ดร.จฑารตน อาชวรตนถาวร

นกวทยาศาสตรชานาญการ

สานกโลจสตกส

กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร

Green Supply chain เครองมอสาคญสอตสาหกรรมสเขยว...อตสาหกรรมแหงอนาคต

ภาคอตสาหกรรมในฐานะผผลตทถกสงคมมองในฐานะผราย ผทาลายทรพยากรธรรมชาต ทง ดน

นา และอากาศ ทาใหภาคอตสาหกรรมไมสามารถนงดดายไดอกตอไป การเลอกใชเทคโนโลยทเปนมตรตอ

สงแวดลอม ใชทรพยากรอยางคมคา ลดการปลอยของเสยอนตราย และการจดการอยางครบวงจร เปนเรอง

จาเปนตอการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศอยางย งยน ปจจยสาคญทจะทาใหอตสาหกรรมหนง เกดขน

และคงอยในสงคมโลกไดอยางย งยน ไมเพยงแคคณภาพทด มมาตรฐานทเปนทยอมรบของตลาด และราคา

ทผบรโภคยนดทจะจายเพอใหไดมาซงสนคาและบรการนนแลว แตการยอมรบจากชมชนและสงคม

รอบขางเปนแรงผลกดนทจะทาใหอตสาหกรรมนนๆ คงอยในชมชนไดอยางกลมกลน

อตสาหกรรมสเขยว...อตสาหกรรมแหงอนาคต นคอสงทตกผลกจากกระแสสงคมโลก ทมความ

ชดเจนขนเรอยๆ อตสาหกรรมเปนสวนหนงของชมชน อตสาหกรรมทเกดขนสงผลกระทบโดยตรงทางบวก

และทางลบตอวถชมชน โดยมกฎหมายเปนเกณฑขนตาทอตสาหกรรมจะตองปฏบตตาม แตการยอมรบจาก

ชมชนเปนอกประเดนสาคญทผประกอบการจะตองทาใหชมชนเชอมนและไววางใจวาการประกอบกจการ

ของโรงงานจะไมสงผลกระทบทางลบตอชมชนทงในปจจบนและอนาคต และอกคาถามทสาคญ คอ ชมชน

ไดอะไรจากการเกดขนของโรงงานอตสาหกรรมในชมชนและสภาพแวดลอมทเขาตองดาเนนชวตอยทกวน

นเปนคาถามทผประกอบการจะตองตอบชมชนในเชงประจกษ มกรณตวอยางทเกดขนจรงหลายเหตการณ

ทมาสนบสนนแนวคดน เมอนานมาแลว มภาพขาวจากชมชนหนงทพบวา มฝ นผงสดาเกาะตดเสอผาของ

ชาวบานทตากไว ซงเราทานทงหลายอาจคาดวาเปนฝ นควนจากโรงงานอตสาหกรรมในชมชน แตชาวบาน

ในชมชนรวมกนชแจงวาเปนเกสรของดอกไมทองถนชนดหนงทจะเกดการฟงกระจายเปนประจาทกปใน

ชวงเวลาน เหตการณดงกลาว เปนเครองพสจนวา “เราสามารถทาใหอตสาหกรรมเปนสมบตของชมชนได”

นนคอความกลมกลนของการอยรวมกนของอตสาหกรรมและชมชนทตองพงพาอาศยซงกนและกน กระแส

ความเปนมตรตอสงแวดลอม มไดจากดอยแคกลมอตสาหกรรม แตธรกจคาปลก คาสง และธรกจบรการ

ตระหนกดวา กระแสสงคมโลกประเดนน ไมไดเปนเพยงคลนลมในทะเลทซดเขามาแลวกจางหายไป แต

เป น ก ระแส ท ม ค วาม แรงแล ะชด เจน ข น เรอยๆ เป น ก ระแส แห งอน าค ต ท ไม อาจล ะเล ย ห รอ

ผลดวนประกนพรงไดอกตอไป

ตามทประเทศไทยไดใหสตยาบนรบรองปฏญญาโจฮนเนสเบรก เมอป 2545 และปฏญญามะนลาวา

ดวยอตสาหกรรมสเขยว เมอป 2552 เพอมงสการพฒนาทย งยน (Sustainable Development) กระทรวง

อตสาหกรรมซงเปนหนวยงานหลกในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศจงไดกาหนดยทธศาสตรการพฒนา

อตสาหกรรมเพอสงแวดลอมและสงคม โดยดาเนนการในเชงรก ม งเนนการสงเสรมและพฒนา

ภาคอตสาหกรรมใหเตบโต และพฒนาอยางย งยน เพอใหยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมเพอ

สงแวดลอมและสงคมสามารถมองเหนและจบตองไดอยางเปนรปธรรม โดยการนาของดร.วฑรย สมะโชคด

อดตปลดกระทรวงอตสาหกรรมจงไดมการจดทาโครงการอตสาหกรรมสเขยว หรอ Green Industry ขน เพอ

สงเสรมภาคอตสาหกรรมใหมการประกอบการทเปนมตรกบสงแวดลอม สรางภาพลกษณทดของ

อตสาหกรรมไทย ทาใหประชาชนเกดความเชอมนในความปลอดภยทงสภาพแวดลอม และสงคม และ

ความมนคงทางเศรษฐกจ โดยมจดมงหมายสงสด คอ การขยายตวทางเศรษฐกจสาหรบอตสาหกรรมทเปน

มตรตอสงแวดลอม หรอ Green Economy โดยมผลตภณฑมวลรวมสเขยว หรอ Green GDP ของประเทศ

เปนตวบงชการเตบโตทางเศรษฐกจทเปนมตรตอสงแวดลอม

ดร.วฑรย สมะโชคด อดตปลดกระทรวงอตสาหกรรม ใหนยามของอตสาหกรรมสเขยวไวดงน

“อตสาหกรรมสเขยว คอ อตสาหกรรมทยดมนในการปรบปรงกระบวนการผลตและการบรหารจดการ

สงแวดลอมอยางตอเนอง เพอการประกอบกจการทเปนมตรตอสงแวดลอม พรอมกบการยดมนในการประกอบ

กจการดวยความรบผดชอบตอสงคมทงภายในและภายนอกองคกรตลอดโซอปทาน เพอการพฒนาอยางย งยน”

นอกจากน ย งไดวางรากฐานให อตส าหกรรมส เขยวมความเปน รป ธรรม มแนวทางให

ผประกอบการสามารถนาไปปฏบตสาหรบการกาวขนสการเปนอตสาหกรรมสเขยวไวอยางชดเจน ดวย

บนได 5 ขน ดงน

ระดบท 1 ความมงมนสเขยว (Green Commitment) คอ ความมงมนทจะลดผลกระทบตอสงแวดลอม

อนเกดจากการดาเนนกจกรรมตางๆ ขององคกร และมการสอสารภายในองคกรใหบคลากรขององคกร

ทราบโดยทวกน

ระดบท 2 ปฏบตการสเขยว (Green Activity) คอ การดาเนนกจกรรมเพอลดผลกระทบตอ

สงแวดลอมไดสาเรจตามความมงมนทตงไว

ระดบท 3 ระบบสเขยว (Green System) คอ การบรหารจดการสงแวดลอมอยางเปนระบบ มการ

ตดตาม ประเมนผล และทบทวน เพอการพฒนาอยางตอเนอง รวมถงการไดรบรางวลดานสงแวดลอมทเปน

ทยอมรบ และการรบรองมาตรฐานดานสงแวดลอมตางๆ

ระดบท 4 วฒนธรรมสเขยว (Green Culture) คอ การททกคนในองคกรใหความรวมมอรวมใจ

ดาเนนงานอยางเปนมตรกบสงแวดลอม ในทกดานของการประกอบกจการ จนกลายเปนสวนหนงของ

วฒนธรรมองคกร

ระดบท 5 เครอขายสเขยว (Green Network) คอ การแสดงถงการขยายเครอขายตลอดโซอปทานสเขยว

โดยสนบสนนใหคคาและพนธมตรเขาสกระบวนการรบรองอตสาหกรรมสเขยวดวย

กลไกสาคญในการขบเคลอนอตสาหกรรมของประเทศเขาสอตสาหกรรมสเขยว คอ ความรวมมอ

รวมใจของทกภาคสวน การมองเหนประโยชนรวมกนทจะไดรบจากการประกอบการอยางสรางสรร และ

รบผดชอบตอสงคม มใชประโยชนขององคกรใด องคกรหนงเทานน อกทงตองมการดาเนนการเชงรกอยาง

มประสทธภาพ เพอการปองกนมากกวาการแกไข ผลกระทบทอาจเกดขนตอสงคมและชมชน

“Prevention is Better than Intervention”

“มงสอตสาหกรรมทเปนมตรตอสงคมและสงแวดลอม...เพอการพฒนาอยางสมดลและย งยน” คอ

หวใจสาคญของการเตบโตทางเศรษฐกจของภาคอตสาหกรรมทมความสอดคลองกบศกยภาพและ

ความสามารถในการรองรบของระบบนเวศ รวมทงความผาสกของสงคม ชมชน และประชาชน

ความตองการผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอมของตลาดตางประเทศ ซงคดเปนจานวนไมนอย

กวารอยละ 70-80 ของปรมาณสนคาทงหมดในตลาดโลก มแนวโนมเพมสงขนทกป ในขณะท ชวงระยะเวลา

10 ป ทผ านมา ผประกอบการไทยกมความตนตวกบการนาแนวคดการบรโภคอยางย งย นโดยนา

การตลาดสเขยว (Green Marketing) มาใชเปนกลยทธหนงของภาคธรกจ ทาใหประเทศไทยเรมมสนคาท

เปนมตรตอสงแวดลอมหรอสนคาสเขยว (Green Products) วางขายในตลาดมากขน อยางไรกตาม การ

เตบโตของตลาดสเขยวของประเทศไทยชากวาประเทศอนๆ มาก เนองจากผบรโภคไทยยงไมนยมใช

ปจจยดานสงแวดลอมเปนปจจยในการเลอกซอผลตภณฑ แตยงคงเปนปจจยดานราคาและคณภาพเปน

ปจจยหลก แตนนกมไดหมายความวาผประกอบการไทยจะสามารถนงดดายกบประเดนปญหาสงแวดลอมได

การปรบปรงพฒนากระบวนการตางๆ การลงทนดานเทคโนโลย เพอใหเกดการพฒนาอยางมประสทธภาพ

จะตองทาควบคกบการจดการทมประสทธภาพและเหมาะสมตลอดโซอปทาน ตงแตผผลต จนถง ผบรโภค

ทกภาคสวนตองรวมมอกนในการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในมตของการลดผลกระทบ

สงแวดลอม เพอลดและปองกนผลกระทบตอสงแวดลอมอนเกดจากการดาเนนกจกรรมตางๆ ตลอดโซอปทาน

สงเหลาน ไมเพยงเปนการลดผลกระทบสงแวดลอม แตประโยชนทผประกอบการไดในเชงธรกจ คอ การ

ลดตนทนแฝงทเกดจากประเดนผลกระทบสงแวดลอม และเมอตนทนแฝงลดลง ผประกอบการกสามารถ

ปรบลดราคาสนคา และใชราคาเปนกลยทธในการแขงขนในตลาดได และนนเปนประโยชนโดยตรงทงตอ

ผประกอบการและผบรโภค

การบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานท เปนมตรตอสงแวดลอม (Green Logistics and

Supply Chain Management: G-LSCM) เปนการบรหารจดการทเนนการสรางเครอขายความรวมมอ เพอ

ควบคม จดการ และปรบปรงประสทธภาพ ตงแตการจดการวตถดบ การออกแบบผลตภณฑ กระบวนการ

ผลต กระบวนการขนสงทงภายในและภายนอกองคกร และการจดการตลอดวงจรชวตของผลตภณฑ โดย

คานงถงผลกระทบตอสงแวดลอมในทกกจกรรมตลอดโซอปทาน และในขณะเดยวกน ตองบรรล

วตถประสงคสาคญในการเพมประสทธภาพทกกระบวนการตลอดโซอปทาน การลดตนทนโลจสตกส และ

ความสามารถในการตอบสนองความตองการของผบรโภคไดอยางทนเวลา มคณภาพ และเชอถอได เพอให

ไดมาซงสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม อาจเปรยบเทยบหลกการทา G-LSCM งายๆ กบการใช

ชวตประจาวน กลาวคอ ถาบานทเราอยอาศย สะอาด สะดวก และประหยด แตลอมรอบดวยสงแวดลอมทไม

เอออานวยตอการดารงชวต ถนนหนทางทจะไปโรงเรยน ททางาน หรอ สถานพยาบาล ไมสะดวก และสถานท

เหลานน ไมสะอาด และไมมคณภาพในการใหบรการ เรากไมสามารถมคณภาพชวตทดไดในสภาพแวดลอม

เชนนน เครอขายความรวมมอของทกหนวย (Entity) ในสภาพแวดลอมรวมกนจงเปนกาลงสาคญในการ

พฒนาปรบปรงสงคมของตนเองใหนาอย สะอาด ปลอดภย และสามารถดาเนนกจกรรมตางๆ ในสงคมนนๆ

ไดอยางเตมประสทธภาพ

จากรปแตละกจกรรมและผมบทบาทสาคญในแตละชวงชวตของผลตภณฑ มการใชทรพยากรตางๆ

มากมาย ทงวตถดบ พลงงาน แรงงาน และทรพยากรการผลตอนๆ และในขณะเดยวกนกมการปลดปลอยของ

เสยในรปของกาซ ของแขง หรอของเหลวในทกขนตอนตลอดชวงชวตผลตภณฑ ไมวาจะอยในบทบาทของ

ผผลต ผกระจายสนคาและบรการ ผจดจาหนาย ผบรโภค ตลอดจนผกาจดซาก ทกบทบาทมสวนสาคญในการ

ลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนได

G-LSCM คอ การบรณาการศาสตรดานการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานรวมกบการบรหาร

จดการสงแวดลอม การดาเนนการ G-LSCM เรมจากการสารวจตรวจวดกจกรรมการเคลอนไหลของวสดและ

ขอมลตลอดโซอปทาน การวเคราะหปรมาณการใชทรพยากร ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก และ

ปรมาณของเสยทงในรปของเหลว ของแขง และกาซ ทเกดขนในแตละขนตอน รวมทงระบบการขนสง และ

อนๆ ทเกยวของ เพอใชเปนตวชวดประสทธภาพทางสงแวดลอม (Environmental Performance Indicators,

EPI) ขององคกรและทกสมาชกในโซอปทาน G-LSCM สามารถใชหลกการประเมนวฎจกรชวตของ

ผลตภณฑ (Life Cycle Assessment; LCA) เปนเครองมอวเคราะห โดยแสดงผลในรปของคารบอนฟตพรนท

(Carbon Footprint) และบงชวาขนตอนใดหรอกจกรรมใดในโซอปทานททาใหเกดความสญเสยทไมจาเปน

เพอผประกอบการจะไดปรบปรงการดาเนนงานในขนตอนนนๆ ใหเกดประสทธภาพสงสด ลดการสญเสย

และเกดการใชทรพยากรอยางคมคา

การนาหลกการ G-LSCM มาใชในการปรบปรงกระบวนการและกจกรรมตางๆ ตลอดโซอปทาน จง

เปนการเพมประสทธภาพของกระบวนการและในขณะเดยวกนยงเปนการลดผลกระทบสงแวดลอม และ

ความสญเปลาโดยไมจาเปน ทงดานทรพยากรและแรงงาน รวมถงกจกรรมตางๆ ทไมกอใหเกดมลคาเพมใน

โซอปทาน องคประกอบของโซอปทานสเขยว (Green supply chain) ประกอบดวย

• Green Design คอ การออกแบบผลตภณฑเชงนเวศ (Eco-Design) หรอการออกแบบผลตภณฑท

เปนมตรตอสงแวดลอม โดยพจารณาผลกระทบดานสงแวดลอมของผลตภณฑตลอดชวงอายของ

ผลตภณฑ ตงแตการเลอกชนดวตถดบ การจดหา การผลต การขนสงทเกยวของทงหมด การใช

งานของลกคาและการนาซากกลบสกระบวนการรไซเคลหรอการกาจดซาก เพอใหตลอดชวงอาย

ของผลตภณฑสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสดดวยตนทนทเหมาะสม

• Green Supply หรอ Green Procurement คอ กระบวนการไดมาซงวตถดบ ซงหมายรวมถงการ

ผลตวตถดบ การจดซอจดหา การขนสง และการจดเกบวตถดบ ดวยวธการทเปนมตรตอ

สงแวดลอม ตลอดจนการซอวตถดบทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยไมกอใหเกดผลกระทบตอ

สงแวดลอม เชน การวางแผนการจดซอจดหาใหสอดรบกบความตองการของการใช โดยเลอกซอ

วตถดบทไดมาตรฐาน เพอลดปรมาณของเสยจากการใชวตถดบทไมไดคณภาพ สงซอในปรมาณ

ทเหมาะสม คมคาการขนสงและไมทาใหเกดภาระในการจดเกบและดแลรกษาวตถดบ รวมถงการ

คดเลอกผผลตและผจาหนายวตถดบทมกระบวนการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม หรอการ

เลอกใชวสดทดแทนทไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม เปนตน

P = Plan; S = Source; M = Make; D = Delivery; R = Return

• Green Manufacturing คอ กระบวนการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม ตงแตการวางแผนการผลต

การผลต การใชทรพยากรวตถดบและทรพยากรบคคล ตลอดจนการขนยายวสดและสนคา

ระหวางกระบวนการผลต มงใชปจจยการผลตใหค มคามากทสด เพอเพมประสทธภาพและ

ความสามารถในการทากาไร และลดผลกระทบตอสงแวดลอม โดยการเลอกใชเทคโนโลยสะอาด

(Clean Technology) และการใชหลกการของ 3R คอ การลดปรมาณการใชทรพยากรการผลต

(Reduce) การนาของเสยจากกระบวนการผลตกลบมาใชใหม (Reuse) และการนาของเสยจาก

กระบวนการผลตหรอซากจากการใชงานไปแปรสภาพเพอนากลบมาใชประโยชนใหม (Recycle)

รวมไปถงการมงเนนทการลดความสญเสย (Waste) ทแหลงกาเนด (Source) เปนหลก

• Green Logistics คอ ความพยายามในการเคลอนยาย จดเกบ และขนสงวตถดบ ผลตภณฑ และ

ซากผลตภณฑ ทกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด โดยการออกแบบผลตภณฑและ

บรรจภณฑ รวมถงการจดวางสนคาในคลงสนคาทเหมาะสมตอการเคลอนยาย ขนสง และ

ปลอดภยตอสงแวดลอม การเลอกรปแบบและวธการเคลอนยายขนสงทมประสทธภาพ เชน การ

ขนสงเตมเทยวและลดการขนสงเทยวเปลา การจดสนคาขนรถและการเลอกเสนทางขนสงอยาง

ชาญฉลาด (Intelligent system) การใชวธการขนสงแบบ Milk Run การเลอกใชขนาดรถและ

เชอเพลงทเหมาะสม การตดอปกรณชวยลดแรงเสยดทานในการเคลอนยายสนคา ตลอดจนการ

วางตาแหนงของคลงสนคาและศนยกระจายสนคาทเหมาะสม เปนตน

• Green Consumption คอ กระบวนการบรโภคผลตภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม และใชงาน

ผลตภณฑอยางคมคา ถกวธ และไมกอใหเกดปญตอสงแวดลอม รวมถงการลดปรมาณการบรโภค

ทรพยากรและผลตภณฑตางๆ เกนความจาเปน หากผลตภณฑไดรบการออกแบบมาเปนอยางด

และถกนามาใชงานอยางเหมาะสมแลว กจะสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอย ดงนน ผผลตจะตอง

สอสารใหผบรโภคทราบวธการใชงานผลตภณฑอยางถกวธและเปนมตรตอสงแวดลอม การ

จดการความสมพนธกบลกคาทเหมาะสม จะสามารถพฒนาและสรางการรบรขอมลทผผลต

ตองการสอสารกบลกคาไดดยงขน เพอนาไปสความรวมมอในการปรบปรงวธการใชงาน การ

บารงรกษา และการซอมแซมผลตภณฑเพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม

• Green Reverse Logistics คอ กระบวนการจดการวสดและสนคายอนกลบ และรวมถงขนตอนการ

จดการซากผลตภณฑและของเสยทเกดขนตลอดโซอปทาน เชน การฝงกลบ การนากลบมาใช

ใหม การรไซเคล อยางเหมาะสม โดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม เนองจากซากผลตภณฑ

บางอยางอาจมสารพษตกคาง ดงนน ผผลตจาเปนตองคานงถงกระบวนการจดการซากผลตภณฑ

ตงแตขนตอนการออกแบบ เพอความปลอดภยในการจดการซากผลตภณฑ ซงจะทาใหการนา

กลบมาใชใหมเปนการลดผลกระทบตอสงแวดลอมอยางแทจรง

ปจจบน G-LSCM จงเปนกลยทธสาคญทจะชวยลดผลกระทบตอสงแวดลอม อนเกดจากกจกรรม

ตางๆ ตลอดโซอปทาน พรอมทงเพมประสทธภาพการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทาน เพอการ

พฒนาอตสาหกรรมอยางครบวงจร

สาหรบอตสาหกรรมและธรกจทกาลงจะเกดใหมทามกลางกระแสรกษสงแวดลอมของสงคมโลก

จะเกดหรอดบ ขนอยกบการมองประเดนสงแวดลอมเปนโอกาสหรออปสรรค? “สองคนยลตามชอง คน

หนงเหนโคลนตม อกคนตาแหลมคม มองเหนดวงดาวอยพราวพราย” ผน าทางธรกจจานวนไมนอยท

มองเหนโอกาสในการสรางมลคาเพมและใชประเดนสงแวดลอมเปนกลยทธสาคญในการประกอบการ

โอกาสเปนสงทมาไวไปไว ผใดเหนโอกาสกอน กจะเปดตลาดกอนในขณะทคแขงนอย แตคคามาก สาหรบ

ประเทศไทย ผบรโภคอาจยงไมใหความสาคญกบการเลอกใชผลตภณฑเพอสงแวดลอมมากนก ในการ

นาเสนอสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม จดขายเชงการตลาดทงดานราคา คณภาพ ความสวยงาม

และการใชประโยชน ยงคงเปนจดขายหลก แตสดทายแลว สนคาและบรการ ณ ราคาทผบรโภคยอมจาย เพอ

ความสวยงาม คณภาพ และประโยชนทไดรบ เปนสนคาและบรการทเปนมตรตอสงแวดลอม ใน

ขณะเดยวกน ผผลตผลตและจาหนายสนคานนๆ ดวยตนทนทถกลงจากการลดตนทนแฝงทเกดจากการ

บรโภคทรพยากรเกนความจาเปนและการบาบดรกษาสงแวดลอมทเกดตามมาจากการผลตและการใช

ผลตภณฑ

สาหรบอตสาหกรรมและธรกจทเกดขนแลว จะคงอยอยางย งยนไดอยางไร? เรมตนการตอบคาถาม

กาวแรกดวยการออกมายนนอกกลองความคดแบบเดมๆ ซงจะทาใหมองเหนภาพไดชดเจนยงขน วา

ตลอดเวลาทผานมาเราทงในฐานะผผลตและผบรโภคไดบรโภคทรพยากรอะไรบางทมากเกนความจาเปน

จนกลายเปนความเคยชน เมอพบคาตอบแลว ทกคนทอยในโซอปทานจะตองรวมกนปรบเปลยนพฤตกรรม

การบรโภคทไมเหมาะสมนน ผนวกกบจตวญญาณของการปรบปรงอยางตอเนอง และมองเหนสงคมและ

อตสาหกรรมเปนสวนหนงของกนและกน ชมชนอยได มงานทา เพราะอตสาหกรรม อตสาหกรรมอยได

ดวยดวยความเชอมนและการยอมรบจากชมชน