gazeta e tetorit 2008

7/31/2019 Gazeta e Tetorit 2008

1/12

TETOR 2008 NGJALLJA 1

NGJALLJANr. 10 (189) Viti XVII i botimit TETOR 2008 mimi 20 lek

TAKIM HISTORIK I PRIMATVE T KISHAVE T SHENJTA ORTHODHOKSE

Vizita e par zyrtare e Kryepi-skopit t Tirans dhe t gjithShqipris, Fortlumturis s TijAnastasit, n krye t nj delegacionit Kishs Orthodhokse Autoqefalet Shqipris, n Kishn motr tQipros, prbn nj eveniment t r-ndsishm. Jo se nuk ka pasur kon-takte mes tyre, por pas ksaj vizitezyrtare gjithka do t intensifikohetn dobi t zhvillimit dhe mbsh-tetjes s Kishs son Orthodhokse.

N prbrje t delegacionit ishinedhe Mitropolitt e Kors dhe

Gjirokastrs Imzot Joani dhe ImzotDhimitri, Protopresviter Joan Tre-

Vizita e par zyrtare n Kishn Orthodhokse t Qipros

Bekimet, kur ndahen mes vllezrish dyfishohen dhe mundimet pjestohenbicka, Kryedhjakon Asti Bakallba-shi dhe z. Orfea Beci.

Vizita pati momente emocionue-se q n fillimin e saj, ku n aero-portin e Larnakas kishin dal prt pritur Kryepiskopin Anastas,Kryepiskopi i Qipros, Fortlumturiae Tij, Krisostomi II, s bashku metet episkop t tjer, antar tSinodit t Shenjt t Kishs sQipros. Shumica e tyre e takoninme respekt t veant Kryepi-skopin ton, t cilin e kishin pasurprofesor n Fakultetin Teologjik t

Athins. N emr t Presidentit t(vijon n faqen 3-4)

Patriarkana Ekumenike, Konstandinopoj, 9-12 tetor

(vijon n faqen 2)

N mngjesin e dits s premtet dats 10 tetor, n kryekishn eShn Gjergjit, u hap zyrtarishttakimi nga Trshenjtria e TijVartholomeu I, ku mbajti edhe nj

Foto

e prbashkt

e Primatve

t Kishave

Orthodhokse

n

Patriarkann

Ekumenike.

Hapet rruga pr thirrjen e Sinodit Panorthodhoks- Kryepiskopi Anastas kryesoi grupin q hartoi Mesazhin e prbashkt -

Nga 9-12 tetor, n Konstandinopoj, me ftes t Pat ria rkut Ekumenik, Trshenjtris s TijVartholomeut I, u mbajt takimi i Primatve t t gjitha Kishave t Shenjta Orthodhokse. Ai filloi m9 tetor, n Fanar, me pritjen e pjesmarrsve nga Patriarku Ekumenik.


2/12

2 NGJALLJA TETOR 2008

M datn 6 tetor, AkademiaTeologjike Ngjallja e Krishtit nisi

vitin e ri akademik 2008-2009.Akademia Teologjike q ka nisurfunksionimin e saj n shkurt t vitit1992 si Seminar Hieratik, sht in-stitucioni m i lart arsimor theolo-gjik n Shqipri, themeluar nn pr-kujdesjen, financimin dhe mbshte-tjen e gjithanshme t KryepiskopitAnastas.

Dita e par e Akademis u hapsi do vit me Shrbesn e Ajazms,Ujit t Bekuar, q u kryesua ngaDrejtori i Akademis Teologjike,

Episkopi i Filomilit, Imzot Ilia.Hirsia e Tij, q sht edhe episko-

pi prgjegjs i Dioqezs Orthodho-kse Shqiptare t Ameriks, ka

ndihmuar Kishn ton, duke dhnmbshtetjen e tij t vyer edhe nshtje t vshtira, q prej rifillimitt jets s saj kanonike, me ardhjene Kryepiskopit Anastas n Shqipri.N Shrbesn e Ajazms ishte ipranishm edhe Ndihmsdrejtori iAkademis, Episkopi i Apollonis,Imzot Nikolla, i cili ka dhn njkontribut t muar me pranin dhekujdesin e tij t drejtprdrejt pr jetn shpirtrore dhe pedagogjiket t gjith komunitetit t Akademi-

s Teologjike.Mbas shrbess, Hirsi Ilia iu

drejtua studentve t Akademis,me rastin e hapjes s vitit t ri aka-

demik. Ai u uroi mirseardhjen stu-dentve t rinj dhe u dha porosishpirtrore pr nj mbarvajtje sam t mir t puns n Akademi.Hirsi Ilia prcolli dhe bekimet at-rore t Kryepiskopit Anastas, q megjith dshirn e tij t madhe prt marr pjes n kt ceremoni hap- jeje, nuk mundi t ishte i pranishm.

Do tju krkoja, si do vit, q ju me vendosmri ti kushtoni vetentuaj ksaj detyre t shenjt, dukembshtetur fuqit tuaja n hirin e

Zotit. Aleks uri

N Akademin Teologjike Ngjallja e Krishtit

fjalim plot horizont dhe me mesa-zhe t shumta. Fjalimi i Tij u pasuanga Patriarku i Aleksandris, Theo-dhori, Mitropoliti Kirill i Smolen-skut, Kryepiskopi i ShqiprisAnastasi etj. Takimi u mbyll para-diten e dats 11.

Gjat ktyre 2 ditve u punuashum intensivisht pr prgatitjene nj mesazhi t prbashkt t tgjith primatve dhe prfaqsuesvepjesmarrs t Patriarkanave dheKishave Orthodhokse Autoqefalen bot drejtuar t gjith besimta-rve orthodhoks. Komisioni pr-gatitor i mesazhit t prbashktkryesohej nga Kryepiskopi i Tirans

dhe i gjith Shqipris Anastasi. Nprbrje t tij ishte Mitropoliti iSmolenskut Kirilli (Patriarkana eRusis), Mitropoliti i Pergamit Jo-ani, Mitropoliti i Francs Emanueli(Patriarkana e Konstandinopojs).Ky komision hartoi kt mesazhduke u frymzuar dhe punuar mbimesazhet prgatitore q ishin pr-gatitur nga takimi ndrorthodhoksi Rodosit (qershor 2008), nga fjalimiprshndets i Patriarkut Ekume-nik, nga sugjerimet e Kishs Rusedhe t prfaqsuesve orthodhokspjesmarrs.

Takimi u mbyll me leximin e k-tij mesazhi t prbashkt, ku vihejtheksi mbi unitetin e Kishave, duke

parashikuar thirrjen e nj sinodipanorthodhoks, t paraprir nganj sr takimesh prgatitore qnga viti 2009, n mnyr q tprballohen kolegjialisht sfidat e njbote gjithnj e m t globalizuarekonomikisht, por jo nga ananjerzore.

Mesazhi u firmos nga t gjithKryetart e Kishave dhe prfaq-suesit e pranishm.

Ky dokument tepr i rndsi-shm botohet i plot n kt numrt Ngjallja.

T dieln, 12 tetor, n kryeki-shn e Shn Gjergjit t Patriarka-ns Ekumenike, n Fanar, t krem-ten e Etrve t Shenjt t Sinodit

VII Ekumenik, t gjith Primattkryen s bashku Liturgjin Hyjno-re. Menjher pas Ungjillit t dits,u lexua Mesazhi i Prbashkt i Pri-matve t Kishave Orthodhokse,nga Kryesekretari i Patriarkans Eku-menike, Arkimandrit Elpidhofori.

Prve takimit t Primatve, umbajt edhe nj simpozium shkencorpr Apostull Pavlin, vit q Patriar-kana Ekumenike e ka shpallur sivit prkushtuar veprimtaris apo-stolike t ktij apostulli t madh tkombeve. Ai filloi t dieln, m 11tetor, n Konstandinopoj, pr tvazhduar n datn 12 tetor deri m16 tetor n qytete ku ka ungjillzuarvet Apostull Pavli. Fols n simpo-

Takim i Primatve t Kishave t Shenjta Orthodhokse(vijon nga faqja 1)

zium ishin profesor universiteteshdhe specialist t Dhiats s Renga mbar bota e krishter (ortho-dhoks, romano-katolik dhe prote-stant). Gjat punimeve t ktijsimpoziumi shkencor u kryen vizita

pelegrinazhi n Smirn (Izmir),Efes, Atalia (Antalia), Perg, Rodosdhe Kret, vende t cilat i ungjill-zoi dhe i shenjtroi apostulli i ko-mbeve, Apostull Pavli.

Fortlumturia e Tij Anastasi moripjes jo vetm n Takimin e Pri-matve t Kishave Orthodhokse,por edhe n t gjitha punimet esimpoziumit pr Apostull Pavlin.Kryepiskopi shoqrohej nga mi-tropolitt e Kors e Gjirokastrs,Hirsia e Tij Joani dhe Hirsia eTij Dhimitri dhe Kryedhjakon AstiBakallbashi.

Korresp. i gazets Ngjallja

Takime t tilla t Primatve jan br n vitet 1992(n Fanar t Konstandinopojs),1995 (Patmos),1998 (Sofje), 2000 (Jerusalem, Konstandinopoj dhe Nikea t Bitinis), 2005 (Fanar t Konstandinopojs)

Kryepiskopi

Anastas, si dhe

Hirsi Joani e

Hirsi Dhimitri,

gjat takimit

t Primatve,

n kishn

e Shn Gjergjit,

Konstandinopoj.


3/12


Me ndjenja t nj gzimi dhe mallngjimi t thell, Ju mirpresim sotn Kishn e hershme dhe apostolike t Apostull Varnavs e madje nfronin ton.

Ai q ishte m par episkop i Andruss, Kryepiskop i Tirans, Durrsitdhe i gjith Shqipris, sht nj personalitet kishtar ndrkombtar ishklqyer, q arriti t kaprcej t gjith shkmbinjt nnujor dhe ngahiri t krijoj nj Kish t re, t gjall, dinamike, por edhe paqebrse nmes t Ballkanit t prflakur.

Prandaj gzimi dhe mallngjimi yn Fortlumturi, sht akoma dhem i madh, sepse n personin tuaj t nderuar ne mikpresim nj hierarkmartirik n ishullin ton t martirizuar. Prpjekjet tuaja t palodhshmepr hierapostolin e jashtme, pr ringritjen dhe rilindjen e Orthodhoksisn vendin e vshtir nga ana shpirtrore, n Shqipri, takohen dhe

kryqzohen me prpjekjet tona pr shptimin e atdheut ton t ndar,pr shptimin e kishave t prdhosura dhe t shkatrruara.Realizimi i vizioneve tuaja kishtare tepr fisnike na mbush me gzim

dhe optimizm dhe si nj ves freskuese i fal lehtsim popullit ton dhet gjithve ne, pr t vazhduar prpjekjet tona, derisa t mbizotrojnedhe n atdheun ton t vuajtur vlerat e liris dhe t drejtsis.

Fortlumturi,sht hera e par q vizitoni Qipron si Kryepiskop i Shqipris. Kt

vizit tuajn, nuk e marrim thjesht si nj vizit protokollare t nj PrimatiOrthodhoks, si sht zakoni n Kishn ton Orthodhokse, por e konsi-derojm si nj vizit esenciale, gjat s cils do t takoheni me vllezrt dashur m Zotin. Do t na falni gzimin t shkmbejm mendime prshtje t mdha kishtare dhe do t na ofroni nga urtsia juaj prvojattuaja t prjetimit rreth shtjeve t hierapostolis s jashtme, torganizimit t Kishs dhe t baritimit t popullit t Perndis.

- Fjalimi i Fortlumturis s Tij, Kryepiskopit t Qipros. z. Krisostom II gjat Dhoksologjis s kryer n Kishn e Shn Joanit -

Gjat qndrimit tuaj t shkurtr ktu, Vlla i Shenjt, do t keni rastint vizitoni monumente t shenjta dhe vende t respektuara mbarortho-dhokse dhe mbar t krishtera... Do t ecni n hapat e apostujve Varnava,Pavl dhe Marko e do t jehoj n mendjen tuaj msimi i krishter iapostujve, si edhe i etrve dhe msuesve t Kishs son t njzet shekuj-ve t krishter.

Do t vizitoni varret e shn Iraklidhiut, t shn Mnasonit, t shnLlazarit dhe shn Neofitit, dshmi t pakundrshtueshme t identitetitton t krishter n shekuj.

Do t keni rastin t shikoni manastiret Vasilik dhe Stavropigjik tKikos, t Maheras dhe t Shn Neofitit dhe do t njihni nga afrrrezatimin e tyre t shumplanshm dhe t shumanshm.

Por sa keq, o vlla i shenjt, nuk do t mundni dot t vizitoni varrin e

themeluesit dhe mbrojtsit t Kishs son, t Apostull Varnavs. Nukdo t keni mundsi t shikoni varrin e shn Spiridhonit dhe nuk do tmund t faleni n Manastirin e Shenjt t Apostull Andreas n Karpasia,as n kishn e shn Mamantit n Morfu, pr faktin se kjo na shtndaluar neve ktu e pr tridhjet e katr vjet me radh.

Populli ka pr tju pritur me ndjenja t nj respekti t thell dhe do ti jepet mundsia tju shpreh gzimin e tij pr pranin tuaj t ktushmedhe admirimin pr veprn tuaj t shumanshme.

Fortlumturi,Do t doja ta mbyll prshndetjen time me nj mendim tuajin, q

pasqyron personalitetin, dshirat dhe vegimet Tuaja pr Orthodhoksinsot: Sensibilizimi yn n apostullimin e prbotshm t Kishs son prbnnj element thelbsor, q t jetojm m thell Orthodhoksin, q vihetn lvizje nga mesazhi i Ngjalljes dhe merr frym n atmosfern ePentikostis.

Personalitet kishtar ndrkombtar i shklqyer

Qipros dhe qeveris, ishte Ministrii Drejtsis dhe i Rendit Publik.

N fjaln e mirseardhjes

Kryepiskopi i Qipros prmblodhidashurin, respektin dhe n veantibekimin q Kisha e Qipros merrtenga kjo vizit e Kryepiskopit Anastas.Theksoi sukseset q ka arritur Ki-sha e Qipros dhe n veanti zgjeri-min vitet e fundit t Sinodit t Shenj-t me krijimin e Mitropolive t reja,por edhe problemin e madh qmundon ishullin: ndarjen e padrejtdhe mbajtjen nn pushtim t veriutt tij, gj q i ka mohuar n faktKishs Orthodhokse t drejta ele-mentare. Shum kisha dhe mana-stire n Veri jan rrnuar. Veprat rndsishme t artit mesjetarjan shkatrruar totalisht, vjedhurose trafikuar. Besimtart nuk mundt vizitojn kishat dhe manastiret etyre. Monumente t rndsishmet trashgimis kulturore jan lnn mshir t fatit dhe po dmtohen

prdit. N veanti Varri i Apostu-llit Varnava, nxns i Apostull Pa-vlit, prhaps i krishterimit n Qiprodhe mbrojts i Ishullit sht i brak-tisur dhe i pavizitueshm. Po kshtuedhe Manastiri i Apostull Andreas,Varri dhe Kisha e Shn Epifanit etj.

Kryepiskopi Anastas gjente ras-tin q tu rikujtonte Orthodhoksvet Qipros q pikrisht ajo q ndodhn nj pjes t ishulli t tyre, n njmnyr akoma m totalitare, m tdhunshme, u b n Shqipri ngaregjimi ateist pr 23 vjet me radh,

n t gjitha enorit dhe madje edhen familjet orthodhokse.

Dhe nuk sht kjo ngjashmriae vetme: populli besimtar i Qipros,sikundr ndodh n vendin ton,kishte prvojn prekse t bashk- jetess dhe harmonis ndrfetareme popullsin myslimane t mino-ritetit turk deri para ndarjes.

Prania e madhe e gazetarven aeroport tregonte interesimin eveant t mjeteve t informimitdhe opinionit publik n Qipro prpersonin e Kryepiskopit dhe sukse-set q arrin Kisha jon n rrugn eringritjes s saj.

Ceremonia e mirseardhjes ukrye n Kishn Katedrale, nj mo-nument i vrtet kulture i krishte-r, t Shn Joan Theologut, n Lef-kosia. Qindra besimtar dhe sido-mos rinia shkollore kishte mbushurrrugt dhe oborrin e Selis sKryepiskopats pr t uruar mir-seardhjen. Pas Dhoksologjis dy

Bekimet, kur ndahen mes vllezrish dyfishohen dhe mundimet pjestohen

(vijon n faqen 4)

(vijon nga faqja 1)


4/12


Primatt e Kishave kmbyen fjali-met e rastit. Kryepiskopi Anastas

n veanti kujtoi nj lidhje t Ishullitme trevat e Shqipris s sotme qnuk e kishin parasysh aty, dhe pik-risht veprimtarin krijuese t njartisti t madh si Onufr Qiprioti.

Pasditen e s enjtes, Kryepisko-pi, s bashku me prfaqsin e Ki-shs son, vizitoi dhe kreu Prshpir-tje n Varret e Burgosura (u quajtnkshtu se kolonizatort anglezvarrosnin aty pa ua dorzuar famil- jeve, trupat e t rinjve t ekzekutu-ar q ishin ngritur pr liri), si dhe nVarrezat e Dshmorve n Lefkosia.

T nesrmen, Kryepiskopi u pritdhe pati bised vllazrore me Pre-sidentin e Qipros, z. Dhimitrios Hri-stofias. Kryepiskopi prve sukse-seve dhe vshtirsive q prballonKisha jon, foli gjat takimit edhepr prpjekjet e Shqipris dheklass s saj politike pr avancimindrejt integrimit evropian. PresidentiHristofias e informoi KryepiskopinAnastas pr ecurin e bisedimevemes dy komuniteteve t Ishullit prtu krijuar mundsia e unifikimit t

shtetit qipriot. Zoti Hristofias uinteresua gjithashtu pr mundsi treja n shtimin e kontakteve dhebashkpunimit me vendin ton. Ukmbyen dhe dhuratat e rastit.Urimi i Kryepiskopit Anastas edhepara mediave ishte pr m shummaturi, durim dhe fuqi pr nj tardhme m t begat pr Qiprondhe popullin e saj.

Liturgjia ArkihieratikeMadhshtore ishte Liturgjia

Hyjnore e prbashkt e dy Prima-tve, Kryepiskopit Anastas dheKryepiskopit Krisostomos II, si dheepiskopve t dy Kishave motra.Ajo u krye t dieln, 5 tetor, n Ki-shn madhshtore Fjetja e Per-ndilindses, n Lefkosia, enoriam e madhe e kryeqytetit.

Kisha Orthodhokse e Qipros tdieln e par t tetorit kremton kuj-timin e gjith shenjtorve q jetuan,u flijuan ose ndrruan jet n Ishu-llin e Qipros.

N mbarim t Liturgjis u lexu-an fjalimet e dy krerve t Kisha-ve. Kryepiskopi i Qipros komunikoi

vendimin unanim t Sinodit tShenjt t Kishs Orthodhokse tQipros dhe i akordoi KryepiskopitAnastas Dekoratn e Art t Apo-stullit Varnava, nderimin m t lartq jep kjo Kish.

Nga ana e tij, KryepiskopiAnastas i dorzoi Kryepiskopit tQipros nj fragment nga lipsani inderuar i Shn Kozmait t Etolis,me urimin q t prbj pr tgjith shembull n hierapostoli dhen zellin e prkushtimit.

Kryepiskopi Anastas kreu nvazhdim Prshpirtje pr Kryepsiko-pin Qipriano dhe klerikt e tjer t

Amohostos (me seli t prkohshmen Paralimni), Larnakas, si edhemanastiret e Qikut (nj nga mana-stiret m t rndsishme Ortho-dhokse n mbar botn), Maheras,Shn Neofitit, Shn Heraklitit etj.

Vizita n t gjith QipronIshte prekse kudo atmosfera

q krijohej nga qindra besimtar qgrumbulloheshin t merrnin bekimine Kryepiskopit Anastas, nga pjes-marrja e t rinjve t shkollave (ndo-nse ishin dit pune), nga kujtimetq sillnin ish-student t Kryepi-skopit n Universitetin e Athins,

t pavarur qipriot dhe zhvilloiveprimtari t jashtzakonshme nbaritimin dhe administrimin eKishs s Qipros.

Kryepiskopi Anastas, ve t tje-rash, mori pjes edhe n punimet ePresidencs s Konferencs sKishave Evropiane, n cilsin eZvendskryetarit t saj, q ishteduke zhvilluar punimet n qyetinParalimni t Qipros.

Nj surpriz t kndshme kishtepr Kryepiskopin Anastas, n cil-sin e msuesit akademik. Univer-siteti i Qipros, Rektorati, i komuni-koi Kryepiskopit vendimin unanimt senatit t institucionit pr tashpallur Doktor Nderi n Fakul-tetin Filozofik t tij. Pavarsishtkmbnguljes s Rektorit t Uni-versitetit ishte e pamundur q cere-monia e dekorimit t kryhej gjatditve t qndrimit dhe u la pr njperiudh tjetr.

Ishin t shumta personalitetet e jets publike q vizituan Kryepi-skopin pr t diskutuar me t -shtje t Kishs Orthodhokse, pro-bleme sociale bashkkohore, dimen-sionin e ri t hierapostolis etj., -

shtje n t cilat Kryepiskopi Anastassht nj dijetar i spikatur dhe njerishpirtror me maturi t rrall.

Mjaft i veant ishte fakti sekudo Kryepiskopin e takuan dhebashkbiseduan edhe qytetarshqiptar me banim t prkohshmpr pun n Qipro. Po kshtu, edheshum student shqiptar nuniversitetet e Qipros, t cilt vininposarisht dhe me nderim tveant pr ta takuar dhe marrbekimin e tij.

Pr t gjitha kto KryepiskopiAnastas foli edhe n nj emisionteleviziv ekskluziv n fashn koho-re m t ndjekur t stacionit publikRIK.

Kryepiskopi Anastas u prcollme t gjitha nderimet n aeroportinndrkombtar t Larnakas dhe meurimin pr tu rikthyer n Ishullshum shpejt. Ftesa e KryepiskopitAnastas pr Kryepiskopin e Qipros,Fortlumturin e Tij z. KrisostomosII, pr t kryer vizitn zyrtare nKishn Orthodhokse Autoqefale t

Shqipris, mbetet e hapur.(Korresp. i NGJALLJA)

Bekimet, kur ndahen mes vllezrish dyfishohen dhe mundimet pjestohen

(vijon nga faqja 3)

lart q u martirizuan nga pushtuesiturk m 8 korrik 1821, si hakmarrjepr revolucionin pr lirimin. Nprmendoren q nderon kt ngjar- je, n oborrin e kishs, u vendos njkuror n emr t Kishs Ortho-dhokse t Shqipris.

Liturgjia Hyjnore Arkihieratikeu transmetua drejtprsdrejti ngastacioni kombtar publik RIK (edhen programin satelitor), nga stacio-ni i asociuar me Kishn MEGA sidhe Radio e Kishs LOGOS.

N selin madhshtore t Krye-piskopats s Qipros u shtrua dre-ka zyrtare nga Kryepiskopi Krisos-tomos II, ku morn pjes episkopdhe klerik t dy kishave, si dheprfaqsues t qeveris, diplomat,prfaqsues t forcave politike etj.

Gjat qndrimit n Qipro, Krye-piskopi Anastas vizitoi mitropolite Lemesos, Pafos, Konstandis dhe

nga fjalt e ngrohta q i drejtohe-shin nga autoritetet e pushtetitlokal. Interesimi pr t msuar precurin e Kishs son ishte shumi madh, por edhe gjestet e dashu-ris gjithashtu. Shum qipriotanonimisht dhe kishat e tyre kan

kontribuar gjat gjith ktyre vitevepr prparimin e Kishs son. Gji-thashtu Kryepiskopi i Qipros, sideklaroi edhe para mediave dhe nprcjellje, tha se Kisha e Qipros dot jet nj nga mbshtetsit krye-sor n prballimin e nevojave tklerit Orthodhoks n Shqipri.

Manastiri i Qikut i akordoiKryepiskopit Anastas Medaljen eArt t s Trshenjts Mari tQikut.

Kryepiskopi kreu gjithashtuprshpirtje n varrin e KryepiskopitMakarios i Tret, i cili n veantikontribuoi n stabilizimin e nj shteti


5/12


Fortlumturi, Vlla shum i dashur dhe i shtrenjt m Krishtin, Kryepiskop

i Justinianis s re dhe gjith Qipros, z. Krisostom,

I bekuar qoft Perndia dhe ati i Zotit tonJisu Krisht, ati i dhembshurive dhe Perndiai do ngushllimi (2 Kor. 1-3).

1.Me ngazllim shpirtror dhe nj mallngjimt thell, gjendemi sot n Qipron heroike, kupr dy mij vjet Kisha jeton misterin e Ekono-mis Hyjnore m Krishtin nprmjet Shpirtit tShenjt. Duke adhuruar Perndin n kt kisht shenjt historike, vetvetiu mendimi yn shkon

n rreshtat e shenjtorve t ktij megaishulli tbekuar. Me gzim t madh dhe me shumshpresa gjendemi sot n mes tuaj, pr tu ngu-

shlluar n mnyr t ndrsjell dhe pr t marrfrymzim dhe fuqi nga prvoja juaj ajiopnev-matike shumshekullore, por edhe nga prvoja

juaj e fundit shpirtrore.M lejoni personalisht t shtoj se pr gjysm

shekulli mendja dhe zemra ime ka qen pranjush, duke ndjekur me shum dashuri prpjekjet,sprovat, sukseset tuaja...

Si sht e njohur, q nga viti 1991, pasnisms s marr nga Patriarkana Ekumenike,mora prsipr prgjegjsin e ringritjes s Ki-shs s Shqipris, e cila pr 23 vite (1967-1990),kishte psuar nj persekutim t pandrprer dhenga shum njerz konsiderohej si e vdekur. Mefuqin dhe hirin e Perndis, 17 vitet e fundit uringrit dhe jeton mrekullin dhe ngazllimin eNgjalljes. N agimin e shekullit t 21-t gzonnj lulzim q nuk sht par ndonjher m

par n t gjitha aspektet e jets s saj, me gji-th sprovat e mdha nga m t ndryshmet...

E dim se lutja dhe dashuria e shprehur nvepra e vllezrve tan t dashur nga Qiproja, nashoqron si n hidhrime, ashtu edhe n gzime.Sot, ndrkoh q kemi bekimin e veant ngaPerndia, q nj prfaqsi e Kishs Orthodho-kse Autoqefale t Shqipris t vizitoj pr hert par Kishn e Shenjt t Qipros, duam tfalnderojm Perndin, si edhe FortlumturinTuaj, bashk me klerin dhe popullin besimtar tKishs s shtrenjt t Qipros, pr ndjenjat Tuajavllazrore.

Kisha e Shqipris ka edhe nj bekim tjetrnga Qiproja, q sht i panjohur pr shum veta:

pranin e nj ikonografi t talentuar, t OnufrQipriotit, q punoi n trevat e Shqipris s sot-me nga fundi i shekullit t 16-t deri n dhje-

tvjeart e par t shekullit t shtatmbdhjet.N errsirn e skllavris otomane, OnufrQiprioti dha drit dhe ngushllim ndr t kri-

shtert, duke predikuar Krishtin, jo me fjal, porme bukurin e artit q pr katr shekuj meradh paqson dhe frymzon shpirtrat.

2. Duke u lutur n kt kish t shenjt, q iprkushtohet Apostullit dhe Ungjillorit JoanTheologu, n kujtesn ton jehojn fjalt e tij:Perndia sht dashuri, dhe ai q qndron ndashuri, qndron n Perndin dhe Perndia nat (1Joan 4:16), t cilat prcaktojn besimin,por edhe identitetin ton. Dhe pr m tepr edhesigurin q na fuqizon me guxim dhe guxim tpashtershm: Frik nuk ka n dashuri, por da-shuria e prsosur e nxjerr jasht frikn (v. 18).Dashuria e sinqert sht gjja m esenciale

q nj njeri mund t ofroj dhe t marr e madjen or kritike.

Me mburrje m Zotin, ndjekim heroizmin,durimin, krijimtarin e popullit fisnik t Qiprosdhe me gzim t sinqert, gjallrin shpirtroret Kishs, e cila nuk reshti pr asnj ast smbshteturi dhe frymzuari at, q t qndrojn kmb dhe i paprkulur, madje edhe nastet m tragjike.

I bekuar qoft Perndia dhe Ati i Zotit tonJisu Krisht, Ati i dhembshurive dhe Perndia ido ngushllimi, q na ngushllon ne n dohidhrim tonin, q ne t mund t ngushllojmata q gjenden n do hidhrim, me an tngushllimit me t cilin ngushllohemi edhe ne

vet nga Perndia (2 Kor. 1:3-4).Gzohemi me t vrtet Fortlumturi dhe vllai shenjt pr veprn tuaj baritore ngushlluese

ktu, si edhe pr nismattuaja n rang ndrko-mbtar. Jemi t sigurtse populli shprestarqipriot, me talentet eshumta q e ka pajisurPerndia, duke qndru-ar besnik n dashurine Krishtit, ka pr tvazhduar rrugtimin e

tij krijues n t gjithafushat dhe ka pr tkontribuar me vendos-mri n rrezatimin eOrthodhoksis n botne sotme.

Ju lutemi q t prano-ni falnderimet e zjarrtat t gjith antarvet prfaqsis s Kishs

s Shqipris pr pritjen e przemrt q na bt.Nga thellsia e zemrs urojm, q Perndia nTrini t bekoj duarhapt mundimet tuaja dhe

tu fal shndet t hekurt dhe urtsi tejpamse,q t vazhdoni t udhhiqni Kishn e Qipros nnj rrugtim gjithnj n ngjitje. T plotsoj sam shpejt dshirat dhe prpjekjet tuaja pr njzgjidhje t drejt t problemeve t tejzgjaturat megaishullit t Qipros.

Shpresojm se kjo vizit do t konsolidojgjithmon e m shum lidhjen vllazrore midisKishave lokale t Qipros dhe t Shqipris, dot na pasuroj me prvoja t reja, mendime dhevendime pr vazhdimin e shrbimit ton aty kuZoti e ka caktuar secilin, pr nj dshmi t pr-bashkt t Krishtit t kryqzuar dhe t ngjallurn botn e paqet, me shum forca dhe q varetn mnyr t ndrsjell.

Fjala prshndetse e Fortlumturis s Tij, Kryepiskopit t Tirans,Durrsit dhe gjith Shqipris Anastasit, gjat Dhoksologjis n Kishn Katedrale

t Shn Joan Theologut, 2 tetor 2008


6/12


N emr t Atit, Birit dhe Shpirtit t Shenjt1.Me Hirin e Perndis, primatt dhe prfaqsuesit e Kishave Ortho-dhokse vendore u mblodhm nga 10 - 12 tetor 2008, n Fanar, me fte-sn dhe nn kryesimin e t Parit ndr ne, t Patriarkut Ekumenik Var-tholomeut, me rastin e shpalljes s ktij viti, si vit i Apostullit t Kombe-ve, Pavlit. Me dashuri vllazrore trajtuam shtje q shqetsojn Ki-shat Orthodhokse. N t njjtn koh, duke marr pjes n veprimtaritfestive pr nder t ktij evenimenti, celebruam s bashku EukaristinHyjnore n Kishn e Gjithprndershme Patriarkale t Fronit Eku-menik, sot m 12 tetor 2008, t Dieln e Etrve t Shenjt t SinoditVII Ekumenik t Nikeas. Gjat ktyre ditve morm forc me an ts vrtets s dhuratave t prkujdesjes hyjnore ndaj Apostullit tKombeve, nprmjet t cilave doli n pah si nj en e zgjedhur(Vep. 9:15) e shklqyer e Perndis dhe shembull i shklqyer i shrbimitapostolik t trupit kishtar.Mbar Kisha Orthodhokse, duke nderuar kt Apostull gjat vititshptimtar n vazhdim, e paraqet at si shembull prpara trsis s

saj pr dshmimin e besimit ton n ditt e sotme ndaj atyre q janafr dhe atyre q jan larg (Efes. 2:17).

2.Kisha Orthodhokse, me ndrgjegjshmrin e interpretimit autentikt doktrins s apostullit t kombeve n koh paqeje dhe n koh tvshtira, t rrugtimit t saj historik dymijvjear, mund dhe duhet tparaqes prpara bots bashkkohore jo vetm doktrinn mbi rive-ndosjen e unitetit t mbar gjinis njerzore, por edhe at mbi prbotshm-rin e veprs s Tij shptimtare, nprmjet s cils kaprcehet doprarje e bots dhe pohohet natyra e prbashkt e t gjith njerzve.Megjithat, paraqitja me besueshmri e ktij mesazhi shptimtarpresupozon edhe kaprcimin e mosmarrveshjeve brenda KishsOrthodhokse nprmjet zbutjes s nxitjeve nacionaliste, raciste apoideologjike, sepse vetm kshtu fjala e Orthodhoksis do t ket jehonn e duhur n botn e sotme.

3.T frymzuar nga doktrina dhe vepra e Apostull Pavlit, theksojms pari rndsin q ka pr jetn e Kishs dhe, n mnyr t veant,pr shrbesn e t gjith neve, detyra e apostullimit, n baz t poro-sis s fundit t Zotit: do t m jeni dshmitar edhe n Jerusalemedhe n gjith Juden edhe n Samari edhe deri n fund t dheut(Vep. 1:8). Ungjillzimi i popullit t Perndis, por edhe t atyre qnuk besojn te Krishti, prbn pr Kishn detyr supreme. Kjo detyrnuk duhet prmbushur me agresivitet apo me forma t ndryshmeproselitizimi, por me dashuri, prulsi dhe nderim ndaj identitetit tdo njeriu dhe veorive kulturore t do populli. N kt prpjekjeapostullimi duhet t kontribuojn t gjitha Kishat Orthodhokse dukenderuar rendin kanonik.

4.Kisha e Krishtit ushtron sot shrbesn e saj n nj bot q evoluohetme shpejtsi, e cila sht tashm e ndrlidhur fal mjeteve t komu-nikimit dhe zhvillimit t mjeteve t komunikacionit dhe teknologjis.Por n t njjtn koh rriten edhe prmasat e thuajtzimit, t pra-rjeve dhe konflikteve. T krishtert theksojn se burimi i ksaj gjendjejesht largimi i njeriut prej Perndis. Asnj shndrrim i strukturaveshoqrore dhe i rregullave t sjelljes nuk sht i aft ta shroj ktgjendje. Kisha thekson gjithmon se mkati mund t luftohet vetmnprmjet bashkpunimit t Perndis me njeriun.

5. N kto kushte, dshmia bashkkohore e Orthodhoksis pr pro-

blemet e akumuluara t njeriut dhe t bots bhet imperative, jo vetmpr evidentimin e shkaqeve t tyre, por edhe pr prballimin e menj-

hershm t pasojave t tyre tragjike. Kundrvniet e ndryshme nacio-naliste, raciste, ideologjike dhe fetare ushqejn vazhdimisht pshtjellimet rrezikshme jo vetm pr sa i prket unitetit t padiskutueshm ontologjikt gjinis njerzore, por edhe marrdhnieve t njeriut me krijimin hyjnor.Shenjtria e personit njerzor ndrydhet n rivendikime t pjesshme tindividit, ndrsa marrdhnia e tij me pjesn tjetr t krijimit hyjnor innshtrohet arbitraritetit utilitar apo edhe abuziv t tij.Kto prarje t bots sjellin nj pabarazi t padrejt n pjesmarrjen enjerzve ose edhe popujve n t mirat e Krijimit; privojn miliarda njerznga t mirat themelore dhe i ojn ata drejt mjerimit t personalitetitnjerzor; nxisin emigrime masive popullsish, dallime dhe konflikte fetaredhe shoqrore dhe krcnojn kompaktsin e brendshme tradicionalet shoqrive. Kto pasoja jan akoma m t rnda, sepse lidhen ngushtme shkatrrimin e mjedisit natyror dhe t ekosistemit n prgjithsi.

6.T Krishtert Orthodhoks ndajn bashk me njerzit e tjer t planetit,fetar apo jofetar, prgjegjsin pr krizn bashkkohore, sepse ose to-

leruan, ose bn kompromis t pathelluar me zgjedhjet ekstreme t njeriutpa nj kundrvnie t besueshme ndaj tyre t fjals s besimit. Si rrjedhoj,kan edhe ata detyrimin madhor pr t kontribuar n kaprcimin eprarjeve t bots.Doktrina e krishter pr unitetin ontologjik t gjinis njerzore dhe tkrijimit hyjnor, ashtu si shprehet nprmjet t gjith misterit t veprsshptimtare m Krishtin, prbn bazn themelore pr interpretimin emarrdhnieve t njeriut me Perndin dhe botn.

7. Prpjekjet pr mnjanimin e fes nga jeta shoqrore prbjn prirjet prbashkt t shum shteteve bashkkohore. Ndrkoh, parimi ilaicitetit t shtetit mund t ruhet, por interpretimi i tij si margjinalizimradikal i fes n t gjitha sferat e jets sht i papranueshm.

8.Humnera midis t pasurve dhe t varfrve zgjerohet n mnyr drama-tike pr shkak t krizs ekonomike, e cila sht zakonisht rezultat i spe-kulimit maniak nga ana e faktorve ekonomik dhe i nj veprimtarie eko-nomike t shtrembr, e cila, kur privohet nga dimensioni dhe sensibilitetiantropologjik, nuk i shrben, prfundimisht, nevojave reale t njerzimit.Ekonomi rentabl sht ajo, e cila ndrthur efikasitetin me drejtsindhe solidaritetin social.

9. N lidhje me marrdhniet midis besimit t krishter dhe shkencavepozitiviste, Kisha Orthodhokse u sht shmangur prpjekjeve pr tkrkuar tuteln e evolucionit t krkimit shkencor dhe pozicionimit ku-ndrejt do shtjeje shkencore. Pr botkuptimin orthodhoks, liria e kr-kimit prbn dhurat hyjnore pr njeriun. Por n t njjtn koh, sipas

ktij pohimi, Orthodhoksia evidenton rreziqet q fshihen n disa arritjeshkencore t caktuara, caqet e dijes shkencore dhe ekzistencn e njdijeje tjetr, e cila nuk sht n varsin e drejtprdrejt t fushs shke-ncore. Kjo dije shfaqet shumfish e domosdoshme pr prcaktimin e sa-kt t kufijve t liris dhe vlersimin e denj t fryteve t shkencs me ant kufizimit t egocentrizmit e t respektimit t vlers s personit njerzor.

10.Kisha Orthodhokse beson se progresi teknologjik dhe ekonomik nukduhet lejuar t oj drejt shkatrrimit t mjedisit dhe shterimit t burimevenatyrore. Pangopsia pr t knaqur dshirat materiale on n varfrimine shpirtit t njeriut dhe t mjedisit. Nuk duhet harruar se pasuria natyrore edheut nuk sht vetm pron e njeriut, por para s gjithash, krijim i Per-ndis: I Zotit sht dheu dhe plotsia e tij, bota dhe gjith sa banojn n t

(Psalmi 23:1). Duhet t kujtojm se, jo vetm brezat e sotm, por edhe tardhshmit, kan t drejta mbi t mirat natyrore, t cilat na i ka dhn Krijuesi.

MESAZH I PRIMATVE T KISHAVE ORTHODHOKSE


7/12


11. Duke mbshtetur n mnyr konstante do prpjekje paqsore prnj zgjidhje t drejt t konflikteve t lindura, prshndesim qndrimin eKishave t Rusis dhe Gjeorgjis ndaj konfliktit t armatosur t kohvet fundit dhe bashkpunimin vllazror t tyre. N kt mnyr t dyjakto Kisha kryen detyrn e shrbess s paqtimit. Shpresojm se prpje-kjet reciproke kishtare do t kontribuojn n kaprcimin e pasojave tragji-ke t operacioneve ushtarake dhe pajtimin sa m t shpejt t popujve.

12. N pshtjellimin e madh t epoks n t ciln jetojm, institucioni ifamiljes dhe i martess jan n kriz. Kisha, me shpirt mirkuptimi ndajkushteve t reja komplekse sociale, e ka pr detyr t krkoj mnyrapr t mbshtetur shpirtrisht dhe, n prgjithsi, pr t inkurajuar familjete reja dhe ato me shum antar.N mnyr t veant, t drejtojm vmendjen ton ndaj t rinjve, prti ftuar ata t marrin pjes aktive si n jetn adhuruese dhe shenjtrueseashtu dhe n veprn apostolike dhe sociale t Kishs, duke i pruar asajshqetsimet dhe aspiratat e tyre, prderisa kta t rinj jan jo vetm eardhmja, por edhe e tashmja e Kishs.

13.Ne, primatt dhe prfaqsuesit e Kishave shum t Shenjta Ortho-dhokse, duke qen thellsisht t ndrgjegjshm pr rndsin e proble-meve t lartprmendura dhe duke luftuar pr prballimin e shpejt ttyre si shrbtor t Krishtit dhe kujdestar t mistereve t Perndis(1 Kor. 4:1), deklarojm prej ksaj selie t Kishs Parfronse dheriafirmojm:

a)Qndrimin dhe detyrimin ton t palkundur pr t siguruar unitetine Kishs Orthodhokse n besimin e Etrve tan, q iu dha nj hershenjtorve (Juda 3), n po at Eukaristi Hyjnore t saj t prbashktdhe n zbatimin me besnikri t sistemit kanonik t drejtimit t Kishsnprmjet trajtimit me shpirt dashurie dhe paqeje t problemeve q lindinn marrdhniet tona me njri-tjetrin.

b) Vullnetin ton pr shrimin sa m t shpejt t do anomaliekanonike, q sht pasoj e kushteve t caktuara historike dhe nevojavepimantike, si n rastin e t ashtuquajturs Diaspora Orthodhokse, pr tkaprcyer prfundimisht do ndikim t mundshm q sht i huaj preklesiologjin orthodhokse. N kt drejtim, prshndesim propozimin e

Patriarkans Ekumenike pr t thirrur pr kt problem, ashtu si edhepr vazhdimin e prgatitjeve t Sinodit t Madh t Shenjt, Konferenca

Mbarorthodhokse brenda vitit t ardhshm 2009, n t cilat, sipasrendit dhe praktiks para Konferencs Mbarorthodhokse t Rodit, dot ftoj t gjitha Kishat Autoqefale.

c) Dshirn ton q, me gjith vshtirsit q mund t hasim, tvazhdojm dialogun teologjik me t krishtert e tjer, por edhe dialogunndrfetar, sidomos me Judaizmin dhe Islamin, prderisa dialogu prbnt vetmen mnyr zgjidhjeje t mosmarrveshjeve midis njerzve,sidomos n nj periudh si kjo e sotmja, ku do lloj prarjeje prmbanedhe at n emr t fes, krcnojn paqen dhe unitetin midis njerzve.

d) Mbshtetjen ton pr nismat e Patriarkans Ekumenike, si edhet Kishave t tjera Orthodhokse, pr mbrojtjen e mjedisit natyror. Krizae sotme ekologjike, e cila i atribuohet edhe shkaqeve shpirtrore e morale,e bn imperative detyrn e Kishs pr t kontribuar n mbrojtjen e krijimitt Perndis prej pasojave t gryksis njerzore nprmjet mjeteveshpirtrore q ajo disponon. N kt drejtim, riafirmojm caktimin e 1 Shta-torit, dits s par t vitit kishtar, si dita e lutjes s veant pr mbrojtjene krijimit t Perndis dhe mbshtesim futjen e shtjes s mbrojtjess mjedisit n veprimtarin katekiste, predikuese dhe n at baritore nprgjithsi t Kishave tona, ashtu si tashm po ndodh n disa prej tyre.

e) Vendimin pr t kryer veprimet e nevojshme pr t krijuar njKomision Ndrorthodhoks pr studimin e shtjeve t bioetiks, prt cilat bota pret pozicionimin e Orthodhoksis.

Duke iu drejtuar si m lart popullit orthodhoks kudo ku ndodhet dhebots mbar, urojm prsri dhe prsri q paqja, drejtsia dhedashuria e Perndis t mbizotrojn prfundimisht n jetn e njerzve.

Atij q ka fuqin t bj shum her m tepr mbi t gjitha sa krkojmose mendojm, sipas fuqis q vepron n ne, atij i qoft lavdia nkishn, n Jisu Krishtin (Efes. 3:20-21). Amin.

Fanar, 12 tetor 2008.

+ Vartholomeu i Konstandinopojs, + Theodhori i Aleksandris, + Ignati iAntiokis, + Theofili i Jerusalemit, + Aleksi i Mosks, + Amfilohu i Malitt Zi (prfaqsues i Kishs s Serbis), + Laurenti i Transilvanis(prfaqsues i Kishs s Rumanis), + Dometiani i Bidinit (prfaqsues iKishs s Bullgaris), + Jerasimi i Zukdidit (prfaqsues i Kishs sGjeorgjis), + Krisostomi i Qipros, + Jeronimi i Athins, + Jeremia i Vrtslavit

(prfaqsues i Kishs s Polonis), + Anastasi i Tirans, + Kristofori iekis dhe Sllovakis.

Patriarkana

Ekumenike

e Konstandinopojs,

Kisha

e Shn Gjergjit.

ast nga punimet

e Takimit Historik

t Primatve

t Kishave

Orthodhokse.


8/12


Q nga viti 1994 Kisha Ortho-dhokse Autoqefale e Shqipris katreguar interes t veant pr stu-dentt q kryejn studimet e tyreuniversitare n universitetet e Tira-ns. Takimet e para zhvilloheshinnpr dhomat e studentve, dheshum shpejt u pa e domosdoshmemarrja me qira e nj salle, n tciln organizoheshin jo m takimen grupe t vogla, por takime n tcilat merrnin pjes m shum se 60student, Liturgji Hyjnore nj hern jav dhe shum aktivitete t tje-ra, si konferenca, ekskursione etj.

Duke njohur m nga afr nevojat e shumta t studentve, si edhe

mungesn e madhe t nj drejtimishpirtror, t mbshtetur edhe nprvojn e viteve, n vitin 1995 uzgjerua edhe m tej numri dhe llojete aktiviteteve q Kisha jon ofrontepr ta. Gjat t njjtit vit rreth 150student mblidheshin 2 her n javpr biseda shpirtrore, aktivitetekulturore dhe argtuese etj. Ktoaktivitete organizoheshin n nj sa-ll t vogl t marr me qira pranQytetit Studenti. Pjesmarrja naktivitete t tilla u dha mundsi stu-dentve t msonin sesi t prballo-nin m leht vshtirsit q karak-terizonin jetn studentore, t hidh-nin themelet e jets me Zotin, siedhe t ndrtonin miqsi q theme-loheshin n shoqrin e dashuris,ku n qendr t t gjithave t ishteKrishti.

N vitin 2005, Kisha bleu njndrtes e cila tani funksionon siQendra Studentore e Kishs Ortho-dhokse. Pasja e nj ambienti m tprshtatshm bn t mundur rritjene numrit dhe cilsis s shrbimevepr studentt. Tani studentt gjejn

n Qendrn Studentore salln etakimeve dhe shoqrizimit, salln ekompjuterve, salln e studimit,bibliotekn me libra artistik, fetar,shkencor dhe akademik si edheartikuj t ndryshm kishtar. Ajosht shum pran Qytetit Studenti,n rrugn Pjetr Budi.

Qendra Studentore sht ehapur do dit nga ora 900-2000.

Studentt vijn n Qendr prt punuar n kompjuter, pr tstudiuar pr provimet e tyre, prtu lodhur, pr t kaluar koh menjri-tjetrin, si edhe pr t marrpjes n aktivitetet e Qendrs. Ajosht nj fole e bekuar q i mbledht gjith, nj streh e sigurt ku stu-dentt mund t gjejn ngrohtsi,vendi ku mund t gjejn frymzimdhe shpres pr t ardhmen, vendiku mund t hedhin themelet prbesimin e krishter, ose t rriten nt nse jan tashm t krishter.

Veprimtarit studentore t Qendrs:

- do t mart ora 1700 takimi javor me tema t ndryshme.

- do t enjte orn 1700

orga-nizohet takimi i Studimit Biblik dhelutja e prbashkt.

Q ENDRASTUDENTORE E K ISHSO RTHODHOKSE

T jetojm s bashku n nj komunitet dashurie

- do t premte, takimi prkursin e punimeve t ndryshmeartizanale. Studentt msojn puni-me t ndryshme, si thurje kryqi merruaza ose me fije, thurje kombos-kinsh, qndisje me punim kryqi,punime t ndryshme n alli, brjedhe zbukurim kartolinash etj.

- do t shtun ora 0800

nQendrn Studentore zhvillohet Li-turgjia Hyjnore, e drejtuar nga atViktor Brdufi. Pas Liturgjis stu-dentt bjn veprimtari t ndryshme.

Pr t gjith studentt e papag-zuar q kan dshir t bhen an-tar t Kishs son, Qendra Stu-dentore ofron msime mbi besimine krishter, t cilat prgatitin stu-dentt pr pagzim. Gjat festave siKrishtlindje, Pashk, ditt e emravet studentve, ditlindjet, etj. Qe-ndra organizon aktivitete t vean-ta dhe argtuese pr ta.

N Qendrn Studentore jan

instaluar 7 kompjuter n mnyrq t ndihmojn studentt t rritinnjohurit e tyre kompjuterike dheti prdorin ata pr nevojat e tyren universitet. Pr studentt ofro-hen kurse kompjuteri pr formiminbaz, Word, Excel, Power Point etj.

N t ekziston edhe nj biblio-tek, e cila prmban rreth 1000 li-bra q lidhen me degt prkatseq studentt ndjekin, si edhe me be-simin e krishter orthodhoks. Bi-blioteka i ndihmon studentt n gje-tjen e materialeve t ndryshme.

Gjat vitit akademik Qendraorganizon 2 pelegrinazhe triditoreme studentt. Rreth 20 student

marrin pjes n do pelegrinazh, icili ka t bj me vizita n kishatdhe manastiret e vjetra n Shqipri,

njohje me vendet historike dhe shiji-min e natyrs s mrekullueshme nvende turistike.

do vit zhvillohen 2 takime stu-dentore. Temat e tyre i ndihmojnstudentt t njohin dhe jetojn jetne Krishtit dhe t din si t prballoj-n problemet e ndryshme sociale. Gji-

thashtu pr studentt ofrohen traj-nime mbi shtje t ndryshme socia-le, t cilat organizohen n bashk-punim me Zyrn Diakonia Agapes.

Shrbimi q Kisha jon ofronnprmjet Qendrs Studentore kasi mision krijimin e nj mjedisi qmbshtet dhe ndihmon studentt qstudiojn dhe jetojn larg familjevet tyre. Qendra Studentore e udh-hequr nga motoja e sajS bashkun gjurmt e Krishtit ka si q-llim t ofroj mbshtetje pr stu-dentt, duke kontribuar n krijimine nj rinie t shndetshme.

Ana Baba


9/12


Me krkesn e besimtarveorthodhoks me origjin shqiptarenga disa qytete t Ameriks dhe

n Kanada, Hirsia e Tij Ilia Ketri,nga 28 gushti deri m 15 shtator,kreu nj udhtim n disa qytete, nFiladelfia, ikago, Detroit dhe nToronto, duke br Liturgji Hyjnoren shqip pr besimtart orthodho-ks shqiptaro-ameriakan dhe be-simtart e ardhur pas vitit 1990. Aishoqrohej nga psalti i Kishs Shqip-taro-amerikane t Shn Trinis, nBoston, Aleko Dhima.

Ndalesa e par ishte qyteti i bu-kur i Filadelfias, i mbushur me nj

numr t madh besimtarsh meorigjin nga Shqipria. M 29 gushtditn e kujtimit t Prerjes s Kryess Shn Joan Pagzorit, n KishnOrthodhokse Shqiptaro-Amerikaneq mban emrin e Shn Pjetrit dheShn Pavlit, ose si e quajn q ngathemeli i saj si kisha e Beratit, ecila sht nn varsin e EpiskopNikonit, u krye Liturgjia Hyjnorenga Imzot Ilia.

N kt dit t shnuar, n ktkish, me mirplqimin e Hirsiss Tij Nikonit, u b dhe dorzimin dhjak i Andrea Rubis, i ri shqip-

taro-amerikan q ka kryer Semi-narin Teologjik t Shn Vladimiritn New York.

Andrea Rubis, i cili flet shummir shqip, ka shrbyer pr njkoh edhe n Shqipri. Andreasht nipi i shqiptaro-amerikanitXhon Xhozef, aq i dgjuar dhe injohur pr ndihmn q u ka dhnshqiptarve t ardhur n Amerikpas vitit 1990.

N mesh merrnin pjes dheprifti i ksaj kishe, at Stefani, at

Marko i ardhur nga Bostoni dhe dydhjakon, ku njri nga ata ishtevllai i Andreas, Grigori.

Pasdite u b nj vizit n kishntjetr shqiptaro-amerikane t shnJoan Gojartit. Kjo kish kaq e bu-kur, e madhe dhe e frekuentuar ngabesimtar t shumt t ardhur nFiladelfia nga Gjirokastra, Labovae Zhaps, Zagoria, Lunxhria,Dropulli, Prmeti, Kora e zona ttjera t Shqipris ndodhet nqendr t qytetit.

M 1 shtator Imzot Ilia bri njvizit n kishn e Shn Dhimitritn ikago, ku u pritn me prze-

mrsi nga prifti i saj at Apostoli, icili pasi i njohu ata me kt kishaq t bukur, u foli atyre se jan tshumt shqiptart q vijn pr tupagzuar.

M datn 6 shtator n mbrmjeImzot Ilia ishte ftuar n ceremoni-n e festimit t 85-vjetorit t shoqa-ts qytezare Prparimi t ika-gos.

Kjo ceremoni u krye n nj sallmadhshtore, ku t binte n syorganizimi i prsosur, fjalimet e

oratorve q shprehnin t gjithamallin e dashurin pr Shqiprin,Korn dhe fshatin e tyre, Qytezn.

T nesrmen, m 7 shtator, nkishn e bukur t Shn Nikolls tikagos u krye Liturgjia Hyjnore et diels para Lartsimit t Kryqit.Ajo u zhvillua krejtsisht n shqipdhe u kryesua nga Imzot Ilia dheprifti i saj, at Filip Kufo dhe u ndoqnga besimtar t shumt.

Pas marrjes s kungimit, ImzotIlia kreu predikimin e rastit t cilinn fillim ia dedikoi fmijve t

M 6 tetor 2008 ndrroi jet motra jon m Krishtin, Kristina (Luljeta)Rugji. N mosh t re, Kristina u paralizua nga nj smundje e rnd, equajtur distrofi muskulare. Disa vite ajo i kaloi n shtpi, n qytetin eSarands dhe m pas u shtrua n spitalin neurologjik, n Tiran, ku grat Lidhjes Orthodhokse bashk me klerik dhe t rinj t Kishs son,shkonin shpesh dhe e vizitonin. M 24 janar 1998, Luljeta u pagzuadhe mori emrin Kristina. Jisu Krishti m jep mua dashuri, shpres dhepaqe. Un jam e bindur se Ai sht miku im m i ngusht, Zoti dhe

Shptimtari i jets sime- thoshte ajo me ngazllim pas pagzimit. Njrol t veant pr formimin e saj t krishter luajti ati shpirtror, atLuka, pr t cilin Kristina ruajti nj respekt dhe mirnjohje t thell gjatgjith jets... Ajo u b nj pasuese e nxeht e Krishtit dhe ndonse eshtrir n krevat, n gjendje gjysm t paralizuar, predikonte vazhdimishtUngjillin te vajzat e reja dhe njerzit e tjer q e vizitonin. Gjithashtu, ajoprgatiti pr lexuesit dy vllime me poezi ku shpreh shpirtin e saj poetik,t brisht e t ndjeshm ndaj dhimbjeve e gzimeve, sfidave dheprpjekjeve gjat dallgve t jets.

N fillim t viteve 2000, Kristina doli nga spitali dhe u strehua n njdhom t vogl, n shtpin e nj mikes s saj, Margarits. Nj gruazemrbardh, e cila u prkujdes nga afr pr t gjitha problemetshndetsore t saj. Grat dhe t rinjt orthodhoks mbajtn lidhje tngushta me Kristinn deri n fund t jets s saj. Ato e vizitonin shpeshn shtpi dhe e ndihmonin pr t zgjidhur shum vshtirsi shpirtrore,sociale dhe financiare. Her pas here, Kristina merrte pjes gjallrisht

Nj shembull i gjall besimin aktivitete t ndryshme t Kishs pr Krishtlindje, Pashk dhe festate tjera si n manastirin e Shn Joan Vladimirit, Manastirin e ShnVlashit, kampe verore etj.

N vitin 2004, Kristina krijoi Shoqatn e Paraplegjikve Shpres eDashuri, ku merrnin pjes 30 persona me distrofi muskulore, m tipiktnga rrethe t ndryshme t vendit. Prirjet intelektuale, artistike dhe shpirtii paepur plot guxim, t shoqruar me nj pun t palodhur e shumvjeare,e ndihmuan Kristinn t hartoj nj projekt shum t vlefshm dhe me

nj vizion largpams n dobi t personave t smur. N projektparashtrohej ngritja e nj qendre rehabilitimi pr personat e smur, equajtur Shtpia e Prbashkt, ku t smurt do t ndjekin nj programt pasur ditor q do ti aftsoj ata fizikisht e shpirtrisht dhe do tzvoglojn ndjenjn e inferioritetit, duke u inkuadruar m mir n shoqri.Pr t realizuar projektin, Kristina u prball me shum vshtirsi, porfal natyrs s duruar dhe kmbnguljes s palodhur, ajo arriti t marraprovimin nga Bashkia e Tirans, pr nisjen e aktivitetit t Qendrsditore n Laprak. Prve instancave shtetrore, Kristina fitoi besimindhe dashurin e disa donatorve dhe fondacioneve t huaja qe u treguant gatshm ta ndihmonin financiarisht. Ajo e gzoi Qendrn pr 7 muajdhe ndjeu pran dashurin dhe mirnjohjen e thell t antarve t smurme t cilt ishte e lidhur. Ndoshta dikush tjetr do ta vazhdoj m tejveprn humane e plot sakrific, kuraj e dashuri t motrs s shtrenjt,Kristina.

Prgatiti: Rajmonda Shqevi

Udhtim shpirtror n SHBA dhe Kanada

- Hirsi Ilia Ketri meshoi n disa kisha orthodhokse shqiptaro-amerikane -

(vijon n faqen 10)


10/12


Shn Averki ishte episkop iIerapolit n Frigji (pjesa perndi-more e Azis s Vogl) nn pera-ndorin e filozofit dhe persekutuesitt t krishterve, Mark Aurelit(161-180). Ky i fundit kishte urdh-ruar q t kremtoheshin n t gjithperandorin festa madhshtore prnder t perndive pagane dhe idetyroi t gjith t merrnin pjesn to, me qllim q t dallonte tkrishtert q kishin guxim t mos innshtroheshin perandorit. Kurbanort e Ierapolit ofronin sakrifi-cat e tyre dhe jepeshin n shthurjete zakonshme t ktyre festave de-moniake, Averki u trhoq n shtpi-

n e tij i vetm dhe i lutej me lotZotit q ta mshironte popullin epaditur. Kshtu pati nj vizion dhemori nga nj engjll urdhrin pr tprishur tempujt e Apolinit dhe tperndive t tjera pagane. Plot fuqinga ky urdhr hyjnor, Averki u ngritdhe shkoi natn t rrzonte statujate pashpirt. T nesrmen, duke zbu-luar kt spektakl, i cili tregontekotsin e kultit t tyre, banortshpejtuan tek episkopi q ta vrisnin.Ai nuk u largua, por shkoi n tregpr tiu msuar publikisht besimine vrtet. Ky guxim e shtoi trbimine turms, por u ndal kur shenjti sh-roi tre t demonizuar me ndihmne nj shkopi q m par me an ttij kishte rruar idhujt. Turma uqetsua, dgjoi n fillim me frik em pas besuan me gjith shpirt teKrishti Perndi. Pesqind prej tyreu pagzuan at dit. Nuk ishinvetm banort e atij qyteti q vrapuan

n pallatin mbretror ku perando-resha Faustina e priste me ankth epadurim. E bija sa e pa shenjtin patit dridhura dhe tronditje t dhun-shme. Demoni iu lut shrbtorit tZotit t mos e mundonte m shumdhe ta lejonte t kthehej nga kishteardhur: d.m.th. ashtu si shenjti ngaFrigjia. Averki e lejoi dhe e urdhroiq t merrte me vete nj mastempulli guri q ndodhej n qytet dheshrbente pr kultin e paganve.Pr udi, t gjith banort t mble-dhur pran tij e pan demonin tdilte nga vajza dhe iu drejtua Azisduke mbajtur nj gur t madh,shenj e fuqis s t krishterve

mbi demont. Si falnderim, pera-ndoresha krkoi ta mbulonte Aver-kin me ar, por ai refuzoi, dhe mpas si qndroi n kryeqytet pr tforcuar t krishtert me fjaln dhemrekullit e tij, mori urdhr ngaPerndia pr t shkuar n Siri.

N fillim shkoi n Antioki, pastajn Apame dhe luftoi lavdishmkundr herezis s Markionit. Prejandej, liroi Eufratin, shkoi n Nisibdhe prshkoi gjith Mesopotaminpr t pastruar nga herezia krahinatku kishte ende gjurm. Asnj epi-skop i asaj kohe nuk kishte shpallurfjaln e Perndis n kto vendet largta, prandaj Averkit iu dhaedhe emri i barabart me apostujt.

Nga Masopotamia, ai u kthyen Silici, Likaoni, Pisidi, dhe u ri-kthye pas shum vitesh n atdheune tij. Atje u prit me entuziazm ngagrigja e tij. Vazhdoi t katekizonte,pagzonte, t shronte t smur

besimtarve, t cilt mbushnin ra-dht e para n stolat e kishs. Atakishin ardhur me prindrit e tyre atdit t fillimit t shkolls shqipe(shkolla diellore) q zhvillohet dovit n at kish.

Pas Liturgjis, n hollin e madh,Imzot Ilia duke shkuar n do tavo-lin pran besimtarve t shumt,zhvilloi me ta biseda t przemrta,duke u premtuar se do t vinte prsri.

T nesrmen, po n kt kisht Shn Nikolls, Imzot Ilia merastin e t kremtes s shnuar t

Lindjes s t Trshenjts Mari,kreu Liturgjin Hyjnore.

M 9 shtator Imzot Ilia u nis prn Detroit. N kt qytet me shu-mic t madhe shqiptaro-ameri-kane, por edhe t ardhur pas vitit1990, morn takim me shum be-simtar orthodhoks, t cilt fal-nderuan Hirsin e Tij pr interesi-min dhe kujdesin q tregon pr tvizituar dhe zhvilluar pr ta Liturgjin gjuhn shqipe.

M 11 shtator u nis pr n To-ronto t Kanadas, etapa e fundit.Aty u takua me grupin organizator

t shqiptaro-amerikanve t ktijqyteti, t cilt njoftuan besimtartorthodhoks pr Liturgjin q dokryhej t dieln, m 14 shtator, nmjedisin e Kishs Anglikane tShn Trinis, n Toronto, n ditnaq t shnuar t Lartsimit tKryqit t Shenjt. Kt lajmrim edha dhe televizioni i Torontos npasqyrn shqiptare.

M 14 shtator n kt kish q nmngjes filluan t vinin besimtar tshumt orthodhoks t ktij qyteti.Besimtart q mbushnin sallnndoqn plot prkushtim Liturgjin

Hyjnore n gjuhn e tyre amtare.Pas ksaj, besimtart u mblo-

dhn n nj mjedis t kishs, kufalnderuan Hirsin dhe shfaqndshirn dhe krkesn q Liturgjit tilla t zhvillohen sa m shpeshdhe n fund krkuan q Imzot Iliati vizitonte prsri m 26 tetor, di-tn e Shn Dhimitrit, krkes q uaprovua me knaqsi nga Episkopi.

Liturgjia u regjistrua nga Tele-vizioni i Torontos pr tu transme-tuar n emisionet e posame.

Aleko Dhima

dhe t nxirrte demon. Shkroi njlibr mbi drejtimin shpirtror prklerin. Pasi prgatiti pasues, shkoin nj mal t lart pr tu lutur. Brit rridhte nj burim me uj t nxeh-t dhe iu zbulua dita e fjetjes. Zbritiather n qytet dhe prgatiti va-rrin mbi t cilin gjendet i shkruarky mbishkrim:

Qytetar i nj qyteti madhshtor,e bra kt varr kur isha ende gjallpr prehjen e trupit tim. Emri imsht Averki. Jam dishepull i njBariu t pastr i cili kullot delet etij n male, lndina, q shikon gjith-ka. Ai m ka msuar Shkrimetbesnike t Jets, m drgoi n Ro-

m pr t soditur qytetin sovrandhe t shikoj Mbretreshn e ve-shur me ar. Pash ktu nj popullq mban vul t ndritshme...

Pash lndinat e Siris dheNisibn e shklqyer. PrshkovaEufratin duke patur gjithmon sishoqrues Pavlin. Besimi kudo mdrejtoi. Kudo m shrbeu nj peshknga burimi i pastr, shum i madh,q peshkoi nj virgjresh e pas-tr. Ajo e jep te miqt e saj pr tangrn. Ka nj ver t kndshme qe jep bashk me bukn... (Kymbishkrim ruhet edhe sot n njmuze t Roms).

Si mbaroi prgatitjet pr largi-min e tij nga kjo bot, mblodhi tafrmit pr tiu thn lamtumir,dhe si ngriti syt e duart drejt qiellit,fjeti pr tu bashkuar me korin eengjjve.

Prktheu Eleni Pani

Shn Averki i barabart me apostujt, episkop i Ierapolit(22 tetor)

- Hirsi Ilia Ketri meshoi n disa kisha orthodhokse shqiptaro-amerikane -(vijon nga faqja 9)

te shenjti pr t msuar apo shruar,por edhe ata t krahinave fqinje.

Mrekullit q bri Averki ishint shumta, aq sa fama e tij arriti teperandori n Rom. Mark Aureli ekrkoi shenjtin, pasi vajza e tij, ecila ishte n prag t martess,vuante nga nj frym e keqe. Gjatudhtimit t tij Averki shprndaushum t mira nga mrekullit qbri dhe nga fuqia e fjals s fry-mzuar. Kur arriti n Rom, e uan


11/12


Kalendari iLiturgjive Hyjnore,

NNTOR 2008

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 234 117, 235 095.Fax: 232 109

Shtypurn shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris

Del nn kujdesine Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

1 E Shtun Anargj. Kozma eDamian nga Azia. Oshd. i ri

Jakovi etj.2 E Diel 5 LLUKAIT.Dsh.Akindini, Pigasi etj. Andoni iSelanikut.8 E ShtunKryeengjjt Mihail eGavriil dhe Fuqit e Patrup. 7 LLUKAIT. Nektari i Penta-pojs. Dsh. Onisifori, Porfiri.E Mart Dsh. Minai,Viktori,Vicenti, Stefanidha.13 E Enjte Joan Gojarti i Kon/ pojs. Oshd. i ri Damaskini.14 E premteAp. Filipi. GrigorPallamai. Dsh. i ri Konstandini.15 E Shtun Dsh. Guria,Samonai, Avivi. Pais Velickofski.(Fillon Kreshma.)16 E Diel AP. E UNGJILLORMATEU.Dshg. Ifigjenia.21 E premte Hyrja n tempulle Hyjlindses Mari. Osh.Sozomeni.22 E ShtunAp. Arkipi, Filimo-ni e Onisimi nga 70-t. Klimi i Ohrit.23 E Diel 9 LLUKAIT.Amfilo-ki i Ikonis. Grigori i Akragandis.25 E mart Mbyllja e Hyrjes .

Dshmg. Ekaterina. Dsh.Mrkuri.29 E Shtun Dsh. Paramonietj. Dsh. Filumeni, Valerini. Osh.Pitiruni.30 E Diel AP. ANDREA, IPARTHIRRURI. Frumenti iEtiopis.

M 24 shtator, Patriarku Eku-menik i Konstandinopojs, Tr-shenjtria e Tij Vartholomeu I, u pritn nj seanc solemne n Parla-mentin Evropian. Duke e prezan-tuar para deputetve, Presidenti iParlamentit Hans-Gert Potteringvuri n dukje q Bashksia Evropi-ane sht nj komunitet i themeluar

Jo, jo, nuk ndiej keqardhje. Pr

asgj! Qesh at Nikanori parahabis q sheh n syt e atij q edgjon. Sot ka nj raso murgu, njmjekr t gjat e t zez, bn Shr-besn e Mngjesit, mban llogarine parave t dhuruara nga besimta-rt, q do shrbejn pr rregulli-met q krkon manastiri i Cungor-skit, i humbur mes rafshnaltaveperndimore t Bullgaris.

Tre vjet m par ai numrontemiliona dollar n Bursn e NewYorkut, vraponte npr Wall Streetme kostum e kravat. Ishte njjet e jashtzakonshme. Isha trader,ishte zanati im q e kisha zgjedhurvet, pr t cilin kisha studiuar. Mplqente! Fitoja mir, shum mir.T bje para, ishte e leht. Dukejgjithka perfekte. Ndrkoh qflet, prpara tij nj murg i vjetr dhenj rishtar po e dgjojn pa e

kuptuar. Nuk din anglisht, nuk

kan qen kurr n New York, nuke din sht kursi i aksioneve. Porata sot jan shokt e tij t lutjes.

29-vjeari, kur kuptoi q nuk dovazhdonte dot ashtu pr nj koht gjat, se ideja pr t vazhduart bnte para po e shkatrronte,djali i art Hristi Mikhkov u bmurgu orthodhoks Nikanor. Nga

restorantet e Manhatanit te kop-shti i Cungortskut ku mbillen peri-me. Pa asnj nostalgji. E ndiejaveten bosh brenda, - thot ai. - Nukgjeja m nj kuptim n gjrat, nuke ndieja m veten pjes t ktijsistemi ekonomik q djeg gjithka.Aspiroja pr t prjetshmen. Ju du-ket e uditshme? Ndrsa mua mduket gjja m natyrale e bots...

Jan t shumt ata q kto dite pyesin se si mendon se do prfu-ndoj kriza q po shkatrron botnnga e cila ai hoqi dor. Prgjigjjanuk do u plqente shum ish-kole-

gve t tij: Un i besoj mrekullive,por prpara ksaj q po ndodh, edhenj mrekulli m duket e vshtir.

Patriarku Ekumenik flet n Parlamentin Evropian

Nga Wall Street n manastirin mes maleve bullgare

Ajo transmeton 24 or pr ju programe shpirtrore,

kulturore, sociale, historike etj., muzik kishtare,popullore e klasike, si dhe shrbesat kishtare.

mbi vlerat, m e rndsishmja ngat cilat sht dinjiteti njerzor. Dheliria fetare sht themelore prdinjitetin njerzor.

Pottering e quajti PatriarkunEkumenik fanar pr ndjeksit e tijn botn orthodhokse dhe nnvizoise zgjerimet e kohve t fundit tBE-s kan futur n t vende me

shumic orthodhokse, si Qipro,Bullgaria dhe Rumania. M pas,duke kujtuar nj metafor t PapaGjon Palit II pr Evropn, q kady mushkri shpirtrore, n per-ndim dhe n lindje, ai e prdori ktmetafor duke iu referuar pasurisq u soll n Bashkimin e zgjeruarEvropian fal vizioneve t ndry-shme midis Krishterimit Perndimordhe atij Lindor.

Pastaj Patriarku Ekumenik emori fjaln prpara Parlamentit,duke nnvizuar rndsin e dialo-gut ndrkulturor dhe kuptimin eProjektit evropian, q ka mundurt promovoj bashkekzistencn

paqsore mes shteteve q m parishin n luft me njri-tjetrin. Pa-triarku vuri n dukje mbrojtjen emjedisit si objektiv t prbashkt,si dhe vuri n pah rndsin e ga-rantimit t t drejtave t minoran-cave t do lloji. Gjithashtu, ai mb-shteti edhe procesin e aderimit tTurqis n BE.


12/12

gazeta e tetorit 2008

Documents