ԱՀԿ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳՐԵՐԻ ԿԻՐԱՌԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԱՆԿՅՈՒՆԻՑ ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ

ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

ԵՐԵՎԱՆ - 2008

2 ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳԻՐ ԵՎ ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1. ՀԻՄ ՆԱԽՆԴ ՐԻ ՍԱՀ ՄԱ ՆՈՒՄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2. ՆՊԱ ՏԱ ԿԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

3. ՕԲՅԵԿ ՏԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

4. Ա ՌԱՐ ԿԱՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

5. ԽՆ ԴԻՐ ՆԵ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

6. ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ ՄԵ ԹՈ ԴԱ ԲԱ ՆՈՒ ԹՅՈՒ ՆԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

6.1 ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ ՄԵ ԹՈ ԴԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

6.2 ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ ՏԵ ՍԱ ԿԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

6.3 ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ Ը ՆՏ ՐԱՆ ՔԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

6.4 ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ ՎԱՅ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

6.5 ԳՆԱ ՀԱՏ ՄԱՆ ՓՈՒ ԼԵ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

6.6 ՏԵ ՂԵ ԿԱՏ ՎՈՒ ԹՅԱՆ ՀԱ ՎԱՔ ՄԱՆ ԳՈՐ ԾԻ ՔԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

6.7 ՏԵ ՂԵ ԿԱՏ ՎՈՒ ԹՅԱՆ ՀԱ ՎԱՔ ՄԱՆ ԳՈՐ ԾԸՆ ԹԱ ՑԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

6.8 ԿՈ ԴԱ ՎՈ ՐՈՒՄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

6.9 ՄՈՒՏ ՔԱԳ ՐՈՒՄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1. ՀԵ ՏԱ ԶՈ ՏՈՒ ԹՅԱՆ Ը ՆՏ ՐԱՆ ՔԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2. Ա ՀԿ ՇԱ ՀԱԳՐ ԳԻՌ ԿՈՂ ՄԵ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3. Ա ՀԿ ՆԿԱՏ ՄԱՄԲ ՎԵ ՐԱ ԲԵՐ ՄՈՒՆ ՔԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

4. ՏԵ ՂԵ ԿԱՑ ՎԱ ԾՈՒ ԹՅՈՒ ՆԸ Ա ՀԿ ԳՈՐ ԾՈՒ ՆԵ ՈՒ ԹՅՈՒ ՆԻՑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

5. Ա ՀԿ-Ն ՀՀ ՊԵ ՏԱ ԿԱՆ ՄԱՐ ՄԻՆ ՆԵ ՐԻ ԶԲԱՂ ՎԱ ԾՈՒ ԹՅԱՆ ԱՍ ՏԻ ՃԱ ՆԱ ԿԱՐ ԳՈՒ ԹՅԱՆ ՄԵՋ . . 23

6. Ա ՀԿ ՀԱ ՄԱ ՁԱՅ ՆԱԳ ՐԵ ՐԻ Ի ՄԱ ՑՈՒ ԹՅՈՒՆ ԵՒ ՏԵ ՂԵ ԿԱՏ ՎՈՒ ԹՅԱՆ ԱՂ ԲՅՈՒՐ ՆԵՐ . . . . . . . . . . 25

7. ՏԵ ՂԵ ԿԱՏ ՎՈՒ ԹՅԱՆ ՍՏԱՑ ՄԱՆ ԳՈՐ ԾԸՆ ԹԱՑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

8. Ա ՀԿ ԾԳ ՀԵՏ ՀԱ ՄԱ ԳՈՐ ԾԱԿ ՑՈՒ ԹՅԱՆ ԴԺ ՎԱ ՐՈՒ ԹՅՈՒՆ ՆԵ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

9. Ա ԿՆ ԿԱ ԼԻՔ ՆԵ ՐԸ Ա ՀԿ-Ի Ց . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

10. ՊԱՏ ԿԵ ՐԱ ՑՈՒՄ ՆԵՐ ԱՆ ՀՐԱ ԺԵՇՏ ԲԱ ՐԵ ՓՈ ԽՈՒՄ ՆԵ ՐԻ ՄԱ ՍԻՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

11. Ա ՆՁ ՆԱ ԿԱԶ ՄԻ ՆԵ ՐՈՒ ԺԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

ԱՀԿ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳՐԵՐԻ ԿԻՐԱՌԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԱՆԿՅՈՒՆԻՑ ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

ՆԱ ԽԱ ԲԱՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

1. Ա ՀԿ-Ի ՆԿԱՏ ՄԱՄԲ ՎԵ ՐԱ ԲԵՐ ՄՈՒՆ ՔԸ ՀՀ ՊԵ ՏԱ ԿԱՆ ՄԱՐ ՄԻՆ ՆԵ ՐՈՒՄ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

2. ՀՀ-Ո ՒՄ Ա ՀԿ ԳՈՐ ԾԱՌ ՆՈՒ ԹՅԱ ՆԸ ԽՈ ՉԸՆ ԴՈ ՏՈՂ ԳՈՐ ԾՈՆ ՆԵ ՐԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2.1 ՀԱ ՄԱ ԿԱՐ ԳԱՅԻՆ ԳՈՐ ԾՈՆ ՆԵՐ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2.1.1 ՏԵ ՂԵ ԿԱՑ ՎԱ ԾՈՒ ԹՅՈՒ ՆԸ Ա ՀԿ ԳՈՐ ԾԱՌ ՆՈՒ ԹՅԱՆ ԲՆՈՒՅ ԹԻՑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2.1.2 ՏԵ ՂԵ ԿԱՑ ՎԱ ԾՈՒ ԹՅՈՒ ՆԸ Ա ՀԿ ՀԱ ՄԱ ՁԱՅ ՆԱԳ ՐԵ ՐԻՑ ԵՎ ՀՀ ԱՆ ԴԱ ՄԱԿ ՑԱՅԻՆՓԱՍ ՏԱԹՂ ԹԵ ՐԻՑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

2.1.3 ՏԵ ՂԵ ԿԱՑ ՎԱ ԾՈՒ ԹՅՈՒ ՆԸ Ա ՀԿ ԾԱ ՆՈՒՑ ՄԱՆ ՊԱ ՀԱՆՋ ՆԵ ՐԻՑ ԵՎ ԸՆ ԹԱ ՑԱ ԿԱՐ ԳԵ ՐԻՑ . 44

2.1.4 ՏԵ ՂԵ ԿԱՏ ՎՈՒ ԹՅԱՆ ՍՏԱՑ ՄԱՆ ԳՈՐ ԾԸՆ ԹԱ ՑԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

2.1.5 ՀՀ ՊԵ ՏԱ ԿԱՆ ՄԱՐ ՄԻՆ ՆԵ ՐԻ ԿԱԴ ՐԱՅԻՆ ԿԱ ՊԻ ՏԱ ԼԸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

3ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

2.1.6 ԿԱԶ ՄԱ ԿԵՐ ՊՈՒՄ ԵՎ ՎԱՐ ՉԱ ՐԱ ՐՈՒ ԹՅՈՒՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

2.2 ԱՐ ՏԱ ՀԱ ՄԱ ԿԱՐ ԳԱՅԻՆ ԳՈՐ ԾՈՆ ՆԵՐ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

ԵԶ ՐԱ ԿԱ ՑՈՒ ԹՅՈՒՆ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Ա ՌԱ ՋԱՐԿ ՆԵՐ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

4 ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԵ ՐԱ ԾՈՒ ԹՅՈՒՆ

Սույն փաս տաթղ թում ներ կա յաց ված է «Առևտ րի հա մաշ խար հային կազ մա կեր պու թյան հե տան դա-

մակ ցային պար տա վո րու թյուն նե րի ի րա կա նաց ման 2008թ ծրագ րի» շր ջա նակ նե րում ան ցկաց ված

Ա ռևտ րի հա մաշ խար հային կազ մա կեր պու թյան (Ա ՀԿ) հա մա ձայ նագ րե րի կի րա ռե լի ու թյան տե սան-

կյու նից ՀՀ ի նս տի տու ցի ո նալ հա մա կար գի ու սում նա սի րու թյու նը։

Ու սում նա սի րու թյան մեջ նե րառ վել են ՀՀ պե տա կան կա ռա վար ման մար մին նե րի կող մից ի րենց գոր-

ծու նե ու թյան ըն թաց քում Ա ՀԿ հա մա ձայ նագ րե րով ա ռաջ նորդ վե լու, Ա ՀԿ հա մա ձայ նագ րե րի հիմ նադ-

րույթ նե րի և գործ նա կան կի րառ ման հա մա պա տաս խա նու թյան գնա հա տում, թե րու թյուն նե րի վեր-

հա նում և ներ կա յա ցում հա մա պա տաս խան մար մին նե րին։

Վե րոն շյալ նպա տակ ներն ի րա կա նաց նե լու հա մար Գլո բալ Էս Փի Սի-ն ան ցկաց րել է սո ցի ո լո գի ա կան

հե տա զո տու թյուն։

Հե տա զո տու թյու նը ներ կա յաց ված է ե րեք` տրա մա բա նո րեն մի մյանց հա ջոր դող մա սե րից.

1. Հե տա զո տու թյան մե թո դա բա նու թյան նկա րագ րու թյուն և հիմ նա վո րում

2. Հե տա զո տու թյան տվյալ նե րի ա ռաջ նային վեր լու ծու թյուն

3. Հե տա զո տու թյան վերջ նա կան ար դյունք նե րի և ա ռա ջարկ նե րի ներ կա յա ցում

Ա ռա ջին մա սում ներ կա յաց ված է հե տա զո տու թյան մե թո դա բա նու թյու նը և տե սա կան-բո վան դա կային

հիմ քե րը։ Այս տեղ հիմ նա վոր վում է տվյալ ու սում նա սի րու թյան հա մար սո ցի ո լո գի ա կան գոր ծի քա շա րի

կի րա ռե լի ու թյու նը, ներ կա յաց վում հե տա զո տու թյան հիմ նախնդ րի բո լոր աս պեկտ նե րը, ո ւղ ղու թյուն-

նե րը և սահ ման նե րը, ա ռանձ նաց վում է հե տա զո տու թյան նպա տա կը, այ նու հետև` խն դիր նե րը, ո րոնք

ի րեն ցից ներ կա յաց նում են նպա տա կի բաղ կա ցու ցիչ ներ։ Այս մա սում սահ ման վել են հե տա զո տու թյան

օբյեկտն ու ա ռար կան, այ նու հետև ներ կա յաց վել` հե տա զո տու թյան մե թո դի ը նտ րու թյունն ու դրա

հիմ նա վո րու մը, ին ֆոր մա ցի այի հա վաք ման գոր ծի քը և կա ռուց ված քը, հե տա զո տու թյան ը նտ րան քը,

դաշ տային աշ խա տանք նե րի կազ մա կերպ ման գոր ծըն թա ցը։

Փաս տաթղ թի ե րկ րորդ մա սը ներ կա յաց նում է հե տա զո տու թյան տվյալ նե րի ա ռաջ նային վեր լու ծու-

թյու նը, որ տեղ ոչ ը նդ հան րաց ված տես քով ամ բող ջու թյամբ ներ կա յաց ված են հար ցա թեր թե րում ամ-

րագր ված տվյալ նե րը։ Այս մա սում կա րե լի է տես նել, թե սե ռա տա րի քային, կր թա կան, մաս նա գի տա-

կան, ը ստ պաշ տոն նե րի ի նչ պի սի հա մա մաս նու թյամբ են բաշխ վել հարց վող նե րը, ի նչ պես նաև` թե որ

հար ցին քա նի հարց վող ի նչ պես է պա տաս խա նել, առ հա սա րակ ի նչ պի սի պա տաս խան ներ են տր վել

բաց և կի սա փակ հար ցե րին։ Այլ կերպ ա սած, այս հատ վա ծում նկա րագր վում է հարց ման ար դյուն-

քում ձևա վոր ված տվյալ նե րի բա զան։

Փաս տաթղ թի եր րորդ մա սը կա ռուց ված է նա խոր դի հի ման վրա և ներ կա յաց նում է հե տա զո տու-թյան

ո ղջ վեր լու ծա կան նյու թը, մաս նա վո րա պես` հար ցե րի հա մե մա տա կան վեր լու ծու թյուն, տար բեր եր-

ևույթ նե րի միջև փոխ կապ վա ծու թյուն նե րի բա ցա հայ տում և բա ցատ րու թյուն, ՀՀ Ա ՀԿ ի նս տի տու ցի ո-

նալ հա մա կար գում ներ քին օ րի նա չա փու թյուն նե րի, այդ թվում` թե րա ցում նե րի ու հա կա սու թյուն նե րի

վեր հա նում։

5ՀՀ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Այս մա սում ման րա մաս նո րեն ներ կա յաց ված են ՀՀ Ա ՀԿ ի նս տի տու ցի ո նալ հա մա կար գի վրա ներ գոր-

ծող տար բեր օ ղակ նե րից ե կող ազ դակ նե րը.

� ՀՀ Ա ՀԿ ի նս տի տու ցի ո նալ հա մա կար գից ան կախ գոր ծոն ներ

� ՀՀ Ա ՀԿ ի նս տի տու ցի ո նալ հա մա կար գում կա ռուց ված քային և վար չա րա րա կան սահ մա նա-

փա կում ներ

� ՀՀ Ա ՀԿ ի նս տի տու ցի ո նալ հա մա կար գը սպա սար կող մարդ կային ռե սուրս ներ.

Ամ փո փե լով վեր լու ծա կան աշ խա տանք նե րը` տր վում են նաև հե տա զո տու թյան ար դյուն քում ար ված

եզ րա կա ցու թյուն ներն ու թե րա ցում նե րի հաղ թա հար ման ա ռա ջարկ նե րը։

­Հե­տա­զո­տու­թյունն­ամ­բող­ջո­վին­ձեռք­բե­րե­լու­հա­մար­կա­րող­եք­զան­գա­հա­րել­520851­հե­ռա­խո­

սա­հա­մա­րով։

To­get­the­whole­research­you­can­call­520851.

Для­получения­исследования­можете­обращаться­по­телефону­520851.