ekoPLANJ^TML'jlU<iVl'^Lll*j"l "lflfftt/ bI I

Slw)kim t'wimnbjnnnJ KleGlBIflAL*T FHUlKTUT ' ^tmktoifOLfrof BA*EUU BiW*C*J, -

DIAGNOZA

II. ZEWN^TRZNE UWARUNKOWANIA WPLYWAJ^CENA KSZTALTOWANIE KIERUNKOW ROZWOJUGMINY

1. Zadania dla realizacji polityki przestrzennej w gminieRfczno wynikaj^ce z program6w wyzszego rz^du.

Do uwarunkowah oraz kierunk6w dzialan przestrzennych maj^cych znaczenie wksztahowaniu kierunk6w rozwoju gtniny nalezq m. in. zadania wynikaj^ce z plan6w iprogram6w wyzszego rz$du.

Opracowaniami, kt6rych kierunki rozwoju powinny byc uwzgl^dnione w ,,Studium..."gminy R^czno s*i:* Strategia rozwoju wojew6dztwa t6dzkiego,* Plan zagospodarowania przestrzennego wojew6dztwa t6dzkiego,* Strategia rozwoju (byJego) wojew6dztwa piotrkowskiego,* Program ochrony Sulejowskiego Parku Krajobrazowego,* Wojew6dzki program ,,Pilica".

Strategia rozwoju wojew6dztwa t6dzkiego zostala uchwalona przez SejmikWojew6dztwa L6dzkiego uchwal^ nr XXIII/286/2000 z dnia 26 wrzesnia 2000 r. Planzagospodarowania przestrzennego wojew6dztwa 16dzklego jest opracowaniem z zakresuzagospodarowania przestrzennego przenoszacym ustalenia koncepcji polityki przestrzennejkraju na obszar gminy.

Za gt6wne zadania i kierunki dziatania gminy R^czno w wymienionychopracowaniach uznano:

1. Makroregionalne uwarunkowania rozwoju

Gmina R^czno zakwalifikowana jest do strefy wielofunkcyjnych przeksztatceriobszar6w wiejskich - podstrefy zteIonego rozwoju, kt6ra obejmuje podstawowe elementysystemu ekologicznego wojew6dztwa. Sa. to tereny o najwyzszych walorach przyrodniczych ikrajobrazowych, W obr^bie podstrefy zieIonego rozwoju dominuje nadrzednosc politykiekoIogicznej w catym systemie zagospodarowania przestrzennego, miedzy innymi poprzez:

ekoPLANTjuLod? id. Hnr*nka M f i t l E i x OJ.*

r*DJurur -.

- ochron$ i rewaloryzacj? srodowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego,- zr6wnowazony rozwqj r6znorodnych form wypoczynku, turystyki i sportu,

zgodny z chtonnoscia. terenu oraz w nawiazaniu do tradycyjnych formzabudowy i odr^bnosci regionatnej,rozwqj rolnictwa ekoiogicznego i agroturystyki.

Obszar gminy zakwalifikowano r6wniez do tzw. ,,kr$gu zewn^trznego" w zakresierozwoju turystyki i rekreacji. W ramach tego kr^gu znajduja, si? obszary rozwoju funkcjiedukacyjno - poznawczej oraz wypoczynkowo rekreacyjnej, zIokalizowane wzdhjznajwieJcszych rzek wojew6dztwa, w tym Pilicy oraz w obrebie park6w krajobrazowych.

Ze wzgl^du na powyzsze predyspozycje rozwojowe gminy, za najwazniejsze zadaniew zakresie zagospodarowania przestrzennego projekt planu zagospodarowania przestrzennegowojew6dztwa t6dzkiego uznaje zachowanie odpowiednich proporcji mi^dzy terenamizurbanizowanymi a obszarami biologicznie czynnymi tak, aby atrakcyjnosc teren6wprzyrodniczych nie ulegla degradacji, a walory krajobrazowe obszaru gminy nie zostaryzatracone w wyniku chaotycznych dzialan urbanizacyjnych.

l .2 Uwarunkowania rozwoju wynikaj^ce ze stanu srodowiska przyrodniczego i kulturowego.gmina posiada niezbyt korzystne warunki przyrodnicze do produkcji rolniczej.Wartosc wskaznika jakosci roIniczej przestrzeni produkcyjnej IUNG wynosi55,4 w skali 100 punktowej (dla wojewodztwa t6dzkiego wskaznik IUNGwynosi 62,6 pkt., dla kraju 66,6 pkt.),lesistosc gminyjest znaczna i wynosi 36,6%,niemal caty obszar gminy lezy w otulinie Sulejowskiego ParkuKrajobrazowego,w p6inocno-wschodniej cz^sci gminy znajduje si? Sulejowski ParkKrajobrazowyobejmuja_cy l4,5%jej powierzchni,

- wyst^pujq dwa rezerwaty przyrody Wielkopole (nadlesnictwo Piotrk6wTrybunalski, Lesnictwo Stobnica) i Jawora (nadlesnictwo Radomsko, LesnictwoBqkowa G6ra), ponadto wyodr$bniono 40 uzytk6w ekologicznych,

- w cz^sci srodkowo zachodniej gminy, r6wniez na terenie gminy L$kiSzlacheckie, znajduje si? zloze kamienia drogowego i budowlanego,wyst^puje park zabytkowy w B^kowej G6rze,wyst^puje park wiejski we wsi Majkowice,istnieja, obiekty kubaturowe dziedzictwa kulturowego, sposr6d kt6rych donajwazniejszych naleza; zespcrf koscioia parafialnego p.w. Swi^tej Tr6jcy(kosci6t, dzwonnica) w Bajcowej G6rze z I pot. XVIII w., ruiny zamku wBaJvowej G6rze z XIV - XV w., ruiny zamku Surd^ga w Majkowicach zdrugiego cwiercwiecza XVI w., koscicd parafialny p.w. Swi^tego StanisiawaBiskupa w R^cznie z pocz. XIX w. i zakrystia z kohca XFX w.,wyst$puje znaczna liczba stanowisk archeologicznych.

1.3. Uwarunkowania komunikacyjne i infrastruktury technicznej.- w rx>fudniowej cz^sci gminy przebiega trasa projektowanej linii WN 400 kV

Rogowiec - KieIce,wyznaczony zostaJ przebieg projektowanego gazociaj>u ze stacja. redukcyjna, wR$cznie, z odgal^zieniem wzdJuz drogi wojew6dzkiej nr 742 w kierunkup6tnocnym,

ul HnnntaMBL4Jfei M7 0 > H n ^.SUxUum l'wvrunkDwut l Ktrrunk6w 7jgHnpotljmwhnia F'r**strwiMj(G (^nio> Rfono

slt*jeu -

- przez teren gminy przebiega droga wojew6dzka na 742. W okresieperspektywicznym, w zwiazku z proponowan^ w prqjekcie planuzagospodarowania przestrzennego wojew6dztwa t6dzkiego realizacja, mostu narzece Pilicy (w rejonie Skotnik), nalezy liczyc sie. z podwyzszeniem kategoriidrogi powiatowej na drog? wojew6dzka.. Nalezy maksymalnie ograniczycmozliwosc lokalizacji teren6w zainwestowania wzdluz tej drogi, co przyczynisi? do zabezpieczenia ptynnosci ruchu komunikacji kotowej na catym jejprzebiegu

2. Propozycje do programu zadari.

2. l . Inwestycje ponadlokalne o znaczeniu krajowym:budowa linii energetycznej WN 400 kV Rogowiec - Kielce.

2.2. Inwestycje ponadlokalne o znaczeniu wojew6dzkim:- podwyzszenie kategorii drogi powiatowej R$czno - L^g R^czyhski - Skotniki

na drog$ wojew6dzka^ z budowq mostu na rzece Pilicy,modemizacja drogi wojew6dzkiej nr 742,

- budowa gazociajju Przedb6rz - R^czno - L^czno - Sulej6w.

Ponadto gmina R^czno obj^ta jest Wojew6dzkim programem Pilica, kt6ry chroni zlewni?g6rnej cz^sci rzeki Pilicy poprzez projektowanq siec kanalizacyjna. i oczyszczalnie sciek6w.W ramach programu projektowane sa. m. in. oczyszczalnie sciek6w w R^cznie oraz we wsiachPlac6wka i B^dzyn.

Strategia rozwoju wojew6dztwa piotrkowskiego opracowana zostata w 1998 r.przez Urza,d Wojew6dzki w Piotrkowie Trybunalskim, przy wsp61finansowaniu ze srodk6wUnii Europejskiej - Programu Phare, w ramach Programu ,,Rapid". Na podstawie diagnozysUnu istniejqcego okreslono plan strategiczny z okresem planowania do roku 2002 oraz misj?wojew6dztwa, czyli opis wizji wojew6dztwa i gl6wnych p6l jego dziatalnosci w przyszk>sci -w perspektywie do roku 2020.

GI6wne /adania dla gminy Reczno wynikajqce ze StrategJi rozwoju wojew6dztwapiotrkowskiego to przede wszystkim:

* egzekwowanie zakaz6w i nakaz6w w obszarach chronionych;* stosowanie w planach zagospodarowania przestrzennego barier dla lokalizacji

produkcji uciazliwej dla srodowiska;* stymulowanie dzialan zapobiegaja_cych zanieczyszczeniu w6d;* dziatania na rzecz powstrzymania degradacji gleb;* stymulowanie stopniowego ograniczania malej emisji poprzez propagowanie

korzystania z nowych oraz niekonwencjonalnych zr6det energii;* zwiekszanie zasob6w w6d powierzchniowych (realizacja programu maJej retencji);* stymulowanie i propagowanie wykorzystywania nowej generacji material6w

budowlanych o wysokich wskaznikach izolacji oszczedzaja,cych cieplo.* tworzenie preferencji dla indywidualnych wIascicieli w celu zalesien grunt6w

nieprzydatnych do produkcji rolniczej;* popraw^ stanu technicznego wyposazenia obiekt6w oswiatowych i

administracyjnych;* wspieranie ochrony istnieja,cych oraz tworzenie nowych miejsc pracy;

ekoPLANl

VT nx>JDTUT i *k**lala<*.ft9f KUAAM BUKCCVA - tfCVUfWKU

* tworzenie progratn6w edukacyjnych dla bezrobotnych;* stymulowanie rozwoju obszar6w wiejskich poprzez.

wspieranie inicjatyw na obszarach wiejskich,- tworzenie warunk6w do podnoszenia dochodowosci produkcji rolniczej,

stymulowanie i wspieranie dzia!an w kierunku podwyzszeme standard6wjakosciowych produkt6w rolno spozywczych,

- pomoc w rozwijaniu bazy handlowo-zaopatrzeniowej,stymulowanie i wspieranie rozwoju oswiaty i doradztwa rolniczego,

* wzmacnianie polityki rozwoju regionalnego;* stymuiowanie rozwoju mafych i srednich firm;* rozw6j infrastruktury technicznej.

Za gt6wne cele strategiczne wojew6dztwa w opracowanej strategii rozwojuwojew6dztwa piotrkowskiego uznano m. in.:

w zakresie potencjaiu ekologicznego:- zwi^kszenie czystosci atmosfery, w6d powierzchniowych, podziemnych orazpowierzchni ziemi,

w zakresie rolnictwa i obszar6w wiejskich:- podwyzszenie poziomu zycia na obszarach wiejskich,- zwi^kszenie efektywnosci gospodarki rolnej.

w zakresie rynku pracy:- ograniczenie rozmiar6w bezrobocia,

w zakresie infrastniktury technicznej:- uporz^dkowanie gospodarki wodno-sciekowej,- zwi^kszenie dost^pnosci gazu ziemnego,- obnizenie wskaznika zuzycia energii cieplnej i wody,- obnizenie koszt6w produkcji energii cieplnej, produkcji wody i oczyszczaniasciekow,

w zakresie infrastruktury komunikacyjnej:- ulepszenie stanu technicznego i ilosciowego sieci dr6g,- szeroka dost^pnosc ushjg telekomunikacyjnych,- rozw6j informatycznych system6w komunikacyjnych,

w zakresie budownictwa- rozw6j indywidualnego budownictwa mieszkaniowego,- stworzenie systemu budowy mieszkan.

w zakresie handlu i uslug:- wysokajakosc oraz duza r6znorodnosc oferty ushig handlowych i bytowych,

w zakresie turystyki:- rozwini^te na wysokim poziomie, r6znorodne ustugi zwiazane z rekreacja, iwypoczynkiem,- wysoki standard obiekt6w obstugi ruchu turystycznego.

Program Pilica jest jednym z program6w wojew6dzkich, poprzez kt6re, zgodnie zart. M p. 3 ustawy o samorza_dzie wojew6dztwa, jest realizowana strategia rozwojuwojew6dztwa 16dzkiego". Program zostal zatwierdzony uchwata. nr XXXVl/438/200lSejmiku Wojew6dztwa L6dzkiego z dnia 27 listopada 2001 r. Gt6wne cele programu topoprawa wody w rzece Pilicy i Zalewie Sulejowskim oraz wspieranie rozwoju gospodarczego

10

ekoPLANV|Std, to. MJ 0*ft

l 'waninLiiwan l k"kr

na obszarze Nadpilicza. Zadania programu obejmuja^ przedsi$wziecia z zakresu budowy imodernizacji oczyszczalni sciek6w i sieci kanatizacyjnych, budowy system6w ochrony przedzanieczyszczeniami powierzchniowymi, organizacji systemu zagospodarowania odpad6wstatych oraz zagadnienia ,,matej retencji". W programie zaplanowano r6wniez zadaniawspierajace rozw6j przedsi$biorczosci, a zwtaszcza turystyki i rekreacji oraz zadaniaprowadzace do uporzadkowania gospodarki przestrzennej.

* Priorytety programu Pilica- poprawa stanu srodowiska na terenie dorzecza Pilicy oraz ochrona zdrowia ludnosci,- stymulowanie rozwoju gospodarczego zwlaszcza w zakresie matych i srednich

przedsi^biorstw,- obnizenie poziomu bezrobocia, szczeg6lnie na terenach wiejskich.

* Cele Programu Pilica.poprawa czystosci wdd Zbiomika Sulejowskiego i rzeki Pilicy do parametr6w klasy l,stworzenie obszaru przyjaznego cztowiekowi przy zachowaniu walor6wkrajobrazowych,rozw6j matych i srednich przedsiebiorstw w zakresie turystyki i rekreacji,rozw6j agroturystyki na obszarach wiejskich,racjonalne zagospodarowanie przestrzeni wok6t Zbiornika Sulejowskiego.

* Dzialania Programu Pilica- ochrona w6d przed zanieczyszczeniami obszarowymi i liniowymi,- rozw6j agroturystyki na obszarach wiejskich,- rozw6j matej retencji jako jednego z podstawowych element6w ksztartujacych zasoby

wodne,- rozw6j matych i srednich przedsiebiorstw w zakresie turystyki i rekreacji,- rozw6j otoczenia biznesu,- efektywny system pozyskiwania inwestor6w komercyjnych.

Plan Ochrony Sulejowskiego Parku Krajobrazowego zostat sporzqdzony wczerwcu 1998 r. i zatwierdzony przez Wojewod? Piotrkowskiego rozporz^dzeniem nr 8/98 zdnia 9 grudnia 1998 r. Jest to plan zr6wnowazonego rozwoju na obszarze Parku i jegootuliny, kt6ry tym samym obowiazuje na niemal catym obszarze gminy R$czno.

Podstawowym przeslaniem planu ochrony jest ochrona najwyzszych wartosciprzyrodniczych i kulturowych. Plan zaklada utrzymanie istnieja,cych rezerwat6w przyrody,utworzenie nowych rezerwatdw i zespc46w przyrodniczo - krajobrazowych. Zaktada takzewyposazenie parku i jego otuliny w infrastruktur$ techniczn^. Ustala zasady ochrony las6wwodochronnych i glebochronnych, postuluje wprowadzenie dolesien na gruntachmarginalnych Zaktada eliminacj^ niezgodnej z miejscowymi planami zagospodarowaniaprzestrzennego zabudowy letniskowej Zaklada on ponadto funkcj? edukacyjna, parku irozw6j turystyki krajoznawczej, wyznacza trasy spacerowe, krajobrazowe i dydaktyczne.

Plan Ochrony Sulejowskiego Parku Krajobrazowego ustala nast^pujace, obowiazuj^cena catym obszarze gminy R^czno, podstawowe zasady ochrony dla poszczeg61nychelement6w srodowiska przyrodniczego,

l

ekoPLANl 7LQLAb uf Hrcmka MStel fa. <H1 ft5nlH^

Vudumi Vwarunkcwui i ktorunkaw yjgmpaduuwuLi Pnt*lnrnntgu i;miii> Hfano

Zasoby wodne- poprawa stanu czystosci w6d powierzchniowych, m. in. poprzez realizacj?

Wojew6dzkiego Programu Pilica,- szczeg6lna ochrona przed zanieczyszczeniami w6d podziemnych.

Ekosystemy lesne- zachowanie i powszechna ochrona las6w,- trwalosc utrzymania las6w i ciaj>losc ich uzytkowania,- powiekszanie zasob6w lesnych.

Lqdowe ekosystemy nielesne- ochrona muraw poprzez ograniczanie naturalnej sukcesji innych zespotow roslinnych,- ochrona zbiorowisk I^kowych i mokradtowych, pozostajacych w uzytkowaniu

rolniczym poprzez ekstensywne uzytkowanie tych zbiorowisk roslinnych.

Szczeg6iowe zasady ochrony zostaty om6wione w rozdziale ,,Srodowiskoprzyrodnicze" (podrozdz. Walory przyrodnicze i obszary chronione).

Wedlug przepis6w ustawy z dnia 16 pazdziernika 1991 r. o ochronie przyrodypotwierdzonych ustawa z d n i a 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennymustalenia planu ochrony Si) wiazqce przy sporzadzaniu pIan6w zagospodarovvaniaprzestrzenoego.

2. Uwarunkowania wynikajqce z miejsca i roli gminy R$cznow strukturach ponadlokalnych

Gmina R^czno poiozonajest w wojew6dztwie t6dzkim, w poludniowej cz^sci powiatupiotrkowskiego w odleglosci ok. 30 km od Piotrkowa Trybunalskiego i 45 km od Radomska.Jej najblizszymi s^siadami s^: od p6toocy gmina Sulej6w, od wschodu gmina Aleksandr6w iPrzedb6rz (granic? stanowi rzeka Pilica), od pohjdnia gmina Masiowice, od strony zachodniejLeJd Szlacheckie i Rozprza.

Powierzchnia gminy wynosi 89,21 km^, co stanowi ponad 6% powierzchni powiatuGmin? og6lem zamieszkiwalo w 2000 r. os6b (4,2% ludnosci powiatu), g^stosc zaludnieniawynosi niespelna 43 os^cm" (srednio w powiecie 65 os^cm"). Wjej granicach wydzielono 14solectw. Funkcje centralne w gminie pemi wies R^czno. Na terenie gminy mozna wyr6zniclrzy zespoty siedliskowe o wifkszym zainwestowaniu, stanowiace jednoczesnie osrodkiciazenia spotecznego i gospodarczego. S^ to: R^czno, BaJtowa G6ra i Stobnica.

Wazn^ rol? w rozwoju gminy odgrywaja^ uwarunkowania przyrodnicze: slabe gleby,urozmaicona rzezba powierzchni, s^siedztwo rzeki Pilicy, znaczny stopien zalesieniaobejmuj^cy ponad 36 % powierzchni gminy. Unikatowe zasoby przyrodnicze i krajobrazowe:wzniesienia z punktami widokowymi, wydmy, jary, w^wozy, wychodme skat, korytarzekologiczny tworzony przez parki krajobrazowe oraz znaczny potencjal dziedzictwakulturowego, predestynuja^ gmin? do rozwoju funkcji rekreacyjnej i turystycznej. Obecniedominuj^c^ funkcjq gminy R^czno jest gospodarka rolna, kt6ra dJa ponad 90% ludnoscistanowi gI6wne zr6dio utrzymania. Jednoczesnie wyst$puje duze bezrobocie agrame, znacznerozdrobnienie i niska towarowosc rolnictwa. W gminie brak ponadto alternatywnych zr6det

ekoPLAN*-JM**rf.^*fT0/ UUUU QTtRICKA - KMUOVflU

dochod6w dla pracujacych w rolnictwie. Nie ma takze znacza_cych przejaw6w dzialaInosci ocharakterze przemyslowym.

Na omawianym terenie nie ma istotnych element6w infrastmktu^ technicznej oznaczeniu ponadlokalnym. Sposr6d waznych i planowanych wymienic nalezy projektowan^lini^ wysokiego napi^cia WN 400 kV Rogowiec - Kielce a takze projektowany gazociajjwysokopr^zny ze stacja. redukcyjnq w R^cznte. Realizacja tych inwestycji poprawi wamnkirozwoju gminy.

Na uWad drogowy gminy wpryw ma rzeka Pilica, ktora jako bariera komunikacyjnanarzuca pohidnikowy, r6wnolegty do biegu rzeki, kierunek dr6g. G16wna. osia. komunikacyjna,gminy jest droga krajowa nr 742 stanowia.ca fragment najkr6tszego pota,czenia Lodzi zKrakowem. Przez gmin? nie przebiega linia kolejowa. Najblizsza stacja znajduje si? wCzermnie (gm. Falk6w) i Gorzkowicach (gm. Gorzkowice).

Gmina R^czno jest jedna, z najmniejszych gmin wiejskich powiatu piotrkowskiegozar6wno pod wzgl^dem powierzchni og61nej, liczby ludnosci i gestosci zaludnienia.