetr dhe asnjher e shembur q lidh Shqiprin me Evropn. sht kjo arsyeja, q antievropianistt

dhe gjith dashakeqinjt q tmerrohen nga nj nacional dhe nj Shqiprievropiane, kan vn n shnjestr emblemat e nacionalitetit shqiptar si

Gjergj Kastrioti dhe Nn Tereza, madje shkohet deri atje sa mohohet pushtimi Osman dhe fjala pushtim prpiqet t zevndsohet me fjaln bashkjets dhe administrator.

Sidoqo , asnj manipulim dhe as-nj term i kompromentuar nuk mund ta tjetrsoj fak n tragjik t push mit, ter-rorin dhe masakrat q u kryen mbi shq-iptart gjat push mit osman, dhunn e vazhdueshme, ndalimin e shkrimit t gjuhs shqipe, strategjin asgjsuese t ndjekur ndaj shqiptarve nga mesjetaderi n fi llimet e shekullit t njzet.

Fak q shqiptart mbijetuan n Ball-kanin me histori tragjike, pas a j terrori asgjsues dhe push mit q zgja jo mevite, por me shekuj, n vshtrim t par ngjan si nj udi e historis, si nj absurd q nuk mund t argumentohet npr-mjet faktografi s historike. Megjithat, sikurse shkruan Ernesto Sabato n poli- k rastsi nuk ka.

E vrteta sht se kjo mbijetes nuk ishte nj rast fatlum i historis, se kjo mbijetes u sigurua s pari nga rezis-tenca e vet shqiptarve, por edhe nga mbshtetja e vazhdueshme e Va ka-nit pr kt nacionalitet mar rsh, q i kishte dhn krishterimit dhe Evrops fi gura t shquara t historis dhe iden- te t t saj.

Kjo mbshtetje ka qen faktor vendim-tar n mbijetesn ton, n momentet m t vsh ra t historis. Kt e dshmo-jn t gjitha faktet e sjella n konferenc, fakte q historiografi a komuniste i ka ma-nipuluar dhe keqinterpretuar. Shqiptart duke qen nj popull me krishtrim t hershm apostolik, kishin lidhje t kon-soliduara m Selin e shenjt, lidhje q u faktorizuan sidomos gjat qndress anti-osmane t Gjergj Kastriotit n nj nga momentet m t vshira t historis s qytetrimit evropian dhe t krishterimit. Gjergj Kastrioti gjeti tek Selia e Shenjt aleatin dhe partnerin e tij m t besuar, prkrahjen e pakursyer dhe solidaritetin e prhershm n prpjekjet e tij pr t frenuar dhe kthyer mbrapsht ushtrit pushtuese m t fuqishme t kohs.

Kjo aleanc midis Va kanit dhe shq-iptarve nuk u dobsua as n vitet e push mit osman, prkundrazi ka qen

vendimtare n mbijetesn dhe rilindjen e nacionalite t shqiptar. Shkrimi i gjuhs shqipe, shkollat e para shqipe dhe Kuven-di i Arbrit, q shnon fi llimin e procesit

t Rilindjes Nacionale me pro-tagonist klerin katolik shqiptar, sht br me mbshtetjen e vazhdueshme t Selis s Shen-jt, Va kanit.

Pikrisht pr kt, n Konfer-encn Shkencore Va kani dhe Shqiptart, ne bm nj pr-pjekje pr t sjell n vmendje t publikut kontribu n e Va ka-nit n mbijetesn e Shqiptarve dhe kontribu n e klerit dhe t komunite t katolik n kulturn,

arsimin shqip dhe n Rilindjen Nacionale q i solln shqiptart n momen n m t rndsishm t historis s tyre, Shpal-ljen e Pavarsis dhe krijimin e shte t t pavarur shqiptar me 28 nntor 1912.

Un dua t falenderoj sot historiant,Gjon Keka, Dorian Koi, Katriot Marku, Nikoll Loka, Azem Qazimi dhe Thanas Gjika pr punn e tyre serioze shkencore n prga tjen e kumtesave pr konfer-enc dhe q jan prfshir si autor n kt libr.

Gjithashtu falenderoj n mnyrt veant, poe n Visari Zhi pr es-en Nn Tereza dhe Shqiptart, nj sprov bindse dhe dinjitoze e Shen-jtris dhe madhsh s s Nns Terez, ndrgjegjes s njerzimit si e kan quaj-tur studiuesit.

Falenderoj gjithashtu, studiuesin dhekri kun Agron Gjekemarkaj pr esen Kodet kulturore n veprn e At Zef Pl-lumbit, kesaj embleme t vlerave tona shpirtrore e nacionale, qe sfi duan tmer-rin, terrorin dhe ideologjin e dikaturs, sistemin e e an vlerave q u prpoq t instaloj.

Ndrsa eseja tjetr, shkruar nga poe Ndue Ukaj, Selia e shenjt, pararoj e nacionalite t shqiptar, trajton prm-bledhtazi, mardhniert e Shqiptarve me Va kanin dhe analizon pozicionin para-roj t Va kanit n mbrotjen e shtjes shqiptare n momentet m t vsh r t historis s tyre.

N kt bo m, prve kumtesave treferuara n konferenc nga historiant studiuesit dhe shkrimtart, jan prfshir nj studim i Akademikut Neritan Ceka Shqiptart dhe krishtrimi i hershm si dhe mesazhet e A t t Shenjt dhe Presi-den t te Republiks, z. Bujar Nishani me ras n e vizits s Papa Franeskut n Ti-ran.

Duke e mbylluar, dua t shtoj se LibriVa kani dhe shqiptart, n trsin e vet, sht nj dshmi e lidhjeve t her-shme midis Selis s Shenjt dhe shqip-tarve, por njkohsisht edhe nj dshmi e inden te t ton t patjetrsueshm shqiptar dhe perndimor, e t vrtetave tona historike, shkencore dhe kulturore, q na rendisin denjsisht n familjen e popujve t qytetruar evropian.

VATIKANI DHE SHQIPTARETME DATEN 7 MARS 2015, NE MJEDISET E HOTEL INTERNATIONAL, SALLA BALSHA U ZHVILLUA CEREMONIA E

PROMOVIMIT T LIBRIT VATIKANI DHE SHQIPTARET, BOTIM I SENATIT DEMORKISTIAN, N PRANI T DHJETRA INTELEKTUALEVE, STUDIUESVE, SHKRIMTARVE, KLERIKVE, AMBASADORVE DHE POLITIKANVE.

7nr. 137, mars 2015 7,

+ +

+

+SOCIALE

far sht besimi? A sht vler? Asht nj penges pr ti shkuar pyetjeve deri n fund? Lind pr tu mbrojtur prej friks, apo na ndihmon pr ta mundurdofrik? Besimi sht vese nj drit e imagjinuar n fundin e nj tuneli t errt, a po sht m racional se do sistem, ideologji apo doctrine e shpikur prej dors s njeriut q sot e prqafojm?!

do qenie humane Brenda saj mbart besim. Q prej dits s pare t lindjes,prkatesin dhe prkujdesjen prinderore e prkthejm si dashuri dhe me besim t

plot prpiqemi t ndrtojm jetn tone mbi kto themele t mrekullueshme

Kemi besim se zotrojm a si men-dore dhe jemi aq t bindur pr kt. Jemi aq t bindur sa ia kemi mbushur me ndjen vetes se shpeshher jemi t pakrahasue-shm me t tjer

Kemi besim te shpir yn. Madhsh -n e j as q e shtrojm n disku m, af-tsia jon e shikimit na duket shum e shkurtr, ndrsa e mendojm pr shpir- n tone t pa fund

Kto tre forma besimi, i zotron do njeri n brendsin e j.

Mirpo, ndrsa jemi kaq t sigurt te besimi yn, te besimi i tjetrit shpesh kemidyshime. Dashurin e j e shohim t de-formuar, mendjen e j t cunguar, shpir- n e j t kufi zuar ather sht kjo?! far jemi duke br?!

Madje nuk ndalemi ktu, por shpesh kto dyshime ndaj nj individi i shumz-ojm. Kolek vizohemi dhe ngrejm dy-

shime te besimi i nj shoqrie, nj kombi,nj gjinie, nj race.

Shpikim e rishpikim sisteme pr ta le-gji muar supermacin tone e pr mpo-shtur ata. Jemi t bindur se vetm nseprdorim do mjet ndaj tyre, besimi ynnuk do t cnohet, do t evidentohet, do t lartsohet.

A sht e mundur t kaprcejm mbikto paragjykime? Mendoj se e kemi tmundur. Jo t leht, por e kemi t mun-dur. E kemi t mundur nse bindemi se Va kani sht ins tucioni m I vjetr

dhe I pandrprer i historise son, sht kujtesa m e vyer e njerzimit, q qnd-ron solid dhe fal besimit solidarizohet medo qenie njerzore duke I avlersuarpa fundsisht besimin e j Mundemi vetm nse marrim shembull at.

&&&Sundimet totalitare apo diktatoriale

besimin e kan trajtuar, madje deri n dimensione mostruoze, si nj ndjesi ab-strakte. Sllogani i tyre edhe sot vazhdont jet: nuk dua t besoj, dua t di !

Pikrisht Va kani ia ka dale shem-b nj nga nj kto stro ulla t s ke-qes duke e racionalizuar pr do nivel tmenduarit, se njohja e natyrs sht sfi -da e njeriut dhe kjo bhet vecse me dije, e jo me ins kte kafshrore t indoktri-nuar at nj rregjimi t s keqes.

Pikrisht at q Zo na e krkon mengulm n do libr t shenjt: msoni sa m shum q t dini sa m shum. Prp-jekja juaj pr dije sht lutja m e bukur

q mund t m bni, madje mundohunit m sfi doni me dijen tuaj!.

Cila ideologji on sot kaq hapur prsfi d apo gar? Komunizmi, fashizmi, apoajo q na plqen ta quajm demokraci?!

Asnjra, asnjher!Sot n kto caste n Irak dhe n Siri,

besimi islam ka psuar deformimin m kulmor t 1400 viteve t j

N librin e shenjt islam, pra n Kuran,Shn Maria prmendet plot 27 her sifi gura m e shenjt e gruas nga fi llimi ederi n fund t njerzimit. Shn Maria,

trajtohet si modeli poli k, shoqror epse jo revolucionar pr do grua, ku-doq e krkon emrin e saj t gdhendurn pllakat e arta

Ndrsa gruaja myslimane n shumvende t bots sht zhytur n terrdhe kjo vese pr shkak t fshehjes s qllimshme t fi gures s Shn Mari-s, prej atyre q me ligsin e tyre tpashembullt pretendojn se e prfaq-soj n besimin islam.

Papa Francesku, ndryshe prej shu-me vendeve dhe liderve botrore, po

na on bashkangjitemi nj prej prp-jekjeve m t vsh ra. Pikrisht graven kt rajone jo vetm, tia kthejm besimin e rrmbyer djallzisht dhe medashuri, me mend e me shpirt t qnd-rojm t bashkuar q asnj grua mos tzgjohet e lemerisur prej ndrrs sikur poi kryqzohet fmija

Nse vrtet jemi t bindur te besimi yn, at duhet ta dshmojm sot n njmnyr sa m t prekshme, duke besuarn nj vler t prbashkt, q prbn m shum se gjysmn e njerzimit sot.Kjo vler sht vese besimi q duhet tkemi te do grua, kudo!

Besiminukshtthjeshtnjndjesiabstr-akte,shtracionale!Aqsashtdashuri-a,mendja,shpir . Besimi i vrtet shtedhe Shn Maria, besimi i vrtt shtdo grua

Prga Ndue Sanaj

Kush sht Ahmet Dursun? Ahmet Dursun sht me origjine shqiptare, nga Kosova, me nn nga fi si i mirnjohur Pllana, ndrsa baba nga Gjakova, i fi sit t njohur Duraku. Familja e tij, n vitin 1890 sht shprngulur nga Kosova.Gjyshi i tij ka lindur n Turqi dhe pavarsisht nga kjo, familja e tij gjithnj kane ruajtur gjuhen e asaj kohe, pragegrishten, doket e zakonet dhe e ndjejn veten shume krenar q jan me origjine shqiptare. Ahmeti ka ardhur n Shqipri, n vitin 1991, pas nj shekulli, n moshn 20 vje dhe banon n Tirane. Ka studiuar n Akademin e Artevet Bukura, pr kanto, pr nj vit e gjysme. Pas ksaj periudhe sht marre me biznesin ushqimor. N vitin 2001 nisaktivitetin n fushn e restoranteve, si mjeshtr i kulinarive t hershme. Nga viti 2008 shkruan n gazeta t ndryshmepr gjerat q i bjn m shume prshtypje. N t njjtn kohe sht marre dhe me shkrime e botim libri. N vitin 2001boton romanin e pare, n gjuhen shqipe, me titull Pena e gardianit, i cili bene fjale pr burgjet aktuale shqiptare.N vitin 2013 boton nj libr tjetr me ESSE, me analiza pr nder t prof. Adriatik Kallulli, pasi ishte njeriu q e nxiti dhe e inkurajoj t shkruaj shqip.Ne bashkpunim me Ministrin e Kulturs, ka n projekt prgatitjen e nj dokumentar televiziv, pr ti sjell n jete, n kohe kulturn e historis son Ilire, me t cilin bn prpjekje t ndihmoje sado pak pr tu larguar nga inferioritetikulturor, q po shfaqet kudo n mes shqiptareve. Mendon se duke pasur nj t shkuar te till, s pakut do t ndjehemit barabart me kulturat q prpiqen t na dominojn... Ai, gjithashtu ka nj faqe te A. T. SH-ja, n t ciln bnintervista pr pjesmarrjen e gruas n jetn aktive sociale, ekonomike dhe politike, pr t bere sa t jet e mundur, q grat shqiptare t gjejn vend aty ku prej shekujsh e meritojn...

BESIMI DHE GRUAJA!KUMTES E MBAJTUR N PROMOVIMIN E LIBRIT VATIKANI E SHQIPETARET,

E ORGANIZUAR NGA SENATI DEMOKRISTIAN T SHQIPRISLi

Poezi nga Martin Camaj

GJARPRI E GRUEJAAjo mbram harroi trupin e vetZbuluetE n mngjes e gje piktur t varunN murin e gjan dhet pash:E kqyri dhe e kqyri e u zhduk.Petkat e saj teren buz de tMe kmishn e gjarpnit mbi gur.Shtrpia tha se vjen prap,ajo, poDeri mbasdite.Mbasdite von, gjarpni i rrejtunDoli prej nnguritE iu zgrdhesh vetmis ndrsy,Veshi kmishn e vjetr e shkoiMe et

MOTIV ARBRESHN driza jan gjarpijt e zezE je e xhveshun nn diell.N driza jan gjarpijt e zezE rrijn buz n buz,E rrijn buz m buz,E jeta e tyne asht e bardh,E bardh e bardh nn diell,E jeta e bardh e bardh,Nn diell e bardh, e bardh.Mjaltzat lagin me mjaltGurzit e prrojeve t thata.Ret e OqeanitEci krahas me toNpr ditn e gjat.Aty ku veteAsht skaji i kohs s matunMe rrahje zemre milionshN krkim t nji emni.Ret me rraj thella n detRriten e bahen lisa:Ndr gryckat e tyne fantazmaKonkisdadorshVjelin pem.

FUQIA E KONSNgjyra e verdh e fl etveShkurtoi dritn n faqe t vetaE t katundit jugor mbi kodrinnBote s kuqe.Para ders rrin KonaMe barrn e rand n gji,Dashunon rrezet e pemve t voktaN kanistrPara burrit kalamend gjumi.Tjerr Kona n furk:Ngrohtsia e pejve t lesht shprtheuPrej gishtavetE lvizja e fmijs n parzmE dridhi n knaqje t paskaj

MOTIV I VJETR N KTHIMShtat vasha u uen peshKur ngjyra e korbit fl uturoiPrmbi shtylln e jets:Sqepi i dukej i verdh, ga i bardhMes pendlave t zeza.Shtat vasha u quen peshE u turrn vrap me fundaN duer sa qethi mbas korbaveE vetm me za i tretn si plafa t murmNn karmat e vendit m.Po serdht ju, vasha,Kur t zbardhen pusat e ujitN lum prpara agimit,Ngurzohen edhe duert e foshnjeveN palare.

8nr. 137, mars 2015 8,

+ +

+

+DIASPORA

Revista CORP, revist e Ministrises Bujqesise dhe Ushqimit n shte n eMichigan ka shpalle kompanit fi tuesepr tregues t qndrueshem dhe mtendenca n rritje pr vi n 2014 n in-dustrine e prodhimit e perpunimit ushqi-more dhe n fushen e bujqesise.

Pikrisht n ket ak v tt te organi-zuar n Qndrn VisTaTech n Kolegjin Schoolcra n Livonia, organizatoret kishin przgjedhur 37 fi tues dhe midis tyre Kompania Ftoni Meat u shpall Lider i prpunimit dhe treg mit t mishit n Metron e Detroit pr vi n 2014, mim i cili ju dorzua, Presidentes aktuale t ksaj Kompani, Luiana Fto-ni, vajza e pronarit Ndue Ftoni

N ket mbledhje shum t rnde-sishme pr Ministrin e Ushqimit dhe Bujqsise mbaj nj kumtse shkncore me tregues fi nanciar, bashkthemel-uesi dhe bashkpronari i ksaj Qndre, Paul Sagina, po ashtu bashkpronar dhe themelues partner i Zingerman-sn CORP.

Kjo revist mori n shqyr m atokompani, t cilat s bashku kan nj ak vitet fi nanciar n shte n e Michi-ganit me 90 miliard dollar. Gjithashtu, keto kompani ofrojn punsim pr Michiganin n mnyr t drejtperdrejteose t terthort pr 900 000 mij banor.

N kt ak vitet, zyrtaret e lart tsta s kave t shte t raportuan se Eko-nomia Bujqsore e Michiganit sht zgje-ruar me nj ritem pes her m t shpe-jt se ajo e ekonomis s prgjitheshme.

Gjithashtu nga nje studim i kryer ngaUniversity Product Center Michigan Statei raportuar n kete ak vite tregoi se in-deksi i rritjes s kesaj industrie sht 145her m i lart se n vi n 2013.

CORP raporton se kjo industri shtaktualisht krenaria e shte t Michigan. Kjokrenari rrjedh edhe nga rritja e eksporte-ve, t cilat kapin vleren e 1 750 000 000dollarve amerikan me Kanadan, Mek-siken dhe Japonin.

Shte i Michiganit prodhon m shumse 200 mallra duke e br industrin ebujqsis s ke j shte t rnditet e dytapas Kalifornise n SHBA-se. Ky shtet rnd-itet i pari n rang vendi pr prodhimin eboronices, fasules, begonias, qershise, zambakeve, petunias, kungullit.

Shte i Michiganit sht duke fi tuarnj reputacion gjithnj n rritje pr pro-dhimin e vererave. Pr vi n 2014 n ketshtet kishte 107 fabrika t prodhimit tveres vndase nga 19 t lla q ishin nvi n 1998 dhe 6 perqind e kesaj vere pro-dhohet nga rrushi vndas.

Michigani sht duke u br dhe nj vater e prodhimit t birres ar zanale me131 shoqeri ar zane t prodhimit t saj.Michigani z vndin e 5-t n SHBA prvi n 2014 (nga 50 shtete) pr birren ar- zanale me 1 miliard dollar amerikan n

ekonomin e shte t.Qyte Grand Rapids ka fi tuar tullin

Nderi Kombetar per birren ar zanale n rang SHBA-je. Industria e Ushqimitdhe Bujqesise n shte n e Michiganitrnditet e dyta n rang shte nga treg-uesit ekonomiko fi nanaciar pas indus-tries s rende t prodhimit t makinave

(Qyte i Detroit Kryeqndra e prodhimit t atomobilave n bot).

Jo pa qellim rnditem keto tregues pr t treguar rndsine e pjesmarrjes s nje biznesi e aq m teper shqiptar n nj evenimet t lle, krahas kompanive me reputacion t lart shteror n ket deg q pr nga rndsia rnditet e dyta n

rang shteror.Pikerisht Kompania Ftoni Meat me

Qnder n Easter Market, n zemer t Detroit ishte przgjedhur pr tu nominu-ar per mimin fi tues. Komisioni i vlersimit t ketyre kompanive pr t fi tuar do t merrte n konsiderat shume tregues, ekonomik e fi nanciar dhe tendencat pro-

gresive t kompanise, mardhenjet me publikun, punsimin dhe mardhniet pundhnes e punemarres, mbajtja e qndrueshme e mimeve, shkuarja n des nacion e produkteve q ndikojn n ruajtjen e t treteve n treg .

Qindra kompani q ishin zgjedhur nga shte 11 milionesh i Michiga-nit, CORP vlersoj me Medaljen LIDER vetem 37 nga to e midis m t mirave t percaktuar nga Ministria e Industrise Ushqimore ishte dhe kompania e bi-znesmenit Ndue Ftoni.

N cermonin e marrjes se mimit Lider mori pjes Presidentja e Kom-panise Luiana Ftoni, e cila pasi falen-deroi profesoria n q ishte n prbr-jen e juries, foli pr auditorin disa nga pikat ku kompania sht perpjekur t arrij relutate sa m t larta nder t tjera ajo tha : N kushtet kur infl acioni dhe rritja e mimeve n shtet dhe n rang

botror jan n rritje, kompania ka pase poli ka t qndrueshmerise dhe duke mbajtur mime nn nivelin e tregut t metrose n ket mnyr ka rritur volu-min dhe klientelen. N kompanin Ftoni Meat-tha Luiana, tendenca jon ka qn qe mishi e produktet e tjera t jen sa me shum organike larg atyre t trys-nis s s mulanteve biokimik. Gjithashtu kompanive t konsumit Ftoni Meat u ka shkuar afer duke u kursyer kohen dhe u ka ruajtur mimin e marke t duke u sig-uruar fornizim me kompanine e transo-por t q ka vete biznesmeni Ndue Ftoni.

Gjithashtu Luiana Ftoni, lajmroi audi-torin se brnda pes viteve t ardhshme do t hapin n qnder t Detroit edhe dy markete t tjera, me qellim pr tu shkuar m afer konsumatorit. N fund ajo fal-enderoi edhe nj her t pranishmit dhe jurin pr vlersimin e punes dhe arritjeve t kompanise Ftoni Meat

Ndersa biznesmni Ndue Ftoni sht ilumtur pr ket vlersim q i vjen nga nj organizacion i ll n rang shteror. Kam marr me dhjetra mime dhe vlersime pr gjithe keto vjet q jam n biznes, por sot e ndjeje ve n shum t vlersuar pr perkush min, punen dhe arritjen q ka pas kompania ime, bashkepunetoret e mije dhe vet personalisht. Ky vlersim me rrite akoma me shume ndjenjen e pergjegjesise n pune dhe n sherbim ndaj konsumatorit duke ruajt dhe per-mirsuar m shum n t ardhmen keto mardhenj, thote Ndue Ftoni.

Prga te nga Rush DRAGU Michigan

FTONI MEAT merr mimin, Lider iprpunimit dhe tregtimit t mishit n Metron e Detroitit

Luciana Ftoni (n mes) me mimin Lider I perpunimit dhe tregtimit te mishit, n Micigan

9nr. 137, mars 2015 9,

+ +

+

+PRKUJTIMORE

Mbi dy dekada e gjysm kan kaluar nga dita kur ai u nda nga familja, nga shoqria, nga jeta. Nj portret i j mund t ishte shkruar edhe m prpara,

por vonesa nuk ka t bj me harresn. Sepse Pjetr Kol Dreni mbahet mend e kujtohet nga t gjith ata q e kan njohur, sikur t ishte larguar dje. Mbahet mend sinj ndr intelektualt e par t Zons sDukagjinit. Por mbi t gjitha mbahet mend e kujtohet si nj njeri i mir, i prkushtuar pr familjen, pr shoqrin, pr komunitetin dhe vendlindjen e tij me emr t madh e histori t lasht.

Gjashtmbdhjet vje ishte n ditn e par t lirimit t vendit. Ai i gzohej ks-aj dite t madhe m shum se moshatart dhe madje krenohej. Krenohej sepse kishtedhen kontribu n e j n fi toren e liris. 15-16 vjeari Pjetr Kol Dreni do t vrapon-te nga fsha n fshat, nga zona n zon duke kryer detyrn e korierit par zan n etn e zons s Dukagjjnit q komandohej nga i mirnjohuri Gjon Marashi. Vllai m i madhi Pjetrit, Mhilli, kishte dal par zan qysh n ditt e para t Lu s lirimtare. Ishte dhe kjo, q e nxi Pjetrin, ngjante vllait t madh, ndonse mosha nuk e lejonte t barazohejme t.

Shkathtsin e korierit t lu s, pas lirim-it t vendit, Pjetri do ta vinte n shrbim t komunite t ku jetonte. Fal disa viteve shkol-l ku kishte shkelqyer n msime, nisi punn e shitsit. Por kjo vetm pr pak koh. N vi- n 1952, pushte vendor i kohs do ta drg-onte n Shkolln pedagogjike Elbasan pr tu kualifi kuar si msues. Se Zona kishte nevoj pr njerzit e dijes, veanrisht pr armatne msuesve, t cilt do t realizonin veprn

m t mdhe t atyre viteve, zhdukjen e analfabe zmit, smundjes shekullore q ki-shin mbjellur pushtuesit dhe shrbtort vendas n shrbim t tyre. Pjetr Kol Drenido t dallohej pr rezultate t larta n prv-etsimin e dijeve t msuesis dhe kto dijedo ti vinte n shrbim t bashkfshatarve t j. Pr disa vjet rresht shrbeu si msuesn fsha n e j t lindjes, n Abat, n Lekaj e n Vuksanaj t Shals, si dhe n zonn e Sho-shit. Prve msimdhnies n kto shkolladhe kurseve kundr analfabe zmit, ai do tdrejtonte edhe punn metodike me msuesite zons. A sit dhe prkush mi n pun, dota onin gjer n detyrn e inspektorit t arsi-mit pran lokalite t t Dukagjinit.

Vi 1954 do t ishte nj nga vitet m tshnuara pr Pjetr Kol Drenin. Ishte vi kur ai u pranua n radht e Par s s Puns sShqipris, dokumen n e s cils e mbaj me nder gjer n frymn e fundit t jets.

Krijimi i familjes n vi n 1957 do tja zbuku-ronte jetn. S bashku me bashkshorten e jt nderuar, Mrik Lulashin nga Shoshi, lindn,rritn, edukuan dhe i arsimuan n mnyr shembullore dy djem e nj vajz, Mhillin,Arbenin dhe Luen. Por jeta ka tekat e saj tpapritura. Tre vjet pas martess smuret dhe shtrohet pr disa dit n senatoriumin e Tira-ns, nj smundje kjo q e detyroi Pjetrin tngujohet n fsha n e j Abat. Ngujohet ngalvizjet e rrug met e gjata, por jo nga pu-nt e prditshme t familjes e t shoqris.Angazhohet si askush n detyrat e pushte t vendor dhe n drej min e organizats s par- s n fshat, duke dhn kontribute konkreten mbarvajtjen e punve. Dallohej vea-nrisht n komunikimin me njerzit e hallete tyre. Dhe skishte si t ndodhte ndryshe.Komunikimin e ngroht e kishte jo vetm ngaprofesioni i msuesit, por edhe nga edukataq kishte marr n familje. Shtoju ktyre dheprkush min pr njerzit e pr punn, ka dota bnin personazhin e shkrimit ton t res-pektuar e t nderuar nga t gjith.

Pjetr Kol Dreni, ishte op mist pr jetn.Ndonse e dinte smundjen e j t rnd et pashrueshme, ai nuk u dorzua gjer ndekikun e fundit n vi n 1989, vit q e ndaunga jeta, kur ajo ishte ende ak ve. Shum po-rosi i la bashkshortes, Mriks, por m krye-sorja ishte ajo pr fmijt. Dhe Mrika ia kreuamane n. T tre fmijt u rritn, u martuandhe gzojn me fmijt e tyre. Djali i madh, Mhilli, do ta zvedsonte t a n n detyrn

e msuesit, duke e ushtruar kt profesion tbukur n Abat, n Lekaj, n Gimaj e Ndrelys.Aktualisht Mhilli gjendet n emigracion nItali, por asnjher nuk sht shkputur ngahallet e familjes e t vendlindjes. Q nga Italiaka krkuar t pranohet si pasardhs veterani,si pasardhs i babait t j dhe t paiset medokumen n kuq e zi me shqiponjn dykre-nare, q simbolizon fl amurin ton kombtar.N t njjtat shina udhtojn edhe Arbenie Luja, vllai e motra e Mhillit, q kankrijuar erdhet e tyre familare. Dhe kjo e g-zon pa mas Mrikn. Gzimi pr fmijt, prjetn e tyre t shndosh familjare ia leht-son asaj dhimbjen q i ka ln ndarja mePjetrin, shokun e saj t jets.

Mbi dy dekada e gjysm q Pjetr Kol Dreni sht ndar nga familja, nga shoqria,nga jeta. Nj koh jo e pakt pr t prcjelldhimbjen e pr t mos humbur kuj min. Pornuk mund t harrohet korieri 16 vjear i etspar zane t Gjon Marashit. Nuk mund t har-rohet msuesi veteran i lu s kundr analfa-be zmit dhe i prhapjes s dijeve tek brezi iri. Nuk mund t harrohet intelektuali i Aba tdhe gjith zons s Dukagjinit, q vuri gjith-ka n shrbim t komunite t ku jetonte. Nukmund t harrohet miku e shoku i t gjithatyre q e kan njohur e punuar me t. Ashtusi nuk mund t harrohet ai nga njerzit e jm t fart, nga bashkshortja, fmijt dhenipat e mbesat e j. Kjo ishte dhe shtysa qna bri t shkruajm kta rreshta modest, tcilt do t prcjellin jo vetm respek n ton,por edhe kuj min pr njeriun q vitet e jetsia kushtoi me prkushtim vendlindjes s

Mar n e naMirash Ndrezaj

NJ PORTRET I VONUAR, POR, JO I HARRUAR

MESH NE KISHA KATOLIKE ZOJA E SHKODRSN 50-VJETORINE VDEKJES S NOLIT(Nju-Jork)

Kisha Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrs n Harstdale New York, ditn e Diel mbaj nj mesh pr t kujtuar 50 vjetorin e vdekjes s Tij, kurse Vatra me nj veprimtari prku-j more do t prkujtoj, gjithashtu Imzot Nolin, ish kryetarin e Vatrs, editorin e par t Diellit, themeluesin e Kishs Orthodokse Shqiptare n SHBA, diploma n, prkthyesin, erudi n, Fan S lian Noli.

Ish kryetari i Vatrs zo Agim Karagjozi Presiden i prjetshm i Vatrs duke ven-dosur nj tuf me lule tek varri n varrezatqytetare Forest Hills Cemetery n rrugnForest Hills Avenue, n qyte n bregdetar Bos-ton t Massachuse s, aty ku ndodhet Varri iNolit, (Seksionin 36 ne Redood Avenue).

BRONX NEW YORK : M 13 Mars bhen 50 vjet q kur Kryepeshkopi Theofan S lian Noli, vdiq n Florida SHBA. Shqiptart e Ameriks n prkuj m t 50 vjetorit t dits, kur u nda nga jeta Noli, do t kujtojn me nderim dhe respekt Imzot Nolin si nj patriot t madh dhe klerik largpams q bri t mundur krijimin e Kishs Autoqefale Shqiptare, me bindjen se ne jemi t gjith, pa dallim feje, motra dhe vllezr Shqiptar.

Kisha Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrs

n Harstdale Ne York, ditn e Diel mbaj nj mesh pr t kujtuar 50 vjetorin e vdekjes

s Tij, kurse Vatra me nj veprimtari prkuj -more do t prkujtoj, gjithashtu t prem-ten m 13 Mars, Imzot Nolin, ish kryetarin e Vatrs, editorin e par t Diellit, themelue-sin e Kishs Orthodokse Shqiptare n SHBA, diploma n, prkthyesin, erudi n, Fan S lian Noli.

Shtypi shqiptar n Nju Jork, shkruan se i Perndershmi At Pjeter Popaj prkuj-toi Peshkopin Fan S lian Noli gjat Meshs s Diels, me ras n e 50 vjetorit t kalimit t Tij n jetn e pasosur, q bie m 13 mars. Pri i katolik shqiptar Dom Pjetri, i foli gjatpublikut mbi kt fi gur t madhe poliedrike t kombit shqiptar, duke thek-suar trashigimin e madhe q la n fusha t ndryshme, jo vetm si bari shpirtror ku la gjurm me rndsi histor-ike, duke themeluar Kishn e Par Ortodokse Shqiptare n Amerik, dhe, duke u shr-byer besimatrvet shqiptare n gjuhn shqipe, prketheu liturgjin nga greqishtja dhe luaj rolin kryesor n theme-limin e Autoqefalis s Kishs Ortodokse Shqiptare.

N kt mesh n prkuj m t Tij, u tha se Ai la vepra t dors s par edhe si krijues i ar t t letrsis, poezis, muziks, historis dhe gazetaris, si prkthyes kryeveprashbotrore dhe si intelektual i lart me parime t demokracis amerikane, parime t cilat u perpoq ti sjelli edhe n jetn poli ke n at-dhe. -

Gjithashtu, simbas organit t Vatrs, Dielli, thuhet se Federata PanShqiptare VATRA do ta prkujtoj 50- Vjetorin e Vdekjes s Fan Nolit me nj veprimtari prkujtimorepikrisht m datn 13 Mars kur pesdhjet

vjet m par mbylli syt n Florida SHBA, prifti, prkthyesi, shtetari, diplomati, poeti e historiani shqiptar, kryetari i Vatrs, Fan Stilian Noli

Dielli shkruan se m 13 Mars 2015 mbushen 50 vjet nga vdekja e Imzot Nolit, ish kryetarit t Vatrs, editorit t par tDiellit, themeluesit t Kishs Orthodokse Shqiptare n SHBA, diplomatit, prkthyesit, eruditit, Fan Stilian Noli. Veprimtaria, thuhetse do t organizohet n Shtpin e Vatrs,ditn e Premte me 13 Mars 2015 n orn 6 pasdite. N kt veprimtari, njoftohet se dot shfaqet edhe nj dokumentar i prgatitur

nga televizioni TV Kultura Shqiptare dhe do tmbahen kumtesa nga historian, gazetar dhe studiues: zotrinjt Prof. Dr. Muharrem Dezh-giu, Frank Shkreli, Idriz Lamaj, Anton Cefa, Sinan Kamberaj dhe Dalip Greca.

Ndrkoh, bhet e ditur se me nj mesazh prshndets vjen me kt rast edhe nga Bostoni, dhe At Arthur Liolin, Kryekancelar i Kishs Ortodokse Shqiptare e Shn Gjergjit.

Theofan Noli (S lian Mavroma , 6 janar

1882 13 mars 1965, ShBA) pri , prkthyes, shtetar, diplomat, poet e historian shqiptar

Ai u lind m 6 janar 1882 n Qytez (turq-isht: Ibriktepe), nj fshat shqiptar n Trak, jo shum larg nga Edreneja. Si disa fshatra ttjer t asaj krahine t banuar me shqiptar,Qyteza kishte ruajtur me koh gjuhn, doketdhe traditat e t parve. Noli e konsideron-te fi sin e vet me prejardhje nga Qyteza e Ko-lonjs.

M 1953, n moshn shtatdhjet e njvje, Fan Nolit iu dhurua shuma prej 20 000dollarsh nga Federata Vatra, me t ciln bleunj shtpi, n Fort Lauderdale Florida, ku vdiq

m 13 mars 1965. Fan Noli sht varrosur nForrest Hill Cemetery, t Bostonit. Kisha Au-toqefale q kishte krijuar u b m von Krye-dioqeza ortodokse shqiptare n Amerik eKishs ortodokse n Amerik.

Beqir Sina,marre nga Revista Online

Endrrat Shqiptare,data 12 mars 2015

10nr. 137, mars 2015 0,

+ +

+

+SPORT

SHUMSPORTESHI VLLAZNIA, KLUB I SUKSESEVEDHE GJITHPRFSHIRJESShkodra ky qytet i lashte, me emr t mad-

he n histori, ka bere jehone e krijuar traditeedhe n sport, duke u bere kshtu pjese e pandare e jets dhe ak vite t t Tij. Po folepr Shkodrn n mote dhe nuk the gj prkulturn e spor n, n jetn e j, zre se nukke thne gj. Kto dy ak vitete t shoqris ekomunite t shkodran, i kane dhne hijeshinjets n Shkodr.

Pr zhvillimin e rezultatet e spor t nShkodr, ka shume e shume pr te folur e shkruar, por n ket bashkbisedim, men-duam t ndalemi e diskutojm, pr mbarva-jtjen e rezultatet e puns, n Klubin shums-portesh Vllaznia.

Nisur nga ky synim, menduam se rruga me drejte dhe m e shkurte sht t bisedojmme Drejtorin e k j Klubi, z. Mark Krroqi.

Z. Mark! N radhe t pare ju faleminderit,q krijuat mundsin, pr ket bisede inform-uese, me lexuesin e gazets Dukagjini, pr gjendjen e ecurin e ekipeve t ndryshme, tprfshira n klubin shumesportesh Vllaznia.Besojm q, nprmjet k j komunikimi,publiku e n vean dashamirsit e lexuesit e ksaj gazete, do marrin nj informacion mt plote e m t detajuar, pr ak vite n e ob-jek vat e ksaj strukture t shumllojshme eshumdimensionale spor ve, t ciln Ju drej-toni. Mendojm se lexuesi done t dije se kushsht Mark Kroqi n karriern tuaj spor ve? Arritjet q keni pasur n ekipet lokale dhe atNacionale?

N radhe t pare dua t shpreh mirnjo-hjen e respek n m, pr Ju e botuesit e ksajgazete, pr mundsin q na krijoni, pr tqene t pranishm edhe media kisht, n me-sin e k j komunite t nderuar, i cili ashtusi n shume fusha t tjera t jets e periud-have t lavdishme t historis tone, ka pasurdhe ka kontribute t qensishme dhe nuk doe tepronim, t cilsonim se ka pasur edheshklqim individsh, n historin e zhvillimit t spor t, n Shkodr e n shkalle vendi.

Un ndjehem i gzuar dhe shume i lumtur,q po komunikoj nprmjet Jush, me lexuesit e gazets s mirnjohur e domosdo edhepres gjioze Dukagjini, pasi kjo, tashmesht nj gazete, e cila ka krijuar emrin e vetshume pozi v media k jo vetm lokale, pordhe nacionale.

Pr m tepr, si njeri, me nj jete t tereak ve, n sport dhe me spor n, ndjej knaq-si dhe me vjen shume mire, q n hapsirn tuaj media ke, nj vend t rndsishm zedhe pasqyrimi i veprimtarive spor ve.

Shkodra ka pasur, ka dhe do ket spor st,sporte e klube t shumllojshme, t cilatkane bere e do bjn emr t veante e tlavdishm, n jetn spor ve lokale e nacio-nale.

Un pata fa n t jem pjese e ksaj histo-rie, shans t cilin ma krijoj kjo fryme dhe kyambient, historikisht sportdashs e thell-sisht spor ve.

Dua t theksoj, me shume nostalgji e bind-je, por dhe jo me pak krenari, se un si shumebashkkohs e bashkmoshatar spor st,jam fi dan spor i kul vuar n klasat spor vet shkolls tone, nga ku u ngjall pasioni dhefi lloi me baza shume t shndosha karrierajone e suksesshme spor ve.

Un kam ushtruar spor n e volejbollit, kukam luajtur e qene pjestare shume ak v iekipeve e klubeve t ndryshme si Vllaznia,Dinamo, Tirana (17Nentori) e Studen ,pr gjate viteve 1975 deri 1993. Gjithash-tu kam qene pjestar i ekipit Nacional tvolejbollit, nga vi 1979 deri n vi n 1990.

Gjate karriers me spor ve n volejboll,ekipi i Vllaznia , sht shpallur tre here Kampion i Republiks, n periudhn 1980-1890.

N ato vite, gazeta Bashkimi, nj nga dy gazetat m t mdha dhe m pres gjioze n shkalle vendi, do fund vi , organizonte konkursin nacional t spor steve m t mire t vi t, dhe un jam rreshtuar, pr disa vjet radhazi, nder 6 volejbollistet m t mire, 2 here kam fi tuar tullin Spor s m i mire dhe nj here kam fi tuar kupn F. SH. V (Feder-ata Shqiptare e Volejbollit), si Volejbollis m i mire.

N vi n 1986, m sht dhne tulli Mjeshtr Spor .

Dua t theksoj, pr t m kuptuar drejt gjith t rinjt e t rejat, q e duan spor ndhe kane dshire ta ushtrojn at, pr t qene dikush n sport, pr t knaqur sport-dashsit dhe pr t arritur rezultate t nive-leve sa m t larta, spor stet e atyre viteve kemi qene, prgjithsisht t suksesshm pr t vetmen arsye dhe faktor, se ne ishim t prfshir n ket fushe me shume seriozitet, vullnet e kmbngulje deri n kufi jt e pa-mundsis. N at periudhe bnim dy heren dite strvitje, me nj kohzgjatje prej 5 orsh.

Zo Mark, me siguri q n karrigen tuaj spor ve keni pas disa nga mbresat m t veanta. A mundet t njihet me to lexuesi i gazets Dukagjini?

Jeta spor ve sht e mbushur me knaq-si t jashtzakonshme, t cilat shpesh here jan t as t dhe rastsore, prandaj edhespor sht i bukur, por do veoja nder to dy ak vitete:

-Ballkaniada e volejbollit e vi t 1981, e zh-villuar n Greqi dhe isha n prbrje t ekipitte vendit. N ket ak vitet Shqipria zuri vendin e trete dhe un u klasifi kova nder 6 volejbollistet m t mire t k j evenimen .

-Nj rast tjetr i veante dhe kulmore nkarriern me spor ve, jan fi nalet e Kups s Republiks n Shkodr, n t cilin eki-pi Vllazna fi toi kupn dhe un u shpalla volejbollis m i mire i k j ak vite .

Zo Mark, jeni emruar n detyrn e Dre-jtorit t Klubit Shumesportesh Vllaznia! Cilat jan disa nga arritjet kryesore t ksaj periudhe, t ekipeve spor ve q mbuloni?

Jam emruar n ket detyre n vi n 2012. Gjate ksaj periudhe, n saje t puns km-bngulse t gjithanshme t spor steve dhe stafeve drejtuese, kemi arritur t kemi ekipe kampione n disa sporte n shkalle vendi si, n mundje Xhudo, n Boks, n Atle ke, nGjimnas ke (femra) e n Basketboll (mesh-kuj).

Zo Mark, n pune patjetr ka dhe prob-lema ka dhe q ju kane vu prpara prgjegj-sis pr zgjidhur ato. A mundet t bhen tnjohura disa nga kto problema ka t klubit n kto vite dhe sa keni arritur tu jepni zgjid-hje atyre?

Sigurisht q spor sht shume i rnd-sishm n jetn e do individi dhe at shoqrore. Pr mes j, sidomos fmijt, t rinjt e t rejat, por edhe t rriturit, arrijn tkul vojn e persosin me shume a si fi zike e shndetsore, morale e shoqrore, punn n grup, krijojn lidhje miqsore, t cilat ishoqrojn gjate gjith jets s tyre, prandajjo kot qeverit i japin rendsi dhe e mbsh-tesin fi nanciarisht spor n.

Shkodra ka disa veori n raport me qytete t tjera t Shqipris. N radhe t pare ka nj popullsi historikisht shume sportdashse dhe e dyta ka pasur dhe ka spor ste shume t tal-entuar.

Nisur nga kta faktor diktues dhe shume t rndsishm, pr kul vimin e zhvillimin e spor t, jam mo vuar dhe kam bere t gjitha prpjekjet q S. K (Sport-klub) Vllaznia, nkto vite, q un drejtoj, t fus nj fryme t re pikrisht duke u bazuar tek kto element

bazik t spor t.Pasi kam evidentuar problemet e

trashguara, n infrastrukture dhe n prbrjen e elementeve n ekipe t ndryshme, kemi krkuar fonde sh-tese, pr t mbshtetur sa m mire sportet e t ndryshme, sidomos nprmbushjen e standardeve t ter-reneve spor ve, ku me problema ku ka qene Palla I Spor t dhe shprb-limet fi nanciare, q ato t bhen mbi bazn e cilsive spor ve, rezultateve dhe meritave ne sport.

Tani besojm se jemi prgjithsishtn rruge t mbare, pasi t dy ktokushte, shume t rndsishme jan plotsuar n mase t knaqshme.Dua t veoj ktu se, palla i spor- t aktualisht, n Shkodr sht me i plotsuari me kushte fi zike t mjediseve, n shkalle Republike.

Problem parsore, n ket faze mbetet palestra e mundjes, pr tu prmirsuar ebere me parametra ndernacionale, t ciln e kemi synim pr ta realizuar brenda k j vi .

Gjithashtu, nj prioritet, pr t cilin po pu-nojm me shume prkush m, sht ri-ngritja e ekipit t iklizmit, q besoj se do e fusim n rruge t mbare, n fi llimin e vi t t ardh-shm.

Sigurisht, pr t krijuar baze t shn-dosh dhe siguruar vijimsi, krkohet pune e vijueshme dhe e pandrprer me ekipet e moshave, t cilat aktualisht strviten n ter-rene e ambiente spor ve, q nuk i plotso-jn standardet e krkuara. N ket drej m, me gjith kushtet e vsh ra e mungesn e mundsive fi nanciare, po bjm prpjekjepr t gjetur rruge e mundsi bashkpunimi,sidomos me Drejtorin Arsimore e drejtorit e shkollave, pr nj shfrytzim, sa m efi kas dhe produk v t ambienteve spor ve, si nga nxnsit e shkollave dhe ekipet spor ve.

Zo Mark, n gjendjen aktuale, cila sht gjendja e ekipeve t klubit, n sporte t ndry-shme dhe synimet pr klasifi kim n shkalle vendi?

Gjithmon ka vend pr m shume pune dhe pr m shume prsosje cilsore e ar-ritje, por duhet thne se prgjithsisht kagjendje t mire dhe premtuese tek shumica e ekipeve, n sporte t ndryshme. Theksoj se, pretendojm bindshm, q edhe ket vite t shpallemi kampion Republike n sportet: n Xhudo. n boks, n atle ke, n gjimnas ke(femra) e n basketboll (meshkuj).

Ju jeni nj jete e tere dhe e pa ndare nga spor , prandaj edhe bisedat me ju domino-hen pr spor n. Ju fl isni me pasion e sim-pa pr shume fi gura spor ve t Shkodrs, t lavdis s m prparshme, por edhe t elementeve t rije spor ve bashkkohor, meshume perspek ve.

Si lidhen e bashkohen brezat spor ve? Si krijojn ato, trashgimin pozi ve spor ve, pr vijimsin e rritjen e rezultateve t mte-jshme, pr ta bere Shkodrn spor ve edhe m t lavdishme n t ardhmen?

Kjo pyetje, pr do spor st karriere, i cili e ka pasur spor n pjesn m ak ve e m t lavdishme t jets s j, sht shume ngac-muese. Ajo t sjell e t shfaq n ekranin ekujtess, me radhe sporte e rekorde brezash t ndryshm spor ve. Kjo behet edhe me e veante, pr nj ambient e hapsire njerzore kaq prodhimtare spor ve, si sht Shkodra e rrethinat e saj. Prandaj edhe e kam shume vsh r t prgjigjem e t pasqyroj me ket rast gjith at mori emrash e spor stesh, t cilt i kane dhne aq shume spor t, n nivel lokal e republike, duke e prfaqsuar Vendin denjsisht edhe n ak vitete ndrnacionale. Lista e tyre sht shume e gjate. Do duheshin jo fl ete, po libra t tera. Jo minuta e ore, po dite e net t tera, pr t pasqyruar gjith at kontribut njerzor, ne sporte t ndryshme, t ekipeve shkodrane.

Un, me ket rast duke krkuar falje, pr mos ci mi te t gjith atyre emrave kon-tribuues, po cilsoj vetm disa nga ata, q jan jo vetm pritshmri, por edhe krenari e komunite t q prfaqson kjo gazete e nde-ruar.

Trashgimia spor ve e Shkodrs fi llon q n vi n 1919, kur me qindra spor ste (duke fi lluar me Pjeter Gjoken, Mark Grimen, Palok Niken e t tjer), t cilt kane dhne tonin veprimtarive t ndryshme spor ve n nivel vendi dhe jasht j, nder vite u jan shtuar edhe spor ste nga rrethinat e Malsit e Shkodrs (kryesisht n sporte t ashtuqua-jtura t forcs), si Dede Bregu, Mirash Vuk-sani, Eliaz Guri, Nikoll Grima e t tjer, t cilt me shume dinjitet dhe cilsi t larte spor ve, kane prfaqsuar Shkodrn dhe Shqiprin, n shume ak vitete spor ve nacionale e ndrnacionale, duke na dhne rezultate, tuj dhe medalje nderi.

Tani pas viteve 90, Ne kemi fa n e mad-he, q emrave t nderuar t ktyre ikonave t trashguara t spor t tone, tju shtohen edhe emrat e t rinjve e t rejave shume t talentuar e me shume t ardhme n sporte t ndryshme, t cilt jo vetm kane bere t mundur ruajtjen e trashgimis, por edhe ti ojn m prpara rezultatet e tyre, duke lartsuar krenarin spor ve t Shkodrs.

Meqense gazeta Juaj informon opinionin e gjere publik, dua t theksoj nj element t veante, apo risi t zhvillimeve spor ve, t pas viteve 90-t, e cila qndron n fak n e shume t pranueshm, se prve sporteve t ashtuquajtura t forcs, t cilat i theksova m lart, tashme shume element me prurje nga Malsit Tona, jo vetm q bjn pjese n ekipe t sporteve t ndryshme, por edhe kane role kye e prcaktuese, n arritjen e rezultateve t larta.

Shume prej tyre, jo vetm q jan t for-macioneve baze, por edhe antar t ekipeve nacionale dhe prfaqsojn Shqiprin n ak vitete t ndryshme ndrnacionale.

T lle mund t veoj vllezrit Qafarena n volejboll pr meshkuj, Shqipe Molla, Ana Gjelaj, Paula Koceku e Klodeta Zhivani n volejboll pr femra e t tjer, t rije e t reja, n ekipe t ndryshme spor ve.

Prmes gazets s nderuar Dukagjini, dua t falnderoj t gjith prindrit e ktyre talenteve, pr mbshtetjen e prkrahjen, q u japin dhe do tu jepja nj mesazh dhe prindrve t tjer, q t nxisin fmijt e tyre, pr tu marre me sport, pr t mirn e shn-de t e jets s tyre, por edhe pr lavdin e spor t shkodran e a j nacional.

I nderuar Mark, faleminderit pr bash-kbisedimin q bm bashke dhe ju uroj me faqe t bardhe n detyrn tuaj dhe misionin q keni marre prsipr!

Ju faleminderit ju, zo Dede, q m dhat mundsin pr t komunikuar me lexuesit e gazets s nderuar Dukagjini dhe mendoj se nuk do t jete e fundit.

Bashkbisedoi Ded Zhivani

11nr. 137, mars 2015 11,

+ +

+

+POLEMIK

Perga te nga Dr.NikeBunjaj, shkrimtar, publicist

Ne shqiptaret skemi qene kurre te pa bese, sjemi treguar asnje-here dashakeq sido-mos me shtet fqinje. Nuk I kemi rene kujtne qafe, por skemi

pranuar qe as te tjeret tna bien ne qafe. Edini mire historine se kush na ka ra ne qafedhe ka tentuar ten a cenoje e ten a plakise. Kane ndryshuar koherat, por ju spo dini tendryshoni kurre, brez pas brezi. Ndaj ska se si shpjegohet ndryshe qendrimi juaj si Presi-dent I Serbise e te ngriheni ne kembe ne tri-bune VIP te stadiumit ne Beograd, ne te cilinpo luhej futboll mes dy nacionaliteteve re-spec ve te Shqiperise dhe te Serbise.

Ju, si President u nxit u nxit fozat per koreraciste: Rrahni dhe vrisni shqiptarert .Kjo ishte thirrje e juaj, jo vetem e turpshme, por edhe nxitese e asaj ka ndodhi me pas,nxitese e nje skandali te papare. Shprehja ejuaj e gabuar eshte kri kuar rende jo vetem ne Evrope, por edhe me gjere. Futbollistettane u rrahen nga policia juaj duke zbatuar

urdherin tuaj rrihni dhe vrisni shqiptaret Ju zt. President keni qene dhe per udi jeni

faqja e zeze e nacionalite t tuaj. Nacionaljashqiptare erdhi per te luajtur futboll, ndersaju fl isni si ne kope ujqerish, qe vetem ujqersjane per ti rrahur. Turp te keni zt. President!

Ne shqiptareve na vjen keq te fl asim nekohet e sotme per sulme te pergjakshme,grabitje dhe fyerje, por ju qe kerkoni te hapniplage te renda ndaj nesh, edhe njehere uakujtojme te mateni me alet tuaja te pakon-trolluara. Shkrimtari i njohur, njekohesishtkoloegu im, z. Driteri Agolli duke shprehurshqetesimin dhe keqardhjen per inciden ndhe dhunen e ushtruar ne stadiumin Par -zani te Beogradit ndaj nacionales shqiptare,thekson: Nje ndeshje futbolli u kthye nga serbet ne nje arene gladiatoresh duke ringjal-lur oreksin e vjeter shovenist.

Dha ja, per udi pas ngjarjeve te renda qendodhen, u krijua edhe incidente te tjera, qeishin djegia e fl amurit nacional shqiptar dhefl amurit te NATO-s. dhe per te mos mja uar,ne krahun tjeter presidenca greke duke dhenedeklarata qe nxisin mendimet e kaluara dukethene se Himara eshte vorio-epiriote. Taningrihet pyetja se kujt valle po ja drejtojnekete deklarate qesherake, e cila eshte hedhurposhte disa here me fakte historike.

Eshte per tu uditur fak se mbas nder-prejes se ndeshjes se futbollit instancat e qe-verise Serbe reaguan nje zeri se per ato qe ndodhen nuk ishte faji i tyre. Reagimet e kety-ure zoternjve nuk kishte ne perberje keqa-rdhjen per inciden n e ndodhur qe ne fakt e kishin vet fajin per gjithka, por reaguan nega visht, si e kane pasur dhe do ta kene gjithmone ne gjak urrejtjen ndaj shqiptareve. Gjithashtu u shqua edhe Presiden i Serbise, Tomislav Mikoli, i cili ve alimeve te tjera nxitese, tha: Shqiperise do i duhen dekada, ndoshta shekuj qe te behet vend normal paurrejtje ndaj serbeve . Kush ka studiuar sa-dopak historione e Serbise e Malit te Zi nga njera ane deh ate te popullit Shqiptar nga ana tjeter tregon teresisht te kun derten e Presiden t Serb ne stadiumin Par zani te Beogradit.

Miss Edith Durham qe jetpi rreth 30 vjetne Shqiperi, ne vi n 1903, qe i shkeli per here te pare kemba ne token shqiptare, I ka pare me sy disa nga sulmet e serbeve, ssidomos ne Malesine e Madhe dhe pergjithesisht ne Veri te Shqiperise, te cilet kane kryer krime ma-cabre, si ne Kosove qe kane masakruar gra, femije dhe te moshuar. Prandaj z. President i Serbise, per ve histories tjeter, te lexoni mire librat e Miss Edith Durham, e cila pershkruan

tmerrin qe kane bere serbet ndaj shqiptareveku ka qene deshmitare e ketyre ngjarjevemakabre.

Vizita e Kryeministrit te Republikes seShqiperise ne Beograd, me ese te Kryemi-nistrit te Serbise tregoi nje fare perpjekje perti lene pas hasmeerite e vjetra, por nuk u pritfare nga Presien Nikoli, I cili nuk pranoi tetakohej me z. Rama, por iku dhe u fsheh siminjte. Por as Kryeministri Serb nuk e pri mire thirrjen e Kryeministrit Shqiptar perte njohur Pavaresine e Kosoves, pasi e kanenjohur mbi 100 shtete te tjera. Pasardhesi Ikriminelit dhe kasapit te Ballkanit, SllobodanMilloshevi, z. Nikoli, nuk pranoi te bej asnjehap drejt sigurimit te marredhenieve te mirames dy shteteve. Ai, krahas deklaratave te j,qe kemi theksuar me siper ne kete shkrim,nga fusha e betejes u shpreh me ze te larte:Kosoven nuk e njohim dhe sdo ta njohim sishtet te pavarur. Kosova eshte Serbi.

Eshte per te ardhur keq per qendrimet eke j presiden , Presiden t te Serbise ndajShqiperise dhe Kosoves. Kjo tregon se ai,eshte dashakeq ndaj fqinjeve te saj, te Ser-bise se, duke qarte se fare treguan ngjarjet efundit per te cilat deshirojme sinqerisht qe temos perseriten me.

JO, ZOTI PRESIDENT I SERBIS,DEKLARATA JUAJ KUNDR SHQIPTARVE

, ,

N STADIUMIN PARTIZANI T BEOGRADIT QQ

ISHTE E PAFALSHME PR NJ POLITIKAN NORMAL

Infark i zemres (Infarc i myocardit) IMsht i lidhur me bllokimn nga nj pirg (ko-agul) gjaku i arteres q ushqen zemrn (ar-teret coronare) dhe krijon nj dm n n in-din e zemrs (nekroza izhemike e myocardit).

Traj mi konsiston ne hapjen sa me t shpe-jt q t jet e mundur t arteres s prekurderi n rivendosjen e qarkullimit t rregullt dhe t kufi zohet shtrirja e prekjes s zemrs.

Objek vi i krkimeve mjeksore sht q t shptohet i prekuri nga infark (pra t mbije-tohet), t evitohen recidivat (prsritjet) dhe t ulen rreziqet tek personat e ekspozuar dhe t gjinden traj me m t reja gjithnj e m efek ve.

Infark i zemrs me shifra:Rreth 120.000 raste t reja raportohen

ne Franc do vit. Ndrkoh q vdekshmria (mortalite ) brenda 30 ditve t para t s-mundjes ka rn n mnyr spektakolare q ktu e 15 vjet (nga afro 70% q ishte n 10%t rasteve), pacjentt vdesin n ort e afrtapas kalimit t infarc t, pa arritur akoma n spital (sidomos rastet e neglizhuara e te vonu-ara) dhe 15% vdesin gjat vi t t par. Pop-ullsia q prmban pathologji n evoluimin,popullsia nn 60 vje po shton numrat e infarkteve. Duhet shnuar se edhe grat e reja jan m t prekura: n 2010, 25% e nn60 vjearve kishin kaluar tashme infarct, n kohn q n 1995 Kjo mosh prmbante vetm 10%. Infarcti i myocardit po beht me vdekjeprurs se sa kanceri i gjirit.

Cilat jan shkaqet?Pirja e duhanit kryesisht tek gratAtheroskleroza shkak kryesor i infark t te

zemrs

Infark sht vdekja e nj pjese te musku-lit te zemrs (miokardit).

Kjo prodhohet kur nj arterie koronare,qe ushqen zemrn me gjak bllokohet.

Zona korresponduese e zemrs ne mnyr te menjhershme privohet nga ardhja e gja-kut dhe prurja e oksigjenit duke vuajtur dhe dmtuar ne mnyr te pandreqshme.

Shkaku kryesor i infark t sht athero-skleroza q fi llon me formimin e pllaks s atheromes e ndrtuar nga kolesteroli, fi brina dhe mbetje qelizore, mbi pare n brendshm t arteries. Kto pllaka krijojn nj infl ama-cion kronik n nivelin e murit te arteries e cila si artere bhet e thyeshme (fragjile). Pllaka mund t ahet (rukturohet) provokon krijimin e nj trombi (pirg gjaku) qo n vend ose n distanc (pa t shkputet) duke bllokua arterien.

Ja dhe disa nga faktort e rrezikut.Duhan-pirja, niveli lart i kolesterolit to-

tal dhe LDL kolesterolit (Koleteroli i keq). Tensioni i lart (HTA), pirja e teprt (keq pr-dorim) e alkoolit, mbipesha, mnyra e jets pa lvizje (sedentarizmi).

Cilat jan simptomatj p ?sht kryesore q t kapim sa m hert

shenjat paralajmruese t nj personimbarts.

Dhimbja prapa drrass s kraharorit (retrosterenale) ne rajonin e zemrs, n qaf, n nofull, n shpine etj. q prhapet drejt krahut, prapa n shpatull e n raste a pike drejt stomakut, dhimbje e cila sht e fort dhe nuk qetsohet me analgjezikt e zakon-shm.

Nganjher kjo dhimbje shoqrohet dhe

me shenja te tjera si ankth, frik nga vdekja (nj katastrof e vrtet), znie frym, ten-denc pr vjellje, zbehje, djers t ohta. Shenjat e infark t ndryshojn shum nga nj pacient tek tjetri dhe mund t mos ket dhimbje sidomos tek diabe kt, t moshuarit dhe grat (q gjithmon e neglizhojn).

Cili sht traj mij !Menjher sapo t dyshohet pr infarkt

duhet t jepet Trinitrine nn gjuh (0,3 0,5mg) aspirin (acid acedo salicilik) nga goja etj. T njo ohet urgjenca pr ta drejtuar n urgjencn e specializuar t njsive koronare. Objek vi i mjekeve sht q zhbllokohet(t hapet) arteria e taposur (bllokuar) dhe t rivendoset sa m shpejt qarkullimi pr ushqyerjen e sektorit t zemrs. N se kjobhet brenda 120 minutave t para nga fi l-limi i dhimbjes sht me dobi, por prognoza (ardhmria) varet dhe nga shtrirja e zons s prekur. N 70% t rasteve nj angioplas k (hapjen dhe vendosje sten ) sht e realizue-shme ku nj kateter me nj mikrobalon q fry-het ndihmon n hapjen e ens dhe vendosjen eventuale t nj unaze rrethore pr ta mba-jtur t hapur vazen (enn e gjakut). Po ashtuprdoren dhe ilae q mbrojn nga formimi i mpiksjes s gjakut (trombit) ose ndikojn n shkrirjen e j si Klopidogrel (plavix) 75mg n dit ose Aspirin 100mg n dit si dhe sta- na pr uljen e kolesterolit krahas masave t tjera higjeno-djete ke pr nj profi laksi sekondare kundr recidivs (rikthimit). Kr-kime shum intensive n lu kundr in-fark t po prqendrohen pr t prmirsuar depis min (zbulimin) dhe marrjen nn kujdes pr t kufi zuar rrjedhojat. Pra duhet t paran-

dalohet kriza. Sot njihet roli i infl amacionit nzhvillimin dhe arjen e pllaks s atheromes,pra krkohet q me an t ekzaminimevet prcaktohet atheroma; po krkohen bio-markert e infl amacionit dhe po prmirso-het teknika e imazheris mjeksore. Po ashtupo bhen krkime pr rrug t reja kuruese kundr infl amacionit lokal n pllakn e ath-eroms duke gjetur sta na me efek ve prt ulur kolesterolin si dhe an agregant q tpengojn formimin e saj. Gjene ka po ashtupo hap nj pist t re premtuese pr t ulurrrezikun e disa pacientve. Mutacioni i genitPCSK-9 lejon q ne personat mbarts t j tulet n nivel minimal kolesteroli dhe t mosvuajn nga atheroskleroza as nga infark . Shkenctart po kontrollojn funksionin ek j gjeni tek pacientt me rrezik t lart prsmundje cardio-vasculare.

Ka avancime shum intensive me efektt madh n marrjen nn kujdes t ksajpathologjie ku s fundi krki