genel muhasebe 1.2

www.nilgunkayali.netwww.nilgunkayali.net 11

TİCARİ İŞLEMLER VETİCARİ İŞLEMLER VE MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ

Ticari işlemler (mali nitelikli işlemler); Ticari işlemler (mali nitelikli işlemler); İşletmenin varlık ve kaynak yapısında İşletmenin varlık ve kaynak yapısında değişiklik yaratan veya yaratabilecek değişiklik yaratan veya yaratabilecek faaliyetlerdir. Yani ticari işlemler faaliyetlerdir. Yani ticari işlemler sonucunda, işletmenin varlık, borç ve sonucunda, işletmenin varlık, borç ve sermaye tutarları değişime uğrar. sermaye tutarları değişime uğrar.


Varlıklar (Aktifler)Varlıklar (Aktifler) işletmenin sahip işletmenin sahip olduğu ekonomik değerleri kapsadığı olduğu ekonomik değerleri kapsadığı için için ekonomik yapının bir göstergesidirekonomik yapının bir göstergesidir. .

Varlıklar işletmede; Varlıklar işletmede; MEVCUTLAR ve MEVCUTLAR ve ALACAKLARALACAKLAR olmak üzere iki gruba alır. olmak üzere iki gruba alır.

MEVCUTLAR; işletmenin varlıklarının MEVCUTLAR; işletmenin varlıklarının fiziki ekonomik değerleridir. fiziki ekonomik değerleridir.

ALACAKLAR işletmenin üçüncü kişilere ALACAKLAR işletmenin üçüncü kişilere verdiği varlıkların henüz bedelinin verdiği varlıkların henüz bedelinin alınmamasından doğan alacak alınmamasından doğan alacak haklarıdır.haklarıdır.


Kaynaklar (Pasifler),Kaynaklar (Pasifler), işletme varlıkları üzerinde işletme varlıkları üzerinde kimlerin ne ölçüde hak sahibi olduğunu kimlerin ne ölçüde hak sahibi olduğunu göstermektedir. Pasifler (kaynaklar) işletmenin göstermektedir. Pasifler (kaynaklar) işletmenin kullandığı finansal kaynakları kapsadığı için kullandığı finansal kaynakları kapsadığı için finansal yapınınfinansal yapının bir göstergesidir. bir göstergesidir.

İşletmenin varlıkları üzerindeki işletme sahip İşletmenin varlıkları üzerindeki işletme sahip veya sahiplerinin (ortaklarının) hakları veya sahiplerinin (ortaklarının) hakları ÖZKAYNAKLAR,ÖZKAYNAKLAR, işletme sahipleri dışındaki işletme sahipleri dışındaki üçüncü kişilerin hakları da üçüncü kişilerin hakları da BORÇLAR BORÇLAR olarak olarak ifade edilir. ifade edilir.


Her varlığın bir kaynağı olduğuna göre aktif Her varlığın bir kaynağı olduğuna göre aktif ve pasiflerin değerinin birbirine eşit ve pasiflerin değerinin birbirine eşit olması gerekir. Bu durumun olması gerekir. Bu durumun matematiksel ifadesine matematiksel ifadesine MUHASEBENİN MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİTEMEL DENKLİĞİ denir ; denir ;

AKTİFLER = PASİFLER veya AKTİFLER = PASİFLER veya

VARLIKLAR = KAYNAKLAR veya VARLIKLAR = KAYNAKLAR veya MEVCUTLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR + MEVCUTLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR +

ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 1:Örnek 1: İşe başlama ve sermaye konulmasıİşe başlama ve sermaye konulması

Alp TEKİN 500.000TL nakit (para) ile X Alp TEKİN 500.000TL nakit (para) ile X işletmesini kurarak işe başlamıştır. işletmesini kurarak işe başlamıştır.

X işletmesinin temel muhasebe denkliği;X işletmesinin temel muhasebe denkliği;

AKTİFLER = PASİFLERAKTİFLER = PASİFLER

MEVCUTLAR +ALACAKLAR = BORÇLAR + MEVCUTLAR +ALACAKLAR = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 2:Örnek 2: Bina satın alınmasıBina satın alınması

Alp Bey, işyeri olarak 200.000TLlık binayı peşin Alp Bey, işyeri olarak 200.000TLlık binayı peşin olarak satın almıştır. olarak satın almıştır.

AKTİFLER = PASİFLERAKTİFLER = PASİFLER

MEVCUTLAR+ ALACAKLAR = BORÇLAR + MEVCUTLAR+ ALACAKLAR = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 3:Örnek 3: Demirbaş satın alınmasıDemirbaş satın alınması

Alp Bey, X işletmesi için 100.000TLlık demirbaşı Alp Bey, X işletmesi için 100.000TLlık demirbaşı

peşin olarak almıştır.peşin olarak almıştır. AKTİFLER = PASİFLERAKTİFLER = PASİFLER

MEVCUTLAR+ ALACAKLAR = BORÇLAR + MEVCUTLAR+ ALACAKLAR = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 4:Örnek 4: Kredi ile (veresiye) mal satın alınmasıKredi ile (veresiye) mal satın alınması

Alp Bey işletmesinde satmak üzere 50.000TLlık Alp Bey işletmesinde satmak üzere 50.000TLlık malı kredili olarak satın almıştır. malı kredili olarak satın almıştır.

MEVCUTLARMEVCUTLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLAR+ ÖZKAYNAKLAR


Örnek 5:Örnek 5: Maliyet bedeli ile mal satılmasıMaliyet bedeli ile mal satılması

Alp Bey maliyet bedeli 10.000TL olan ticari Alp Bey maliyet bedeli 10.000TL olan ticari malını karsız olarak yarısını peşin (5.000TL), malını karsız olarak yarısını peşin (5.000TL), yarısı için senet alarak satmıştır. yarısı için senet alarak satmıştır.

MEVCUTLARMEVCUTLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR + + ALACAKLAR = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 6:Örnek 6: Borçların ödenmesiBorçların ödenmesi

Alp TEKİN satıcılara olan 50.000TLlık borcunu Alp TEKİN satıcılara olan 50.000TLlık borcunu ödemiştir.ödemiştir.



Örnek 7:Örnek 7: Alacakların tahsiliAlacakların tahsili

Alp Bey, 5.000 TLlık senetli alacağını tahsil Alp Bey, 5.000 TLlık senetli alacağını tahsil etmiştir. etmiştir.

MEVCUTLARMEVCUTLAR + ALACAKLAR + ALACAKLAR = BORÇLAR + = BORÇLAR + ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAKLAR


Örnek 8:Örnek 8: Karlı malı satışıKarlı malı satışı

Alp Bey mevcut ticari mallarının 20.000TLlık Alp Bey mevcut ticari mallarının 20.000TLlık kısmını %50 karla (30.000TL) peşin bedelle kısmını %50 karla (30.000TL) peşin bedelle satmıştır. satmıştır.



Örnek 9Örnek 9:: Gider yapılmasıGider yapılması

Alp Bey dönem içinde 10.000TL personel gideri Alp Bey dönem içinde 10.000TL personel gideri ödemiştir.ödemiştir.



Azalışlar:Azalışlar: Giderler (kira, faiz, komisyon, Giderler (kira, faiz, komisyon, personel,v.b.) ve İşletme Sahibinin personel,v.b.) ve İşletme Sahibinin çektiği değerlerçektiği değerler

Artışlar:Artışlar: Gelirler ve İşletme sahibinin Gelirler ve İşletme sahibinin koyduğu değerlerkoyduğu değerler

DSÖ > DBÖ ise Dönem KarıDSÖ > DBÖ ise Dönem KarıDSÖ = DBÖ ise Dönem Kar veya Zararı DSÖ = DBÖ ise Dönem Kar veya Zararı

yokyokDSÖ < DBÖ ise Dönem ZararıDSÖ < DBÖ ise Dönem Zararı

Özkaynaklar üzerinde etkisi olan ticari işlemler;Özkaynaklar üzerinde etkisi olan ticari işlemler;


MALİ TABLOLARMALİ TABLOLAR

Mali tablolarMali tablolar, genel muhasebenin kayıt ve , genel muhasebenin kayıt ve sınıflama yoluyla ürettiği veri ve bilgilerin, çeşitli sınıflama yoluyla ürettiği veri ve bilgilerin, çeşitli karar süreçlerinde kullanılmak üzere özetlediği karar süreçlerinde kullanılmak üzere özetlediği tablolardır. Mali tablolar Temel Mali Tablolar ve tablolardır. Mali tablolar Temel Mali Tablolar ve Ek Mali Tablolar olmak üzere iki grupta incelenir: Ek Mali Tablolar olmak üzere iki grupta incelenir:

Temel Mali Tablolar; Bilanço, Gelir Tablosu Temel Mali Tablolar; Bilanço, Gelir Tablosu

Ek Mali Tablolar; Satışların Maliyeti Tablosu, Kar Ek Mali Tablolar; Satışların Maliyeti Tablosu, Kar Dağıtım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Net Dağıtım Tablosu, Nakit Akım Tablosu, Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu, Fon Akım İşletme Sermayesi Değişim Tablosu, Fon Akım Tablosu.Tablosu.


Niçin Mali Tablolar Düzenlenmektedir?Niçin Mali Tablolar Düzenlenmektedir?

İşletmeler iyi yönetimi sağlamak için faaliyetlerin İşletmeler iyi yönetimi sağlamak için faaliyetlerin planlanması, gerçekleşenin ölçülmesi ve planlanması, gerçekleşenin ölçülmesi ve planlanan ile gerçekleşenin karşılaştırılarak planlanan ile gerçekleşenin karşılaştırılarak kontrol edilmesi ve edinilen bulgular dikkate kontrol edilmesi ve edinilen bulgular dikkate alınarak yeniden geleceğin planlanması gerekir. alınarak yeniden geleceğin planlanması gerekir. İşletmeler faaliyetlerinin sonuçlarını belirli İşletmeler faaliyetlerinin sonuçlarını belirli zaman kesitini ifade eden dönemler itibariyle zaman kesitini ifade eden dönemler itibariyle ölçer ve kontrol ederler. Bunun için ise mali ölçer ve kontrol ederler. Bunun için ise mali tablolardan yararlanırlar. Böylece mali tablolar tablolardan yararlanırlar. Böylece mali tablolar da birbirine da birbirine eşit dönemeşit dönem halinde hazırlanmalıdır. halinde hazırlanmalıdır.

Muhasebe öğretiminde temel alınan dönem Muhasebe öğretiminde temel alınan dönem genellikle bir takvim yılıdırgenellikle bir takvim yılıdır. .


BİLANÇOBİLANÇO

Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıkları ile bu varlıkların sağlandığı olduğu varlıkları ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren statik tablodur. kaynakları gösteren statik tablodur. Bilançonun statik olarak nitelendirilmesinin Bilançonun statik olarak nitelendirilmesinin sebebi, belli bir tarihteki (31 Aralık 200..) mali sebebi, belli bir tarihteki (31 Aralık 200..) mali bilgileri kapsamasıdır. bilgileri kapsamasıdır.

Düzenlenen her bilanço, bir işletmenin sadece Düzenlenen her bilanço, bir işletmenin sadece düzenlenme tarihindeki mali durumu hakkında düzenlenme tarihindeki mali durumu hakkında bilgi verir, yani işletmenin belli bir tarihteki bilgi verir, yani işletmenin belli bir tarihteki varlık ve kaynaklarının varlık ve kaynaklarının çekilmiş fotoğrafıçekilmiş fotoğrafı gibidir. Bilançoda 4 bölümden oluşur. gibidir. Bilançoda 4 bölümden oluşur.


Bilançonun BölümleriBilançonun Bölümleri

Bilanço Başlığı:Bilanço Başlığı: Bilanço başlığında mutlaka bulunması Bilanço başlığında mutlaka bulunması gereken üç önemli unsur vardır. Bunlar; işletmenin gereken üç önemli unsur vardır. Bunlar; işletmenin adı veya ünvanı, bilanço kelimesi ve bilanço tarihi.adı veya ünvanı, bilanço kelimesi ve bilanço tarihi.

Aktif (Varlıklar):Aktif (Varlıklar): Bilançonun sol tarafında, işletmenin Bilançonun sol tarafında, işletmenin varlıklarını (mevcutlarını ve alacaklarını) gösteren varlıklarını (mevcutlarını ve alacaklarını) gösteren kısımdır.kısımdır.

Pasif (Kaynaklar):Pasif (Kaynaklar): Bilançonun sağ tarafında, Bilançonun sağ tarafında, işletmenin kaynaklarını (sermayesini ve borçlarını) işletmenin kaynaklarını (sermayesini ve borçlarını) gösteren kısımdır.gösteren kısımdır.

Bilanço Dipnotları:Bilanço Dipnotları: Bilanço dipnotları ise bilançonun Bilanço dipnotları ise bilançonun daha iyi anlaşılabilmesi ve yorumlanabilmesi için daha iyi anlaşılabilmesi ve yorumlanabilmesi için gerekli açıklamaların yazıldığı bölümdür.gerekli açıklamaların yazıldığı bölümdür.


Bilançoda varlıkların kaydedildiği tarafa Bilançoda varlıkların kaydedildiği tarafa AKTİFAKTİF, , borçların ve özkaynakların kaydedildiği borçların ve özkaynakların kaydedildiği tarafa ise tarafa ise PASİFPASİF denir. Aktif taraf, işletmenin denir. Aktif taraf, işletmenin sahip olduğu iktisadi varlıkların neler sahip olduğu iktisadi varlıkların neler olduğunu, pasif taraf ise, sözkonusu iktisadi olduğunu, pasif taraf ise, sözkonusu iktisadi değerlerin nasıl finanse edildiğini değerlerin nasıl finanse edildiğini göstermektedir. Bilançoda aktif ve pasif göstermektedir. Bilançoda aktif ve pasif değerlerin birbirine denkliği sözkonusudur ki, değerlerin birbirine denkliği sözkonusudur ki, buna BİLANÇO DENKLİĞİ denir.buna BİLANÇO DENKLİĞİ denir.

AKTİFLER = PASİFLER AKTİFLER = PASİFLER VARLIKLAR = BORÇLAR +ÖZKAYNAKLARVARLIKLAR = BORÇLAR +ÖZKAYNAKLAR


BİLANÇO ŞEKİLLERİBİLANÇO ŞEKİLLERİ

Bilançolar, biçim(şekil) ve kapsamlarına Bilançolar, biçim(şekil) ve kapsamlarına (içerik) göre farklı düzenlenmektedir. Biçimsel (içerik) göre farklı düzenlenmektedir. Biçimsel açıdan hesap tipi ve rapor tipi şeklindedir.açıdan hesap tipi ve rapor tipi şeklindedir.

Biçimine Göre Bilanço TürleriBiçimine Göre Bilanço TürleriHesap Tipi BilançodaHesap Tipi Bilançoda;; işletmenin varlıkları sol işletmenin varlıkları sol

tarafta, kaynakları sağ tarafta olmak üzere iki tarafta, kaynakları sağ tarafta olmak üzere iki sütunda olarak sıralanır. Bu düzenleme, sütunda olarak sıralanır. Bu düzenleme, işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçları, duran varlıkları ile uzun vadeli ve borçları, duran varlıkları ile uzun vadeli ve özkaynakları arasında kolaylıkla karşılaştırma özkaynakları arasında kolaylıkla karşılaştırma yapılmasını sağlar.yapılmasını sağlar.


Hesap Tipi BilançoHesap Tipi Bilanço

TEKİ N İ ŞLETMESİ Nİ N 31.12.2009 TARİ HLİ Bİ LANÇOSU

AKTİ F PASİ F Dönen Varlıklar Kısa Süreli Borçlar - Hazır Değerler 100.000 - Banka Kredileri 200.000 - Alacaklar 300.000 - Ticari Borçlar 80.000 - Stoklar 400.000 - D.K.S.B. 70.000 Dönen Varlıklar Toplamı 800.000 K.S.B. Toplamı 350.000 Duran Varlıklar Uzun Süreli Borçlar Maddi Duran Varlık Net 700.000 - Tahviller 400.000 Özkaynak - Ödenmiş Sermaye 500.000 - Yedek Akçeler 250.000 Duran Varlıklar Toplamı 700.000 Özkaynak Toplamı 750.000

AKTİ F TOPLAMI 1.500.000 PASİ F TOPLAMI 1.500.000


Rapor Tipi BilançoRapor Tipi Bilanço

Rapor Tipi BilançodaRapor Tipi Bilançoda; varlıklar ve ; varlıklar ve kaynaklar alt alta sıralanır. Bu tip kaynaklar alt alta sıralanır. Bu tip bilançolar, birbirini izleyen hesap bilançolar, birbirini izleyen hesap dönemlerine ilişkin bilançolar dönemlerine ilişkin bilançolar arasında yapılacak karşılaştırmaları arasında yapılacak karşılaştırmaları kolaylaştırır. kolaylaştırır.


Rapor Tipi BilançoRapor Tipi BilançoTEKİ N İ ŞLETMESİ

31.12.2008 TARİ HLİ Bİ LANÇOSU

AKTİ F

Dönen Varlıklar

- Hazır Değerler 100.000

- Alacaklar 200.000 - Stoklar 400.000

Dönen Varlıklar Toplamı 800.000

Duran Varlıklar

- Maddi Dur. Var. (Net) 700.000

Duran Varlıklar Toplamı 700.000

AKTİ F TOPLAMI 1.500.000

PASİ F

Kısa Süreli Borçlar - Banka Kredileri 200.000

- Ticari Borçlar 80.000

- Diğ. K.V.B. 70.000

K.S.B. Toplamı 350.000

Uzun Süreli Borçlar

- Tahviller 400.000

Özsermaye - Ödenmiş Sermaye 500.000

- Yedek Akçeler 250.000

Özsermaye Toplamı 750.000

PASİ F TOPLAMI 1.500.000


Kapsamına Göre Bilanço TürleriKapsamına Göre Bilanço Türleri

Bilançolar kapsadıkları bilgi düzeyi Bilançolar kapsadıkları bilgi düzeyi bakımından da ikiye ayrılırlar:bakımından da ikiye ayrılırlar:

Özet Tipi Bilanço;Özet Tipi Bilanço; genel olarak hesap grubu genel olarak hesap grubu tutarları gösterir. tutarları gösterir.

Ayrıntılı Bilanço;Ayrıntılı Bilanço; hesap grupları yanında her hesap grupları yanında her hesap grubunda hesapları da gösterir.hesap grubunda hesapları da gösterir.


BİLANÇONUN İÇERİĞİBİLANÇONUN İÇERİĞİ

Bilanço içeriği, bilançoda yer alan Bilanço içeriği, bilançoda yer alan unsurlardır. Bilançonun unsurları, unsurlardır. Bilançonun unsurları, AKTİF ve PASİF değerler olmak üzere AKTİF ve PASİF değerler olmak üzere iki ana gruptan oluşmaktadır. iki ana gruptan oluşmaktadır.

AKTİF; Dönen Varlıklar, Duran Varlıklar, AKTİF; Dönen Varlıklar, Duran Varlıklar,

PASİF; Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, PASİF; Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar, Öz Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar, Öz Kaynaklar Kaynaklar


Bilançonun Aktif UnsurlarıBilançonun Aktif Unsurları

Bilançonun aktifinde yer alan unsurlar Bilançonun aktifinde yer alan unsurlar varlıklardır. Varlıkların bilançoda varlıklardır. Varlıkların bilançoda sıralanması sıralanması en likit olandan en az likit en likit olandan en az likit olanına doğruolanına doğru olmaktadır. Yani paraya olmaktadır. Yani paraya dönüşme hızı en yüksek olan varlık ile dönüşme hızı en yüksek olan varlık ile bilanço hazırlanmaya başlanır. Varlıklar bilanço hazırlanmaya başlanır. Varlıklar aralarında aralarında Dönen Varlıklar ve Duran Dönen Varlıklar ve Duran VarlıklarVarlıklar olmak üzere iki gruba ayrılır. olmak üzere iki gruba ayrılır.


Dönen VarlıklarDönen Varlıklar:: Bir yıl veya normal Bir yıl veya normal faaliyet dönemi içerisinde paraya faaliyet dönemi içerisinde paraya çevrilmesi ya da kendilerinden çevrilmesi ya da kendilerinden yararlanılması beklenilen varlıkları temsil yararlanılması beklenilen varlıkları temsil eden hesaplardan oluşur. Dönen eden hesaplardan oluşur. Dönen varlıklar; hazır değerler, menkul varlıklar; hazır değerler, menkul kıymetler, ticari alacaklar, diğer kısa kıymetler, ticari alacaklar, diğer kısa vadeli alacaklar, stoklar, gelecek döneme vadeli alacaklar, stoklar, gelecek döneme ait giderler, gelir tahakkukları ve diğer ait giderler, gelir tahakkukları ve diğer dönen varlıklar olarak gruplandırılırlar. dönen varlıklar olarak gruplandırılırlar.


Duran VarlıklarDuran Varlıklar:: Duran varlıklar bir yıldan Duran varlıklar bir yıldan daha uzun sürede tahsil edilebilecek, daha uzun sürede tahsil edilebilecek, satılabilecek, kullanılabilecek ve satılabilecek, kullanılabilecek ve tüketilebilecek varlıklardan oluşur. tüketilebilecek varlıklardan oluşur. Duran varlıklar; ticari alacaklar, diğer Duran varlıklar; ticari alacaklar, diğer alacaklar, mali duran varlıklar, maddi alacaklar, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, özel tükenmeye tabi duran varlıklar, özel tükenmeye tabi varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ve diğer duran gelir tahakkukları ve diğer duran varlıklar olarak gruplandırılırlar. varlıklar olarak gruplandırılırlar.


Bilançonun Pasif UnsurlarıBilançonun Pasif Unsurları

İşletmenin varlıklarının hangi kaynaklardan İşletmenin varlıklarının hangi kaynaklardan finanse edildiğini gösterir. Bir işletmenin finanse edildiğini gösterir. Bir işletmenin faaliyetlerini gerçekleştirmek için faaliyetlerini gerçekleştirmek için sağladığı mali olanakların iki ana kaynağı: sağladığı mali olanakların iki ana kaynağı: yabancı kaynaklaryabancı kaynaklar (işletme dışı (işletme dışı kaynaklar), kaynaklar), öz kaynaklaröz kaynaklar (işletmenin (işletmenin sahip veya sahipleri tarafından sağlanan sahip veya sahipleri tarafından sağlanan kaynaklardır). Yabancı kaynakların kaynaklardır). Yabancı kaynakların bilançoda sıralaması bilançoda sıralaması en kısa ödeme en kısa ödeme vadesinden uzun olana göre olurvadesinden uzun olana göre olur..


Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar:Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: en çok bir yıl en çok bir yıl içinde ödenmesi gereken ve ödenmeleri içinde ödenmesi gereken ve ödenmeleri dönen varlıklarla yapılacak olan borçlardır. dönen varlıklarla yapılacak olan borçlardır. Mali borçlar, ticari borçlar, diğer borçlar, Mali borçlar, ticari borçlar, diğer borçlar, alınan avanslar, ödenecek vergi ve diğer alınan avanslar, ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, gelecek aylara ait giderler ve gider gelecek aylara ait giderler ve gider tahakkukları ile diğer kısa vadeli yabancı tahakkukları ile diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar şeklinde gruplandırılırlar. Örneğin kaynaklar şeklinde gruplandırılırlar. Örneğin banka kredileri, satıcılar, borç senetleri gibi.banka kredileri, satıcılar, borç senetleri gibi.


Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar:Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: kredi kredi kurumlarından, sermaye piyasasından ve kurumlarından, sermaye piyasasından ve işletmenin ilişkide bulunduğu üçüncü işletmenin ilişkide bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan ve bir yıldan daha uzun kişilerden sağlanan ve bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan borçlardır. Mali sürede ödenecek olan borçlardır. Mali borçlar, ticari borçlar, diğer borçlar, alınan borçlar, ticari borçlar, diğer borçlar, alınan avanslar, diğer borçlar, borç ve gider avanslar, diğer borçlar, borç ve gider karşılıkları, gelecek yıllara ait giderler ve karşılıkları, gelecek yıllara ait giderler ve gider tahakkukları ile diğer kısa vadeli gider tahakkukları ile diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar şeklinde gruplandırılırlar. yabancı kaynaklar şeklinde gruplandırılırlar. Örneğin banka kredileri, çıkarılmış tahviller, Örneğin banka kredileri, çıkarılmış tahviller, satıcılar, borç senetleri gibi.satıcılar, borç senetleri gibi.


Öz KaynaklarÖz Kaynaklar:: ortakların işletmenin kuruluş ortakların işletmenin kuruluş sırasında ve sonradan sermaye artırılışında sırasında ve sonradan sermaye artırılışında koydukları sermaye ile kardan işletmede koydukları sermaye ile kardan işletmede bırakılan kısımlardan oluşur. Ödenmiş bırakılan kısımlardan oluşur. Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, geçmiş yıllar sermaye, sermaye yedekleri, geçmiş yıllar karları ve geçmiş yıllar zararları, dönem net karları ve geçmiş yıllar zararları, dönem net karı veya zararını kapsar. Örneğin hisse karı veya zararını kapsar. Örneğin hisse senedi ihraç primleri, maddi duran varlık senedi ihraç primleri, maddi duran varlık değerleme artışları, yasal yedekler, özel değerleme artışları, yasal yedekler, özel fonlar gibi. fonlar gibi.


GELİR TABLOSUGELİR TABLOSU

Gelir Tablosu, işletmenin belli bir dönemde Gelir Tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârı veya zararını gösteren bir dönem net kârı veya zararını gösteren bir tablodur. Gelir tablosunun en önemli özelliği, tablodur. Gelir tablosunun en önemli özelliği, dinamik yapıya sahip olmasıdır. Bilanço dinamik yapıya sahip olmasıdır. Bilanço işletmenin belirli bir andaki fotoğrafını işletmenin belirli bir andaki fotoğrafını gösterirken, gelir tablosu işletmenin gösterirken, gelir tablosu işletmenin belirli belirli bir döneme ait filminibir döneme ait filmini göstermektedir. göstermektedir.


Gelir tablosunda bilançoda olduğu gibi denklik sözkonusu değildir. Gelir tablosundaki tüm gelir unsurları işletmenin özkaynaklarını artırıcı, tüm maliyet ve gider unsurları ise azaltıcı etkiye sahiptir.

Bilançoda o dönemin faaliyet sonucunu gösteren tek bir kalem yer almaktadır. O da dönem net karı veya zararıdır. Yönetimin beklentisi dönem net kar veya zararının hangi kalemlerden oluştuğunu bilmektir. Bu kalemleri bilebilmek için de yönetimin gelir tablosuna ihtiyacı vardır.


Gelir Tablosu temel denklemi şu şekildedir:Gelir Tablosu temel denklemi şu şekildedir:

Gelirler - Giderler =Kar veya ZararGelirler - Giderler =Kar veya Zarar


GELİR TABLOSUGELİR TABLOSUA. BRÜT SATIŞLAR A. BRÜT SATIŞLAR B. SATIŞTAN INDİRİMLER (-)B. SATIŞTAN INDİRİMLER (-)C. NET SATIŞLARC. NET SATIŞLARD. SATIŞLARIN MALİYETİ (-)D. SATIŞLARIN MALİYETİ (-)BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARIBRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARIE. FAALİYET GİDERLERİ (-)E. FAALİYET GİDERLERİ (-)FAALİYET KAR VEYA ZARARIFAALİYET KAR VEYA ZARARIF. DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE F. DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLARKARLARG. DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE G. DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)ZARARLAR (-)H. FINANSMAN GIDERLERI (-) H. FINANSMAN GIDERLERI (-) OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR I. OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR I. OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR J. OLAĞANDIŞ I GİDER VE ZARARLAR (-) J. OLAĞANDIŞ I GİDER VE ZARARLAR (-) DÖNEM KARI VEYA ZARARIDÖNEM KARI VEYA ZARARIK. DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL K. DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI (-)YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI (-)DÖNEM NET KARI VEYA ZARARIDÖNEM NET KARI VEYA ZARARI


Gelir Tablosunun BölümleriGelir Tablosunun Bölümleri

Gelir Tablosu Tekdüzen Hesap Planına ve Gelir Tablosu Tekdüzen Hesap Planına ve SPK’ya gore şu 5 bölümden oluşmaktadır; SPK’ya gore şu 5 bölümden oluşmaktadır;

Brüt Satış Karı veya ZararıBrüt Satış Karı veya Zararı;; işletmenin iş işletmenin iş hacmini ve bu iş hacminin gerektirdiği hacmini ve bu iş hacminin gerektirdiği satış hasılatı ve satışların maliyetini satış hasılatı ve satışların maliyetini gösterir. Net satışlar, satış hasılatından gösterir. Net satışlar, satış hasılatından müşterilere yapılan iskonto, diğer müşterilere yapılan iskonto, diğer indirimler ile müşterinin yaptığı iskonto, indirimler ile müşterinin yaptığı iskonto, diğer indirimler ile müşterinin yaptığı diğer indirimler ile müşterinin yaptığı iadeler düşüldükten sonraki tutardır. Net iadeler düşüldükten sonraki tutardır. Net satışlardan, satışların maliyeti düşüldükten satışlardan, satışların maliyeti düşüldükten sonra Brüt Satış Karı veya Zararına ulaşılır. sonra Brüt Satış Karı veya Zararına ulaşılır.


Faaliyet Karı veya ZararıFaaliyet Karı veya Zararı;; Brüt satış Brüt satış karı veya zararından, işletmenin karı veya zararından, işletmenin faaliyetlerini yerine getirmesi için faaliyetlerini yerine getirmesi için gerekli bulunan giderler çıkarılarak gerekli bulunan giderler çıkarılarak Faaliyet Karı veya Zararına ulaşılır. Faaliyet Karı veya Zararına ulaşılır. Bu giderler, AR-GE Giderleri, Bu giderler, AR-GE Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, Genel Yönetim GiderleridirGenel Yönetim Giderleridir..


Olağan Kar veya ZararOlağan Kar veya Zarar;; faaliyet karı veya zararı tutarına faaliyet karı veya zararı tutarına diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar ilave edilir, diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar ilave edilir, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ile diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ile finansman giderleri çıkartılarak Olağan Kar veya Zarar finansman giderleri çıkartılarak Olağan Kar veya Zarar bulunur. bulunur.

Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar:Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar: iştiraklerden iştiraklerden temettü gelirleri, konusu kalmayan karşılıklar, menkul temettü gelirleri, konusu kalmayan karşılıklar, menkul kıymet satış karları, kambiyo karları, reeskont faiz kıymet satış karları, kambiyo karları, reeskont faiz gelirleri, diğer olağan gelir ve karlardır. gelirleri, diğer olağan gelir ve karlardır.

Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar;Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar; komisyon komisyon giderleri, karşılık giderleri, menkul kıymet satış giderleri, karşılık giderleri, menkul kıymet satış zararları, kambiyo zararları, reeskont faiz giderleri, zararları, kambiyo zararları, reeskont faiz giderleri, diğer olağan gider ve zararlardır. Finansman giderleri diğer olağan gider ve zararlardır. Finansman giderleri ise: kısa ve uzun vadeli borçlanma giderleridir. ise: kısa ve uzun vadeli borçlanma giderleridir.


Dönem Karı veya ZararıDönem Karı veya Zararı;; Olağan Kar Olağan Kar veya Zarar tutarına, Olağandışı Gelir ve veya Zarar tutarına, Olağandışı Gelir ve Karlar ilave edilir. Olağandışı Gider ve Karlar ilave edilir. Olağandışı Gider ve Zararlar indirilerek Dönem Karı veya Zararlar indirilerek Dönem Karı veya Zararı rakamına ulaşılır. Olağandışı Zararı rakamına ulaşılır. Olağandışı Gelir ve Karlar; önceki dönem gelir ve Gelir ve Karlar; önceki dönem gelir ve karlar, diğer olağandışı gelir ve karlar, diğer olağandışı gelir ve karlardır. Olağandışı Gider ve Zararlar karlardır. Olağandışı Gider ve Zararlar ise, çalışmayan kısım gider ve zararları, ise, çalışmayan kısım gider ve zararları, önceki dönem gider ve zararları, diğer önceki dönem gider ve zararları, diğer olağandışı gider ve zararlardır.olağandışı gider ve zararlardır.


Dönem Net Karı veya ZararıDönem Net Karı veya Zararı ; ; tutarından o tutarından o dönem karı üzerinden hesaplanarak, bir dönem karı üzerinden hesaplanarak, bir sonraki dönemde ödenecek olan Dönem sonraki dönemde ödenecek olan Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıklarının düşülmesiyle Dönem Net Karşılıklarının düşülmesiyle Dönem Net Karı veya Zararına ulaşılır. Karı veya Zararına ulaşılır.


GELİR TABLOSU ŞEKİLLERİGELİR TABLOSU ŞEKİLLERİ

Gelir tablosu hesap tipi ve rapor tipi olmak üzere iki Gelir tablosu hesap tipi ve rapor tipi olmak üzere iki şekilde düzenlenmektedir. şekilde düzenlenmektedir.

İşletmeler Gelir Tablolarını gelir tablosu ilkeleri İşletmeler Gelir Tablolarını gelir tablosu ilkeleri dikkate alınarak düzenlenir. dikkate alınarak düzenlenir.

Hesap tipi gelir tablosundaHesap tipi gelir tablosunda sol tarata gider sol tarata gider kalemleri, sağ tarafta ise gelir kalemleri yer alır. kalemleri, sağ tarafta ise gelir kalemleri yer alır. O döneme ilişkin faaliyetler karla sonuçlanmışsa, O döneme ilişkin faaliyetler karla sonuçlanmışsa, tablonun iki tarafında eşitliği sağlamak için tablonun iki tarafında eşitliği sağlamak için Dönem Net Karı tablonun sol tarafına en son Dönem Net Karı tablonun sol tarafına en son kalem olarak eklenir. Faaliyet sonucu zararlı ise, kalem olarak eklenir. Faaliyet sonucu zararlı ise, bu defa dönem zararı, tablonun sağ tarafına en bu defa dönem zararı, tablonun sağ tarafına en son kalem olarak belirtilir. son kalem olarak belirtilir.

Gelir tablosu yukarıda anlatıldığı şekilde Gelir tablosu yukarıda anlatıldığı şekilde düzenlendiğinde Kar/Zarar Cetveli denir.düzenlendiğinde Kar/Zarar Cetveli denir.


Hesap Tipi Gelir TablosuHesap Tipi Gelir Tablosu

Gelir Tablosu (Hesap Tipi)

Giderler Gelirler

Satış İ nd. Brüt Satışlar

Satışların Maliyeti Diğ.Faa. Olağan Gelir ve Karlar

AR-GE Gid. Olağandışı Gelir ve Karlar

Paz.Sat.Dağ. Gid. -

Genel Yönetim Gid.

Diğer Faaliyet.Olağan Gid.

-

Toplam Giderler Toplam Gelirler

Dönem Karı Dönem Zararı

Genel Toplam Genel Toplam


Rapor Tipi Gelir TablosuRapor Tipi Gelir Tablosu

Rapor tipi gelir tablosu, Rapor tipi gelir tablosu, bir işletmenin belirli bir bir işletmenin belirli bir dönem içindeki faaliyetlerinin bütününü dönem içindeki faaliyetlerinin bütününü ortaya koymaktadır. Hesap tipi gelir ortaya koymaktadır. Hesap tipi gelir tablolarında olduğu gibi sadece satış karı tablolarında olduğu gibi sadece satış karı veya zararı ile maliyetler kapsamına veya zararı ile maliyetler kapsamına girmeyen kalemleri göstermekle kalmaz, girmeyen kalemleri göstermekle kalmaz, aynı zamanda satış hasılatı, maliyetleri ve aynı zamanda satış hasılatı, maliyetleri ve diğer gider ve gelirleri kapsar. Böyle bir diğer gider ve gelirleri kapsar. Böyle bir tabloyu inceleyenler işletmenin çeşitli tabloyu inceleyenler işletmenin çeşitli bölümleri hakkında bir görüş sahibi olurlar. bölümleri hakkında bir görüş sahibi olurlar. Bu tip gelir tablosu düzenlemesinde, işletme Bu tip gelir tablosu düzenlemesinde, işletme veya diğer işletmeler tablolarını yıllar veya diğer işletmeler tablolarını yıllar itibariyle karşılaştırmak daha kolaydır. itibariyle karşılaştırmak daha kolaydır.

genel muhasebe 1.2

Documents