It-Trasport u t-Turiżmu

MT

IDDIPARTIMENT TALPOLITIKAPOLITIKI STRUTTURALI U TA’ KOEŻJONI B

ID-DIRETTORAT-ĠENERALI GĦALL-POLITIKI INTERNI

GWIDA PRATTIKA GWIDA PRATTIKA

PARLAMENT EWROPEW

Ħafna informazzjoni addizzjonali dwar l-Unjoni Ewropea hija disponibbli fuq l-Internet. Jista’ jsir aċċess għaliha permezz tas-server

Europa (http://europa.eu).

Informazzjoni dwar il-katalogar tinsab fi t-tmiem ta’ din il-pubblikazzjoni.

Il-Lussemburgu: L-Uffi ċċju għall-Pubblikazzjonijiet Uffi ċjali tal-Komunitajiet Ewropej, 2009

ISBN 978-92-823-2839-2

doi: 10.2861/70248

Printed in Belgium

STAMPAT FUQ KARTA BAJDA ĦIELSA MILL-KLORUR

Europe Direct huwa servizz li jgħinek issib tweġibiet

għall-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea

Numru tat-telefon ġdid bla ħlas (*):

00 800 6 7 8 9 10 11

(*) ċerti operaturi tat-telefonija ċellulari ma jippermettux aċċess għal numri 00800

jew inkella dawn it-telefonati jkunu bi ħlas

GWIDA PRATTIKA

It-Trasport u t-Turiżmu

IDDIPARTIMENT TALPOLITIKAPOLITIKI STRUTTURALI U TA’ KOEŻJONI B

ID-DIRETTORAT-ĠENERALI GĦALL-POLITIKI INTERNI

PARLAMENT EWROPEW

AWTURI

Nils DANKLEFSEN u Piero SOAVE, Dipartiment tal-Linji Politiċi B:

Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni, il-Parlament Ewropew

VERŻJONIJIET B’ILSNA OĦRA

Oriġinal: EN

Traduzzjonijiet: BG CS DA DE EL ES ET FI FR HU IT LT LV MT NL PL PT RO SK SL SV

KREDITU GHAR-RITRATT

Shutterstock, iStockphoto, Parlament ewropew

DWAR L-EDITUR

Biex tikkuntattja lid-Dipartiment tal-Linji Politiċi jew biex tabbona fi l-Ġurnal informattiv ta’ kull xahar, ikteb lil:

poldep-cohesion@europarl.europa.eu

Manuskritt li tlesta f’April 2009.

Brussell, © il-Parlament Ewropew, 2009.

RINUNZJA TAR-RESPONSABILITÀ

L-opinjonijiet espressi f’dan id-dokument huma r-responsabbiltà unika tal-awtur u mhux

neċessarjament jirrappreżentaw il-pożizzjoni uffi ċjali tal-Parlament Ewropew.

Ir-riproduzzjoni u t-traduzzjoni għal għanijiet mhux kummerċjali huma awtorizzati, sakemm

is-sors huwa rikonoxxut u l-pubblikatur jingħatalu avviż minn qabel u tintbagħatlu kopja.

WERREJ

INTRODUZZJONI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

SFOND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

IL-PROSPETTIVI GĦALL-ĠEJJIENI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

DWAR ID-DIPARTIMENT TAL-LINJI POLITIĊI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

GĦAL AKTAR QARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

SORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

WERREJWERREJ

“Il-kunċett tas-sostenibbiltà għandu

jkun is-sisien u l-kejl għall-politika

Ewropea tat-trasport”

Mir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta’ Frar 2003 dwar il-White Paper

tal-Kummissjoni: ‘Politika Ewropea tat-Trasport għall-2010: iż-żmien li niddeċiedu’.

INTRODUZZJONIINTRODUZZJONI

Għażiż Membru,

Nixtieq nieħu din l-opportunità biex nagħtik merħba fi l-Parlament Ewropew u ngħaddilek

xi tagħrif dwar l-għoti ta’ parir espert fl -użu ta’ riżorsi interni. Il-ħidma parlamentari eff et-

tiva tiddependi minn tagħrif speċjalizzat, oġġettiv, ta’ kwalità għolja u aġġornat. Għal dan

l-għan, inħolqu ħames unitajiet responsabbli għar-riċerka, magħrufa bħala ‘Dipartimenti tal-

Linji Politiċi’. L-attivitajiet tagħhom ikopru t-taqsimiet kollha ta’ kompetenza tal-Parlament

Ewropew. Huma jipproduċu riċerka indipendenti ta’ kwalità għolja, li ssir internament jew

minn esperti esterni.

Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B: Il-Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni jieħdu ħsieb speċifi kment

ta’ ħames oqsma politiċi: l-agrikoltura u l-iżvilupp rurali, il-kultura u l-edukazzjoni, is-sajd, l-iżvilupp

reġjonali, u t-trasport u t-turiżmu. Huwa jwassal għażla wiesgħa ta’ għodda, li jvarjaw minn analiżi

fi l-profond ta’ kwistjonijiet leġiżlattivi kumplessi għal noti qosra ta’ sfond jew laqgħat ta’ ħidma,

fejn l-esperti huma mistiedna jagħmlu preżentazzjonijiet diretti. L-għan ta’ dawn l-għodda hu

li jappoġġjaw il-ħidma tal-korpi parlamentari, pereżempju billi jikkontribwixxu direttament

għall-ħidma leġiżlattiva ta’ kumitat speċifi ku jew iservu bħala tagħrif ta’ sfond għal żjarat ta’

delegazzjonijiet mill-Membri. Għajr għal xi dokumenti kunfi denzjali, it-testi kollha huma prodotti

mid-Dipartiment tal-Linji Politiċi B: Il-Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni huma ppubblikati fuq

il-websajt tal-Parlament għall-benefi ċċju tal-Membri kollha u tal-pubbliku ġenerali.

F’din il-pubblikazzjoni għandek issib xi tagħrif fi l-qosor dwar l-iżviluppi politiċi ewlenin fi l-

qasam tat-trasport u tat-turiżmu matul l-aħħar leġiżlatura parlamentari. Ġew diskussi wkoll

l-isfi di li t-trasport u t-turiżmu għandhom jaff aċċjaw fi l-futur qrib. Fl-aħħar, hemm ġabra fi l-

qosor tal-għażliet li joff ri d-Dipartiment tal-Linji Politiċi B għall-għarfi en espert intern kif ukoll

estern.

Ħu gost aqra!

Ismael Olivares Martinez

Direttur

Id-Direttorat B: Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni

Direttorat Ġenerali għal-Linji Politiċi Interni tal-Unjoni

INTRODUZZJONI

7

8

SFONDSFOND

TRASPORT: ILBAŻI LEGALI U LMIRI

L-Artikolu 3(1)(f) u t-Titolu V tat-Trattat tal-KE jittrattaw dwar il-politika tat-trasport. Fit-

Trattat ta’ Liżbona, li għadu ma daħalx fi s-seħħ, il-politika tat-trasport hija ttrattata fl -

Artikolu 4(2)(g) u fi t-Titolu VI dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea.

Fit-Trattati ta’ Ruma, l-Istati Membri diġà saħqu fuq l-importanza ta’ politika komuni tat-tras-

port bit-titolu tagħha nnifi sha. It-trasport kien għalhekk wieħed mill-ewwel oqsma ewlenin

ta’ politika tal-Komunità. Madankollu, minkejja l-isforzi tal-Komunità, il-progress li għamlet

il-politika komuni tat-trasport kien batut sat-tieni nofs tas-snin 80.

1985:• Il-mixja ‘l quddiem għal-leġiżlazzjoni Komunitarja ċċarat biss meta l-Parlament

Ewropew nieda proċedimenti kontra l-Kunsill għan-nuqqas ta’ aġir. Fis-sentenza tagħha

fi l-Kawża 13/83 tat-22 ta’ Mejju, il-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea ħeġġet lill-Kunsill biex

jaġixxi fi r-rigward tal-politika tat-trasport.

1985• : White Paper dwar it-tlestija tas-suq intern għamlet rakkomandazzjonijiet biex

tiżgura l-libertà tal-provvista ta’ servizzi u tfassal linji gwida għall-politika komuni tat-tras-

port bl-għan li tilliberalizza u tarmonizza l-linji politiċi tat-trasport madwar il-Komunità.

1992:• Il-Kummissjoni adottat White Paper dwar l-iżvilupp fi l-ġejjieni tal-politika

komuni tat-trasport. L-enfasi ewlenija kienet fuq il-ftuħ tas-swieq tat-trasport. Fl-istess

ħin, il-White Paper immarkat bidla deċiżiva lejn strateġija integrata, li tħaddan il-modi

kollha tat-trasport, imsejsa fuq il-mudell ta’ ‘mobilità sostenibbli’.

1996:• L-adozzjoni ta’ Deċiżjoni dwar linji gwida Komunitarji għall-iżvilupp ta’ Netwerk

Trans-Ewropew għat-Trasport.

2001: Fil-White Paper: ‘Politika Ewropea tat-Trasport għall-2010: Iż-żmien li •

niddeċiedu’ (COM(2001)370), il-Kummissjoni l-ewwel analizzat il-problemi u l-isfi di tal-

politika Ewropea tat-trasport, b’mod partikolari fi r-rigward tat-tkabbir tal-Lvant fl -UE li

dak iż-żmien kien wasal biex iseħħ. Hija bassret żieda qawwija fi t-traffi ku, fl imkien ma’

konġestjonijiet tat-traffi ku u tagħbija żejda, speċjalment fi l-każ tat-trasport bl-art u bl-

SFOND

9

ajru, kif ukoll żieda fl -ispejjeż għas-saħħa u ambjentali,

li jheddu serjament il-kompetittività tal-UE u l-miri ta’

ħarsien fi r-rigward tal-klima. Biex tiġġieled kontra dawn

l-iżviluppi u tgħin fi l-ħolqien ta’ sistema tat-trasport eko-

nomikament effi ċjenti iżda ambjentalment u soċjalment

responsabbli, il-Kummissjoni ressqet pakkett ta’ 60 miżura.

Dawn il-miżuri tfasslu biex ikissru r-rabta bejn it-tkabbir

ekonomiku u t-tkabbir tat-traffi ku u biex jikkumbattu kon-

tra t-tkabbir inugwali fi l-modi varji tat-trasport.

2004:• Ir-reviżjoni tal-linji gwida TEN-T fi d-dawl tat-tkabbir

tal-UE.

2006:• Il-Kummissjoni ppubblikat reviżjoni ta’ nofs it-term

tal-White Paper dwar it-Trasport 2001: ‘Inżommu l-Ewropa

mobbli - Il-mobilità sostenibbli għall-kontinent tagħna’ –

(COM (2006) 314).

TRASPORT: MIRI U KISBIET

Il-mobilità hija prinċipju ċentrali tal-Unjoni Ewropea. Il-Poli-

tika Ewropea tat-Trasport hija l-interkonnessjoni bejn medda

sħiħa ta’ linji politiċi ewlenin. Hija magħmula minn ħafna

pilastri importanti, bħall-politika industrijali, ekonomika, amb-

jentali u soċjali. Il-politika tat-trasport hija element ċentrali

tal-Istrateġija ta’ Liżbona u tikkontribwixxi b’mod sinifi kanti

għall-koeżjoni territorjali u soċjali tal-UE.

It-tlestija b’suċċess tas-suq intern Ewropew, it-tneħħija ta’ frun-

tieri interni u l-waqgħa tal-prezzijiet tat-trasport minħabba

fi l-ftuħ u fi l-liberalizzazzjoni tas-swieq tat-trasport, kif ukoll il-

bidliet fi s-sistemi ta’ produzzjoni u fi l-ħżin, wasslu għal żieda

kostanti fi t-trasport. Madankollu, waqt li s-settur tat-trasport

qed jagħmel suċċess kbir u huwa dinamiku minn aspett ekono-

miku, qed ikollu fergħat soċjali u ekoloġiċi li qed jiżdiedu, li qed

jenfasizzaw l-importanza dejjem tikber tal-mudell ta’ ‘mobilità

sostenibbli’. Iżda dan il-mudell jinsab fi gwerra bejn żewġ

settijiet diff erenti ta’ miri. Fuq naħa waħda, il-politika Ewro-

pea tat-trasport immirat biċ-ċar lejn il-ħarsien ta’ prezzijiet ġusti

u l-mobilità effi ċjenti għall-persuni u l-prodotti bħala s-sinsla ta’

suq intern kompetittiv tal-UE u bħala l-bażi tal-moviment ħieles

tal-persuni. Fuq in-naħa l-oħra, bħal donnu m’hemmx għalfejn

naff rontaw it-traffi ku li qed jiżdied u nnaqqsu kemm jista’ jkun

il-konsegwenzi bħall-inċidenti tat-traffi ku, il-mard respiratorju,

l-istorbju, il-ħsara ambjentali u l-konġestjonijiet tat-traffi ku.

Id-dimensjoni soċjali fi r-rigward tal-kundizzjonijiet tal-impjiegi

u tax-xogħol, relatata wkoll mad-drittijiet tal-passiġġieri, u mas-

sigurtà u s-sikurezza tat-trasport, hija t-tielet pilastru importanti

tal-politika Ewropea tat-trasport.

Biex tlaħħaq mal-isfi di tal-mobilità sostenibbli, il-politika

Ewropea tat-trasport għamlet progress importanti mill-White

Paper tal-2001 dwar il-politika tat-trasport u r-reviżjoni tagħha

ta’ nofs it-term fl -20061. Il-qafas legali għat-trasport Ewropew

tfassal biċ-ċar. Ġew adottati bosta biċċiet ta’ leġiżlazzjoni

essenzjali u ta’ sikwit kontroversjali ħafna, bħal pereżempju:

1 COM(2001) 370; COM(2006) 314.

10

Aġenzija Eżekuttiva tan-Netwerk Trans-Ewropew tat-Tras-

port (TEN-T EA).

It-tnedija ta’ tliet proġetti teknoloġiċi ambizzjużi: is-sistema •

ta’ navigazzjoni bis-satellita Galileo, is-Sistema Ewropea

tal-Ġestjoni tat-Traffi ku Ferrovjarju (ERTMS) u l-programm

SESAR għat-titjib tal-infrastruttura ta’ kontroll tat-traffi ku

tal-ajru. Dawn il-proġetti ewlenin Ewropej huma maħsuba

biex jgħinu f’li jiżguraw ġestjoni aktar effi ċjenti u sigura

tat-traffi ku fi l-ġejjieni.

It-tisħiħ tad-drittijiet tal-passiġġieri fl -avjazzjoni ċivili u fi t-•

trasport ferrovjarju.

Il-Kumitat TRAN kien wieħed mill-kumitati l-aktar impenjat

f’dak li għandu x’jaqsam mal-proċeduri ta’ ko-deċizjoni, fejn il-

Parlament ta’ sikwit wera s-setgħat tiegħu bħala ko-leġiżlatur.

Eżempju ta’ min jinnota kien ir-rifj ut doppju tal-hekk imsejjaħ

‘Port Package’, iżda kien hemm ħafna oħrajn fejn il-Parlament

biddel b’suċċess medda wiesgħa ta’ proposti tal-Kummissjoni.

Flimkien ma’ dan, il-Parlament sejjaħ għal inizjattivi politiċi

f’bosta okkażjonijiet u għamel proposti dettaljati biex ifassal

il-politika Ewropea tat-trasport. Il-Kummissjoni qieset ħafna

minn dawn it-talbiet fi l-proposti leġiżlattivi sussegwenti

tagħha.

Ħarsa ġenerali fi l-qosor lejn il-politika tat-trasport tal-UE tista’

tinkiseb mill- tal-Parlament Ewropew, li huma aġġornati fuq

bażi regolari. Ħarsa ġenerali f’aktar dettall tal-attivitajiet tal-

Kumitat TRAN fl -aħħar leġiżlatura parlamentari hija dispo-

nibbli fi r-3 tas-Segretarjat tal-Kumitat TRAN. Flimkien ma’

dan, fi l-ktejjeb ‘Kwistjonijiet fejn il-Parlament għamel

3 Il-Parlament Ewropew: ‘Il-kisba ta’ trasport sostenibbli, effi ċjenti u sigur fl -Ewropa –

Il-Kumitat tat-Trasport u t-Turiżmu Jaġixxi’, Brussell 2009.

Il-tiġdid tas-settur tal-ferroviji, fl -ewwel, fi t-tieni u fi t-tielet •

pakketti ferrovjarji, li għandu x’jaqsam qabel kollox mal-

ftuħ tas-suq, iżda wkoll mal-kwistjonijiet ta’ sigurtà, mal-

interoperabilità u mad-drittijiet tal-passiġġieri.

Linji gwida ġodda għan-Netwerks tat-Trasport Trans-•

Ewropew (TENs), bi prijorità lill-ferroviji, lit-toroq tal-ibħra

interni u lit-trasport marittimu.

Programmi dwar il-fl essibilità tat-traffi ku bħal inizjalment •

il-‘Marco Polo’ u l-‘Marco Polo II’ attwali.

Id-direttiva ‘Eurovignette’ il-ġdida• 2, li tittratta l-armoniz-

zazzjoni tar-rati fl -Istati Membri kollha u metodi uniformi

għall-kalkolu tal-ispejjeż tal-infrastruttura. Id-direttiva

l-ġdida tagħti lok għal diff erenzi akbar bejn l-ispejjeż, waqt

li tqis l-aspetti ambjentali u l-konġestjonijiet, u għalhekk

tipprovdi l-Istati Membri bi strument għall-immaniġġjar

tat-traffi ku.

Tliet pakketti marittimi ta’ sigurtà.•

L-inizjattiva tal-Ajru Uniku Ewropew •

Qafas legali ġdid għat-trasport pubbliku.•

L-inkorporazzjoni tal-avjazzjoni fl -iskema tal-iskambju tal-•

kwoti tal-emissjonijiet tal-UE.

Il-ħolqien tal-Aġenzija Ewropea dwar is-Sigurtà fl -•

Avjazzjoni (EASA), tal-Aġenzija Ferrovjarja Ewropea (ERA),

l-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà Marittima (EMSA) u tal-

2 Id-Direttiva 2006/38/KE tas-17 ta’ Mejju 2006.

SFOND

11

L-art kellha sehem ta’ 72,7 % minn dan it-total, il-ferroviji

17,1 %, il-passaġġi tal-ibħra interni 5,3 % u l-linji tal-pajpi-

jiet taż-żejt 4,9 %. Inkluż it-trasport marittimu ġewwa l-UE

(madwar 1 575 biljun tkm) u t-trasport bl-ajru ġewwa l-UE

(madwar 3,1 biljun tkm), il-parti tat-trasport bl-art niżlet

għal 45,6 %, il-ferroviji jgħoddu għal 10,7 %, il-passaġġi

tal-ibħra interni għal 3,3 %, il-linji tal-pajpijiet għaż-żejt

għal 3,0 %, it-trasport marittimu għal 37,3 % u l-ajru għal

0,1 % tat-total (iċ-ċifri kollha jirreferu għall-UE-27 fl -2007).

It-trasport tal-passiġġieri bl-art kien jgħodd għal •

5 861 biljun pkm (jew 11 826 km għal kull persuna)

fl -2007. Il-karozzi kienu jgħoddu għal 80,0 % minn dan

it-total, it-two-wheelers b’mutur għal 2,6 %, il-karozzi tal-

linja u l-kowċis għal 9,2 %, il-ferroviji għal 6,7 % u t-tram

u l-metro għal 1,5 %. Inkluż it-trasport bl-ajru ġewwa l-UE

diff erenza’wieħed jista’ jsib għadd ta’ punti enfasizzati dwar

il-politika tat-trasport fl -aħħar leġiżlatura parlamentari.

ILPOLITIKA TATTRASPORT XI ĊIFRI EWLENIN:

Il-fatti u ċ-ċifri li ġejjin huma maħsuba biex jipprovdu ħarsa

ġenerali tad-dimensjonijiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali

tal-politika tat-trasport. Din il-ġabra fi l-qosor mhux eżawrjenti

għandha titqies bħala l-punt tat-tluq. Sakemm mhux indikat

mod ieħor, is-sorsi użati huma l-iStatistical Pocketbook 2009

- EU Energy and Transport in Figures, (il-Ktejjeb tal-Istatistika

2009 - l-Enerġija u t-Trasport f’Ċifri tal-Unjoni Ewropea, doku-

menti uffi ċjali tal-Kummissjoni, rapporti mill-Aġenzija Ewro-

pea għall-Ambjent u r-rapport li sar minn tliet gruppi speċifi ċi

fi d-dibattitu attwali dwar il-ġejjieni tat-trasport.

Id-dimensjoni ekonomika tat-trasportId-dimensjoni ekonomika tat-trasport

Il-provvista tas-servizzi tat-trasport tammonta għal 4,3 % •

tal-valur totali miżjud fl -UE, mingħajr ma tinkludi t-trasport

li wieħed jirranġa għal rasu, il-kostruzzjoni jew manuten-

zjoni tal-infrastruttura tat-trasport u l-mezzi tat-trasport.

Is-sehem tal-industrija tal-loġisitika Ewropea huwa stmat li •

jilħaq l-14 % tal-PGD.

It-tqassim modaliIt-tqassim modali

Fit-trasport tal-merkanzija l-erba’ modi tat-trasport bl-art •

(art, ferroviji, il-passaġġi tal-ibħra interni u l-linji tal-paj-

pijiet) fi l-UE-27 kienu jilħqu l-2 650 biljun tkm fl -2007.

12

(madwar 571 biljun pkm fl -2006) u t-trasport bil-baħar

ġewwa l-UE (madwar 41 biljun pkm) f’dan il-kalkolu, is-

sehem tal-karozzi tal-passiġġieri jitnaqqas għal 72,4 %

u t-two-wheelers b’mutur għal 2,4 %. Il-karozzi tal-linja

u l-kowċis imbagħad jgħoddu għal 8,3 %, il-ferroviji għal

6,1 % u t-tram u l-metro għal 1,3 %. Iż-żewġ modi addizzjo-

nali, l-ajru u l-baħar, jikkontribwixxu għal 8,8 % u 0,6 %

mit-tqassim modali (iċ-ċifri kollha jirreferu għall-UE-27

fl -2007).

It-trasport tal-merkanzija kiber b’madwar 2,7 % kull sena •

u t-trasport tal-passiġġieri b’madwar 1,7 % kull sena bejn

l-1995 u l-2007.

Fil-2007, it-trasport tal-merkanzija bl-art (tkm) fl -UE-27 •

kien 27 % ogħla milli fi s-sena 2000.

Madwar 90 % tal-kummerċ estern tal-Unjoni Ewropea •

jinġarr bil-baħar, aktar minn 3,7 % biljun tunnellati ta’ mer-

kanzija fi s-sena jitgħabbew u jinħattu fi l-portijiet tal-UE.

It-trasport marittimu mill-portijiet tal-UE huwa mbassar

li se jikber b’1,6 biljun tunnellati għal 5,3 biljun tunnellati

fl -2018.

Mal-4 300 ajruplan tat-trasport ċivili tal-passiġġieri kienu •

qed joperaw fl -UE-27 fl -2007, bi kważi 500 minnhom b’ak-

tar minn 250 post. Din iċ-ċifra ma tinkludix ajruplani pri-

vati, li jgħoddu ‘l fuq minn 30 000.

It-trasport u l-ambjentIt-trasport u l-ambjent

It-trasport jirrappreżenta madwar terz tal-konsum fi nali •

tal-enerġija fi s-27 Stat Membru tal-UE u huwa l-akbar kon-

sumatur tal-enerġija fi nali. It-trasport bl-art jgħodd għal

74 % mit-total, l-avjazzjoni għal 15 %, it-trasport marittimu

għal 7,8 %, il-ferrovija 2,2 % u n-navigazzjoni interna għal

1,0 %. It-trasport kien l-aktar settur li kiber malajr mill-1990

‘l hawn. Jgħodd għal kważi kwart mill-emissjonijiet ta’ gas-

sijiet b’eff ett ta’ serra fl -UE-27.

Waqt li t-total ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet b’eff ett ta’ serra •

fl -UE-27 waqa’ b’7,9 % bejn l-1990 u l-2005, il-qagħda fi s-

settur tat-trasport hija diff erenti. Fl-istess perjodu, l-emis-

sjonijiet ta’ gassijiet b’eff ett ta’ serra mit-trasport inklużi

fi l-Protokoll ta’ Kyoto żdiedu b’27 %. Flimkien maż-żidiet

sinifi kanti fl -emissjonijiet mit-trasport marittimu (+58 %)

u mill-avjazzjoni internazzjonali (+98 %), iż-żieda totali

stmata fl -emissjonijiet mit-trasport tal-UE tammonta għal

36 % mill-1990 sal-2006. L-iżviluppi fi s-settur tat-trasport

qed ixekklu l-isforzi fi s-setturi l-oħra kollha. Mingħajr din

ix-xejra bil-maqlub fi s-settur tat-trasport, l-emissjonijiet

ta’ gassijiet b’eff ett ta’ serra fl -UE-27 kienu jaqgħu b’14 %

bejn l-1990 u l-2005, minfl ok b’7,9 %.

Fl-2006, it-trasport bl-art kien jgħodd għal 71 % tal-emis-•

sjonijiet kollha tal-gassijiet b’eff ett ta’ serra mit-trasport.

It-trasport marittimu u bl-ajru jsegwu bi 15 % u 12 %

rispettivament. Inklużi l-emissjonijiet mill-impjanti tal-

enerġija li jipproduċu l-elettriku użat fi t-trasport bil-fer-

rovija, is-sehem ta’ dan tal-aħħar jgħodd għal madwar

1,6 %.

Skont stħarriġ dwar l-ivvjaġġar, il-maġġoranza assoluta •

ta’ vjaġġi (97.5 %) huma iqsar minn 100 km. Madankollu,

it-2,5 % li jifdal jgħodd għal aktar min-nofs tal-pkm kollha.

Nofs il-vjaġġi magħmula miċ-ċittadini tal-UE huma inqas •

minn 5 km.

SFOND

13

Fl-2007 kien hemm 229 miljun karozza tal-passiġġieri •

fl -UE-27.

Il-livelli ta’ sidien tal-karozzi fl -UE-27 żdiedu bi 22 %, l-ekwi-•

valenti għal 52 miljun karozza.

Madwar 30 % tal-popolazzjoni tal-UE-15, jew madwar •

120 miljun persuna, huma esposti għal livelli ta’ storbju ta’

traffi ku ta’ aktar minn 55 dB(A).

Għalkemm it-trasport marittimu għadu l-mod ta’ trasport •

l-aktar effi ċjenti fl -użu tal-enerġija għal kull unità ta’ traffi ku

magħmula, il-’kont tal-ispejjeż esterni’ totali għaċ-ċittadini

tad-dinja u għar-riżorsi ambjentali minħabba fi t-trasport

marittimu huwa ta’ madwar EUR 300 biljun fi s-sena (2006),

li 21 % minnu jiġi mill-fl otta tal-UE (64 biljun)4.

Il-mobilità urbana tikkawża 40 % mill-emissjonijiet kollha •

ta’ CO2

tat-trasport bl-art u sa 70 % ta’ sustanzi oħra li

jniġġsu mit-trasport bl-art.

Fid-Danimarka u fl -Olanda, ir-rata ta’ ċikliżmu hija aktar •

minn 10 darbiet ogħla milli fi Franza u fi r-Renju Unit5.

L-espansjoni urbana waslet mat-tkabbir taż-żoni urbani•

mal-Ewropa kollha matul l-aħħar ħames deċennji. Min-

nofs is-snin 50, l-ibliet Ewropew espandew b’medja ta’

78 %, fi lwaqt li l-popolazzjoni kibret biss bi 33 %.

4 Il-Parlament Ewropew, ‘L-ispejjeż esterni tat-trasport marittimu’, Brussell 2007.

5 Fid-Danimarka 936 u fl -Olanda 848 km/persuna/sena, meta mqabbla ma’ 75 km fi

Franza u fi r-Renju Unit, u 20 km biss fi Spanja (ŻEE 2008, p. 31).

14

Il-ħin medju ta’ vjaġġar għal kull persuna huwa stmat li •

jilħaq is-1,1 sigħat kuljum u dan baqa’ relattivament stab-

bli tul dawn l-aħħar 40 sena. Il-mobilità personali madan-

kollu żdiedet f’dawn l-aħħar żewġ deċennji minħabba f’bi-

dla lejn modi u mezzi tat-trasport aktar rapidi.

L-attivitajiet relatati mal-trasport marittimu jimpjegaw •

1,5 miljun ruħ fl -Ewropa. Madwar 70 % tal-impjiegi relatati

mat-trasport bil-baħar huma fuq l-art – fi l-bini ta’ basti-

menti, fl -arkitettura navali, fi x-xjenza, fl -inġinerija, fl -elet-

tronika, l-immaniġġjar tal-merkanzija u fi l-loġistika.

Is-sigurtà fi t-trasportIs-sigurtà fi t-trasport

Mat-42 448 persuna nqatlu f’inċidenti tat-traffi ku (imwiet •

fi żmien 30 jum) fl -2007. Meta mqabbel mas-sena 2000,

l-għadd ta’ imwiet f’inċidenti tat-traffi ku naqas bi kważi

kwart (24.8 %).

Ħames ajruporti fl -UE• 6 għandhom aktar minn 400 000 movi-

ment ta’ inġenji tal-ajru (tluq u nżul għall-passiġġieri

u għall-merkanzija) kull sena. Dan huwa ekwivalenti għal

aktar minn moviment wieħed fi l-minuta għal 18-il siegħa

kuljum. Madwar 37 ajruport fl -UE għandhom aktar minn

100 000 moviment ta’ ajruplani fi s-sena.

Id-dimensjoni soċjali tat-trasportId-dimensjoni soċjali tat-trasport

Il-provvista tas-servizzi tat-trasport tammonta għal 4.3 % •

tal-impjieg totali fl -UE, mingħajr ma tinkludi t-trasport li

wieħed jirranġa għal rasu, il-kostruzzjoni jew manuten-

zjoni tal-infrastruttura tat-trasport u l-mezzi tat-trasport.

Fl-2005 madwar 8,8 miljun persuni kienu impjegati fi s-set-•

tur tat-trasport. Madwar 10 % minnhom ħadmu fi s-settur

tal-ferrovija, 2 % fi t-trasport marittimu, 0,4 fi t-trasport fi l-

passaġġi tal-ibħra interni, 5 % fi t-trasport bl-ajru u 30 %

f’attivitajiet ta’ trasport ta’ appoġġ u attivitajiet awżiljarji

(bħat-tagħbija tal-merkanzija, l-aġenziji tal-ivvjaġġar

u t-trasport u l-operaturi tal-ivvjaġġar). It-trasport bl-art

jgħodd għal madwar 50 % tal-impjieg kollu fi s-settur tat-

trasport, b’żewġ terzi fi s-settur tal-merkanzija u terz fi t-

trasport tal-passiġġieri.

Il-familji fl -UE jonfqu madwar 13,7 % tad-dħul tagħhom, •

jew EUR 949 biljun, fuq merkanzija u servizzi relatati

mat-trasport, li jrendi t-trasport it-tieni l-akbar element

baġitarju wara l-infi q relatat mad-djar. Madwar terz ta’ din

is-somma (EUR 310 biljun) intuża għax-xiri ta’ vetturi.

6 Pariġi-Charles de Gaulle, Frankfurt (Main), Londra-Heathrow, Amsterdam-Schiphol

u Madrid-Barajas.

SFOND

15

Trattat ta’ Liżbona, li l-Artikolu 195 tiegħu jitlob mill-Unjoni li din

ikollha l-kompetenza leġiżlattiva fi l-qasam tat-turiżmu, anki jekk

din tkun fi l-kuntest tal-kompetenzi ta’ appoġġ (l-Artikolu 6).

Madwar 90 % tal-intrapriżi turistiċi huma żgħar, li jimpjegaw

bejn persuna waħda u disa’ persuni. Iddominat mill-impriżi

żgħar u ta’ daqs medju, is-settur jirrappreżenta 4 % tal-PGD

tal-UE, b’żewġ miljun ditta timpjega 4 % tal-forza totali tax-

xogħol (kważi tmien miljun impjegat). Inklużi l-modi varji li

fi hom huwa involut it-turiżmu f’setturi oħra tal-ekonomija,

il-kontribut tiegħu għall-PGD jitla’ għal 11 % u l-perċentwali

tal-impjiegi jaqbeż it-12 % (24 miljun impjieg)7.

Minħabba fi l-piż ekonomiku tiegħu, is-settur tat-turiżmu huwa

parti integrali mill-ekonomija Ewropea, għalhekk jeħtieġu

miżuri li jgħinu biex jorganizzawh u jiżviluppawh. Minn perspet-

tiva Ewropea, il-politika tat-turiżmu hija wkoll mezz ta’ appoġġ

għall-miri politiċi ġenerali fl -oqsma tal-impjiegi u t-tkabbir.

It-turiżmu jagħmel parti wkoll mill-politika aktar wiesgħa tal-

ambjent u din id-dimensjoni kisbet aktar sinifi kat maż-żmien.

Il-politika Ewropea tat-turiżmu tista’ wkoll tgħin b’mod sini-

fi kanti fi t-trattament tal-kriżi ekonomika attwali. Fi Frar 2009

aktar minn 27 000 resident tal-UE fl -età ta’ 15 u fuqhom ħadu

sehem fi kwestjonarju li sar mill-Kummissjoni. Ir-riżultati ta’

dan l-istħarriġ wera li mill-inqas 50 % taċ-ċittadini jmorru għal

btala kull sena u li 48 % huma intenzjonati jqattgħu l-btajjel

tagħhom f’pajjiżhom stess (meta mqabbla ma’ 43 % fl -2008).

Erbgħa minn kull 10 ċittadini li ppjanaw btala fl -2009 qiesu li

kellhom biżżejjed fondi (41 %), fi lwaqt li wieħed f’10 (11 %)

stqarrew li kellhom problemi fi nanzjarji serji bil-pjanijiet tal-

btajjel tagħhom. Madankollu, 19 % biss kienu kważi ċerti li

7 Għal iktar tagħrif: Ir-rapport tat-Tourism Highlights 2008 tal-Organizzazzjoni Dinjija

tat-Turiżmu.

L-infrastruttura tat-trasportL-infrastruttura tat-trasport

In-netwerk tat-TEN-T se jkun vast u varjat. Għandu jkun •

magħmul minn 95 700 km ta’ toroq, 106 000 km ta’ linji

tal-ferroviji (li minnhom 32 000 km se jkunu għal ferroviji

b’veloċità qawwija) u 13 000 km ta’ passaġġi tal-ibħra interni.

In-nodi tan-netwerk huwa l-411-il ajruport internazzjonali

u l-404 portijiet marittimi ewlenin. Imsejsa fuq tagħrif mill-

Istati Membri, l-ispiża għat-tlestija u l-modernizzazzjoni

tan-netwerk kollu għandha tkun ta’ EUR 900 biljun għall-

perjodu 1996-2020; li minnhom EUR 500 biljun għad iridu

jiġu investiti bejn l-2007 u l-2020 (minnhom EUR 270 biljun

għall-assi u l-proġetti ta’ prijorità).

Mal-215 000 km ta’ linji ferrovjarji kienu qed jintużaw fl -UE-•

27 fl -2005, li minnhom kwazi 50 % ġew elettriċizzati.

L-UE għandha t-tieni l-itwal kosta fi d-dinja (136 000 km), •

wara l-Kanada.

ILPOLITIKA TATTURIŻMU

It-turiżmu għad ma għandux bażi legali għalih innifsu fi t-Trattat

tal-UE. Din is-sitwazzjoni għandha tinbidel bid-dħul fi s-seħħ tat-

16

lill-Ewropa destinazzjoni turistika favorita b’turiżmu magħruf

aħjar u turiżmu li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent. Ir-rapport tal-

inizjattiva proprja dwar politika Ewropea ġdida tat-turiżmu,

sejħet, fost ħwejjeġ oħra, għall-ħruġ mingħajr dewmien

u irħas ta’ viża għat-turisti, għal statistika ta’ min jorbot fuqha,

standardizzata u aġġornata, għall-armonizzazzjoni ta’ stan-

dards ta’ kwalità fl -akkomodazzjoni tat-turisti u għal ħarsien

imtejjeb tad-drittijiet tal-konsumaturi u l-passiġġieri. Billi

r-Regolament Nru 261/2004 jittratta t-trasport tal-ajru biss

f’dan ir-rigward, il-Parlament fi ttex li jestendi dawn id-drittijiet

għall-utenti tal-ferrovija u tat-trasport marittimu. Dwar dan il-

punt l-aħħar inizjattivi mill-Parlament, mill-Kunsill u mill-Kum-

missjoni jistgħu jittrattaw il-vojt kollu li għad baqa’ (ir-Regola-

menti 1371/2007, COM(2008) 816, u COM(2008) 817).

Flimkien mal-ħolqien ta’ tabella ‘tal-Europa’ li tkopri d-des-

tinazzjonijiet turistiċi kollha tal-UE mħaddma mill-operaturi

tal-vjaġġi, il-Parlament stieden ukoll lill-Kummissjoni biex

tieħu taħt idejha medda wiesgħa ta’ inizjattivi, mill-iżvilupp

ta’ turiżmu għas-saħħa, faċilitajiet għat-turisti b’mobilità

mnaqqsa, u ‘skeda tat-trasport għaż-żgħażagħ’ għall-Ewropej

fuq borża ta’ studju tal-Erasmus, għal programm ‘Ulysses’

għat-turiżmu fi staġun baxx għal min hu rtirat u wkoll rotta

ċiklistika bħala tifkira li ssegwi l-mogħdija ta’ dik li kienet il-

Purtiera tal-Ħadid.

ma kinux se jmorru għal btala fl -2009, li huwa sostanzjalment

inqas milli għall-2008 (32 %). Fost dawk li se jmorru għal btala,

28 % kienu għadhom indeċiżi dwar it-tul ta’ żmien u d-des-

tinazzjoni. Kien hemm żieda qawwija fl -għadd ta’ persuni

li jagħmlu l-arranġamenti tagħhom stess (56 %), li f’bosta

każijiet jużaw l-Internet biex jagħmlu dan. Il-parti l-kbira

(54 %) tippreferi destinazzjonijiet tradizzjonali tat-turiżmu, bi

28 % biss jagħżlu destinazzjonijiet ‘emerġenti’. Il-valur għall-

fl us (33 ) huwa aktar importanti mill-ispiża baxxa (16 %0). Nofs

l-Ewropej kollha jmorru għal btala f’Lulju u Awwissu. Il-pawżi

tax-xitwa qed jonqsu għal raġunijiet fi nanzjarji, b’42 % jagħżlu

li ma jmorrux għal btala fi x-xitwa. Oħrajn (23 %) jippreferu

jivvjaġġaw fl -istaġjun baxx. (Għal aktar tagħrif ara l-Barometer

tad-WTO, Jannar 2009.)

Skont l-Eurostat 13/2009, l-għadd ta’ waqfi et ta’ lejl fi l-lukandi

fl -UE waqa’ b’ 0,5 % fl -2008 meta mqabbel mal-2007. Il-per-

suni mhux residenti (-1,1 %) kienu l-kawża ewlenija ta’ din

il-waqgħa. Ħames pajjiżi jirrappreżentaw ‘il fuq minn 70 %

tal-kummerċ turistiku fi r-rigward ta’ waqfi et ta’ lejl: Spanja

(270 miljun), l-Italja (247 miljun), il-Ġermanja (219-il miljun),

Franza (204 miljuni) u r-Renju Unit (173 miljun). L-akbar

waqgħa kienet reġistrata f’Ċipru (-4,8 %), fi l-Greċja (-4,6 %)

u fl -Olanda (-4,1 %); fi lwaqt li oħrajn għamlu progress kbir: is-

Slovakkja (+7,7 %) il-Polonja (+4,7 %) u l-Litwanja (+4,6 %).

Waqt li kien hemm nuqqas żgħir fi l-waqfi et ta’ lejl minn turisti,

l-għadd ta’ vjaġġi għad-divertiment miċ-ċittadini tal-UE tela’

b’7,1 % fl -2008 (notevolment fl -ewwel nofs tas-sena), għalkemm

b’mod ġenerali għal tul ta’ żmien qasir. L-istess xejra (+1,6 %)

kienet reġistrata fi s-settur tat-trasport bl-ajru għall-passiġġieri,

b’kemmxejn nuqqas fl -aħħar erba’ xhur tas-sena.

Fi tmiem l-2007 il-Parlament sejjaħ lill-Kummissjoni biex tfas-

sal politika tat-turiżmu msejsa fuq is-sħubija, waqt li tagħmel

SFOND

17

18

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENIILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

BEJN ILKRIŻI EKONOMIKA U LBIDLA FILKLIMA

Għalkemm ħafna dokumenti ewlenin kienu diġà adottati qabel l-elezzjonijiet tal-2009,

għad hemm ħafna sfi di għall-Kumitat TRAN f’din il-leġiżlatura l-ġdida mill-2009 sal-

2014.

Hemm żewġ żviluppi li għandu jkollhom irwol kruċjali u li x’aktarx se jiddominaw it-taħditiet

li jmiss fi l-Kumitat TRAN. L-ewwel nett, il-waqgħa ekonomika: il-kriżi globali attwali fi nan-

zjarja u ekonomika qed toħloq grad għoli ta’ imprevedibbiltà dwar il-ġejjieni tal-ekonomija

dinjija. Is-settur Ewropew tat-trasport diġà ntlaqat serjament minn din il-kriżi u se jkom-

pli jbati kemm-il darba din tippersisti. Inqas kummerċ ifi sser inqas trasport. Din il-formula

sempliċi kienet ikkonfermata minn ċifri ta’ dan l-aħħar u minn aħbarijiet minn bosta setturi

u kumpaniji tat-trasport. Is-settur Ewropew tat-trasport tal-merkanzija, mill-kumpaniji ta’ ġarr

marittimu għal-linji tal-ajru, għal burdnara u l-linji tal-ferroviji, diġà ntlaqat partikolarment

ħażin. Iżda wkoll fi r-rigward tat-trasport tal-passiġġieri, is-settur tal-ajru b’mod partikolari,

qed ibati. Aktar telf fi d-dħul jista’ jikkontribwixxi għal aktar tnaqqis fi d-domanda tal-mobilità,

b’mod partikolari fi t-turiżmu u l-ivvjaġġar ta’ divertiment.

Id-dibattitu kontroversjali fi l-Kumitat TRAN ta’ Marzu 2009 dwar l-allokazzjoni ta’ postijiet fi d-

dawl tal-kriżi ekonomika serva ta’ indikazzjoni dwar id-diffi kultajiet fi t-trattament tal-miżuri

potenzjali ta’ adattament fi s-setturi kollha tat-trasport. L-impatt tal-kriżi huwa diffi ċli li jiġi

stmat billi għad ma hemm l-ebda stampa wiesgħa. Għalhekk l-importanza li jiġi eżaminat fi d-

dettall l-impatt fi s-setturi varji tat-trasport kif ukoll il-limitu sa fejn il-linji politiċi tal-Komunità

huma adattati għall-isfi di futuri.

It-tieni sfi da kruċjali hija l-prestazzjoni dgħajfa tal-ambjent tas-sistema Ewropea tat-

trasport. Għalkemm il-kriżi ekonomika attwali tista’ tnaqqas temporanjament id-domanda

għat-trasport, l-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA) tiġbed l-attenzjoni fl -aħħar rapport8

tagħha li ‘x-xejriet fi t-trasport qed jippuntaw lejn id-direzzjoni l-ħażina’. Iċ-ċifri u x-xejriet

ippreżentati f’dan ir-rapport, li xi wħud minnhom issemmew hawn fuq, huma allarmanti

8 Ir-Rapport tal-EEA Nru 3/2009, it-Trasport f’salib it-toroq. TERM 2008: indikaturi ta’ segwiment tat-trasport u tal-ambjent fl -

Unjoni Ewropea., Kopenħagen 2009.

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

19

u jenfasizzaw il-ħtieġa għal miżuri immedjati u estensivi,

b’mod partikolari safejn għandu x’jaqsam it-tat-trattament

tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’eff ett ta’ serra (GHG), iżda wkoll

fi -rigward tat-trattament tat-tniġġis tal-arja, l-istorbju u t-telf

tal-ambjent naturali.

Il-mod ta’ kif il-politika tal-UE, inkluża l-politika tat-trasport,

tirreaġixxi għall-kriżi ekonomika għandu jikkontribwixxi wkoll

għas-suċċess jew il-falliment tal-ġlieda kontra l-bidla fi l-klima.

Għalkemm il-kriżi ekonomika se jkollha aktar impatti ħorox

fuq l-ekonomija u s-soċjetà Ewropea, din qed titqies fi l-beraħ

bħala waħda ta’ natura temporanja. Iżda xjentifi kament, ma

għadx baqa’ dubju dwar il-bidla fi l-klima – jekk din mhix se

tiġi ttrattata minnufi h, b’mod riżolut u simultanju fi s-setturi

kollha – se jkollha konsegwenzi irreversibbli u katastrofi ċi.

Fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-4 ta’ Frar 2009 ‘2050: Il-futur jibda

llum – rakkomandazzjonijiet għall-politika futura inte-

grata tal-UE dwar il-bidla fi l-klima’9, il-Parlament Ewropew

konsegwentement saħaq fuq ‘il-ħtieġa li jiff aċċja l-bidla fi l-

klima u l-eff etti tagħha permezz ta’ miżuri politiċi u edukat-

tivi msejsa fuq perspettiva fi t-tul u bl-implimentazzjoni ta’

deċiżjonijiet b’mod koerenti, li ma jiġux soġġetti għal miri

politiċi fi t-terminu l-qasir taż-żmien’.

Il-kriżi ekonomika tista’ wkoll tidher bħala l-punt tat-tluq

u bħala opportunità għal bidliet estensivi politiċi lejn eko-

nomija aktar sostenibbli, li toff ri opportunitajiet kummerċjali

ġodda għall-kumpaniji Ewropej fi s-snin li ġejjin. Hija wkoll

opportunità biex isiru bidliet li suppost ilhom li seħħu, lejn sis-

tema Ewropea sostenibbli tat-trasport, kif mitlub mill-EEA.

9 F’dan ir-rapport fi nali mill-Kumitat temporanju dwar il-Bidla fi l-Klima, waqt li ppro-

pona miżuri fi l-livelli kollha, il-PE għamel ukoll ħafna rakkomandazzjonijiet għal

miżuri futuri fi s-settur tat-trasport (il-punti 77 sa 106).

Barra dawn iż-żewġ sfi di kruċjali, l-aġenda tal-Kumitat TRAN

il-ġdid se tiddependi fi l-biċċa l-kbira tagħha fuq:

il-programm ta’ ħidma tal-Kummissjoni l-ġdida,•

id-dokumenti li qed isiru bħalissa.•

Xi wħud mid-dokumenti ewlenin possibbli li għad iridu jsiru

huma deskritti hawn isfel.

DOKUMENTI EWLENIN LI QED ISIRU ATTWALMENT

EurovignetteEurovignette

F’Marzu 2009 il-Parlament Ewropew adotta l-ewwel qari

ta’ proposta għal reviżjoni tad-Direttiva tal-Eurovignette, li

għandha x’taqsam b’mod partikolari mal-internalizzazzjoni

tal-ispejjeż esterni tat-trasport ta’ merkanzija tqila. Fil-

prinċipju, il-Parlament Ewropew appoġġja l-approċċ tal-Kum-

missjoni. Fil-ġejjieni, il-ħlasijiet fi r-rigward tal-vetturi ‘l fuq

minn 3,5 t li jġorru merkanzija tqila għandhom ikunu mse-

jsa mhux biss fuq l-ispejjeż tal-infrastruttura iżda wkoll, parti

minnhom, fuq it-tniġġis tal-ajra u tal-istorbju li jikkawżaw.

Il-pożizzjoni tal-Parlament hija li għandu jkun possibbli wkoll

li t-trakkijiet iħallsu għall-konġestjoni matul perjodi fl -aqwa

tat-traffi ku fi t-toroq traffi kużi, għalkemm xi metodi ta’ kalkolu

speċifi ku u ta’ limiti speċifi ċi għall-konġestjoni kienu esklużi

mit-test.

Jekk il-Kumitat tat-TRAN jiddeċiedi li jkompli bit-tieni qari ta’

dan l-abbozz, it-tieni qari tal-Parlament ikun fi l-leġiżlatura

l-ġdida.

20

Lejn pakkett tat-trasport favur Lejn pakkett tat-trasport favur

l-ambjentl-ambjent

L-internalizzazzjoni tal-ispejjeż esterni fi s-settur tat-trasport

tidher fi l-wisgħa bħala waħda mill-kwistjonijiet li huma l-aktar

ta’ sfi da li l-politika Ewropea tat-trasport se jkollha tittratta fi s-

snin li ġejjin.

F’Marzu 2009, il-Parlament adotta riżoluzzjoni li tikkritika

l-Kummissjoni għan-nuqqas ta’ strateġija ġenerali dwar

‘it-tħaddir tat-trasport’ u l-assenza ta’ mudell użabbli għall-

evalwazzjoni tal-’ispejjeż esterni’, bħall-impatt tat-trasport

fuq l-ambjent. Il-pakkett ‘Tħaddir tat-trasport’ tal-Kummis-

sjoni huwa intenzjonat biex jgħin lill-UE tlaħħaq mal-miri

tagħha tal-klima u tal-enerġija. Magħmul minn għadd ta’

komunikazzjonijiet, dan il-pakkett jimmira lejn il-promozzjoni

ta’ trasport sostenibbli u jiżgura li l-ispejjeż veri tat-trasport

ikunu rifl essi fi l-prezz eff ettiv tagħhom.

Ir-riżoluzzjoni tal-Parlament tiġbed l-attenzjoni li l-Kummiss-

joni la fasslet u lanqas ressqet mudell ġeneralment applikabbli,

trasparenti u komprensiv għall-evalwazzjoni tal-ispejjeż esterni

b’mod ġenerali. Hija ma analizzatx l-impatt fuq kull mod tat-

trasport u, f’termini prattiċi, s’issa ressqet biss leġiżlazzjoni għal

vetturi tat-toroq għall-merkanzija tqila. Il-Parlament għalhekk

ħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tieħu passi mingħajr dewmien;

l-ewwel, biex tipproduċi proposti speċifi ċi għall-modi kollha

tat-trasport u t-tieni, biex tressaq pjan komprensiv għall-kalkolu

u l-ġabra ta’ spejjeż esterni u l-evalwazzjoni tal-impatt tagħhom

fuq il-bażi ta’ mudell komprensibbli. Ir-rapport tal-EEA msemmi

hawn fuq juri li l-miżuri koerenti ta’ politika għal kull settur tat-

trasport issa huma meħtieġa aktar minn qatt qabel.

It-tħaddim sħiħ tal-Galileo, tas-SESAR It-tħaddim sħiħ tal-Galileo, tas-SESAR

u tal-ERMTSu tal-ERMTS

Dan l-aħħar, l-UE nediet għadd ta’ proġetti teknoloġiċi

ambizzjużi, bħas-sistema ta’ navigazzjoni bis-satellita Gali-

leo, is-Sistema Ewropea tal-Ġestjoni tat-Traffi ku tal-Ferrovija

l-(ERTMS) u l-programm SESAR biex itejjeb l-infrastruttura tal-

kontroll tat-traffi ku tal-ajru. Dawn il-proġetti ewlenin Ewropej

huma maħsuba biex jgħinu l-ġestjoni tat-traffi ku ssir aktar

effi ċjenti u siġura fi l-ġejjieni. L-ebda waħda minn dawn it-tliet

proġetti ma huma qed jitħaddmu s’issa. Għad jeħtieġ xogħol

sinifi kanti u probabbli aktar dibattiti fi l-kumitati rilevanti (it-

Trasport u l-Industrija).

It-tħaddim sħiħ tal-Galileo, magħmul minn 30 satellita u infras-

truttura assoċjata fl -art, huwa skedat għall-2013. Iż-żewġ

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

21

proġetti l-oħra se jkunu jeħtieġu aktar żmien biex jitħaddmu

bis-sħiħ.

It-trasport urbanIt-trasport urban

It-trattament tat-trasport urban f’livell tal-UE qed isir dejjem

aktar prijorità minn ta’ fuq nett fuq l-aġenda Ewropea tat-tras-

port. Tmenin fi l-mija tal-popolazzjoni Ewropea jgħixu f’żoni

urbani, aktar minn 60 % f’żoni b’aktar minn 10 000 abitant,

u x-xejra hija ‘l fuq. It-traffi ku urban huwa responsabbli għal

40 % tal-emissjonijiet tal-CO2

u għal 70 % tal-emissjonijiet

ta’ sustanzi oħra ġejjin mit-trasport bl-art. Għalhekk f’żoni

urbani hemm potenzjal għal aktar effi ċjenza fl -enerġija u għal

tnaqqis ta’ emissjonijiet fi t-trasport. Il-promozzjoni ta’ bidla

lejn trasport sostenibbli ma tirriżultax biss f’serħan minn

bliet traffi kużi u mniġġsa iżda wkoll tikkontribwixxi b’mod

sinifi kanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ gassijiet b’eff ett

ta’ serra. Medda wiesgħa ta’ leġiżlazzjoni Ewropea diġà kel-

lha impatt fuq it-trasport urban, iżda għad ma kienx hemm

strateġija speċifi kament dedikata lit-trasport urban f’livell

tal-UE.

Fl-2007 il-Kummissjoni Ewropea ressqet Green Paper dwar

il-mobilità10, li indirizzat il-kwistjoni dwar kif tinħoloq kultura

ġdida ta’ mobilità urbana biex tirrikonċilja l-iżvilupp ekono-

miku tal-irħula u l-ibliet u l-ħtiġijiet relatati tal-mobilità mal-

ħtiġijiet għal bliet abitabbli u l-ħarsien ambjentali. Il-Par-

lament Ewropew adotta riżoluzzjoni ta’ din il-Green Paper

fi d-9 ta’ Lulju 2008 fl -istennija ta’ eżitu fi l-forma ta’ pjan ta’

azzjoni. Billi l-ebda abbozz ta’ pjan ta’ azzjoni ma kien propost

mill-Kummissjoni, u fi d-dawl tal-limiti ta’ żmien imposti mill-

elezzjonijiet Ewropej f’Ġunju 2009, il-Parlament iddeċieda li

10 Green Paper: lejn kultura ġdida għall-mobilità urbana - COM(2007) 0551.

jfassal rapport ieħor fuq l-inizjattiva tiegħu stess li jiddeskrivi

miżuri speċifi ċi għat-trasport urban fuq livell Ewropew. Ir-

rakkomandazzjonijiet tal-Parlament jinkludu l-introduzzjoni

u l-applikazzjoni ġenerali ta’ pjanijiet tat-trasport urban

sostenibbli f’żoni metropolitani b’aktar minn 100 000 abi-

tant, it-tnedija ta’ programm għall-aġġornament tal-istatis-

tika u bażijiet tad-dejta dwar il-mobilità urbana fl -Eurostat

u l-istabbiliment ta’ osservatorju tal-mobilità urbana. Il-Parla-

ment saħaq ukoll dwar il-ħtieġa għal appoġġ fi nanzjarju aktar

qawwi mill-UE.

Id-dibattiti dwar il-mobilità urbana għandhom ikomplu fi l-

leġiżlatura parlamentari l-ġdida.

Minn moviment liberu mingħajr Minn moviment liberu mingħajr

fruntieri għall-Ajru Uniku fruntieri għall-Ajru Uniku

Il-fruntieri tal-ajru tal-UE qed ikunu aktar diffi ċli li jitneħħew

mill-fruntieri tal-art. Il-Kummissjoni nediet dan il-kunċett fi l-

ħarifa 1999 b’komunikazzjoni dwar il-Ħolqien tal-Ajru Uniku

Ewropew’11. Il-proċedura leġiżlattiva tal-kodeċiżjoni bejn

il-Parlament u l-Kunsill intemmet f’April 2004 bid-dħul fi s-

seħħ ta’ pakkett ta’ erba’ regolamenti – inkluż ir-Regolament

ta’ Qafas No 549/04 – dwar il-provvista ta’ servizzi tan-navi-

gazzjoni tal-ajru, l-organizzazzjoni u l-użu tal-ispazju tal-ajru

u dwar l-interoperabilità tan-netwerk ta’ ġestjoni tat-traffi ku

Ewropew.

Waqt li rrikonoxxa li r-regoli dwar il-kompetizzjoni fi t-Trattat

ma japplikawx għat-trasport bl-ajru, il-Parlament iġġieled

b’suċċess għall-ħolqien ta’ kumitat konsultattiv dwar l-aspetti

tekniċi tal-implimentazzjoni tal-Ajru Uniku u l-inklużjoni ta’

11 COM(1999) 614

22

sanzjonijiet għan-nuqqas ta’ konformità mar-regoli. Huwa

kiseb ukoll konċessjonijiet dwar il-kooperazzjoni bejn l-utenti

ċivili u militari.

Is-sitt leġiżlatura parlamentari kienet parzjalment ta’ suċċess

f’li tilħaq l-isfi da ewlenija li tħaff ef il-ħolqien tal-Ajru Uniku

Ewropew. Il-mistoqsija orali tal-Kumitat tat-Trasport lill-Kum-

missjoni bid-dibattitu fi l-plenarja tal-4 ta’ Settembru 2007

indirizzat waħda mill-kwistjonijiet fundamentali: il-ħtieġa li

jintemm il-falliment tal-istrateġija minn isfel għal fuq li ħalliet

f’idejn l-Istati Membri biex joħolqu blokki funzjonali tal-ispa-

zju tal-ajru (rotot tal-ajru li huma ottimizzati f’dak li għandu

x’jaqsam mal-organizzazzjoni tat-traffi ku biex jintnaqqsu

kemm il-konsum kif ukoll l-emissjonijiet tal-gassijiet b’eff ett

ta’ serra) u jagħżlu strateġija tal-UE aktar proattiva. Il-Kum-

missjoni mbagħad ħabbret il-mixja lejn it-tieni stadju ‘msejjes

fuq il-prestazzjoni u fuq il-mekkaniżmi għall-iżvilupp tal-Ajru

Uniku Ewropew’.

Fl-istess ħin il-Kummissjoni resqet lejn avjazzjoni aktar soste-

nibbli u li trendi aktar (COM(2008) 389). SESAR (oriġinalment

SESAME), programm ta’ impriża teknoloġika konġunta, tnieda

taħt il-patroċinju tal-Eurocontrol u grazzi għall-funzjonament

TEN-T mill-Kummissjoni. Sal-2013 dan għandu jiżviluppa

sistema Ewropea moderna ta’ ġestjoni tat-traffi ku tal-ajru li

għandha telimina l-problema attwali tas-sistemi nazzjonali

frammentati ta’ ġestjoni tat-traffi ku tal-ajru. Il-volum ta’ traf-

fi ku tal-ajru żdied b’aktar minn 50 % fl -aħħar deċennju. L-Euro-

control tikkalkula li hemm madwar 8,5 miljun titjira fi s-sena fl -

Ewropa (li skont it-tbassir għandhom jitilgħu għal 17-il miljun

sal-2020). Fl-aqwa staġun jista’ jkun hemm sa 30 000 titjira, li

joħolqu konnessjoni għal madwar 130 ajruport; 80 % tat-titji-

riet huma fl -Ewropa. Id-distanza medja hija ta’ 826 km. Fl-2007

l-għadd ta’ passiġġieri rreġistrat kien ‘il fuq minn 790 miljun,

li minnhom 520 miljun għamlu użu minn titjiriet fl -UE, waqt

li nġarru 12,5 miljun tunnellata ta’ merkanzija. Mit-tnedija

tas-suq uniku fl -1993 aktar minn 30 linja tal-ajru ġdida daħlu

fi s-suq (b’mod l-aktar partikolari t-trasportaturi bi prezzijiet

baxxi, li qed iżidu l-kapaċità tagħhom b’25 % fi s-sena).

Fil-kuntest tar-reviżjoni tal-Ajru Uniku (SES-II) proposta

f’Ġunju 2008, l-Aġenzija Ewropea dwar is-Sigurtà fl -Avjazzjoni

(EASA), li ilha topera f’Kolonja mill-2003 (li tinkludi wkoll

erbgħa pajjiżi li mhumiex fl -UE), għandha tiggarantixxi l-ogħla

livell possibbli ta’ ħarsien tal-ambjent u tittratta l-kwistjonijiet

kruċjali ta’ sigurtà (spezzjonijiet, taħriġ u programmi ta’ stan-

dardizzazzjoni, ċertifi kati standard ta’ adegwatezza għat-titjir,

l-awtorizzazzjoni għall-operaturi ta’ pajjiżi terzi u kontrolli fuq

is-sigurtà tal-ajruplani tagħhom skont il-programm SAFA).

Fir-rapport tiegħu adottat fl -25 ta’ Marzu 2009, il-Parlament

appoġġja ż-żewġ biċċiet ta’ abbozz ta’ leġiżlazzjoni mressqa

mill-Kummissjoni fi t-tieni pakkett leġiżlattiv tal-Ajru Uniku

(2008) : l-emenda għar-Regolament tal-Ajru Uniku Ewropew

u l-emenda għar-Regolament dwar l-Aġenzija Ewropea dwar

is-Sigurtà fl -Avjazzjoni. B’mod partikolari, ir-rapport tal-PE

imsemmi hawn fuq, dwar il-prestazzjoni u s-sostenibbiltà tas-

sistema Ewropea tal-avjazzjoni, jaqbel mal-proposta li l-EASA

titħalla tissorvelja s-sistema Ewropa tal-avjazzjoni kollha.

Dan ir-rapport ikkonferma l-kompromess li l-Parlament kien

fi ttex, b’mod partikolari fi r-rigward tal-għanijiet tal-pres-

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

23

tazzjoni Komunitarja (fl -oqsma ewlenin tas-sigurtà, l-ambjent,

il-kapaċità u l-qligħ) adottati mill-Kummissjoni wara li kkon-

sultat l-atturi mhux statali rilevanti. Huwa stipula wkoll miri li

jorbtu għall-provvedituri tas-servizz tan-navigazzjoni tal-ajru

u stabbilixxa l-ħolqien ta’ blokki funzjonali tal-ispazju tal-ajru

(BFA). B’mod ġenerali, dan għandu jirriżulta f’web fl essibbli

ta’ blokki omoġeniċi adattati għall-ħtiġijiet tat-traffi ku tal-ajru

u li jmorru lil hinn mill-fruntieri nazzjonali.

Fi tmiem is-sitt leġiżlatura parlamentari l-PE ibassar li

t-tieni pakkett leġiżlattiv dwar l-Ajru Uniku għandu jġib lill-

ajru Ewropew dak li l-ftehim ta’ Schengen ġab fi r-rigward

tal-moviment liberu ta’ persuni fl -UE. Tabilħaqq, matul

il-leġiżlatura li jmiss, il-Parlament se jkollu bżonn jiżgura li

l-kunċett tal-Ajru Uniku jaqbad sew, bl-elementi kollha varji

tiegħu, inkluż l-aspett teknoloġiku SESAR. Jeħtieġ jinħoloq

netwerk aktar dirett ta’ rotot biex itejjeb il-prestazzjoni tal-

linji tal-ajru, inaqqas l-emissjonijiet tagħhom u jżid il-kapaċità

tal-ispazju tal-ajru. F’dan il-kuntest għandu jinħatar koordi-

natur tal-blokki funzjonali tal-ispazju tal-ajru li, fl imkien mal-

linji tat-tmienja li diġà qed jitħaddmu għal TEN-T, għandu

jirrapporta lill-Parlament kull tliet xhur. Ir-regolament fonda-

tur diġà stabbilixxa skeda ta’ ħin għall-implimentazzjoni tal-

miżuri ppjanati. Il-PE jemmen li r-regoli ta’ implimentazzjoni

għandhom ikunu preżenti f’qafas ta’ ħin xieraq, u talab għal

pjan konsistenti għall-elaborazzjoni attwali tar-regoli ta’

implimentazzjoni, wara li kkunsidra l-prijorità u l-interkon-

nessjonijiet tagħhom. B’mod partikolari l-PE jissuġġerixxi li

l-partijiet kollha għandhom jikkommettu rwieħhom biex jal-

linjaw l-impenji politiċi mal-qafas teknoloġiku u biex iħaff u

l-proċess tal-istabbiliment tal-Ajru Uniku Ewropew f’konsis-

tenza sħiħa mal-fażi ta’ żvilupp tas-SESAR, bl-għan li wieħed

ikun jista’ jgawdi l-benefi ċċji kollha, mill-2014 ‘il quddiem tal-

fażi ta’ tħaddim tiegħu.

Tmintax-il xahar wara d-dħul fi s-seħħ tar-Regolament il-ġdid,

il-Kummissjoni se jkollha tressaq rapport ta’ valutazzjoni lill-

Parlament u lill-Kunsill dwar l-impatti legali, ta’ sikurezza,

industrijali, ekonomiċi u soċjali tal-Ajru Uniku, waqt li tqis

l-iżviluppi fi l-BFA u fi t-teknoloġija disponibbli. Ġie stipulat

perjodu simili ta’ referenza għall-kisba tal-miri tal-iskema

ta’ prestazzjoni. Fil-leġiżlatura li jmiss il-Parlament se jkollu

bżonn ukoll jissorvelja t-twaqqif ta’ awtoritajiet nazzjonali

indipendenti ta’ superviżjoni, fi r-rigward tal-sigurtà tal-Ajru

Uniku u r-rekwiżiti ta’ prestazzjoni, u ta’ korp konsultattiv ta’

partijiet interessati fi r-rigward tas-sigurtà tal-ajru biex jagħtu

pariri lill-Kummissjoni.

Id-drittijiet tal-passiġġieriId-drittijiet tal-passiġġieri

Ftit qabel tmiem l-aħħar leġiżlatura, il-Parlament adotta fl -

ewwel qari l-proposti tal-Kummissjoni dwar id-drittijiet tal-

passiġġieri fi s-settur tal-karozzi tal-linja u tal-kowċis u fi s-settur

marittimu, inklużi l-passiġġieri b’inqas mobilità u passiġġieri

bi bżonnijiet speċjali.

24

Dawn il-proposti jagħmlu parti mill-għan tal-Kummissjoni

biex testendi d-drittijiet tal-passiġġieri fi s-setturi tal-avjazzjoni

u l-ferroviji lill-modi oħra tat-trasport. Il-proposta timmira li

tistabbilixxi d-drittijiet tal-passiġġieri biex ittejjeb il-faxxinu

ta’, kif ukoll il-fi duċja f’dawn il-modi tat-trasport u wkoll biex

tikseb ambjent fejn il-kundizzjonijiet ikunu l-istess għat-

trasportaturi kollha minn Stati Membri diff erenti u bejn modi

oħra ta’ trasport. Jekk il-Kumitat tat-TRAN jiddeċiedi li jkompli

bit-tieni qari ta’ dawn il-proposti, it-tieni qari tal-Parlament

ikun fi l-leġiżlatura l-ġdida.

Flimkien ma’ dan, il-Kummissjoni diġà ħabbret li biħsiebha

tippubblika rapport fi t-tieni nofs tal-2009 li jqis bir-reqqa

l-qagħda tad-drittijiet tal-passiġġieri fi s-settur tal-avjazzjoni;

din hija talba repetuta u li ilha teżisti ħafna tal-Kumitat TRAN.

It-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni It-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni

tal-leġiżlazzjoni eżistentital-leġiżlazzjoni eżistenti

F’bosta riżoluzzjonijiet dwar it-Tfassil Aħjar tal-Leġiżlazzjoni,

il-Parlament stqarr ix-xewqa tiegħu li jissorvelja aktar mill-qrib

it-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni adot-

tata, b’mod partikolari permezz ta’ kumitati parlamentari.

Imqabbla ma’ kumitati oħra, il-Kumitat TRAN jittratta għadd

kbir ta’ proposti leġiżlattivi. Kif imsemmi qabel, dan l-aħħar

ġew adottati biċċiet ċentrali ta’ leġiżlazzjoni dwar it-tras-

port tal-UE, għalkemm xi wħud għadhom qed jistennew

it-traspożizzjoni jew l-implimentazzjoni proprja f’għadd ta’

Stati Membri (eż. il-pakketti dwar is-sigurtà marittima u tal-

ferroviji). Fil-ġejjieni, fl imkien mar-rapporti dwar leġiżlazzjoni

ġdida, is-sorveljanza tal-applikazzjoni ta’ leġiżlazzjoni Komu-

nitarja eżistenti għandha ssir dejjem aktar importanti għall-

Kumitat TRAN. Wieħed mill-mezzi kif dan jista’ jsir huwa

permezz tal-ħatra ta’ ‘Relaturi għall-implimentazzjoni’ jew

tat-tneħħija ta’ mistoqsijiet regolari dwar l-implimentazzjoni

u t-traspożizzjoni, kif miftiehem fi l-Konferenza tal-Presidenti

f’Settembru 2008.

DOKUMENTI ĠODDA LI GĦAD IRIDU JSIRU

Il-ġejjieni tat-trasportIl-ġejjieni tat-trasport

Il-Kummissjoni Ewropea dan l-aħħar nediet dibattitu dwar

l-isfi di ewlenin u l-opportunitajiet għas-settur tat-trasport fi t-

tul (20 sa 40 sena). Il-Kummissjoni ħabbret il-pubblikazzjoni

ta’ komunikazzjoni dwar perspettiva fuq medda medja ta’

żmien, li biħsiebha tadotta fi s-sajf tal-2009.

F’Marzu 2009 tliet gruppi fokali dwar ‘l-ekonomija u s-soċjetà’,

‘l-ambjent u t-teknoloġija’, u ‘l-infrastruttura u l-loġistika’

ressqu l-ewwel report inkluż xenarju għall-perjodu sal-2050, li

jispjega xi wħud mix-xejriet possibbli u l-isfi di tat-trasport fi l-

ġejjieni, bħat-tkabbir tal-globalizzazzjoni u d-domanda għall-

mobilità, l-urbanizzazzjoni, it-tixjiħ, il-bidla fi l-klima, it-tniġġis

u l-konġestjoni.

L-avvanzi l-ġodda fl -enerġija, it-trasport u t-teknoloġiji tal-

komunikazzjoni se jbiddlu l-ħajja tal-persuni f’modi li x’aktarx

se jkunu pożittivi iżda li se jkollhom ukoll impatti potenzjali

negattivi fuq is-sistema tat-trasport. Il-politika tat-trasport tal-

UE jkollha tindirizza dawn l-isfi di b’inizjattivi ġodda ta’ politika.

Hekk kif jintemm il-perjodu tal-White Paper attwali fl -2010, din

il-komunikazzjoni tista’ tidher bħala l-ewwel pass għall-perjodu

ta’ segwitu . Għad hemm ħafna inċertezzi rigward il-futur tat-

trasport L-interazzjonijiet bejn is-sewwieqa tad-domanda

għat-trasport huma kumplessi, it-tbassir ta’ żviluppi teknoloġiċi

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

25

huma diffi ċli ħafna u l-fatturi esterni bħall-iżviluppi ekonomiċi

u ġeopolitiċi jew l-impatt dwar il-bidla fi l-klima ma jistgħux jit-

bassru faċilment. Madankollu, jidher li hemm ftehim wiesgħa

li l-politika tat-trasport tal-UE waslet f’punt ta’ tranżizzjoni lejn

sistema ġdida ta’ trasport u li issa jkollha tittratta l-isfi di fi l-

ġejjieni. F’dan is-sens jidher li hemm ftehim wiesgħa li l-Unjoni

Ewropea teħtieġ viżjoni ċara fuq terminu medju u fi t-tul ta’ sis-

tema Ewropea sostenibbli mixtieqa tat-trasport. Din il-viżjoni

għandha tinkludi ideat u suġġerimenti dwar:

il-ħtiġijiet ta’ mobilità u tas-sewwieqa tagħha għall-•

ġejjieni;

bliet abitabbli u kultura ġdida għall-mobilità urbana;•

mobilità individwali li hija independenti minn sorsi kon-•

venzjonali tal-enerġija;

għażliet tekniċi li għandhom jintużaw għal ġenerazzjoni •

ġdida ta’ sistemi ta’ propulsjoni u l-perjodi ta’ tranżizzjoni

rispettivi li għandhom jiġu organizzati sadattant;

il-mixja lejn sistema integrata tat-trasport;•

politika ta’ infrastruttura tat-trasport għall-ġejjinei;•

spejjeż esterni, skemi ta’ prezzijiet u miżuri ta’ effi ċjenza;•

il-ftuħ, l-organizzazzjoni u r-regolamentazzjoni ta’ swieq •

futuri tat-trasport;

l-għarfi en u l-ġestjoni tas-sewwieqa tad-domanda għat-•

trasport;

bidla fl -imġiba;•

teknoloġiji tal-informazzjoni aħjar għal użu aktar effi ċjenti •

u għall-integrazzjoni tan-netwerks tat-trasport;

is-sikurezza u s-sigurtà;•

prijoritajiet għar-Riċerka u l-Iżvilupp Teknoloġiku (RŻT) •

tat-trasport fi t-terminu l-medju u fi t-tul.

Dan id-dibattitu ewlieni għadu kemm beda u se jkompli

b’mod intensiv fi l-leġiżlatura parlamentari l-ġdida.

Il-ġejjieni tat-TEN-TIl-ġejjieni tat-TEN-T

Il-Green Paper ta’ Frar 2009 dwar ir-reviżjoni tal-politika TEN-

T12 fi ttxet li tadatta l-azzjoni Komunitarja għall-isfi di l-ġodda

li qed jiff aċċjaw l-UE, b’mod partikolari fi r-rigward tal-ġlieda

kontra l-bidla tal-klima, l-għanijiet soċjali u ekonomiċi tal-

Istrateġija ta’ Liżbona u r-rwol tal-UE bħala attur internazzjo-

nali, bl-għan li ttejjeb il-konnessjonijiet bejn l-infrastruttura

tagħha u dik tal-ġirien tagħha u l-bqija tad-dinja. Il-Kummis-

sjoni pproponiet it-tisħiħ tal-integrazzjoni tan-netwerk billi

għamlet użu aħjar mill-modi kumbinati tat-trasport, kemm

għall-passiġġieri kif ukoll għall-merkanzija, waqt li tejbet

kemm setgħet is-sistemi intelliġenti tat-trasport u ppromwo-

viet l-innovazzjoni teknoloġika.

Barra minn hekk, mill-2007 ‘l hawn il-Parlament qed iħeġġeġ

lill-Kummissjoni tniedi ħidma immedjata fi r-rigward tal-istab-

biliment ta’ miri u risponsi fi t-tul (għall-perjodu wara l-2010)

għal strateġija integrata għall-politika futura Ewropea tat-

trasport. F’April 2009, bħala rispons tal-Green Paper tal-Kum-

missjoni, il-Parlament adotta riżoluzzjoni dwar is-suġġett,

12 COM(2009) 44

26

li saħqet dwar l-importanza tal-analiżi għall-benefi ċċju tal-

ispejjeż, tas-sostenibbiltà u tal-valur miżjud Ewropew ta’

proġetti ta’ infrastruttura transkonfi nali. F’dan ir-rigward, il-PE

sostna li, minn aspett ekoloġiku u ekonomiku, is-sistemi mul-

timodali tat-trasport, li jippermettu li mezzi diff erenti tat-tras-

port jintużaw fuq rotta speċifi ka, huma f’bosta każijiet l-unika

għażla vijabbli u sostenibbli għall-ġejjieni. Ir-riżoluzzjoni

ssejjaħ lill-Istati Membri biex jintegraw il-kurituri ekoloġiċi,

in-netwerks tal-ġarr ta’ merkanzija bil-ferroviji, in-Netwerk ta’

Tagħbija Ferrovjarja Trans-Ewropea (TERFN), il-kuriduri ta-Sis-

tema Ewropea tal-Ġestjoni tat-Traffi ku Ferrovjarju (ERTMS),

«it-toroq prinċipali» marittimi, bħat-traġitti qosra bil-baħar, ir-

rotot marittimi eżistenti b’kapaċità kwadrata vasta, f’kunċett

ta’ TEN-T intermodali, imsejjes fuq azzjonijiet ippjanati favur

ta’ modi aktar favur l-ambjent, li jikkunsmaw anqas żejt u li

fi hom aktar sigurtà. Il-PE jappoġġja strateġija komprensiva

u jqis ukoll in-netwerk Eurovelo u l-Mogħdija tal-Purtiera

ta-Ħadid bħala opportunitajiet biex jippromwovu l-infras-

truttura transkonfi nali Ewropea taċ-ċikliżmu. u din titlob

aktar attenzjoni fi r-rigward tal-konnessjonijiet reġjonali trans-

nazzjonali bil-ferrovija.

Fid-dawl tar-reviżjoni ta’ nofs il-perjodu tal-qafas fi nanzjarju

tal-UE kif ukoll fi r-rigward tad-diskussjoni attwali dwar il-Pjan

ta’ Rilanċ tal-UE, il-Parlament ġibed l-attenzjoni li l-investi-

ment fl -infrastruttura tat-trasport huwa mod wieħed ewlieni

ta’ trattament tal-kriżi ekonomika u fi nanzjarja. Il-PE għalhekk

sejjaħ lill-Kummissjoni biex tħaff ef il-proġetti ta’ infrastruttura

marbuta mat-TEN-T u ffi nanzjati taħt il-fondi Strutturali u/jew

ta’ Koeżjoni.

Flimkien ma’ dan, il-Parlament stenna aktar koerenza mill-

Kunsill bejn it-talbiet għall-proġetti TEN-T u d-deċiżjonijiet

dwar il-baġits tat-TEN-T u sejjaħ lill-Istati Membri biex jerġgħu

jevalwaw il-prijoritajiet ta’ investiment tagħhom biex iħaff u

l-proġetti TEN-T fi r-responsabbiltà tagħhom, b’mod speċjali

f’taqsimiet transkonfi nali.

Għalhekk il-Parlament kien favur li jerġa’ jitqies il-baġit TEN-T

mill-Istati Membri fi l-kuntest tar-reviżjoni ta’ nofs il-perjodu

tal-Perspettiva Finanzjarja fl -2009-2010.

Id-dibattitu dwar il-ġejjieni ta’ TEN-T u l-iffi nanzjar tiegħu mill-

2014 ‘il quddiem x’aktarx li jkun wieħed mid-dibattiti ewlenin

tal-leġiżlatura l-ġdida.

L-istrateġija tat-trasport marittimu 2018L-istrateġija tat-trasport marittimu 2018

F’Jannar 2009, il-Kummissjoni ressqet komunikazzjoni dwar

l-għanijiet strateġiċi ewlenin għas-sistema marittima Ewro-

pea tat-trasport sal-201813, li spjegat l-għażliet strateġiċi ewle-

nin għas-sistema marittima Ewropea tat-trasport fi l-perjodu

13 COM(2009) 8 fi nali

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

27

sal-2018. Din il-komunikazzjoni tidentifi ka l-oqsma ewlenin

għall-azzjoni, inkluża medda wiesgħa ta’ sfi di li għandhom

jiġu trattati, bħal:

Il-futur tat-tbaħħir fl -UE fi s-swieq globalizzati• : Kif għandna

nittrattaw il-pressjoni kompetittiva li qed tiżdied fi t-

tbaħħir internazzjonali u kif jista’ jinkiseb livell uniformi

għat-trasport marittimu?Kif tista’ l-UE ssir il-forza qawwija

għall-avvanz tal-bidla lejn qafas regolatorju internazzjo-

nali komprensiv għat-tbaħħir?

Ir-riżorsi umani, l-għarfi en tat-tbaħħir u dak marittimu• :

It-trattament ta’ kwistjonijiet inkluża l-kwistjoni ta’ kif

għandu jiġi ttrattat in-nuqqas ta’ professjonisti marittimi.

Il-miżuri potenzjali jiff ukaw fuq li jagħmlu l-professjoni-

jiet marittimi aktar attraenti, itejbu l-impjieg tal-baħħara,

il-faċilità ta’ prospetti ta’ karriera tul il-ħajja fi gruppi marit-

timi u t-titjib tal-immaġini tat-tbaħħir. Miżuri oħra previsti

huma l-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni tal-ILO 2006

dwar ix-Xogħol Marittimu (MLC) u t-titjib tal-edukazzjoni

u t-taħriġ għall-ekwipaġġi.

Tbaħħir ta’ kwalità• : Jeżistu bosta miżuri tal-UE lejn tbaħħir

aktar ekoloġiku biex jinkiseb l-għan fi t-tul ta’ ‘l-ebda skart,

l-ebda emissjoni’. Qed jiġu diskussi miżuri għat-titjib tas-

sigurtà marittima u għażliet għat-titjib tas-sikurezza marit-

tima għall-ħarsien mit-terroriżmu u l-piraterija.

Il-potenzjal tat-traġitti qosra bil-baħar:• Kif għandna nlaħħqu

maż-żieda mbassra tal-volumi tat-trasport marittimu? Kif

għandna nipprovdu t-taħlita t-tajba tal-miżuri biex ikun

żgurat li l-portijiet ikunu jistgħu jlaħħqu b’mod effi ċjenti

mal-funzjoni tagħhom ta’ portal? Is-soluzzjonijiet poten-

zjali meqjusa jinkludu l-ħolqien ta’ spazju tat-trasport

marittimu Ewropew mingħajr ostakoli, it-tħaddim sħiħ tal-

proġett tar-Rotot tal-Baħar, u l-promozzjoni tal-moderniz-

zazzjoni u l-espanzjoni tal-konnessjoni tal-infrastruttura

tal-portijiet u ż-żoni estremi permezz tal-kundizzjonijiet

it-tajba biex jiġbdu l-investimenti kif ukoll permezz ta’ pro-

grammi ta’ fondi mill-UE.

Ir-riċerka u l-innovazzjoni marittima:• Il-Kummissjoni

tissuġġerixxi l-promozzjoni tal-innovazzjoni u r-riċerka

teknoloġika u l-iżvilupp fi t-tbaħħir għat-titjib tal-effi ċjenza

fl -enerġija tal-bastimenti, it-tnaqqis tal-impatti ambjentali

u l-provvediment ta’ kwalità ta’ ħajja aħjar fuq il-baħar.

It-twaqqif ta’ qafas ta’ referenza għat-tħaddim ta’ ser-

vizzi ‘e-Marittimi’ f’livelli Ewropej u globali qed jiġi wkoll

issuġġerit.

28

Fil-ħames snin li ġejjin il-Kummissjoni x’aktarx li tressaq bosta

proposti relatati mal-oqsma ewlenin ta’ azzjoni stipulati fi l-

komunikazzjoni ta’ hawn fuq.

ILPROSPETTIVI GĦALLĠEJJIENI

29

30

DWAR IDDIPARTIMENT TALLINJI DWAR IDDIPARTIMENT TALLINJI POLITIĊIPOLITIĊI

MIN AĦNA

Id-Dipartimenti tal-Linji Politiċi huma unitajiet ta’ riċerka li jappoġġjaw il-korpi parla-

mentari fi t-twettiq tal-ħidmiet leġiżlattivi u istituzzjonali tagħhom. Huma nħalqu minn

deċiżjoni tal-Bureau fl -2004 biex jinkorporaw ir-riċerka fl -attivitajiet parlamentari u jte-

jbu l-appoġġ ipprovdut għall-kumitati. L-għan ewlieni tagħhom hu li jipprovdu l-għodod

kollha meħtieġa għal tfassil aħjar tal-liġi. Bħalissa hemm ħames Dipartimenti tal-Linji Politiċi

li jkopru l-oqsma kollha tar-responsabbiltà tal-kumitati parlamentari u ta’ korpi oħra: Il-Poli-

tika Ekonomika u Xjentifi ka (Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi A), il-Linji Politiċi Strutturali u ta’

Koeżjoni (id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B), Id-Drittijiet taċ-Ċittadini u l-Aff arijiet Kostituzzjo-

nali (Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi C), l-Aff arijiet Baġitarji (Id-Dipartiment tal-Politika Budg),

ir-Relazzjonijiet Esterni (Id-Dipartiment tal-Politika Expo).

Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B: Il-Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni jkopru

l-oqsma li ġejjin: L-Agrikoltura u l-Iżvilupp Rurali, il-Kultura u l-Edukazzjoni, is-Sajd, l-Iżvilupp

Reġjonali, u t-Trasport u t-Turiżmu.

GĦARFIEN ESPERT INTERN JEW ESTERN

L-għarfi en espert jista’ jingħata internament jew esternament. Wara talba minn kumitat

parlamentari, id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B jeżamina jekk hux possibbli li din tissolva

internament. Parti sostanzjali mid-dokumenti provduti huma prodotti mill-amministraturi

tad-Dipartiment tal-Linji Politiċi B. Jekk dan mhux possibbli, id-Dipartiment tal-Linji Politiċi

jniedi off erti kompetittivi, li jvarjaw f’dak li għandu x’jaqsam mat-tul ta’ żmien u l-kumples-

sità. Dawn huma organizzati u ġestiti mill-amministraturi tad-Dipartiment tal-Linji Politiċi B

f’konformità stretta mar-regoli tar-Regolament Finanzjarju – it-trasparenza, in-nuqqas ta’

diskriminazzjoni u l-ġestjoni soda tal-fi nanzi.

DWAR IDDIPARTIMENT TALLINJI POLITIĊI

31

X’NOFFRU

Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B jipprovdi medda wiesgħa ta’

servizzi ta’ riċerka mfassla apposta biex ilaħħqu mal-ħtiġijiet

tal-Kumitat tat-Trasport u t-Turiżmu. Deskrizzjonijiet qosra

tal-għażliet proposti jinsabu hawn taħt.

Noti Noti

In-noti huma kontributi qosra dwar kwistjonijiet marbuta

mal-ħidma tal-Kumitat tat-Trasport u t-Turiżmu u/jew ġrajjiet

kurrenti. Dan it-tip ta’ għodda jintuża l-aktar spiss biex jagħti

l-enerġija lir-rifl essjonijiet tal-Membri meta jkun qed jitfassal

rapport, meta delegazzjoni tkun ħejjiet żjara uffi ċjali jew meta

jiġu organizzati avvenimenti ewlenin marbuta ma’ kwistjoni-

jiet Ewropej.

In-noti interni huma prodotti mid-Dipartiment tal-Linji

Politiċi B f’perjodi ta’ żmien qosra ħafna u bi fl essibbiltà kbira.

Jistgħu jiġu kkuntattjati wkoll esperti esterni biex jipproduċu

n-noti (li jkopru suġġetti tekniċi ħafna jew suġġetti li dwa-

rhom saret ftit li xejn riċerka). Dawn jintagħżlu permezz ta’

off erti kompetittivi.

StudjiStudji

L-istudji huma kontributi aktar fi l-profond, li huma

ġeneralment marbuta ma’ proposta leġiżlattiva mistennija jew

ma’ rapport ta’ inizjattiva proprja. Din hija l-għodda li l-aktar

tintuża. L-istudji jsiru minn esperti magħżula mid-Dipartiment

tal-Linji Politiċi B permezz ta’ off erti kompetittivi. In-natura

kuntrattwali ta’ din l-għodda hija responsabbli għal perjodi

ta’ żmien itwal. L-istudji huma ġeneralment ippreżentati lill-

Kumitat tat-Trasport u t-Turiżmu. Xi drabi dawn iwasslu għal

seduti pubbliċi li għalihom id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B

jista’ wkoll jipprovdi għajnuna.

Valutazzjonijiet tal-impatt Valutazzjonijiet tal-impatt

Meta xieraq u meħtieġ għall-proċess ta’ leġiżlazzjoni, il-kumi-

tati jistgħu jitolbu valutazzjonijiet tal-impatt dwar emendi sos-

tantivi lill-proposti leġiżlattivi. Jistgħu wkoll jitolbu valutazzjo-

nijiet tal-impatt dwar l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni

Ewropea fl -Istati Membri varji. Dawn il-valutazzjonijiet jitwet-

tqu minn esperti esterni.

Laqgħat ta’ ħidmaLaqgħat ta’ ħidma

L-iskop tal-laqgħat ta’ ħidma huwa li jingħata għarfi en espert

indipendenti fi l-forma ta’ kontribut bil-miktub imressaq bil-

fomm u diskuss mal-Membri u ma’ esperti oħra. Noti u studji

jistgħu wkoll jinkisbu f’rabta mal-laqgħat ta’ ħidma biex iservu

bħala dokumenti ta’ sfond għal xi diskussjoni tal-kumitati.

Panils ta’ esperti Panils ta’ esperti

Panil tal-esperti huwa grupp ta’ esperti esterni stabbilit biex

iforni l-Membri b’kontribuzzjonijiet bil-miktub, l-aktar fi l-

forma ta’ noti qosra informattivi. Meta meħtieġ, l-esperti

jmorru wkoll għal-laqgħat tal-kumitati biex jipprovdu t-tagħrif

u l-pariri. Id-dokumenti u l-proċedimenti ta’ dawn il-laqgħat

huma ġeneralment disponibbli bħala rapporti u aċċessibbli

fuq is-sit tal-intranet tad-Dipartiment tal-Linji Politiċi B.

32

Skedi informattiviSkedi informattivi

L-għan tal-iskedi informattivi huwa li jipprovdu ħarsa ġenerali

fi l-qosor dwar l-attivitajiet tal-UE u tal-Parlament għal udjenza

wiesgħa. L-Iskedi Informattivi dwar l-Unjoni Ewropea

huma fost il-pubblikazzjonijiet l-aktar popolari tal-Parlament

u l-verżjoni onlajn hija waħda mill-oqsma l-aktar imfi ttxija tal-

websajt tal-Europarl.

Kull skeda informattiva tkopri suġġett speċifi ku. Dawn jit-

fasslu minn amministraturi tad-Dipartimenti tal-Linji Politiċi

u Kumitat Editorjali huwa responsabbli għall-koordinazzjoni

ġenerali tagħhom. L-iskedi informattivi jistgħu jinkisbu minn

fuq l-internet bl-Ingliż, bil-Franċiż jew bil-Ġermaniż. Kopji

stampati bl-Inġliż, Franċiż, Ġermaniż, Taljan, Pollakk u bl-

Ispanjol, fl imkien ma’ CD-ROM multilingwu f’21 lingwa, huma

wkoll disponibbli (jistgħu jintalbu kopji mis-Servizz tad-Distri-

buzzjoni tal-Membri).

ITTRESSIQ TA’ TALBA

Il-kumitati Parlamentari jistgħu jitolbu l-għarfi en espert li

jeħtieġu fuq il-bażi tal-prijoritajiet politiċi tagħhom (rapporti,

seduti, delegazzjonijiet, eċċ.) Meta l-koordinaturi jiddeċiedu

li jkun meħtieġ l-għarfi en espert, il-Kumitat tat-Trasport

u t-Turiżmu għandu jibgħat talba bil-miktub lid-Dipartiment

tal-Linji Politiċi B.

It-talbiet mill-Membri individwali tal-Kumitat TRAN għandhom

jiġu indirizzati lill-koordinatur tal-grupp politiku rispettiv, li

jista’ jagħmel proposta għal deċiżjoni f’laqgħa tal-koordina-

turi jew permezz ta’ proċedura bil-miktub organizzata mis-

segretarjat tal-Kumitat TRAN.

IDDATI MEDJI TA’ GĦELUQ

Id-dati tal-għeluq jiddependu mill-kumplessità tal-għarfi en

espert meħtieġ. Id-data normali tal-għeluq għal nota hija

minn tlieta sa sitt ġimgħat. L-għarfi en espert estern huwa

pprovdut fuq bażi kuntrattwali, li jfi sser li jkunu meħtieġa

perjodi ta’ żmien itwal. Data tal-għeluq raġjonevoli għalhekk

tkun waħda bejn erba’ u 12-il xahar. Jekk jogħġbok ikkuntat-

tjana dwar stima ta’ żmien meħtieġ għal talba speċifi ka.

ILBAĠIT DISPONIBBLI

Baġit annwali huwa allokat lill-kumitati parlamentari biex jif-

fi nanzjaw il-ħidma varja ta’ riċerka pprovduta esternament.

L-ammont ta’ baġit jiżdied mad-daqs tal-kumitat, li huwa

intitolat li jużah mingħajr ma jfi ttex awtorizzazzjoni ulterjuri

minn korpi parlamentari oħra. Il-baġit tal-Kumitat tat-Tras-

port u t-Turiżmu għall-għarfi en espert estern fl -2008 kien ta’

EUR 407 000.

ILKARTA TA’ KWALITÀ TAGĦNA

Id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B joff ri varjetà komprensiva ta’

servizzi ta’ riċerka li għandhom rwol kruċjali f’li jappoġġjaw

l-attivitajiet parlamentari.

Il-prinċipji fundamentali tagħna huma l-integrità, l-indipen-

denza u l-kwalità. L-integrità tfi sser li wieħed iżomm bis-sħiħ

mal-ogħla prinċipji ta’ etika u ma’ standards professjonali.

L-indipendenza tfi sser l-għoti ta’ parir espert sod ħieles minn

kwalunkwe pressjoni. u l-kwalità tfi sser l-għan tal-inkorpo-

razzjoni tal-ogħla standards ta’ eċċellenza professjonali.

DWAR IDDIPARTIMENT TALLINJI POLITIĊI

33

Dawn il-prinċipji jsostnu l-kultura ta’ eċċellenza u ta’ respon-

sabbiltà tagħna, u jfasslu l-kontrolli u l-proċeduri li jiggwi-

dawna ta’ kuljum.

Aħna impenjati li napplikaw l-ogħla standards ta’ kondotta

professjonali – fi r-rigward tal-indipendenza, l-etika u r-rekwiżiti

professjonali l-oħrajn kollha - u li nġibu ruħna b’mod li jsostni

l-fi duċja tal-Membri u li jsaħħaħ ġieħhom. Dan l-impenn was-

salna biex naqsmu l-għarfi en u l-esperjenza tagħna ma’ isti-

tuzzjonijiet oħra, ma’ parlamenti nazzjonali, ma’ komunitajiet

xjentifi ċi u ma’ partijiet interessati lokali.

Il-preżervazzjoni tal-fi duċja tal-Membri u tal-korpi parlamen-

tari hija waħda mill-ogħla prijoritajiet tagħna u taff ettwa

fl -aħħar mill-aħħar kull aspett ta’ ħidmietna.

IKKUNTATTJANA

Id-dokumenti tagħna kollha, għajr dawk li huma kunfi den-

zjali, huma disponibbli għall-konsultazzjoni onlajn jew fuq

il-post fi l-librerija.

Internet Internet www.europarl.europa.eu/studies

IntranetIntranetwww.europarl.ep.ec

IPOLnet → Directorate B → Policy Department B

Skedi informattiviSkedi informattiviwww.europarl.europa.eu/factsheets

Il-Katalogu tal-Pubblikazzjonijiet tagħna huwa disponibbli

fuq il-paġna ewlenija (permezz tal-intranet).

Kopji stampati jistgħu jinkisbu fuq talba. Inħeġġuk iżżur il-

wirja tagħna fi t-tielet sular tal-bini ASP u biex tiġbor kopji tal-

aħħar pubblikazzjonijiet tagħna.

Aħna nqassmu Bulettin elettroniku kull xahar li jkun fi h tagħrif

fi l-qosor dwar l-aħħar pubblikazzjonijiet u avvenimenti

tagħna.

Ir-rispons tiegħek huwa dejjem apprezzat.Ir-rispons tiegħek huwa dejjem apprezzat.Jekk għandek xi kummenti jew talbiet għal tagħrif jew tixtieq

tabbona fi l-Bulettin tagħna, jekk jogħġbok ibgħat email lil

poldep-cohesion@europarl.europa.eu

34

GĦAL AKTAR QARIGĦAL AKTAR QARI

Biex jgħin fi t-tfassil tad-dibattitu fi l-Kumitat tat-Trasport u t-Turiżmu u jforni d-diskus-

sjonijiet ta’ linji politiċi diff erenti, id-Dipartiment tal-Linji Politiċi B qassam għadd ta’

studji u noti. L-istudji huma normalment disponibbli bl-Ingliż, u ta’ sikwit ukoll b’lingwi

oħra, bħall-Franċiż u l-Ġermaniż.

Hawn taħt tistgħu ssibu xi eżempji ta’ dawn id-dokumenti. Il-lista sħiħa hija disponibbli għall-

konsultazzjoni fuq il-paġna tal-intranet tagħna.

Noti:Noti:

L-isfi da tal-Bidla fi l-Klima għal-Linji Politiċi Strutturali u ta’ Koeżjoni:• Nota li tqass-

met internament qabel l-Agora l-aktar reċenti (laqgħa annwali tal-Parlament u tas-soċjetà

ċivili):

Eurovignette III: Żviluppi reċenti u għażliet ta’ linji politiċi fuq terminu medj• u: Din

in-nota informattiva tittratta d-direttiva proposta tal-UE li temenda d-Direttiva 1999/62

u tintroduċi ħlasijiet għall-ispejjeż esterni għall-vetturi li jġorru merkanzija tqila (HGVs).

In-nota l-ewwel tqabbel il-proposta tal-Kummissjoni mal-konklużjonijiet fi l-Manwal

dwar l-estimi tal-ispejjeż esterni fi s-settur tat-trasport. Imbagħad teżamina l-kwistjonijiet

l-aktar kontroversjali, bħall-għażla tal-komponenti tal-ispejjeż esterni, it-trattament tal-

ispejjeż tal-konġestjoni, it-trattament tal-limiti, l-applikazzjoni tan-netwerk u l-użu tad-

dħul. Fl-aħħar, toff ri xi perspettivi u għażliet politiċi fi l-medda medja ta’ żmien. (DE - EN

- ES - FR - IT - NL - PL - PT ).

Il-ftehim dwar l-‘ajru miftuħ’ bejn l-UE u l-Istati Uniti tal-Amerika• : Din in-nota infor-

mattiva tenfasizza l-punti ewlenin u l-vantaġġi tal-ftehim bejn l-UE u l-Istati Uniti ffi rmat

f’Washington fi t-30 ta’ April 2007. Dan il-ftehim, li daħal fi s-seħħ dan l-aħħar, għandu

jagħmilha possibbli għall-istabbilizzazzjoni ta’ spazju tal-ajru mingħajr fruntieri bejn il-

partijiet fuq kull naħa tal-Atlantiku. (EN - FR ).

Spejjeż esterni tat-trasport marittimu• : Din in-nota tevalwa l-ispejjeż totali u speċifi ċi

tat-trasport marittimu. Tliet fatturi esterni ewlenin huma analizzati: a) it-tniġġis tal-baħar

(ir-rimi ta’ skart likwidu fi l-baħar); b) il-kwalità tal-arja (l-emissjonijiet atmosferiċi); u c)

GĦAL AKTAR QARI

35

il-bidla fi l-klima (il-gassijiet b’eff ett ta’ serra). Flimkien ma’ dawn, l-impatti fi żiċi huma

kkwantifi kati għal grupp ieħor ta’ fatturi li għalih mhemmx valuri monetarji disponibbli: d)

il-konsum tar-riżorsi; u e) l-iskart solidu (żibel) u likwidu (tajn tad-dranaġġ). L-iskariku ille-

gali huwa wkoll evalwat f’dan il-fuljett informattiv. Il-kapitolu fi nali fi h rakkomandazzjo-

nijiet dwar miżuri promettenti u ta’ effi kaċja fi n-nefqa għat-tnaqqis/l-internalizzazzjoni

tal-ispejjeż esterni tat-trasport marittimu. (DE - EN - FR )

Standardizzazzjoni u Tikketti ta’ Kwalità għas-Servizzi ta’ Turiżmu fl -U• E: Din in-nota

tipprovdi ħarsa ġenerali dwar l-istandards ta’ kwalità eżistenti u tikketti fl -UE, b’eva-

lwazzjoni tal-potenzjal għal skemi mifruxa mal-Ewropa. Il-punt fokali huwa fuq l-akko-

modazzjoni u fuq it-tikketti ta’ kwalità għal-lukandi, iżda elementi oħra tat-turiżmu huma

diskussi wkoll. (DE - EN - FR - IT).

Studji:Studji:

Il-Kalkolu tal-Ispejjeż Esterni fi s-Settur tat-Traspor• t: L-internalizzazzjoni tal-ispejjeż

esterni fi s-settur tat-trasport hija waħda mill-kwistjonijiet ta’ sfi da li l-politika Ewropea

tat-trasport se jkollha tittratta fi s-snin li ġejjin. Dan l-istudju jipprovdi ħarsa ġenerali fi l-

qosor tal-istudji l-aktar importanti u l-aktar reċenti dwar spejjeż esterni, b’enfasi fuq il-

qawwiet u d-dgħufi jiet tal-istrateġiji varji u janalizza l-ħidma attwali tad-Direttorat tal-

Kummissjoni għat-Trasport: il-Manwal IMPATT dwar l-estimi tal-ispejjeż esterni fi s-settur

tat-trasport u l-Pakkett Ekoloġiku tat-Trasport. (EN).

In-Netwerk EuroVelo Ewropew ta’ Rotot għaċ-Ċikliżmu: Sfi di u Opportunitajiet •

għat-Turiżmu Sostenibbli: Dan l-istudju jevalwa l-isfi di ta’ u l-opportunitajiet għall-

iżvilupp ta’ netwerk ta’ ċikliżmu turistiku madwar l-Ewropa kollha. Huwa jiff oka fuq il-

EuroVelo, netwerk ta’ 12-il rotta fuq distanza twila ġestit mill-Federazzjoni taċ-Ċiklisti

Ewropej, li qed tiġi żviluppata f’bosta pajjiżi minn fi rxa wiesgħa ta’ msieħba. Dan l-istudju

jirrevedi s-suq għaċ-ċikliżmu turistiku fl -Ewropa u jippreżenta mudell għad-domanda

għal EuroVelo. Huwa jirrevedi l-ġarr tar-roti fuq il-ferroviji. Fl-aħħar, janalizza l-potenzjal

tal-mogħdija tal-Purtiera tal-Ħadid.

Ir-rwol evolġenti tal-portijiet tal-baħar fl -UE fi l-loġistika marittima global• i: Dan

l-istudju jittratta l-bidliet konsiderevoli fl -ambjent tas-suq għall-kummerċ bil-baħar

36

matul dawn l-aħħar 15-il sena. Il-globalizzazzjoni, it-teħid ta’ xogħol barra mix-xtut

u t-tkabbir mingħajr preċedent tat-trasport bil-kontejners wassal għal bidliet fi t-trasport

marittimu u fi l-ktajjen loġistiċi. Dan l-istudju jissokta jispjega l-impatt ta’ dawn l-iżviluppi

fuq il-portijiet tal-baħar u jiff ormula rakkomandazzjonijiet għall-Parlament Ewropew. (DE

- EN - FR - IT).

Sistemi ta’ prezzijiet għat-trasport ta’ merkanzija fuq l-art fl -Istati Membri tal-UE •

u fl -Iżvizzera L-għan ta’ dan l-istudju hu li jipprovdi analiżi fi l-profond tas-sistema eżistenti

ta’ ħlasijiet għall-vetturi li jġorru merkanzija tqila fl -Unjoni Ewropea u fl -Iżvizzera. Huwa

jagħti stampa ġenerali tal-iskemi attwali li qed jitħaddmu u tal-impatt tagħhom fi d-dawl

tal-iżvilupp propost tad-direttiva tal-‘Eurovignette’, tad-dibattitu dwar il-bidla fi l-klima

u tat-tkabbir mistenni fi t-trasport tal-merkanzija bl-art. (DE - EN - ES - FR - IT - NL - PL).

Il-konsegwenzi tas-settur Ewropew li qed jikber tal-linji tal-ajru bi prezzijiet baxxi• :

Dan l-istudju jipprovdi analiżi tal-impatt tal-bidliet fi s-suq tat-trasport bl-ajru bħala kon-

segwenza tal-emerġenza tal-linji tal-ajru b’nollijiet baxxi. L-evidenza turi li dan l-iżvilupp

kellu impatt sinifi kanti fuq linji tal-ajru stabbiliti, fuq l-ajruporti ewlenin kif ukoll fuq

l-intrakompetizzjoni u fuq il-kompetizzjoni intermodali, fuq it-turiżmu Ewropew, fuq il-

fl ussi tal-passiġġieri kif ukoll fuq l-iżvilupp reġjonali. (DE - EN - FR)

L-Aspetti tal-Enerġija u l-Aspetti Ambjentali fi l-Politika tat-Transpor• t: L-għan ta’ dan

l-istudju hu li jidentifi ka miżuri ekonomikament u politikament vijabbli biex itejbu b’mod

sinifi kanti l-effi ċjenza tal-enerġija u jnaqqsu l-impatti negattivi tal-attivitajiet tat-trasport.

Huwa msejjes fuq reviżjoni fi l-profond tal-letteratura li tkopri statistika reċenti, studji, noti,

eċċ., li janalizzaw l-impatti u l-konsegwenzi varji tal-emissjonijiet ikkawżati mill-modijiet

diff erenti tat-trasport u r-rakkomandazzjoniiet dwar kif jistgħu jiġu ttrattati l-problemi

relatati. Ir-reviżjoni tal-litteratura identifi kat il-miżuri fuq żmien qasir, medju u fi t-tul li

huma l-aktar promettenti u ta’ effi kaċja fi n-nefqa, b’attenzjoni partikolari mixħuta fuq

l-enerġija u l-iżviluppi teknoloġiċi ġodda. (DE - EN - ES - FR - IT).

L-impatt taċ-ċaqliq fi l-prezzijiet taż-żejt fuq it-trasport u fuq is-setturi relatati• : Dan

l-istudju jeżamina l-mezzi ta’ kif it-trasport tal-merkanzija huwa infl uwenzat mill-varjazzjo-

nijiet sinifi kanti fi l-prezzijiet taż-żejt u jiff oka fuq ir-rispons tat-trasportaturi fi s-setturi varji

tat-trasport. Iż-żieda fi l-prezzijiet taż-żejt fl -ewwel nofs tal-2008 tqieset bħala opportunità

biex twettaq analiżi msejsa fuq l-evidenza tar-reazzjonijiet fi s-setturi tat-trasport. (EN).

GĦAL AKTAR QARI

37

SORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIFSORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIF

Sorsi ta’ tagħrif onlajn:

ILPARLAMENT EWROPEW

Il-Kumitat dwar it-Trasport u t-Turiżmu

http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/homeCom.

do?language=EN&body=TRAN

Studji Elettroniċi

www.europarl.europa.eu/studies

Skedi Informattivi

http://www.europarl.europa.eu/factsheets

Librerija

http://www.library.ep.ec/libraryapp/services/home.action?pid=01

LISTITUZZJONIJIET U LKORPI TALUE

Il-Kummissjoni Ewropea (Trasport)

http://ec.europa.eu/transport/index_en.htm

Il-KummissjonEwropea(Turiżmu)

http://ec.europa.eu/enterprise/tourism/index_en.htm

Il-Kumitat tar-Reġjuni

http://www.cor.europa.eu

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (it-Taqsima ECO)

http://www.eesc.europa.eu/sections/eco/index_en.asp

38

Il-Bank Ewropew għall-Investiment

http://www.eib.org

L-Eurostat (Statistika tat-Trasport)

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=0,1136228,0_45572942&_

dad=portal&_schema=PORTAL

L-Eurostat (Statistika tat-Turiżmu)

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/

Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà Marittima (EMSA)

http://www.emsa.europa.eu

(EASA)

http://www.easa.europa.eu

(ERA)

http://www.era.europa.eu

Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (EEA)

http://www.eea.europa.eu/themes/transport

Aġenzija Eżekuttiva tan-Netwerk Trans-Ewropew tat-Trasport (TEN-T EA)

http://europa.eu/agencies/executive_agencies/ten-t

Awtorità ta’ Viġilanza tal-GNSS Ewropea (GSA)

http://www.gsa.europa.eu

SORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIF

39

LEĠIŻLAZZJONI TALUE

L-Osservatorju Leġiżlattiv tal-Parlament Ewropew

http://www.europarl.europa.eu/oeil/

PreLex, - Is-Sorveljanza tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet bejn l-istituzzjonijiet

http://ec.europa.eu/prelex/apcnet.cfm?CL=en

Il-leġiżlazzjoni tal-UE fi s-seħħ

http://eur-lex.europa.eu/en/legis/latest/chap07.htm

Ħarsa ġenerali tal-Politika tat-Trasport tal-UE

http://europa.eu/pol/trans/index_en.htm

ILPARTIJIET INTERESSATI, LNGOS U LESPERTI INTERNAZZJONALI

Il-Kunsill Ewropew għas-Sikurezza fi t-Trasport (ETSC)

http://www.etsc.eu/home.php

Il-Federazzjoni Ewropea għat-Trasport u l-Ambjent (T&E)

http://www.transportenvironment.org/

Il-Federazzjoni Ewropea għall-Ħaddiema tat-Trasport (ETF)

http://www.itfglobal.org/etf

L-Unjoni Internazzjonali tat-Trasport bl-Art (IRU)

http://www.iru.org/

Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) - European Bureau

http://www.fi abrussels.com/

40

L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Manifatturi tal-Karozzi (ACEA)

http://www.acea.be

L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-operaturi tal-infrastrutturi tat-taxxi tat-toroq (ASECAP)

http://www.asecap.com

Il-Komunità tal-Ferroviji Ewropej (CER)

http://www.cer.be

Il-Maniġers tal-Infrastruttura tal-Ferrovija Ewropea (EIM)

http://www.eimrail.org

L-Unjoni tal-Industriji ta’ Manifattura tal-Ferroviji Ewropej (UNIFE)

http://www.unife.org

L-Assoċjazzjoni Internazzjonali tat-Trasport Pubbliku (UITP)

http://www.uitp.org/

Eurocities

http://www.eurocities.eu/main.php

L-Assoċjazzjoni tal-Linji tal-Ajru Ewropej (AEA)

http://www.aea.be

ACI EUROPE – Il-Kunsill Internazzjonali tal-Ajruporti

http://www.aci-europe.org

L-Assoċjazzjoni tal-Linji tal-Ajru tar-Reġjuni Ewropej (ERA)

http://www.eraa.org

L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kabini tal-Piloti (ECA)

http://www.eca-cockpit.com

L-Organizzazzjoni Ewropea tal-Portijiet tal-Baħar (ESPO)

http://www.espo.be

SORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIF

41

Il-Federazzjoni Ewropea tal-Operaturi tal-Portijiet Privati (Feport)

http://www.feport.be

L-Assoċjazzjoni tal-Komunità Ewropea tas-Sidien tal-Bastimenti (ESCA)

http://www.ecsa.be

Il-Konfederazzjoni tal-Assoċjazzjonijiet tas-Sidien Ewropej tal-Vapuri

http://www.cesma-eu.org

L-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Piloti Marittimi

http://empa-pilots.org

INE – Navigazzjoni Interna Ewropa

http://www.inlandnavigation.org

L-Assoċjazzjoni Ewropea Intermodali (EIA)

http://www.eia-ngo.com

Il-Kunsill tal-Baħħara Ewropej

http://www.europeanshippers.com

CLECAT – L-Assoċjazzjoni Ewropea għas-servizzi ta' għoti, trasport, loġistika u tad-

dwana

http://www.clecat.org

L-Assoċjazzjoni Ewropea Express

http://www.europeanexpressassociation.eu

ERTICO - ITS Ewropa (Sistemi Intelliġenti ta’ Trasport u Servizzi)

http://www.ertico.com

42

RIĊERKA TATTRASPORT

Riċerka tat-trasport fl -UE:

http://ec.europa.eu/research/transport/index_en.cfm

Ċentru tal-Għerf dwar ir-Riċerka fi t-Trasport (TRKC)

http://www.transport-research.info/web/

INRETS ħarsa ġenerali tar-riċerka tat-trasport

http://www.inrets.fr/ur/cir/resources/index.e.html

Transportnet – Netwerk tal-università

http://transportnet.org

ELTIS (Servizz Ewropew għat-Tagħrif dwar it-Trasport Lokali)

http://www.eltis.org

ORGANIZZAZZJONIJIET INTERNAZZJONALI

Il-Forum Internazzjonali tat-Trasport (OECD)

http://www.internationaltransportforum.org/

OECD (Turiżmu)

http://www.oecd.org/topic/0,3373,en_2649_34389_1_1_1_1_37461,00.html

L-Organizzazzjoni Marittima Internazzjonali (IMO)

http://www.imo.org/

L-Assoċjazzjoni Internazzjonali tat-Trasport bl-Ajru (IATA)

http://www.iata.org

L-Organizzazzjoni Internazzjonali għall-Avjazzjoni Ċivili (ICAO)

http://www.icao.int

SORSI ADDIZZJONALI TA’ TAGĦRIF

43

Il-Konfederazzjoni tal-Organizzazzjonijiet fl -Infurzar tat-Trasport bl-Art (CORTE)

http://www.corte.be

L-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO)

www.ilo.org

Il-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar Kummerċ u Żvilupp (UNCTAD)

http://www.unctad.org

MAPEP

Eurostat (Mapep tal-istatistika)

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=2254,62718791&_dad=portal&_

schema=PORTAL

L-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (Grafi ċi u mapep)

http://dataservice.eea.europa.eu/atlas/default.asp?refi d=2D511360-4CD0-4F20-A817-

B3A882ACE323

44

NOTINOTI

Parlament ewropew

Gwida prattika — It-Trasport u t-Turiżmu

Il-Lussemburgu: L-Uffi ċċju għall-Pubblikazzjonijiet Uffi ċjali tal-Komunitajiet Ewropej

2009 — 46 pp. — 21 x 21 ċm

ISBN 978-92-823-2839-2

Doi: 10.2861/70248

Kif jiġu akkwistati l-pubblikazzjonijiet tal-UE

Pubblikazzjonijiet għall-bejgħ:

permezz tal-EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu);• mill-ħanut tal-kotba tiegħek billi tikkwota t-titlu, il-pubblikatur u/jew in-numru tal-ISBN;• billi tikkuntattja wieħed mill-aġenti tagħna direttament inkarigat mill-bejgħ. Tista’ takkwista • d-dettalji ta’ kuntatt tagħhom permezz tal-link http://bookshop.europa.eu, jew billi tibgħat

faks fi n-numru +352 2929-42758.

Pubblikazzjonijiet mingħajr ħlas:

permezz tal-EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu);• mir-rappreżentanzi tal-Kummissjoni Ewropea jew mid-delegazzjonijiet. Tista’ takkwista• d-dettalji ta’ kuntatt tagħhom permezz tal-link http://ec.europa.eu/ jew billi tibgħat

faks fi n-numru +352 2929-42758.

ISBN 978-92-823-2839-2

KREDITU GĦAR-RITRATT: iStock International Inc., Photodisk, Phovoir

Rwol

Id-Dipartimenti tal-Politika huma unitajiet ta’ riċerka li jipprovdu parir speċjalizzat lil

kumitati, delegazzjonijiet interparlamentari u korpi parlamentari oħra.

Oqsma ta’ Politika

L-Iżvilupp Agrikolu u Rurali

Il-Kultura u l-Edukazzjoni

Is-Sajd

L-Iżvilupp Reġjonali

It-Trasport u t-Turiżmu

Dokomenti

Żur il-websajt tal-Parlament Ewropew: http://www.europarl.europa.eu/studies

BA

-80

-09

-86

6-M

T-C

IDDIPARTIMENT TALPOLITIKAPOLITIKI STRUTTURALI U TA’ KOEŻJONI B

ID-DIRETTORAT-ĠENERALI GĦALL-POLITIKI INTERNI

PARLAMENT EWROPEW