ÝÌØÈÓÑ, Áèî-Àíàãààõûí ñóðãóóëü

Áè÷èë àìü-Äàðõëàà ñóäëàëûí òýíõèì

Äàðõëàà ñóäëàë

Áàéãàëèéí äàðõëàà

/ºâºðìºö áóñ/

Äàðõëàà òîãòîëöîîíû õºãæèë

erypl

mye

neu mφ

lym

nk

thy

CD8+

CD4+

CTL

TH2

TH1

Дархлааны хариу урвалын бүрэлдэхүүн

Дархлааны хариу урвалын бүрэлдэхүүн

Epithelial barriers Innate immune system Adaptive immune system

Receptors

Diversity

Specificity

Distribution

Self/nonself

discrimination

Pattern-recognition receptors

Low diversity

Broad specificity for PAMPs

that are common to many

pathogens

On epithelial cell surfaces

(non clonal distribution)

No specificity for self

Pattern-recognition receptors

Low diversity

Broad specificity for PAMPs

that are common to many

pathogens

In blood and on cell surfaces

of innate immune cells (non

clonal distribution)

No specificity for self

Antigen receptors

Infinite diversity

Restricted specificity for

antigens that are unique to

particular pathogens

On cell surfaces of

lymphocytes (clonal

distribution)

Possible specificity for self

Action time Immediate ImmediateSlow on first contact

Rapid on repeated contact

Memory No No Yes

Дархлааны хариу урвалын бүрэлдэхүүн

Өвөрмөц бус хамгаалах тогтолцоо

Çàëãèóð ýñ ….

Influenced by

the work of

Eli Metchnikoff,

George Bernard Shaw:

“Àëèâàà ýìãýãèéí òºãñ ýì÷ëýõ

¿íäýñ íü …. Çàëãèóð ýñèéã

èäýâõæ¿¿ëýõýä îðøèíî. Ýìèéí

¿ð ä¿í áîë õóóðàì÷.

…Çàëãèóð ýñèéã

èäýâõæ¿¿ëýõ íü òºãñ

ýì÷ëýõèéí ñóóðü áîëíî…”

ªâºðìºö áóñ ýñ¿¿ä õýðõýí òàíèãäàõ

âý?

Pathogen-associated molecular patterns

(PAMPs)

PAMPs íü ýìãýãòºðºã÷èéí á¿òýö

– Ýçýí ýñýä òîäîðõîéëîãäîõã¿é

– Ýìãýãòºðºã÷äºä ýëáýã òàðõñàí

– Õàðüöàíãóé òîãòâîðòîé á¿òýöòýé (influenza

viruses ãåìàããëþòèíèí áà íåéðîàìèíèäàçà бусад)

PAMPs (1)

Ãðàì-ïîçèòèâ áàêòåðèéí Ðeptidoglycan

Ãðàì íåãàòèâ áàêòåðèéí LPS (endotoxin)

ds-RNA

Ìåòèëæýýã¿é DNA

Öýëìýí áà øèëá¿¿ð

PAMPs (2)

PAMPs ìèêðîáûí àìüäðàëûí óõàë

õýñýã.

– LPS: áàêòåðèéí õàíàíû á¿òöèéí á¿ðäýë

õýñýã

– dsRNA: ðåïëèêàöèä øààðäëàãàòàé

PAMPs-òàé õîëáîãäîõ ðåöåïòîð

Pattern Recognition Receptors

(PRRs)

– Ìèêðîáûí ìîëåêóëûí 103 á¿òöèéã òàèíà. (cf.

ªâºðìºö äàðõëààíû ýñèéí ðåöåïòîð õàðèéí

àíòèãåíèé 107 á¿òöèéã òàíèíà.)

PRRs: 3 á¿ëýãòýé

1. ßëãàðäàã ìîëåêóë

– õàâñàðãà

– Màííîç õîëáîõ ëåêòèí (MBL)

– C-óðâàëæ óóðàã (CRP)

– LPS-õîëáîõ óóðàã (LBP)

2. Залгиур эсийн рецептор

- Фагоцитоз-Ñýã ò¿¿ãч ðåöåïòîð /Scavenger

receptors/

- эндоцитоз

3. Цитокины ялгаралтын рецептор

Öèòîêèíû ÿëãàðàëòû㠺人õ ðåöåïòîð

Toll-like receptors (TLRs)– Ýìãýãòºðºã÷òýé õîëáîãäñîí TLR Ẻìèéí NF-

kB /òðàíñêðèïöèéí õ¿÷èí ç¿éë/ èäýâõæèõ äîõèî äàìæèëòûã ýõë¿¿ëíý.

– NF-kB íü ýðãýýä ¿ðýâñëèéí öèòîêèíû ãåíèéã èäýâõæ¿¿ëíý

TNF-a

IL-1

chemokines

Ôàãîöèòîç …

Attachment via

IgG FcR

ScavengerR

CR

Toll-like R

Çàëãèñàí íÿíã óñòãàõ ìåõàíèçì

myloperoxidase-independent myeloperoxidase-dependent

oxygen-depenedent oxygen-independent

Intracellular Killing

Ýôôåêòîð ìîëåêóë ¯éë

Õ¿÷èëòºðºã÷ ¿ë õàìààðàëò õàéëóóëàõ

ìåõàíèçì

Êàòèîíò óóðàã (êàòåïñèí) Ìèêðîáûí ìåìáðàíûã ãýìòýýíý

Ëèçîöèì Ýñèéí õàíàíû ìóêîïåïòèäûã

ãèäðîëèçä îðóóëíà

Ëàêòîôåððèí Íÿíãèéí òºìðèéã íýãä¿¿ëíý

Ãèäðîëèòèê ôåðìåíò (ïðîòåàçà Çàëãèñàí íÿíã õàéëóóíà

Íåéòðîôèëèéí ìºõëºãèéí øèíæ

Àíõäàã÷ ìºõëºã

Êàòèîíò óóðàã, ëèçîöèì, äåôåíñèí, ïðîòåàçà, áà ìèåëîïåðîêñèäàçà

Õî¸ðäîã÷ ìºõëºã

Ëèçîöèì, NADPH îêñèäàçà, ëàêòîôåððèí áà Â12-õîëáîîò óóðàã

Çàëóó íåéòðîôèëä

àçóðîôèë ìºõëºã

äàâàèãàéëíà

Áîëîâñîðñîí íåéòðîôèëä

ºâºðìºö

Íåéòðîôèë íü õàëäâàðûí ¿åä

SOS äîõèî– N-ôîðìèë ìåòèîíèí

– Á¿ëýãíýëòèéí ñèñòåì

– Õàâñàðãûí á¿ðäýë

Çàëãèóð ýñèéí óðâàë– Ñóäàñíû íààëäàìõàé

– Äèàïåä

– Õåìîòàêñèñ

– Èäýâõæèõ

– Ôàãîöèòîç áà óñòãàõ

ªâºðìºö áóñ óñòãàã÷ ýñ

NK áà LAK cells

ADCC (K) ýñ

Èäýâõæñýí

ìàêðîôàã

Ýîçèíîôèë

Õàðèéí àíòèãåí áîëîí

ººðèéí “áàé”

ººð÷ëºãäñºí ýñèéí

óñòãàíà

Natural Killer (NK) ýñ

Òîì ìºõëºãò ëèìôîöèò ãýæ

íýðëýíý (LGL)

Âèðóñýýð õàëäâàðëàñàí ýñ áà

õàâäðûí ýñèéã óñòãàíà

Ãàäàðãóóä íü CD56 & CD16

èëýðíý õàðèí CD3 èëðýõã¿é

IL2 áa IFN-γ-ð èäýâõæèæ LAK

ýñ áîëíî

Ëèìôîêèíýýð èäýâõæñýí óñòãàãñ

ýñ (LAK)

kills

malignant

cells

Õàâäðûí ýñ

òðàíñôîðìàöèä

îðñîí ýñèéã

óñòãàíà

NK ýñèéí çîõèöóóëãà

MHC I KIR KAR KAL

No Killing Killing

Ê ýñ

Ìîðôîëîãîîð ÿëãààã¿é

IgG Fc ðåöåïòîðòîé

Ýñðýãáèåýýð õó÷èãäñàí

áèåòèéã òàíèíà

NK ýñ (IgG), ìàêðîôàã

(IgG), ýîçèíîôèë (IgE) áà

áóñàä ýñ (IgG)

Өвөрмөц бус хамгаалах шингэний хүчин зүйлс

Цитокин:

• Цусны эсүүдийн эдэд

цуглуулах- хемотаксис

• Вирүсийн репликацыг

саатуулах

• Өвөрмөц дархлааг

эхлүүлэх

• Хурц үеийн уургуудын

нийлэгшилийг өдөөх

• Эерэг хурц үеийн уургууд:

•С-урвалж уураг,

•манноз холбоот уураг,

•хавсрага,

•ферритин,

•церулоплазмин,

•ийлдсийн амилойд А уураг,

•гаптоглобин,

•альфа2-макроглобин

• Сөрөг хурц үеийн уургууд:

•альбумин,

•трансферрин,

•транстиретин,

•ретинол холбоот уураг,

•антитромбин,

•Транскортин эдгээрийн

хэмжээ багасах нь үрэвслийн

эрчмийг илэрхийлнэ.

Өвөрмөц бус хамгаалах шингэний

хүчин зүйлс- Хурц үеийн уургууд

Õàâñàðãà

1894 îíä Bordet àíõ íýýñýí

Øèíý èéëäýñ õàéëóóëàõ

èäýâõòýé áîëîõûã

àæèãëàñàí

Ýíý õàéëóóëàõ èäýâõ íü

56îC-ò 30 ìèí õàëààõàä

àëäàãäàæ áàéæýý.

Õàâñàðãûí èäýâõ

Ýåðýã ¿ð ä¿í:

Íÿíã õó÷èæ ôàãîöèòîçûã äýìæèíý

Çàëãèóð ýñèéã èäýâõæ¿¿ëæ òàíüöûãíýìýãä¿¿ëíý

Áàêòåðè áà õàëäâàðëàãäñàí ýñèéãõàéëóóëíà

Ýñðýãáèåèéí óðâàëûã õÿíàíà

Äàðõàí á¿ðäëèéã çàéëóóëàõàä îðîëöîíî

Àïîïòîçîä ºðòñºí ýñèéã çàéëóóëíà

Ѻðºã ¿ð ä¿í:

¿ðýâñýë, àíàôèëàêñè

Õàâñàðãûí òîãòîëöîîíû óóðãóóä(íýðøèë)

C1(qrs), C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9

B, D, H áà I õ¿÷èí ç¿éë, ïðîïåðäèí (P)

Ìàííîç õîëáîõ ëåêòèí (MBL), MBL õàìààðàëò ñåðèí

ïðîòåàçà (MASP-1 MASP-2)

C1 ñààòëóóð (C1-INH, ñåðïèí), C4-õîëáîõ óóðàã

(C4-BP), decay accelerating factor (DAF),

C1 ðåöåïòîð (CR1), S-óóðàã (âèòðîíåêòèí)

Õàâñàðãà èäýâõæèõ çàì

Ñîíãîìîë çàì Àëüòåðíàòèâ çàì

Ñ5 èäýâõæèíý

Ìåìáðàí Äîâòëîã÷ Á¿ðäýë

Ýñðýãáèå õàìààðàëò

Ëåêòèíû çàì

Эсрэгбие үл хамааралт

C3 èäýâõæèõ áà

Ñ5 êîíâåðòàçà ¿¿ñíý