ii. yenİ Şİİrİ · •İmgeci iiri savunurlar bu yüzden ilk okunduğunda şiir pek...

II. YENİ ŞİİRİ

FETHİYE MEHMET ERDOĞAN ANADOLU LİSESİ

MÜCAHİD SERÇEK

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRT.

• Soyutçular olarak bilinen II. Yeniler, 1950’lerde “Garip” akımına

tepki olarak ortaya çıkmışlar; şiirin düşürüldüğü basitliğe son

vermeyi amaçlamışlardır.

• II. Yeni adının isim babası Muzaffer İlhan Erdost’tur.

• CEMAL SÜREYYA,

• İLHAN BERK,

• EDİP CANSEVER,

• TURGUT UYAR,

• ECE AYHAN,

• ÜLKÜ TAMER,

• SEZAİ KARAKOÇ,

bu akımın öncüleridir. (Kemal Özer, Oktay Rıfat)

• ECE SÜT İç veya CESETİ-Ü

Fethiye Mehmet Erdoğan Anadolu Lisesi M. SERÇEK

• * Garip şiiri yoksul çoğunluğun yaşama koşullarını ve

zevk anlayışını dikkate alırken, İkinci Yeniciler, daha

çok aydın kesimin ve elit tabakanın zevkine hitap

ettiler; halk kültüründen uzaklaştılar.

• *Günlük konuşma dili ve mantık dokusundan uzak bir

dil kullanmışlardır.

• * Edebi sanatlara özgürlük tanıdılar.


• * İmgeci şiiri savunurlar bu yüzden ilk okunduğunda şiir pek

anlaşılmaz.

• * Şiir duygu ve çağrışımlarla oluşturulmuş; anlaşılması zor,

kapalı bir anlatım benimsenmiştir. (Üvercinka – C.Süreya)

• * Şiirin kendine göre bir dili olması gerektiğini savunmuşlar, şiirde

anlama değil, ses güzelliğine önem vermişlerdir. Önemli olan

kelimelerin anlamları değil, şairin ona yüklediği anlamlardır.

• *Duyguya ve çağrışıma dayanarak şiirin içsel zenginliğini daima

yeni yorumlara açık bıraktılar.


• * Toplumsal sorunlara ve onların çözümüne hiç değinilmemiş,

boşluk duygusu, sıkıntı, yalnızlık, yabancılık, yenilmişlik, içe

kapanma, bunalım, bezginlik, şüphe, tiksinme gibi temalar ele

alınmıştır.

• * Geleneğe karşı çıkmışlardır. İkinci Yeni, kapalı-sezdirmeli

üslubu ile halktan, folklordan, türkülerden, tabiat güzelliklerinden

uzak bir şiirdir.

* Folklorik malzemenin şairin kişiliğini ezeceğini

savunduklarından "Folklor şiire düşman" sloganını geliştirdiler.

• * Kentli küçük insan tipinin çizilmesine ve bu tipin "Süleyman

Efendi" tiplemesinde olduğu gibi idolleştirilmesine son verdiler.


• * Şiir diğer edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır.

• * Dadaizm ve sürrealizmden etkilenmişlerdir. İnsanın

bilinçaltı dünyasını aktarmaya çalışmışlardır. Aklın

mantıksal işleyişine sırt çevirmişler, gerçeküstücülüğü

daha bilinçli benimsemişlerdir.

• * Şiir için şiir (sanat, sanat içindir) anlayışı hâkimdir.

• * Her türlü sınırlamaya, baskıcı tutuma karşı çıkılmış;

ahlak kaygısı güdülmemiştir.


• * Konu, öykü ve olay, şiirin bünyesinden silinmek

istenir. Bu yüzden bu akımın şiiri daha çok betimleyici

metinlerden oluşur. (Şiirin öyküleştirilmesine karşı

çıkılmıştır.)

• *Nükte, şaşırtmaca ve tekerlemelerden kaçınırlar.

*Şiirde ölçü ve uyağa önem vermemişler, serbest şiir

anlayışını benimsemişlerdir.

• * Şiiri musiki ve resimle ilişkiye sokarlar.

• * Bu akımın temsilcileri, siyaset dışı kalmaya özen

gösterirler.

• * Biçim ustalığı akımın en önemli özelliğidir.


• * Dilbilgisi kuralları dikkate alınmadan anlamı tamamlanmayan

cümleler kullanılmış, Türkçenin söz dizimine aykırı ifadeler ve

alışılmamış bağdaştırmalar kullanılmıştır.

• *Anlamdan kurtulmak, soyutluğu sağlamak için duyulmadık yeni

kelimeler üretme yoluna gitmişlerdir. İlgili ilgisiz kelimeler

yanyana getirildi. Seslerin, hecelerin, sıfatların yeri değiştirildi.

• ( Bakışsız Bir Kedi Kara , Zambaklı Padişah – Ece Ayhan , Beni

Öp Sonra Doğur Beni – C.Süreya , Yerçekimli Karanfil – Edip

Cansever )

• * Büyük ve küçük harfleri kullanmada titizlik göstermemişler;

noktalama işaretlerini kullanmamışlardır.


• Asım Bezirci, İkinci Yeni şiirini,

• İmgeye kapıları sonunu kadar açarak, edebî sanatlara

özgürlük tanımak,

• Sıradanlıktan ayrılmak,

• Halk kültüründen uzaklaşmak,

• Nükteden kaçmak,

• Duyguya ve çağrışıma yaslanmak,

• Olayı atmak,

• Aydın azınlığa seslenmek” diye tanımlar.


• Yoğun anlama dayanan, konuşma diline karşı olan ve salt şiir üzerine yoğunlaşan

İkinci Yeni, kendine özgü bir söylemle ortaya çıktı. İstedikleri, bütün değer

yargılarının yıkılmasıydı. Yüzeysel anlamı dışlayan, imge yüklü, kapalı bir dil

kullanıyorlardı. Dilin bütün imkânlarıyla okuru sarsan, dağıtan ve anlamı

yokuşlara süren bu tavır, Türk şiir geleneği içerisinde önemli bir yerde durmaktadır.

• Bu düşüncelerle İkinci Yeni şiirini tanımlayan yazara göre aşağıdakilerden hangisi, İkinci Yeni anlayışıyla yazılmış olamaz? (2013 / LYS)

• A) Ölürse balıkları güneşin

• Susuzluktan dağın ardında

• Düşerse kuluçkaların altına

• Bu ağır bulanık meydanda

•

• B) Tep kralları gibiydim, öyle yalnızdım

• Bir çağda seni bu beyazlığında tuttum

• Ak, sabah kalyonlarım hep gökyüzündeydi

• Ben rüzgâr değirmeninizde kaldım


• C) Tuna’nın üstünde güneş batarken

• Sevgili yurdumu andırır bana

• Bir hayal isterim Boğaziçi’nden

• Bakarım İstanbul diye her yana

•

• D) Kar, buz, tipi

• Kaymaktan korkum yok ki

• Kayarken yalnız tutunmak için

• Ölümlerden bir ölümün seçimi

•

• E) Bütün şiirlerde söylediğim sensin

• Suna dedimse sen, Leylâ dedimse sensin

• Seni saklamak için görüntülerinden faydalandım

• Salome’nin, Belkıs’ın

• Boşunaydı saklamam öylesine aşikârsın, bellisin


• . Nereden gelmiş bu denizsiz kente

• Bu yaşlı martı

• Konmuş saat kulesinin üstüne

• Öyle bir zamansızlıktan izliyor beni

• Çağırsam hemen çıkıp gelecek, biliyorum

• Çok eski bir oyundan kılıksız bir haberci gibi.

• Bu dizeler, İkinci Yeni Şiirine ilişkin aşağıda verilen özelliklerden hangisine örnek oluşturmaz?

• A) Kapalı bir anlatıma başvurma

• B) Sesi ve ritmi önemseme

• C) Kendine özgü bir biçemi olma

• D) Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanma

• E) Duyulmadık yeni sözcükler oluşturma

• (2009 / ÖSS)


• Durup dururken aklına gelmez yağmak yağmurun

• Gitsen nereye gidebilirsin hâlâ bilmem

• Bizans’ta olmak belki iyi belki fena belki bunu da diyemem

• Ben küçük dükkânlarsız, kahvelersiz sokakları sevmem,

• odaları, duvarları sevmem

• İçerik ve biçim özellikleri göz önünde bulunduruldu-ğunda,

yukarıdaki şiirin aşağıdaki şairlerden hangisi tarafından

yazıldığı söylenebilir?

• A) İlhan Berk B)Enis Behiç Koryürek

• C)Ahmet Kutsi Tecer D) Yusuf Ziya Ortaç

• E) Cahit Sıtkı Tarancı

• (2009 / ÖSS)


• (I) İkinci Yeni şiiri, Garip şiirine bir tepkidir. (II) Başka

bir deyişle anlamdan, gerçekten, yaşamdan kopmanın

şiiridir. (III) Anlamdan kurtulmak, soyutluğu sağlamak

için duyulmadık yeni sözcükler üretme yoluna gidilmiştir.

(IV) Söz dizimi değiştirilmiş, yeni tamlamalar

kurulmuştur. (V) Bu yeniliklere Orhan Veli, Oktay Rifat

ve Melih Cevdet öncülük etmiştir.

• Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde,

İkinci Yeni şiiriyle ilgili bilgi yanlışı vardır?

• A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

• (2008 / ÖSS)


• Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

• A) Güldürürken düşündürmeyi de amaçlayan bir mizah anlayışının başarılı

örneklerini veren yazarlarımızın başında Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz ve

Muzaffer İzgü'yü sayabiliriz.

• B) Deneme türünün özgün örneklerini veren Nurullah Ataç, bir eleştirmen

olarak yeni şiirimizin başarı kazanmasında etkili olmuş bir yazarımızdır.

• C) Sabahattin Eyüboğlu, düşünce adamı kimliğiyle hümanist düşünüşün

yerleşmesi, halkçı bir kültürün oluşması yolunda çaba göstermiş bir

aydınımızdır.

• D) Şiirlerini bireysel duyarlıktan çok toplumsal duyarlıkla biçimlendiren

Cemal Süreya, Turgut Uyar ve Edip Cansever toplumcu gerçekçi şiirimizin

öncüleri arasında yer alır.

• E) Falih Rıfkı Atay, Türkçenin inceliklerini taşıyan, yalın, akıcı anlatımıyla

anı ve gezi yazılarının bağımsız birer tür boyutuna ulaşmasında etkili

olmuştur.

• (2008 / ÖSS)


TURGUT UYAR (1927-1985)

• Ölçülü, uyaklı ilk dönem şiirlerinde daha çok kişisel yaşantısı

üzerinde durdu. Aşk, ayrılık, ölüm temalarını işlediği bu dönem

şiirlerinde Garip akımının izleri görülür.( Arz-ı Hal -1949 ve

Türkiyem -1952 )

• Daha sonra yoğun imgelerin ve simgeci bir söyleyişin etkili

olduğu şiirleriyle İkinci Yeni'nin başlıca şairlerinden biri oldu.

Dünyanın En Güzel Arabistanı'yla bireyin iç dünyası,

yalnızlığı ve açmazını ele alan konuları işledi. Tütünler Islak

(1962) ve Her Pazartesi (1968) 'de bu çizgiyi korudu.


• Konudan, hikâyemsi şiirden uzaklaştı, soyut hava içinde yeni

bir gerçekçilik denedi. Dili ve onun anlatım imkânlarını zorladı

• Divan (1970)’da geleneksel şiirin ( Divan şiiri) deyişleri ve

biçimlerinden faydalandı. Gazel tarzını yeni şiire uygulamayı

denedi. Lirik şiirin sınırlarını zorladı.

• Toplandılar (1974) ve Kayayı Delen İncir (1982)de söz

konusu dönemde yaşanan sınıf mücadelelerinin yansımalarını

ele almıştır.


• Büyük kent yaşamını bütün karmaşıklığı, parçalılığı ve

sarsıntılarıyla içeren bir şiir oluşturdu.

• Lirik şiirin geleneksel sınırlarını zorladı.

• Şiirle düzyazı arasındaki ayrımı ortadan kaldırdı. Dizeleri

uzundur.

• Son dönem şiirlerinde başlangıçtaki zengin doku giderek

yalınlaştı, daha karamsar olmaya başladığı görüldü. Türk şiiri

üzerine yazıları ve edebiyat eleştirileriyle de ilgi topladı. Şiirleri

İngilizce, Fransızca ve Sırpça'ya çevrildi.


• ESERLERİ

ŞİİR:

• Arz-ı Hal,

• Türkiyem,

• Dünyanın En Güzel Arabistanı,

• Tütünler Islak,

• Her Pazartesi,

• Divan,

• Toplandılar,

• Kayayı Delen İncir,

• Dün Yok mu,

• Büyük Saat

• İNCELEME: Bir Şiirden


• GÖĞE BAKMA DURAĞI

İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım

Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından

Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından

Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar

Şu aranıp duran korkak ellerimi tut

Bu evleri atla bu evleri de bunları da

Göğe bakalım


• Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım

İnecek var deriz otobüs durur ineriz

Bu karanlık böyle iyi aferin Tanrıya

Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorum

Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun

Herkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumam

Herkes yokken biz oluruz biz uyumayalım

Nasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklarda

Beni bırak göğe bakalım


• Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım

Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum

Bu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibi

Sularım ısınsın diye bakıyorum ısınıyor

Seni aldım bu sunturlu yere getirdim

Sayısız penceren vardı bir bir kapattım

Bana dönesin diye bir bir kapattım

Şimdi otobüs gelir biner gideriz

Dönmeyeceğimiz bir yer beğen başka türlüsü güç

Bir ellerin bir ellerim yeter belleyelim yetsin

Seni aldım bana ayırdım durma kendini hatırlat

Durma kendini hatırlat.


• TUT Kİ BEN

tut ki sen bir şiiri çok iyi yazsan

ya da çok iyi bir şiir yazsan

bir saatin aralıksız işleyişi

bir çocuğun bir sokak kedisini sevişi

bilmem ki sanki güzel bir akşam gibi

onun için her akşamı iyi yaşamalıyım

yani kıskanılan onu

demek istediğim hepsi

• Turgut Uyar


SEVDA ÜSTÜNE

Küçücük pencerem bahçeye bakar

Bademler, erikler geceye bakar

Bir ışık dökülür yapraklardan şıkır şıkır

Filizler susmuş, tohumlar uyumuş;

Bir an durmuş, genişlemiş büyümüş

Bir eski şarkı, bir eski bahar, bir bildik deniz

Vakit nisan ortasında bir akşam...

Bu şiirde sevda sevda üstüne

Senelerdir veda veda üstüne

Yareli yüreğimde dağ dağ üstüne

Vakit nisan ortasında bir akşam.

Mehtap ettiğinden bihaber

Kuşlarla, çiçeklerle, balıklarla beraber

İki tel kumral saç olsa avucumda şimdi

Ağlayıp ağlayıp avunsam...


CEMAL SÜREYA (1931-1990)

• Asıl adı Cemalettin Seber'dir. 1931 yılında

Erzincan'da doğdu, 9 Ocak 1990 tarihinde İstanbul'da

öldü.

• Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat

Bölümü'nü bitirdi. Maliye Bakanlığı'nda müfettişlik, darphane

müdürü, Kültür Bakanlığı'nda yayın kurulu danışma üyeliği,

Orta Doğu İktisat Bankası yönetim kurulu üyeliği görevlerinde

bulundu.

• Yayınevlerinde danışmanlık, ansiklopedilerde redaktörlük,

çevirmenlik yaptı. Papirüs dergisini üç kez çeşitli aralıklarla

çıkardı.


• İlk şiiri « Şarkısı Beyaz » 1953’te yayımlandı.

• Şiirlerindeki şekil, muhteva ve anlatım özellikleri ile İkinci Yeni

şiirine katıldı. Bu akımın önde gelen şairlerinden biri oldu.

• Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla, zengin

birikimi ile İkinci Yeni şiirinin en başarılı örneklerini vermiştir.

• Özgün bir imge dünyası vardır: Kırmızı bir kuştur soluğum…/

Zurnanın ucunda yepyeni bir çingene…/ Sen çıkardın utancını

duvara astın…/ Üç kulaç öteden İstanbul gidiyordu…

• Geleneğe karşı olmasına karşın geleneği şiirinde en güzel

kullanan şairlerden birisidir. Folklorun, halk deyimlerinin şiirin

kanat çırpmasını önlediğini savunur.

• Lirizm ve erotizm onun şiirinin özelliğidir.


• Şiirlerinde anlam kapalılığını önemsemiş, divan şiiri ve halk

dilinden faydalanmış, toplumcu yönüyle de dikkat çekmiştir.

• Dil ve hayal onun şiirinin en önemli özelliğidir.

• Mizah ve ironiye sıkça yer vermiştir.

• Onun şiirinde resim önemli rol oynar. Modern şiirimizin

ressamıdır adeta.

• Şiirin anayasaya aykırı olduğunu söyler.

• Kendi adıyla ya da “Osman Mazlum” imzasıyla şiir üzerine

eleştiriler de yazmıştır.


• ESERLERİ

ŞİİR :

• Üvercinka,

• Göçebe,

• Beni Öp Sonra Doğur Beni,

• Sevda Sözleri,

• Sıcak Nal,

• Güz Bitiği


• DENEME:

• Şapkam Dolu Çiçekle,

• Günübirlik,

• 99 Yüz,

• 999. Gün / Üstü Kalsın,

• Folklor Şiire Düşman,

• Uzat Saçlarını Frigya,

• Güvercin Curnatası, I- II,

• Papirüs’ten Başyazılar (deneme-eleştiri)

• MEKTUP: On üç Günün Mektupları

• ANTOLOJİ: Mülkiyeli Şairler, 100 Aşk Şiiri


• GÜL

• Gülün tam ortasında ağlıyorum

Her akşam sokak ortasında öldükçe

Önümü arkamı bilmiyorum

Azaldığını duyup duyup karanlıkta

Beni ayakta tutan gözlerinin

Ellerini alıyorum sabaha kadar seviyorum

Ellerin beyaz tekrar beyaz tekrar beyaz

İstasyonda tiren oluyor biraz

Ben bazan istasyonu bulamayan bir adamım

Gülü alıyorum yüzüme sürüyorum

Her nasılsa sokağa düşmüş

kolumu kanadımı kırıyorum

Bir kan oluyor bir kıyamet bir çalgıVe zurnanın ucunda yepyeni bir çingene


• Beni Öp Sonra Doğur Beni

Şimdi

utançtır tanelenen

sarışın çocukların başaklarında.

• Ovadan

gözü bağlı bir leylâk kokusu ovadan

çeviriyor o küçücük güneşimizi.

• Taşarak evlerden taraçalardan

gelip sesime yerleşiyor.

• Sesimin esnek baldıranı

sesimin alaca baldıranı.


• Ve kuşlara doğru

fildişi: rüzgârın tavrı.

Dağ: güneş iskeleti.

• Tahta heykeller arasında

denizin yavrusu kocaman.

• Kan görüyorum taş görüyorum

bütün heykeller arasında

karabasan ılık acemi

-uykusuzluğun sütlü inciri-

kovanlara sızmıyor.

• Annem çok küçükken öldü

beni öp, sonra doğur beni. ( Cemal Süreya )


• FOTOĞRAF

• Durakta üç kişi

• Adam kadın ve çocuk

•

• Adamın elleri ceplerinde

• Kadın çocuğun elini tutmuş

•

• Adam hüzünlü

• Hüzünlü şarkılar gibi hüzünlü

•

• Kadın güzel

• Güzel anılar gibi güzel

•

• Çocuk

• Güzel anılar gibi hüzünlü

• Hüzünlü şarkılar gibi güzel


İLHAN BERK (1918-2008)

• “Şiirin Uç Beyi” olarak tanınır.

• Zonguldak, Samsun ve Kırşehir'deki liselerde Fransızca

öğretmenliği yaptı. Ankara’da Ziraat Bankası Yayın Bürosu’nda

çevirmen olarak çalıştı. 1969'da emekliye ayrıldı. Kendini şiir

ve yazılarına verdi.

• Şiiri çeşitli evrelerden geçmiştir. Sanatında, dilinde, anlayışında

hep değişiklik görülür.

• Manisa Halkevi Dergisi’nde yayınlanan ilk şiirleriyle bu

şiirlerden oluşan "Güneşi Yakanların Selamı"nda (1935)

görülen Nâzım Hikmet etkisi sonraki şiirlerinde kayboldu.


• "İstanbul", "Günaydın Yeryüzü", "Türkiye Şarkısı"

kitaplarındaki şiirlerinde geleceğe dönük toplumsal özlemleri

dile getirdi.

• İkinci Yeni akımına katıldı. "Köroğlu", "Galile Denizi", "Çivi

Yazısı", "Mısırkalyoniğne" kitaplarında bu dönemin şiirleri yer

alır. Bu dönemde şiirde anlam yaratmak için anlamsızlıklara

yöneldi. Yalnızca anlamsızlığı savunduğu gerekçesiyle

eleştirildi.

• Ardından şiirde konuyu tümüyle yok etme deneyine girişti.


• "Aşıkane"de nesneleri aşırı biçimde vurguladı. Ama

bu vurgu giderek kendi benliğine yöneldi.

• "Şenlikname"de şiiri iyice düzyazıya yöneldi.

• Doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü

biçimlerinden yararlandı.

• Modern dünya şiirinin iki büyük şairi sayılan Arthur

Rimbaud ve Ezra Pound'un kimi şiirlerini de çevirerek

kitaplaştırmıştır.


ŞİİR: Güneşi Yakanların Selamı,

İstanbul,

Günaydın Yeryüzü,

Köroğlu,

Türkiye Şarkısı,

Galile Denizi,

Mısırkalyoniğne,

Âşıkane,

Pera,

Güzel Irmak,

Çivi Yazısı,

Otağ,

Şenlikname,

Taşbaskısı,

Atlas,

Kül,

İstanbul Kitabı,

Kitaplar Kitabı,

Delta ve Çocuk,

Galata, Deniz Eskisi-Şiirin Gizli Tarihi, Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum,

Çok Yaşasın Sayılar

Şeyler Kitabı


• DÜZYAZI:

• Şifalı Otlar Kitabı,

• El Yazılarına Vuruyor Güneş (günlük)

• Kanatlı At (söyleşi)

• Poetika (deneme)

• Şairin Toprağı (deneme)

• Logos (deneme)

• Uzun Bir Adam (anlatı-yaşantı)

• ANTOLOJİ:

• Aşk Elçisi,

• Dünya Edebiyatında Aşk Şiirleri


• NE BÖYLE SEVDALAR GÖRDÜM NE BÖYLE

AYRILIKLAR

Ne zaman seni düşünsem

Bir ceylan su içmeye iner

Çayırları büyürken görürüm

• Her akşam seninle

Yeşil bir zeytin tanesi

Bir parça mavi deniz

Alır beni

• Seni düşündükçe

Gül dikiyorum elimin değdiği yere

Atlara su veriyorum

Daha bir seviyorum dağları (İlhan BERK)


ECE AYHAN (1931-2002)

Asıl adı Ece Ayhan Çağlar.

Şiirinin kilit noktası dildir.

Çağdaşı Edip Cansever'e göre, bu dili aşmak, şiirini anlamak için

başvurulacak yol yine Ece Ayhan'ın şiirleridir.

Şairin kendine özgü çağrışımları ve göndermelerle örülü bir şiir

tarzı vardır. Şiirleriyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’

şiirinin içinde farklı bir şiir dil yaratmıştır.

Şiirlerindeki en büyük özellik onun farklı bağdaştırmalarıdır.

Şiirlerinde farklı tamlamalar kuran şair, kelimelerin anlam

alakalarıyla ilgilenmeden alakasız sözcüklerden alakasız

tamlamalar ve anlam parçaları oluşturmuştur.


• Aykırı betimlemeler ve kurduğu alışılmadık bağlamlar şiir kitaplarından hatta şiirlerinin başlıklarından dahi fark edilir.Kınar Hanım'ın Denizleri, Bakışsız Bir Kedi Kara gibi. Şiirin neyi anlattığına değil neleri çağrıştıracağına önem veren bir anlayışla dizeler ve şiirler yazmıştır.

• Şiirde anlama karşıt bir tutum sergileyen şair, anlaşılmaya kapalı bir şiir dili tercih etmiş, kuraldışı dizeler ve imgeler kullanmıştır.

• Ece Ayhan’ın şiiri üzerinde Enis Batur, Tahta Troya’yı(1981), Ender Erenel Ece Ayhan Sözlüğü’nü, Kemal Yangın-Orhan Alkaya ikilisi ise Çok Eski Adıyladır Sözlüğü’nü hazırladı.


• ESERLERİ:

• ŞİİR:

• Kınar Hanımın Denizleri,

• Bakışsız Bir Kedi Kara,

• Ortodoksluklar,

• Yort Savul,

• Zambaklı Padişah

• Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan Çocuklar İçin Şiirler

• Çok Eski Adıyladır,

• Sivil Şiirler,

• Son Şiirler,

• Bütün Yort Savullar


• Günce:

• Defterler, Yeni Defterler, Başıbozuk Günceler

• Söyleşi:

• Yalnız Kardeşçe

• Deneme:

• Bir Şiirin Bakır Çağı, Bir Şiirin Altın Çağı, Dipyazılar,

• Aynalı Denemeler, Sivil Denemeler Kara,

• Anlatı:

• Morötesi Requiem

• Çanakkaleli Melahat'a İki El Mektup ya da Özel Bir

Fuhuş Tarihi


• BAKIŞSIZ BİR KEDİ KARA

• gelir dalgın bir cambaz.

geç saatlerin denizinden.

üfler lambayı.

uzanır ağladığım yanıma.

danyal yalvaç için.

aşağıda bir kör kadın.

hısım.

sayıklar bir dilde bilmediğim.

göğsünde ağır bir kelebek.

içinde kırık çekmeceler.

içer içki üzünç teyze tavanarasında.

işler gergef.

insancıl okullardan kovgun.

geçer sokaktan bakışsız bir kedi kara. ,

çuvalında yeni ölmüş bir çocuk.

kanatları sığmamış.

bağırır eskici dede.bir korsan gemisi! girmiş körfeze.


• MOR KÜLHANİ

1.Şiirimiz karadır abiler

Kendi kendine çalan bir davul zurna

Sesini duyunca kendi kendine güreşmeye başlayan

Taşınır mal helalarında kara kamununŞeye dar pantolonlu kostak delikanlıların şiiridir

Aşk örgütlenmektir bir düşünün abiler

• 2.Şiirimiz her işi yapar abiler

Valde Atik'te Eski Şair Çıkmazı'nda oturur

Saçları bir sözle örülür bir sözle çözülür

Kötü caddeye düşmüş bir tazenin yakın mezarlıktaSaatlerini çıkarmış yedi dala gerilmesinin şiiridir

Dirim kısa ölüm uzundur cehennette herhal abiler


• 3. Şiirimiz gül kurutur abiler

Dönüşmeye başlamış Beşiktaşlı kuşçu bir babanınTaşınmaz kum taşır mavnalarla Karabiga'ya kaçanGamze şeyli pek hoş benli son oğlunuSuriye hamamında sabuna boğmasının şiiridir

Oğullar oğulluktan sessizce çekilmesini bilmelidir abiler

• 4. Şiirimiz erkek emzirir abiler

İlerde kim bilir göz okullarına gitmek ister

Yanık karamelalar satar aşağısı kesik kör bir çocuğun

Kinleri henüz tüfek biçimini bulamamış olmakla

Tabanlarına tükürerek atış yapmasının şiiridir

Böylesi haftalık resimler görür ve bacaklanır abiler


• 5. Şiirimiz mor külhanidir abiler

Topağacından aparthanlarda odası bulunamaz

Yarısı silinmiş bir ejderhanın düzüşüm üzre eylemde

Kiralık bir kentin giriş kapılarına kara kireçle

Şairlerin ümüğüne çökerken işaretlenmesinin şiiridir.

Ayıptır söylemesi vakitsiz Üsküdarlıyız abiler

• 6. Şiirimiz kentten içeridir abiler

Takvimler değiştirilirken bir gün yitirilir

Bir kent ölümünün denizine kayar dragomanlarıyla

Düzayak çivit badanalı bir kent nasıl kurulur abiler?

ECE AYHAN


EDİP CANSEVER(1928-1986)

İlk şiirlerini (İkindi Üstü) Garip şiirinin

etkisinde yazmış, daha sonra hızla kendi şiir anlayışını oluşturmuştur.

İlk şiirlerinde varlıklı, her şeye yaşama sevinciyle bakan bir gencin avarelikleri, duyguları ön plandadır.

Daha sonra düşünceyi dil içinde eritmeye yönelen, özlü bir söyleyiş ve çarpıcı biçim arayan, toplumsal eleştiri için mizah aracını kullanan bir tutum benimser.

Ancak şiirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bırakır.


• 1957'de yayınlanan "Yerçekimli Karanfil" ile kendisine

özgü bir şiir evreni kurdu. İkinci Yeni akımının özgün

örneklerini verdi.

• 1951'de "Nokta" dergisini çıkardı. Bu dergi genç

şairlerle ve yazarlarla tanışmasını sağladı.

• Şiirlerinde bireyin arayışlarını, umutsuzluklarını, hayat

ilişkilerini işlemeye özen göstermiştir.

• "Dize işlevini yitirdi" gerekçesiyle yeni arayışlara

yöneldi. Şiirde tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullandı.

"Nerde Antigone", "Tragedyalar", "Çağrılmayan

Yakup" bu dönemin ürünleridir.

• Yine de İkinci Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı

savunmadı.


• Kapalı, anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan

bir şiire yöneldi.

• Çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce öğesini göz

ardı etmedi.

• Yapıtlarına tutarlı bir bütünlük kazandırdı.

• Şiirinde anlatmaya, düzyazı imkânlarından ve konuş-

malardan bol bol faydalanmaya çalışmıştır.

• Üslûp yönünden ilk şiirlerinde ve Yerçekimli Karanfil

kitabında okuyana hoş gelen mizahlı ( ironik hava ) son

şiirlerinde ortadan kalkmış ve yerini yapmacık zekâ

oyunlarına bırakmıştır.


• ESERLERİ:

ŞİİR:

İkindi Üstü

Dirlik Düzenlik

Yerçekimli Karanfil

Umutsuzlar Parkı

Petrol

Nerde Antigone

Tragedyalar

Çağrılmayan Yakup

Kirli Ağustos

Sonrası Kalır

Ben Ruhi Bey Nasılım

Sevda ile Sevgi

Şairin Seyir Defteri

ŞİİR:

Yeniden

Bezik Oynayan Kadınlar

İlkyaz Şikâyetçileri

Oteller Kenti

Gül Dönüyor Avucumda

• SÖYLEŞİ:

Şiiri Şiirle Ölçmek


YERÇEKİMLİ KARANFİL

Biliyor musun az az yaşıyorsun içimde

Oysaki seninle güzel olmak var

Örneğin rakı içiyoruz, içimize bir karanfil düşüyor gibi

Bir ağaç işliyor tıkır tıkır yanımızda

Midemdi aklımdı şu kadarcık kalıyor.

Sen o karanfile eğilimlisin, alıp sana veriyorum işte

Sen de bir başkasına veriyorsun daha güzel

O başkası yok mu bir yanındakine veriyor

Derken karanfil elden ele.

Görüyorsun ya bir sevdayı büyütüyoruz seninle

Sana değiniyorum, sana ısınıyorum, bu o değil

Bak nasıl, beyaza keser gibisine yedi renk

Birleşiyoruz sessizce.


SEZAİ KARAKOÇ (1933 - …)

• Başlangıçta Pazar Postası'nda İkinci Yeni akımı

doğrultusunda şiirler yazdı. Daha sonraki yıllarda

tümüyle kendi şiirine yöneldi. Yeni biçim araştırmalarına, değişik imgelerle kendine özgü, mistik ve İslami içeriğe yer veren eserleriyle kuşağının en iyi şairleri arasına girdi.

Mistisizmden yararlanan şair, çarpıcı benzetme ve sembollerle, denenmemiş, bağımsız şiirler yazmıştır.

• İslâm inançlarını, milli değerleri imgeler ve taze özlerle yüceltmenin gayreti içindedir.

• Türk şiirini metafizik bir esasa oturtan şairdir. Batı ede-biyatını da iyi inceleyen şair, modern sanattaki soyutlamanın İslam anlayışına uygun olduğu düşüncesindedir ve şiirlerini bu yönde geliştirmiştir.


• İslami duyarlığı, geleneksel İslâmi şiirdeki yöntemlerle değil,

modern Batı ve Türk şiirinin biçim ve üslûpları ile yoğurup şiirine

aktarır.

• Eserlerinde argo, çirkin kelime, müstehcen ifâdeler görülmez.

Konuşma dilini bâzan ustaca kullandığı görülür. Mecazlar çok ve

güzeldir. Şiirin özüne ve biçimine önem verir.

• Kurucusu bulunduğu ‘Diriliş Yayınları’ ve ‘Diriliş Dergisi’ ile

İstanbul’da yayım hayatına devam eder. Kurduğu bir partiyle

siyaseti dener; fakat başarılı olamaz.


• Sezai Karakoç II. Yeni şairlerinin ağız birliği ettikleri

karamsarlık, sıkıntı, bunalım gibi moda, düşünce ve

temalara katılmaz. Ona göre sıkıntı, karamsarlık madde

ile sınırlı duygulardır. Bu yüzden o, maddeyi aşan, ruh

değerlerine bağlı bir şâirdir.

• Gazete yazılarında ise İslam toplumlarının çağdaş

dünyadaki konumlarını ele aldı. Eski Türk uygarlıklarına

ilişkin değerlerle, çağdaş bir kişilik oluşturma

düşüncelerini işledi.

• Diriliş" dergisini aylık, haftalık bazen haftada iki kez

yayınladı.

• Monna Rosa şiirleri ile tanınmıştır.


• ŞİİR:

• Körfez

• Şahdamar

• Sesler

• Hızırla Kırk Saat

• Taha’nın Kitabı

• Kıyamet Aşısı

• Gül Muştusu

• Zamana Adanmış Sözler

• Şiirler

• Ayinler

• Çeşmeler

• Leyla ile Mecnun

• Ateş Dansı

• Alınyazısı Saati

• Monna Rosa (Aşk Ve Çileler)

• Monna Rosa (Ölüm ve Çerçeveler)

• Monna Rosa (Pişmanlık ve Çileler)

• Ve Monna Rosa

• Karayılan

• Mağara ve Işık (düzyazı şiirler)

• GÜN DOĞMADAN (Şiirlerin Toplu

Basımı)


• Deneme :

• Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir

• Edebiyat Yazıları II Dişimizin Zarı...

• Edebiyat Yazıları III Eğik Ehramlar

• Hikaye: Meydan Ortaya Çıktığında, Portreler

• Röportaj: Tarihin Yol Ağzında

• İnceleme: Yunus Emre, Mehmed Âkif, Mevlâna

• Piyes: Piyesler I, Armağan

• Çeviri Şiir :

• Batı Şiirlerinden

• İslâmın Şiir Anıtlarından

• İslam Anlatması


• DÜŞÜNCE YAZILARI

*Ruhun Dirilişi

*Kıyamet Aşısı

*Çağ ve İlham I-II-III-IV

*İnsanlığın Dirilişi

*Diriliş Neslinin Âmentüsü

*Yitik Cennet

*Makamda

*İslâmın Dirilişi

*Gündönümü

*Diriliş Muştusu

*İslâm

*İslâm Toplumunun Ekonomik

Strüktürü

*Düşünceler I-II

*Dirilişin Çevresinde

*Fizikötesi Açısından Ufuklar ve

Daha Ötesi I-II-III

*Yapı Taşları ve Kaderimizin

Çağrısı I-II

*Unutuş ve Hatırlayış

*Varolma Savaşı

*Çağdaş Batı Düşüncesinden

*Çıkış Yolu I-II-III


• MONA ROZA

• I- AŞK VE ÇİLELER

Mona Roza, siyah güller, ak güller

Geyvenin gülleri ve beyaz yatak

Kanadı kırık kuş merhamet ister

Ah, senin yüzünden kana batacak

Mona Roza siyah güller, ak güller

…

Zambaklar en ıssız yerlerde açar

Ve vardır her vahşi çiçekte gurur

Bir mumun ardında bekleyen rüzgar

Işıksız ruhumu sallar da durur

Zambaklar en ıssız yerlerde açar


Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza

Henüz dinlemedin benden türküler

Benim aşkım sığmaz öyle her saza

En güzel şarkıyı bir kurşun söyler

Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza

Artık inan bana muhacir kızı

Dinle ve kabul et itirafımı

Bir soğuk, bir garip, bir mavi sızı

Alev alev sardı her tarafımı

Artık inan bana muhacir kızı

Yağmurlardan sonra büyürmüş başak

Meyvalar sabırla olgunlaşırmış

Bir gün gözlerimin ta içine bak

Anlarsın ölüler niçin yaşarmış

Yağmurlardan sonra büyürmüş başak

…


• SÜRGÜN ÜLKEDEN BAŞKENTLER BAŞKENTİNE

• Senin kalbinden sürgün oldum ilkin

Bütün sürgünlüklerim bir bakıma bu sürgünün bir süreği

Bütün törenlerin şölenlerin ayinlerin yortuların dışında

Sana geldim ayaklarına kapanmaya geldim

Af dilemeye geldim affa layık olmasam da

Uzatma dünya sürgünümü benim

Güneşi bahardan koparıp

Aşkın bu en onulmazından koparıp

Bir toz bulutu gibi

Savuran yüreğime

Ah uzatma dünya sürgünümü benim


• Nice yorulduğum ayakkabılarımdan değil Ayaklarımdan belli Lambalar eğri Aynalar akrep meleği Zaman çarpılmış atın son hayali Ev miras değil mirasın hayaleti Ey gönlümün doğurduğu Büyüttüğü emzirdiği Kuş tüyünden Ve kuş sütünden Geceler ve gündüzlerde İnsanlığa anıt gibi yükselttiği Sevgili En sevgili Ey sevgili Uzatma dünya sürgünümü benim


• Bütün şiirlerde söylediğim sensin

Şuna dedimse sen Leyla dedimse sensin

Seni saklamak için görüntülerinden faydalandım Salome'nin

Belkıs'ın

Boşunaydı saklamaya çalışmam öylesine aşikârsın bellisin

Kuşlar uçar senin gönlünü taklit için

Ellerinden devşirir bahar çiçeklerini

Deniz gözlerinden alır sonsuzluğun haberini

Ey gönüllerin en yumuşağı en derini

Sevgili

En sevgili

Ey sevgili

Uzatma dünya sürgünümü benim

…


• Ülkendeki kuşlardan ne haber vardır

Mezarlardan bile yükselen bir bahar vardır

Aşk cellâdından ne çıkar madem ki yâr vardır

Yoktan da vardan da ötede bir “Var” vardır

Hep suç bende değil beni yakıp yıkan bir nazar vardır

O şarkıya özenip söylenecek mısralar vardır

Sakın kader deme, kaderin üstünde bir kader vardır

Ne yapsalar boş, göklerden gelen bir karar vardır

Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vardır

Yanmışsam külümden yapılan bir hisar vardır

Yenilgi yenilgi büyüyen bir zafer vardır

Sırların sırrına ermek için sende anahtar vardır

Göğsünde sürgününü geri çağıran bir damar vardır

Senden ümit kesmem, kalbinde merhamet adlı bir çınar vardır

Sevgili

En sevgili

Ey sevgili


ÜLKÜ TAMER (1937-1958)

• İlk şiiri 1954'te "Kaynak" dergisinde yayınlandı. Pazar Postası,

Yelken, Yeditepe, "a" gibi dergilerde çıkan şiirleriyle tanındı.

• 1959'da basılan ilk şiir kitabı "Soğuk Otların Altında" ile

başlayarak İkinci Yeni duyarlılığını yansıtan soyutlamalara

yönelik, yoğun ve özgün bir imge anlayışı geliştirdi.

• Yalın bir dil kullandığı şiirlerinde giderek toplumsal kaygılar ve

düşünce öğeleri ağırlık kazandı.

• Her dönemde kendine özgü olmayı başardı. Türkü, koşma

tadında, masalları, doğa görüntülerini, çocuksu duyarlılığını

yansıtan özgür çağrışımların beslediği neşeli, humor (mizah,

alay) yüklü şiirler yazdı.


• ŞİİR:

• Soğuk Otların Altında

• Gök Onları Yanıltmaz

• Ezra ile Gary

• Virgülün Başından Geçenler

• İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür

Sıragöller

• Seçme Şiirler

• Yanardağın Üstündeki Kuş (toplu şiirler)

•

ANTOLOJİ:

• Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi


• KONUŞMA

Aman, kendini asmış yüz kiloluk bir zenci,

Üstelik gece inmiş, ses gelmiyor kümesten;

Ben olsam utanırım, bu ne biçim öğrenci?

Hem dersini bilmiyor, hem de şişman herkesten.

İyi nişan alırdı kendini asan zenci,

Bira içmez ağlardı, babası değirmenci,

Sizden iyi olmasın, boşanmada birinci...

Çok canım sıkılıyor, kuş vuralım istersen.


• GÜNEŞ TOPLA BENİM İÇİN

seher yeli çık dağlara

güneş topla benim için

haber ilet dört diyara canım


umutların arasından

kirpiklerin karasından

döşte bıçak yarasından canım


seher yeli yar gözünden

havadaki kuş izinden

geceleri gökyüzünden canım

güneş topla benim için (Ülkü Tamer)


• ÜŞÜR ÖLÜM BİLE

Bir ormanda tutup onu

Bağladılar ağaca

Yumdu sanki uyur gibi

Gözlerini usulca

Bir soğuk yel eser

Üşür ölüm bile

Anlatır akan kanı

Beyaz sesiyle

Diz çöktüler karşısına

Sonra ateş ettiler

Parçalanan yüreğine

Yuva kurdu mermiler

…

Gelip kondu bir güvercin

Ellerine o gece

Kırmızı bir çelenk oldu

Bileğinde kelepçe …


ii. yenİ Şİİrİ · •İmgeci iiri savunurlar bu yüzden ilk okunduğunda şiir pek...

Documents