intres febreiro 2007

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

50 IntresIntres, a nosa historiaUn paraíso non perdidoIntres, J.R. IragoIntres, unha escola dexornalistasE mira cantos vanVellos e novos Intres

Intres actuaisCentenario da RAGA morte dun tiranoNunca máis lumesO papel da mullerUnidos contra a violencia dexénero

Intres divulgativosMemorias dun fraco dememoriaO alcoholismoA importancia do civismoSabías que...?LisboaAngolaCabo Verde

Intres DeportivosFilipe Massa

Intres CreativosPersonaxes singularesO meu lugar secretoIntres intensosPoemasHistoria con moralexa

Carta de amorA aldea pantasmaO secuestroAs dúas cabezasRelatos en 3º de ESOA cova feita na casa

Intres lendariosO cornello das lendas ecantigasMeigas en 1940

Intres deseñadosSaraiO pobre e o rico

Intres musicaisSemana da música no institutoA creación da escala actualPascual VeigaPasatempos musicaisChistes sobre musicos

PasaintresSopasEncrucilladosPalíndromos

Intres do institutoCineforumAs persas cambianXogos educativos na bibliotecaMaxia no institutoEntrevista ós haitianos Michaele AlexisEntrevista a Xurxo

SUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIOSUMARIOEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEEQUIPO DEREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓNREDACCIÓN

Marcos S. CarricobaJavier MouriñoPablo MouriñoAlberto VilariñoVanessa TaboadaGiovanna FociñosVirginia FociñosElodie DiéguezNoelia CagideAlba PenasIris ParradoElma BarreiroSuriña VázquezNatalia ValMabel PradaDolores D.RifónBelén Fdez GuzmánXosé DíazDavid CanouraPaco VeigaEstrella BlancoLuísa PazManolo SoutoGloria R. ÍñiguezSusana Losada... e alguén que nos esqueceu

Cuberta: E.N.L.

COLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASCOLABORADORES/ASManuel Díaz “Rosendo”, Xosé Mexuto, José R. Irago, Rodrigo Ayude, Alejandro Vázquez,Nuria Álvarez, Cristina Rúa, Marta Pájaro, Raquel Sánchez, Ruth Garrido, Yoli Pampín, AitorVázquez, Xácome Laya, Paula Fisteus, Andrea Garrido, Óscar Laya, Cristina Corral, BeatrizG. de Oliveira, Yolanda Montero, Andrea Vázquez, Olaya Vázquez, Sandra Abad, Iolanda L.Garabatos, Estrella Gómez, Celia Parrado, Antonio Fuentes, Mercedes García, MónicaCardelle, Marcos Fisteus, Isabel G.Bran, Ana Vázquez, Anuska Laíño, María Cabanas, RocíoBarreiro, Raquel Sánchez, Diego Arango, Silvia Mosteiro, Gutier Penas, Alberto Iglesias,Daniel Blanco, Lucía Rouco, Cristián Louzao, Adrián Mosquera, Gutier Martínez, RobertoLage, Sergio Patiño, Iván Rodríguez, Daniel Suárez, Maite Corrral, Lidia Ramos, JessicaVillamor, Alejandro Rivadulla, Patricia Souto; Lucía, Samuel, Mario, Alba, Rubén, Belén,David e Iván de PDC de 3º; Diego Bernárdez, Samira Nicole, Estefanía S1B, Lorena Ambrosio,David Martínez, Ignacio Parrado, Alejandro López, Silvia Vázquez, Marcos Roca, Andrea MªVázquez, Iván Combo, Alba Seoane, Miriam Cea, Javier Yáñez, Maikel Buján, Uxía Fuciños,Carme Monterroso, Miriam L. Nieto, Iván Somoza, Carlos Mato, Eva V. Torreiro, EstefaníaG.Bande, Yolanda Sánchez, Diego Blanco, Diego González, Noelia Somoza

Ilustramos este Intres nº 50con grabados e pinturas deLuis Seoane. Agradecemostodas as colaboracións e es-pecialmente as dos «históri-cos» fundadores do Intres.

O EQUIPO DE REDACCIÓN

3

IntresFeabreiro

2007

INTRESINTRESINTRESINTRESINTRES, A NOSA HIST, A NOSA HIST, A NOSA HIST, A NOSA HIST, A NOSA HISTORIAORIAORIAORIAORIA

Con este título deINTRES aparecía o primeironúmero en decembro de1982; na portada figuraba acaricatura de V. Risco (a quense lle dedicara o Día das Le-tras), obra da profesora Isa-bel Trullos. (O pasado maio,2006, saía o número 49).

Nunha aula do daquelaInstituto de Bacharelato, queocupaba o curso 2º B, na cla-se de Literatura Española,empeza a tomar forma a ideade “facer algo” que non foseo mero traballo académico; edaquel grupo, ilusionado porXosé Manuel Mexuto Seoane(hoxe, xornalista, xefe de im-prenta dunha coalición polí-tica), xurdiu o plano de pu-blicar unha “revista”estudantil/escolar. O profesordaquela materia era M. DíazG. E @s alumn@s que máiscomezaron a organizarse ecolaborar eran José RamónIrago, M. Ángel García Vila,Cristina Cea Vázquez, RafaelCagide; Vítor Mexuto Seoane,aínda en 1º curso,encargouse dos debuxos...

Antes saíran dous nú-meros co título de XENTENOVA I e II; o 2º, en maio de1982 (dedicado a L. AmadoCarballo, coma o Día das Le-tras).

No aspecto técnico, osmedios daquela existenteseran: unha máquina de es-cribir (anos despois, electró-nica xa), os clichés, a “mul-ticopista”, a paciencia infini-ta do bedel que a imprimía,don Genaro Sueiro, máis a ilu-sión dun grupo de volunta-rias que axudaban na tarefa

de “encadernación”: gramparos folios, escritos só por unhacara. E así até 18 númerosrealmente “artesanais” (anos1982-1989).

O número 19 aparececase todo escrito en orde-nador, pero aínda habíapáxinas a máquina. Pouco epouco foron mellorando osseguintes números: todo es-crito xa en ordenador,maquetados e encadernadosdignamente...

En canto ao número depáxinas deuse tamén un cam-bio, normal polo demais, aopasarmos dos métodosmanuais aos algo máistecnoloxicamente avanzados:dos 20 folios aos 30; mesmoalgún número superou ocento de páxinas fotocopia-das. Na época dos ordena-dores e das fotocopiadoras,aumentou o número depáxinas e as ilustracións (so-bre todo os cómics).

Desde o mesmísimo nú-mero I (1982) contaba xacunha liña editorial e unhasclaras reivindicacións deliberdade e independenciaideolóxica. Ese Editorial falabade:

“O noso propósito prima-rio é lograr encher ese baleiroque agora mesmo existe noInstituto; esa lagoa é que nós,os alumnos non temos unharepresentación propia activa(posto que os “delegados”son só meros títulos honorífi-cos); non temos un órganode expresión onde poder ex-presar libremente as nosasopinións... Por iso xorde

Cincuenta Intres

4

Intres

Febr

eiro

2007

INTRES, que pretende ser unxornal do alumnado, no quetodo estudante ten unhafiestra aberta para... expoñeras súas opinións nun marco,evidentemente, de respectoe educación, piares básicosda verdadeira e autenticaliberdade de expresión...Tamén queremos contribuír...a un progresivo aumento dointerese cultural no Institu-to... Así o rapaz que escriba,debuxe, en definitiva quecree, terá no noso xornal unposto asegurado...

E todo isto en galego,porque nós, a gran maioría dosalumnos, coidamos que deagora en diante hai que tra-tar o galego coma unha xoiavaliosísima xa que é o pilarbásico da cultura galega, danación galega, da nosapersonalidade histórica comapobo...

Non nos sentimos iden-tificados con ningunha forma-ción política ou grupoideolóxico. Considerámonosunha revista absolutamenteindependente...

Até aquí a nosa pequenadeclaración de principios...”

E todo isto escrito (sen“inspiración” allea) por unalumno de 2º de bacharelato,a finais do 1982, non deixade ter algúns méritosintelectuais e mesmo éticos.

No X aniversario, o nú-mero 20 (maio, 1991) recollíaun resumo dos “20 númerospublicados... e dous máis,cando se chamaba XENTENOVA”.

En vésperas do nadal de

1982 aparecía nos corredo-res do Instituto o número Ide INTRES, con alusións grá-ficas, en portada, ao triste-mente célebre 23-F (1981),e aos “Nadales socialistas” naárbore navideña, coroada copuño e a rosa do PSOE; cons-taba de 18 folios.

O equipo de redacciónestaba integrado por un Di-rector: Xosé M. Mexuto; unRedactor xefe: Xosé RamónIrago; e uns Redactores:Cristina Cea, Alberte AgraFreire, Buján, García Vila, R.Cagide.

No número 4 (Nadal,1983), de 31 páxinas, escri-ben novas e máis numerosasplumas, que abordan, entreoutros, os problemas da LODEe do ingreso de España naOTAN.

Por citar un caso con-creto de defensa da liberdadede expresión, lembro a polé-mica que estalou entre algúnsmembros do equipo directivodo Centro e os da Redacciónda revista, por mor da enquisa“¿Que pasa no Instituto?”; oresponsable da publicaciónhoubo de empregarse a fon-do para que ambas as partesofrecesen a súa visión dosfeitos, sen censores nin cen-surados.

No número 8 (1985) apa-rece a sinatura de Lois Mi-guel Blanco Penas, hoxecoñecido xornalista.

O primeiro númeroenteiramente fotocopiado eencadernado foi o 13(decembro de 1087), con 61

Cincuenta Intres


5

IntresFeabreiro

2007

páxinas. Gaña a revista enpresentación visual e taménen estrutura interna, confi-gurando estas seccións que,malia ao cambio dos tempose das persoas, se irán fun-damentalmente mantendo:Sumario, Editorial, Relatos,Ensaios-Estudos, Poesía, Hu-mor e Pasatempos, Deportes;irá cobrando cada vez máisimportancia e ocupará maiorespazo o cómic/bandadeseñada.

O primeiro récord do nú-mero de páxinascorrespóndelle ao 16 (maio de1989); empezan a colaborarmáis membros do profesora-do.

A partir do ano 1995, oinstituto de Melide sofre cam-bios importantes que reper-cuten na revista do centro.

Por unha bandaprodúcese a incorporación detodas as unidades de ESO,antes provisionalmente noscolexios de primaria, ao Ins-tituto. Isto supón un aumen-to considerable no alumnado,e polo tanto, un aumento da“plantilla” dos colaboradoresda revista. O profesorado deprimaria que se incorpora aocentro implícase tamén notaller de prensa e funcionacomo ponte imprescindibleentre o alumnado,incentivando a entrega detraballos e facendo tarefas deselección e corrección dematerial.

Por outra banda, o Ins-tituto múdase a un novo edi-ficio en 1998, que contacunha serie de espazos e

medios necesarios e impres-cindibles cos que non conta-ba o edificio anterior. O Equi-po de Normalización Lingüís-tica, que se encarga da re-vista INTRES, conta agoracun espazo propio e mediosinformáticos: ordenador conimpresora e posteriormenteconexión a internet, que in-fluirán decisivamente na for-ma de traballo do taller deprensa.

Nestes momentos o Ins-tituto, seguindo unha tradi-ción anterior, conta cun pla-no ambicioso de actividadesextraescolares no que se in-tegra INTRES. A elevada par-ticipación do alumnado faiposible a edición dos dousnúmeros anuais e reflíctesenun aumento da media depáxinas de cada número: das60 páxinas dos anos 90pásase as 100 coas que sepublican actualmente.

A organización dotraballo faise ao comezo decada curso académico. Enprimeiro lugar preséntase arevista ao alumnado, tanto aoque vén novo como ao quexa a coñece. Constitúeseentón un equipo de redaccióncun subdirector/a de 1º ciclode ESO e unha directora oudirector do 2º ciclo de ESO/BAC/Ciclos, para tratar de in-tegrar os máis pequenos/ase ao mesmo tempo delegar amaior responsabilidadenaqueles que teñen algo máisde experiencia. O director/ae o subdirector/a son os en-cargados de coordinar (dexeito máis ben simbólico) oequipo e recollerán traballosque lles entreguen os seus

Cincuenta Intres


6

Intres

Febr

eiro

2007

compañeiros e compañeiras.Como é lóxico, o equipo deredacción está composto porun elevado número demembros do profesorado, quefai un labor de incentivación,selección e corrección detraballos, sen o cal non seríaposible a edición da revista.A coordinación real da revis-ta corre tamén a cargo deunha ou dúas profesoras ouprofesores.

Até o ano 2004 , a re-vista INTRES edítase en off-set, para o cal é enviada aunha imprenta de Vigo, quese encarga tamén damaquetación. O contido darevista enviábase en sopor-te dixital, se ben de certosmateriais gráficos aínda seentregaba o orixinal nun prin-cipio, debido á falta de me-dios que dixitalizasen imaxescon calidade. Este sistemasupuña contar cunha amplamarxe de tempo entre o en-vío dos contidos e a saída donúmero impreso. A partir doano 2004 a revista maquétaseno centro con programa PageMaker e cámbiase o sistema

off-set pola impresión dixital,que agora se realiza nunhafotocopiadora de Santiago deCompostela. Este cambiosupuxo unha maior axilizacióndo proceso e permite que arevista presente unha maioractualización, é dicir, pódensepublicar artigos que se ela-boran na semana anterior áedición.

Nos dous últimos anos,foi cambiando o deseño darevista, creándose unha se-rie de seccións fixas que fa-cilitan a súa maquetación.Seccións coma IntresActuais, Intres divulgativos,Intres Creativos, Intres de-portivos, Intres musicais,Pasaintres... dan unha ideada variedade de contidos queteñen cabida na revista. Hainúmeros nos que se inaugu-ran seccións como a de IntresDeseñados, debido á grancantidade e calidade dasbandas deseñadas presenta-das polo alumnado.

A pesares destes me-dios, e debido tal vez aoamplo número de colabora-dores e a unha chea de fac-tores máis, a revista foi re-trasando a súa data de saída:o número de Nadal publícaseagora en xaneiro- febreiro eo de maio pasou a publicarsexa no final do curso.

O máis destacable darevista INTRES é o elevadonúmero de participantes, tan-to do alumnado coma do pro-fesorado, que colaboran nasúa confección. Esta partici-pación é a que fai posible quese editen dous números encada curso dunhas 100

páxinas. É significativo tamén,que o 95% dos contidos sexaelaborado polo alumnado, oque fai que a revista sexaunha auténtica revista decentro, lida e moi ben acollidapola totalidade dacomunidade educativa.

Para rematar, cómpreengadir que a historia deIntres non pode contarse senfacer unha especial menciónde Manuel Díaz, “Rosendo”,aquel profesor de LiteraturaEspañola, hoxe xubilado, encuxa aula se fraguou a ideade publicar unha revista es-colar. El foi quen conseguiuque unha xeración de alum-nos e alumnas tras outra seinteresase e ilusionase porparticipar en INTRES. E seu éo espírito que sempre guioua revista: que fose oalumnado o protagonista,verquendo nas súas páxinasa súa opinión e dando acoñecer as súas creacións,ou formando parte doconsello de redacción e dadirección.

Hoxe, os medios técni-cos teñen mellorado, e moito;e os recursos humanos emateriais téñenseincrementado. Pero sen oesforzo, sen a dedicación, sena ilusión e sen a capacidadede trasmitir esa ilusión deManuel Díaz, INTRES non es-taría a piques de cumprir oseu XXV aniversario, poisninguén tería tomado o rele-vo para continuar tirando doalumnado, e do profesoradotamén, para conseguir sacardous números da revista porano.

Cincuenta Intres


7

IntresFeabreiro

2007Cincuenta Intres

Que difícil é escaravillarna memoria dun e figurarseun como era hai 25 anos e,porén, ese un e o que agorasomos non difiren na esenciaen practicamente nada, ou secallar si e ese un que situa-mos hai 25 anos non é máisque unha construción elabo-rada agora. E o curioso é quehai escenas que se lembrannidiamente, como seacontecesen hai unchisquiño, e quizá non sexanas máis esclarecedoras, maissi se gravaron a lume na me-moria, e outros episodiostalvez máis iluminadores seconservan de maneira frag-mentaria e non hai xeito deresgatalos cun mínimo de co-herencia.

Lembro a reunión en queparimos o antecedente deIntres, unha publicación efí-mera que tomou como títuloXente Nova. 1980. Tempos derevolución, sandinista,iraniana, escoitastes quemorreu John Lennon. Durouun curso, primeiro de BUP. EnSegundo foi substituída porIntres. O de Xente Nova eramáis denotativo, mais éposíbel que Intres fose unachado mellor porque é pre-cisamente iso o que fica denós, os intres que ou benmereceron a pena ou bentiveron algún tipo de valornon sempre doado de identi-ficar para gañarse un sitio namemoria.

Eu ía para profesor deHistoria até que Intres secruzou no camiño e virei

xornalista con ínfulas de es-critor irrevogabelmente.Fixemos un xornal de grandecalidade literaria, con grandevariedade de xéneros, naépoca da multicopista,Internet era tan ciencia fic-ción como a teoría dassupercordas. Había moito deautoxestión, moito detreboada de ideas na Redac-ción, e moito, moitísimo,todo, de Rosendo.

Difícil fuxir da haxiografía(e non hai dupla intención)cando se fala de Rosendo.Din que os bons libros sonaqueles que conseguen queao rematar de lelos o lectorse teña convertido nunhamellor persoa. Se os bonsprofesores son como os bonslibros, Rosendo era o mellor.Xa non pola súa bonhomía,senón pola capacidade quetiña (e xuro que esahabelencia é endiañadamentedifícil de igualar) por dirixir senque se notase que dirixía. Osmozos e as mozas de Intresrepresentabamonos mental-mente como os responsábeisda publicación, mais non setería escrito unha folla doxornal de non ter existidoRosendo.

Intres é máis que unxornal. É a historia dun insti-tuto. Creo que era o escritorMax Aub quen dicía que un édo sitio onde fixo obacharelato. Eu son do sitioque produciu Intres. Un pa-raíso felizmente non perdido.

UN PUN PUN PUN PUN PARAÍSO NON PERDIDOARAÍSO NON PERDIDOARAÍSO NON PERDIDOARAÍSO NON PERDIDOARAÍSO NON PERDIDO

XOSÉ MEXUTO

8

Intres

Febr

eiro

2007

Cincuenta Intres

C a n d oollas cara atrás e fas balan-ce dos elementos da túa eta-pa educativa que tiveron máistranscendencia na túa vidapersoal e profesional,enfróntaste á encrucillada deescoller entre o coñecementopropiamente dito ou a enri-quecedora experienciaxerada pola relación social, oaprender a traballar en gruposabendo desempeñar un roldeterminado, formar partedun colectivo, en definitiva,o desenvolvemento da ini-ciativa individual dende apertenza a unha estrutura degrupo. Supoño que a madu-rez representa a fusión entreas dúas facetas de maneiraque unha complemente naoutra de xeito natural.

A nivel persoal, unhaexperiencia moi enriquecedo-ra foi o participar na crea-ción da revista Intres mentresestudaba o bacharelato noinstituto de Melide. A idea dasúa creación xurdiu de XoséManuel Mejuto, Alberte Agrae máis eu , e fraguouse coacolaboración de outros moitos

compañeiros,entre os querecordo especialmente aManuel A. García Vila e a Cris-tina Cea, e algúns máis queaportaban escritos,pasatempos ou calquera tipode traballo para completar apublicación de maneira máisou menos honrosa porquerematando do que se trata-ba era de levar a cabo unhaidea de maneira conxunta epor que non, de manifestaropinións individuais que deoutro xeito non serían posi-bles.

Neste senso recordo oprimeiro artigo que escribiuMejuto no que falaba da súavisión de Galicia e dos galegosdende o punto de vista duncatalán cando viña pasar asvacacións do verán, a súavaloración da sociedadegalega en comparanza coaque viña afeito a compartir asúa vida día a día. Era unartigo moi ben artellado,cousa normal no autor queademais de gran amigo era unerudito en plena expansión,pero que lle custou a

inimizade de moitoscompañeiros e incluso repre-salias de moitos profesores.É un dos riscos de ser escri-

tor e sincero.O proxecto

completábase comonon de maneira

impagable, coa cola-boración imprescindible

de Rosendo, bo profesore mellor persoa, que facía

as veces de correxidor, li-notipista e creador daestrutura final da revistaademais de cubrir calqueraoco de última hora na publi-cación cando había falta deartigos. En realidade, era oalma mater da revista e sensúa axuda sería imposible quechegara a verse feitarealidade.

Teño que recoñecer quecando recibín a chamadapara pedirme que colaboraracun escrito no aniversario darevista Intres sentín unhagrande satisfacción por sa-ber que despois de tantosanos seguía existindo aquelaidea que un día tanto supuxopara un grupo de amigos queestudaban xuntos.

Deste xeito só me que-da felicitar e dar as gracias atodos os que seguironescribindo ou colaborandodun xeito ou de outro coapublicación da revista intres,ó instituto de Melide porfacelo posible e por brindar-me a posibilidade de escribirunha vez máis nas súaspáxinas, mandarlle un bico ósque non están, outro ós queestán pero que hai moito quenon vexo, e unha aperta moiforte para Rosendo.

JOSÉ RAMÓN IRAGO OURO

INTRESINTRESINTRESINTRESINTRES

9

IntresFeabreiro

2007Cincuenta Intres

INTRESINTRESINTRESINTRESINTRES,,,,,UNHA ESCOLA DE XUNHA ESCOLA DE XUNHA ESCOLA DE XUNHA ESCOLA DE XUNHA ESCOLA DE XORNALISTORNALISTORNALISTORNALISTORNALISTASASASASAS

RODRIGO AYUDE

EXDIRECTOR DO INTRESESTUDANTE DE 3º DE XORNALISMO NA UNIVERSIDADE DE NAVARRA

O xornalismo é unha pro-fesión moi esixente. Todas oson, pero a nosa dun xeitoparticular. Non hai outro mo-tivo que o de convivir con elaas vintecatro horas do día.Non podemos pechar a nosaoficina ás catro do serán paraocuparnos doutras activida-des. É un traballo que enchetoda a nosa vida, non haioutro maneira de exercitalo.

Cada un de nós, redac-tores ou lectores do Intres,temos a sorte de poder serxornalistas do día a día. Unhaoportunidade de ouro para in-formar, formar e entreter,quizáis nun ámbito máis bencercano, pechado, familiar,pero ao final un ámbito no quexeramos información e opi-nión. Intres danos aoportunidade. Por eso, unpequeno esforzo para a re-vista é un gran avance nunhatarefa de todos: construirunha sociedade xusta e convalores.

Hai que decir, natural-mente, que o xornalismopódese desempeñar de for-ma plena en dous niveis moidistintos. No nivel artesanal,como sucede no noventa porcento dos casos, en nada sediferencia a nosa profesión dade un zapateiro ou a de unxardineiro. Pero hai un nivelmáis elevado e creativo: Éaquel no que poñemos unpouco da nosa individualidadee da nosa ambición. Maispara exercer a verdadeiraprofesión requírese toda anosa alma, a nosa dedicación,

o noso tempo.

Recordo moi amiúdo aqueles anos nosque con moita honrapuiden dirixir a revista doIES. Foron anos de esforzopor parte da redacción,maquetación e diseño da re-vista, pero anos gratificantes.Anos dun traballo en equipopara os demáis, no quequixemos poñer con moitotraballo tódos os nososcoñecementos.

Non pode pasar des-apercibido un agradecementoaberto a todo o equipo deprofesorado. Teñen encomen-dada unha tarefaimportantísima. Hoxe, moipreto do futuro profesional,o que podo escribir nesta re-vista comezou ahí, con eles.Non fai máis que continuar.

Intres non só é unharevista. É un compromiso. Enese compromiso a obriganon conta. Conta o traballovoluntario, a dedicaciónconstante e leda, as horasde traballo, as gratificaciónsdos lectores… pero sobretodo o coñecemento adquiri-do, porque ningúen pode dardo que non ten, e se algotemos de verdade os quetivemos a sorte de estudiarneste IES son oscoñecementos dun profeso-rado que nos soupo esixir,axudar e conducir.

Ademáis de darvos asgrazas, quero animar e facerver que Intres pode ser un

comezo ou uncamiño para a vidaintelectual, un trampolíncara o xornalismo de verdade,un instrumento ao alcance detodos e no que se adquirentantos hábitos de traballo, dereflexión, de mirada crítica.En definitiva, unha vagaxecultural impagable e unesforzo que nos fai mellores.

Un bon xornalista pro-fundiza nos seuscoñecementos. Haiprofesións nas que o estudofinaliza cun diploma. Non é anosa. No xornalismo a actua-lización e o estudo son aconditio sine qua non. O nosotraballo consiste en investi-gar e describir o mundo con-temporáneo que está nuncontinuo, profundo, dinámi-co e revolucionario cambio.Por eso cómpre estudar eaprender con constancia. Oxornalismo é unha profesiónmoi esixente, todas o son,pero a nosa dun xeito parti-cular.

10

Intres

Febr

eiro

2007

Cincuenta Intres

E MIRA CANTE MIRA CANTE MIRA CANTE MIRA CANTE MIRA CANTOS VOS VOS VOS VOS VANANANANANALEJANDRO VÁZQUEZ YÁÑEZ.UN EX ALUMNO QUE MIRA CARA ADIANTE SEN ESQUECER O QUE DEIXOU ATRÁS.

Si, iso foi o que penseicando me decatei de que oINTRES, esa revistiña quesempre circula polo IES, íachegar ao seu número cin-cuenta. Porque, a verdade,nunca me parara a pensar encantos números se publica-ran, nin dende cando, nincomo naceu o INTRES (tran-quilos, non vou falar diso, queseguro que xa hai outrosartigos que o farán, e se nonsempre nos quedará oGoogle). Creo, mira ti o queson as cousas, que é preci-samente por iso, porque oINTRES sempre estivo aí, poloque non se repara nel, semprefoi algo natural, ligado ao pro-pio Instituto, e que nosacompañou dende que entra-mos ata que saímos, con to-dos eses artigos, enquisas,relatos... que nós mesmosescribimos.

Porque ese é o méritodo INTRES, por riba decalquera outro, e que estouseguro é grazas ao cal sontantas as súas publicacións,e que é o feito de que esteadirixido e escrito principalmen-te por e para os alumnos. Así,no INTRES é posible que nonencontres as aplicacións dologaritmo neperiano, nin asvirtudes dos isótopos dehidróxeno (algo que xa vesdabondo en clase), pero si quevexas despotricar contra oprofe ese que che ten ma-nía, ou o ben que se pasanos sábados de esmorga coscolegas. Todo ten cabida narevista, calquera cousa quese vos ocorra e queiradescontar, unha opinión sobre al-gún asunto, algunha idea que

teñades, o que queiras dicir,dende o máistranscendental ata o últimochiste que che contaron, edesta forma permitir acontinuidade do INTRES e queoutras xeracións de alumnospoidan gozar del como tio fixeches, tan sógrazas a esasp e q u e n a scolaboracións quenon che custan nadae que xuntas fan esarevista de tan grandediversidade, onde podesencontrar de todo.

Pero claro, para queiso sexa posible, énecesario que ti co-labores no quepoidas, como viñeronfacendo outros alum-nos antes ca ti, xaque, si, estudar é im-portante, adquirir unscoñecementos (polo me-nos os que se dan ata oBacharelato, ou como mí-nimo os da ESO) básicospara ter criterios propios epoder andar por estesmundiños de Deus sabendoo que ocorre por ti mesmo,sen que che conten a pelí-cula como aos outros lles in-teresa que a vexas ti, perotamén existe un mundomáis alá dos libros, no queo tempo chega para diver-tirse, aprender o que nonse dá na clase, e, tamén,uns minutiños para dedicarlleao INTRES.

PD: espero vernos den-tro doutros cincuenta núme-ros, e que os haxa dependede vós.

11

IntresFeabreiro

2007

Como iamos imaxinarsequera, naquela altura de1982, cando se pensabanun título para a“nascitura” revista do Ins-tituto de Melide, que xaexistía outro “INTRES”...?

En efecto, o drama-turgo compostelán LuísManteiga, esa “almatráxica”, que morre en1949, tamén autor de re-latos, publicaba na revista“NÓS”, tres capítulos denovela iniciática “INTRES”(ANOS 1934-1935).

Nela deseña L.M. aevolución ideolóxica eemocional que o levaría aafastarse da loita políticapartidaria, para se abeirarnun individualismo reves-tido de reberetesculturalistas...

Ao longo dos seuscatorce capítulos vanaflorando temasexistenciais coma os dasoidade, o sufrimento, adecepción... (unha premo-nición quizais dosderroteiros que había se-guir o “Grupo Galaxia”...?)

A súa estrutura na-rrativa fainos pensar nomodelo que seguiraCastelao en “RETRINCOS”.

En “Albiña” –relatoque completa o volume-focalízase o conflito inter-no dunha moza que de-berá decidir entre deixarsearrastrar polosconvencionalismos sociais

da época, ou confesarlleao amante que ela nonlle dá correspondido comesmo sentimento.

Neste ano (2006),consagrado á “memo-ria histórica”, tamén seestá a traballar porrestituír ao imaxinariocolectivo a “biografíanacional galega”, os epi-sodios da anovación ar-tístico-literaria (asVangardas) e os sinaisde identidade histórica,que abrollaron polas dé-cadas dos 20 e 30 dopasado século, brutal-mente silenciados polaguerra e o réxime poste-rior (aquela “Longa noitede pedra”).

O rescate de figurascoma a do malogrado L.Manteiga –que acaban derecuperar Laura Tato eManuel Ferreiro, no 2003,centenario do seunacemento: LuísManteiga: “INTRES 1934-1935, Ediciós do Castro,2005)- poden ubicarsedentro dese movementoreivindicativo da historiap e r i g o s a m e n t e“esquecida” deste país(nazón?, nación?, “Nazónde Breogán”?, “realidadenacional”...?).

A edición de M.Ferreiro, baseada nosmanuscritos que lle pro-porcionara a familiaCameo Lorenzo, incide na

M.D.G./2006/

VELLVELLVELLVELLVELLOS E NOOS E NOOS E NOOS E NOOS E NOVVVVVOS INTRESOS INTRESOS INTRESOS INTRESOS INTRES

reconstrución da historiada literatura galega,i n t e r r o m p i d atraxicamente por “Osdous de sempre”...

Cómpre a estas ho-ras superarmos xa a “po-lítica de homenaxe” e demedallas, ecomprometérmonos se-riamente coa defensa ac-tiva dos repertoriosculturais diferenciados,para que a beneméritaobra dos antergos nonsexa vítima de máis cul-pables esquecementos,nin durma o sono dosleiróns nos andeis de mu-seos ou bibliotecas(supoñamos que da“Cidade da Cultura”, pornon sinalar o monteGaiás)...

Cincuenta Intres

12

Intres

Febr

eiro

2007

Intres Actuais

A Real Academia Galega(RAG) fundábase oficialmen-te o 30 de setembro de 1906,no salón da coruñesa ReuniónRecreativa e Instructiva deArtesanos; facíanse asírealidade os desexos eproxectos dos máissobranceiros escritores eintelectuais tanto da Galiciapeninsular coma da emigran-te: na Habana precisamenteresidían Curros Enríquez eFontenla Leal, inspiradores daidea dende 1905.

Alfonso XIII concederalleo título de Real (25, agosto,1906). O seu primeiro presi-dente, o historiador e

arquiveiro Manuel Murguía(marido de Rosalía Castro).

Obxectivos previstos:contribuír ao coñecemento daHistoria, da Cultura, Litera-tura e Lingua de Galicia.

Conta, entre outros, cosservizos de Biblioteca, Inves-tigación, Hemeroteca,Arquivo, Museo académico,Museo Emilia Pardo Bazán ePublicacións.

Galardóns que lleGalardóns que lleGalardóns que lleGalardóns que lleGalardóns que lleoutorgaron este ano:outorgaron este ano:outorgaron este ano:outorgaron este ano:outorgaron este ano:

- Premio Fernández Latorre,polo seu traballo duranteestes cen anos de existen-cia;- Medalla de Ouro de Galicia,que recibe o seu presidenteXosé Ramón Barreiro; Galizapremia así á Academia por“fortalecer e ilustrar un sinalde identidade tan inequívococomo a Lingua galega”. Era“o recoñecemento de Galiciaá traxectoria dunha das súas

institucións máis valiosas”;- Distinción do Grupo El Co-rreo Gallego como Galego doAno 2006; o xurado recoñeceo primeiro século de “cohe-rente e comprometida vida endefensa da lingua que nos écomún” dunha institución tanfondamente incardinada nanosa realidade sociocultural,que leva unha centuria de“traballo fecundo e exemplarao servizo de Galicia”. O pre-sidente reivindica “o deber decoñecer o galego” e que, “seintroduza ou non no Estatu-to (futuro), os intelectuaisgalegos seguiremos a dicir queGalicia é unha nación” (comocanta o himno, a “nazón deBreogán”).

Contexto históricoContexto históricoContexto históricoContexto históricoContexto histórico

- 1891: traslado desde ocemiterio de Padrón ao Pan-teón de Galegos Ilustres(igrexa de San Domingos,Compostela) dos restos deRosalía;- 1904: inauguración do mo-numento aos Mártires de Ca-rral, primeiro “lugar de me-moria do galeguismo;- 1906: fundación da RAG, fi-nanciada polos emigrantesgalegos de Cuba;-1907: interprétase, no Cen-tro Galego da Habana, o“Himno rexional” de Galicia, ainiciativa de Fontenla Leal;letras de E. Pondal e músicado mindoniense Pascual Veiga;1907: o 6 de outubro, M.Lugrís Freire pronuncia, enBetanzos o primeiro discursopolítico en galego;-1918: o Manifesto daAsemblea Nacionalista deLugo expresaba o ideario do

CENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DA RAA RAA RAA RAA RAG (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)

13

IntresFeabreiro

2007Intres Actuais

nacionalismo galego;- 1920: edítase o libriño deVicente Risco Teoría do na-cionalismo galego;- 1963: a RAG institúe, aproposta do académico F.Fernández del Riego, o Díadas Letras Galegas, quesegue aínda a se celebrarcada 17 de maio, data da pu-blicación (1863) dosrosalianos Cantares Gallegos.

Principais fitosPrincipais fitosPrincipais fitosPrincipais fitosPrincipais fitosTras algúns intentos,

frustrados sempre, de botara andar unha institución quecolaborase en elevar o idio-ma patrio a alturas literariase culturais, fúndase na Ha-bana (1905) a “AsociaciónIniciadora y Protectora de laAcademia Gallega”. Debíasetal iniciativa a Xosé FontenlaLeal e a Manuel CurrosEnríquez, entre outrosintelectuais residentes enCuba. A devandita Asociaciónpropuña como obxectivos deseu promocionar as Belas Ar-tes e, nomeadamente, oestudo da Lingua.

“Foi Fontenla quenconvenceu a Curros para quepresidise a Asociación, é dicir,puxese o seu prestixio ao

servizo dainstituciónchamadaa crear,d e s d efóra, unhaCorpora-ción Lite-raria tannecesaria”(X.AlonsoM.).

A media-dos do

1905 a Asociación comeza abuscar recursos económicospara apoiar a creación dunhaAcademia galega, que, no seuregulamento, estabelecía opropósito de “constituír... unaAcademia... ajena a toda ideapolítica y religiosa, sin máscarácter que el de dar uni-dad al idioma por medio de lapublicación de una Gramáti-ca y un Diccionario; estudiarnuestras ciencias; cultivar laliteratura y las artes...; re-coger nuestros cantos popu-lares y nuestros monumentosarqueológicos..” (Intentandefender o propioempregando un idiomaalleo...).

A futura Academia es-tará formada por corentamembros de número e haseestruturar en catro seccións:Ciencias, Historia, Literaturae Belas Artes.

Até o ano 1914 foi amencionada Asociación afonte única de ingresos daAcademia.

A súa principal función–os primeiros anos- foi a deservir de ponte entre orexionalismo de finais do sé-culo XIX e o nacionalismo quechegaba de mans das

Irmandades da Fala (dende1916); constituíu, asemade,o nexo de unión coaintelectualidade galeguistatransterrada en Cuba(Cabanillas, Curros,Fontenla...).

Ao longo desta centu-ria de andaina cultural pode-mos talvez diferenciar estascatro etapas históricas: 1ª)desde o ano fundacional(1906) até o 1923: xeira benmarcada pola personalidadedo seu (primeiro) presidente,Manuel Murguía; 2ª) remataa segunda co estalar dacontenda fratricida (1936),na que se sucederon na pre-sidencia A. Martínez Salazar,F. Ponte Blanco, EladioRodríguez e M. Lugrís Freire;3ª) abrangue dende a guerracivil até 1977 (“transición de-mocrática”) con ManuelCasás e Sebastián MartínezRisco ocupando a presiden-cia; e 4ª) a actual etapainaugurouna o médicocompostelán García-Sabell;sucedeuno o “patriarca”vivente, Paco del Riego;presídea dende hai uns catroanos o profesor de Historiada USC, Xosé Ramón Barreiro.

M.D.G.

CENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DCENTENARIO DA RAA RAA RAA RAA RAG (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)G (1906-2006)

14

Intres

Febr

eiro

2007

Intres Actuais

Comezamos o novo anocon imaxes coma esta, ecomo xa temos perdido o nor-te con tanta violencia xa nonsabemos se nos conmove ousimplemente nos impacta. Sea persoa non tivese rostrocoñecido, diríamos que esta-mos ante un home que seenfronta a súa inminenteexecución coa maiordignidade posible. O últimomomento da súa vida, unmomento íntimo que, sen elsabelo, está compartindo coresto do mundo.

Por outra banda, vemosunha soga no seu pescozo¡pero que rudimentarios sonestes musulmáns! aínda nonse decataron de que temosoutros métodos máissofisticados e limpos para aacabar coa vida dos outros.Nos países que nosautocalificamos coma “civili-zados”, o “civilizado” occiden-te, contamos con toda unhaindustria de morte quesuperou métodos burdoscoma o garrote vil ou a forcaata chegar ás inxecciónsletais. Ata nos parece que ocondenado, nunha habitacióntan aséptica, está recibindoun tratamento médico que oredime dos seus males, en vezde levalo ao outro mundo.

Todo isto poden velo unscantos, a traveso dunscristais que imitan aos dosquirófanos, de xeito moi limpo,sen sentir o alento do que vaimorrer, sen que lles salpiquenada. Suponse que algúnsespectadores deste macabroespectáculo sentiranse resar-cidos coa morte do reo.

Unha morte sempre é unespectáculo macabro, máisaínda cando é unha morteviolenta, e aínda moitísimomáis cando a morte é pre-meditada e non é produto dunaccidente. A execución doscolaboradores e medio irmánsde Sadam Husein ven a re-dundar no mesmo. O peor detodo é que despois de tantaviolencia en Iraq e no restodo mundo, sexamos capacesfamiliarizarnos con ela ata talpunto que fagamos comen-tarios graciosos do tipo: “aun deses jichos ata lle quedoua cabeza polo chan, ¡que pa-sada, tío!” escoitado entrerisas nas aulas do noso insti-tuto; ou mandemos SMS enfin de ano que mellor non re-producimos aquí. Ata tal pun-to perdemos o norte.

Sen querer entrar enmáis detalles, algúns/as ne-cesitamos berrar que nontemos dereito a decretar amorte de ninguén, por moi ti-

rano ou asasino quefose. Non se podecombater o terror co te-rror nin o asasinato coasasinato, en que con-siste o progreso?. Todos,asasinos e tiranos, teñendereito a xuízos xustos,aínda que eles non llosconcedesen ás súasvítimas. A inxustiza sópode castigarse coa

xustiza. Isto é o que teñenque aprender asasinos e ti-ranos, para que a historia nonrepita eternamente os seuserros. Pero alguén dixoalgunha vez “a única lecciónque aprendemos da Historiaé que non aprendemos daHistoria”.

Non se trata dedesculpar a ninguén. Ninguéndubida que Hasam e os seuscolaboradores foron culpablesde moitos crimes polos quetiñan que responder, peromediante un xuízo xusto eimparcial. Algúns tampoucodubidamos que outros políti-cos, presidentes ou ex-pre-sidentes de países “civiliza-dos”, son responsables igual-mente de moitas mortes eque seguramente nunca sesentarán no banquiño a res-ponder por elas.

Ademais, hai tiranos etiranos. Hai tiranos “polagraza de Deus”, que morrennesa graza de deus e haioutros tiranos que non o pen-saron ben ou fixeron algo male morren como cans. Ondeestá a clave para ser tiranoe morrer na camiña cunenterro digno de xefe de es-tado?. Non está moi claro,pero eu daríalle os seguintesconsellos a calquera tiranonovato.

A MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANO...............FFFFFAAAAAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIA

15

IntresFeabreiro

2007Intres Actuais

DECÁLDECÁLDECÁLDECÁLDECÁLOGO POGO POGO POGO POGO PARA SER UN AARA SER UN AARA SER UN AARA SER UN AARA SER UN AUTÉNTICO TIRANO EUTÉNTICO TIRANO EUTÉNTICO TIRANO EUTÉNTICO TIRANO EUTÉNTICO TIRANO EMORRER DE MORTE NAMORRER DE MORTE NAMORRER DE MORTE NAMORRER DE MORTE NAMORRER DE MORTE NATURALTURALTURALTURALTURAL.....

1. Fágase amigo ou estea a ben co presidente dos EEUU, ecometa todas as barbaridades posibles sempre co seu con-senso. Incluso recibirá a súa axuda por medio da CIA, OTANou similar.

2. Extermine aos seus opositores, pero procure sempre quehaxa unha boa porcentaxe de comunistas, anarquistas,antiglobalización... etc.

3. Extermine tamén aos seus fillos, e se ten reparo poraquilo da tenra idade, dellos a outros para que os críencomo é debido.

4. Non lle recomendamos que extermine a fascistas, por-que se vostede se libra de morrer coma un can, xa o paga-rá algún dos seus sucesores.

5. Extermine a extremistas relixiosos, que son un perigo. Émáis, extermine, se lle parece a toda unha relixión, peronon a católicos ou cristiáns en xeral, que representan aúnica fe verdadeira.

6. Non lle recomendamos o ateísmo. Practique unha relixión“boa”, non ande con fanáticos, home, que mire que pintateñen.

7. Hai certas razas que son un perigo, non dubide en exter-minar a kurdos, armenios, xitanos, palestinos, etnias etribos africanas varias... Estes pringados seguramente noncontarán con medios nun futuro para reivindicar ningúntipo de reparación.

8. Anque os faga, mellor non faga públicos os seus exter-minios. Recorde que a Historia a escriben os que gañan, eo mellor que se pode facer cos pringados é borralos dela.

9. Coleccione cromos e non armas. Non meta a pata dicindoque ten máis bombas ou pistolas que o seu superior, o xefeamericano, porque entón invadirán o seu país buscándoasata acabar con todo o que se move. Isto é un aviso para osiranianos.

10. Non se faga ilusións pensando que non ten un superior,xa se encargará el de recordárllelo. Por certo, o seu supe-rior non é un tirano do seu caletre, senón un defensor daliberdade.

Hai moitos exemplos detiranos que non cumpriron es-tas normas tan sinxeliñas e asíacabaron, suicidados, carboni-zados, linchados polas ma-sas...

O malpocado Sadamempezou ben, pero confiousee empezou a fraquear nos tresúltimos puntos. ¡E pensar quecontou coa bendición dos EEUU

na guerra contra Irán!. Este éun exemplo máis do efémerosque somos os humanos ecomo muda a fortuna.

Outros fixérono moi benata o final, véxase o noso tira-no nacional, 40 anos no podere morre con todos os honorescoma caudillo, sen entrarsequera na categoría de tira-no. A verdade é que foi o per-

fecto tirano e gardou ben to-dos os puntos, se cadrafraqueou algo no 7, porque opaís non daba para máis. Conhabilidade fixo adictos aoréxime aos “morenos” e aosmouros das colonias, creandogardas persoais e traéndoosa península para matar roxos.

Outros non tiveron tanta“sorte”, aínda que non se podedicir que viviran ou morreranmal. Só que os pillaron malostempos e novas modas comodemocracia e dereitos huma-nos. Por exemplo, a Pinochetfóiselle algo a man cos puntos2 e 3, ou se cadra quedou cor-to porque se de verdade ex-terminase a todos os comunis-tas e esquerdosos chilenos,non se vería en apuros xa benentrado en anos. Aínda que,claro, sempre hai que deixar aalguén para poder mandar so-bre eles, senón non ten chisteser tirano. Morreu co título detirano, pero recibiu honoresmilitares, ademais dun esgarrodun resentido. Como dixoBenedetti: “la muerte le ganóa la justicia”. Pero, porque seráque a xustiza sempre chegatarde ou non chega?

COLECTIVO ANTIAMNESIA

(2006, ANO DA MEMORIA)

A MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANOA MORTE DUN TIRANO...............FFFFFAAAAAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIAGAMOS MEMORIA

16

Intres

Febr

eiro

2007

CHAPCHAPCHAPCHAPCHAPAPOAPOAPOAPOAPOTE DE CORRIDO (VTE DE CORRIDO (VTE DE CORRIDO (VTE DE CORRIDO (VTE DE CORRIDO (Vantroi)antroi)antroi)antroi)antroi)

“Hay que corrido mas triste, hay que contarFalsas verdades que falta de seriedadCuando en noviembre, a un año del tratadoDinero bien lavado políticos brindandoUn barco copeteado, con el euro quiso entrarNos sacudió esta injusta noticia que nos hace rabiar

El combustible se empieza a dispersar y el gobierno tambiénSe empieza a dispersar, a unas millas,te hablo de GaliciaMarineros con sus manos,señoras con sus palasUn pueblo encabronado dispuestos a pararUna marea que todos lo sabemos que llega y no se va

Coro:Desprestige para el señor de los bigotesDesprestige para el trillo militarY si le sumas un sin fin de estupidecesMas crudito no podias tu quedar

Ese Manuel galegos a por el, estoy de caza ,De reuniones déjenme, que poca madre tu xuntaY tus carnales sabiendo del desastre, mandan sus militaresIneptos y cagados no saben ni que hacer

Agarrense que rodaran cabezas, pues que se le va hacerLlega la ayuda solidarios más y másLuego a la prensa le impiden destacarCuando les dicen a muchos voluntarios que ya no es necesarioEsto no es pa tanto todo controlado que no ha pasado naAhórrense el cuento en todo el parlamento y no vengan a mamar

Coro:Desprestige para el señor de los bigotesDesprestige para el trillo militarY si le sumas un sin fin de estupidecesMas crudito no podias tu quedar

Primero que pa’quiY luego que pa’llaEl cascos que pa’queEl barco va pa’llaYo me lavo las manos el buque va aguantarVaya estrategia mas pendeja han inventadoNi puta idea de como hay que gobernar

Escalofríos me dan al mencionarCuantas especies pues la van a palmarDesde delfines, centollos, camarones, percebes, mejillonesLos corvos, las gaviotas, cangrejos, pulpos, ostrasY paro pero hay mas esto es muy serio,Porque se esta viviendo pudiéndose evitar

Mejor termino porque aquí hay muchos oloresEn estas playas no se puede respirarNi en las Cíes, las rías, o Asturias, en Francia, o en CantabriaBilbao y Portugal se queda en el atlánticoHundido un arsenal y con el tiempoNos hemos enterado que cáncer puede dar”

O 13 de novembrofixo catro anos que nostocou vivir un dos episo-dios máis tráxicos da his-toria de Galiza. Un buquede 26 anos de antigüidademonocasco e cargadocon varios miles de tone-ladas de fuel, afundíafronte as nosas costas.Dende entón a plataformaNunca Máis creada para apronta reparacion dos da-nos causados polo“Prestige”, loita para de-fender o medio de vida donoso pobo.

Este verán o nosopaís volveu necesitar dapresenza desta platafor-ma, xa que se sucederoncontinuas vagas de incen-dios polos nosos montes.A gran maioría deles foronprovocados, por diversascausas: membros das bri-gadas anti-lumes, quefacían isto para demostrarque o seu traballo era ne-cesario; traballadores damadeira, por beneficioeconómico; agricultoresque tiñan disputas poloterreo e ademais paralimpalo doadamente;pero tamén por xente conproblemas mentais aso-ciados ao lume

NUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LUMESUMESUMESUMESUMES

Intres Actuais

17

IntresFeabreiro

2007

(pirómanos).Ademais de toda esta

xente sen conciencia, ascondicións meteorolóxicasque se deron, eran favo-rables para a propagacióndas lapas: os fortesventos, as altas tempera-turas… Pero xa antes dacatástrofe déronse actitu-des incorrectas por partede varios colectivos: apasividade dunha parte dapoboación, quedesatendeu os seusterreos deixando que amaleza os cubrira; taméno comportamento daoposición retrasando aformación das brigadasnas vilas gobernadas poreste partido. Ao principioestes negaban a implica-ción nos feitos eachacábanllo ao gobernoactual.

A resposta cidadáante esta situación foimaioriamente positiva,axudando aos labores deextinción cos seus propiosmedios, e facilitando a ac-ción dos bombeiros. Den-de as rúas a opinión eraclara: “Queimar aos quequeimaban”.

Detivéronse variaspersoas presuntamenteimplicadas nos feitos,aínda que pensamos quemoitos quedaron enliberdade.

A plataforma NuncaMáis reactivou a súa ac-ción ao comezo destesfeitos, promovendo a loita

contra o lume. Fixéronsede novo distintos artigoscon dous novos logotiposde Nunca Máis:

Este suceso deu lu-gar a outros, como oescorregamento de terraspola falta de raíces quesuxeiten aterra. Estasson as cau-santes deque osm o l u s c o smorran as-fixiados.

Nuncachegaremosa compren-der que é oque pasapolas men-tes destescriminais enp o t e n c i a ,xa que tiranpedras so-bre o seup r o p i o

tellado, queiman o que llesdá de comer, convertendoa imaxe dunha Galiza ver-de, nunha negra, outravez máis.

Esperemos que suce-sos como estes nonvolvan facer aparición porestas terras.

NUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LNUNCA MÁIS LUMESUMESUMESUMESUMES

Intres Actuais

18

Intres

Febr

eiro

2007

Intres Actuais

O papel da muller,como todos sabemos, nonestá valorado. Quero acla-rar que a miña opinión nonvai ser feminista, xa que amin persoalmente termoscomo feminismo ou machis-mo non me gustan e nonos vexo ben, xa que os ex-tremos nunca son bos. Otermo que me gusta e queconsidero mellor para todose todas é IGUALDADE. Estapalabra, se a buscades nodicionario, aparece, pero navida real non existe.

Nunha casa na quehaxa unha familia que teñaun fillo e unha filla, a edu-cación que lles dean ten queser igual, sen facerdistincións porque sexan dedistinto sexo. Se ti educasa túa filla como a respon-sable de todas as tarefasda casa e ao teu fillo comoo rei da cas, de xeito quenon faga nada, está sendomachista e non pode ser así.

Eu vexo ben que nunmatrimonio con fillos no queo home traballe fóra dacasa e a muller non, quesexa ela a que faga ascousas da casa. Pero el,cando chega do traballopode coidar os nenosmentres ela fai a comidaou ao revés.

Hai xente que creque facer os laboresdunha casa e coidar aosnenos non é traballar, elogo, que é? A xente quepense isto que lle cambieo traballo á súa muller ounai, a ver se é traballar ounon. Eu non estou a dicir

que o traballo que poida tero home non sexa duro,soamente digo que hai quepoñerse no lugar do outro,porque é a única maneira decomprender as cousas.

Pero cando traballan osdous fóra da casa, ten queser a muller a que fagatodo? Pois non, porque queeu saiba, as mulleres nontemos a obriga de facer astarefas domésticas e coidar

dos fillos só por sermosmulleres. Porque os fillosnon os facemos soas,verdade? E non só estadescansados vos, e taméntedes dúas mans, comanós, para facer as cousas.

Cando os nenos imosmedrando, aprendendocousas e cumprindo anos,gústanos que se nos vexacoma adultos, non comonenos. Pois ben, se queresser adulto, telo que ser para

todo, non só para o queche convén. Candotemos unha certa idadepodemos contribuír naslabores a casa, ira d q u i r i n d oresponsabilidade, madu-rez... esas cousas que teno facerse adulto. Nóspresumimos de ser adul-tos porque temos 16, 17,18, 19... anos, pero asnosas condutas non oreflicten.

É moi bonito e có-modo que che dean todofeito, pero eu creo que

O PO PO PO PO PAPEL DAPEL DAPEL DAPEL DAPEL DA MULLERA MULLERA MULLERA MULLERA MULLER

19

IntresFeabreiro

2007Intres Actuais

O día 24 de novembro, LuzDarriba reuniu a xuventude de dis-tintos institutos para facer un actocontra a violencia de xénero, queconsistía en formar palabras conpersoas (un encrucillado). Esteacto levado a cabo na praza deObradoiro de Santiago xuntou amáis de 2000 xóvenes de tódolaspartes de Galiza.

Os que fomos dende o IES:Nuria Álvarez, Cristina Rúa, MartaPájaro, Sandra Rodríguez, NuriaMejuto, Uxía Fuciños, CarmenMonterroso, Olaya Vázquez,Sandra Abad, Yolanda López, InmaLaya e por suposto Gutier Penas,que foi a única representación mas-culina deste centro, polo que me-rece unha especial valoración.

Persoalmente estamos des-contentas pola falta de participa-ción por parte do alumnado, e que-damos coa duda de se a xente noné consciente do gran maltrato quehai na sociedade ou se todo lles dáigual.

Aínda que o tempo nonacompañou non nos demos porvencidos e rematámos a tarefa omellor que se puido. Cremos quefalamos en nome de todos candodicimos: valeu a pena mollarse poloapoio contra a violencia de xénero.

UNIDOS CONTRAA VIOLENCIA DE XÉNERO

estamos nesta vida para aprender e evolu-cionar como persoas que somos. Eu ás naisvéxoas como o mellor, como esas persoasque merecen todo o teu amor e respecto.Creo que o noso deber é axudar aos nosospais en todo o que poidamos, acasoescoitastes queixarse aos vosos pais de queteñen que traballar?. Ao mellor si, peroseguen traballando e sacrificándose por dar-nos todo o que poden e máis; e nós, se nosmandan pasar a aspiradora, facer a comi-da... queixámonos e isto é inxusto e denenos pequenos. Se queres que te tratencoma un adulto compórtate como tal.

Espero que vos fixera reflexionar e queactuedes en consecuencia e que valoredes otraballo da vosa nai na casa. E senón, candosexades vos os que teñades que traballarfóra da casa, darédesvos conta de que levarunha casa implica traballo.

Gustaríame que todos vós, candofagades unha distinción entre unha persoae outra, non sexa porque é de distinto sexoou raza. As persoas diferenciámonos polanosa forma de ser e de pensar.

Ser empático e humilde, baixo o meupunto de vista, é esencial para andar polavida adiante.

Loitade porque existe a igualdade, to-dos saímos gañando.

YOLANDA LÓPEZ GARABATOS, B2C

20

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

MEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIAMANUEL DÍAZ GONZÁLEZ, ROSENDO

FRADE PASIONISTA

PROFESOR DE ENSINO SECUNDARO XUBILADO

Eu -coma Balbino- fun«un neno labrego», que asistiucon algún proveito a unhaescola aldeá («A escola deDoloriñas») nunha parro-quia rural do norte deste(im)país.

Lembrar é seleccionar;por iso só dou recordado ascousas «a granel», sen moitodetalle nin excesiva concre-ción (as «trampas da memo-ria»).

Para axudar á miña des-memoria, tentarei de organi-zar o caos de lembranzascoutándoas nalgúns aparta-dos, relacionados todos coaescola primaria (a escola, senmáis) que eu vivín. Porque amin gustábame ir á escola,por todo aquilo de «brincar»cos compañeiros, xogar, li-brarme dos traballiños docampo e da casa, do familiarcontrol e da rutina domésti-ca.

1.- Lingua de comunicación(incomunicación)

Naturalmente, poraquela década dos 40 da pa-sada centuria, os «pícaros»da escola falabamos no úni-co idioma que sabiamos: ogalego coloquial daquelazona, que nunca estudamosna escola nin o oiamos falarna aula á «señora maestra»:así había que saudala edespedila cada xornada labo-ral («Buenos días, señoramaestra»)...

Todos os libros (enciclo-pedias, lecturas) e todas ascomunicacións coa mestraeran nalgún dialecto docastelán/español; como o era

na igrexaparroquial e no ca-tecismo, natural-mente... Nonrecordo que noscastigasen por pa-s a m o sautomaticamenteao galego (cousaque pasou máistarde nos semina-rios de Galicia). Amestra falabatamén o castelán fóra daescola (cos pais, veciños,alumnos).

Pero debo dicir que amiña letra (caligrafía), osmeus elementaiscoñecementos matemáticos(problemas, contas), a orto-grafía..., todo iso aprendinocon ela antes de cumprir euos dez aniños. E nunha aulade máis de corenta alumn@s;no inverno, ben máis.

2.- Libros e materiaispedagóxicos

Comezábase aaprendizaxe das primeiras le-tras co SILABARIO, que aspersoas maiores lle viñanchamando «a cara de cristos»(pola cruz grega da primeirapáxina, supoño).

Despois pasabamos aoCATÓN, que dispuña xa devarios tipos de letra (algúnimitaba a letra manuscrita).

O «libro de texto» fun-damental, a «despensa» doscontidos culturais, o pozo detoda ciencia, era a ENCICLO-PEDIA, a de Álvarez,distribuída en tres Grados edous Períodos (o elemental eo de perfeccionamento). Alí

cabían todas as «materias»ou «asignaturas», dende Len-gua Española, ata Higiene,Señales de circulación, Arit-mética..., Formación Político-social (para os nenos) ou For-mación Política (nenas) e His-toria Sagrada.

Conservo aínda (polotanto non fatigo a memoria)unha Cartilla de escolaridad,do curso 1949-1950. As

21

IntresFeabreiro

2007Intres divulgativos

AQUELAS ESCOLAS DE DOLAQUELAS ESCOLAS DE DOLAQUELAS ESCOLAS DE DOLAQUELAS ESCOLAS DE DOLAQUELAS ESCOLAS DE DOLORIÑASORIÑASORIÑASORIÑASORIÑAS

“asignaturas” eran as de Gra-do Medio: Religión e HistoriaSagrada, Gramática, Lectu-ra, Escritura, Geografia, His-toria de España (versióntriunfalista da época neo im-perialista), Aritmética, Geo-metría, Problemas, Trabajosmanuales, C.Físico-naturales,Agricultura, Dibujo, Enseñan-zas del hogar (nenas), Can-to, Educación patriótica.

Debiamos de dalas to-das, pois figuran na Cartillaas cualificaciónscorrespondentes, agás as de«Trabajos manuales» e a es-pecífica das nenas, «Ense-ñanzas del hogar».

Resulta ben doado com-prender que na escola nonfixéramos máis «trabajos ma-nuales» aínda, que dabondotiñamos xa na casa coafacenda e os laborciños docampo (hoxe reducido a un«coñecemento do medio»).

Á parte da sección «ES-TUDIOS», había outro moi in-teresante recadro: Conduc-ta, Aplicación, Faltas de asis-tencia e Faltas de puntuali-dad.

Cada mes, normalmente,chegaba á casa a benditaCartilla coas notas e asinatura da mestra; os «Pa-dres o encargados» tiñan queasinar tamén para demostrarasí que quedaban informadosdos progresos académicos edo comportamento (ou seaproveitabamos ben otempo); daquela a ninguén selle ocorría pensar sequera(incluídos os mesmos pais)que a mestra nos tiña «ma-nía», ou que un pai/nai He

botase a ela aculpa do esca-so proveito. Aorevés, candona escola ha-bía castigos,aumentábasea dose nacasa, nosmellores ca-sos.

T a m é nc o n s e r v oalgúns autó-grafos da «se-ñora maestra»; por exemplo,aquel que di no idioma ofi-cial: «Tiene tan mal compor-tamiento, que a pesar de sertan aplicado, si no se corrigeme veré obligada a expulsar-le». O que a piques estivo deexpulsarme a maiores da casapaterna; pero do que xa nonme librou nin a Cartilla de ra-cionamiento foi dun paseíñocollido das orellas e o consa-bido ultimato... Máis ou me-nos, coma hoxe en día (quenon todo tempo pasado foimellor).

HORARIO ESCOLAR: polasmañás, de 9 a 12; pola tar-de, de 2 a 4. Os meses desesión única eran os de maio,xuño, xullo, setembro eoutubro, cun horario de 8 a12. Só había unha tarde li-bre, a do xoves (e non preci-samente a do sábado).

Significado da puntua-ción: 10 e 9: Sobresaliente;8 e 7: Notable; 6 e 5: Apro-bado; 4 e O: Suspenso (enconduta, «Deficiente»).

Dos libros de lectura sóme lembro de Corazón (Dia-

rio de un niño), de Eduardode Amicis.

Outros materiais: habíamapas de varias clases e ta-maños, polo menos un globoterráqueo (ou esfera), doustipos de «encerados»: un dehule negro, pendurado daparede lateral, e outro demadeira pintada de negro (oucase), suxeito por un trípo-de. Para os debuxos que facíaa mestra, había regras de va-rias formas e dimensións, emesmo un compás, ao que sepoñía o xiz nun dos brazos.

Para caligrafía, cadernoscon variados tipos de letra,como (recordo) a «Escriturainglesa»; aquí escribiamos conpluma, claro.

Tampouco faltaba algúnconxunto de pesas e medi-das, de latón; en madeira, moitorneada, por certo, corposxeométricos.

O material escolar máisempregado, o buque insigniado sistema, eran as impres-cindibles pizarras, cos seuspizarrillos (case nuncaenteiros), que do gris ían pa-sando ao escuro/mouro,

GALIZA, OUTUBRO, 2006

22

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

onde se bo- r r a b atodo de con- tado (mesmoas fendidas valían): erancoma os gramófonos da es-crita. . .

Soamente recordo algúncaderno, raiado, de áspero eescuro papel de estraza, paralevar deberes para a casa,en tempo de vacacións. Erao único material escolar quetiñan que mercar nosos pais,xa que todo o demais (piza-rras, libros, enciclopedias)existía e se gardaba nos ar-marios da escola.

As rapazas levaban al-gún retal para os labores decostura (punto de cruz, e al-gún outro ).

A nosa aula era un sa-lón amplo, rectangular, comúnpara nenas e nenos, inda queseparados en dúas zonas: asnenas xuntas todas a un ladoe ao outro os rapaciños erapazolos (todos ‘«pícaros»),

pois naquela sala deoperacións cabían os decinco ou seis anos,como tamén os de ca-torce ou quince (du-rante a invernía,nomeadamente).

Porque a asis-tencia variaba se-

gundo as estacións do ano eos labores agrarios: noinverno había máisconcorrencia que na prima-vera-verán, sobre todo daxente de máis idade, que

tiña que chamar as vacas,afalarlles, levalas a pacer

ao monte todo o día, sócunha codela de pan eescaso compango (sal-

vo casas e cousas).

3.- Mobiliario,humildísimo

A moblaxe estaba a tonco medio ambiente global: «Aescola de Doloriñas» tiña queser, por imperativo simple-mente económico, unhaescola espartana, unha«:Fronte de xuventudes» de«impasible ademán»(nosoutros cantabamos,mellorando a letra: «imposi-ble el alemán»), e con méto-dos contundentes para a se-sión de castigos: golpiños coaregra na punta dos dedos, eactitudes axeonlladas, miran-do para a parede...

A mesa da «señoramaestra» (no argot hodiernorebaixáronas á cate-goría gregariamenteadministrativa deprofesora, diminuídaaínda máis pola tro-pa infantil ata que-dar en profe unisex)non tiña moita pega:

de madeira maciza e cómo-das dimensións; arredor deladabamos a lección, liamos oucorrixiamos os problemas e ascontas.

Os nosos «duros ban-cos» de traballo eran os pu-pitres, de dúas prazas, condous burato s onde se colo-caban os tinteiros (coido queeran de chumbo); a mestrarepoñía a tinta cun botellón(tinta que elaboraba elaquimicamente a base duns«pós» milagreiros);escribiamos con plumas típi-cas da época, que tiñan amanía de gallarse, oufenderse; había repostos; osborróns eran cousa normal.Supoño que asempregabamos sobre todopara facer caligrafía, poraquilo dos trazos finos egrosos...

O piso do «salón» era detáboas, illado do chan sobrecortes e cortellos; polo me-nos non había humidades (sicheiros delatores); tampoucocontiña o noso vocabulario apalabra calefacción.Aproveitábase o tempo dorecreo para ir quentarse álareira da cociña do veciño,mentres algúns comían acodela traída da casa.

Aquilo debía de ser algosemellante a un avesporeiropolo canturreo monocordecon que memorizabamostodo; para as táboas de su-

MEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRAMEMORIAS DUN FRACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIACO DE MEMORIA

23

IntresFeabreiro


mar, restar, multiplicar e divi-dir, existía un ancestral son-sonete que -un supoñer- fa-vorecía a aprendizaxe de ta-les sumando s emultiplicandos. Pero a cues-tión é que me resultou imbo-rrable: a memoria era a cal-culadora daqueles tempos:os primeiros auxilios para so-brevivir. Non me lembro quehoubese nin un ábacosequera.

Faciamos bastante «cál-culo mental», do tipo 6 + 7 -8 x 10...

Na aula entrábase a gol-pe de campaíña ou/e de chifre(o asubío era para chamarnosdaqueles recreos nos quepodiamos perdemos no mon-te próximo).

As necesidades(fisiolóxicas, naturalmente)facíanse: as nenas, detrásdun barrigudo castiñeiro cegoe bonachón; os pícaros, de-trás do palleiro do veciño (esaparece ser a razón de quenunca ardese): depuradorastotalmente naturais...

4.- Xogos e xoguetes paratempos «victoriosos»

Os xogos que distraíanos nosos recreos escolarespodían considerarse

«tradicionais» e nonespecificamente propiosdunha zona ou dun tempo.

As nenas xogaban sobetodo a saltar á corda (conalgunhas variantes de estilo)e darlle co pé á pedra damariola ou peletre (a literaria«Rayuela»), algo afastadasdo campo de fútbol en queconvertiamos a eira («aira»)do veciño, aquela instituciónbenéfico-social.

O xogo que máisfrecuentabamos era a varian-te de noso das técnicasfutboleiras: a pelota ou ba-lón era unha piña, sen abrir,medio verde aínda, máis oumenos redondeada polo «ma-nitas» de sempre

(«pina»,»pinareta»); así quenon había zocas que aturasensen fenderse...

Tampouco podía faltar abillarda: mirando algúnsexemplares «modernos»,aqueles anteriores eran au-ténticas obras de ebaniste-ría.

Máis que os tirachinas(que os había) lembro ostirabalas, feitos con pólasdelgadas de bieiteiro(sabugueiro), doadas debaleirar por dentro; as «ba-las» de maior calibre, consi-deración, fabricábanse conestopa (derivada do liño);cando non se atopaba esamateria prima, recorriamos aopapel de estraza, salivado emastigado na boca...

Practicabamos ascarreiras e habilidades coszancos; corriamos detrás dosaros (sacados do fondo doscaldeiros vellos de cinc),guiados por un arame con-sistente, ás veces mesmocon mango e todo; faciamosbailar aos «peóns» («peon-zas»), despois das San Lucasmaiormente; os que tiñan paishabelenciosos podían presu-mir de bicicleta de madeira,


24

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

vehículo algo parecido áshoxe chamadas «carrilanas»;as «bicis» levaban tres rodase «guiábanse» cunha espe-cie de guiador; os coches erande catro rodas e dous eixes:o de atrás, fixo, e móbil odianteiro, para conducir cospés e un anaco de corda...Corrían ben... só polas cos-tas abaixo, por mor de afo-rrar «gasógeno». . .

Na época dos nabosargallábase cos carriños quetrataban de imitar os carrosdas vacas: rodas de cachola,chedeiro, cabezalla,fungueiros...

Cando se convocabanconcursos de manualidades,víanse na escola auténticasobras de arte en madeira,pezas tan feitucas -case aescala- que daba xenio ve-las: carros do país, xugos devacas (mesmo con canciles,dobra e trabitas), cruceiros,«cabozos» (hórreos), aradosde pau con rellas de lata etodo.

Cando andabamos agardar as vacas en prados derega, facíanse pequenosencoros ou saltos de auga,en desnivel, para que xirasenos «muíños»: fendíase un pau

polo medio e atravesábasecon dúas «paletas» en formade cruz: o chorro de augafacíaas xirar silenciosas. Moiecolóxico todo, nada conta-minante.

Os afeccionados á mú-sica eran tamén, con escasoorzamento, os creadores devarios instrumentos de vento:a frauta de cana e a de pallacentea ou de trigo, ordina-riamente de sete burato spara os dedos, e con palletana parte superior; as de cana(a do mango da vaso ira)furábanse cun ferro redondocandente (algo así coma afrauta traveseira ).

Na escola aprendiamosalgo do que, despois, oín quese chamaba «papiroflexia»:barcos e avións, especial-mente.

Contábannos contos«tradicionais», pero osmellores eran os de «volito»(avó) porque era un estupen-do «contacontos»;propúñannos adiviñas,trabalinguas e outras «agu-dezas de ingenio»; non fal-taba un elemental repertoriode cancións populares (esassi en galego).

Penso que eramosfelices aprendendo para avida, botando os alicercesdo futuro; ledos e ditosossen angurias de examesnin «controis» nin«avaliación continua», seno andazo dos«conxuntos», nin a ente-lequia da álxebra (a quémeter letras entre as ci-fras), sen «recuperacións»nin «adaptaciónscurriculares»... e iso quehabía algún caso de«discapacidade psíquica»(daquela falábase piado-samente de «toliñ@» ou«infeliz»).

Cada un fala da feiracomo lle vai nela; por isofalo da miña feira, que melevou ata as «grandesáreas» da cultura. Claroque foron moi pouquiñosos que chegaron aestudos medios; ningúndeu entrado no paraísoperdido da universidade.Eran tempos duros. Osque máis medraron,profesionalmente, tiveronque emigrar (tivemos quetransterrarnos).


25

IntresFeabreiro


O ALCOHOLISMOO ALCOHOLISMOO ALCOHOLISMOO ALCOHOLISMOO ALCOHOLISMO

O tema que vou tratarnesta edición da nosa revis-ta, é un problema que cadadía por desgraza, está máispresente.

O alcoholismo é unhaenfermidade crónica e ha-bitualmente progresiva pro-ducida pola inxestión exce-siva do alcohol etílico, benen forma de bebidas alco-hólicas ou como constituíntedoutras sustancias. A Orga-nización Mundial da Saúde(OMS) define o alcoholismocomo o consumo diario dealcohol superior a 50 gra-mos na muller e 70 gramosno home. O alcoholismo pa-rece ser producido polacombinación de diversos fac-tores fisiolóxicos, psicolóxicose xenéticos. Caracterízasepor unha dependencia emo-cional e ás veces orgánica doalcohol, e produce dano ce-rebral progresivo e finalmen-te, a morte.

ÿþýüûüþ�ü

�ÿ��

�� ý�ü� �ü�� ü� �ü��ÿ�ü�� üþ��ÿ�ý�ÿ �ü��ÿþ

ÿþ ��

�þ ��

� þ � ��

� þ � � ��

� þþ � ��

� � þ ��

� þþ � ��

� þþ ��

Efectos da variación das concentracións de alcoholEfectos da variación das concentracións de alcoholEfectos da variación das concentracións de alcoholEfectos da variación das concentracións de alcoholEfectos da variación das concentracións de alcoholna sanguena sanguena sanguena sanguena sangue

O alcoholismo afectamáis aos varóns adultos, perohoxe en día está aumentan-do a súa incidencia entre asmulleres e os mozos. O con-sumo e os problemas deriva-

dos do alcohol están au-mentando en todo o Oc-cidente dende 1980.

O alcoholismofoi considerado nopasado un síntomade estrés socialou psicolóxico,ou uncomportamento“aprendido”e inadapta-do. O al-coholis-m opasou aser defini-do recentemente como unhaenfermidade complexa en si,con tódalas súas consecuen-cias. Desenvólvese ao longode anos e os primeiros sínto-mas inclúen a preocupaciónpola dispoñibilidade do alco-hol o que vai incluír na elec-ción por parte do enfermo dassúas amizades ou activida-des. O alcohol estase consi-derando cada vez máis comounha droga que modifica o es-tado de ánimo.

O alcohol produce so-

bre o organismo un efec-to tóxico directo e un

efecto sedante;ademais, o consumo

excesivo do alcoholdurante períodos

prolongados con-duce a carencias

na nutrición enoutras nece-

sidades or-gánicas. Os

e f e c t o ssobre osprincipaissistemasdo orga-

nismo son acumulativos einclúen un amplo rango dealteracións no aparatodixestivo, entre as que des-tacan as úlceras de estóma-go e de duodeno, apancreatite crónica e acirrose hepática, así comolesións irreversibles nos sis-temas nerviosos central e pe-riférico. Poden chegar a pro-ducirse desmaios,alucinacións e intensostremores, síntomas do síndro-me de abstinencia alcohólica

26

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

máis grave, e o delirium tre-mens, que pode ser mortala pesares do tratamentoaxeitado. Demostrouse endatas recentes que o con-sumo de alcohol durante axestación, incluso en canti-dades moderadas, pode pro-ducir danos graves no feto,especialmente retraso nodesenvolvemento físico emental.

O tratamento primariocomeza co recoñecementodo alcoholismo como un pro-blema que precisa atenciónespecífica. Os tratamentosmáis precoces e mellores es-tán producindo unhas altase esperanzadoras taxas derecuperación. Ademais deresolver as complicacións or-gánicas e os cadros de abs-tinencia, o tratamento pasapor uns consellos e entre-vistas individualizadas epolas técnicas de terapia degrupo encamiñadas a con-seguir unha abstinencia nonforzada do alcohol e outrasdrogas. A abstinencia é oobxectivo desexado, a pe-sares de que algunhasopinións moi discutidasmanifestan que é posiblevolver a beber con modera-ción na sociedade senperigo.

Nos últimos anos, Es-paña pasou a ocupar o se-gundo lugar no mundo entaxa de alcoholismo.

AITOR VÁZQUEZ MARTÍNEZ

Se no día a díativésemos un pouco en contaas normas de educación erespecto cara aos demais, anosa sociedade melloraría,porque se todos nós colabo-rásemos e aportásemos onoso gran de areaviviriamos nun mundomellor, facendo cousas tansinxelas como: tirar ospapeis e o lixo á papeleira,non deixar restos de comidanas praias e no campo, cru-zar co semáforo en verde e

A IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMONA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADE

ALBA SEOANE SUÁREZ. S1D

SABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITAL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?OU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAO DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:

polo paso de peóns... Por todoisto, anímovos a colaborar.

üÿûþýþ �ÿü��ÿ� ��ý�ÿ( üþûÿ ýû �ý�ûÿû ��(ü��û�û ��ü�ÿ �û��(��ýû �ý�ÿû ��ü�ÿ��ü�ý�û ��üû� ��ûÿ��ü�û�ýû ��û ��û�ýû �û��þ �ýÿû��ýÿû� û��û ��ÿ�û�� û��ü��ÿýû �ý�þüûÿû ��üû��ÿýû �ûüü�ÿ ��û�ýÿüûÿ�ýû ��ü�ýÿ�ý �û��ûÿ�ýû �û�ý� ��ûÿ��ýû (��ÿû� ��û��û��ÿ��û ��û�� ü��ÿ�ÿ�üû��û ��ÿ�� ýþ�û��üûÿ�û ��þü�ÿ �ýþ�û��ûüýû ��û �ý�û��û ��ü� ��û�û�� ûý�� (��û� �ü��ÿ��ûü �ý�þ�û ��þüý�û ��û ��û�û ��û��ýû ��ü�� û��û ��ÿû ��ûÿ��ûÿýû �ý�� û�þ��ûÿ��

Fonte de 2001. Non se ten en conta a nova situacióneuropea co euro.

ANUSKA LAÍÑO, B2B

26

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

máis grave, e o delirium tre-mens, que pode ser mortala pesares do tratamentoaxeitado. Demostrouse endatas recentes que o con-sumo de alcohol durante axestación, incluso en canti-dades moderadas, pode pro-ducir danos graves no feto,especialmente retraso nodesenvolvemento físico emental.

O tratamento primariocomeza co recoñecementodo alcoholismo como un pro-blema que precisa atenciónespecífica. Os tratamentosmáis precoces e mellores es-tán producindo unhas altase esperanzadoras taxas derecuperación. Ademais deresolver as complicacións or-gánicas e os cadros de abs-tinencia, o tratamento pasapor uns consellos e entre-vistas individualizadas epolas técnicas de terapia degrupo encamiñadas a con-seguir unha abstinencia nonforzada do alcohol e outrasdrogas. A abstinencia é oobxectivo desexado, a pe-sares de que algunhasopinións moi discutidasmanifestan que é posiblevolver a beber con modera-ción na sociedade senperigo.

Nos últimos anos, Es-paña pasou a ocupar o se-gundo lugar no mundo entaxa de alcoholismo.

AITOR VÁZQUEZ MARTÍNEZ

Se no día a díativésemos un pouco en contaas normas de educación erespecto cara aos demais, anosa sociedade melloraría,porque se todos nós colabo-rásemos e aportásemos onoso gran de areaviviriamos nun mundomellor, facendo cousas tansinxelas como: tirar ospapeis e o lixo á papeleira,non deixar restos de comidanas praias e no campo, cru-zar co semáforo en verde e

A IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTA IMPORTANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMOANCIA DO CIVISMONA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADENA NOSA SOCIEDADE

ALBA SEOANE SUÁREZ. S1D

SABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITSABÍAS QUE A CAPITAL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?AL DE ALBANIA ERA TIRANA?OU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAOU QUE A MOEDA DA ANTIGA IUGOSLAVIA ERAO DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?O DINAR? NON?POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:POIS MIRA O SEGUINTE CADRO:

polo paso de peóns... Por todoisto, anímovos a colaborar.

ÿþýüûü �þÿ � � þ � � � û � þÿ þýüû úü � ú �üûü � � �ÿ þ � � ü � ü � � � þ �û � ü � � �ÿ � � � � úü � ú �û ü � � þ �û� � þ � ú � ü � � � � � þü � � �üû � �� þ � ü � úü � � � �ü � � �� ü � úü �ü � � � ý �úûü ��úû ü � ü � � ü �� û �ü � � � �� ü�� þ � � � û úü �ú � ý þüûü �� þü �� û úü � ü þþ�û �� ü� úû þüû � úü �� þ � úû � ú � ü � � �� üû � úü � ü � ú � � �üû � �� úü ÿ � �û ü � �� ü � � ü�� û � � �ü � � �ü �� þ � � �û� û � þü � � � �ü � � û �� úý �ü� � þüû �ü �� ý þ�û � úý �ü� �ü þúü �� ü � ú �ü�� ü �� þ � �� ü� ü � � � � � ü ú � � � ÿ � � � � � �ü � � þ � � �û� � � � � � ü þ � ú � ý � ü �� ý þú � ü �� ü � �ü � ü �� ü� � � � úü �� þ � � �� ü� � � � ü � � � û ü � �üû � �� üû úü �ú � � �ü �ý � �üû � �

Fonte de 2001. Non se ten en conta a nova situacióneuropea co euro.

ANUSKA LAÍÑO, B2B

27

IntresFeabreiro


Lisboa tem 681100 ha-bitantes e 1800000 a área ur-bana. Está situada na beirado grande estuário do Tejo,chamado Mar da Palha.Construída sobre uma série decolinas, o núcleo antigo con-serva um pitoresco aspectomedieval. Reconstruídadepois do terramoto de 1775,desenvolveu-se en todas asdirecções, com novos bairrosresidenciais e industriais.

É o principal centro co-mercial e industrial do pais.O seu porto é o primeiro dopais e escala internacional deprimeira orde, exportador devinho, corcho, azeite e fru-tas e importador de produtosmanufacturados e coloniais.A ponte do 25 de Abril une obairro de Alcántara com apovoação de Almada.

ARTEARTEARTEARTEARTEEntre os monumentos da

época romana ficam vestígiosdum teatro dedicado a Neroe duas termas do s. IV. Daépoca da liberação de Lisboado domínio árabe (s. XII) dataa catedral reconstruída no sé-culo XVIII, depois doterramoto de 1775; os seusautores foram,provavelmente, os mestresRoberto e Bernaldo, queconstruíram também a cate-dral de Coimbra.

O monumento góticomais importante é o Mosteirodos Jerónimos (século XIV).À beira do Tejo alça-se oforte de São Vicente,chamado maisfrequentemente a Torre deBelém, um bastião de plantaoctogonal obra de Franciscode Arruda. O RenacementoFlorentino Quatrocentista

está representado pela Igrejade Santo Amaro, de plantacircular com cúpulasemiesférica. A Igreja deSanta Engrácia, com plantade cruz grega, é de estilobarroco. A reacção neoclásicaimpõese em edifícios como aBasílica do Coração de Jesus,de Matheus Vicente.

HISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAFoi ocupada pelos

suevos e visigodos e no 714caiu no poder dosmuçulmanos. No ano 1903, orei da Taifa de Badajoz cedeu-lha a Afonso VI a câmbio dasua ajuda contra osalmorávidas; Afonso Enriqueslogrou reconquistá-la com aajuda dos cruzados e AfonsoIII converteu-a na capital doreino (1256). No século Xivcontava com uma abundan-te colónia genovesa queimpulsou o comércio, mas foidurante os séculos XV e XVI,ao amparo do tráfico, quandose estabeleceram comercian-tes estrangeiros, fundaram-se casas de comércio eaumentou a povoação (1 000000 de habitantes ao fim do

DANIEL BLANCO, LUCÍA ROUCO,CRISTIAN LOUZAO E ADRIÁN MOSQUERA

LISBOLISBOLISBOLISBOLISBOAAAAA

século XVI). Decaiu no sé-culo XVII por caisa daanexação à Espanha (1580-1640) e da perda de partedo Império Colonial. Destruídapor um terramoto em 1775,foi edificada de nova plantapelo Marquès do Pombal e du-rante o século XIX recuperou-se lentamente. O centro his-tórico sofreu um graveincêndio no 1998, masreconstuiu-se nos anosseguintes. Foi sede daExposição Universal de 1998.

28

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

Angola é um pais do su-doeste de África, antiga colóniaportuguesa, que tem recursosnaturais consideráveis, entreos que destacam o petróleo eos diamantes. É uma democra-cia e o seu nome oficial é Re-pública de Angola.

ORIGEM DO NOMEORIGEM DO NOMEORIGEM DO NOMEORIGEM DO NOMEORIGEM DO NOMEO nome de Angola é umaderivação portuguesa dapalvra banto N´gola, que fazreferência ao título dos chefesnativos dessa região no sécu-lo XV, no tempo da colonizaçãoportuguesa.

HISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAPeríodo colonial.Portugal estabeleceuse em1483 no rio Congo, ondeexistiram os estados de Kongo,Ndonga e Lunda. O estado doKongo estendeu-se do actualGabon do Norte até o rio Kwanzno sul. Portugal estabeleceuem 1575 uma colónia emLuanda baseada no tráfico deescravos. Os portuguesestomaram gradualmente o con-trol da zona costeira ao longodo século XVI através de umasérie de tratados e guerras.Os holandeses ocuparamLuanda desde 1641 até 1648,proporcionando um impulsodos estados anti-portugueses.Em 1648 Portugal retomouLuanda e iniciou um processode conquista militar dos esta-dos do Kongo e Noongo, querematou com uma vitória por-tuguesa em 1674.O control administrativo totalportuguês do interior ocorre acomeços do século XX.

GOVERNO E POLÍTICA.GOVERNO E POLÍTICA.GOVERNO E POLÍTICA.GOVERNO E POLÍTICA.GOVERNO E POLÍTICA.Em 1975, Angola adquiriu aindependência de Portugal. Em1994, assinou-se um acordo depaz que favorece um governode identidade nacional. Em1998, a guerra volve a estalare termina com a intervenção da

ONU em 1999 e a recuperaçãodo governo pelo MPLA. Angolapermanece como um pais po-bre.

ORGANIZAÇÃO POLÍTICO-ORGANIZAÇÃO POLÍTICO-ORGANIZAÇÃO POLÍTICO-ORGANIZAÇÃO POLÍTICO-ORGANIZAÇÃO POLÍTICO-ADMINISTRAADMINISTRAADMINISTRAADMINISTRAADMINISTRATIVTIVTIVTIVTIVAAAAAAngola divide-se em 18províncias.A agricultura de subsistênciaproporciona o sustento princi-pal para o 85% da povoação.A produção petrolíferacontribui com o 90% dasexpotações. Não obstante,apesar de assinar-se umacordo de paz em 1994, aviolência segue.

DEMOGRAFIADEMOGRAFIADEMOGRAFIADEMOGRAFIADEMOGRAFIAOs três grupos étnicos falambanto. Os portuguesesrepresentam a povoação maisgrande de origem nãoangolana, com cerca das 30000pessoas. O português é alíngua oficial predominante.

RELIGÃORELIGÃORELIGÃORELIGÃORELIGÃOO 90% da sua povoação sãocristiãos.

TTTTTAXA DE MORTAXA DE MORTAXA DE MORTAXA DE MORTAXA DE MORTALIDALIDALIDALIDALIDADEADEADEADEADE24,2 mortos por mil habitantes.

ALFALFALFALFALFABETISMOABETISMOABETISMOABETISMOABETISMOA educação é gratuíta

e obrigatória para os nenos. Noano 2000 1178485 alunosestavam inscritos na ensinoprimário, enquanto nosecundário e superior foram o19% e o 1% respectivamente.O governo comprometeu-se arealizar um drástico incremen-to do alfabetismo.

CULCULCULCULCULTURATURATURATURATURAO mais relevante dasmanifestações culturais deAngola são os restos deconstruções coloniais portu-guesas como a Fortalez de SãoPedro em Luanda. Entre osséculos XVII e XIX, Angola foimuito importante no tráfico de

escravos.

A GUERRAA GUERRAA GUERRAA GUERRAA GUERRAQuando Portugal iniciou oprocesso de descolonização,surgiram três movimentosindependentistas:- Movimento Popular deLibertação de Angola (MPLA)com laços com partidos comu-nistas em Portugal e no BloqueOriental.- Frente Nacional de Libertaçãode Angola (FNLA), com víncu-los com o governo dos EEUU,o regímen de Sese Seko emZaire e o governo de Sudáfrica.- União Nacional polaIndependência Total de Angola(UNITA), dirigida por Savimbi.Após uma guerra de guerrilhasindependentistas de 14 anos,Angola obteve a independênciaem 1975.Portugal passa o poder aoMPLA, que recebe o amparo daURSS. Pouco tempo depois,começa a Guerra Civil entre ospartidários dos trêsmovimentos. Em 1976, O FNLAfoi derrotado pelo MPLA e tro-pas cubanas têm parte naOperação Carlota. Agora oMPLA e UNITA lutam pelo po-der. Em 1991 acordamconverter Angola num estadomultipartidista, mas depois deque o MPLA vencesse naseleições, UNITA reclamou quehouvera fraude e voltam ashostilidades.

ANGOLAANGOLAANGOLAANGOLAANGOLA

29

IntresFeabreiro


O acordo de paz do 94 entre ogoverno e UNITA permitia aintegração de insurgentes daUNITA no governo. Um governode unidade nacional instalou-se em 1997, mas as lutascontinuam até 1998, deixandoa centos de miles de pessoassem fogar. O presidente JoséEduardo dos Santossuspendeu o funcionamentoregular das instituções demo-cráticas por causa do conflitoO conflito prosseguiu emCabinda, onde os soldadoscometeram actos de tortura eexecuções extrajudiciais.Apesar de fazer reformaspoliciais segem-se a receberinformes sobre tundas eexecuções realizadas pelapolícia. Privou-se de liberdade,realizaram-se evacuações.Constitue-se uma comissãopara estudar o sistema dejustiça penal e propõe-setambém um projecto para exa-minar o Código Penal.Reabilitam-se municípios eprovíncias e designam-sejuizes. O acesso à justiça estálimitado pela falta de recursoshumanos e naturais. EmFevereiro abriram-se emLuanda escritórios dereclamações e posteriormentefez-se o mesmo noutrasprovíncias. Elaboraram infor-mes trimestrais, mas esses in-formes não tiveram difusão;apesar de tudo, a polícia nãopuido responder adecuada-mente a índices muito eleva-dos de violência. As autorida-des disseram que a terceiraparte dos angolanos possuiamarmas de fogo.

Não havia liberdade deexpressão e de associação.Defensores do direitos huma-nos, periodistas, activistas po-líticos vigiavam e criticavam ogoverno. Porém, alguns foramameaçados com sofrerviolência e outros detidos peloseu trabalho. UNITA afirmouque membros do MPLA

atacaram o seu escritório emAgosto e informaramtambém de actos deagressão e intimidação.

Os informes sobre atortura e as execuçõesextrajudiciais procediamprincipalmente dos meios decomunicação e dasorganizações dos direitoshumanos. Em Março de 2003uns agentes da políciagolpearam e retiveram a umempregado da televisão queintentou gravá-los quandomaltratavam os jogadores numestádio de futebol em Luanda;dias depois, uns agentesgolpearam a periodistas ereceberam-se informes sobreexecuções.

Os programas dereabilitação incluem aprestação de ajuda a uns 8000ex-meninos soldado e a ummilhão de meninos separadosdas suas famílias durante aguerra.

A p r o x i m a d a m e n t e1800000 de deslocados inter-nos pela guerra e mais de90000 regressaram a zonas dasua eleição de formaespontânea. A deterioraçãodas infra-estruturas supunhaum obstáculo para asubministração de ajudaalimentícia.

Em Junho fecharam-seas zonas de amparo que secriaram para albergar ex-sol-dados de UNITA e as suasfamílias. Muitas dessaspessoas partiram enquantooutras foram trasladadas àssuas casas.

As facções do Frentepara a Liberação do Enclave deCabinda sofreram grandesperdas no decurso de uma im-portante acção do governo afins de 2002 e princípios de2003. Durante o anoprosseguiram as hostilidadesno norte de Cabinda. As forçasgovernamentais disseram queliberaram a civis do FLEC. Em

Março a rádio estatal fez umchamamento aos soldados quemataram os habitantes de 15povoações.

Um soldadogovernamental abateu a tirosduas irmãs enquanto seu paiestava ausentetemporariamente. O soldadoalojava-se numa cas deraparigas que cozinhavam paraele.

Em Outubro detiverama Eduardo Blas enquantopescava no rio Caio Caliado. Aodia seguinte entraram napovoação e detiveram ebateram ao seu irmão e outrosquatro homens.

A pressão comercialsobre a terra é fatal a respeitodos desalojamentos forçadosem Luanda e outrosabusosnas zonas rurais. Oanteprojecto de Lei deDesenvolvimento Urbano exis-tentes não concediam direitosde ocupação e viviam emsituação irregular nas cidades.

Em várias zonas deLuanda efectuaram-sedesalojamentos forçados semo devido processo que inclueconsulta e ressarcimento. EmFevereiro desalojaram a váriasfamílias disparando ao ar.

GUTIER MARTÍNEZ B 1B, ROBERTO

LAGE, SEGIO PATIÑO, IVÁN RODRÍGUEZ,DANIEL SUÁREZ B 1C

ANGOLAANGOLAANGOLAANGOLAANGOLA

30

Intres

Febr

eiro

2007

Intres divulgativos

Cabo Verde é um esta-do insular de África Ocidentalno oceano Atlântico a 500quilómetros de distância dascostas de Senegal.

Compreende um total de14 ilhas e ilhotes, todos elesde origem vulcânico e muitofragosos, em dois gruposprincipais. Ao N., as de Bar-lovento (Santo Antão, SãoNicolau, Boa Vista, etc.) e aoS. as de Sotavento, entre asque destacam São Tiago,Maio e Fogo. Em Fogoalcançam-se os 2385 metrosde altura.

O clima é tropical árido.Em Praia a temperatura meiaanual oscila entre os 24 e 25ºC. No mesmo período detempo as precipitações nãoalcançam os duzentos mm. Avegetação adapta-se aoclima seco. Nos pequenosvales (ribeiras) crescempalmeiras e outras plantastropicais.

A povoação compõe-se de negros (vinte e oitopor cento), mulatos (seten-ta e um por cento) ebrancos, quase todos defala portuguesa e religiãocatólica. Há cultivos decafé, banana, laranjas ecana de açúcar. Também

pesca, salinas e turismo. Por-to Grande-Mindelo, na ilha deSão Vicente, é o porto prin-cipal. Tem importanteaeroporto em Esparcos (Ilhado Sal), escala das principaislinhas aéreas entre Europa,África Meridional e América doSul.

A capital, Praia, está si-tuada em São Tiago, a ilhamais extensa.

HISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIAHISTÓRIACabo Verde foi

descoberto em 1640 por DiogoGomes e António da Nola,exploradores ao serviço dePortugal. Incorporado àcoroa portuguesa em 1495,após o câmbio de regímen emPortugal (25 de Abril de 1974)Cabo Verde foi incluído noprocesso de descolonização.Em Dezembro de 1974 Portu-gal cedeu a administração aum governo de transição en-cargado de preparar aindependência. O 30 de Junhode 1975 os habitantes doarquipélago pronunciaram-seem massa a favor daindependência imediata e dafutura união com Guiné-Bissau. O cinco de Julho domesmo ano proclamou-se aindependência da nova Repú-

blica de Cabo Verde eAristides Pereira foi elegidopresidente.

Em Setembro de 1980promulgou-se a primeiraConstituição na que se tendiaa apoiar a união entrw Guiné-Bissau e Cabo Verde. Estatendência unificadorafrustrou-se ao produzir-se oGolpe de Estado de J.B. Viei-ra em Guiné-Bissau(Novembro de 1980). Em1981 criou-se o Partido Afri-cano da Independência deCabo Verde (PAICV), partidoúnico e “força dirigente dasociedade”. Pereira foi reele-gido em 1986. Em Setembrode 1990 a Assembleia Nacio-nal adoptou o plurupartidismoe aprovou uma reforma daconstituição. Nas eleições le-gislativas de Janeiro de 1991triunfou o Movimento Para aDemocracia (MPD) e o seudirigente, C. Veiga, assumiua chefatura do Governo. A.Mascarenhas, também doMPD, venceu a A. Pereira naspresidenciais de Fevereiro efoi reelegido em 1996. C.Veiga seguiu à frente doGoverno até a sua retiradada política em Fevereiro de2000. Sucedeu-lhe o atéentão Vice-primeiro Ministro,

G. do Rosário. Nas eleiçõeslegislativas de Janeiro de2001 venceu o PAICV,formação à que tambémpertence P. Pires,ganhador das presidenciaisde Março desse mesmoano. Cabo Verde aderiu àComunidade de Países deLíngua Portuguesa (CPLP),criada em 1996.

MAITE CORRAL, LIDIA RAMOS,JESSICA VILLAMOR, ALEJANDRO

RIBADULLA, S4C

CABO VERDECABO VERDECABO VERDECABO VERDECABO VERDE

31

IntresFeabreiro

2007Intres deportivos

Nascido em SãoPaulo o 25 de Abril de1981, Massa começou aconduzir nos kartsquando contava com 9anos. Na sua priemiratemporada remarou noquarto posto econtinuou nos karts emcampeonatos nacionaise internacionais até queem 1998 fez parte daFórmula Chevrolet. Noseu primeiro anofinalizou quinto, mas noano seguinte ganharia o campeonato.

No ano 2000 foi à Europa para competir na Fórmula Reanult italiana,obtendo esse título. Após disto foi-se à Fórmula 3000 onde arrasou. Depoisoferecram-lhe um posto em Sauber na F.1.

Após as suas boas carreiras como piloto probador de Sauber, estaofereceu-lhe um volante na equipa titular, no ano 2002, junto a NickaHeidfeld. Este ano Massa logrou quatro pontos no mundial.

Tras este ano foi-se a Ferrari como piloto de provas e pelos seus bonsresultados Sauber contratou-o de novo.

Para o ano 2006 Ferrari voltou a confiar no brasileiro para se ocompanheiro de Michael Shumacher. Esta mesma temporada, Massa rematouterceiro com 80 pontos.

Massa desvelou no Grão Prémio do Brasil, o que encerrava a tempora-da, alguma das suasmanias, como que secomeçava bem a SextaFeira não cambiava ascuecas no que durase oGrão Prémio. Tambémdisse que tinhasaudades do seu amigoe companheiro de equi-pa Michael Shumacher.

SERGIO PATIÑO, IVÁN RODRÍGUEZ,B1C

FILIPE MASSAFILIPE MASSAFILIPE MASSAFILIPE MASSAFILIPE MASSA

32

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

Pola nosa vida pasan moitaspersoas singulares que deixan pegadasmoi profundas nos nosos corazóns, comopor exemplo meiguiñas e velliñas moiintelixentes. Estas persoas son as pro-tagonistas dos relatos de tres alumnasde Literatura Galega do Século XX.

CELIA PARRADO

Gerardo, que así se coñecía o se-ñor máis vello da aldea, cualificábase porser un ancián de familia humilde; carecíade privilexios que nin sequera el podíachegar a imaxinar. Como era de costumnevelo, a cotío vestía un clásico pantalónde pana, xa bastante gastadiño e unhacamisa de liño, que moitas veces soíaestar rota no pescozo e nos cóbados,que a cubría cun chaleco de cor negra.

Presumía de ter un reloxo herdadode seu pai, o cal protexía con moitoagarimo no peto esquerdo do chaleque;

e no peto contrario, tiña o hábito de gardar a petaca, que alí estaba o tabaco que soía fumardespois de xantar, debido a que o seu patrimonio familiar non lle permitía o luxo de fumalo moia miúdo.

Todos os días ía coas súas ovellas aos montes ou prados alleos... para que se puidesennutrir e sacar beneficios económicos e así poder alimentar a súa muller e os seus fillos, epagar algunhas rendas pendentes que xa lle debía ao seu amo.

A súa pobreza facía espertar a compaixón dos veciños, dándolle pequenas esmolas enforma de alimentos como pan, patacas...

Co paso do tempo, os fillos foron casando e abandonando o campo e a súa muller caeuenferma; como consecuencia, co paso do tempo ao verse viúvo, con tristeza, soedade efame arrebatoulle a súa vida de mala maneira.

RAQUEL SÁNCHEZ

El era a tristeza sen nome que vagaba na soidade dasnoites estreladas, sen rumbo e creando co seu andar unhatriste melodía que soamente a antiga lúa podía comprender.Realmente vivía entre este mundo e outro máis afastado,ninguén podía precisar se seguía aquí ou non; o único quesabían os que nalgunha ocasión o viran era que nalgúnmomento fora un home.

Dicíase que no seu xove rostro os fermosos ollos deséculos de profundidade narraban por si mesmos a máistriste das historias, unha historia de amor que o mar afogara.

Co decorrer dos anos a súa existencia tornaríase enlenda, mais había unha cousa que si era certa, el puxerarostro á tristeza.

SURIÑA VÁZQUEZ ÁLVAREZ

PERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARES

33

IntresFeabreiro

2007Intres creativos

Na aldea de meu pai, alá pola zona de Antas de Ulla, hai unha señoriña entrada en anosque é moi rara, e até din que é unha meiga.

A velliña vivía co seu irmán, que xa hai uns anos que morreu, e non se sabe quen erapeor, se o irmán ou ela. Ningún dos dous tiña fillos, e eran moi solitarios, xa que lles gustabamoito guerrear cos veciños. Eles dous sempre sabían como atoparlle as cóxegas á xente daaldea.

RUTH GARRIDO

Aquel pobre homiño nin tan sequera tiña casa de seu. As súas poucas vacas mantíñansedo que arrapañaban nun único prado, que para colmo todos os San Ramóns tripaban os queviñan comer de campo. Coa súa zamarra vella ao lombo e unha vara como amiga íntimapasaba longas horas gardando as vacas, alleo ao tempo.

Aínda que poida parecer que a aldea ben se arreglaba sen el, o certo é que era unhafigura moi importante. Cando tocaba a campá a defunto, todos os veciños sabían quentiraba dela, porque el era o sancristán.

Nos días de misa sempre había nos bancos de diante un home de ollos pequenos eafundidos, con catro barbas, tose crónica e unha boina na cabeza; cabo del, a súa muller,pequena e regordeta. Ela era a criada do cura, así que pasaba o día repartida entre dúascasas, el nunca lle botou nada en cara, aínda que ambos teñen estado en boca dos veciños.

Un día marchou, non deixou fillos, e do seu paso por este mundo non queda o seu nomeno panteón, pero si na memoria da xente.

ELMA BARREIRO

PERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARESPERSONAXES SINGULARES

34

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

O lugar secreto de LucíaO lugar secreto de LucíaO lugar secreto de LucíaO lugar secreto de LucíaO lugar secreto de LucíaO meu lugar secreto é bastante grande, ten unha cama,

un armario, unha mesiña de noite e unha cómoda. Bueno,como xa vos destes conta, é a miña habitación.

É o meu lugar secreto porque alí paso a maior parte domeu tempo, alí é onde penso, onde durmo, onde choro candoestou triste, e por suposto onde río cando estou alegre. Enresumidas, alí é onde teño todo o que me pertence.

O lugar secreto de SamuelO lugar secreto de SamuelO lugar secreto de SamuelO lugar secreto de SamuelO lugar secreto de SamuelO meu lugar secreto é a miña caseta. Ten unha porta

minúscula por onde case non collo, pero por dentro está moiben, non chove e ten asentos de coches vellos. As paredesson de táboas e alí podo agochar todo o que me interesa.

É o meu lugar secreto porque cando me peta vou paraalí e estou moi ben, poño música e concéntrome no que teñoque concentrarme, que non son poucas cousas.

O lugar secreto de MarioO lugar secreto de MarioO lugar secreto de MarioO lugar secreto de MarioO lugar secreto de MarioO meu lugar secreto é unha cabana que está nun

recuncho dun prado. É grande, ten dous pisos, tres ventás edúas portas. Ten herba seca no chan e un tellado que meteauga por todas partes.

É o meu lugar secreto porque o día que a encontrei foiporque escapaba dunha trasnada e por iso cada vez que vouacórdome do vello que correu detrás miña.

O lugar secreto de AlbaO lugar secreto de AlbaO lugar secreto de AlbaO lugar secreto de AlbaO lugar secreto de AlbaO meu lugar secreto son as Illas Canarias. É unha pasa-

da porque son un lugar fantástico, onde se pode ir a restau-rantes, aos hoteis e ver as praias e a area.

Son o meu lugar secreto porque alí teñen moitas tendasde deportes, roupa, supermercados..., hai tamén o acuario,zoo, piscinas...

O lugar secreto de RubénO lugar secreto de RubénO lugar secreto de RubénO lugar secreto de RubénO lugar secreto de RubénO meu lugar secreto empezou nun burato no monte que

estaba no medio da serra. Era unha caseta enterrada nunburato con un metro de terra; enriba parece unha toupeiraxigante.

É o meu lugar secreto porque ninguén sabe del.

ALUMNADO DO PCD DE 3º ESO

O MEU LO MEU LO MEU LO MEU LO MEU LUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETOOOOO

35

IntresFeabreiro


O lugar secreto de BelénO lugar secreto de BelénO lugar secreto de BelénO lugar secreto de BelénO lugar secreto de BelénO meu lugar secreto é un sitio onde hai catro paredes,

cun armario, mesiña, cómoda e cama.É o meu lugar secreto porque cando me enfado sempre

vou para alí. Alí tamén podo escoitar música e incluso estudar,durmir e ver a televisión, e así pensar noutras cousas quenon me poñan triste.

O lugar secreto de DavidO lugar secreto de DavidO lugar secreto de DavidO lugar secreto de DavidO lugar secreto de DavidO meu lugar secreto é a miña caseta. Ten catro estribos

postos de pé nos que se apoia a lona que a tapa, para quenon me entre nada a auga. Tamén ten un colchón para deitarmeun pouco todos os días, no que me agachaba cando mequerían pegar; ía todo petado para ela, e alí non ma podíanver, porque senón algún día...

É o meu lugar secreto porque alí síntome protexido.

O lugar secreto de IvánO lugar secreto de IvánO lugar secreto de IvánO lugar secreto de IvánO lugar secreto de IvánO meu lugar secreto é a miña caseta. Un día no que

estaba un pouco triste saín dar unha volta pola beira dun ríoe encontrei unha caseta que estaba no alto dun carballo,tiña unhas escaleiras que xa non estaban moi ben, pero deisubido. O tellado non estaba tampouco moi ben e decidínamañalo e poñerlle outras escaleiras.

É o meu lugar secreto porque desde ese día cando estoutriste ou quero estar só vou para a caseta que está na beirado río.

O MEU LO MEU LO MEU LO MEU LO MEU LUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETUGAR SECRETOOOOO

ALUMNADO DO PCD DE 3º ESO

36

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

As rosas precisan das súas espiñas para protexer os seuspétalos. Recorda cando es pétalo e vas ser espiña.

IOLANDA L. GARABATOS.

Que teño que comer substituíndo a miña comida?ESTRELA GÓMEZ.

PERCORRIDOSaín pola porta, din dous pasos e seguía no mesmo sitio.

CELIA PARRADO.

O TEMPOO sol abrasa cando chove.

ANTONIO F. FUENTES

Todo o bo acabou, agora chega o momento de aprender ocamiño por min soa.

MERCEDES GARCÍA.

CAMBIO DE VIDAQuizais algún teñamos que ir vivir a outro planeta.

MÓNICA CARDELLE

CHOROUEl estaba só na casa e deu en pensar. Pensaba na súa infan-cia, nos seus amores, no seu presente, e púxose a chorar.

MARCOS FISTEUS

O xordo foi a testemuña da conversación dos dousnarcotraficantes. O que o xordo escoitou foi a proba decisi-va para arrestalos.

IOLANDA L. GARABATOS.

Os seus bicos fríos e alleos acendían o meu corazón.ISABEL G. BRAN

INSOMNIOOnte soñei que non podía durmir.

SURIÑA VÁZQUEZ.

FALSAS TESTEMUÑASCando nun momento da túa vida es interrogado por un xuíz etes de testemuña a un cego, tes unha visión óptima doasunto. Porén, esqueces que unha testemuña cega non podedar creto do que oíu.

ANTONIO F. FUENTES

RUTINAIsto continuará, e seguirá pasando sempre o mesmo.

ANA VÁZQUEZ

INTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOS

37

IntresFeabreiro


Hoxe, como cada día que ía ao ximnasio que hai a carónda miña casa, baixei as escaleiras, saín pola porta e deiuns dez pasos ao lugar ao que me dispoñía a ir. Xa den-tro, vestinme adecuadamente e tratei de facer un poucode exercicio na cinta. Aos quince minutos de cambiar va-rias veces de marcha, escoitei un berro e caín ao chan nomedio da folla, pero cando me intentei levantar tiña unhaperna mancada pola grava que había alí.

RUTH GARRIDO

Pon nas instrucións dun medicamento: “Prohibida a súavenda, manteña fóra do alcance dos nenos”.

CELIA PARRADO.

Cando espertou doíalle todo, pero o que máis lle doeu foicando mirou pola ventá e non viu a súa moto diante dacasa.

MARÍA CABANAS

Sentado nunha pedra con dor de cabeza, miraba a paisaxedun lado a outro e só podía contemplar unha aldea cheade soidade. Ao fondo había un río que daba nacemento aunha chea de cores que se deslizaban polo ceo, e ao meuarredor situábanse múltiples figuras xigantescas; as súasextremidades movidas polo aire dábanme a sensación deque me querían dicir algo. O último que recordo é que víatodo do revés.

RAQUEL SÁNCHEZ

Un bo momento é como unha tatuaxe.DIEGO ARANGO

O único que recorda é o ataque daquel feroz númerocando cursaba 4º de carreira. O seguinte, unha mozachorosa mirándoo fixamente. Seguramente se volveríanamorar dela se recordase o que é amar.

ELMA BARREIRO

Nas nubes é certo que non chove.SILVIA MOSTEIRO

Grazas a un cego que foi testemuña dun crime púidosesalvar un home libre.

GUTIER PENAS

Miña nai preguntoume se fixera os deberes; dixen que si.Esa noite custoume durmir.

ALBERTO IGLESIAS

INTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOSINTRES INTENSOS

38

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

Es o que máis quero neste mundo,es o meu pensamento máis profundo,es o que camiña no meu corazón vagabundoe sen ti eu afundo.Es a estrela que me fas sorrir,es a razón do meu existir,es o último pensamento antes de durmire sen ti non podería vivir.Es o que á miña vida dá cor,es o que me ensinou o amor,es a esencia da flore sen ti morrería de dor.Es o primeiro pensamento ao espertar,es a única persoa que non podo olvidar ,es o que me pode namorare sen ti non podo respirar.

ANDREA GARRIDO RÍOS, S1C

O COCHEO COCHEO COCHEO COCHEO COCHEO meu coche de xogueteé o rei da carretera,cando acelero non andae cando freo acelera.Non precisa gasolinacon auga xa marcha ben;a corenta costa arriba,costa abaixo, chega a cen.Quita, quita que te pilloe non te quero pillar,co meu coche de xoguetesen volante para o guiar.

AS ÁRBORESAS ÁRBORESAS ÁRBORESAS ÁRBORESAS ÁRBORESAs árbores son amigas.Nada piden, sempre dan:froitos, madeira, belezae tamén sombra no verán.As árbores limpan o airenon lle fan mal a ninguén.Todas son miñas amigas.A todas lles quero ben.

MARCOS ROCA TARRÍO, S1D

AS ESTAS ESTAS ESTAS ESTAS ESTAAAAACIÓNS DO ANOCIÓNS DO ANOCIÓNS DO ANOCIÓNS DO ANOCIÓNS DO ANOVexo algúns paxaros emigrar,xa chega o outono, están decididosxa que se atopan moi desprotexidosao ver as árbores esporranchar.

Inverno chegou, comeza a nevar,moitos paxaros están nos seus niñosmorrendo de frío, moi entristecidos,roxen as árbores, vento polar.

Bonito é ver chegar a primavera,ver brotar todas as fermosas florespor todo o longo e ancho da ribeira.

Comeza o verán, trala grande espera,contemplar o mar, de distintas cores,gran colorido que xamais eu vira.

SILVIA VÁZQUEZ SUFUENTES, S1D

Na miña cidadevive unha campáde prata de gatade vento e cristal

Está acatarradapor ir celebrarsanto e cumpreanosdas ondas do mar

PAULA FISTEUS CARRIL, S1C

O AMOR IMPOSIBLEO AMOR IMPOSIBLEO AMOR IMPOSIBLEO AMOR IMPOSIBLEO AMOR IMPOSIBLE

Eu suspiro polo meu amor imposible,pense o que pense, é irrompible.Véxoo todos os días,pois é a miña alegría.Soño con ese amor,pero dáme horrorque se lle falome poida desprezar.Suspirando por ese amor sigoata que eu sexa parte do seu olvido.Miña alma perde o sentidosuspirando polo seu amor perdido.“Que horrible é o amor imposible”di o meu corazón,con razón.

BEATRIZ GONZÁLEZ DE OLIVEIRA, S2C

POEMASPOEMASPOEMASPOEMASPOEMAS

39

IntresFeabreiro


Isto era un pobre paxariño que no medio do inverno,despois de pasar dúas noites nunha rama sen follas dunhaárbore, decide á tarde da terceira noite marchar, oumorrerá conxelado de frío, así que se bota a voar. Peropasa que anoitece antes de que o paxariño encontre unbo lugar para pasar a noite e tan débil está e tanto fríovai que se lle van conxelando as ás e o paxaro cae aochan, e cando xa está pedindo unha morte rápida, notaalgo quente e suave por enriba. Resulta que unha vacalle botara todo o que antes fora comida no prado (a bosentendedores...) salvándolle a vida ao paxariño, que detan contento que está por sobrevivir ponse a cantar.Con este chío do paxaro, un gato que pasaba por alíséntese atraído e achégase a onde estaba aquel, eremexendo no que deixou a vaca, encontra ao paxariñoe cómeo.

Moralexa: quen se caga en ti non ten por que sernecesariamente o teu inimigo. Sen embargo, quen teaxuda a saír da merda non ten por que ser o teu amigo.E, o máis importante, se estás coa merda ao pescozo,pero feliz, cala o pico.

Alejandro Vázquez Yáñez. Sempre á vosa disposi-ción con prácticos consellos.

P.D. Rogo non me cuspades pola rúa se algún día mevedes. Grazas.

HISTHISTHISTHISTHISTORIA CON MORALEXA PORIA CON MORALEXA PORIA CON MORALEXA PORIA CON MORALEXA PORIA CON MORALEXA PARA A VIDARA A VIDARA A VIDARA A VIDARA A VIDA REALA REALA REALA REALA REAL

Amor, dedícoche estacarta porque para min es oúnico bo da miña vida...

Cando eu era unhacativa, que andaba a correrdun lado para outro coasmiñas compañeiras, apenassabiamos que existiamos o unpara o outro... Por sorte isocambiou e o destino fixo quenos xuntaramos, para viviralgo tan fermoso como é oAMOR.

Sen ti, síntome baleira,necesito terte preto de min,tocando os meus beizos, aca-riciándome, abrazándonos...Sentir que somos unha soapersoa cando estamosxuntos, que as nosas mira-das e xestos o digan todo, enós estando calados. Que nosaxudemos mutuamente,sexamos os mellores amigoscuxa amizade nunca se rom-pa, que vivamos cada instan-te das nosas vidas coma sefose o derradeiro...

Amor, ti sabes todo oque sinto por ti, e aínda queescriba nun papel en branco,nunca sería capaz de expre-sar todos os meussentimentos porque me fal-tarían palabras que o expli-casen.

Por iso só dicirche que“QUÉROTE”.

Un saúdo de AnuskaLaíño, B2B.

CARTCARTCARTCARTCARTA DE AMORA DE AMORA DE AMORA DE AMORA DE AMOR

40

Intres

Febr

eiro

2007

No ano 1777 unha aldeaestaba habitada por 14persoas distribuídas en seiscasas. Pero esa xente da al-dea non vivía moi tranquilaporque nunha casa que es-taba xa algo apartada dasoutras vivían dous nenos edúas nenas con seus pais eavós. Todas as noites esacasa quedaba ás escuras eun pouco máis tarde sentíanberrar os rapaces; de prontoacendíase a luz dunha habi-tación e víase a silueta dunhapersoa cun coitelo na manapuñalando os nenos, logotirábaos por unha ventá e eraentón cando se vía que apersoa que matara os nenosera o avó ou o pai.

Pero ao día seguintevíase aos nenos xogar tran-quilamente diante da casa. Easí sucedeu durante case unano até que un díaapareceron os restos dunneno no río, outro día sodunha nena, outro día os danai, outro día os da avoa, atéque só quedaron na cas unneno e unha nena, o seu paie o seu avó e ao cabo detres meses apareceran ascabezas de todos enterradaspreto da casa e os corpos norío.

Xa pasaran case dousanos e a xente xa estaba máiscalmada, pero aínda seguíansentindo os berros dos nenos;uns dicían que eran os seusespíritos que andaban por aíbuscando a entrada ao ceoe outros dicían que eran aspantasmas, pero nunca sesoubo a verdade, a xente, comedo, acabou marchando daaldea e iso quedara deserto,non quedara nin un só paxaro,nin un só ruído, só os berros

dos rapaces que procedíandaquela casa.

No ano 2006 uns explo-radores miraran nun libro dosmáis antigos, no que apare-cía a historia que vos acabode contar, e decidiron ir aaquela casa á que lle queda-ra o nome de “casa encan-tada”.

Cando os exploradoreschegaron, debaixo da “casaencantada” poñía PERIGO,pero eles non fixeron caso.Cando entraron, todo estabaen silencio e a portapechóuselles; e naquilosentiron unha voz:- M a r c h a a a d e e e ,marchaaadeee de aquí antesde que sexa tardeee.

E entón todas as portase ventás abríronse, facía unvento tremendo, e de alí auns cinco minutos o ventocalmouse, a exploradoraSheila estaba toda cuberta detáboas e pedras e o explora-dor Adolfo tamén. Adolfo,cando espertou, estabavoando pero de repente caeuao chan e sentiu a voz dunhanena:- Lamentaredes ter entradoaquí, morreredes igual ca nóse os vosos espíritos vagaraneternamente polo mundoooo.

Naquilo, Sheilaespertou, colleu a man aAdolfo, romperon a porta eos dous saíron correndo; logosentiron un berro. Cando xaestaban lonxe da cas Sheiladíxolle a Adolfo:- Non podemos volver entraraí, non somos especialistasnisto, morreriamos.- Tolerías, coa tecnoloxía dehoxe en día sobreviviremos econseguiremos resolver omisterio; se hai espíritos coas

nosas gafas verémolos ecoas pistolas especiaisinmobilizarémolos durantecatro horas – dixo Adolfo.- Está ben, entraremos, peroantes quero dar unha voltapola aldea a ver que hai, bus-caremos en todos os ladospistas sobre esa casa encan-tada e entraremos nas ca-sas; só hai seis, rematare-mos pronto.- Vale, mans á obra - dixoAdolfo.

Entraron nunha cas,noutra, noutra... así até quesó lles quedaba unha casa, aque estaba máis preto dacasa encantada. Nesa casaatoparon unha pista, unhapista moi boa: o diario dunharapaza que se chamaba Rosa,de 15 anos; nese diario con-taba, día tras día, o queacontecía na casa encanta-da, mesmo poñía como, se enrealidade había espíritos,vencelos ou como calmalos.Logo dixo Adolfo:- Esta é unha boa pista, unhapista marabillosa.- Si, pero, a pesar de todo,creo que os habitantes noneran normais, coma nós, por-que as casas, os camiños...non son coma os das outrasaldeas desta mesma época;sen dúbida é unha aldeapantasma – dixo Sheila conalgo de medo.- Iso deixémolo a un lado edispoñámonos a entrar nacas; procuraremos non facerruído – dixo Adolfo cos ollosiluminados, xa que lle gusta-ban as aventuras.

Entraron sen facer ruídoningún; estaba todo ásescuras e Sheila deulle áchave da luz. Entón saíroncravos, espiñas, coitelos... de

A ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PANTANTANTANTANTASMAASMAASMAASMAASMA

Intres creativos

41

IntresFeabreiro

2007

cara a ela, pero Adolfosalvouna. Foron decara a un corredor,andaron e andaron e ocorredor nunca se aca-baba. Entón, Adolfocolleu un mazo, furoua parede e chegaron aunha habitación na quesentiron chorar a unneno; puxeron as ga-fas e viron un pequenoneno sentado nun si-llón, coa roupa todarachada e a cara cheade sangue. A Sheiladeulle tanta pena quelle preguntou:- ¿Que che pasa? - O cora-zón de Sheila latía a mil porhora e tiña moito medo. Omeniño levantou a cabeza edíxolles:- ¿Quen sodes vós? Nondeberiades estar aquí, meu tíomatarvos dunha forma moicruel, ao igual que fixo comigoe coa miña familia.- Se vos mataron, ¿por queestades nesta casa?- Xa sei ao que te refires, e,ao igual que vós, moita xenteintentou descubrir a historiadesta casa, pero ninguén oconseguiu. Estamos aquí por-que o espírito do noso tío,que leva nesta casa desdehai 200 anos, maldiciunos.- ¿Por que? – preguntouSheila.- Iso non o sei, eu nonnacera e ninguén mo contou,pero sei que o meu tío estáaquí porque cando estabavivo fora moi cruel coaspersoas, e matara a súa es-posa. Entón, cando morreu,o seu espírito quedou nacasa.- E logo, cando entramos,¿por que nos ameazou a voz

dun neno?- O meu tío pode cambiar devoz e poñer a que el queira,pero non pode cambiar deimaxe. Supoño que taménquereredes saber por que du-rante case un ano os veciñosvían os nosos asasinatosdiante da casa. Non fai fallaque me respondades, xa seia resposta, contaréivolo.

A primeira imaxe queviron os veciños sobre o nosoasasinato fora real, e logo onoso tío metíase en cada undos nosos corpos sen vida efacía que xogásemos. Asíestivo facendo durante caseun ano até que se cansou eos nosos corpos non valíanpara ver. Entón cortounos enanacos e botou todo ao río,menos as cabezas, queenterrou.

Niso, o neno sentiu queo seu tío se achegaba edíxolles a Sheila e Adolfo:- Rápido, escondédevos noarmario, ven o meu tío e sevos ve mataravos.

Logo o neno púxose achorar e o seu tío pasou por

diante del. Cando operigo pasara, Adolfoe Sheila saíron epreguntáronlle aoneno:- ¿Que podemos facerpara que ti e a túafamilia volvades estaren paz?- Só hai unha forma,inmobilizando o meutío e meténdolle estelíquido pola boca.- Iso está feito, coanosa pistola e a miñapuntería volverdes es-tar en paz – dixoAdolfo.

Foron na procura do tíodo rapaz coa pistola na mane cando o viron ¡PUM PUM!,disparáronlle antes de que elreaccionase, botáronlle o lí-quido na boca e o espírito foipara o inferno: Logo unha luziluminou a Sheila e Adolfo etoda a familia do rapaz esta-ba diante deles cando unhanena lles dixo:- No nome de toda a familiadouvos as grazas, nunca vosesqueceremos.

Logo todos comezaron asubir de cara ao ceo edesapareceron xunto coa luz;logo dixo Adolfo:- Isto foi máis fácil do que eupensaba, e agora síntomemoito máis feliz.- Eu tamén – dixo Sheila cunsorriso de orella a orella.

Xa pasara unha semanae Adolfo e Sheila xa publica-ran un libro sobre a súa aven-tura. Fixéranse moi famosose toda a xente os admirabapor descubrir a historiadaquela casa. E, en canto áfamilia da casa, fora feliz paratoda a eternidade.

MIRIAM CEA OTERO, S2D

A ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PA ALDEA PANTANTANTANTANTASMAASMAASMAASMAASMA

Intres creativos

42

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

Era un día normal IES deMelide, todo o mundo subía,baixaba, entraba e saía. Assupernenas coma tódolos díasían ó instituto. De súpetochegou un profesor epresentoulles a un serestraño, para ser exacto nonparecía de este planeta. Oprofesor confirmoulles que eraun marciano.

O marciano erapequerrecho. A súa cor eraverde. No pulso tiña un reloxoco que empezou a disparar atodo o mundo. Non tiña ves-timenta agás uns zapatos queeran moi grandes. Todo omundo miraba as súas ante-nas, el explicou que eran paracomunicarse co seu planeta.O seu idioma era diferente acalquera outro coñecido.Cando os rapaces pregunta-ron como se comunicaríancon el, o profesor respondeuque el era moi intelixente eaprendería pronto a falargalego.

Nos seguintes días á súachegada ninguén falabadoutra cousa e todo o mun-do se preguntaba o mesmo.Como viría? Cando? Porque?... e tantas outras pre-guntas sen resposta.

O marciano chamábaseDiero. Pronto as supernenasdéronse conta de que viñaen son de paz. Taménaprendeu rápido a falargalego. Pero a súa ollada es-taba moitas veces triste e oseu pensamento parecía queestaba noutro sitio. Assupernenas pensaban que eraporque botaba de menos oseu planeta. Por isoconvencérono de que as le-vara consigo ao seu planetae así el tamén iría. Dirixíronse

ao seu planeta nunha nave.A nave era arredondada econ moitas luces eventás. Candochegaron alí víase asimple vistamoita mi-s e r i a .A p e n a sc o m í a nnada, ascasas (que eran na-ves) estabancaendo.Todos osmarcianos estabanen silencio e tiñanunha ollada moitriste. A pesar damiseria, os marcianos trata-ron moi ben as rapazas

Cando volveron a Terraas supernenas atopábansetristes pola situación que seestaba a vivir no planeta. Nonlle dixeron nada ao marcianoporque non querían queparecera que lles daba penapero querían facer algo parasolucionalo.

Pasaron os días e non selles ocorría nada. Un día Dieronon veu a clase, todo o mun-do estaba sorprendido xa queel viña tódolos días. Pola tar-de unha das supernenasrecibiu unha chamada. O nú-mero estaba oculto pero elacontestou igual. Respondeuunha voz distorsionada quesó dixo: Quero 600.000 mil euros en24 horas ou non volvedes aver a Diero. Quedaremosdespois dese tempo no insti-tuto Despois de isto ningunhadixo nada durante uns se-gundos. Despois deste temporeaccionaron e unha dixo Hai que conseguir o diñeiro E como?

Temos que cha-mar a Ronaldinho Pero que dis? Acórdaste de cando lle sal-vamos a vida naquela viaxea Barcelona, díxonos que llepodíamos pedir calqueracousa cando fora Si calquera cousa, pero non600.000 mil euros Ben, pois encontra ti outrasolución pois a única quevexo e esa ou atracar unbanco Ben, está ben pedímosllosa Ronaldinho, pero como imosata Barcelona sen que nosospais se decaten.? Temos que escapar hoxepola noite e coller o primeiroavión ata Barcelona. Ti toleaches, definitivamen-te. Ben pois vale, non veñas. Por suposto que non

As dúas supernenas es-taban dispostas a escaparsepero outra non . Por iso aquelanoite só apareceron dúas noaeroporto. Pero de súpetoapareceu a outra dicindo Non vos ía deixar soasnesta

O SECUESTROO SECUESTROO SECUESTROO SECUESTROO SECUESTRO

43

IntresFeabreiro


Saíron paraBarcelona. Candochegaron só quedaban 6 ho-ras para que se cumprira oprazo. Foron ao hotel de con-centración do Barcelona.Despois dunha loita cos deseguridade conseguiron falarcon Ronaldinho.Sorprendentemente el sabíafalar galego Ola que facedes por aquí?Non tedes clase? Si, ben, é unha historia moilonga. Ímoscha contar resu-mida

Contáronlle toda a his-toria e por fin chegaron atao secuestro Ben, pois pedíronnos600.000 mil euros de rescatee non tiñamos a quen reco-rrer. Só podiamos acudir a ti Está ben daréivolos, totaleu gaño iso nun día

Pero irei con vós paraver se damos pillado o se-cuestrador

Foron para Melide noavión privado de Ronaldinho.Por fin cumpriuse o prazo das24 horas. Foron cara ao ins-tituto. Ronaldinhoescondeuse.

De pronto unha voz moi

familiar dixo- Deixade os cartos na portaprincipal e ídevos. Despois xavos devolverei a Diero.

As supernenas fixerono que lle pediron. Cando

o secuestrador ía collero diñeiro Ronaldinhoabalanzouse sobre el.De súpeto sóuboseque o secuestrador era

o propio Diero. Todo saíu mal. Xa nonterei o diñeiro para levarpara o meu planeta Fixéchelo por iso. Por

que non nos pedichesaxuda? Non quería darvos pena E para iso organizas esteespectáculo Perdón, non queríaasustarvos. Só quería conse-guir diñeiro, para iso viñen.Expliqueilles a situación aosprofesores, e decidironaxudarme. Pero a súa axudatardaba moito e tiven quefacer isto.

De súpeto empezou afalar Ronaldinho

Ben toma o diñeiropara o teu planeta eu non onecesito

Non podo aceptar,despois da que organicei

Lévao, foi por unhaboa causa

Ben está ben. Averdade é que o necesita-mos.

Ben, ao final todoacabou ben.

Teño que marchar,estanme agardando

Diero despediuse de to-dos e, marchou na súa nave.Ronaldinho volveu para Bar-celona e as supernenas con-tinuaron coa súa vida no ins-tituto.

Unha noite, un gru-po de estudantes foronexplorar o monte da súavila; elixiron ir de noiteporque lles parecía máisinteresante.

Cando xa levabanandando un tempo,Lola, unha rapaza dogrupo, descubriu unhacabana e chamou aoscompañeiros. Aoxuntarse todos,acenderon as lanternase decidiron entrar nacabana. Entraron e es-taba todo cheo de teasde araña. Ao fondo vironun montón de caixas etiñan intriga por saberque había, e foronabrilas. Dentro atoparonas cabezas de dúaspersoas; había unha fra-se escrita: “O que as to-que, converterase enalgo tremebundo”. Undos rapaces tocouna econverteuse nunha mo-mia. Todos colleronmedo e decidiron mar-char daquel lugar o máisrápido posible.

IVÁN COMBO LÓPEZ, S1D

AS DÚAS CABEZASAS DÚAS CABEZASAS DÚAS CABEZASAS DÚAS CABEZASAS DÚAS CABEZAS

44

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

O INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTO INSTITUTO ENCANTO ENCANTO ENCANTO ENCANTO ENCANTADOADOADOADOADO

Ola! eu son Alberto, peropodédesme chamar “Berto”así é como me chamaban naescola. Agora teño 19 anos,xa hai un que rematei o insti-tuto, quero ser investigador,sabedes por que? Agora voloconto.

Era un día coma hoxe eía cara ao instituto cos meusamigos Xesús, ao que nóschamabamos “Suso”, Luís eAlfredo, que era moi bruto e forte, ao que todo o mundo lle tiña certo respecto, pero que nofondo era moi boa persoa e sempre axudaba aos amigos cando facía falta. Iamos falandosobre o exame que tiñamos de matemáticas, eu, coma sempre, levaba todo moi ben apren-dido, ao igual que Suso e Luís, pero o que, coma sempre, non o levaba ben estudado eraAlfredo, que sempre aprobaba grazas a nós, xa que lle chivabamos todas as preguntas.

Cando entramos na clase, a profesora xa estaba dentro,como acostumaba facer candohabía exame, repartiu os exames e cando xa levabamos media hora de exame, de súpetoempezou a irse a luz e vir continuamente sen parar en todo o instituto, e así sucesivamente.Chamaron aos electricistas e cando chegaron xa se vía perfectamente, a luz encendíase eapagábase cando se premía a chave e non se deu explicado por que pasara. Ao acabar aclase tocaba recreo, pero pasou que as portas se pecharon todas de golpe e non se deusaído da aula. O conxerse andaba por todas as clases intentando abrir as portas, pero non oconseguía, os profesores intentaban poñer calma, pero non era nada, todos os alumnosestaban nerviosos e Alfredo, como xa tiña fame e non lle gustaba moito a idea de quedarpechado na clase, pillou carreiriña e embestiu a porta con toda a forza que tiña e rompeu apechadura, conseguimos saír, pero os das outras clases non, houbo que chamar os cerralleiros,pero aínda así tiveron que abrir as portas a golpe de martelo. Cando xa conseguiran saír,mandáronnos para a casa, todos os rapaces non daban creto ao sucedido, nin nós nin osprofesores, pero no fondo todos os rapaces estabamos contentos, xa que era un día queperdiamos de escola.

Ao día seguinte xa cambiaran todas as pechaduras, pero non conseguiron saber por queas portas non abrían nin por que a luz ía e viña intermitentemente.

Luís pensaba que fora obra dalgún gracioso, mentras que Suso dicía que foran os profespara gastarnos unha broma, mentres que a Alfredo tanto lle tiña.

Ao día seguinte, cando estabamos na clase de ciencias sociais, todo ía normal ata queempezou a saltar a alarma de incendios e comezou a botar auga, pero o máis incrible é quenon había lume, pero tamén comenzaron a botar auga todas as billas dos baños ata o puntode que o instituto se inundou por completo, tivemos que saír do centro. Chamaron osbombeiros e despois de 2 días xa deron secado o chan por completo e ninguén souboexplicar que ocorrera. Todos os rapaces estaban contentos por perder clase, pero eu estababastante intrigado polo sucedido.

Máis tarde os profesores mandaron unha carta a cada casa explicando o sucedido eintentando tranquilizar os pais dos alumnos, os meus non daban creto, pero eles pensabanque fora obra dun gamberro ou algo polo estilo.

Xa pasara 1 semana dende o acontecido, pero o máis importante aínda estaba poracontecer; cando estabamos na clase de bioloxía o profesor soía poñer transparencias, algoque a min aburríame por completo e ao estar tan aburrido quedárame durmido e xusto nese

RELARELARELARELARELATTTTTOS EN 3º DE ESOOS EN 3º DE ESOOS EN 3º DE ESOOS EN 3º DE ESOOS EN 3º DE ESO

45

IntresFeabreiro


momento empezou a ulir a chamuscado, cada vez ulía máis a queimado, polo que saltou aalarma e de seguido baleiraron as clases, todos os rapaces saíron, pero eu, ao estar durmidonon me decataba de nada e para máis o fume impedía a visibilidade, polo que ninguén me viudurmindo e para máis eu non me decataba do que estaba pasando, xa que estaba en sonoprofundo.

Cando estaban todos fóra, Alfredo dixo:- Por esta vez salvámonos , e Berto?

Como non me vían, de repente Suso lembrouse de que me quedara durmido na clase edixéronlle o acontecido ao profesor, pero dérolles a mala nova dos bombeiros, estabannoutro incendio e ían tardar 10 minutos en vir, pero para aquela xa sería tarde, así queAlfredo dixo:- non hai outra opción, vou entrar!

Os profesores intentaron impedilo pero non deron, xa que Alfredo se botara a corrercara dentro, había moito lume e non se daba respirado, así que Alfredo sacou a camiseta quelevaba posta, mollouna no baño con auga e subiu a buscarme; colleume, subiume ao seulombo e baixoume rapidamente. Todos dende fóra estaban nerviosos porque vían quetardabamos moito en baixar, pero de súpeto apareceu Alfredo comigo ao lombo, afortunada-mente non nos pasara nada, os profesores botáronlle unha bronca a Alfredo pola loucura quecometera, pero ao mesmo tempo felicitárono pola súa valentía.

Máis tarde a min espertáronme, explicáronme o sucedido e agradecinlle a Alfredo a súacoraxe á hora de salvarme.

Máis tarde viñeron os bombeiros e apagaron o lume.En pouco tempo os medios de comunicación de todo o mundo fixéronse eco dos suce-

sos acontecidos e ao cabo de 2 días viñeron a policía nacional, a interpool, o FBI e taménuns investigadores especializados en sucesos paranormais.

Estiveron 1 semana no instituto, e cando remataron pechárono de por vida; máistarde, por orde da policía internacional derrubaron o instituto, pero nunca se soubo o porquédo acontecido, algo que deixou a toda a xente da vila moi intrigada, ata o punto de que avila chegaron rumores de que os sucesos foron pro-vocados por seres doutro planeta, algo abraiante.

En fin que dende aquela quero investigar quepasaría en realidade, por iso quero ser investigadore así algún día poder saber o que en realidadeaconteceu, pero prométovos que cando teñaalgunha pista seredes os primeiros en sabelo,maisaté entón teredes que esperar. Adeus.

JAVIER YAÑEZ, S3B

QUERIDO DIARIOQUERIDO DIARIOQUERIDO DIARIOQUERIDO DIARIOQUERIDO DIARIO

Hoxe non foi o meu día precisamente… polamañá quedei adormecido. Non me decatei de nadaaté que veu miña nai espertarme. Vestinme e, candoestaba quentando o leite no microondas, botousepor fóra. Limpeino. Despois aseeime e fun para aescola, pero polo camiño botouse a chover emolleime todo, e por enriba, pasou un coche eenchoupome. Cando cheguei á escola xa eran as8.54, 14 minutos tarde e a profesora amoestoume,pero aí non acabou a cousa. Por mala sorte,


46

Intres

Febr

eiro

2007

Intres creativos

quedoume o libro de literatura na casa, e a profesora volveumeamoestar por segunda vez. Despois tocoume educación físi-ca, pero eu non me decatei e esquencín traer roupa deporti-va, xa era a terceira amoestación que caía sobre min. Despoissaín ao recreo, pero cando me dirixía á cafetería a mercar obocadillo tropecei, os compañeiros ríronse de min en por enribaperdín o diñeiro. Só quedaba pasar fame.

A cuarta hora tocou clase de matemáticas, fóronmeben os exercicios, saquei un dez no exame da semana pasa-da e porteime ben toda a hora. Pensei que me pasara toda amala racha, pero equivocábame. A última hora tocou bioloxía.E déronme a nota do exame da pasada semana, un tres.¡Que desastre! Ala vai a paga semanal, dez euros perdidos.Pero aí non acabou a cousa.

Estaba a falar co compañeiro do lado e tiven a malasorte de que a profesora me descubriu, a cuarta amoestación;que día de escola!. En fin, é hora de volver á casa. Saio parafóra e resulta que vai un día espléndido. Boteime a andar,pero tiven a mala sorte de que cando ía polo medio do camiño,descubrín que, pola mañá, como chovía, levara o garda-choivaá escola, e agora esquecérao.

Volvín ás carreiras para collelo, pero a escola xa pecha-ra. Fixen unha viaxe en balde, en fin, despúxenme a volver ácasa, ¡e vaia oh!, botouse a chover. Isto xa pasaba de cas-taño escuro. Cheguei á casa todo enchoupado. E por riba,levei unha bronca por parte de miña nai. Cambieime e baixei axantar.

¡Oh non! Había repolo, que era a comida que máis odia-ba. Pero tiven que comelo. A desgraza era que non megustaba nada, ao acabar de comer trousei. Despois doeumea barriga un cacho moi longo. Cando por fin me pasou, funchamar por teléfono a meu amigo Piru, pero o teléfono nonfuncionaba e tiven que ir á súa casa persoalmente. Ao chegarpeteille na porta e el saíu.

Fumos xogar ao fútbol nunha pista do polideportivo conoutros compañeiros máis, por iso fomos nas bicicletas. Aochegar alí, faltábannos dous dos nosos compañeiros, que nonpuideron vir e tivemos que buscar outro xogo. Para o fútbolnon chegabamos. Decidimos xogar ao jockey, que naquelpavillón haí campos para todo tipo de deporte. E todo tipo deutensilios para practicalos. Xa xogando, un compañeiro deumesen querer cun stick nunha perna e mancoume. Tiven que ir

para a casa. Deiteme no sofá a ver a tele, pero non poñían nada bo, e púxenme a facer osexercicios da escola. Pero non sabía ningún. Tiven que deixalos sen facer. Deu a hora da ceae fun cear, pero tampouco había cousa agradábel para min, había sopa de verdura e tortillacon salada. Como non me sabía, funme deitar, e agora aquí estou, esperando a quedardurmido. Vaia, parece que a mala sorte non rematou.- Ben ves que cambio de bolígrafo porque ao outrou remateille a tinta. Non, este non foi omeu día.- Xa os teño pasado mellores.

MAIKEL BUJÁN, S3B


47

IntresFeabreiro


O BOSQUE DO QUE NINGUEN SAIUO BOSQUE DO QUE NINGUEN SAIUO BOSQUE DO QUE NINGUEN SAIUO BOSQUE DO QUE NINGUEN SAIUO BOSQUE DO QUE NINGUEN SAIU

Hai preto de corenta anos, había un bos-que á beira dun río ao que ninguén se atrevíaa entrar. O río chamábase Lena e o bosqueera coñecido como o bosque do que ninguénsaíu, xa que ninguén dos que se atrevera aentrar volvera saír.

Daquelas, dous amigos que se chamabanDani e Rubén e que vivían cerca de alíenteráronse de que aquel bosque existíamentres escoitaban ás escondidas ás súasnais.

Dani tiña dezaseis anos recén cumpridose Rubén, quince. Os dous eran moiaventureiros e decidiron que irían ao bosque.Como eran veciños, Dani que era loiro, alto ede ollos azuis iría buscar a Ruben que, polocontrario era moreno, baixo e de ollos verdes,ás nove e media da mañá. Diríanlle ás súasnais que ían facer sendeirismo a unha monta-ña que había preto de alí chamada a monta-ña leñosa. Dani levaría na súa mochila a tendade campaña, dous sacos de durmir, comida ebebida e Rubén tería que levar a lanterna,unha corda moi longa, prismáticos, brúxula,unha navalla, o quit de primeiros auxilios, unmapa, mistos e cartos para mercar pilas de reposto para a lanterna polo camiño. Entón, aoacabar de repasar as mochilas e asegurarse que non lles faltaba nada, puxéronse en mar-cha, posto que xa eran as dez menos cuarto.

O camiño levoulles media hora, e cando entraron no bosque pareceulles que era normale corrente, xa que só viran uns cantos animais salvaxes. Cando xa eran preto das once ecuarto da mañá atoparon o río e viron que ao outro lado había unha cova que parecíachamar por eles. Eles querían pasar, pero a corrente era demasiado forte e se pasaban anado, levaríaos antes de chegar á outra beira. Entón Rubén dixo:- Podemos atar a corda a unha árbore e logo a nós e cruzar nadando.

E así o fixeron, quitaron as mochilas e botáronas para a outra beira xunto coaschaquetas e camisetas. Ao acabar, primeiro Dani púxose a nadar e ao chegar alí atou o seuextremo da corda a unha árbore que tiña preto, e despois Rubén desatou o seu extremo eatouno a unha cadeira e tamén el cruzou o río; ao chegar alí os dous puxeron as camisetase chaquetas, colleron as cousas e entraron na cova.

Despois dun bo anaco andando todo recto, atoparon unha especie de sala circular naque había varias saídas e no medio unha pequena mesa na que había un papel; ao entrarnela a porta pola que acababan de pasar pechouse, entón achegáronse á mesa e leron oque poñía no papel e que dicía así: “ para de aquí poder saír o norte debes buscar e por elseguir ata en el atopar un debuxo que debes interpretar”. Entón dixo Dani:- Veña Rubén, quita a brúxula.- De acordo, xa a quito - dixo Rubén.

Despois de sacar a brúxula e mirala seguiron cara o norte e ao cabo dun anaco chegarona un sitio no que había un xeroglífico que tiña a cada lado un camiño; como eran moi bosdescifrando xeroglíficos pronto descubriron que o camiño correcto era o da esquerda e ao


48

Intres

Febr

eiro

2007

seguir por alí atoparon untesouro do que colleron todoo que puideron, saíndorapidamente por se algo malolles pasaba e descubrindoque esa saída estaba xustoá beira da porta pola que en-traron, porta que era invisi-ble á vista.

De volta á casaacordáronse de todas aspersoas que se perderan nesebosque e decidiron volverentrar para intentar atopalas.Unha vez dentro,imaxináronse que todosseguiran pola porta dadereita, posto que era a saídamais lóxica se non es un ex-perto en xeroglíficos e, efec-tivamente, atopáronos nunpozo moi fondo agardando aque alguén os liberase.Conseguiron que volvesen ássúas casas, aínda que nuncalles contaron o segredo dotesouro.

Cando chegaron á vilaforon aclamados por todos ea partir de aquel día todos osanos se fai unha festa na súahonra, aínda que nunca llescontaron aos seus pais queeles chegaran ao final dacova e o que alí atoparan.

Dende aquel día, candonecesitan cartos volven alí ecollen algo, pero queda omesmo sempre porque se vairenovando misteriosamente.

Eles gardaron sempre osegredo e morreron sen queninguén soubese do tesouroque segue escondido espe-rando a que outros dousaventureiros o vaian a bus-car.

ANDREA VÁZQUEZ VARELA, S3B

Carme xalevaba andandoun bo anacocando descubriuaquela cova nomonte; ía coasúa irmá Laura edecidiron entrarnaquela cova tanmisteriosa. Erapequeniña, asíque non lleslevou moitot e m p opercorrela.

Cando re-m a t a r o n ,sentáronse ao f o n d ode todo, na parte máis estreita da cova, nuns chanzosque había de pedra. De repente, Laura tivo unha idea:- Carme, que che parecería se fixeramos, nesta cova,unha casiña para vir xogar todas as tardes?- Encantaríame, pero ti e mais eu soas non imos dar-contestou Carme.- Pero dirémoslle aos nosos pais que nos axuden, queeu creo que tamén lles gustará participar nesta obra,xa que así poderán recordar cando eles eran nenos. –Dixo Laura emocionada.

E alá foron as dúas correndo ata chegaren á súacasa.

Cando chegaron, contáronlle aos seus pais a ideada cova, a eles pareceulle moi boa e as nenas correronao seu cuarto a facer un plano de como ían decorar asúa cova.

Á mañá seguinte foron correndo para a cova conalgún material, estiveron alí todo o día traballando elevaron a comida. Cando volveron á noite, estaban moicansas, pero xa lles faltaba pouco para acabalo.

Unha semana máis tarde, as nenas xa tiñan a súacova acabada, e entre os seus pais, unhas amigas queinvitaron e elas, fixeron unha festa.

Agora xa teñen 16 e 17 anos e elas seguen indoalí a durmir coas amigas, a facer festas,...

ANDREA Mª VÁZQUEZ RODRÍGUEZ, S1D

A COA COA COA COA COVVVVVA FEITA FEITA FEITA FEITA FEITA CASAA CASAA CASAA CASAA CASA

Intres creativos

49

IntresFeabreiro

2007Intres lendarios

A TA TA TA TA TORRE DE HÉRCULESORRE DE HÉRCULESORRE DE HÉRCULESORRE DE HÉRCULESORRE DE HÉRCULES

Hércules chegou en barca ás costasque rodean actualmente a torre e alíenterrou a cabeza do xigante Xerión, aquen vencera no sur de Iberia. Despoislevatou un faro para axudar aos homesque navegaban por esa costa tan perigosa.

A COVA DA SERPEA COVA DA SERPEA COVA DA SERPEA COVA DA SERPEA COVA DA SERPE

O señor de Boade tiña unha fillamoi guapa que estaba namorada dundos seus criados. Decatouse o pai eenfadouse moito. Os mozos non que-rían separarse e decidiron fuxir xuntos.

Ao se decatar da súa fuxida, enviou aos outros criados na súa procura. Cando chegoua noite, os mozos, cansados, refuxiáronse nunha gran cova que había no monte.

De pronto apareceu unha serpe enorme que os atacou. O mozo loitou coa serpe parasalvar a súa amada. A loita foi moi dura e ao final, o mozo matou a serpe, pero estaenroscouse ao redor del e afogouno.

Cando os perseguidores chegaron á cova, atopáronse con esta horrible escena e amoza chorando desconsoladamente.

Desde entón os montes onde se atopa a cova chámanse Montes da Cova da Serpe.SAMIRA NICOLE CABO

A SANTA SANTA SANTA SANTA SANTA PA PA PA PA PANTANTANTANTANTASMAASMAASMAASMAASMA

Eu vou escribir algo que un bo díame contou meu avó sobre a SantaPantasma, cousa que lle contaron osseus antepasados. O que lle dixeron eraque en tempos pasados rumoreábaseque polas noites, sobre todo de inverno,había xente que vía uns vultos que apa-rentemente parecían unha persoacuberta cunha saba branca. A xentedaquela época achacábao ás almas enpena que viñan a resarcir os seus pe-cados.

Con motivo de todo isto, a xente,coa pechada da noite, metíase nas súascasas e non saía ninguén. Como en moitas destas lendas, sempre había quen sendo unpouco máis pícaro aproveitaba para facer das súas, por exemplo explicábame que algúnsdestes veciños máis espelidos, de noite tapaban o gando cunha saba branca para asímantelo á conta dos veciños.

E así déuselle o nome de Santa Pantasma aos vultos das almas que viñan resarcir aspenas.

ESTEFANÍA S1B

O CORNELLO CORNELLO CORNELLO CORNELLO CORNELLO DO DO DO DO DAS LENDAS LENDAS LENDAS LENDAS LENDASASASASASE CANTIGAS (1º ESO)E CANTIGAS (1º ESO)E CANTIGAS (1º ESO)E CANTIGAS (1º ESO)E CANTIGAS (1º ESO)

50

Intres

Febr

eiro

2007

Intres lendarios

DE ONDE VÉN O NOME DE EUROPDE ONDE VÉN O NOME DE EUROPDE ONDE VÉN O NOME DE EUROPDE ONDE VÉN O NOME DE EUROPDE ONDE VÉN O NOME DE EUROPA?A?A?A?A?

Os expertos en etimoloxías non sepoñen de acordo sobre o significado deEUROPA. Para uns, o nome deriva dapalabra asiria ereb, que significa o oca-so e fai referencia á situación das terrasao oeste do mundo coñecido polosgregos, o lugar por onde se esconde osol.

Para outros, a orixe estaría na ex-presión eur-ops que en grego quere dicirrexión extensa.

A nós gústanos máis a explicaciónmitolóxica: Europa era filla do rei de Fe-nicia. Era moi guapa, cunha pelbranquísima, e que para maquillarse lleroubara os cosméticos a Hera, a mullerde Zeus, o pai de todos os deuses.

Zeus, que era moi namoradizo epercorría a terra á procura de “contac-tos”, como era previsible namorouse de Europa e, para conquistala, converteuse nun tourobranco. Europa estaba a xogar coas súas amigas na praia cando chegou Zeus. Ela dirixiuse ael enfeitizada polo deus. Subiu sobre o seu lombo e adentrouse no mar, chegando á illa deCreta, onde viviron o seu amor.

Cando Europa morreu, recibiu honores divinos. O touro cuxa forma adoptou Zeusconverteuse na constelación de Tauro, e o continente ao que a levou recibiu o nome deEuropa.

LORENA AMBROSIO E SORAYA BLANCO, S1A

O CASTRO PEDROO CASTRO PEDROO CASTRO PEDROO CASTRO PEDROO CASTRO PEDRO

Un rapaciño de Ordes andaba gardando o gando e ao chegar ao castro apareceulleunha muller que levaba moitas cousas e que lle preguntaron que era o que máis lle gustaba.El díxolle que unhas tesoiriñas e ela mandoulle que fose ao día seguinte por elas, que llashabía dar, pero que tiña que levar un molete de pan e unha cunca de manteiga.

Ao día seguinte, o rapaz foi ao castro e sentou encima dunha pedra, pousando a cuncae mais o molete. Cando quixo erguerse, notou que estaba pegado á pedra; iso pasáralle pornon gardar o segredo que a moura lle encargara.

Chegando a noite, oíu unha voz que lle dixo:- “Neniño, vaite, que teñen moita pena por ti na túa casa”.

O rapaz marchou, pero a manteiga e o pan quedaron pegados á pedra para sempre.IGNACIO PARRADO RODRÍGUEZ

A FONTE SECAA FONTE SECAA FONTE SECAA FONTE SECAA FONTE SECA

Érase unha vez unha vella que ía por auga á fonte, pero estaba seca e entón púxose arozar e chegaron dous homes discutindo; de repente saíu un cabalo e matou aos doushomes, e o vello de tanto rezar fixo que a fonte volvese botar auga.

DAVID MARTÍNEZ BARCIA S1B


51

IntresFeabreiro

2007Intres lendarios


CANTIGA POPULARCANTIGA POPULARCANTIGA POPULARCANTIGA POPULARCANTIGA POPULAR

Teño unha herba na horta,tapadiña cunha lousa,para che meter a túa linguaque non vale para outra cousa.

Teño unha herba na hortaque lle chaman Barburiña,para contestar comigotes a color da morriña.

Teño unha herba na hortaque lle chaman teno-teno,para contestar comigovaite de aí burro pequeno.

Teño unha herba na hortaque lle chaman Paco Marolo,para contestar comigomorena, dálle á carta pouco vuelo.

RECOLLIDA POR DIEGO BERNÁRDEZ SÁNCHEZ, S1D

REFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNSREFRÁNS

• Xente nova e leña verde todo é fume.• En abril, augas mil• Polo San Martiño, colle o porco polo fuciño.• Marzo, marzán, cara de can.• A castaña en agosto arder, en setembro beber.• A cabra co vicio dá cos cornos no cu.• En maio aínda a vella queima o tallo.• Os trebóns de abril enchen o carro ao carril.• Entre marzo e abril, ou o cuco ou o fin.• Por Santos, neve nos campos.

CRISTINA CORRAL, S1C

REFRÁNS ILUSTRADOS POR PATRICIA SOUTO BLANCO, S1D

52

Intres

Febr

eiro

2007

Conta meu tío que foisobre o ano 1940 cando unhanoite Ángel Raposo, coñecidopor Casanova, ía para a camae acordóuselle achegarse áventá, onde de súpeto viuaparecer unhas luces no altodo monte, na castronela. Elberroulles porque pensou queera xente e así espantala,pero non lle deu moita impor-tancia e deu a volta; perocando se ía meter na camaviu que algúen lle petaba naventá, mirou e viu que eranas luces que acababa de ver

no alto do monte. El non sedecatou do que estaba a pa-sar ata que, á mañá seguinte,a súa muller despertou e nono viu na cama; púxose a mi-rar del por todas partes, peronon aparecía. Cando ía paraa cociña viu estar deitado ungran vulto no pesebre dabesta, asustouse e empezoua berrar, pero oíu unha vozque lle dixo: “Anuncia, non teasustes que son eu, o teuhome; entón ela preguntoulleque facía alí, que lle ocorrera,pero Casanova non se acor-

daba de nada, só de ver asmeigas abatidas á ventá.

Por aquel entón, taménconta o meu avó que nunhaaldea, Prados, dicían queManuela era Meiga, peroninguén cría niso.

Un día Manuela mais asúa veciña María enfadáronsee resulta que ao día seguinteunha vaca de María estabamoi mala, pero ninguén lle deuimportancia ata que se deronconta de que cada vez que aManuela vía a vaca, estapoñíase mala; entón ao homede María, Xosé, ocorréuselleir onda un señor que botabaas cartas e este díxolle: isopásache porque a túa veciñaé meiga, vouche dar un re-medio, pero telo que facercomo eu che diga. A próximanoite que a vaca se che poñamala, colle o pao e empeza apetar nela, canto máis petesmellor, e non teñas medo,que a vaca ha de sanar.

Xosé foise para a casae esperou a que Manuelavolvese ver a vaca, e efecti-vamente, a vaca púxosemala, colleu un pao eempezou a petar nela, deulleunha boa malleira e cando xase cansou marchou para acama. Á mañá seguintelevantouse e Xosé foi á cor-te e viu que a vaca xa sana-ra. Cando ía para a cociñaoíu tocar a campá e era por-que Manuela morrera. Istoocorreu porque os paos quelle deu á vaca foi como sellos dera a Manuela. E así foicomo todos souberon que aManuela era meiga.

Uns cren e outros non,pero dicir din que: “Habelashainas”

MAITE CORRAL PENAS, S4C

MEIGAS NO 1940MEIGAS NO 1940MEIGAS NO 1940MEIGAS NO 1940MEIGAS NO 1940

Intres lendarios

53

IntresFeabreiro

2007Intres deseñados

SaraiSaraiSaraiSaraiSarai

MIRIAM CEA OTERO, S2D

54

Intres

Febr

eiro

2007

Intres deseñados

O pobre e o ricoO pobre e o ricoO pobre e o ricoO pobre e o ricoO pobre e o rico

55

IntresFeabreiro



NOELIA CAGIDE VARELA & IRIS PARRADO SÁNCHEZ

56

Intres

Febr

eiro

2007

Intres deseñados


57

IntresFeabreiro



58

Intres

Febr

eiro

2007

Intres deseñados


59

IntresFeabreiro



60

Intres

Febr

eiro

2007

Intres deseñados


61

IntresFeabreiro



62

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

Un cualificado grupo de alumnos e alumnas de 1º de Bach organiza unhaUn cualificado grupo de alumnos e alumnas de 1º de Bach organiza unhaUn cualificado grupo de alumnos e alumnas de 1º de Bach organiza unhaUn cualificado grupo de alumnos e alumnas de 1º de Bach organiza unhaUn cualificado grupo de alumnos e alumnas de 1º de Bach organiza unhasemana de actividades culturais en torno á música.semana de actividades culturais en torno á música.semana de actividades culturais en torno á música.semana de actividades culturais en torno á música.semana de actividades culturais en torno á música.

A MÚSICA PEGA DE CHEOA MÚSICA PEGA DE CHEOA MÚSICA PEGA DE CHEOA MÚSICA PEGA DE CHEOA MÚSICA PEGA DE CHEONO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDENO IES DE MELIDE

REDACCIÓN MELIDE

Durante a semana do 11ao 15 de decembro oalumnado da materia de Mú-sica I de Bacharelatoorganizou unha Semana daMúsica. O obxectivo era ela-borar un plan de actividadese involucrase nun proxectode xestión cultural, e... xavistes o que houbo: fixéronseconcursos de composición decancións, de decoración mu-sical e coñecementos, houboenquisas sobre a música máisescoitada entre o alumnadoe chistes e curiosidades so-bre músicos, así como xogos,pasatempos e unha selecciónda mellor música pop rock detodos os tempos por estilospara amenizarvos a saída doinsti. Colgamos todas estascousas en carteis e muraispolos corredores e as aulas epuxemos un pequeno gran dearea para facervos ver quecoa música podemos facer

moitas cousas, perosobre todo pasalo ben.¿Cantas cousas máisse che ocorren a ti quepoidas facer coa mú-sica? Seguro quemoitas, así que pon atúa imaxinación a voare déixate levar.

Agora coñecerásos gañadores dos con-cursos e algúns dosresultados de todoeste traballo, espera-mos que o pasasedesben, e lembrade quetamén fixemos unxogo para que non vosaburrades nos re-creos, o taboleiro estápintado no chan do es-cenario do pavillón epodedes pedir unha ru-leta para xogar a el enconserxería ou en dirección.

Gracias a todos os quecolaborastes e participastes,porque isto fixémolo para vos.

A organización espera quedisfrutárades con todo isto,porque a música nos chega atodos.

Unha sonora aperta.

Este ano no IES intentamos facer unha Semana da Música para achegala máis á vida cotiá.Unha das actividades consistía en facer un cuestionario de 1º a 4º da ESO para intentarcoñecer o nivel xeral en coñecementos musicais do alumnado, un concurso que chamamos“50 x 15 MUSICAL”, e abofé que houbo bons resultados, chegando algúns a respondercorrectamente ás 15 preguntas de cada un dos tests. Estas cabezas pensantes formanparte de 4ºB e de 3ºD, as únicas clases que chegaron a facer pleno, pero cerca lle andan osde 3ºC (un grupo chegou á 12, faltoulle moi pouco) e un pouco máis lonxe 3ºB (7).

Realmente gustaríanos que en vindeiras edicións (tanto nesta actividade como en conxunto)a participación e o compromiso, tanto de mestres coma de alumnos, fose maior, para podersacarlle un maior proveito ás actividades plantexadas.

50 x 15 MUSICAL50 x 15 MUSICAL50 x 15 MUSICAL50 x 15 MUSICAL50 x 15 MUSICAL

63

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

Ademais debemos sinalar que a nosa labor viuse dificultada debidoá mala comprensión das normas, así como na forma de expresar osresultados (realmente só o fixeron de acordo coas normas reflexadas1ºc, 3ºb e 3ºc). Agardamos que noutras actividades todos poñamosmáis da nosa parte para que todo se faga segundo o plantexado.

Xa sen máis circunloquios imos cos gañadores: son Ivan Vazquez,Xurxo Pazo, Alejandro Peón e Alexandre Sanchez de 3ºD. Osgañadores de 4ºB sentimos non poder nomealos, pero non se noscomunicaron os seus nomes.

Agora reflexamos os cuestinarios para que todos poidan facelos nasua casa:

1. Qué é o timbre?A) A calidade do son que nospermite recoñecer a fontesonoraB) Aparello que serve parachamar ás portasC) Calidade que nos permiterecoñecer a duración do sonD) Insrtumento medieval

2. Qué significa, enmusica, o termo PP?A) Partido PopularB) PrestoC) PianissimoD) Pimpinela Power

3. Cal non é de vento me-tal?A) TubaB)TrompetaC) BombardinoD) Saxofón

4. Cal é un compásternario?A) negra-corchea-silencio decorchea-negraB) corchea-corchea-cor-chea-corchea-negra conpuntilloC) blanca-blancaD) corchea-corchea-corchea

5. Que musica se porá oluns no IES? (esta preguntaresolveríase mirando oscarteis que se colocaron paraa Semana da Música por todoo IES)A) Rock´n rollB) HeavyC) SoulD) Reggae

6. Cal é, de agudo a grave,a orde correcta?A) soprano, tenor, contralto,baixoB) soprano, contralto, baixo,tenorC) baixo, contralto, tenor,sopranoD) soprano, contralto, tenor,baixo

7. Que é un caldeiron?A) Signo que prolonga a du-ración da figura á que acom-paña ó gusto do musicoB) Signo que acurta as figu-ras en ½C) Un tipo de música tradi-cional do sur-leste venezo-lanoD) Liña curva situada enribadas notas e que agrupa asmesmas de 2 en 2

8. Pregunta de culturaxeral: Quén era LouisArmstrong?A) O 1º home que pisou alúaB) Un ciclistaC) Un trompetistaD) Un saxofonista de jazz

9. Cal NON é uncompoñente dos RollingStones?A) Mick JaggerB) Keith RichardsC) George HarrisonD) Ron Wood

10. Onde se coloca nunhaorquetra a percusión?A) No fondoB) DianteC) Na dereitaD) Na esquerda

11. Cal é de percusuióndeterminada?A) BomboB) TimbaisC) PandeiretaD) Caixa


50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL: 1º CICL: 1º CICL: 1º CICL: 1º CICL: 1º CICLOOOOO

64

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

12. Onde ten o blues a súaorixe ?A) Nos EEUUB) En AfricaC) En Gran BretañaD) Na Francia

13. Cómo se chama alingüeta da gaita galega?A) PaletaB) PalaC) PalletaD) Linguón

14. De quén é “Hard is arock”?A) MetallicaB) Judas PriestC) Iron MaidenD) AC~DC

15. Que tocaba KingOliver?A) SaxoB) TrombónC) CornetaD) Trompeta

SOLUCIÓNS1. A2. C3. D4. A5. A6. D7. A8. C9. C10. A11. B12. B13. C14. D15. C

50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL50 X 15 MUSICAL: 2º CICL: 2º CICL: 2º CICL: 2º CICL: 2º CICLOOOOO


1. De que época é ElvisPresley?A) 50’sB) 20’sC) 70’sD) 90’s

2. Que son é máis grave?A) MotocicletaB) BateríaC) FrautaD) Bongós

3. Cal é o Do’?

A)

B)

C)

D)

4. Quen compuxo “Ascatro estacións”?A) VivaldiB) MozartC) VerdiD) Bach

5. Cal é a orixe da gaita?A) CeltaB) ÍberaC) TartésicaD) Arábiga

6. Cal é tipicamente espa-ñola?A) A óperaB) A zarzuelaC) O valsD) O tango

7. Quen compuxo “ATraviata”?A) RossiniB) VerdiC) ChuecaD) Bizet

8. Que é isto?A) TresilloB) Tres semicorcheasC) Un pulso e medioD) Tres semifusas

9. En que época nace ojazz?A) Nos 10’sB) Nos 20’sC) Nos 30’sD) Nos 1890’s

10. Que tipo de músicatoca o grupo galego “Diosque te crew”?A) Hip-hopB) HeavyC) Pop-rockD) Soul

11. Onde tocaba Rosendo?A) LeñoB) Extremo DuroC) Hombres GD) Mecano

12. Cal dos seguintes ar-tista NON aparece nos 70’s– 80’s?A) Public EnemyB) Ice CubeC) EminemD) Dej Jam

65

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

13. Cal dos seguintes ins-trumentos non é de ventometal?A) TrompetaB) TubaC) SaxofónD) Friscorno

14. Que é un sintetizador?A) Aparello musical electró-nicoB) Aparello que fai que un ins-trumento consiga o efectovibratoC) Sistema de conexións quetransmite diferentes ordes adistintos instrumentos elec-trónicosD) Máquina semellante a ungravador

15. Cando empezou a to-car o afamado grupo deheavy metal AC~DC?A) 1990B) 1976C) 1978D) 1999

SOLUCIÓNSSOLUCIÓNSSOLUCIÓNSSOLUCIÓNSSOLUCIÓNS1. A2. A3. C4. A5. D6. B7. B8. A9. B10. A11. A12. C13. C14. A15. B

¿En que consiste o xogo? En colocar as catro extremi-dades (pés e mans) nas pegadas dos instrumentossen que o corpo toque o chan.

¿Cantos xogan? Poden participar ata un máximo decatro xogadores.

¿Quen perde? o primeiro que caiga ou que faga caer osdemais xogadores.

¿Como se xoga? Cada cor da ruleta simboliza unhaextremidade:

Amarelo: man dereitaVerde: pé dereitoAzul: man esquerdaVermello: pé esquerdo

Por turnos cada xogador fai xirar a ruleta e colocaunha extremidade (segundo a cor) no instrumento quesinala a frecha da ruleta.

De cada turno só se colocará unha extremidade. Candotodos os xogadores coloquen as catro extremidadessen caer ningún o xogo remata e vólvese a empezar.

AS PEGADAS PEGADAS PEGADAS PEGADAS PEGADAS MUSICAISAS MUSICAISAS MUSICAISAS MUSICAISAS MUSICAIS

66

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

Compañeiros ecompañeiras, como xasaberedes, durante a Sema-na da Música colocamoscarteis e murais por todo oinsti que tiñan algo de todo,chistes, curiosidades ... etamén algúns xogos musicaisque escollimos para vos, ago-ra vos achegamos de novoeses xogos e algún mais paraque disfrutedes con elescando queirades e con quenqueirades. Recordade quetamén pintamos un no chando escenario do Pavillón e quetedes unha ruleta á vosa dis-posición para xogar a el.Pasádeo ben.

XXXXXOGOS DE ESCOITOGOS DE ESCOITOGOS DE ESCOITOGOS DE ESCOITOGOS DE ESCOITARARARARAR

1. RECOÑECER A1. RECOÑECER A1. RECOÑECER A1. RECOÑECER A1. RECOÑECER ACANCIÓNCANCIÓNCANCIÓNCANCIÓNCANCIÓN

Para quen?: Para nenosDuración: xogo curto

O grupo pode ser dividi-do, en grupos ou individual-mente. Un presenta un ritmode unha canción coñecida,coa axuda dun instrumentocon palmas, con pitos ... Oprimeiro grupo que adiviña onome da canción gañara unpunto. O que teña dez pun-tos gañará

2. BUSCAR O ERRO2. BUSCAR O ERRO2. BUSCAR O ERRO2. BUSCAR O ERRO2. BUSCAR O ERRO

Para quen?: Para nenosDuración: Xogo curto

O obxectivo deste xogoé, que se descubra un erroque se fixo na letra dunhacanción coñecida . Un can-tará esa canción e o grupoou a persoa que o descubragañará un punto así ata cin-co puntos o primeiro quechegue os cinco puntos gana.

XOGOS DEXOGOS DEXOGOS DEXOGOS DEXOGOS DECOMUNICACIÓNCOMUNICACIÓNCOMUNICACIÓNCOMUNICACIÓNCOMUNICACIÓN

3. COMPLET3. COMPLET3. COMPLET3. COMPLET3. COMPLETAR AAR AAR AAR AAR ACANCIÓNCANCIÓNCANCIÓNCANCIÓNCANCIÓN

Para quen?: Para adoles-centesDuración: cinco ou dez mi-nutos

Un grupo está en círcu-lo. Alguén empeza a letradunha canción e a segundapersoa ten que continuar aletra e así sucesivamentehasta que un falle. Este em-pezará unha letra nova e osegundo volve a seguir a le-tra da canción e así hasta quese queira.

4. XOGO DAS RIMAS4. XOGO DAS RIMAS4. XOGO DAS RIMAS4. XOGO DAS RIMAS4. XOGO DAS RIMAS

Para quen? Para adolescen-tesDuración: cinco minutos

Fanse dous grupos, unhapersoa dun grupo empezaunha frase e o outro ten quefacer outra frase que rimecoa anterior e despois volvea facer outra persoa desegrupo outra frase e a persoado segundo grupo volve afacer que rime así ata quefallen. Despois o segundogrupo empeza a facer as fra-ses e o primeiro fai que ri-men, así ata que se queira.

XOGOS DEXOGOS DEXOGOS DEXOGOS DEXOGOS DECONCENTRACIÓNCONCENTRACIÓNCONCENTRACIÓNCONCENTRACIÓNCONCENTRACIÓN

5. O XILÓFONO5. O XILÓFONO5. O XILÓFONO5. O XILÓFONO5. O XILÓFONOHUMANOHUMANOHUMANOHUMANOHUMANO

Para quen?: Adolescentes ouadultosDuración: cerca de dez minu-tos

Oito persoas póñense enfila. A primeira persoa cantaunha nota grave e intenta me-moriza-la. A persoa que está aseguir debe partir desa nota ecantar a nota que segue nunhatonalidade maior e a terceirapersoa cantará a seguintenota noutra tonalidade maiore así hasta as oito persoas(tamén se pode facer con ins-trumentos). A finalidade doxogo é facer que cada un con-siga lembrar a súa nota, parapoder cantar en calquera mo-mento.

A fila dos participantesten que parecerse a un xilófo-no de oito láminas. Cadapersoa da fila estende a mao,de forma que outro toque nasmans e cada un tén que can-tar a nota de antes.

6. XOGO DO RITMO6. XOGO DO RITMO6. XOGO DO RITMO6. XOGO DO RITMO6. XOGO DO RITMO

Para quen?: Nenos, adoles-centes e adultosMaterial: Instrumentos oucalquera material que nos sir-va para facer ritmos.Duración: Cerca de dez minu-tos

O grupo está sentado encírculo; cada persoa dispón duninstrumento, unha persoa ténque inventar un ritmo curto eo do lado tén que facer ese rit-mo e tamén inventar outro, asísucesivamente ata que un fa-lle. Ese volverá a empezaroutro ritmo e volvese a facersucesivamente unha cadeadesta maneira ata que sequeira.

XXXXXOGOS MUSICAISOGOS MUSICAISOGOS MUSICAISOGOS MUSICAISOGOS MUSICAIS

67

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

1. Maná_”Labios compartidos”2. Paulina Rubio_”Ni una solo palabra”3. Dover_”Let me out”4. Fito y Los Fitipaldis_”Por la boca vive el pez”5. El Canto del Loco_”Besos”6. Nena Daconte_”En que estrella estará”7. Shakira_”Hips don’t lie”8. Estopa_”Malabares”9. Pignoise_”Te entiendo”10. Julieta Venegas_”Me voy”11. September_”Satellites”12. La Oreja de Vangoh_”Dulce locura”13. Amaral_”Resurrección”14. Kiko y Shara_”Puede ser”15. David Bisbal_”Quién me iba a decir”16. Red Hot Chillie Peppers_”Dani California”17. Diego Martín_”Déjame verte”18. Nelly Furtado_”Te busqué”19. Madonna_”Sorry”20. Alejandro Sanz_”A la primera persona”21. Haze_”Libertad”22. Pereza_”Como lo tienes tu”23. Ana Torroja_”Los amantes”24. Evanescense_”Call me when you’re sober”25. Melendi_”Quisiera yo saber”26. La 5ª Estación_”Tu peor error”27. Hilary Duff_”Wake up”28. Lucie Silvas_”Nothing else matters”29. Malú_”Si estoy loca”30. Antonio Orozco_”Tres corazones”31. David de María_”Despertaré cuando te vayas”32. Taxi_”Aquí estoy”33. Alex Ubago_”Sigo buscando”34. Jamelia_”Something about you”35. Laura Pausini_”Yo canto”36. Moby_”Escapar”37. Jesé McCartney_”Righ where you want me”38. Marie J. Blige_”One”39. Pasión Vega_”La Reina del pay pay”40. Take that_”Patience”

Unha vez realizadas as enquisas e xa obtidos os datos, temos como gañador ao grupoManá, co seu último single “Labios compartidos”, no segundo posto a Paulina Rubio con “Niuna sola palabra” e no terceiro lugar a Dover con “let me out”.

Temos que agradecerlle a todos os titores que se prestasen a realizar as enquisas nashoras de titoría cos alumnos, aínda que á hora de chegar a iste resultado tivemos que excluira algunhas clases das que non obtivemos as enquisas a tempo e dalgúns alumnos quesinalaron máis singles dos permitidos co cal esas votacións foron eliminadas.

Os grupos que menos votos recibiron non son porque sexan grupos sen éxito, se nonporque fánselle menos publicidade co cal non sabemos moi ben que cancións cantan.

ManáManáManáManáManáComezan enMéxico am e d i a d o sdos setentagracias acatro ami-gos que seunen parainterpretartemas de Led Zepelling, los Beatles edos Rolling Stones.Tiveron varios nomes e sacaron un dis-co antes de ser Maná.En 1997 publican o seu primeiro albumchamado “Maná”, o segundo “Falta deamor”.Despois disto coñécese Maná en todoo mundo realizando moitos concertose gañando moitos premios.En 1992 editan “¿Dónde jugarán losniños?”. Este disco convértese nunsuperventas, non so en México se nonna maioría de países de fala hispana.En 1995 publican un novo disco “Cuan-do los ángeles lloran” que se convirteen éxito absoluto.Dous anos despóis un novo disco ve aluz, “Sueños líquidos”, que é publica-do en 26 países, entre eles España.En 1999 publicaron “MTV Unplugged”.En 2002 sale “Revolución de amor”.En 2003 es el momento de Maná esen-ciales, unha recopilación de todos osseus éxitos.E neste ano, 2006, saca o seu últimodisco “Amar es combatir” número unen grandes listas de éxito.

UXÍA FUCIÑOS E CARME MONTERROSO

OS 40 PRINCIPOS 40 PRINCIPOS 40 PRINCIPOS 40 PRINCIPOS 40 PRINCIPAIS DO IES DE MELIDEAIS DO IES DE MELIDEAIS DO IES DE MELIDEAIS DO IES DE MELIDEAIS DO IES DE MELIDE

68

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

MICHAEL JACKSONMICHAEL JACKSONMICHAEL JACKSONMICHAEL JACKSONMICHAEL JACKSON

- Comprou os dereitos de moitas cancións dos Beatles e deElvis Presley polo que cada vez que alguén as versiona el cobrapor iso.- Outro dos seus caprichos, un Oscar de ?O que o ventolevouse?: custoulle 154 millóns de dólares.- De pícaro repartía bíblias de casa en casa como todos osseus irmáns, que formaban parte dunha seita relixiosa. Comoxa era famoso, tiña que facelo disfrazado.- En total deu diñeiro a 39 ONG, especialmente para nenos,Sida e Cancro.- Non se cansa de dicir que adora aos nenos.- O día do seu 40 aniversario, os seus fans celebraron simultá-neamente 316 festas de aniversario en 60 países distintos.- Adoita recibir a algunhas fans no hotel, onde lle poden ver coseu pijama de raias azuis e vermellas e unha mascarilla decirujano negra que lle tapa a boca.

LUÍS MIGUELLUÍS MIGUELLUÍS MIGUELLUÍS MIGUELLUÍS MIGUEL

-Unha das comidas que máis lle gustan son os ovos de tortugacrus e batidos.-Gústanlle as mulleres de pernas bonitas e beizos carnosos.-As cerezas vólvenlle tolo.- Chámase Luís Miguel en homenaxe ao torero españolDominguín.-Nunha ocasión almorzou en Viña do Mar, xantou en Bos Airese viaxou a Aruba para tomar o sol en tan só 24 horas.

ENRIQUE IGLESIASENRIQUE IGLESIASENRIQUE IGLESIASENRIQUE IGLESIASENRIQUE IGLESIAS

- Doa a entidades benéficas os peluches que os seus fanstiran ao escenario.- É moi bo contando chistes, pero só o fai entre amigos porqueo seu forte son os verdes.- Cústalle levantarse antes das 7 da tarde.- Ten verdadeira fobia ás cucarachas.- Toma gaseosa morna para as súas cordas vocales.- Practica o windsurf.

CURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDADESADESADESADESADES

69

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

CHACHACHACHACHAYYYYYANNEANNEANNEANNEANNE

-Deu clases de baile para a película «Baila comigo». Ademais tiña unprofesor que lle ensinou o acento cubano.- Xogando a baloncesto golpeouse a cella e tivéronlle que dar 28puntos. Isto obrigou a suspender o rodaje da película «Baila comigo»durante unha semana.- Ademais de protagonizar a serie de televisión «Volver empezar»participou noutras catro telenovelas.- Gústanlle as motos, o tenis e a lectura.

ALEJANDRO SANZALEJANDRO SANZALEJANDRO SANZALEJANDRO SANZALEJANDRO SANZ

- Foi objetor de conciencia e prestou servizo na Fundación paraMinusválidos Psíquicos ANDE.- Aos 16 anos gravou o disco «Os chulos son pa? coidalos» quepasa totalmente desapercibido.- O seu primeiro juguete foi un «Exin Castillos», pero naquela épocaquería ser zapateiro.- En canto puido comproulle ao seu pai un Mercedes e á súa naiunha barbaría.- Vólvenlle tolo as ensaladas e o marisco.

CHRISTINA AGUILERACHRISTINA AGUILERACHRISTINA AGUILERACHRISTINA AGUILERACHRISTINA AGUILERA

- Non fala español malia a súa orixe hispano.- Debutó aos 8 anos no programa Star Search imitando a WhitneyHouston.- Gustaríalle actuar no cine e aprender español.- Gústalle ir de compras, o cine e o béisbol.

BRITNEY SPEARSBRITNEY SPEARSBRITNEY SPEARSBRITNEY SPEARSBRITNEY SPEARS

- Mentres rodaba o vídeo de «Oops...! I did it again», un fococaeulle sobre a cabeza, provocándolle unha conmoción. Tivo quedescansar catro horas e acabar o vídeo a medianoche.- Confésase profundamente relixiosa. Ata lle molesta a idea de nonpoder ir á súa igrexa cando está de vira.- Confesa que non se casará ata, polo menos, os 26 anos.- O seu coche é un Mercés Benz convertible de 1999.- Foi a primeira cantante en incluír Internet nas súas letras: E-mailmy heart, do primeiro disco, explicaba un amor en espera a travésda rede.- Se rumorea que saíu con Justin Timberlake, do grupo de Rythm.

CURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDCURIOSIDADESADESADESADESADES

70

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

Xa no século VI a. C.,establecera Pitágoras a rela-ción dos principais intervalostonais. Por iso os antigos sa-bían que unha corda dúasveces máis longa que outra,con igual calibre e tensión,producía os sons unha oitavamáis grave e combinacións dequinta e cuarta perfectas.

Tres séculos antes daera cristiá inventaron osgregos un sistema de nota-ción a base de letras.

Sobre o ano 800 da nosaera, xurdiu en Europa a ideade sinalar no papel asvariacións dunha melodía me-diante signos ascendentes oudescendentes. Despois demoitos ensaios nos mosteiroscunha soa raia amarela paraindicar a posición da notacentral da melodía,

empregaron as letras A B C DE F G como notas, hoxe endía usadas en Alemaña e nospaíses anglosaxóns.

Guido de Arezzo, monxebeneditino do século XI,perfeccionou o sistema; aoprincipio engadiu dúas raiasnegras á pauta amarela. Peroculminou o seu traballobaseándoo nun grupo decatro liñas (tetragrama)horizontais e paralelas entreas cales e sobre as cales elescribía as notas.

Da primeira sílaba dosversos do Himno de San Xoánsacou Guido o nome das setenotas:UT queant laxisREsonare fibrisMIra gestorumFAmuli tuorumSOLve pollutiLAbii reatumSancte Ioannes.

A UT, por eufonía, cambiousea DO, e o SI tomouse dasiniciais de Sancte Ioannes.

ANUSKA LAÍÑO. B2B

A CREAA CREAA CREAA CREAA CREACIÓN DCIÓN DCIÓN DCIÓN DCIÓN DA AA AA AA AA ACTUCTUCTUCTUCTUALALALALALESCALA DE NOESCALA DE NOESCALA DE NOESCALA DE NOESCALA DE NOTTTTTASASASASAS

R Q P O P L K L M N Ñ G L M N M I B

C D E N A B F G H I J A L O C A H O

A B G U N C L C P R I I L M N R G M

D C B O D L P Q P Q R T Q R S A M B

P S P H E L L D L M Ñ A B M C C L O

R C Q R I D C G A I T P B A C S R O

A C O T R I A N G U L O O R I I I R

T L M E E N Ñ T O P Q R S A O P Q B

O L M N T L M A T U V L L C L L L M

S G H I A J K M X Z G H A A L M Ñ A

A G A O N O F O L I X A A S G H A T

Busca na sopa de letras onome de 8 instrumentosmusicais

SOPSOPSOPSOPSOPA DE LETRASA DE LETRASA DE LETRASA DE LETRASA DE LETRAS

71

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

Pascual Veiga naceuen Mondoñedo no ano1842. Destacou como di-rector de orfeóns, com-positor e organista, e estáconsiderado como un dosmúsicos máis representa-tivos do século XIXgalego. Comezou a súacarreira musical comoneno de coro na catedralda súa vila. A súa primeiracomposición é unSetenario á Virxe das Do-res, unha obra a tres vo-ces. Posteriormentetraballa como organistana Coruña. Durante estaetapa escribe a maior par-te das súas composiciónsrelixiosas.

O seu labor máisrecoñecido é o de funda-dor e impulsor dos orfeónsen Galicia: no 1878 fundao Orfeón Coruñés; en1881, o Novo Orfeón, queposteriormente pasará a

denominarse El Eco,coro integrado portrinta e tres mozospertencentes á claseobreira. Con El Ecogaña varioscertames e reciben u m e r o s o spremios.Viaxa a Pa-rís co Orfeón Coru-ñés número catropara participar no

concurso orfeónico daExposición Universal,

conseguindo o primeiropremio e a medalla deouro. No 1879 participanun certame en Ferrol.

Nesta ocasión o gañadorfoi o Orfeón Lucense baixoa dirección de XoánMontes.Veiga mostrou oseu desacordo co fallo,nunha carta que enviou aoxurado. Esta carta foi re-producida pola prensa, en-tablándose a máis dura elonga polémica habida enGalicia por cuestiónsmusicais, entre os perió-dicos coruñeses, ferrolánse lugueses.

Outra das súasfacetas é a de organiza-dor de certamesmusicais.A raíz do organi-zado na Coruña en 1890nace o actual himnogalego: nese eventodecídese conceder un pre-mio ao mellor himnorexional galego; PascualVeiga contacta con Pondale pídelle que compoñaunhas estrofas; sen em-bargo, o himno non

chegará a escoitarsenesta ocasión. Haberáque esperar varios anos,e despois da súa morte,na Habana estrearaseunha versión instrumentaldo himno.

Dentro da súaprodución musical, desta-can obras como ¡A NosaTerra!, o Himno al trabajoe a súa famosa AlboradaGalega.

YOLI PAMPÍN, B2C

PASCUPASCUPASCUPASCUPASCUAL VEIGAAL VEIGAAL VEIGAAL VEIGAAL VEIGA

72

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

A B C D E F G H I G K L M N Ñ O P Q 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 R S T U V X Z 19 20 21 22 23 24 25 _________________________________ 21 19 9 1 14 7 22 12 16 _____________________ 23 9 16 12 9 14 ______________________ 21 19 16 13 17 1 __________________ 17 9 1 14 16 ___________________________ 1 3 16 19 4 5 16 14 _________________________ 21 9 13 2 1 9 20 ____________________________ 24 9 12 16 6 16 14 16

Completa os espacios coa letra que corresponde se-gundo a numeración e atoparás algunhas cousiñas referen-tes á música.

PPPPPASAASAASAASAASATEMPOS MUSICAISTEMPOS MUSICAISTEMPOS MUSICAISTEMPOS MUSICAISTEMPOS MUSICAIS

Atopa a palabra que seAtopa a palabra que seAtopa a palabra que seAtopa a palabra que seAtopa a palabra que seagacha entre os nomesagacha entre os nomesagacha entre os nomesagacha entre os nomesagacha entre os nomesde grandesde grandesde grandesde grandesde grandescompositores dacompositores dacompositores dacompositores dacompositores dahistoria.historia.historia.historia.historia.

1. Compositor austríaco. In-térprete de piano e violín.Autor de “A Frauta Máxica”ou da ópera “Don Giovanni”entre moitas outras.

2. Nacido en Viena en 1825.Coñecido polos numerososvalses e polcas como “Trisch-Trasch” ou “Perpetum Mobile”entre outras.

3. Compositor alemán do ro-manticismo. Neto do famosofilósofo Moisés Mendelssohon.

4. Compositor nacido en Ita-lia. Intérprete de violín.Compuxo “As catroestacións”.

5. Nacido en Alemaña no Ba-rroco. Compuxo numerososcorais.

6. Compositor Español máisimportante. Compositor de “ElAmor Brujo” ou “La Vida Bre-ve”.

Atopa o nome de 10 instrumentos musicais

T B C A T U A R F A N U

R R D P P S P D T E I C

O C O I D T O V I O L A M A H M P T E O M N O U

B I G Q I D B M B C I O

O R C A R R A C A O V C N E G F I B C H L D E V

C T D M O T V D Ñ B Z Z

R A B R B Z A F R I C H

C B T R O M P E T A N M

1 2 3 4 5 6

73

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

VVVVVoces:oces:oces:oces:oces:

- ¿Cal é a diferenza entreunha actuación do coro uni-versitario e unha guerra mun-dial?- A actuación causa máissufrimento.

- ¿Como consegues que aunha soprano bríllenlle osollos?- Metendo unha linterna nasúa orella.

- ¿Como fai un mozo parafacerse membro do coro uni-versitario?- Entrando, no primeiro díade clase, no aula equivoca-da.

- ¿Cal é a diferenza entreunha soprano e unha cobra?- Unha é mortalmente vene-nosa, a outra é un reptil.

- ¿Cantas sopranos fan faltapara cambiar unha bombilla?- Unha. Ela sostén a bombillae o mundo vira ao seu ao re-dor.

- ¿Cantas sopranosnecesítanse para cambiaroutra bombilla?- Catro. Unha para cambiar abombilla e tres para quitarllea cadeira de debaixo.

- ¿Cal é a diferenza entreunha soprano e un inodoro?...- Que o inodoro non chesegue logo de usalo.

- ¿Que é o primeiro que faiunha soprano candorecentemente se esperta?...- #Vestir+se e vaise á súacasa.

- ¿Cantas contraltos fan fal-ta para cambiar unha bombi-lla?- Dúas, unha para intentarenroscarla e outra para dicir:«¿Non está un pouco altopara vos?»

- ¿Como sabes se unha can-tante está na porta?- Porque non sabe cando en-trar.

- ¿Cal é a diferenza entreunha soprano e un terroris-ta?- Co terrorista pódese nego-ciar..!

- ¿Cal é a diferenza entreunha soprano e unha vaca?- A bijouterie

PPPPPercusionistas:ercusionistas:ercusionistas:ercusionistas:ercusionistas:

Diálogo entre bateristas:- Creo que o meu veciño nonanda moi ben.- ¿Por que?

- De súpeto, todas as noitesás tres da mañá, ponse comotolo a golpear as paredes.- ¿E ti que fas?- ¿Eu? Nada, seguir tocandoa batería.

Un día, Ricardito chega con-tentísimo do colexio:- ¡Mamá, mamá! ¡Hoxe puidendicir todo o alfabeto de me-moria e os demais mozos non!- Moi ben, agarimo. Iso é por-que es un baterista.Ao día seguinte, Ricardito di:- ¡Mamá, mamá! ¡Hoxe conteiata 10 e todos os demaisquedáronse en 7!- Moi ben, agarimo. Iso é por-que es un baterista.Ao terceiro día, Ricarditochega e di:- ¡Mamá, mamá! ¡Hoxemedíronnos no colexio e sono máis alto! ¿É porque sonun baterista?- Non, agarimo, é porque tesvinte e seis anos.

Unha noite, o baterista dunhabanda entra ao bar onde osoutros membros do conxuntoestán reunidos.- ¿Dásme dez pavos paraaxudar a pagar o funeral duncolega que acaba de morrer?- pregúntalle aocontrabaixista.- ¿Que clase de músico era?-pregunta á súa vez ocontrabaixista.- Un colega baterista.- ¡Por suposto que si! Defeito, aquí tes cincuenta, asípoderás enterrar a dous.

- ¿Como se sabe se o esce-nario está nivelado?- Ao baterista cáeselle amesma baba dos dous ladosda boca.

CHISTES SOBRE MUSICOSCHISTES SOBRE MUSICOSCHISTES SOBRE MUSICOSCHISTES SOBRE MUSICOSCHISTES SOBRE MUSICOS

74

Intres

Febr

eiro

2007

Intres musicais

- ¿Cal é o mellor amigo domúsico?- O percusionista.

- Oído nun ensaio: «Os músi-cos e percusionistas ao es-cenario!»

- ¿Cantos bateristas son ne-cesarios para cambiar unhabombilla?- Dous, un para soster a bom-billa e outro para virar a ban-queta.

- ¿Cal é a diferenza entre unbatería e unha caixa de rit-mos?- Ás caixas de ritmos hai quedarlles a información só unhavez.

Corda:Corda:Corda:Corda:Corda:

- ¿Cal é a diferenza entre unviolinista e o seu can?O seu mascota sabe candodeixar de facer ruído.

- ¿Cantos segundos violinis-tas fan falta para cambiarunha bombilla?- Ningún. Eles non poidanchegar tan alto.

- ¿Cal é a diferenza entre unbanjo e unha motosierra?- A motosierra ten maior ran-go dinámico.

- Nada soa mellor que unbanjo, excepto, por suposto,- O son dunha galiña atrapa-da nunha aspiradora.

- ¿Que é o peor dun só debatería?Que logo vén o só de baixo...

- ¿Por que os violistas sonmalos amantes?... porque sósaben unha posición.

- ¿Cal é a diferenza entre oprimeiro e o último violista dafila?Medio ton e un compás.

- ¿Que se fai cando morre oprimeiro violista nunha or-questa?- Móvese ao último atril.

- Unha fila de violas atópaseenterrada ata o pescozo nundeserto de area. ¿Cal é aconclusión?- Que nese deserto faltaarea.

Van nun auto dous violistaspor unha estrada a granvelocidade e de súpeto caenestrepitosamente por unacantilado. ¿Que é isto?- Un desperdicio, se había lu-gar para dous máis!

- Como se recoñecen os ve-hículos para lisiados?- Porque levan unha viola nobaúl.

- ¿Que teñen en común osdedos dun violista e un raio?- Que é un milagre se caendúas veces no mesmo lugar.

- ¿Como fai un violinista paraevitar que lle rouben o seuinstrumento?- Garda o seu instrumentonun estuche de Viola.

Un músico de orquesta dille aoutro colega Viola:- «Durante corenta anosvinche mirar a solapa do teusaco antes de cada actua-ción, ¿poderías explicarme aque se debe? ¡Prométochenon revelalo xamais!»O Violista mostra entón a so-lapa do saco que ten cosidoun cartel que di :«¡¡VIOLA : MAN ESQUERDA!!¡¡ARCO : MAN DEREITA!!»

- ¿Cal é a diferenza entre unviolín e unha viola?...- Ningunha, o violín parecemáis pequeno porque os vio-linistas son máis cabezones

- ¿Por que os chistes de vio-las son máis curtos?- Para que os violinistaspoidan entendelos.

- ¿En que se parecen un vio-linista e un mísil SCUD?- Ambos son ofensivos e im-precisos.


75

IntresFeabreiro

2007Intres musicais

Jacques Thibault, o violinis-ta, estaba por asinar un au-tógrafo no libro de autógra-fos dun fan:- Non hai moito sitio nestapáxina. ¿Que podería escri-bir?.Outro violinista que estabapreto suxeriu:- Escriba o seu repertorio...

- ¿Podería ver a súa cara an-tes?- dixo o xuíz mirando caraao defendido.- Por suposto, súa Señoría-respondeu o home orgulloso-eu dinlle leccións de violín aoseu fillo, o último verán.- Ah, ¿si? -reconsiderou oxuíz- Vinte anos!.

- ¿Como facer que un cellosoe fermoso?- Vendéndoo e comprando unviolín.

- ¿Que diferenza hai entre uncontrabaixo e un ataúde?Que no contrabaixo o mortoé o de fóra.

- Un home chega a unha lá-pida que reza:«Aquí xace un grancontrabaixista, un gran mú-sico»- ¡Deus Santo! ¡enterraron adous tipos xuntos!, di.

Un contrabaixista chega unsminutos tarde ao primeiroensaio do concerto anual doMesías, de Händel. Saca oseu instrumento e arco e miraao director.O director pregunta: «¿Quereun momento para afinar?».O contrabaixista contestacon sorpresa: «¿Por que?,¿Non é o mesmo Mesías queo ano pasado?».

- ¿Cantos contrabaixistasson necesarios paracambiar unhabombilla?- Ningún, un pia-nista pódeo facercoa súa mane s q u e r d a

Un músico ve aocontrabaixistadándolle co arcona cabeza a un neno.- Eh!... ¿Por que lle estáspegando a ese neno?- Porquedesafinoume unhacorda do contrabaixo... E non me quere dicircal.

- ¿Que hai que facer paraque un guitarrista baixe ovolume?...- Poñerlle unha partituradiante.

- Se estiveses fronte a undirector de orquestra e unviolista, ¿a cal mataríasprimeiro?...- Ao director e despois aoviolista, porque primeiro estáo deber e despois o pracer.

- ¿Por que é mellor un pianode cola que un vertical?... -- Porque fará moito máis ruídocando o tires polo acantila-do.

- ¿Cantos pianistas fan faltapara cambiar unha bombilla?- Cinco. Un para cambiar abombilla e catro para dicir oben que o fixeron.

- ¿Cal é o peor desenganode todo pianista para co seuinstrumento?- Darse conta que no fondo,

só setrata dun instru-mento de percusión.

- ¿Cal é o mellor xeito de to-car a guitarra?- En solitario.

- ¿Como soluciona un guita-rrista o problema dunha cordadesafinada non sabendo calé?- Comprando unha guitarranova.

- ¿Por que as arpasparécense aos anciáns?- Porque ambos son difícilesde meter e sacar dos coches.

- ¿Como consegue uncontrabaixista tocar«fortíssimo»?- Escriba, .

O afinador:- Vin a afinar o piano.- Pero eu non o chamei —dia profesora de piano.- Non, chamoume a xenteque vive no piso de arriba.


76

Intres

Febr

eiro

2007

Un pianista vasco vai darun concerto en Washingtone os organizadores silenciana súa orixe. O pianista en-tra e, como é habitual, opúblico aplaude. Entón,escóitase alguén que grita:¡Gora Euzkadi!. Ao final doconcerto, os organizadoresachéganse ao que gritara epregúntanlle:- ¿Como soubo que o pia-nista era vasco?- Moi sinxelo. Todos os pia-nistas deste mundo empuxana banqueta cara ao piano,mentres que este empuxou opiano cara á banqueta.

- ¿Por que á xente lle caemal un violinista desde o ins-tante en que llo presentan?- Para non perder o tempo.

- ¿Cal é a diferenza entre unvioloncello e un ataúde?- No ataúde, a persoa mortaestá dentro.

VVVVVento:ento:ento:ento:ento:

- ¿Como conseguir que douspíccolos soen ao unísono?- Botando a un.

- ¿Por que é mellor un fagotque un oboe?- Porque o fagot arde duran-te máis tempo.

- ¿Cal é a definición dunhasegunda maior?- Dous oboes barrocos to-cando ao unísono.

- ¿Cal é a diferenza entre unsaxo barítono e unha moto-sierra?- O cansazo.

- Se te atopas perdido nobosque, ¿quen podeindicarche o camiño correc-to?:- ¿Un saxofonista afinado, unsaxofonista desafinado, ouPapá Noel?- Un saxofonista desafinado,os outros dous son alucina-ciones.

- ¿Cal é a diferenza entre unsaxo e unha cortadora decéspede?- As cortadoras de céspedesoan mellor en pequenos gru-pos e os veciñospreocuparíanse se vostedetoma prestada o seu corta-dora e non a devolve.

- ¿Por que os gorilas non po-den tocar a trompeta?- Porque son moi sensibles.

- ¿Cal é a diferenza entre untrombón e unha motoserra?- O vibrato, aparte é máis fá-cil improvisar cunhamotoserra.

- ¿Que é un cabaleiro?- Alguén que sabe como to-car un trombón, pero non ofai.

- ¿En que se parecen os

leóns machos e os malossoldados aos trombóns?- En que nunca sabencando teñen que «atacar».

- ¿Cantos tubistas fan fal-ta para cambiar unha bom-b i l l a ?- Tres, un para soster abombilla e dúas para beberata que a habitación devoltas.

- Un tubista falando cunamigo:- ¿Oíches o meu último reci-tal?- Iso espero!

- Cal é a diferenza entre unóboe tocando unhanota grave, piano e logoforte?- Ningunha.

¿Porqué non hai chistes decontrafagotes?Porque serían moi obvios.

- ¿Para que serve un acor-deón?- Para aprender a dobrar unmapa de estradas.

- ¿Por que os gaiteiroscamiñan mentres tocan?Para afastarse do ruído.

- ¿Que podemos facer se unfrautista non pode tocar?- Darlle dúas baquetas,poñelo ao fondo e chamalopercusionista.- E se non pode facelo?- Quitarlle unha baqueta,poñelo á fronte e chamalo di-rector.

- Dous tíos discuten porqueun deles afirma que nun dosbares da noite anterior, ha-

Intres musicais


77

IntresFeabreiro

2007

bía un váter de ouro. A dis-cusión alárgase e decidenvolver e dar toda a volta paracomprobalo. Percorren todosos bares, tomando unha eoutra copa, cada vez máisbébedos, preguntando polováter de ouro. Ao final, en-tran nun e din:- «Oia, ten vostede... ?»Non chegan a terminar a fra-se e o dono do bar grítalle aomúsico:- «Paco, esconde o saxofón,que están aquí os de onte ánoite.»

- ¿Por que é o Corno Fran-cés, un instrumento Divino?- Porque un home sopra nele só Deus sabe que sairá del.

Uns turistas estadounidensesvan a un safari na xungla.Acampan e empezan aescoitar de lonxe un ruído detambores.- «¿Que é iso?» -pregúntanlleao guía nativo.- «Tambores tocar, moi bo.Tambores parar, moi malo» -contesta o guía.Pasan unhas horas e os tu-ristas afanse aos tam-bores, que continúan asídurante dous días edúas noites. Cada vezque lle preguntan aoguía polos tambores, oguía contesta o mesmo:- «Tambores tocar, moibo. Tambores parar, moim a l o . »De súpeto, a terceiranoite, xusto no momen-to en que se sentan acear, os tambores se si-lencian. Os turistas es-tán aterrorizados.- «¿Que pasa agora?»-preguntan ansiosos.

Intres musicais

- «Ah, terrible, terrible» -sus-pira tristemente o guía-.«¡Despois tambores parar, sóde contrabaixo comezar!»

- ¿Cantos saxofonistas fanfalta para cambiar unha bom-billa?- Cinco: un para enroscala ecatro para meditar sobrecomo o fixese Charlie Parker.

- ¿Por que os gorilas non po-den tocar a trompeta?- Porque son moi sensibles.

VVVVVarios:arios:arios:arios:arios:

- ¿Cal é a diferenza entre undirector de coro universitarioe un chimpancé?- Está cientificamente proba-do que os chimpancés son ca-paces de comunicarsecos humanos.

- ¿Por que son moi cobizadosos corazóns de directorespara os transplantes?Porque teñen pouco uso.

- ¿Oíches a chegada daquel

voo chárter de directores deorquestra?- A boa noticia: estrelouse.A mala noticia: había tresasentos libres.

- ¿Cal é o peso ideal dun di-rector?- Ao redor de 2 quilos,incluída a urna.

- ¿Cal é a diferenza entreDeus e un director?.- Deus sabe que El non é undirector.

- Un músico chama á oficinada ópera para falar co direc-tor.- «Síntoo, morreu»respóndenlle.O músico volve chamar 25veces, obtendo sempre amesma resposta da recepcio-nista. Ao final ela pregúntalleporqué segue chamando.- «É que me gusta oílo»

- ¿Por que un director é comoun condón?- Porque é máis seguro conel, pero máis divertido sen el.

- ¿Cal é a diferenza en-tre un produtor e unhaserpe?- A serpe ten máis oído.

- ¿Como se sabe que unmúsico estivo de viradurante moito tempo?- Cando está na súacasa, levántase ametade da noite parabuscar un vaso de leite,abre a súa neveira ecando se acende a luz,di:- «¡Señoras e señores,moi boas noites!»


78

Intres

Febr

eiro

2007

Pasaintres

A J F K O D R O D E

R T W R O D A S U P

O P C H A P A S R E

S I D G E C A T I P

O L N A R U V K P S

L L I L N N C A I D

R A C Z B V O G T R

I N A C O F R E X U

B Z S P X G D Ñ P I

P I T A C O A H E O

Busca oito xogos populares: pita cega,corda, canicas, birlas, peón, chapas, pilla e aros.

PPPPPASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRES

Fai o seguinte encrucillado, valéndote destas pistas:

Pistas:1. A gran ..............., gran voar.2. Os froitos e os ..............., os primeirosson os mellores.3. De auga ..............., pouquiña.4. Quen aos seus se parece, ...............merece.5. Quen comeu as ..............., que comatamén as duras.6. Quen rouba a un ladrón, cen anos de............... .7. Da ............... caída, todos fan leña.

Adiviñas:Adiviñas:Adiviñas:Adiviñas:Adiviñas:

Chámanme reie non teño reino.Chámanme loiroe non teño pelo.

Sempre quedas,sempre quedasde día durmidoe de noite espertas.

A PENSAR UN POUQUIÑOA PENSAR UN POUQUIÑOA PENSAR UN POUQUIÑOA PENSAR UN POUQUIÑOA PENSAR UN POUQUIÑOEste dito latino está escrito na súa orixe en latín; e

como a maioría de vós non saberedes o que pon, seguideuns pasos e lograredes descifrar a tradución ao galego.

1º.- Collede o abecedario (o empregado en Galicia, que comoxa sabedes ten algunhas excepcións) e poñede o nº ás le-tras.2º.- Agora a cada letra da incognita restádelle tres letra edaravos a inicial da palabra; seguide facendo isto até que aofinal o teñades resolto.

ANUSKA LAÍÑO. B2B.

71

23

45

6

79

IntresFeabreiro

2007Pasaintres

PPPPPASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRESASAINTRES

1.- Movendo dous paus, como fas paraque che quede un?

2.- Como fas para que a moeda quede fórada copa movendo só dous paus?

3.- Move un só pau e obtén un cadrado.

4.- Sen levantar o lapisdo papel e sen pasardúas veces polomesmo sitio, comofarías para debuxaresta figura?

ALEJANDRO LÓPEZ E IGNACIO PARRADO, S1B

CHISTESCHISTESCHISTESCHISTESCHISTESEste era un que era cazadore un día foi comprar as ba-las. Ao chegar á casa púxoasenriba da mesiña, e a súamuller tamén puxo alí ossupositorios. Pola mañá, vaio cazador e colle as balas emarcha para o monte, ondeve un coello. Cando ía dispa-rar, a pistola non disparou, easí todo o tempo. O cazadormarchou, chegou ao medio-día á casa e dixo:- Ai, muller, a que non sabeso que me pasou? Tiña pre-sas excelentes e a escopetanon me disparou.E dixo a muller:- Aínda foi peor o meu, quebotei un peido e matei un“jato”.

Este era un mariño que es-taba no barco, e dille ao co-ronel:- Señor cabo, eu na “jarita”non caboE dille o coronel:- Non, non, é caibo- Señor caibo, eu na “jarita”non cabo.

ÓSCAR LAYA PÉREZ, S1C

MÁIS VMÁIS VMÁIS VMÁIS VMÁIS VALE OU MELLALE OU MELLALE OU MELLALE OU MELLALE OU MELLOR É...OR É...OR É...OR É...OR É...

- Cinco pesos no meu bolso ca quiñentos no do veciño.- Ter na vida algunhas necesidades pequenas que morrerafogado en riquezas.- Perder un minuto na vida ca perder a vida nun minuto.- Un quintal de patacas ca unha pataca dun quintal.- Ser pobre e honrado que rico e desprezado.- Un remendo no calzón mal botado que véndose o que (porben sabido) agora calo...

PONLLE UN CHISCO DE SAL Á VIDA!!PONLLE UN CHISCO DE SAL Á VIDA!!PONLLE UN CHISCO DE SAL Á VIDA!!PONLLE UN CHISCO DE SAL Á VIDA!!PONLLE UN CHISCO DE SAL Á VIDA!!

O mestre: Cal é o perfecto do verbo camiñar? Eu ando, ti corres,el voa, nós chegamos, vós esnaquizades unha perna e elesesmagáronse contra o chan.

Chegou o marido á casa moi desgobernado; decátase a súaMaripepa e inquírelle:- Pero home, ¿que che pasa?- Bo, nada!... É que o meu xefe encarraxouse comigo e madoumepara o inferno.- E ti, que fixeches?- Pois xa o ves, sempre ben guiado aos mandados do amo,víñenme encabantes para a casa!

O Adrau está rascando unha moeda de cen pesos contra aparede. Chega Lino e inquírelle:- Que estás facendo?E Adrrau respóstalle:- Xa ves, gastando o diñeiro.

ANUSKA LAÍÑO, B2B

80

Intres

Febr

eiro

2007

Pasaintres

SOPSOPSOPSOPSOPASASASASAS, ENCRUCILLADOS, ENCRUCILLADOS, ENCRUCILLADOS, ENCRUCILLADOS, ENCRUCILLADOS...............

ÿ � � � � � � � � �� ÿ � � � � � � � � �� ÿ � � � � � � �ÿ � � � � � � ÿ � ÿ� � � � � � ÿ � � �� ÿ � � � � �� ÿ � � � � ÿ � � �� ÿ ÿ � � � ÿ � � �� ÿ � � � � ÿ

Busca sete obxectos quepoidas atopar nunha clasemesaenceradosillamapacolgadortizacorcho

MIRIAM LOPEZ NIETO, S4C

DefiniciónsVerticais1. Árbore que dá mazás2. Árbore que da limóns3. Árbore que dá figos

Horizontais1. Árbore que da peras2. Árbores que da castañas3. Árbore que dá ameixas

1 32

2

31

N W M O V L Q O A N N SG B K F J C V I P O L AK W A B T N U G S M S RX H R C U S L Q I L M DJ V S G A T A E B A Ñ IU T C Ñ I L C L A S K ÑN F R M H U L B O R P AD V S O R I B A O N M SZ B D L I M U T O W M LF X A T Ñ T R U A B X JC G F M O P A P O L B OR A I A L N Q T S V F G

Atopa seis peixes que poden estar en calquera sentido: ver-tical, horizontal, contrario ou cruzado

Os peixes a buscarson:

BacallaoRaiaSardiñaPolboSalmónTroita

ELODIE DIÉGUEZ & VIRGINA FOCIÑOS, S4B

1

3

5 4

10 3 7 2 6

11

9

1. Nome do central italiano do Real Ma-drid.2. Adestrador do Chelsea.3. Xogador que insultou a Capello.4. Bota na que ten Cannavaro o nomedos seus fillos.5. Compañeiro de Hayden.6. Nome do balón de ouro do ano pasado.7. Como se chama o sete veces campiónde Fórmula 1?8. En que equipo correrá a vindeira tem-porada Fernando Alonso?9. Con que meteu o gol Kum Agüero con-tra o Recre?10. Campión do mundo de triatlón.11. Gañador da única medalla de ouro noesquí español que morreu recentemente.IVÁN SOMOZA CASTRO, S1D

81

IntresFeabreiro

2007Pasaintres

Fíxate ben e proba a ler estes enunciados de esquerda a dereita e despois, de dereita aesquerda. Estes son os palíndromos que fixeron os alumnos e alumnas de segundo de ESO:

PPPPPALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOSALÍNDROMOS

O caso do sacoA capa da PacaA casa na sacaA lama da malaO noso sono

DIEGO BLANCO, S2D

A vaca cavaYOLANDA SÁNCHEZ, S2B

O galo no lagoO toro roto

DIEGO GONZÁLEZ, S2A

Anita ata a tinaA loba e a bolaAtopa a pota

CARLOS MATO, S2B

El non leEva non a veA túa pautaAtar a rataO caso no sacoA tropa na porta

EVA VÁZQUEZ, S2B

A súa non a usaO paso do sapoRamo do marLava o avalA serpe é presa

NOELIA SOMOZA, S2B

Amor a RomaOrar é raro

PATRICIA MÉNDEZ, S2B

A saca na casaA súa causaO galo ía ata aí, ó lago

ESTEFANÍA GARCÍA, S2B

E agora le os seguintes cadros en todas as direccións:

R A R O

A T A R

R A T A

O R A R

S A R A A M O R R O M A A R A S

CARLOS MATO, S2B

R O L O O V A L L A V O O L O R

S E R E M E R E S

EVA VÁZQUEZ, S2B

A S A R

S A B A

A B A S

R A S A

ESTEFANÍA GARCÍA, S2B

A R O

R I R

O R A

YOLANDA SÁNCHEZ, S2B

Palíndromo grego atopadoen Sta Sofía (Istambul),Traducción: «Lava as túasfaltas, non só a cara»

Palíndromo atopado nasruínas de Pompeia.Traducción posible: «osembrador ten rodas para otraballo»

NIYON ANOMHMANIYON ANOMHMANIYON ANOMHMANIYON ANOMHMANIYON ANOMHMAMH MONAN OYINMH MONAN OYINMH MONAN OYINMH MONAN OYINMH MONAN OYIN

82

Intres

Febr

eiro

2007

Intres do instituto

Queriamos contarvos, para os que non o sabedes, queeste ano hai unha nova actividade no Centro, para o alumnadode 3º de ESO, incluído este, en diante que consiste nofomento do cine, chamada CINEFORUM.

Esta actividade consiste en poñer unha películaquincenalmente os mércores pola tarde. Até este momentolevamos dúas, que son:

- Diarios de Motocicleta: estapelícula trata de dous mozosarxentinos que emprenden unha viaxepor estrada para descubrir averdadeira América Latina. ErnestoChe Guevara é estudante de medi-cina de 23 anos especializado enleproloxía, e Alberto Granado, unbioquímico de 29 anos. Ao lombodunha vella motocicleta van toman-do contacto cunha América Latinadiferente. Percorren paisaxes diver-sas até chegar a unha leprosería naselva Amazónica, onde acaban decuestionarse o valor do progreso económico. Esta experien-cia fará que esperte neles o compromiso que marcará assúas vidas.

Gustounos moito, porque todos temos un rebelde den-tro, aínda que, como Ernesto, non o saibamos, e calquerapodería sacalo fóra.

- Fuking Amal: esta películatrata de dúas rapazas de 14 anosque van a un instituto sueco. Unhadelas chámase Agnes e todos a con-sideraban un bicho raro; a outra eraEilin, á que todos consideraban a re-belde do instituto. Ao final descobrenque son lesbianas e todo o mundose decata cando as atopan ence-rrados no baño falando, e despoisde elas confesar que o eran. Aca-ban como noivas.

Encantounos porque o quepasou alí podería pasar en calqueraoutro instituto e calquera que sexadiferente pódese identificar coas protagonistas.

YOLANDA MONTERO E ANDREA VÁZQUEZ S3B

CINEFORUMCINEFORUMCINEFORUMCINEFORUMCINEFORUM

Á anterior preguntasupoño que moitos medaredes por resposta unsi, cando en realidadetería que ser un non, por-que cando se ten unhaamizade é duradeira enon se debería perder oucambiar por outra.

No meu caso, candocheguei a Melide, deixeiuns bos amigos nocolexio, pero aquí gañeioutros, diría que moitomellores cós anteriores.

Catro anos despois,e xa no remate dos meusestudos no instituto,podo dicirvos que osamig@s que gañei non osperderei por moi separa-dos que esteamos e pormoitas voltas que deanas nosas vidas. Por isoaos meus pequen@s en-tre os cales están:

Iria, Brétema, Naty,Chen, Krys Suárez,Natalia, Suriña, Patry R.,Rocío, Elena R., Elena V.,Mary (1º BAC), Pablito,Lage, Varela, Mónica, Lu-cía, Laura, Sonia, Krys L.,Silvia, Enma e Pequeni(que xa non están),Paula..... E aos demaisque non son poucos

NUNCA VOSOLVIDAREI

ANUSKA LAÍÑO, B2B

AS PERSOAS CAMBIANAS PERSOAS CAMBIANAS PERSOAS CAMBIANAS PERSOAS CAMBIANAS PERSOAS CAMBIANCANDO SE CAMBIACANDO SE CAMBIACANDO SE CAMBIACANDO SE CAMBIACANDO SE CAMBIADE CURSO?DE CURSO?DE CURSO?DE CURSO?DE CURSO?

83

IntresFeabreiro

2007Intres do instituto

Molan ou non molan?Parece ser que si. Semprehai xente xogando nos re-creos e con frecuencia veñenbuscalos para levalos á aulanas horas de garda.

Ter xogos educativos nabiblioteca do instituto era unobxectivo que nos tiñamosmarcado dende hai tempo,unha petición escoitadamoitas veces polo equipo deprofes que nos encargamosda biblioteca.

Agora que viñerontempos mellores, puidemosfacer o esforzo e comprarunha remesa de xogos actua-lizados. Pero tan prontochegou o material á bibliote-ca empezaron a faltarcousas: ao día seguinte daestrea xa faltaron todas aspreguntas dun dos xogosmáis caros, El Señor de losAnillos. Aí vai á nosa pregun-ta, que proveito lle sacou ocleptómano/a de vez a estemangue? empapelou a habi-tación con elas?

En fin, que logo aíndatemos que escoitar cousascoma “Xa volo dicía eu, queeses zascandís non merecennada”. O noso plantexamentoé diferente. Nos pensamosque os alumnos e alumnas doIES de Melide merecen omellor, unha boa bibliotecacon fondos actualizados.Cremos que na bibliotecadebe haber máis soportes queo do libro, porque os temposcambian, por iso tamén nosestamos esforzando en quehaxa material audiovisualcoma CDs ou DVDs.Parécenos imprescindible quehaxa ordenadores novoscunha boa conexión ainternet, porque é o mellor

xeito de buscar informaciónactualizada. O máis importan-te da biblioteca, ao igual queas outras dependencias docentro, é que é de todos eque moitos rapaces e rapa-zas podan atopar nela o quenecesiten ou non teñan nacasa.

A algunha xente pásalleo contrario, pensan que onormal é non ter nada, e sehai algo, como non é deninguén, está feito un desas-tre. Por iso, cando atopanalgo bo sáltalles unhaluceciña na cabeza (se é queaínda lle que algunha senfundir) e pensan que iso bonon pode ser para eles, e quepolo tanto hai que mangalo.Pois non, home, non. Todo oque está no instituto é teu,non te molestes en mangalo,podes gozalo tranquilamentecon cos teus colegas un díae outro. Se hai para todos.

O instituto é como unhacarreteira, disfrutámola pa-sando por ela e chegandopronto e ben aos sitios, ...aínda que, se cadra, hai al-gún ou algunha que disfrutamáis levando un cacho e as-falto para casa. Tamén haicasos destes no noso cen-tro. Por exemplo, hai xente

que o pasa ben navegandopor internet ou xogando noordenador. Pero hai outros eoutras que o pasan mellor le-vando a tecla do “s” ou abola do rato para casa... secadra é un moderno métodode conexión wi-fi e nós sensabelo.

Dende aquí queremostamén ofrecervos o nosoapoio a todos aqueles que opasades mellor levando o ca-cho de asfalto ou a tecla do“a” para casa, porque a vidaé moi dura e un empeza poriso e a saber como acaba.Falade cos amigos, cos vosospais, con nós ou incluso covoso médico, xa veredescomo hai unha solución ...

XXXXXOGOS EDUCAOGOS EDUCAOGOS EDUCAOGOS EDUCAOGOS EDUCATIVTIVTIVTIVTIVOS NA BIBLIOOS NA BIBLIOOS NA BIBLIOOS NA BIBLIOOS NA BIBLIOTECATECATECATECATECASON DE TSON DE TSON DE TSON DE TSON DE TODOS OU DE NINGUÉN?ODOS OU DE NINGUÉN?ODOS OU DE NINGUÉN?ODOS OU DE NINGUÉN?ODOS OU DE NINGUÉN?

84

Intres

Febr

eiro

2007

Intres do instituto

Tranquilos... Todo estáno seu sitio, non desapareceuningún profe e as aulas es-tán onda sempre.

Estou a falar das clasesde maxia, que nolas dá XoséDíaz, o profe de mates.

Para min, como son unalumno novato no insti, étoda unha novidade;ademais, sempre me gustoufacer trucos (aínda que nonsabía como facelos, agás osdo Cola-cao, que xa traíanas instrucións), pero non tiñaninguén que me puideraaxudar. Así queconformábame con ver natele “Nada por aquí” (que xaeran cousas superiores), e osmagos que pasaban pola vilafacendo unha xira de maxia(que, por certo, estivo xenial,aínda que só vin dous).

Coñecín ao mago Teto,que à parte dos trucos decartas, fixo un de escapismo;¡quedei alucinado!, puxo unhacamisa de forza, das que seusaban nos manicomios, asdúas mans esposadas ás cos-tas e logo todo o corpo ata-do cunha cadea. Non seicomo faría, pero nun plis-plas,libre coma un paxaro.

Outro magoque vin foi o

M a g oAntón, quee s t a b a

f a c e n d ounha xira no“Magomóbil”,

nas localidades do camiño deSantiago. Realizaba maxia decerca, el era un personaxechamado Facundo e apare-cía vestido de peregrino.Facía tamén uns trucos demans xeniais (con moedas,cartas, cordeis...). Un dostrucos que máis me gustouconsistía en que tiña un al-manaque grande con moitasfollas, en cada unha había unobxecto debuxado, unhapersoa do público escollíaunha folla, e de súpeto apa-recía con ese obxecto nassúas mans, e na folla xa nonestaba; foi xenial.

Contáronme meus paisque unha vez que foran verun dos seus espectáculos,estivera a piques de morrer;estaba facendo un truco deescapismo que fixera unmago moi famoso chamado Ogran Houdini , e meteuse nunacuario con máis de 1000 li-tros de auga, estaba espo-sado e tiña que coller aschaves que estaban no fon-do do acuario, abrir as espo-sas e saír. Non foi capaz etivérono que sacar pasados3 minutos... ¡que medo debeupasar! Seguramente dixo:“isto non o fagades nasvosas casas sen a supervi-sión dun adulto”. A istopúxenlle imaxinación einventeino eu, pois cando istosucedeu, eu non nacera.

Ben, xa vedes que nonteño moito camiño andadopor este “Mundo fascinante”,

pero nas clases de Xosé es-pero ir aprendendo poucoa pouco algunha cousiña,e quen sabe... ao melloro día de mañá...

MAXIA NO INSTITUTMAXIA NO INSTITUTMAXIA NO INSTITUTMAXIA NO INSTITUTMAXIA NO INSTITUTOOOOO

XÁCOME LAYA, S1B

Estiveron no noso instituto odía 1 de Decembro Alexis eMichel, o día da inauguraciónda Tenda de Comercio Xusto.Estes dous haitianosdéronnosunha conferencia na que noscontaron a historia de Haití,como está agora, etc. Aíndaque na conferencia falasen osdous, nós a entrevistafixémoslla a Alexis, xa que erao que falaba castelán, elafalaba en francés:

- Pódesnos dicir algúnsdatos xerais de Haití?En Haití hai 8,3 millóns dehabitantes e 27750quilómetros cadrados onde o95% son negros e o 5% sonbrancos e mulatos.Ten dúaslinguas, o francés e o creoleé o primeiro país negroindependente do mundo, osegundo país despois de Es-tados Unidos que adquiriu asúa independencia.Riqueza cultural moi forteonde hai moitos pintores, es-critores… e o folclore haitianoé moi buscado a nivel inter-nacional.

- Cales son os principais pro-blemas ós que se enfrontaagora o país?Problema da seguridade, depobreza, de educación,saúde, infraestruturas emedioambiente.

- Que solucións lleencontras a estes proble-mas?Hai 6 meses que houboeleccións, onde saíu un pre-sidente democraticamenteelixido que está co apoio dacooperación internacional,montando un programa de

85

IntresFeabreiro

2007Intres do instituto

d e s e n v o l v e m e n t osocioeconómico do país. Defeito o pasado 29 deNovembro o goberno españolcomprometeuse a axudar aosistema educativo haitianocon 10.000.000 de euros,como aportación aopresuposto do país, igual quena educacióncomprometéronse a dar máisapoio ás ONG con proxectose programassocioeconómicos.Hai outros países que estánpolo mesmo labor porque hoxeen día coa participación ma-siva dos haitianos nos últi-mas eleccións, a comunidadeinterna quere apoiar a estenovo goberno para ver se opaís pode saír da súa situa-ción de pobreza ou melloraras condicións de vida doshaitianos.

- A que se dedica a xentealí?As mulleres hoxe en día aoigual cós homes da sociedadecivil están reflexionando so-bre o porvir do país, organi-zaron coloquios…pero taménas mulleres teñen un papelmoi importante nodesenvolvemento do país porser o grupo maioritario queten unha larga historia de or-ganización e de loita por cam-biar as situacións do país tan-to de machismo comosocioeconómico.As mulleres encóntranse entodas as capas da sociedade(ministras, deputadas, direc-toras xerais, etc.)en todos osámbitos, pero non presentannin sequera o 20% da cotado traballo do país. No mun-do rural a maioría son amasde casa e buscan auga,todo

isto tamén o fan os nenos.Oshomes no mundo rural son osque fan levan diñeiro á casae isto incita ao machismo.

- Como é o transporte aí?En Puerto Príncipe o trans-porte que hai son taxis, au-tobuses (moi decorativos,chamados alí tap-tap), nonhai trens nin metro, hai co-ches privados (de familias ri-cas ou de xente que emigraa Estados Unidos e mantén ásúa familia de Haití e mandacoches e cousas).As estradasson malas, están moi dete-rioradas e no mundo ruralcase non existen, soncamiños.

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA ÓS HAITIANOSA ÓS HAITIANOSA ÓS HAITIANOSA ÓS HAITIANOSA ÓS HAITIANOSALEXIS E MICHELALEXIS E MICHELALEXIS E MICHELALEXIS E MICHELALEXIS E MICHEL

- Sabemos que hai poucosmatrimonios, por que?En Haití casan sobre o 8% dapoboación porque casar polaIgrexa Católica é o maisrecoñecible e esta impónmoitas condicións para queunha persoa se poida casar,o primeiro é saber ler e escri-bir, e o segundo pagar, e haipouca xente que saiba ler eescribir e que teña diñeiropara pagar.

- Que relixións hai?Catolicismo, protestantes ebudú, que é a relixión oficial.O65% son católicos e desteso 60% practica budú,o restoson protestantes.-Moitas grazas.

UXÍA FUCIÑOS E CARME MONTERROSO, B1A

86

Intres

Febr

eiro

2007

Intres do instituto

ENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTENTREVISTA AA AA AA AA AXURXXURXXURXXURXXURXO VÁZQUEZ LÓPEZO VÁZQUEZ LÓPEZO VÁZQUEZ LÓPEZO VÁZQUEZ LÓPEZO VÁZQUEZ LÓPEZXurxo, alumno do ciclo de madeira, ven de participar nun intercambio cun instituto deSuecia, dentro do programa Leonardo, que patrocina a Unión Europea co fin de fo-mentar prácticas laborais no estranxeiro.

Despois de darlle a benvidacomo corresponde, María eRocío fixéronlle as seguintespreguntas:- Pódesnos explicar que tipode curso fuches facer a Sue-cia?Fixen un intercambio cun insti-tuto sueco onde hai un tallerde carpintería no quetraballaba e no que aprendínoutras técnicas de traballo di-ferentes ás de aquí.- Contaches con algunhaaxuda económica?Si, tiven unha axuda do pro-grama Leonardo, que mecubriu todos os gastos.- Que foi o máis importanteque aprendiches neste curso?Sobre todo a tornear. Alí otraballo era moi distinto ao deaquí, xa que aquí funciona máisa creatividade, mentres que alítodo ten unha finalidade indus-trial.- Que foi o que máis chegustou?O que máis me gustou foi o rit-mo de traballo, que era rapidí-simo grazas á avanzada ma-quinaria.- Que dificultades tivechestanto no curso como no país?O idioma, porque o inglés non

é o meu forte, e tamén que a

xente é moi distinta. Non estámoi disposta a falar cosestranxeiros. Non son racistas,nin moito menos, pero son moitímidos e introvertidos. No cur-so o peor foi comunicarme cosprofesores, xa que me era moicomplicado entendelos.- Custouche moito adaptarte?Non é que me custase. O quepasaba era que durante todoo mes sentías que non te en-tendían.- Que tal te trataron en Sue-cia?

Moi ben, aínda que oscompañeiros non falabancomigo. Non sei, é coma sitivesen medo, porque eu sontímido, pero eles moito máis.Incluso había algúns que que-rían vir aquí e nin sequerafalaban comigo.- Tiveches máis afinidade conalgún compañeiro/a?Si, pero eran estranxeiros comomin. Un brasileiro e dúas chile-nas foron cos que fixen máisamizade.- Que foi o que máis chesorprendeu do modo de vidados suecos?Que son moi caseiros, queteñen un ton de voz moibaixiño sempre, son moi ama-bles e tamén solitarios. Aescuridade mátaos...- En canto ao ensino, notachesalgunha diferenza co sistemaeducativo de aquí?Si, aquí como que están máisvixiados polos profesores e sebusca máis a creatividade,como facer unha cadeira quevemos nun catálogo, que aomellor é rarísima. Alí é máis benfacer a típica banquetiña detoda a vida e facer unhas catroou cinco, porque todo ten unhafinalidade comercial.- Que profesores estiveroncontigo e como foi a conviven-cia con eles?Magnus, que era o meu profe-

sor de carpintería e xa estiveraaquí, en Melide. Era moi agra-dable e polo menosentendiámonos algo, porque eltampouco entendía moito in-glés.- Que nos recomendarías sefósemos a Suecia?As paisaxes, sobre todo. Obosque e os lagos de Sueciason fermosísimos . Estocolmotamén é moi bonita e tenmoitas cousas que ver e, apesares de ser unha grandecidade, é moi tranquila e nonten ese ritmo trepidante deoutras cidades.-Recomendarías facer estecurso a outros compañeiros?Por que?Recomendaríao, pero que nonfosen solos, polo menos teríancon quen falar. Alí dende quese fai noite, todo o mundo estána casa e ti, claro, non vas an-dar vagando por aí so, así quevas a casa a ver unha tele quenon entendes. Alí levan un rit-mo de vida moi diferente eteñen outro horario moi distin-to. Alí deitábame ás oito, candoaquí non ceo ata as dez ouonce.

MARÍA CABANAS E ROCÍO BARREIRO,B2B

intres febreiro 2007

Documents