ﻚﻴﻧﻮﺘﻜﻧﻼﭘ ﻱﺎﻫﺮﻔﻴﻨﻴﻣﺍﺮﻓ ﻱﺎﻨﺒﻣ...
TRANSCRIPT
ميكروبايواستراتيگرافي سازند سورگاه بر مبناي فرامينيفرهاي پلانكتونيك سركان، شمال باختري انديمشك1در چاه شماره
2، حسن اميري بختيار1 محمد وحيدي نيا1،٭محمد حدادي
دانشكده علوم دانشگاه فردوسي مشهد،مشهد - 1شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب،اهواز - 2
: چكيده
ميدان نفتي سركان مورد مطالعه قرار 1در اين تحقيق ميكرو بايواستراتيگرافي سازند سورگاه در چاه شماره متر و شامل شيل با ميان لايه هايي از سنگ آهك و آهك 46ضخامت سازند سورگاه در اين چاه . گرفته استجنس فرامينيفرهاي پلانكتونيك 10گونه متعلق به 32در مطالعه زيست چينه نگاري چاه مذكور . شيلي است
: در قالب سه بايوزون به ترتيب ذيل معرفي گرديد1-Dicarinella primitiva Interval Range Zone, 2- Dicarinella concavata Interval Range Zone 3-Dicarinella asymetrica Total Range Zone
سانتونين پسين براي سازند مورد مطالعه در نظر گرفته –بر اين اساس محدوده سني انتهاي تورونين مياني .شد
، سازند سورگاه، ميكرو بايواستراتيگرافي، فرامينيفرهاي )1چاه شماره (ميدان سركان :واژه هاي كليدي
پلانكتونيك
:مقدمهكيلومتري در حاشيه شمال خاوري ورقه عربي 12تا7كمربند كوهزايي زاگرس با يك توالي ضخيم رسوبي
كيلومتر گسترش يافته 2000با راستاي شمال خاوري جنوب باختري از تركيه تا تنگه هرمز به طول بيش از
سازند . سيستم كرتاسه در زاگرس به صورت كلي شامل رسوبات دريايي است). 1994و2007(است علوي
نام اين . شيلي سورگاه به عنوان يكي از مهمترين وا حدهاي رسوبي كرتاسه بالايي اين حوضه محسوب مي شود
سازند از كوه سورگاه در لرستان اقتباس شده است وسنگ پوش سازند سروك و سنگ منشاء سازند ايلام مي
در اين تحقيق شناسايي و مطالعه فرامينيفرهاي پلانكتونيك براي تعيين سن وزيست . )1372(باشد مطيعي
تاكنون مطالعات متعددي بر روي سازند سورگاه انجام .چينه نگاري اين سازند مورد استفاده قرار گرفته است
را براي سازند كنياسيندر مطالعات زيست چينه نگاري زاگرس سن (Wynd1965)وايند .گرفته است
بر اساس زون بندي در طي مطالعه گروه بنگستان) 1382(قاسمي نژادغياثوند و اله بخش .معرفي كردسورگاه
در مطالعه سازند سورگاه )1389 (منجزي و وزيري مقدم. كنياسين را براي اين سازند تعيين كردند سن وايند
نيزبر مبناي )1389(رازياني وصادقي . را گزارش كردند پسينسانتونين -بالاييدر برش الگو سن تورونين
. سانتونين پيشين را براي اين سازند تعيين كردند- فرامينيفرهاي پلانكتونيك سن تورونين پسين
: موقعيت جغرافيايي منطقه مورد مطالعه
كيلومتري جاده پلدختر 29 در تاقديسي به همين نام و در شمال شرقي كوه سلطان در ميدان نفتي سركان اين ميدان پس از حركت 1خرم آباد و در شمال باختري انديمشك قرار دارد كه براي دسترسي به چاه شماره
كيلومتر در جاده اي واقع در شمال شرق اين شهر 5از شهرستان پلدختر به شهر معمولان رسيده و پس از طي طول 47˚�49 14"عرض شمالي33˚�16 58"اراي مختصات جغرافيايياين چاه د. به چاه مورد نظر مي رسيم
.)1شكل شماره(شرقي است
نقشه موقعيت جغرافيايي و راههاي دسترسي به منطقه مورد مطالعه- 1شكل
: روش مطالعه. ميدان نفتي سركان مي باشد1چاه شماره )subsurface(اساس اين مطالعه مبتني بر داده هاي تحت الارضي
به طور كلي مي توان مراحل انجام اين تحقيق را به دو بخش گردآوري اطلاعات و مطالعات آزمايشگاهي
كه در بخش اول از كليه منابع موجود از جمله نقشه ها، گزارش هاي داخلي منتشر شده و تقسيم بندي نمود
چاه در. منتشر نشده شركت ملي نفت، كتب، مقالات و پايان نامه هاي مرتبط با اين موضوع استفاده گرديد
هاي حفاري در آزمايشگاه هاي شركت ملي مناطق نفت ردهسركان از نمونه هاي حاصل از مغزه هاوخ1شماره
به طوري كه مي باشد متر 5/1 چاه اين فاصله نمونه گيري در. استطع نازك تهيه شدهاخيز جنوب مق
و با استفاده از ميكروسكوپ پلاريزان نيزمطالعات آزمايشگاهي. به دست آمده است مقطع نازك نمونه30
. انجام گرديده است )بيناكولار(ميكروسكوپ دوچشمي
:بحث 1360 متري آغازو تا عمق 1406 و از عمق متر ضخامت داشته46 سازند سورگاه سركان1چاه شمارهدر
آهك و سنگ نظر ليتولوژي شامل شيل با ميان لايه هايي از سازند سورگاه در اين چاه از . متري ادامه دارد
10گونه متعلق به 32بر اساس مطالعات ميكروسكوپي تعداد . به همراه پيريت و گلاكونيت استآهك شيلي
..اليگوستژينيدها شناسايي شده است غير فرامينيفرهايي مانند جنس مختلف از فرامينيفرهاي پلانكتونيك و
بر اساس منابع مختلفي مورد سازند سورگاه جنس ها و گونه هاي فرامينيفرهاي پلانكتونيك در توالي رسوبي
: شناسايي قرار گرفته اند، كه مهمترين آنها عبارتند از
(Bolli,1957, Postuma 1971, Robaszynski&Caron,1979 ,Caron 1985, Robaszynski&Caron 1995 ,
Premoli Silva& Sliter 1995, Vaziri Moghaddam 2002 , Premoli silva &Verga 2004, Sari 2006)
مطالعات اخير نشان دهنده آن است كه اولين ظهور گونه هاي
Dicarinella Primitiva وConcavata Dicarinella ازآنجائيكه در بيشتر . از انتهاي آشكوب تورونين مي باشد
مشخص ) Meek 1918) Cremnoceramus deformis erectusنقاط دنيا وايران اولين ظهور گونه اينوسراميدي
كننده پايين ترين حد آشكوب كنياسين است لذا اولين ظهور اين دو گونه از فرامينيفرها قبل از گونه
برمبناي گسترش مجموعه فسيلي در نمونه . (Shafiee ardestani et.al 2011) اينوسراميدي مذكور مي باشد
به شرح زير تفكيك گرديد كه نشان دهنده محدوده زماني زون زيستيسازند سورگاه سه درهاي مورد مطالعه
. سانتونين پسين براي اين سازند مي باشد- ميانيتورونينانتهاي
1زون زيستي
متر از قاعده سازند سورگاه را به خود 9شناسايي شده ومتري 1397تا 1406اين بايوزون در حد فاصل اعماق
Dicarinella ظهور اولين تا Dicarinella primitivaظهور اولين از محدوده اين زون .اختصاص داده است
concavata مهمترين . پسين استتورونين - انتهاي تورونين ميانيونشان دهنده سن )2شكل(گرفته را در بر
:ميكروفسيل هاي شناسايي شده همراه اين بايوزون شامل
Dicarinella primitiva, Dicarinella sp, Marginotruncana sigali, Marginotruncana renzi,
Marginotruncana psudolinneiana ,Marginotruncana schneegansi, Marginotruncana sp ,
Marginotruncana marginata , Marginotruncana cf.sinuosa , Archaeoglobigerina cretacea,
Archaeoglobigerina bosquensis, Archaeoglobigerina blowi , Hedbergella planispira, Hedbergella
simplex, Hedbergella sp, Heterohelix globulosa, Heterohelix reussi, Heterohelix sp, Heterohelix
moremani, Globigerinelloides ultramicrus , Globigerinelloides sp , Globigerinelloides bolli,
Whiteinella baltica, Whiteinella aprica, , Whiteinella sp, Laeviheterohelix pulchra,
چاه (ستون چينه شناسي ومحدوده سني فرامينيفرهاي پلانكتونيك سازند سورگاه در ميدان نفتي سركان:2شكل) 1شماره
2زون زيستي
بعد متر از سازند سورگاه را 5/16شناسايي شده و متري 5/1380تا 1397اين بايوزون در حد فاصل اعماق
Dicarinellaتا اولين ظهور Dicarinella concavataخود اختصاص داده و از اولين ظهور به 1از زون زيستي
asymetrica مي باشدمحدوده سني اين زون .
از جمله گونه هايي كه در اين . استسانتونينپايين ترين حد آشكوب سن اين بايوزون اواخر تورونين تا
: زون حضوردارند عبارتند از
Dicarinella concavata, Dicarinella primitiva , Dicarinella sp, Globotruncana lapparenti,
Marginotruncana undulata, Marginotruncana coronata, Marginotruncana sigali,
Marginotruncana renzi, Marginotruncana psudolinneiana, Marginotruncana schneegansi,
Marginotruncana cf.sinuosa, Marginotruncana sp, Marginotruncana marginata, Contusotruncana
fornicata, Archaeoglobigerina cretacea, Archaeoglobigerina bosquensis, Archaeoglobigerina
blowi , Hedbergella planispira, Hedbergella simplex, Hedbergella sp, Hedbergella cf.
holmdelensis, Heterohelix globulosa, Heterohelix reussi, Heterohelix sp , Heterohelix
moremani,Globigerinelloides ultramicrus , Globigerinelloides bolli, Globigerinelloides sp,
Whiteinella baltica, Whiteinella paradubia, Whiteinella aprica, Whiteinella sp, Laeviheterohelix
pulchra, 3زون زيستي
متر انتهايي سازند سورگاه را 5/20شناسايي شده ومتري 1360تا 5/1380اين بايوزون در حدفاصل اعماق
Dicarinella asymetrica بر مي گيرد و شامل تمام ضخامت رسوباتي است كه گونه در2بعد از زون زيستي
سركان بايوزون مذكور تا سازند ايلام ادامه پيدا كرده است 1از آنجايي كه در چاه شماره. .در آن حضور دارد
ومنقرض نشدن Globotruncanita stuartiformisو Globotruncanita elevataونيز به علت نبود گونه هاي
Dicarinella asymetrica و ميكروفسيل هاي پسين مي باشد - اين زون داراي محدوده سني سانتونين پيشين
: زير در آن شناسايي شده است
Dicarinella asymetrica, Dicarinella covcavata, Dicarinella sp, Globotruncana bulloides,
Globotruncana sp , Globotruncana linneiana, Globotruncana lapparenti, Globotruncana arca,
Marginotruncana undulata, Marginotruncana coronata, Marginotruncana sigali,
Marginotruncana marginata , Marginotruncana sp , Contusotruncana fornicata,
Archaeoglobigerina cretacea, Archaeoglobigerina bosquensis, Archaeoglobigerina blowi ,
Archaeoglobigerina sp, Hedbergella planispira, Hedbergella sp, Heterohelix globulosa,
Heterohelix reussi, Heterohelix sp, Globigerinelloides ultramicrus , Globigerinelloides alvarezi,
Globigerinelloides sp, Globigerinelloides bolli , Whiteinella sp,
:نتيجه گيريسركان در منطقه پلدختر استان لرستان داراي ليتولوژي غالب شيل با ميان 1سازند سورگاه درچاه شماره
مرزهاي . لايه هايي ازسنگ آهك وآهك شيلي است كه داراي مقاديري از پيريت به همراه گلاكونيت مي باشد
مطالعه بايواستراتيگرافي . زيرين و بالايي اين سازند درهر دو چاه مطالعه شده كاملا هم شيب و پيوسته است
سركان به ضخامت 1اين سازند برمبناي فرامينيفر هاي پلانكتونيك صورت گرفت كه براساس آن درچاه شماره
: جنس شناسايي شد كه در سه زون زيستي ذيل تفكيك ميگردد10 جنس درقالب 32 متر 46
1-Dicarinella primitiva (caron1978) Interval Range Zone, 2- Dicarinella concavata (Sigal1995)
Interval Range Zone 3-Dicarinella asymetrica(Postuma1971) Total Range Zone سانتونين پسين براي سازند سورگاه در دو - بر اساس بايوزون هاي معرفي شده سن انتهاي تورونين مياني
.برش مذكورتعيين مي گردد
يوزون هاي ارائه شده در حوضه تتيس مورد مقايسه قرار ايوزون هاي شناسايي شده در اين مطالعه با باب
اين مقايسه نشان مي دهد كه بايوزون هاي ارائه شده در برش مورد مطالعه بيشترين تطابق را با .گرفتند
. دارند(Premoli Silva & Verga,2004 ) بايوزون هاي ارائه شده توسط
:مراجع
، بيواستراتيگرافي و تطابق چينهاي گروه بنگستان در ميدان نفتي سركان و ماله .138،.اله بخش غياثوند ،گ- 1
.ص118پايان نامه كارشناسي ارشد ،دانشگاه تهران، . كوه
ليتواستراتيگرافي و بيواستراتيگرافي سازندهاي سورگاه وايلام در برش كوه شاه نخجير و .1389، .رازياني، م- 2
. ص272پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه شهيد بهشتي،. مقايسه آن با برش نمونه
. ص563سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور، چينه شناسي زاگرس، . 1372،.مطيعي،ه- 3
در جنوب غربي ايلام بر اساس )مقطع تيپ( زيست چينه نگاري سازند سورگاه .1385،.منجزي ،ن- 4
.ص95پايان نامه كارشناسي ارشد ، دانشگاه اصفهان ، . فرامينيفرهاي پلانكتونيك
5- Alavi, M., 2007. Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran. American Journal of Science,
307,pp 1064-1095
6- Alavi,M., 1994. Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: new data and
interpretation.Tectonophysics, 229,pp 211-238
7- Bolli, H.M., 1957.The genera Praeglobotruncana, Globotruncana, Rotalipora, Abathomphalus
in the Upper Cretaceous of Trinidad. B.W.I.U.S.Natural History Museum Bulletin, 215,pp51-60
8- Caron, M., 1985. Cretaceous planktic foraminifera. In: Bolli, H.M., Saunders ,J.B.,& Perch
Nielsen,K., (Eds.), Plankton stratigraphy.Cambridge University Press,pp 17-86.
9- Postoma J 1971. Manual of Planktonic Foraminifera. Elsevier Publishing Co. Amsterdam, 420
10- Premoli Silva, I., & Sliter, W. V. 1995. Cretaceous planktonic foraminiferal biostratigraphy &
evolutionary trends from the Bottaccione section, Gubbio, Italy. Paleontographia Italica.pp
82-89
11- Premoli Silva, I. & Verga, D. 2004. Practical Manual of Cretaceous Planktonic Foraminifera.
In: Verga, D. & Rettori, R., (Eds.), International school on Planktonic Foraminifera. pp283
Universities of Perugia & Milano, Tipografia Pontefelcino, Perugia
12- Robaszynski, F., Caron, M., 1979. Atlas de foraminife`rs planctoniques du Cre´tace´ moyen
(Mer Boreale et Tethys), premie`re partie. Cahiers de Micropaleontologie vol 1,pp 1-185
13- Robaszynski, F., & Caron,M , 1995. Foraminifers planktonique du cretace: Bulletine Society
Geological of France , t.166, p.681-698
14- Sari,B., 2006. Upper Cretaceous planktonic foraminiferal biosteratigraphy of the beydag lary
autochthonin the korkuteli area,western,Taurides Turkey. Journal of Foraminiferal Research,
36(3): 241-261
15- Shafiee Ardestani, M.,Vahidinia, M., & Youssef Ali 2011. M.Biostratigraphy and
foraminiferal bioevent of the Abderaz Formation (Middle Turonian – Lower Campanian) in
Kopeh-Dagh sedimentary basin , northeastern Iran .Egyptian jurnal of paleontology,vol
11,pp1-16
16- Vaziri-Moghadam,H, 2002, Biostratigraphy study of the Ilam and Gurpi formations based on
planktonic foraminifera in SE of Shiraz ,Iran, Journal of Science,I,R, of Iran 13(4),pp 339-356
17- Wynd, J, G,1965. Biofacies of the Iranian oil consortium agreement area:IOOC report, no
1028, unpublished
Plate1
Pate 1:All figures Axial section,Scale Bar 0.2 mm Fig.1: Dicarinella primitiva (Delbiez) Fig.2 &3: Dicarinella concavata (Brotzen)
Fig.4 & 5 &6 &7: Dicarinella asymetrica (Sigal) Fig.8: Marginotruncana sp.
Fig.9: Marginotruncana renzi (Godolfi) Fig.10: Marginotruncana schneegansi (Sigal)
Fig.11: Globigerinelloides alvarezi (Eternod olvera) Fig.12: Globotruncana lapparenti (Brotzen)