İdyopatik İnterstisyel pnömonilerin (İİp) radyolojisi
DESCRIPTION
Prof. Dr. Nevzat KARABULUT. İdyopatik İnterstisyel Pnömonilerin (İİP) Radyolojisi. ATS/ERS . Am J Respir Crit Care Med . 2000;161:646 ATS/ERS. Am J Respir Crit Care Med . 200 2 ;16 5 : 277. İİP sınıflama. İİP sınıflama. Olağan interstisyel pnömoni (UIP/OİP) - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ATS/ERS. Am J Respir Crit Care Med. 2000;161:646ATS/ERS. Am J Respir Crit Care Med. 2002;165:277
İİP sınıflama
• Olağan interstisyel pnömoni (UIP/OİP)– İdiyopatik pulmoner fibrozis (İPF)
• Nonspesifik interstisyel pnömoni (NSİP)
• Deskuamatif intertisyel pnömoni (DİP)
• Respiratuvar bronşiyolit ile ilişkili interstisyel akciğer hastalığı (RB-
İAH)
• İdyopatik bronşiyolitis obliterans organize pnömoni (BOOP) ya da
kriptojenik organize pnömoni (KOP)
• Akut interstisyel pnömoni (AIP) ya da Hamman Rich Sendromu
• Lenfositik interstisyel pnömoni (LIP)
İİP sınıflama
• Sıklık: 13 - 20/100,000 (ABD), difüz AC hst.nın %25-50’si
• Yaş: 50 - 70 y, Erkek• Klinik
– İlerleyici egzersiz dispnesi– Paroksismal kuru öksürük– Oskültasyonda anormal solunum sesleri– Anormal akciğer grafisi, YÇBT– Restriktif pulmoner fizyoloji
• Prognoz: 2.5-3.5 yıl
Coultas DB et al. Am J Respir Crit Care Med. 1994;150:967.ATS/ERS. Am J Respir Crit Care Med. 2000;161:646.
Olağan interstisyel pnömoni
Olağan interstisyel pnömoni
• Zamansal heterojenite– İnflamasyon– Fibroblastik fokus– Bal peteği
• Uzaysal heterojenite– Nonüniform tutulum
• Apikobazal gradiyent
OİP: AC Grafisi
• Erken dönemde normal
• İleri evrede – Akciğer hacmi az– Bazallerde belirgin periferal çizgisel dansiteler
OİP: YÇBT• Subplevral çizgisel opasiteler (intra- ve
interlobüler septal kalınlaşma) • Bal peteği görünümü• Traksiyon bronşiyektazisi• Buzlu cam az• Mediastinal lenfadenopati
Bal peteği görünümü
• Bronş epiteli ile döşeli küçük kistik boşluklar ve dens fibröz duvarı olan birkaç katmanlı kistler
• Fibrozisi gösterir, patoloji: OİP, bilinen hastalık yoksa İPF
• Tipik bulgular hastaların % 50-60’ ında• BT bulgularının PPD’si % 95-100• Periferal ve bazal retikülasyon• Periferal ve bazal balpeteği• Az miktarda buzlu cam
OİP / İPF
Hunninghake G et al. Am J Crit Care Resp Med 2001;164:193
OİP: Komplikasyon
• Akut alevlenme• Hızlı progresyon• Solunum yetmezliği• Kalp yetmezliği (Kor pulmonale)• AC kanseri : %10-17
– Alt lob periferde sık
64 E, İPF
7 ay sonra akut alevlenme
1. 1 aydan kısa sürede ilerleyici dispne 2. Yeni çıkan infiltrasyonlar 3. Kötüleşen hipoksemi ( Pao2 de > 10 mm Hg azalma)4. Enfeksiyon veya kalp yetmezliği yok
• Değişken başlangıç (genelde subakut)
• Ortalama sağkalım 6-10 yıl
• Median yaş 40 y (10-80 yaş)
• Cinsiyet, sigara etkili değil
• Subakut/kronik: 18-31 ay (6 ay-3 yıl)
Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni
Nonspesifik İnterstisyel Pnömoni
• Homojen histoloji• Morfolojik patern
– bağ dokusu hastalıkları– hipersensitivite pnömonisi– ilaç reaksiyonları
• Klinik olarak bu sekonder formlar dışlanmalı
• İnflamasyon ve fibrozis miktarına göre hücresel ve fibrozan NSİP
NSİP: YÇBT Bulguları
• Bilateral, simetrik, orta-alt zon • Yamalı buzlu cam %90• İnce retikülasyon %70• Traksiyon bronşiyektazisi• Bal peteği yok veya çok az
11 (%22) YÇBT NSİP ile uyumlu
NSİP tanılı 50 hasta
Hartman TE – Radiology 2000; 217:701
16 (32%) YÇBT OİP ile uyumlu
10 (20%) YÇBT EAA ile uyumlu
7 (14%) YÇBT OP ile uyumlu
NSİP: YÇBT Bulguları
• YÇBT kesin tanı ~ % 50 olguda• Hastaların çoğu idiyopatik değil
– İlaç– Bağ dokusu hst
• EAA ekarte edilmeli
NSİP
McDonald SL et al Radiology 2001; 221:600 Tsubamoto M et al. JCAT 2005;29:793
Daniil ZD et al. Am J Respir Crit Care Med. 1999;160:899. Bjoraker JA et al. Am J Respir Crit Care Med. 1998;157:199.
YIL
Sağkalım : OİP vs NSİP
YIL
765432100
20
40
60
80
100
OİP
NSİP
0 2 4 6 8 10 12 14 16 180
20
40
60
80
100
OİP
NSİP% Y
AŞA
M
• Cinsiyet baskınlığı yok• 20-80 yaş (ort. 55 yaş)• Tipik öykü: Haftalar ya da aylardır kuru
öksürük ile süren grip benzeri sendrom, ateş, halsizlik ve efor dispnesi, kilo kaybı
• En erken tanı 6-10 hafta sonra• Prognoz iyi• Nadiren hızlı seyir
Kriptojenik organizan pnömoni (KOP)
KOP
• Akciğer hasarına nonspesifik cevap– Bağ doku hast.– Toksik gaz inhalasyonu– Enfeksiyon– İlaç
• Alveoler kanallar ve alveoller içinde polipoid granülasyon dokusu (Masson cisimciği)
• İnterstisyel hücre infiltrasyonu, kollajen
• Konsolidasyon ~ %90, Buzlu cam ~ % 60• Yamalı, simetrik veya asimetrik• % 60-80 esas olarak peribronşiyal veya
periferal• % 60 perilobüler dağılım• % 20 ters halo işareti
Müller NL et al. AJR 1990;154:983Kim SJ et al. AJR 2003;180:1251Ujita M et al. Radiology 2004;232:757
Organize Pnömoni: Radyoloji
• YÇBT kesin tanı ~ % 50 olguda• Transbroşiyal biyopsi tanısı • Çoğu idyopatik değil, KOP değil
– İlaç rxn– Enfeksiyon– Bağ doku hst
Organize Pnömoni
McDonald SL et al Radiology 2001; 221:600 Tsubamoto M et al. JCAT 2005;29:793
Sigara ile ilişkili İİPler
• Respiratuvar bronşiyolit ile ilişkili İnterstisyel Akciğer Hastalığı (RB-İAH)
• Deskuamatif İnterstisyel Pnömoni (DİP)
Chest 2003;124:1185
RB-İAH
• 30-40 yaş • Ortalama 30 paket-yıl sigara • Hafif nefes darlığı ve öksürük• SFT: mikst• Sigarayı bıraktıktan sonra düzelir
RB-İAH: Radyoloji
• Üst zonlarda daha belirgin • Buzlu cam dansitesinde sentrilobüler
nodüller• Buzlu cam opasitesi• Bronş duvarında kalınlaşma • Hava hapsi • Sentrilobüler amfizem • Ayırıcı tanı: EAA, DİP ve NSİP
Deskuamatif İnterstisyel Pnömoni
• 30-40 yaş, erkeklerde daha fazla• Hafif nefes darlığı ve kuru öksürük • BAL: pigmente alveoler makrofajlarda
artma• Sigara içen kişide restriktif
solunumsal defekt• Sigaranın bırakılması• Prognoz oldukça iyi
DİP: Radyoloji
• Akciğer grafisi: periferde belirgin yaygın buzlu cam opasiteleri
• YÇBT– alt lob ve periferal dominans – difüz buzlu cam opasiteleri – küçük kistik alanlar – sınırlı sayıda düzensiz lineer
opasiteler
Akut İnterstisyel Pnömoni
• Hızlı ilerleyici seyir• Ort. 50 yaş, kadın=erkek• Artralji, miyalji, ateş, terleme• 3 hafta içinde çok ağırlaşan dispne• Yaygın raller• Solunum yetmezliği / Şant bulguları• %50’sinde 3 ayda ölüm• Nekropsi
AİP: Radyoloji
• ARDS benzeri bulgular• Akciğer grafisi: kostofrenik
sinüslerin korunduğu yaygın bilateral konsolidasyon
• BT:– Eksudatif faz: yaygın buzlu cam
görünümü ve konsolidasyon– Organizasyon evresi: parenkimal
distorsiyon, traksiyon bronşektazisi ve kistler
Lenfositik İnterstisyel Pnömoni
• İdyopatik formu nadir
• Sekonder– Sjögren sendromu, HİV enfeksiyonu,
Castleman hastalığı – 40-50 yaş – Kadınlarda daha fazla – Yavaş ilerleyen nefes darlığı, öksürük
LİP: Radyoloji
• Bilateral yaygın, alt lob
dominansı
• Buzlu cam görünümü
• İnce duvarlı perivasküler kistler
• Nadiren sentrilobüler nodüller
ve septal kalınlaşma
ÖZET İİP’lerde Radyoloji
• YÇBT’nin tanısal doğruluğu OİP ve KOP için yüksek
• Buzlu cam opasiteleri: NSİP, DİP, RB-İAH ve LİP’de
• Kistler: LİP ve DİP’de • Ayırıcı Tanı: hipersensitivite
pnömonisi, ilaç reaksiyonu, Bağ dokusu hastalıkları
İİP’lerde kesin tanı
• Klinik bulgular• Ardışık AC
grafileri• YÇBT• Patolojik bulgular • Takım yaklaşımı
Radyolog
Klinisyen
Patolog
AU Wells AJRCCM 2004;170:828
“…Difüz AC hastalıklarının tanısında altın standart yoktur, klinik, radyolojik ve histopatolojik
değerlendirmeden oluşan gümüş standartlar vardır”
Radyolog - Patolog
• Tamamlayıcı
– Radyolog: tüm akciğerin “sub-makroskopik” veya “submilimetrik” görünümü
– Patolog: Küçük bir akciğer parçasının mikroskopik görünümü