interna 2014 zatrucia alkoholami

lek. med. Tomasz Kłopotowski

INTERNA 2014Zatrucia alkoholami

Alkohole

związki organiczne zawierające jedną

lub więcej grup hydroksylowych – OH

połączonych z atomem węgla w hybrydyzacji sp3

Toksykologia alkoholi

C1 - C3 ciecze rozpuszczalne w wodzie

C4 – C11 ciecze oleiste

powyżej C11 ciała stałe


Alkohol Toksyczność metylowy CH3–OH 0,8x

etylowy C2H5–OH 1,0x

izopropylowy (CH3)2–CH-OH 2,0x

n-propylowy CH3-(CH2)2-OH 2,5x

izobutylowy (CH3)2-CH-CH2-OH 5,5x

n-butylowy CH3-(CH2)3-OH 16,5x

izoamylowy (CH3)2-CH-(CH2)3-OH 19,2x

n-amylowy CH3-(CH2)4-OH 33,2x


Alkohol etylowy – etanol – C2H5- OH

Etanol jest bezbarwną, wodnista cieczą o charakterystycznym zapachu i ostrym,

palącym smaku

Alkohol etylowy - etanol

Zastosowanie napój spożywczy – używka – za napój alkoholowy uznaje się napój

przygotowany do spożycia zawierający powyżej 1,5% etanolu

- wyroby spirytusowe – powyżej 35%,

- wina – około 11 – 12%

- piwa – około 5%; w syntezie związków chemicznych; jako rozpuszczalnik farb i lakierów; jako środek odkażający; jako odczynnik chemiczny; w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym.


Kinetyka:bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego –

poprzez błonę śluzową jamy ustnej, żołądka i górnego odcinka przewodu pokarmowego – 50% wchłania się w ciągu 15 minut – większość w ciągu 60 minut od spożycia;

wchłania się poprzez skórę, drogi oddechowe; szczytowe stężenie we krwi po 1 – 3 godzinach od

spożycia


Metabolizm:

80 – 90% metalizowanego jest w wątrobie z szybkością 100-125mg/kg m.c./godz

W przemianach biorą udział:

1a.dehydrogenazy alkoholowe (ADH);

1b. MEOS – mikrosomalny układ utleniania alkoholu etylowego;

1c. katalaza


etanol aldehyd octowy kwas octowy

2. dehydrogenaza aldehydowa

aldehyd octowy kwas octowy

3.utlenianie pozawątrobowe

kwas octowy H2O i CO2


Metabolizm:2 – 10 % wydalane jest w postaci niezmienionejkilka procent wydalane jest z powietrzem wydechowym

Toksyczność: W stężonym roztworze działanie miejscowo drażniące OUN – działanie depresyjne prawdopodobnie przez układ

GABA-ergiczny Hipoglikemia wskutek hamowania glukoneogenezy w

wątrobie


Dawka toksyczna:

70 – 100 ml (1-1,5ml/kg m.c.)

czystego alkoholu

Dawka śmiertelna:

5 – 8g / kg m.c.

dla dzieci – 3g / kg m.c.


Okresy zatrucia w przebiegu zatrucia etanolem:

okres pobudzenia

okres senności

okres śpiączki


0,1‰-0,5‰ – pierwsze zaburzenia zachowania, objawy niespecyficzne;

0,5‰-1,0‰ – osłabienie ostrości wzroku i adaptacji do ciemności; polepszenie samopoczucia z osłabieniem krytycyzmu;

1,0‰-1,5‰ – euforia, wydłużenie czasu reakcji – częste wypadki komunikacyjne; zniesienie czynności hamujących kory mózgu; nadmierna pewność siebie; skłonność do awantur i kłótni


1,5 ‰-2,0 ‰ – brak krytycyzmu, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej;

2,0 ‰-2,5 ‰ – stan upojenia ze znacznymi zaburzeniami równowagi;

2,5 ‰-3,0 ‰ – silne zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, zamroczenie alkoholowe;

3,0 ‰-3,5 ‰ – ciężkie zatrucie ze śpiączką, zaburzeniami krążeniowo – oddechowymi, drgawkami;

stężenia powyżej 3,5 ‰ uznawane są za śmiertelne


Badania dodatkowe: etanol we krwi, gazometria (niewydolność oddechowa ?), glikemia, diastazy, próby wątrobowe i nerkowe, morfologia.


etanol endogenny – do 0,05‰ we krwi

stan po użyciu alkoholu – 0,2 ‰ do 0,5 ‰ we krwi

- 0,1 do 0,25g/dm3 w powietrzu

stan nietrzeźwości – powyżej 0,5 ‰

- powyżej 0,25g/dm3 w powietrzu


Leczenie: zabezpieczenie podstawowych czynności życiowych; płukanie żołądka do 1 godziny od zatrucia (przy spożyciu

dawki niebezpiecznej); postępowanie zgodnie z zasadami intensywnej terapii; diureza osmotyczna w oparciu o hipertoniczne roztwory

glukozy; wyrównywanie zaburzeń gospodarki kwasowo – zasadowej;


Leczenie: Nalokson – Narcan; HD – przy stężeniach powyżej 5‰ + stan chorego; W okresie pobudzenia psychoruchowego – leki sedatywne; W razie wystąpienia objawów abstynenckich z majaczeniem

drżennym – Heminevrin, witaminy z grupy B1, B2, B6, PP.


Alkohol metylowy – metanol spirytus drzewny – karbinol – CH3-OH

Postać:

bezbarwna, łatwopalna ciecz o zapachu etanolu

Zastosowanie: środek zapobiegający zamarzaniu; rozpuszczalnik farb, lakierów, politury; donor grup metylowych – CH3;

środek w płynach do szyb; dodatek do benzyny

Alkohol metylowy

Kinetyka:bardzo szybko wchłania się z przewodu

pokarmowego, oraz przez skórę i drogi oddechowe.

szczytowe stężenie we krwi osiąga po 30 – 60 minutach

Alkohol metylowy

Metabolizm:

metabolizuje się kilkukrotnie wolniej od etanolu w wątrobie

metanol aldehyd mrówkowy

1a. dehydrogenazy alkoholowe – ADH,

1b. układ MEOS – Microsomal Alcohol Oxidizing System

1c. katalaza

Alkohol metylowy

aldehyd mrówkowy kwas mrówkowy

2a. dehydrogenazy alkoholowe – ADH,

2b. oksydaza aldehydowa,

2c. katalaza,

2d. peroksydaza

2e. dehydrogenaza mrówczanowa

Alkohol metylowy

CO2 + H2O

kwas mrówkowy

mrówczany

Głównym czynnikiem toksycznym są: kwas mrówkowy i mrówczany

Alkohol metylowy

Metabolizm: 3 – 5 % wydalany jest w postaci niezmienionej;12% - wydalane jest z powietrzem wydechowym

T1/2 – 14 – 20 godzin – w ciężkim zatruciu do 30 godzin

Podawanie alkoholu wydłuża T1/2 do 36 godzin,

HD skraca T1/2 do kilku godzin

Alkohol metylowy

Toksyczność: działanie miejscowo drażniące, OUN – działanie depresyjne, możliwość OZT, nieodwracalne uszkodzenie nerwów wzrokowych –

aldehyd mrówkowy, ciężka kwasica metaboliczna – kwas mrówkowy,

mleczany powstałe w wyniku beztlenowej glikolizy.

Alkohol metylowy

Dawka śmiertelna:

30 – 150ml

Trwała ślepota:

10ml

Objawy zatrucia pojawiają się w czasie od kilkudziesięciu minut do kilkudziesięciu godzin

Jednoczesne spożycie etanolu zmniejsza toksyczność metanolu

Alkohol metylowy

Fazy zatrucia metanolem:

faza narkotyczna

faza kwasicza

faza uszkodzeń narządowych

Alkohol metylowy

Objawy zatrucia metanolem: początkowo podobne do objawów upojenia alkoholowego,

dodatkowo – nudności, wymioty, bóle brzucha; bóle głowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, śpiączka; kwasica metaboliczna; objawy pozapiramidowe; drgawki, zaburzenia oddychania, hipotonia, tachykardia; cechy uszkodzenia wątroby i nerek, mioglobinuria, oliguria,

anuria, ślepota – uszkodzenie nerwów wzrokowych, może pozostać

jedynie poczucie światła.

Alkohol metylowy

ciężkość stanu klinicznego zależy od stopniakwasicy metabolicznej

Alkohol metylowy

Badania:

Stężenie metanolu we krwi: dopuszczalne – do 20mg/dl (0,2‰); toksyczne – powyżej 50mg/dl (0,5‰) śmiertelne - powyżej 150mg/dl (1,5‰)

Alkohol metylowy

W przebiegu zatrucia metanolem konieczne monitorowanie: stężenia metanolu,gospodarki kwasowo-zasadowej,gospodarki wodno-elektrolitowej – diureza,EKG,poziomu diastaz,prób wątrobowo – nerkowych,morfologii i układu krzepnięcia,badania dna oczu (!)

Alkohol metylowy

Głównym celem leczenia jest:

usunięcie alkoholu metylowego i jego metabolitów, zapobiegnięcie zwiększania i zwalczania powstałej

kwasicy metabolicznej

Alkohol metylowy

Leczenie: płukanie żołądka – wartość ograniczona – do 30 minut postępowanie objawowe zgodnie z zasadami intensywnej

terapii:

- tlenoterapia, intubacja, oddech zastępczy,

- nawadnianie dożylne – glukoza, elektrolity, płyny osmotycznie czynne, aminy presyjne,

- zapobieganie i wyrównywanie kwasicy metabolicznej

- leczenie drgawek

- podawanie etanolu

- HD

Alkohol metylowy

Wyrównywanie kwasicy metabolicznej

wzór Astrupa:

ilość 8,4% NaHCO3 – BE x ciężar ciała x 1/3

Alkohol metylowy

Odtrutki w zatruciu metanolem:- etanol podawany dożylnie lub doustnie,

- 4 – metylpirazol (4-MP) – Fomepizol – blokuje ADH

15mg/kg m.c we wlewie i.v., a następnie 10mg/kg m.c. czterokrotnie co 12 godzin

Alkohol metylowy

Podawanie etanolu – stężenie etanolu powinno wynosić:

1,0‰ – 1,5 ‰

- dożylnie (10% roztwór):

7,6 – 10 ml/kg m.c. w ciągu 30 minut a następnie;- u alkoholika – 1,95 ml/kg m.c./godzinę,- u niepijącego – 0,83 ml/kg m.c./godzinę

- doustnie (40% roztwór):

1,5 – 2,0 ml/kg m.c. w ciągu 30 minut a następnie- u alkoholika 0,41 ml/kg m.c./godzinę,- U niepijącego – 0,29 mg/kg m.c./godzinę

Alkohol metylowy

Wskazania do HD: stężenie metanolu we krwi powyżej 50mg/dl tj. >0,5‰, kwasica metaboliczna ze stężeniem wodorowęglanów

poniżej 12 mmol/l, trudna do wyrównania kwasica metaboliczna, uszkodzenie nerwów wzrokowych

Alkohol metylowy

Rokowanie w zatruciu metanolem zależy od: ilości wypitego metanolu, czasu od chwili zatrucia do rozpoczęcia leczenia, stopnia kwasicy metabolicznej i czasu jej trwania, intensywności i możliwości terapeutycznych

Alkohol metylowy

Glikol etylenowy C2H4 – (OH)2

najprostszy alkohol polihydroksylowy – diol

najbardziej toksyczny z alkoholi dwuwodorotlenowych

Postać:

bezbarwna ciecz, przypominająca syrop, o zapachu alkoholu i słodkawym smaku

Glikol etylenowy

Zastosowanie: rozpuszczalnik, składnik płynów do chłodnic i systemów chłodniczych, składnik płynów hydraulicznych (m.in. płynów

hamulcowych),dostępny w roztworach 95%

Glikol etylenowy

Kinetyka:

bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego

Metabolizm:

metabolizowany w wątrobie z udziałem dehydrogenazy alkoholowej

glikol etylenowy aldehyd glikolowy

Glikol etylenowy

aldehyd glikolowy kwas glikolowy

kwas glioksalowy

kwas szczawiowy

Glikol etylenowy

Głównymi czynnikami toksycznymi są: kwas glikolowy kwas glioksalowy kwas szczawiowy

22% wydalane jest z moczem w postaci niezmienionej

T1/2 – 3 godziny

- podanie etanolu wydłuża T1/2 do 17 godzin

- podanie 4-metylpyrazolu wydłuża T1/2 do 14 godzin

Glikol etylenowy

Toksyczność: OUN – działanie depresyjne ciężka kwasica metaboliczna

bezpośredni efekt cytotoksyczny

uszkodzenie nerek

wytrącanie się kryształów szczawianu wapnia w kanalikach nerkowych

hipokalcemia

Glikol etylenowy

dawka toksyczna:

30 – 50 ml

dawka śmiertelna:

około 100 ml – 1,4 ml/kg m.c.

Glikol etylenowy

Fazy zatrucia glikolem etylenowym:

1. 30 min – 12 godz. od zatrucia- narkotyczne działanie na OUN,- rozpoczyna się i szybko narasta kwasica metaboliczna

2. - objawy niewydolności układu oddechowego i krążenia

- narastanie objawów ze strony OUN – obrzęk mózgu, obrzęk siatkówki, napady padaczkowe,

3. – narastanie niewydolności nerek,

- toksyczne uszkodzenie wątroby,

- hemoliza wewnątrznaczyniowa,

- zaburzenia hematologiczne + zespół DIC

Glikol etylenowy

Badania:

- stężenie glikolu etylenowego we krwi i w moczu

stężenie bardzo toksyczne we krwi - powyżej 50mg/dl- gazometria (!!!),- elektrolity – Na+, Cl-, Ca++,- glikemia,- kreatynina, mocznik,- próby wątrobowe,- morfologia, stopień hemolizy,- układ krzepnięcia- BOM

Glikol etylenowy

Leczenie:- płukanie żołądka,- zapewnienie pełnej wydolności układu oddechowego i

krążenia,- zwalczanie kwasicy metabolicznej poprzez:

- intensywną diurezę osmotyczną z alkalizacją – 2,8% NaHCO3,

- pulsy 8,4% NaHCO3 po wyliczeniu zapotrzebowania wg wzoru Astrupa,

Glikol etylenowy

- wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej,

- podawanie etanolu lub 4MP,

- HD - glikol etylenowy - we krwi powyżej 50mg/dl,

- w moczu powyżej 100mg/dl

głęboka, trudna do wyrównania kwasica metaboliczna

Glikol etylenowy

Rokowanie jest uzależnione od: ilości wypitego glikolu etylenowego, czasu jaki upłynął od zatrucia do rozpoczęcia leczenia, stopnia kwasicy metabolicznej, stopnia uszkodzenia nerek, intensywności leczenia.

Glikol etylenowy

interna 2014 zatrucia alkoholami

Documents