Hverju myndi ESB aðild breyta fyrir íslenska neytendur

Eva Heiða Önnudóttir29.janúar, 2009

Íslenskir neytendur

• Fjallað um íslenska neytendur almennt– Ekki fjallað um sértæka hagsmuni einstakra hópa á

Íslandi t.d.:• Athafnamenn í útrás• Bændur• Útgerðamenn• Rannsakendur í alþjóðlegu fræðasamstarfi

– Allir þeir sem tilheyra sértækum hagsmunahópum á Íslandi eru hluti af íslenskum neytendum

2

Íslenskir neytendur á matvælamarkaði

• Það er hagur neytenda að á matvörumarkaði sé eðlileg samkeppni og að neytandinn geti valið á milli sambærilegra matvörutegunda á mismunandi verði

• Árið 2001 var matvælaverð um 50% hærra að meðaltali á Íslandi samanborið við 15 ESB-ríki – Frakkland, Þýskaland, Bretland, Írland, Austurríki, Holland, Lúxemborg, Belgía, Ítalía, Spánn, Portúgal, Grikkland,

Danmörk, Svíþjóð og Finnland

• Árið 2006 var það 55% hærra á Íslandi miðað við ESB-ríkin 15

• Það er mun meiri innbyrðis verðmunur á milli matvælaflokka á Íslandi, í Noregi og Danmörku samanborið við ESB-ríkin 15

3

Samanburður á breytingum á útgjöldum heimila til matvæla á Íslandi, Noregi, evrusvæðinu og öllum ESB ríkjunum. - HICP kvarði (Harmonized Indices of Consumer Prices) www.eurostat.cec.eu. HICP kvarðinn er alþjóðlegur kvarði sem mælir breytingar á útgjöldum heimila til neyslu frá mánuði til mánaðar eftir að búið er að taka tillit til verðbólgu

4

Aðildarsamningur Finna og Svía við ESB og þróun matvælaverðs eftir inngöngu

• Harðbýlt landbúnaðarsvæði (Less favoured area)

• Heimskautalanbúnaður (norðan 62. breiddargráðu)

• Verð á landbúnaðarvörum til neytenda lækkaði að meðtaltali um 11% í Finnlandi við inngöngu í ESB

• Verð á landbúnaðarvörum til neytenda lækkaði að meðtaltali um 7% í Svíþjóð við inngöngu í ESB

5

Breytingar á matarverði ef að Ísland gengi í ESB

• Draga myndi úr tilfærslum frá neytendum til landbúnaðar

• Tollar afnumdir á nær öllum landbúnaðarvörum innan Evrópska efnahagssvæðisins

• Aukin samkeppni en nú er í verslun verður möguleg

• ... ætti það að skila sér í lægra vöruverði til neytenda um allt að 25%

6

Samandregið – lækkun matvælakostnaðar og vaxtakostnaðar

• Talið er að meðalfjölskylda gæti sparað sér allt að 700.000 þúsund krónur í vaxtakostnað á ári – 10% lækkun á matarverði þýðir útgjöld 4ra manna

fjölskyldu til matarkaupa lækkar um 80.000 krónur á ári

– 25% lækkun á matarverði þýðir útgjöld 4ra manna fjölskyldu til matarkaupa lækkar um 200.000 krónur á ári

7

Hvað annað kemur til...

• Ákvörðun um að taka upp aðildarviðræður við ESB er pólitísk ákvörðun – ekki efnahagsleg

• Hvað gerir okkur að íslenskri þjóð?

• “Viljum” við taka upp aðildarviðræður?

8