innovation bg
DESCRIPTION
Иновации.бг 2007 анализира състоянието на националната иновационна система и прави препоръки за подобряване на иновационния потенциал на българската икономика.TRANSCRIPT
-
.
-
. ... , , , , , , ; , .,
.
... , , , , , - , , , . - , , . , , , , , . ... , , , , , . - , , , , , , , , , , , , , , , ,
:
, , , , , , , , , - , , , , , -- , , , , , , , - , , -, - , ,
- , , , ... - , , . ... , , , , p - , , , , , , , , - , - , , . ... , , . ... , , , ... - , , , , , , . - , , , , , , ... , , ... , ,
ISBN-10: 954-9456-08-0ISBN-13: 978-954-9456-08-0
2006 .
-
I N N O V AT I O N . B G 3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
. 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 , . . . . . . . . . 88
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
- . . . . . . . . 101
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
2. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
-
4
-
-15 - -10 -
2004 .-8 -
-8+2 -
,
-
.. 7
,
CEECs Central and Eastern European CountriesDNS Domain Name ServerERP Enterprise Resource PlanningIP Internet Protocol Knowledge Assessment Methodology Master of Business AdministrationNACE Nomenclature des Activits de Communaut
Europenne ( )
NII National Innovation IndexOECD Organisation for Economic Co-operation and
DevelopmentPIRLS International Reading Literacy StudyPISA Programme for International Student
AssessmentR & D Research and DevelopmentSIBIS Statistical Indicators Benchmarking the
Information SocietyTIMSS Third International Mathematics and Science
StudyTLD Top-Level Domain UN United Nations WEF World Economic ForumWIIW Wiener Institut fuer Internationale
Wirtschaftsvergleiche
-
I N N O V AT I O N . B G 5
1. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3. , . . . . . 51
4. . . . . . . . . 96
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
6. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
7. (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
8. (Final Cluster Centers) . . . . . 120
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2. 2007 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3. , 2007 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
4. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
5. 2003, 2004 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
6. 1995, 2006 . . 32
7. . . . . . . . . . . . . . . 32
8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
11. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
13. . . . . . . . . . . . . . 37
14. -15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
15. . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
16. -15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
17. , , -15 -8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
18. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
19. -15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
20. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
-
6 21. -10 ISO 9001:2000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
22. -10 ISO 14001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
23. , ( -15, ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
24. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
25. 1 . , (-10) 1995 2003 . 49
26. 1 . , (-10) 1995 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
27. , 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
28. , , 2006 . (%) . . . . . . . . . . 51
29. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
30. () (1988 2003 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
31. 1 . 2000 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
32. 1988 2003 . ( %) . . 54
33. 1988 2003 . ( %) . . . . . . . . 54
34. 2003 . . . 55
35. ( 1992, 1996, 2001 .) . . . . . . . . 56
36. 1995 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
37. -8+2 2003 . ( 8+2 ) . 57
38. : 1000 , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
39. (1996 2004 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
40. (1996 2004 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
41. , , 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
42. 2005 . (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
43. , (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
44. , (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
45. , % . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
46. . . . . . . . . . . . 70
47. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
48. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
49. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
-
I N N O V AT I O N . B G 7
50. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
51. (1995 2004 .) . . . . . . . . . . . . . . . 72
52. (1995 2004 .) . . . . . . . . . . . . 72
53. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
54. (1999 2005 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
55. (1999 2005 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
56. , (1995 2004 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
57. , (1995 2004 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
58. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
59. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
60. (1999 2005 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
61. 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
62. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
63. (1999 2006 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
64. (1999 2006 .) . . . . . . 80
65. (2001 2006 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
66. . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
67. 1000 25 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
68. , , 1000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
69. , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
70. (% ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
71. (% ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
72. 20 24 . 2005 . ( 2000 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
73. 25 64 (2004 .) . . . . 89
74. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
75. 20 24 . . . . . . . . . . . . . 90
76. 20 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
77. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
78. - . . . . . . . 91
79. 25 64 ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
80. , (% ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
-
8 81. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
82. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
83. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
84. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
85. , /, , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
86. , 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
87. (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
88. 2006 . (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
89. (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
90. , (%) . . . . . . . . . . . . 118
91. , 2003 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
92. , ( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
93. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
94. ( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
95. (1999 2004 .) . . . . . . . . . . 142
96. ( ; EU 25 = 100) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
97. -25, -8 (1995 2007 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
98. (2005 2006 .) . . . . . . . . . . . . . . . . 143
99. . . . . . . . . . . . . . . 143
1. : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
3. - : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
4. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
6. - . . . . . . . . . . 108
-
9I N N O V AT I O N . B G
1 2007 . - . - - . 2007 2013 . - .
. 2007 - . - - , . , . 2007 - 2007 . :
; ; ; ; ().
- , - , - - .
-
10
* , ( 65 %) . ( 24 % ) 40, 2006 . 10,2. ( , ). 56,1. , , 56,1, 4 % .
, 2007 . - . -, . - , , . , , - . - - , - .
. , 16 % , . , - , , , , - , - - - . - , , , . - - (, ) . , , , -, , . , 30 % - (.. 5 % ) -
-
11I N N O V AT I O N . B G
. , - . - , - , - .
. 50 % - , -10. - , . -10 , -. - , - , . . - - , -15 -. - , - -10, .
. , . . - . - , - . - (, ), ( ) - -15 . - . - -15. - . - .
-
-
12
. - - . - , - . , , .
. , . - , - 2007 . . 2 , .
. - . - . 2006 . , - , 6 .. 2004 . 7 .. -15 . - . - , - . - - .
. (0,51 % ), , . -, . - , .
. , 4 - -15 . - . - -. - -, . -15 1/5 .
-
13I N N O V AT I O N . B G
, . , 2 3 .
-. . - () - 8 40 % -, -8, 3 - - . - -- , , , . , - - - . .
. - 2006 ., -, . - . . -- -. - . 2-3 , ( , ) - 2007 2008 .
- , - -, . . 2002 2005 . - - . -10 -25.
, -. . ( 35 %) - . , - ( 30 % ). -
-
14
, -10 , - . - -, -10, - - , -10 -15.
, . - - -10 -15, . - , , - , . , , 9 -, -15.
- , - , - . -- . 2007 . - .
. - , - (60 % ), - (10 %). - , . 2007 . 90 % , - .
. 2006 . - 1/5 - . 50 % 10 2007 2008 . , - , - . .
- - 2007 2013 . , .
-
15I N N O V AT I O N . B G
- - , , , , -, , . - - . , - , -.
- . , , -, , - - . , - , - , -, - . - . 2007 , .
-
: .
- .
-.
- ( ) ( ).
, , () .
- , -
-.
-
16
-, , -, .
- .
- , - , - , , , :
; ( , -
); , -
; **.
* .
** Fagerberg, J., M. Godinho, Innovation and Catching-up, The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press, 2005, p. 536.
-
17I N N O V AT I O N . B G
1 2007 . - . - 2015 . . - -25 . , , - , . - () , , , , , 1. - , 31 % 2011 .2 , , - . - , - , .
. - - .
1 Fagerber, J., M. Godhino, Innovation and Catching-Up, The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press (2005).
2 IMF, Bulgaria: Selected Issues and Statistical Appendix. .
-
18
, - - , , , . , .
. 2007 - . - , . , . 2007 - 2007 . :
; ; ; ; ().
- , - - , - . 1. . 2007 . - .
- : 1) - (European Innovation Scoreboard) - ; 2) , (OECD Science, Technology and Industry Scoreboard); 3) - (National Innovation Initiative) 4) - (Executive Index of the Massachusetts Innovation Economy). - 2. -- .: , - (2005).
-
19I N N O V AT I O N . B G
2007 2013 . , . . - , , , , , . - . , , .
2007 .
-
20
- , - - - . - 2007 2013 .3 (), - , - : 1) - - 2) - - , . - 2004 . , 2007 . - - - .
, . , , - , , - , - -. , , - 50 .
- 4, - - 5 - -
, - -. - , , - - . - - . , - - - , - - , , 6. - ,
1. ,
(. 2006 .)
( + )
(
%)
2004 2005 .
2007 2013 .
.
.
383,4 62,4 708,3 53,3 84,7
173,4 28,2 324,6 24,4 87,3
21,7 3,5 12,7 1,0 -41,6
7,2 1,2 8,1 0,6 11,9
136,6 22,3 307,2 23,1 124,8
44,5 7,2 55,8 4,2 25,4
94,1 15,3 293,2 22,1 211,7
45,5 7,4 117,0 8,8 157,1
37,8 6,2 149,6 11,3 295,8
10,8 1,8 26,7 2,0 146,9
136,5 22,2 327,7 24,7 140,1
2,1 0,3 101,1 7,6 4645,1
131,5 21,4 198,5 14,9 50,9
2,8 0,5 28,1 2,1 892,9
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
614,0 100,0 1329,2 100,0 116,5
: 2007 2013, . 2006 . (. 120).
3 . 2006 .
4 ( . complementarity) , , 2007 2013 . - , 2004 2005 . , , .
5 2007 . 40 % .
6 , , . - . Accessing EU Funds in the New Member States: Best Practice from Around Europe, Economist Corporate Network, The Economist (2005).
-
21I N N O V AT I O N . B G
- - - , 7. - - - - - .
- , - . - , , : - , - - 8. - .
- - - .
- - 2005 . - - 2007 2013 . - , : -
, COM (2005) 4889. : ) (, , - , ); ) ( , , - - .); ) ; ) - - - ( - - ).
: , COM (2006)
502. 2006 . - , - -, . - . : ) - ; ) -; ) - - - -. - 10 - - , - .
, , . , - 2007 2013 . , - , - : -
-- , - : (308 . ) - (74 . )10. - -
7 . , . 23, .: , , 2005.
8 . Aghion, Ph., A Primer on Innovation and Growth, Bruegel Policy Brief No 6/2006 Pisani-Ferri, J., Europes Eroding Wealth of Knowledge, Financial Times, August 23, 2006.
9 , - , - (Creating an Innovative Europe: Report on the Independent Expert Goup on R & D and Innovation ppointed Following the Hampton Court Summit and Chaired by Mr. Esko Aho, 2006).
10 Communication from the Commission Cohesion Policy in Support of Growth and Jobs: Community Strategic Guidelines, 2007 2013, Brussels, 05.07.2005, COM(2005) 0299; Cohesion Policy: the 2007 Watershed, Fact Sheet, European Commission, DG Regional Policy; Regions for Economic Change: Innovating through EU Regional Policy (2006); Innovative Actions and Strategies (2006).
-
22
, - 82 % (251 . ) - . 60 % - , , , , - , . 2000 2006 . 5 % (10,5 . ) -, - . 2007 2013 . - -- - : - - (26 % ), , - - (25 %), - (37 %) (3 %). - - , - - . - - . 2007 . -
JEREMIE ( -- ), () - - . - ().
(7 ) -,
(2007 2013) - - 50,5 . - 2007 2013 .11 12 - . - : (32,3 . /64 % - ), (7,5 . /15 %),
11 Amended Proposal for a Decision of the European Parliament and the Council Concerning the 7th Framework Programme of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities (2007 2013), COM(2006) 364 final
12 4- .
1. :
1. - -.
2. 2009 .
3. , .
4. 2006 . - .
5. ( ) .
6. , - . 2006 . - .
7. - 2006 . 2007 .
8. , - - .
9. 2007 . .
10. 2006 . - - .
: : , COM (2006) 502.
-
23I N N O V AT I O N . B G
(4,7 . /9 %) - (4,3 . /9 %). 7 - , . - 15 % - (4,9 . ) . - - , , - . - -, , - - , - .
- (2007 2013 .) - , . 4,2 . , : ) - (2,6 . ), - - ; ) - (0,8 . ); ) - (0,8 . ). - , 7 - , - -
-, .
Socrates, Leonardo da Vinci, Jean Monnet, eLearning, Tempus, Erasmus Mundus - .
- -:
. - 13, , , - .
.
Pro Inno Europe - - - .
- - Europe Innova. - - 2007 2013 . - , - . 2007 . EK - , - - .
13 . European Trend Chart on Innovation European Innovation Scoreboard.
1.
: .
: (Regions for Economic Change: Innovating Through EU Regional Policy (2006); Innovative Actions and Strategies (2006); Amended Proposal for a Decision of the European Parliament and the Council Concerning the 7th Framework Programme of the European Community for Research, Technological Development and Demonstration Activities (2007 2013), COM(2006) 364 final.
4,21 . (1,37 %):
, ,
308,04 ., 106,31 . (. 60 % )
30,80 . (. 10 % , ) +
(JEREMIE)
7 50,52 ., 4,84 . (1,57%) 4,21 .(1,37 %)
-
24
- 71 33 .
-14, 1995 ., - , - - - : , -
- . , , -, , - .
-. , , , -- - .
- , , , . -
- .
- - , , .
-, . - - - .
- - . - 2007 . - , , -. - 2007 2013 . - - -, . -. - -
2009 . - - - .
, - 15, - 2007 2013 . - , - : -
- - 15 %16 - (1,9 % - - - , 124,4 . 2007 2013 .) - 1 , - . - , - , . , - .
- -
14 . , .
15 , , , . , www.eufunds.bg 25.11.2006 ., ( ), . , , , .
16 , 2007 2014 ., . .
-
25I N N O V AT I O N . B G
- - , - 3,2 %17 - (0,5 % , 33 . 2007 2013 .). - , , - -, , . - 2007 . - - , -, - .
- - 1,2 % - - (0,2 % , 16,3 . - 2007 2013 .). , .
- - 4 % , - -- .
17 , 2007 ., .
18 , , : , , ; ; . , , . ( 2006 .) 7- .
3. , 2007 2013 .18
: , 2006.
2. 2007 2013 .
: 2007 2013 ., 2006 .
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
" "
"
"
"
"
"
. -
-
-
26
19 , , . , , , .
20 2006 . , .
21 EU Enlargement What Impact on Research in Bulgaria, Romania and the EU?, Cordis News, 7 2006 .22 Accessing EU Funds in the New Member States: Best Practice from Around Europe, Economist Corporate
Network, The Economist (2005).
- , .
-, - -, 19 (- - ), 12,8 . 2007 . 32,1 . 2013 . -, - . 2006 . - , 8 . 20. , 2007 ., 50 % -. - . - - 31,2 . , - 21. , - - , 2007 . - 16 . .
, - , 2007 . - - - , ,
. , - - 2007 2013 ., - - 2 %, . - 2004 2005 . - 0,2 .., 1,5 .. 7,3 .. - (). 2004 ., 1 % 2 % - 10 % 22. - - - - -, - .
- - , - . - , - - - -, : -
- , - - , , - . - - -
4. -
: 2007 2013 ., 2006 .
24 %
1 %
1 %
23 %
4 % 9 %
11 %
2 %
8 %
15 % 2 %
-
27I N N O V AT I O N . B G
, . - 2005 2006 . - , - - 2005 2013 ., . - , - 2007 2013 ., , - . - - - - , , - .
- - , , -, . - - , , - . - -
- - - - . - - - - . , - , - - , . - - .
- - , . - - - - - 2007 ., . - -- . 2004 ., -,
- - - 23.
- - - - - - - . - 2007 . -, . - - . - - (), - - - , . - . 2008 ., 2007 . .
23 Accessing EU Funds in the New Member States: Best Practice from Around Europe, Economist Corporate Network, 2005.
-
28
-
29I N N O V AT I O N . B G
24 - . 2 .: , , 2005.
.24 5 , - :
1. - , , - -.
2. - - - .
3. - , - .
4. - () , - .
5. () - .
. - , - .
. 2007
-
30
, . , - . - - . -, .. - , .
- , . , , , .
- , - - . - , , - , - 25. , . 2007 , , - , - .
25 Measuring Innovation 2006, The Boston Consulting Group, 2006.
-
31I N N O V AT I O N . B G
- , - : - , - 26, - - 27, - - , - . 2006 . , - -28. - , - , - , - -
- .
-29 - - - , , -. - . 2003 2006 . - - , , , , . -. , -, .. - . - -25 .
- - ,
. 80 , : 1) - - ; 2) ; 3) 4) . - - - , , , .
- 2006 2007 . - - , - -, - , , - - - . - - . -
26 1999 . . 2003 .
27 , .
28 . .: , , 2005.29 . 2.
5. 2003, 2004 2005
: , 2006.
-
32
- - - , , , - - .
- 30
, - , - -. / , - -, -
6. 1995, 2006 .
: 0 ; 10 -.
: , 2006.
7.
: 2006 2007 . (Global Competitiveness Report 2006 2007).
3,83 3,98 3,71 3,543,19
3,51 3,35 3,263,82
3,30 3,47 3,45 3,35 3,14 2,93
0,00,51,01,52,02,53,03,54,04,5
30 , () , . 1070 . , , ., -, , . , , -, . 2.
-
33I N N O V AT I O N . B G
. . 2007 , , - - -, - , . , - 1 . . 2007 - - - .
, - - , - . - , - 31. - - , - ( ) , -
, - 32. - - , , , - 33.
- , - 0 100 . - -, - - 34. -. - , , .
: , - ( ) 35. 2006 . -
(27 %), (18,1 %) (17,5 %). , -- , (1,6 %), (2,8 %) (6,2 %). -, -, . - , , . - -, -, , . - - , - . - - - . , -. - - - -, . - 36. -
31 Fagerberg, J., D. Mowery, R. Nelson, The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press 2005.32 Pinta, M., Innovation and Employment, The Oxford Handbook on Innovation, Oxford University Press, 2005.33 Fagerberg, J., M., Godhino, Innovation and Catching-Up, The Oxford Handbook on Innovation, Oxford University
Press, 2005.34 , ,
( ) - - , . . McGregor, J., The Worlds Most Innovative Companies, BusinessWeek, April 24, 2006; Innovation 2006, The Boston Consulting Group, 2006; The R & D Scoreboard 2006, Department of Trade and Industry, UK, 2006.
35 Community Innovation Survey 4 .
36 . .
-
34
- 1 , - - .
-, ( 65 %) . ( 24 % ) - 40, 2006 . 10,2. - - - ( -, ). - - 56,1. , - - 56,1, 4 % . - - . -, -, - - - - 37.
- -
37 . .
8.
: Harvard Business Review, Moore, G., Darwin and the Demon: Innovating Within Established Enterprises, 2005.
( )
( )
,
( )
( )
9.
: . -, . , , , .
: , 2006.
2,8 %
6,2 %
1,6 %
13,6 %
9,8 %
14,2 %
8,1 %
18,1 %
17,5 %
27 %
-
35I N N O V AT I O N . B G
- - , -, -, - - . - , - . - - , - , , -. - . - 3 .. , - - 38. - - - ( 30 ) ( 100 ) , - -. - , - - . -, - - 39.
- - , - -. -, , -. - , - -, , - . , - , 10 .. - - . - - . - ,
. - - . -., .
. , , 30 % - -, . , - - ( MBA -) -
10.
: 10,2 56,1 .
: , 2006.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
%
(
)
10,2
56,1
38 . .39
, .
-
36
-. - -, - 40. - - - - .
- 2006 . - . -. - - , - - - .
11. ,
: , 2006.
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
%
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
12.
: : , ..
: , 2006.
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
40 . 2006, , 2006 World Competitiveness Yearbook 2006, IMD, 2006.
-
37I N N O V AT I O N . B G
13. 41
: -, 1011 , 2006.
0
10
20
30
40
50
60
70
< 1 . 2 5 . 6
%
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
41 , . , .
-
38
-
39I N N O V AT I O N . B G
, -, , . - , - . , - .
, 2007 . . , . - , .
. - , - 16 % , . , - ,
1.
-
40
, , , - , - - - . , , , . - - (, ) . - , , .
. 50 % - , -10. - , - . , -10 , . - . , -15 -. , -10, - .
. - , . . - - . - , - . (, ), ( ) - -15 . - . - -15. . .
-
41I N N O V AT I O N . B G
( ) . - . - - , , , ( - - ) .
42 16.2 % 9 . -, ., , -. - -15 44 % 2000 .43, - - 44. - -
- . - - ( 10.1 ..), , , , - - (9.8 ..) - (8.4 ..). - - -, (0.5 ..).
-15 ,
- (27.8 ..) (28.8 ..) - (28.5 ..). , - - - -15 20.6 .. - - , - - . - - - , , (62 % ) (51 %). - , - (26 %) -, (27 %).
- -15 . - - - - , , , - , - - - (20.4 %), -15 (13.9 %). - - - . - -, -.
42 (Community Innovation Survey) 2005 . 2006 . 2004 ., .: , , 2005. 2004 2006 . , , ( , ) . , ( - ) - . 2 , - .
43 , 2007 ., . .
44 -15 4 . 2005 2006 ., , , .
-
42
- 45 - . , , , - -. , - -. , , , -, - . , - . - ( 80 % - - ) , -, , .
-15 - - - , - . - 46 , - - -
. - . 47, - -, - . 48 % - 57 %. , - - 20 % - 16 %. - - - . - /
-. - , - - . - - - , - .
- - - ( -) -. - - -15. 46.2 %,
14. -15
: . .
: , 2006, , 2006.
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
,
,
; ;
(2003)
(2004)
-15 (2000)
45 , , , . , .
46 .47 Population Innovation Readiness, Special Eurobarometer, European Commission, 2005.
-
43I N N O V AT I O N . B G
-15 25.4 %48. - - . - - - , .. - - . , - , - -, (), , , - - .
-15. - - , - , . , - - - -, -, - . , - , - -15.
- -
. - -, , - 49. - - , -
-15. , , , - - - . , - - , .
15.
: .
: , 2006.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(2004)(2003)
(2004) (2003)
(2004) (2003)
, (2004) (2003)
(2004) (2003)
, (2004) (2003)
(2004) (2003)
; ; (2004) (2003)
16. -15
: . 2001 .
: , 2006.
48 . -.49 2004 .
-
44
- - , - - , - . - - - . - , - . 2006 . - - - . , - - .
- - -. , -15 -, - . - , - - . , - , , - - . -
- - (, , ) . -
-, - . , - - - .
17. , , -15 -8
: , 2006.
18.
: ?. - : 1 (2) (1).
: , 2006 .
2,93,43,02,32,12,1
0
5
10
15
20
25
30
200420032002200120001999
-15
52,6
13,4
61,5
20,3
39,5
55,3
15,5
50,2
14,5
80,6
26,4
44,9
21,1
33,9
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
2004 2006
,
,
-
45I N N OVAT I O N . B G
- - -15 , - - - , - . , - -, - , . - - , - , -, -. - - - - .
- ISO 9001: 2000 ISO 14001, -:1.
- -- - .
2. - - -.
19. -15
: ; , ; 100 %, .
: , 2006 ., , 2001 .
20. -
: , 2006, 2006, -, 2006.
05
1015
2025
3035
40
45
-15 (2000) (2003) (2004)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
-15
(2000)
(2003)
(2004)
(2006)
-
46
21. -10 ISO 9001:2000
: The ISO Survey-2005, ISO Central Secretariat, 2006.
22. -10 ISO 14001
: The ISO Survey-2005, ISO Central Secretariat, 2006.
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
XII.2001 XII.2002 XII.2003 XII.2004 XII.2005
2 220
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
1 600
1 800
2 000
2 200
XII.2001 XII.2002 XII.2003 XII.2004 XII.2005
49
-
47I N N OVAT I O N . B G
- . - , -, , , - , - . -15 - - , - -. - , - - , - . , - , -- , -. - , - . - - - - - , - . - -15
- - , -, - .
-, - , - , -15, - - - . - -
, - , - - - . / - , , - - .
23. , ( -15, )
: ; 100 % - .
: , 2006 ., , 2001 .
(2003)
-15 (2000)
(2004)
0
5
10
15
20
25
30
35
-
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
48
50
( ) - . . .
51
2002 . - () - , - - , - . - -, - , . , 2000 2005 . 5318 2753 -. - , - 2 2,5 . 31.12.2005 . - 2165.
2004 . - , -
( 6 ) -: 785 2001 . 51 2005 . - () -, . -
- , , 52. 2003 . 43,2 % , 2004 . 82,1 %, 2005 88,4 %.
50 . , . .
51 2005 . , . . , .
52 EPO Annual Reports, 2003, 2004 and 2005.
24.
: , 2006.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2000 2001 2002 2003 2004 2005
-
49I N N OVAT I O N . B G
. , - - , -. 2005 . - 187.
- - - () , , - , - . , - , . -, ()53, - , . , - - , - -10, . , , - /. - , - - . - .
- , , - -. , - - . , . - - - . - - - - , . - - - - - ,
54. - - - - .
- 5 18 - , . - - . - , , , , , - , - ( - ). - : 2000 2004 . - 33 666 , 30 %
25. 1 . , (-10) 1995 2003 .
: , 2006.
53 .
54 A Market for Ideas: A Survey of Patents and Technology, The Economist, 2005.
-
50
- - 90 % - . - - , , - - - - - . , 10 , - .
- , -, 70- 80- . , - -10.
55
, , , - . 2006 .
26. 1 . , (-10) 1995 2003 .
: , 2006, , 2006.
2.
1995 9
1996 15
1997 10
1998 15
1999 2
2000 23
2001 10
2002 10
2003 8
2004 74
2005 53
: , 2006.
27. , 1
: , 2006.
0,28
0,52 0,55
1,04 1,065
1,28
0,11
0,28 0,24
0,43 0,38
0,739
0,414
1,44
0,190,26 0,240,2 0,24 0,18
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
-10
55 , .
-
51I N N OVAT I O N . B G
. - , - , -- , - . - , - . - - - - , - , -. 2006 . 4 % , - , - - . - - -. - - .
- -. - ., - - - -
28. , , 2006 . (%)
: , 2006.
3. ,
2004 2006 2004 2006, , -
7,9 4,8 3,7 2,6
,
3,2 4,0 1,1 1,2
,
10,3 9,5 4,2 3,8
0,4 0,6 0,2 0,4
: , 2006.
29.
: , 2006.
2,70 2,60
5,42 5,305,56 5,67
3,72
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
2005
2006
2005
2006
-72005
-72006
2006
-
52
, - , . - - - - ,
-, , . - , - , -
. - , - - .
( ) . - , - . - .
- 1994 . - 2001 . , . - - (1999 2002 .) - . - - 2007 ., .
-
30. () (1988 2003 .)
: , - , . - .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
-
53I N N OVAT I O N . B G
- . - , 90- - - , . 1989 : - 50 %, 50 %. 68 % 1989 . - - - , , - , - - -, , - , - .
2000 2003 . - 100.81 - (107.65). - , .. - - , .
-
.
- .. - - . - - - - , - , - - .
- - ( , ). - - . , - .
- - - , . - :
31. 1 . 2000 2003 .
: , - , . - .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
1136,651119,96
1018,46974,27
933,34800,21796,48
715,28706,79
672,44599,19
573,96525,14
456,43452,78
435,18400,66
394,26328,86
272,23254,91
240,11227,68
175,57165,52160,31
109,95100,8189,33
74,368,31
43,04
0 200 400 600 800 1 000 1 200
-
54
52.2 % . - 36 %. 40 %, - - 2/3 . -, 2004 ., - - -15, - 1/3 . - - 2003 . 26 % . - - .
- - -. - -, - -. , - , - .
32. 1988 2003 . ( %)
: , - , . - . CHI Research, Inc. .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
33. 1988 2003 . ( %)
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
-
55I N N OVAT I O N . B G
- . - -, , - .
- - . - , - ( ) - . - - . , - - - - .
, - , - . - ( ) , - - - -
. - .
2003 . - , 2360 - 0.5 % . - - . - . - -
-. , , - 2001 . - - - .
- - 0.533, .. 1 . (0.495), - - -.
34. 2003 .
: . , . -. 1.00 , - . , - (-) 1.00, , (-), . - 0.10 % . - 2003 .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20
(2003)
(2001)
-
56
- . - - : (0.487), (0.418), - (0.370). - - , -. - . , , , - 45 - -, 7 - -. - . -- .
- 2003 . - 8+2, , -. -, - .
35. ( 1992, 1996, 2001 .)
: - . 1999 . -, , 1999 ., , 1995 1997 . / .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators (2006).
0,06
0,060,06
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004
0,05
36. 1995 2003 .
: - (2003, 2001). - . , - . . 1.00 , . , - (-) 1.00, , (-), . - 0.10 % - . 2003 .; .
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
-
57I N N OVAT I O N . B G
37. -8+2 2003 . ( 8+2 )
: National Science Foundation, Science and Engineering Indicators, 2006.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
% %
-
58
-
59I N N OVAT I O N . B G
- . - , - . , - . - .
- . - - . - , - . , , .
. , . , - - 2007 . -
2.
-
60
. 2 , .
. - - . . 2006 . , , 6 .. 2004 . 7 .. -15 . - - . - - , - . - - .
-
61I N N OVAT I O N . B G
. .
. , 1000 , - 3 %, - - - . - - - - -15. - - . - - , - - - 56. - . 2,9 %, - 0,8 % 0,1 %. 4 %, - 25 %57. -
56 OECD and EBRD (2005), Enterprise policy performance assessment: Bulgaria.
57 .
38. : 1000 , ,
: -15 2003 .; - 2001 .; 2000 2002 .
: (2004), 2005 ., SMEs in Europe 2003, Observatory for European SMEs (2003); (2005).
33,0
42,238,1
42,4 41,836,4
70,1
24,5
78,3
53,5
35,2
66,6 64,4
54,2
37,5
49,1
80,0
30,7 31,727,4
13,7
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
-15
- 200
3 .
- 200
4 .
39. (1996 2004 .)
: , 2005, (2003).
177 063188 592
204 845 210 590224 211 223 418 220 729
240 727 247 127
0
50 000
100 000
150 000
200 000
250 000
300 000
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
-
62
. - - .
-, - , - . -, -, - , - - -15. - - - - , . - - . - - - . - 2006 . - - - . - , - - .
, , - 58.
, - . - - -
40. (1996 2004 .)
: , 2005, (2004).
1996
92,7 %92,8 %92,8 %92,7 %
5,6 %
92,6 %
5,8 %
92,2 %
6,2 %
91,5 %
6,8 %
91,1 %
7,3 %
5,1 % 2,2 %5,2 % 1,9 %
5,4 % 1,8 %
1,7 %
1,6 %
1,7 %1,7 %1,7 %
-
8,5 %1,8 %
89,7 %
2004
41. , , 2006 .
: , , .
: Doing Business in 2006, Removing Obstacles to Growth, World Bank.
58 North, D., D., Smallbone, I. Vickers, (2001), Public Sector Support for Innovating SMEs, Small Business Economics, vol. 16, pp. 303-317.
-
63I N N OVAT I O N . B G
. - . - - , , -, , - . - - . , -
, - . -, , -, , . - - . -
- - - . - . - - - .
. , . .
2006 . , - - - , . , , - 12 .. - -15.
, , 2 .. - - -15.
2006 . - - - . -
( ), 59. - , , , . - - - . - - , - - , , . - - - .
59 , , - , .
-
64
- - , . 6,1 % , 11,3 % 7,1 % - . - , - , , - - - , , - .
2006 . - - - - - - -, - -. , , , , , - - . . , -, - . - , - - , - -, - -. ,
, - - . , , - -
- - .
2006 . - -
42. 2005 . (%)
: , () . - 2004 . .
: , 2006.
60,8
9,814,4
3,1
9,8
63,6
17,4 18,9
3,86,8
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
(73,0; 65,5)
(12,5; 17,2)
(13,8; 12,1)
(3,3; 1,7)
(3,9; 5,2)
43. , (%)
: , 2006.
23,4
23,7
35,1
4,5
6,91,7
5,5
8,61,7
14,9
32,4
35,1
8,14,11,4
6,8
9,5
5,4
05
1015
20
2530
35
40 .
.
. .
.
2004
2006
-
65I N N OVAT I O N . B G
. 2005 . : - , - , ; - - . - , , . - (- ) . - ( ). - - . - , - - 60.
2005 . - - - - . - , - () - . -
- - -, . , - - , - 61.
-, -, , - - /- - - 2005 . 70 %
- , , - , - . - , , , , - , . - ( -, ).
2.
() . , - . , -, ( ), -, - . , - , , , - , , , . , , - , .
: .
60 crowd sourcing open innovation. , . , , . . . & .
61 , 2006 ., 28,6 % , .
-
66
44. , (%)
: , 2006.
-
48,1
29,9
34,4
25,111,3
7,96,97,2
5,2
41,2
15,5
9,6
0,0
24,235,2
35,73,1
4,4
14,5
4,03,5
48,9
22,9
4,00,9
46,3
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
,
,
,
2004
2006
-
67I N N OVAT I O N . B G
( ) , / . - () . , - , . - , . , - - , . - .
. (0,51 % ), , . -, . - , .
. , - 4 - -15 . - -
3.
-
68
. . -, - . -15 1/5 . - , . , 2 3 .
-. -. () - 8 40 % -, -8, - 3 - . - - - , , - . , - . - .
. - - 2006 ., , - . - . - . - - - . . 2-3 , ( , ) - 2007 2008 .
-
69I N N OVAT I O N . B G
, . , , , .
20 30 . . - , 0,5 % . - 4 - -25 0,3 .. - - 2004 . - 1,15 % 2013 . - - . 2005 . - 40 60 . ., , 0,2 .. 2006 . , - - .
2007 . - - : 1) ; 2)
, - 62 3) - - . 2002 2004 . , - -10 , -
. - , , - .
- . , -. -15, - , o . - - 10 % - - . - ( 60 %)
45. , %
: 2005 . - ().
: , 2006.
0,62
1,85
0,52
1,83
0,51
1,83
0,57
1,84
0,57
1,90
0,52
0,79
1,94
0,47
0,80
1,98
0,49
0,79
1,98
0,50
0,80
1,97
0,51
0,81
1,95
0,50
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
-10 -25 -15
62 2006 . 27 % 2007 ., Innovation 2006, Boston Consulting Group, 2006.
-
70
a -, -.
63 - - - 64. , - (, , - .) - (). 2005 . - 2 % - , - . , - - - , . -. 1999 . 2002 . ( - ) - -- . 2005 2007 . - - ( 12 16 . .) - (
6 13 . .), - , ,
12 13 % - . , - 20 % 2007 . - , - ,
46.
: , 2004.
186231
282321
363410
461516
579647
7220,54 %
0,64 %
0,74 %0,80 %
0,85 %0,90 %
0,95 %1,00 %
1,05 %1,10 %
1,15 %
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
. .
0,00 %
0,20 %
0,40 %
0,60 %
0,80 %
1,00 %
1,20 %
1,40 %
(. .) (% )
47.
: 46 47 2003 2005 , , .
: , 2006, , 2006.
5 9 89128 134 139 139 158
173 194 208
0,62
0,52 0,510,57 0,57
0,520,47 0,49 0,50
0,51 0,50
0
100
200
300
400
500
600
700
800
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
.
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
%
(. .) (% )
63 . , ( 4 %), 10 . (. ), , - ( , ), - , , .
64 - . , .
-
71I N N OVAT I O N . B G
- - - - . . - 2007 . - .
- - . - , --. . - 2005 2006 . - . - - - - , . - - .
- - . - . - - . . -
, , - 2002 . , - - , .
48.
: , 2006; , 2006.
49.
: , 2006; , 2006.
0,2 %
20,0 %
70,1 %
9,7 %
0,3 %
23,6 %
67,0 %
9,2 %
1,0 %
64,6 %
12,5 %
21,9 %
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
(2003)
(2004)
(-15)
"
"
"
"
26,8 %
66,9 %
6,3 %
28,2 %
65,8 %
6,0 %
54,6 %
34,7 %
10,7 %
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
(2003) (2004) (-15, 2003)
, ,
"
"
-
72
50.
: -, 2006.
89 731 86 527 91 100112 733 118 085
129 819 133 800
167 100188 200
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
160 000
180 000
200 000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
51. (1995 2004 .)
: , 2006.
4,6 %
95,4 %
6,4 %
93,6 %
4,1 %
95,9 %
4,6 %
95,4 %
10,3 %
89,7 %
0 %
20 %
40 %
60 %
80 %
100 %
1995 2001 2002 2003 2004
52. (1995 2004 .)
: , 2006.
0,25
0,55
0,20
0,30
0,51
0,19
0,29
0,50
0,21
0,38
0,47
0,16
0,33
0,50
0,17
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
1995 2001 2002 2003 2004
-
73I N N OVAT I O N . B G
3. - :
, - . , . , , - . -, 1990 . :
, - ;
; , ; ; ,
, .;
. 2006 . 15 . . , 8 2004 . - (). :
( 500 000 . 3 , 25 50 %);
-/ ( 50 % , 50 000 . 1 ).
2006 . 8 . .
: 2005, (2006), Report of an International Review Panel of the National Science Fund of Bulgaria (2006); .
53.
: , 2006.
0
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
120 000
140 000
160 000
180 000
200 000
.
.
2000 2001 2002 2003 2004
-
74
54. (1999 2005 .)
: , 2006.
0
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
, , , , ,
. ( , ) , . .
. - - - , . - - . () - 65. , - , - - - - . - , - - , - 66. - -
, - .
- , - - - . -- - (35 % 67), -
- . 80 % - . - - . - 2 % , - - - .
- 2003 2005 . - 12 % , 2006 2007 . - 2006 . , , 69 % 2005 ., - -
65 . M. Neuhaus (2005), V. N. Balasubramanyam (1996), R. Narula (2004) .
66 , (), - .
67 2005 . , .
-
75I N N OVAT I O N . B G
, -. , - 2006 ., (38 %) - (19 %). , , - . , - , - - .
, 2001 2002 . . - - - () . - - - . - , - . - - - -10, - . , ,
- , .
, 1995 2005 . - - - , . -
56 % 2003 2005 . - - .
55. (1999 2005 .)
: , 2006.
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
, , , , ,
56. , (1995 2004 .)
: , 2006.
11 1362 66
102 125 102 115
268320
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
1 600
1 800
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
-15-10
-
76
68 . 2004 . , , 7.5 %, - 20.4 % (, 2006).
, , - -. - - -, .
- . - - , - . 2004 2005 . - - - 28 %. - 27.6 % 2005 . , - , -, ( 9.5 % 2005 .) - ( 8.3 %). - , , 2006 . - , - -.
- - , - , - -, 68.
- . -
- -, - , - .
57. , (1995 2004 .)
: , 2006.
54 67 130197
298 282 347469
649
973
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
3 500
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
-10
58.
: , 2006, , 2006.
3,06,0
10,013,0
20,018,0
20,023,0
29,0
37,8
34,3
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
-15
-8
-
77I N N OVAT I O N . B G
, - - .
- - - - , - - . - - , 36 % 2005 . 43 % . - 2006 . - 69 - 70.
59. -
: , 2006.
- 15
- 8
58
44
32
42
51
33 32
54
68
35
0
10
20
30
40
50
60
70
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
69 - . 70 . 4.
60. (1999 2005 .)
: .
5 140
14 668
1 407.2
4 033.5
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
16 000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
,
-
78
,
, / . , , .
- - . 2006 . 3/4 - - 71. - , . - - - - - . - 2005 2006 . - . , . , - - .
- . -
- , . - - 450 % - 2000 2005 . 2006 . 9.1 . . , - 5.4 % 1999 . 20 % 2005 .
- , - () -. 5 - , - , 13.4 % 1999 2003 . 28.5 % 2005 . (31.1 % 2006 .). - - (-15),
71 , , .
61. 2006 .
: , .
: , 2006.
76,7 %
12,8 %
0,0 %
0,4 %
0,4 %
1,3 %
0,9 %
1,3 %
1,8 %
2,2 % ce o
-
2,2 %
-
79I N N OVAT I O N . B G
. - - - , - , .
- , - -, . - - - . - , , - 9 % 1999 . 35 % 2005 . (39 % 2006 .). - , - - - - .
- - -. - , - 2006 ., - - , -, .
- . 72 . - 14 % .
, , , . -, - , , .
62.
: , , , / .
: , 2006.
50,9
20,5
1,2 2,3 1,6
10,6
1,2 1,77,3
1,9 0,9
47,7
27,0
0,6 1,6 0,9
7,8
0,94,4 6,8
1,6 0,60,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
2004 2006
72 , 550 ( 140 ), 2006.
63. (1999 2006 .)
: , 2006.
0
1 000 000
2 000 000
3 000 000
4 000 000
5 000 000
6 000 000
7 000 000
8 000 000
9 000 000
01'99 01'00 01'01 01'02 01'03 01'04 01'05 01'06 07'06
5 1 5 1
. .
-
80
- - - - 2007 .
- - - . - -, - . , SOFIX, -- .
64. (1999 2006 .)
: , 2006.
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006:H1
65. (2001 2006 .)
: , 2006.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
2001:I 2001:IV 2002:III 2003:II 2004:I 2004:IV 2005:III 2006:II
Sofia Stock Exchange Index (SOFIX) STOXX Broad (Europe)EURONEXT Prague Stock Exchange 50 IndexAthens Stock Exchange general index Budapest Stock indexBucharest Exchange Trading Index (composite) Dow Jones Industrial Average (US)
2001=100
-
81I N N OVAT I O N . B G
4. ,
, - . - , 332 , 268 , 31,2 . . - 407 317 39.8 . .
- , , . - . , 3027 , 1005, 597 - 655.
: CORDIS, .
-
82
-
83I N N OVAT I O N . B G
- ( ) , - . , -, - . - - - . , , , , - , . - .
- , , . . 2002 2005 . . -10 -25. , . . ( 35 %) . ,
4.
-
84
( 30 % ). , -10 , . -, -10, - , -10 -15.
, . - -10 -15, . , , , . , , 9 -, -15.
-
85I N N OVAT I O N . B G
,
/ . , , , .
2005 . - - - 2000 . 73. 29 34 . - -10 -15. , 5- - 29 34 ., -10 2001 . - - . - . - . - , , - , - - - .
. 1994 2004 . - , , 22 %. 2002 . -, 73 -
.
66.
: , 2006.
236274 285
319 350376 385
401 392
528
399
0
100
200
300
400
500
600
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
67. 1000 25 29 .
: , 2006.
0,3 0,3 0,3
0,4
0,3
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
2000 2001 2002 2003 2004
-15-25-10
- 90- - - , -
-
86
. - - . 35 % -25 37 % -15. - - 37 % 2004 . - , , .
- - . - , 4 , - . 2002 2004 . -- ( 30 %) - . - - - - - - . 2004 . - (66,4 %). - 19,4 % 13,8 % - . -25 - , .. - .
31 % . - . - - , -, - 2007 ., -
, -.
, , - - - - - - -. 2000 2005 . - - -
68. , , 1000
: , , 2006.
69. , ,
: .
: , 2006.
8,6 8,9
6,2 6,35,5 5,2 5,1
8,4
13,9
5,2 5,3 5,4
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2001 -10()
2001 -15
2002 2003 2004
53,7
14,3
31,0
1,0
56,2
13,2
29,5
1,1
26,2
26,1
47,4
0,3
11,1
69,8
19,0
0,1
13,8
66,4
19,4
0,4
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
-25 -15 -10 (2002)
(2004)
-
87I N N OVAT I O N . B G
0,45 % , - -10. - -15. - - , - -, - - 74. - -, -.
- - , - . 2,51 % 2, 87 % - 2005 . - -10. - - - . , ( , - ) . , - - . - - -
- . 1999 2002 . - 40 %,
89 % -25. - 1/3, - .
70. (% )
: : ( NACE 35.3); (24.4); (30); - (32); (33).
: , 2006.
71. (% )
: : (NACE 64); (72); - () (73).
: , 2006.
1,34 1,39
1,31
1,25
1,15
1,11
1,35 1,39
1,30
1,23
1,16
1,11
1,31
1,50
1,52
1,40
1,08 1,13
0,57 0,550,48 0,48 0,44 0,45
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
2000 2001 2002 2003 2004 2005
-25 -15 -10
3,33 3,54
3,46
3,42
3,31
3,35
3,39 3,61
3,56
3,47
3,46
3,49
2,86 2,96
2,78
2,79
2,45 2,52
2,51 2,71
2,66
2,69 2,74 2,87
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
2000 2001 2002 2003 2004 2005
-25 -15 -10
74 Cookson, C., US Widens Gap with Europe on R & D, Financial Times Europe, October 30, 2006; Ewing, J., G. Edmonson, Europes Powerhouse: How the Young Knowledge Workers of Central Europe are Pushing the Region to a New Level, BusinessWeek, December 12/19, 2005; The Brain Business: How Europe Uses and Abuses its Brain Power, The Economist, October 12, 2006; The R & D Scoreboard 2006, The Top 800 UK and 1 250 Global Companies by R & D Investment, Department of Trade and Industry, UK, 2006.
-
88
, 75
, , ( ) . . , .
- - , . - - . 2005 . - - 25 59 17,6 %. - 8,1 % 4,0 % , - (-25 4,6 %, -15 4,7 %).
2005 . - - 20 24 76,5 %. 10 .. - -8, -
- . - -, .76: 2003 . - 1995 . , - TIMSS.77 , -
- - 10 15 , - .
- - 25 64 . 22 %, - -25. - 5 3 % , -
75 - . - - .
76 .: - , - , 2005.
77 International Association for the Evaluation of the Educational Achievement (IEA), Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS), 2003.
72. 20 24 . 2005 . ( 2000 .)
: , 2006.
75,2
76,0
76,8
76,9
81,8
80,9
83,3
85,2
90,0
89,7
90,3
91,5
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
(99,21)
'04 (101.47)
'05 (102,54)
-25 (100,79)
(106,51)
(96,77)
(99,64)
(109,37)
(102,51)
(103,10)
(99,12)
(96,83)
-
89I N N OVAT I O N . B G
-10. - , - , , - 90- . - 78 -, . - 79 . , - -, , -. - - - 2005 2006 . - . - . - .
- - . - - - 6-7 .. 5 , -
-10 - -15. - - -10, - - - . -
-10 . . 2007, -10 --, - . - - - .
73. 25 64 (2004 .)
: 2003 .
: (European Innovation Scoreboard), 2005.
74.
: , 2006.
34
30
33
28 29 28 2826
2425
22 2321
1213
31 30
2220 19
17 16
12 13
11
0
5
10
15
20
25
30
35
40
FI BE
DK SE UK IE
NL* ES FR DE
EU-25
LU EL IT PT EE CY
BG LV SI
HU PL CZ
SK RO
3,23,1
2,9 2,9 2,9
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
%
2000 2001 2002 2003 2004
-25
-15
-10
78 Friedman, Th., The World is Flat, d. Ferrar, Straus and Giroux, New York, 2005.
79 . The World Bank, Country Partnership Strategy for the Republic of Bulgaria, May 26, 2006.
-
90
- , , - . - . - - 11 % 25 64 . . - 1 %, - - - . - - , - , - .
24,8 24,722,9 23,6
24,4
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
%
2000 2001 2002 2003 2004
-25
-15
-10
75. 20 24 .
: , 2006.
76. 20 29 .
: , 2006.
0
2
4
6
8
10
12
14
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
-25
-15
-10
-
91I N N OVAT I O N . B G
77.
: , 2006.
78. -
: - : , -, , , -.
: , 2006.
0
5
10
15
20
25
30
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
%
-25
-15
-10
0
5
10
15
20
25
30
2000 2001 2002 2003 2004
-25
-10
-
92
79. 25 64 .,
: , 2006.
7,8 7,9
9,29,9
11,0
1,4 1,3 1,4 1,3 1,1
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
2001 2002 2003 2004 2005
-25
-
93I N N OVAT I O N . B G
, () - , , , . - - , , - . ( -, , , - ) , , - . ( -) ( ) - .
80 - , - , - . -
5.
80 . - 2006, , 2006.
-
94
- . 2007 . - .
. , (60 % ), - (10 %). - , . 2007 . 90 % - , - .
. 2006 . 1/5 . 50 % - 10 2007 2008 . - , - , . .
-
95I N N OVAT I O N . B G
. , , . .
2006 . 10 -. 28 % 10 , - , , - - - , - -. - - -, - . -- -- . - , , , .
, - , 6 % - ( 2000 2005 .), - 30 % 2006 . 60 % - - - , , 10 % -
, -. - 81 . - - -- - 82. -
, - , .
93,5 % - , 2,6 % 83. 15 % - 7 % -.
81 . - .
82 2010: . , ., 2005.
83 , . : , . 2006.
80. , (% )
: , 2006.
0
20
40
60
80
100
, ,
( )
EU25 BG IE HU FI
-
96
- , - , -. , - , -- ( 0.2) - , ( 0.15). -/ - -, - 84.
, - 2000 ., . , - , - ( ). - 2007 . - 85 90 % - 90 % -. 2006 . 70 82 % 78 % -, 21 30 % .
, , - - . 2 % , - 11 %, , -, .
, -- ( - ) -
, -. (- ).
84 Casadesus-Masanell, R., and . Ghemawat, Dynamic Mixed Duopoly: a Model Motivated by Linux vs. Windows, 2003.
85 .
81.
: - 2006, .
9,50 %
5,30 %
30,00 %
0,50 % 5,00 %
23,00 %
53 %
40,00 %
79,80 %
86 %
83,50 %
18,07 %
19,70 %
19,50 %
20,63 %
19,50 %
26,50 %
0 %
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
4.
18 % 0,18
63 % 0,14
35 % 0,17
4 % 0,25
ERP 1 % 0,49
8 % 0,24
0,11
: , 2006.
-
97I N N OVAT I O N . B G
, . - - - .
, - . 2006 . 21 % 86 ,
2,5 % , 87 - 2006 . 88.
-
- - - - (2:1 2006 ., 1:2 2002 . 100 % - ).
32 % -, 44 %89 - , . - - . - 2003 . - .com 56 % - , .bg 35 %.
, - - 2002 . 2-3 - - - . - . 43,4 % - . - - .
, -
82.
: - 2006, .
82 %
75 %
12 %
37,90 %
70 %66,50 %
61,10 %
61,8 %58,30 %
55,50 %
0,00 %
10,00 %
20,00 %
30,00 %
40,00 %
50,00 %
60,00 %
70,00 %
80,00 %
90,00 %
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
86 - 2006 . ( ) 1004 , 2000 .
87 ( Google) .
88 . 89 , 2006.
-
98
. 2007 2008 . - 50 % 10 - . - , - , 90. - , - - , - (. ).
- -, - - - . 17 % ( 10 ) 11 %. - - - -