KAFEİN

HAZIRLAYANLARHarun ÇOBANMurat ALTINKAYASoner SARUHAN

KAFEİN NEDİR?

Önemli fizyolojik etkileri olan alkoloid grubunun azotlu organik bir bileşiğidir.Kimyasal ismi trimethylxanthine dir ve formülü

dir.Tein, matein ve guaranin olarak da bilinir.Doğada doğal olarak bulunan bir maddedir.Karakteristik yoğun bir acı bir tadı vardır.Erime noktası altında düşük sıcaklıklarda hemen süblimleşebilir.Suda bir miktar çözünmesine rağmen diklorometan,kloroform gibi organik çözücülerde oldukça iyi çözünür.

8 10 4 2C H N O

KAFEİNİN KİMYASAL YAPISI

KAFEİNİN ÜÇ BOYUTLU MOLEKÜL YAPISI

ÇAYDAN KAFEİN İZOLASYONU

%40 oranında çay yapraklarından sıcak su ile eksraktsiyonu yapılır.Bu işlemle çayda bulunan tanenler suya geçerler.Kafeinin tanenden ayrılması için sodyum karbonat eklenir.Bu şekilde tanen asidik olduğu için bazik çözeltide kalır.Kafein bazik çözeltiden diklorometan ile çekilir.Daha sonra süblimleşme veya kristallendirme yöntemi kullanılarak saflaştırılabilir.

GIDALARDA KAFEİN

Kahve çeşitleri ( 3mg dan 135 mg a kadar)Kola (46 mg)Portakallı gazoz (40 mg)Gazoz (54 mg)Yeşil çay (25 mg)Poşet çay (25 mg)Sütlü kakao (8 mg)Kahveli dondurma (85 mg)Bitter çikolata (31 mg)

KAFEİNİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİKaynama Noktası 238 C

Erime Noktası 178 C

Yoğunluğu 1.2 g/cm³

Volatilitesi 0.5%

Buhar Basıncı 101 kPa @

pH 6.9 (1% ‘lik çözeltinin)

Sudaki Çözünürlüğü 2.17%

Buhar Yoğunluğu 6.7 g/m³

Moleküler Ağırlık 194.19 g/mol

KAFEİNİN BULUNDUĞU BİTKİLER

Kahve ağaclarıÇay bitkisiKakao ağaçlarının tohumlarındaKoka bitkisinin meyvesindeParaguay çayı bitkisi

KAFEİNLİ İÇECEKLER Filtre kahve 1 fincan 135-200 mg

Espr esso 1 fincan 100 mg

Cappuccino 1 fincan 100 mg

Hazır kahve 150 cc 57 mg

Türk kahvesi 1 fincan 57 mg

Dekafeine kahve 150 cc 5 mg

Demleme çay 175 cc 20 – 110 mg

Ice Tea 330 cc 70 mg

Hazır çay 200 cc 30 mg

Kola 1 Kutu 30 – 56 mg

Diyet Kola 1 Kutu 38 – 45 mg

Kola dışı meşrubat 1 Kutu 50 mg

Meyveli gazoz 1 Kutu 0 mg Çikolata 60 gram 10 – 50 mg

KAFEİNİN GIDALARDA KULLANIM AMACI

• Bazı besinlere ve içeceklere lezzet için kafein katılmaktadır.

• Örneğin;kolaya tat katması için katılır.• Bazı alkolsüz içeceklere hafif acı bir tat kazandırır.• Genelde hoşa giden bir koku verir.• Hem şeker hem de düşük kalorili tatlandırıcılarla iyi

uyum sağlar.

KAFEİNİN FARMAKOLOJİK ETKİLERİ

Farmakolojik etkileri kalıcı değildir genellikle birkaçsaat içerisinde geçer.Kafein vücutta zamanla birikmezTüketildikten birkaç saat sonra vücuttan atılır.

KAFEİNİN ZARARLARI

Düzensiz ya da hızlı kalp atışıTansiyonUykusuzluk,sinirlilikMide rahatsızlığıKan basıncında artışVücut ısısında artma Kasların uyumu ve zamanlamasını da güçleştirebilirHamile kadınlarda düsük ve doğurganlık üzerine etkisiVitamin ve mineral kaybı

KAFEİNİN FAYDALARI

Uyarma yeteneğiKafein, beyinde kan damarlarını daraltır; bu nedenle, bazı migren ağrısı tiplerini tedavi etmek ve merkezi sinir sistemini zayıflatan bazı ilaçları dengelemek için kullanılır. Sakinleştirici bir etkisi Dikkati artırır,yorgunluğu azaltır,Fiziksel, psikomotor ve intellektüel performansı arttırma Akciğerlere giden solunum yollarını rahatlatır ve astım krizlerini azaltıcı etkisiBağırsakları yumuşatıcı etkisi

KAFEİN BAGIMLILIK YAPAR MI ?

Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre ciddi madde bağımlılığında görülen fiziksel ve sosyal etkilerle kafein tüketiminde görülen etkilerin benzer olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.Düzenli olarak yüksek miktarda kafein tüketen ve daha sonra kafein alımlarını hızla azaltan bazı kişilerde iki günden bir haftaya kadar sürenbaş ağrısı ve yorgunluk gibi geçici belirtilere rastlanabilmektedir.Her maddede olduğu gibi bazı kişilerin kafeine gösterdiği duyarlılık diğerlerine göre farklılık göstebilir.

KAFEİNLİ GIDALAR TÜKETİLİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Pek çok çalışmada, yetişkinler için güvenli olarak tüketilebilecek kafein miktarının günde 300 mg (yaklaşık 3-4 fincan kahve ya da 5-6 büyük bardak çay) olduğu belirtilmiştir.Kafeini, yüksek dozlarda ölüme de yol açabileceği unutulmamalıdır. Öldürücü dozu 10 gramdan fazladır ve buna ardı ardına 80-100 fincan kahve içmeyle ancak ulaşılabilir.150 ml filtre kahvede 60-150 mg kafein vardır.Bunun için filtre kahve yerine granül kahve tercih edilebilir.Alkollü içeceklerle birlikte kesinlikle alınmamalıdır.Günlük 400-500 mg dan fazla tüketilmemelidir.