ii ticari kazançlar zirai kazançlar 1....ii ticari kazançlar (İşletme hesabı esası, basit...

63
II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı esasında ticari kazancın tespitini açıklamak Ticari kazancın basit usulde tespitini açıklamak Ticari kazançlarda esnaf muafiyetini açıklamak 4. Zirai kazancı ve zirai faaliyetleri açıklamak 5. Zirai kazançların stopaj usulüyle vergilendirme usul ve esaslarını açıklamak 6. Zirai kazançların beyan usulüyle vergilendirme usul ve esaslarını açıklamak

Upload: others

Post on 27-Jan-2020

14 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

IITicari Kazançlar

(İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı)Zirai Kazançlar Amaçlarımız:

1.

2.

3.

İşletme hesabı esasında ticari kazancın tespitini açıklamakTicari kazancın basit usulde tespitini açıklamak

Ticari kazançlarda esnaf muafiyetini açıklamak4. Zirai kazancı ve zirai faaliyetleri açıklamak5. Zirai kazançların stopaj usulüyle vergilendirme usul

ve esaslarını açıklamak6. Zirai kazançların beyan usulüyle vergilendirme usul

ve esaslarını açıklamak

Page 2: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

İŞLETME HESABI ESASINDA TİCARİ KAZANCIN TESPİTİ

Kimler İşletme Hesabı Esasına Tabidir?Ticari kazancın gerçek usulde ikinci tespit şekli, işletme hesabı esasıdır.Kazancı bu şekilde tespit edilenler 2. sınıf tüccarlardır. 2. Sınıf tüccarlar, birinci sınıf tüccarların sayıldığı VUK 177. madde dışında kalan tüccarlardır.

Page 3: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Not:VUK 177’de sayılan 1. sınıf tüccarların dışında kalan tüccarlar 2. sınıf tüccarlardır.

VUK, madde 184-İşletme hesabının sol tarafını gider, sağ tarafını hasılat kısmı teşkil eder.

1. Gider kısmına:satın alınan mallar karşılığında ödenen paralarsatın alınan mallar karşılığında borçlanılan paralaryaptırılan hizmetler karşılığında ödenen paralaryaptırılan hizmetler karşılığında borçlanılan paralarişletme ile ilgili diğer bütün giderler

Page 4: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

2. Hasılat kısmına:satılan mal bedeli veya tahakkuk eden alacaklar

yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen paralar veya tahakkuk eden alacaklarişletme faaliyetinden elde edilen diğer bütün hasılatkaydolunur.

Dikkat: İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç;bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki olumlu farktır.

Page 5: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

İşetme esasında vergilendirme için, 1. sınıf tüccarlara ilişkin büyüklüklerin aşılmaması gerekir.VUK’un 180 ve 181. maddeleri mucibince belirlenen bu miktarların aşılması durumunda 1. sınıfa (bilanço esasına) geçiş söz konusu olacaktır.İşletme esasında vergilendirilenler, bundan sonra incelenecek olan ‘basit usulde’ vergilendirme sınırlarının da üstünde olan işletmelerdir.Uygulamalarda işletme esasında vergilendirilen mükellefler;

Page 6: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Ticaretle Uğraşanlar Sanat Erbabı

Bakkal ManavKasap Fırıncı

Berber Terzi Tamirci Fotoğrafçı

Kazancı bu esasta tespit edilenler, yalnızca işletme defteri tutarlar.İşletme defterinin sol tarafına giderler, sağ tarafına ise hasılat kaydolunur.

Page 7: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Mal alım satımı ile uğraşan işletmelerin ticarikazancının bulunmasında; dönem sonu emtiamevcudu gelir kısmına, dönem başındaki emtiamevcudu ve dönem içinde satın alınan emtia isegider kısmına eklenir.Yani ticari kazanç, dönem sonu satış gelirinedönem sonunda elde bulunan stoklarıneklenmesiyle bulunacak tutardan, masrafların vedönem başı ile dönem içinde alınan stoklarındüşülmesiyle bulunacak rakam olmaktadır.Bir başka ifadeyle gelir kısmında dönem sonundaelde bulunan mevcutlar (para ve mal); giderkısmında ise yapılan harcamalar( mal almak içinve gider olarak)

Page 8: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dönem sonunda gelir tarafının gider tarafındanfazla olması durumunda kar; tersi durumundaise zarar söz konusu olacaktır.

Örnek: Konuyu aşağıdaki örnekle kavramaya çalışalım;

Gider Gelir

Dönem Başı Mal Mevcudu ¨90000Dönem İçinde Satın Alınan Mal ¨20000

Dönem Giderleri ¨10000

TOPLAM ¨ 120000

Safi Kar ¨30000

GENEL TOPLAM ¨150000

Dönem Sonu Mal Mevcudu ¨60000

Dönem İçi Satış Geliri ¨90000

GENEL TOPLAM ¨ 150000

(İşletme Hesabı Özeti 31.12.2015(¨)

Page 9: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

İşletme Esasında Ticari Kazanç Tespitinde Bilanço Esasına Göre Farklılıklar

İşletme hesabı esassında gelir tespitinde, kuralolarak bilanço esasında vergileme ile ilgilidüzenlemeler geçerlidir. Ancak, bazı konulardafarklı düzenlemelere de yer verişmiştir;

* İşletme hesabı özetinde yer alan “dönem giderleri”içinde, fiilen yapılan ödemeler olduğu kadar borçlarda yer almaktadır.

* Gelir kısmında bulunan “satış gelirleri” içinde,tahsil edilen paralar yanında, alacaklar da yeralmaktadır.

Page 10: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:İşletme hesabında vergilendirilenler şüpheli halegelen alacakları için karşılık ayıramazlar. Ancakşüpheli alacakların daha sonra değersiz haledönüşmesi durumunda, bu alacakları giderkaydederek yok edebilirler.

* Amortisman ayırma imkanından, işletme esasındavergilenen mükellefler de yararlanmaktadır. Bumükellefler sadece, azalan bakiyeler usulü ileamortisman uygulamasından yararlanmaktadırlar.

Page 11: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Geliri bu şekilde tespit edilen işletme hesabıesasına tabi mükellefler, izleyen yılın Mart ayındabeyanname vereceklerdir.

Verilen beyanname üzerinden gelir vergisitarifesine göre hesaplanan vergi, iki taksit halinde(3. ve 7. aylarda) ödenecektir.

Page 12: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Sıra sizde:İşletme esası ve bilanço esasına göre ticarikazancın tespitindeki benzerlik ve farklılıklarıaçıklayınız.

* İşletme esasına göre kazançları tespit edilenler2. sınıf tacirlerdir.

* 1. Sınıf tacirler VUK’un 177. maddesindesayılmıştır. 1. sınıf tacirlerin kazancı bilançoesasına tabidir.

* VUK’un 177. maddesinde sayılanların dışındakalanlar ise 2. sınıf tacirlerdir.

* İşletme hesabı esasında vergilendirilmek içinKanun’da sayılan 1. sınıf tacirlere aitbüyüklüklerin aşılmaması gerekir.

Page 13: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

* İşletme hesabındaki 2. sınıf tacirler, aynızamanda basit usulde vergilendirme sınırınınüzerinde kalan tacirlerdir.

Page 14: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

TİCARİ KAZANCIN BASİT USULDE TESPİTİ

1.1.1999 tarihinde yürürlüğe giren 4369 sayılıKanun’la , götürü usul yerine “basit usul”uygulamasına geçilmiştir.

Basit usul;geliri sınırlı bakkal, kasap gibi küçükticaret erbabıyla, tamirci, terzi, gibi küçüksanat erbabı için getirilen bir uygulamadır.Taksici, dolmuşçu gibi bazı hizmet işletmeleri dedahil edilmiştir.

Dikkat;bu meslek sahipleri “küçük esnaf” olarakda anılmaktadır.

Page 15: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Basit Usulden Yararlanamayan Meslek ve Ticaret Erbabı

* Kollektif şirket ortakları ile, komanditşirketlerin komandite ortakları.Buna karşılık, adi şirket şeklinde faaliyettebulunana işletme basit usule tabi olabilir.

* Sarraflar* Her türlü ilan ve reklam işiyle uğraşanlar

* Gayrimenkul alım satımı ile uğraşanlar

* Şehirler arası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar* Büyükşehir belediyesi sınırları içinde emtia

alım satımı yapanlar

Page 16: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Basit Usule Tabi Olmanın Şartları

GVK’nun 51. maddesinde sayılan küçük esnafındışında kalan mükelleflerin basit usul dışındakalan mükelleflerin basit usul uygulamasındanyararlanabilmesi için aşağıda ifade edilen şartlarıtaşımaları gereği vardır.Bu şartlar genel ve özel şartlar olmak üzere ikigrupta toplanmıştır;

Page 17: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Genel Şartlar

* Kendi işinde fiilen çalışması veya bulunması.(Yardımcı işçi veya çırak çalıştırmasıdurumunda, bu şart ihlal edilmiş olmaz.)

* İş yeri mülkiyetini iş sahibine ait olmasıdurumunda emsal kira bedelinin, 2. benttebelirlenen miktarları aşmaması.(Kira olması durumunda yıllık kira bedelitoplamının.)

* Başka bir ticari, zirai veya mesleki faaliyetidolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabiolmaması.

Page 18: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat;Basit usulde vergilendirilen mükelleflerinyanında çalışan kişiler diğer ücretli olarakvergilendirilecektir.

Page 19: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Özel ŞartlarÖzel şartlar ise yıllık alış, satış ve hasılattutarlarının kanun’da (GVK m 48) belirlenentutarları aşmaması ile ilgilidir.

Not:-Basit usulde vergilenen mükellefler, yukarıdasaydığımız şartları yıl içinde kaybederlerse,ertesi yıldan itibaren gerçek usule (işletmehesabı esasına) geçmek zorundadırlar. Buşekilde gerçek usule geçirilen mükellefler,hiçbir şekilde basit usule dönemeyeceklerdir.-Daha önceden işletme hesabı esasındavergilendirilenlerin, basit usu şartlarınıtaşısalar bile bu usule geçmesi imkanı dabulunmamaktadır.

Page 20: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:Basit usule tabi mükelleflerin geçici vergibeyannamesi ve katma değer vergisi beyannamesiverme yükümlülükleri yoktur.Basit usulde vergilendirilenler bu şekilde, belgedüzenleme-saklama ve beyanname vermekleyükümlü kılınmış, buna karşılık defter tutmayükümlülüğü dışında tutulmuştur

Page 21: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Basit usulde ticari kazanç şu şekilde ifade edilir:

Ticari Kazanç(Basit Usul):Hasılat-(Giderler+Satılan Emtianın Alış Bedeli)

Bu gelir üzerinden, gelir vergisi tarifesine görehesaplanan vergiyi, iki taksit halinde (2. ve 6.aylarda) ödeyeceklerdir.

Page 22: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat;Basit usulde vergilendirilen mükellefleraçısından gelir tespit edilirken, bilanço veişletme hesabı esasındaki mükellefler içingeçerli olan;

-amortisman-değerleme-karşılık ayırma

uygulamalar söz konusu olamamaktadır.4369 Sayılı Kanun’la, basit usulde vergiye tabimükelleflerden özürlü olanlara, “özürlüindirimi”nden yararlanma imkanı dagetirilmiştir.

Page 23: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Ticaret ve sanat erbabından, GVK m. 9’dabelirlenen şekil ve suretle çalışanların gelirvergisinden muaf olması esası benimsenmiştir.

Page 24: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Esnaf Muaflığından YararlanmaEsnaf muaflığından yararlana ticaret ve sanaterbabına aşağıdaki örnekleri verebiliriz:-Motorlu nakil vasıtası kullanmamak şartı ilegezici olarak veya bir iş yeri açmaksızınperakende ticaret ile uğraşanlar.(seyyar satıcılar, işportacılar, simitçiler)-İş yeri açmadan gezici olarak ve doğrudandoğruya tüketiciye iş yapan kalaycı, lehimci,musluk tamircisi, çilingir, ayak kabı tamircisi,ayakkabı boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı,odun ve kömür kırıcısı, hamallar gibi küçüksanat erbabı

Page 25: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

-Hayvanla veya bir adet hayvan arabası ilenakliyecilik yapanlar.-Dışarıdan işçi almamak ve makine gücükullanmamak şartıyla oturdukları evlerde imalettikleri tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri vehavlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, örgü,dantel, boncuk işleme vs. işlerini ve her nevituristik eşya, hasır, sepet, süpürge, yapmaçiçekleri dükkan açmaksızın 47. maddenin 1 ve 3numaralı bentlerinde yazılı şartlara haizbulunanlalar.

Page 26: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

47. Maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerindeyazılı şartlar;-kendi işinde bilfiil çalışıyor olmak ve-ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıylagerçek usulde gelir vergisine tabi olamamak

Page 27: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Ayrıca burada yazılı olan şartlar aranmaksızın ,aşağıda yazılı iş sahipleri de esnaf muaflığıkapsamına alınmıştır;-Bir işyeri açmaksızın, gezici olarak milli piyangobileti satanlar-Gerçek ve tüzel kişilerin mallarını, iş akdi ilebağlı olmaksızın, bunlar adına kapı kapıdolaşarak tüketiciye satanlar

Dikkat;Bu iki grup gelir sahipleri, gelir vergisinden muaftutulmuş; ancak GVK’nun 94. maddesi ile stopajkapsamına alınmıştır. Bu kişilere yapılan komisyon,prim ve benzeri ödemeler üzerinden %20oranında stopaj yapılmasını hükmetmektedir.

Page 28: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Esnaf Muaflığının Sınırı ve ŞartıGVK’nın 9. maddenin 2. fıkrasında yer alandüzenlemeye göre:

* Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ilegerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar ve

* Yukarıda sayılan işler, gelir ve kurumlar vergisimükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlaresnaf muaflığından yararlanamayacaklardır.Bu kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak satınaldıkları mallara ve giderlerine ilişkin, gelir vekurumlar vergisi mükelleflerinden aldıklarıbelgeleri saklamak zorunluluğu bulunmaktadır.

Page 29: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Vergiden Muaf Esnaflardan Yapılan TevkifatEsnaf muaflığından yararlanmak, hiç gelirvergisi ödememek anlamına gelmemektedir.Bu kişilerden satın alınan mal ve hizmetlerkarşılığında yapılan ödemelerden 94. maddeyegöre stopaj(vergi tevkifatı) yapılmaktadır. Bunagöre;

* Söz konusu kişilere havlu, çarşaf, çorap, halı,kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nevituristik eşya, hasır, sepet, süpürge, yapma çiçekve benzeri ürünleri veya bu emtianın imalindeödenen hizmet bedelleri üzerinden %2,

* Aynı kişilere değerli kağıt satışları ile ilgiliödenen komisyon bedelleri üzerinden %20,

Page 30: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

* Bu kişilerden yapılan diğer mal alımları için %5,

* Diğer hizmet alımları için %10oranında stopaj yapılacaktır.

Page 31: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat;Zirai faaliyetlerden doğan kazançlar ziraikazançtır (GVK m.52)Çiftçiye ait her türlü ziraat makine vealetlerinin, başka çiftçilerin zirai üretimişlerinde çalıştırılması da zirai faaliyetlerdensayılır.-Zirai işletmenin boyutları, sınai bir müesseseönem ve genişliğinde olursa zirai kazanç değil;ticari kazanç söz konusudur.

Örnek; zeytin üretene bir çiftçinin ürettiğizeytinlerin satışından elde ettiği gelir, ziraikazançtır.

Page 32: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Eğer bu çiftçi, bir de fabrika kurar ve bufabrikada kendi ürettiği veya başkalarındansatın aldığı zeytinleri işleyerek zeytin yağıyapıp satarsa, bu ikinci işten elde ettiğikazanç, ticari kazanç hükümlerine görevergilendirilir.Bir çiftçi, ürettiği ürünleri bir dükkan veyamağaza açarak oraya götürüp satmasıdurumunda elde edilen kazanç, yine ticarikazanç hükümlerine göre vergilendirilir.Çiftçinin arazisini başkasının kullanımınabırakarak gelir (kira geliri veya üründen alınanpay) sağlaması durumunda ise bu gelirgayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilir.

Page 33: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Zirai kazançlar ya stopaj(vergi tevkifatı) ya dagerçek usulde vergilendirilmektedir.

Page 34: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

ZİRAİ KAZANÇLARDA STOPAJ USULÜYLE VERGİLEME

4369 sayılı Kanun’la; küçük çiftçi muaflığı, satıştutarı ölçüleri ve götürü gider indirimi uygulamasıyürürlükten kaldırılmıştır.Diğer taraftan, ziraat odasından, bulunmayanyerlerde tarı il veya ilçe müdürlüklerinden “çiftçibelgesi” almayan çiftçilerin, çeşitli kamu kurum vekuruluşları tarafından verilen avans, kredi,sübvansiyon gibi nakdi-ayni desteklerdenyararlanamayacakları düzenlemesine yer verilmiştir(GVK m.53, f. 6).

Page 35: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Stopaj Usulüyle vergiye Tabi Olmanın ŞartlarıYeni düzenleme ile zirai kazançların tespitikonusunda önemli değişiklikler yapılmış, ziraikazançların vergilenme rejimi önemli ölçüdesadeleştirilmiştir.

* Yasanın belirlediği bazı büyüklüklerin aşılmasıdurumunda ise stopaja ilave olarak gerçek usuldevergileme de söz konusu olmaktadır.

* Aynı kişilere değerli kağıt satışları ile ilgiliödenen komisyon bedelleri üzerinden %20,

Page 36: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Yükümlülükleri, stopaj yoluyla alınan vergilerlesınırlı olan çiftçiler, yasa’da belirlenen şartlarıtaşıyan çiftçilerdir. Bu şartlar;

-İşletme büyüklüğü ve-İşletmede kullanılan motorlu araç sayısı

ile ilgilidir.

Page 37: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

İşletmenin Büyüklüğü Şartıİşletmenin büyüklüğü ölçüleri, zirai faaliyet çeşididikkate alınarak Yasa’nın 54. maddesindeaçıklamıştır.Burada belirlenen büyüklüklerinaşılmaması gerekir.Bakanlar Kurulu bu ölçüleri gerekli gördüğübölgeler için yıllık olmak kaydıyla ve arazi ve ürüntürlerine göre beş(5) katına kadar artırmaya veyakanuni hadden az olamamak üzere yeniden tespitetmeye yetkili kılınmıştır.

Page 38: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Halen yürürlükte olan bu büyüklüklere aşağıdakiörnekleri verebiliriz:

* Tahıl ziraatı ile uğraşılıyorsa ekili arazinin yüzölçümü toplamı, taban arazide 900, kıraç arazide1700 dönümü geçmemelidir.

* Bu miktarlar, pamuk ziraatında 400 dönüm;pancar ziraatında 300 dönüm olaraköngörülmüştür.

* Hayvanlar açısından ise; büyük baş hayvansayısının (iş hayvanları ile iki yaşından küçükbüyük baş hayvanlar hariç) 150’yi;Küçük baş hayvan sayısının(bir yaşından küçükküçükbaş hayvanlar ile kümes hayvanları hariç)750’yi aşmaması gerekir.

Page 39: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

İşletme büyüklüğü ölçüleri, aile reisi ile birlikteyaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara aitişletmeler ile ortaklık halindeki işletmelerde,toplu olarak dikkate alınır. GVK m. 53, f. 2

Page 40: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Motorlu Araç ŞartıBu şarta göre mükellef hakkında beyanyoluyla vergilemenin doğmaması için;

* Bir biçerdövere (veya bu mahiyette birmotorlu araca) veya

* On yaşından küçük ikiden fazla traktöresahip olamaması gereklidir.İşletme büyüklüğü ve motorlu araç şarlarınauyan çiftçilerin gelirleri üzerinden yapılanstopaj nihai vergi olarak kabul edilecek, bukişilerin ayrıca beyanname vermeleri sözkonusu değildir.

Page 41: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Çiftçiye ait olmakla beraber zirai işletmeyedahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyettekibir motorlu araç veya 10 yaşına kadar ikidenfazla traktörün işletilmesinden elde edilengelirler, zirai kazanç hükümlerine göre değil;ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir.

Page 42: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Stopaj Vergisinin amacı nedir?

Bu uygulamanın amacı vergilerin tahsilini dahakolay ve garantili şekilde gerçekleştirmek, küçükmatrahların vergiden kaçırılmasını önlemek, maliyeidaresinin ve vergi mükellefinin işlem yükünüazaltmak, verginin, gelirin doğuşundan çok kısa birsüre içinde maliye dairesine geçmesini sağlamakve nihayet verginin mükellef üzerindeki psikolojiketkisini gidermektir.

Page 43: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Stopaj OranlarıYapılacak stopaj oranları GVK m.94/11’deaçıklanmıştır.

Çiftçilerden satın alınan zirai mahsul vehizmetler için yapılan ödemelerden;

* Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara vesu avcılığı mahsulleri için %1 (ticaretborsalarında tescil ettirilerek satılıyorsa).veya %2 (diğerlerinden)

* Diğer zirai mahsullerden%2 (ticaret borsalarında tescil ettirilerek satılıyorsa).veya %4 (diğerlerinden)

Page 44: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetlerden;

* Orman idaresine veya orman idaresine karşıtaahhütte bulunana kurumlara yapılanormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi,ürünlerin toplanması, taşınması ve benzerihizmetler için %2,

* Diğer hizmetler için %4oranında tevkifat yapılacaktır.

Page 45: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

ZİRAİ KAZANÇLARIN GERÇEK USULDE VERGİLENDİRİLMESİ

Gerçek Usule Tabi Olan ÇiftçilerYukarıda açıklanan şartlara uymayan çiftçilerinkazançları, gerçek usulde zirai işletme hesabıesasına göre tespit olunur.Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyençiftçiler, yazılı olarak vergi dairesine başvurmalarıhalinde gerçek usule geçebileceklerdir.Gerçek usule tabi olup da işletme büyüklüğüölçülerinin altına düşen mükellefler ise izleyenvergilendirme döneminden itibaren stopaj usulüylevergilendirileceklerdir (GVK m. 53, f. 5).

Page 46: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Gerçek Usulde Zirai Kazancın TespitiBu usulde zirai kazan, hesap dönemi içinde paraolarak tahsil edilen veya alacak olarak tahakkukeden hasılat ile ödenen veya borçlanılan giderlerarasındaki olumlu farktır (GVK m 55).Kazancın tespitinde indirilebilecek giderler,Kanun’un 57. maddesinde sayılmıştır. Bu giderlereörnek olarak;

* İşletme için alınan tohum, gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri maddelerin tedariki için ödenen veya borçlanılan paraları,

* İşletmede çalışanlara ücret, prim gibi isimlerle yapılan ödemeleri,

Page 47: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

* İşçilerin tedavi, ilaç, sigorta giderleri,

* Zirai makinelerin çalıştırılması ile ilgili yapılangiderleri ve

* Zirai araçların amortismanlarınıgösterebiliriz.GVK 41. maddede yazılı, gider kabul edilmeyenödemeler ise hasılattan indirilmemektedir

Page 48: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Ancak ticari kazançtan farklı olarak, ziraikazançlarda öz tüketim niteliğindeki giderlerinhasılattan düşülmesine izin verilmiştir. 58.maddeye göre, işletmede üretilen mahsullerdenteşebbüs sahibi ile eşi ve velayet altındakiçocukları tarafından tüketilen ürünler masrafolarak yazılabilir.

Page 49: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Bu mükellefler, işletme hesabı esası yerinebilanço esasında kazançlarının tespit edilmesiniisteyebilirler. Bilanço esasını seçen mükellefler,yatırım indirimi imkanı gibi bazı avantajlardanyararlanabilmektedir.

Page 50: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Dikkat:

Zirai kazanç kapsamındaki vergiye tabi olanmükelleflerin, GVK. M. 120 uyarınca geçici vergiödeme yükümlülükleri bulunmamaktadır.

Geçici vergi: gerçek usulde vergilendirilen gelir vekurumlar vergisi mükelleflerinin carivergilendirme dönemlerinin gelir ve kurumlarvergisine mahsuben üçer aylık kazançlarıüzerinden hesaplanıp ödenen bir peşin vergiuygulamasıdır.

Page 51: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Gerçek usulde vergilenen mükellefler, daha öncestopaj yoluyla ödedikleri vergileri, izleyen yılınMart ayında verecekleri beyannameleri üzerindenhesaplanan gelir vergisinden düşecekleridir.GVK’nun 117. maddesinin son fıkrası MaliyeBakanlığı’na,gelirinin büyük bir kısmı ziraikazançtan oluşan mükellefler hakkında gerekligörülen hallerde, iki taksitten fazla olmamaküzere, belli üretim bölgeleri ve ziraat ürünlerinegöre, özel ödeme zamanları tayin etme konusundayetki vermiştir.

Page 52: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Bakanlık bu yetkisini kullanarak “toplam geliriçindeki zirai kazançları %75 ve daha yükseknispette olan” mükellefler için ödeme zamanlarını,normal ödeme zamanı olan Mart, Temmuz aylarıyerine Kasım, Aralık olarak belirlemiştir.

Page 53: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Sıra sizde:Gelir Vergisi Kanunu’na göre zirai kazançsahiplerinin hasılattan indirmeleri mümkünolmayan giderleri hangileridir?

Page 54: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

Kendimizi Sınayalım1.

a. b.

Aşağıdakilerden hangisi basit usulde vergilendirmenin genel veya özel şartları arasında yer almaz ?Kendi işinde bilfiil çalışması veya bulunmasıİş yeri emsal kira bedeli toplamının kanunda belirlenen miktarları aşmaması

c. Başka bir faaliyet dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmaması

d. Envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak gözetlenmesi

e. Yıllık alış,satış ve hasılat tutarlarının kanunda belirlenen tutarları aşmaması

Page 55: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

2.

a. b.

Aşağıdakilerden hangisi ticari kazancın işletme hesabı esasına göre tespitinde gider olarak düşülemez?Personelin yemek giderleriİşle ilgili seyahat giderleri

c. İşle ilgili kira ödemelerid. İşle ilgili ödenen gelir vergisi e. Amortismanlar

Page 56: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

3.

a.

b.

Aşağıdakilerden hangisi esnaf muaflığından yararlananlarda bulunması gerekli özelliklerden biri değildir?Ticaretle uğraşmaGeçimini ancak sağlamak

c. Motorlu nakil vasıtası kullanmad. Bedeni güçle çalışma

e. İşyeri açma

Page 57: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

4.

a. b.

Aşağıdakilerden hangisi ticari kazancın vergilendirilmesi ile ilgili yöntemlerden biri değildir?Basit usulGötürü usulü

c. Bilanço esasıd. İşletme hesabı esasıe. Esnaf muaflığı

Page 58: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

5.

a.

b.

Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahiplerinin gelir tespiti nasıl yapılır?

Asgari ücrete göreYeniden değerlendirme oranına göre

c. Verecekleri beyannameye göred. Bilanço esasına göree. İşletme hesabına göre

Page 59: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

6.

a. b.

Aşağıdakilerden hangisi zirai kazanç elde edenlere ilişkin bir vergilendirme yöntemi değildir?Gerçek usulde vergilemeStopaj usulü ile vergileme

c. Basit usulde vergilemed. İşletme hesabı esasında vergilemee. Bilanço esasında vergileme

Page 60: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

7.

a.

b.

Gerçek usule tabi olmayan çiftçiler nasıl vergilendirilirler?

Sadece stopaj yoluylaKısmen stopaj kısmen beyan yoluyla

c. Sadece beyan yoluyla d. Götürü yöntemle

e. Basit usulde

Page 61: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

8.

a. b.

Gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçi A,ticaret borsasında tescilini yaptırarak ¨100.000 tutarında arpa satmıştır. A’ya ödenen para üzerinden ne kadar stopaj yapılacaktır?¨ 1.000¨2.000

c. ̈ 3.000d. ̈ 4.000

e. ¨5.000

Page 62: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

9.

a. b.

Arazisinin kullanımını başkasına bırakarak üründen pay alan kişinin elde ettiği gelir hangi kazanç türünü oluşturur?Zirai kazançTicari kazanç

c. Gayrimenkul sermaye iradıd. Serbest meslek kazancıe. Diğer kazanç ve irat

Page 63: II Ticari Kazançlar Zirai Kazançlar 1....II Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı) Zirai Kazançlar Amaçlarımız: 1. 2. 3. İşletme hesabı

10.

a. b.

I. Bir biçerdövere sahip olanlarII. 10 yaşından büyük 2’den fazla traktöre

sahip olanlarIII. Hububat ziraatında, kıraç arazinin işletme

büyüklüğü ölçüsünü aşanlar

Yalnız IYalnız II

c. I, IIId. Yalnız IIIe. I, II

Yukarıdakilerden hangisi veya hangilerine sahip olanlar gerçek usulde vergilendirilir?