i̇rfan Şencan

Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık Bakanlığı

Prof. Dr. Gülsüm Nurhan İNCE

Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Başkan Yardımcısı

SAĞLIKLI YAŞLANMA VE YAŞLILARA YÖNELİK SAĞLIK POLİTİKALARI



Slayt No 2

Mevcut Durum

Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı ve Uygulama Programı

Yürütülen Çalışmalar

SUNUM PLANI



Slayt No 3

WHO: Strengthening Noncommunicable Disease Policies to Promote Active Ageing (WHA65.3)

DÜNYA YAŞLANIYOR

Dünyada 60 yaş üzerindeki kişi sayısının tüm nüfustaki artıştan 3 kat daha fazla artmasıyla,

2025’de 1,2 milyar olması beklenmektedir.

2050’ye kadar tüm dünyada 60 yaş üstü 2 milyar insanın olacağı öngörülmektedir.



Slayt No 4

DOĞUMDA BEKLENEN YAŞAM SÜRESİ UZUYOR

http://www.gettyimages.com/detail/110502174/The-Image-Bank



Slayt No 5

ÜLKEMİZ DE YAŞLANIYOR65 yaş üzeri nüfus;

– 2005 yılında %5,7 – 2012 yılında %7,5– 2023 yılında %10,2 – 2050 yılında ise %20,8 (TÜİK)



ÜLKEMİZ DE YAŞLANIYOR

Yaşlı nüfusumuzun büyüklüğü Avrupa ülkelerinin toplam nüfusu ile karşılaştırıldığında,

ülkemiz yaşlı nüfusunun, Danimarka, Slovakya, Finlandiya, Norveç ve Bosna Hersek gibi

ülkelerin nüfuslarından daha fazladır.

Bu bağlamda, nüfus projeksiyonlarına göre Ülkemizin yaşlı nüfus oranının 2023 yılında

%10,2’ye yükselmesi “çok yaşlı” nüfuslu ülkeler arasında yer alacağımızın bir işareti

olarak değerlendirilmekte olup Ülkemizde, 2014 yılında 100 çalışanın bakması gereken

yaşlı sayısı 12 iken bu sayının 2023 yılında 15 olması beklenmektedir

45 6



Slayt No 7



SAĞLIKLI YAŞLANMA EYLEM PLANI ve UYGULAMA PROGRAMI

Amacı :

Birey ve topluma erişilebilir, uygun, etkili ve etkin sağlık hizmetleri sunmak,

Bedensel, zihinsel, sosyal ya da ekonomik şartları sebebiyle özel ihtiyacı olan kişilerin uygun sağlık hizmetlerine daha kolay erişimini sağlayarak ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilmek.

8



Slayt No 9

STRATEJİLER

Yaşam Boyu Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlıklı Yaşlanma

Sağlığa Yönelik Risklerden Toplumun Korunması

Yaşlı Bireyler İçin Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi ve Sağlık Hizmetlerine Tam Erişimin Sağlanması

İzleme ve Değerlendirmenin Güçlendirilmesi



Slayt No 10

ÖNCELİKLİ MÜDAHALELER-1

Bütün Yaşlılar İçin Egzersiz, Fiziksel Aktivite ve Rehabilitasyon Hizmetlerinin Geliştirilmesi

Yaşlıda Evde Sağlık Hizmetinin Geliştirilmesi

Yaşlılıkta Nöropsikiyatrik Hastalıklar, Yeti Yetersizliği, Yaşlı İstismarı ve Şiddet Konularında Planlamalar ve Etkinlikler Yapılması



Slayt No 11

ÖNCELİKLİ MÜDAHALELER-2

Yaşlılıkta Tanı, Tedavi ve İzleme Hizmetlerinin Uygun ve Etkili İşlemesinin Sağlanması

Sağlık Çalışanlarının, Sağlık Hizmeti Verenlerin Eğitiminin Düzenlenmesi

Yaşlılarda Bulaşıcı ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Konularında Farkındalık Sağlanması



Slayt No 12

DESTEKLEYİCİ MÜDAHALELER

Bütün Yaşlılar İçin Gıda Maddelerine Ulaşımın ve Yeterli Beslenmenin Sağlanması

Evde Bakım Hizmetlerinin Geliştirilmesi

Bakım Hizmetlerine Tam Erişimin Sağlanması İçin Paydaş Kuruluşlar ile İşbirliğinin Sağlanması



Slayt No 13

SAĞLIKLI YAŞLANMA UYGULAMA PROGRAMI-1 Yaşam Boyu Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi / Sağlıklı Yaşlanma

Sağlık Hizmetlerine Tam Erişimin Sağlanması / Refahın Arttırılması

Geriatride Uzun Dönemli Bakım, Bakımevi, Huzurevi ve Kurumsal Bakım

Yaşlıda Evde Sağlık Hizmeti ve Evde Bakım

Sağlık Çalışanlarının, Sağlık Hizmeti Verenlerin Eğitimi

Geriatride Akut Bakım ve Aciller



Slayt No 14

SAĞLIKLI YAŞLANMA UYGULAMA PROGRAMI-2

Yaşlılıkta Tanı/Tedavi/İzlem

Yaşlılıkta Nöropsikiyatrik Hastalıklar / Demans /Geriatrik Psikiyatri/ Yetiyetersizliği / Yaşlı İstismarı

Yaşlı Hastada Beslenme / Egzersiz/ Fiziksel Aktivite /Rehabilitasyon

Geriatride Uzun Dönemli Bakımın ve Bakım Hizmetlerine Tam Erişimin Sağlanması

Geriatride Akut Bakım ve Acillerin Organizasyonunun Sağlanması



YAŞAM BOYU SAĞLIĞIN GELİŞTİRİLMESİ VE SAĞLIKLI YAŞLANMA

SAĞLIĞA YÖNELİK RİSKLERDEN TOPLUMUN KORUNMASI

15



Slayt No 16

BOH’ lu

Kişiler

Yüksek Risk Altında Olan Kişiler

Tüm Toplum

BİRİNCİ BASAMAK(Erken tanı, tedavi, danışmanlık, izlem)

2 ve 3. BASAMAK HASTANE ALT YAPISI

(Özel eğitimli Sağlık Çalışanı, İleri Teknoloji Ekipmanı

SAĞLIKLI YAŞLANMAYA YÖNELİK ETKİLİ MÜDAHALELER

BOH ların ve Risk Faktörlerinin İzlenmesi

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=BBcpcKQXLS-lXM&tbnid=QAn2hh7VlDo9YM:&ved=0CAUQjRw&url=http://hurseda.net/Saglik/73051-Uzmanlar-Saglik-icin-Tuzun-Az-Tuketin.html&ei=VDC7Ub6yH8OrPM6cgIAM&psig=AFQjCNFURqFUfj-IQq7am7WQ8pCJUuzivA&ust=1371308475821751

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=9UCi4Aqroy3_JM&tbnid=Y2jAcknu3QQ28M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.sgksorgulat.com/aile-hekimi-degistirmek&ei=7TG7UcvJN4XYPLGlgLAP&psig=AFQjCNH64DpHF2hxQd0hk9NuGo_U_pim4Q&ust=1371308678464161

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=7-kdw5FM0yCxRM&tbnid=56BfZYrfh5K0iM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.bugun.com.tr/son-dakika/kalbi-durdurulmadan-by-pass-oldu-haberi/658639&ei=izK7Ud6wAsSEO5W6gCA&bvm=bv.47883778,d.ZWU&psig=AFQjCNFu7LotnrWfD6TwwxhehrXtvJnE8w&ust=1371308968011221



17

RİSK FAKTÖRLERİNE YÖNELİK YÜRÜTÜLMEKTE OLAN PROGRAMLAR



BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLARA YÖNELİK YÜRÜTÜLMEKTE OLAN PROGRAMLAR

18



19

TÜTÜN KONTROL ÇALIŞMALARI



48 20

OBEZİTEYE YÖNELİK YÖNELİK ULUSAL VE YEREL KAMPANYALAR



45 21

OBEZİTEYE YÖNELİK YÖNELİK ULUSAL VE YEREL KAMPANYALAR



48 22

SAĞLIKLI KENTLER SAĞLIĞI DESTEKLEYEN FİZİKİ ORTAM



Farkındalık MateryalleriTopluma ve Sağlık Personeline Yönelik Farkındalık Materyalleri ALZHEİMER DEMANS DEPRESYON YAŞLILIK DÖNEMİNDE SIK KARŞILAŞILAN

DURUMLAR

81 İl Halk Sağlığı Müdürlüklerinin Kullanımına Başkanlığımız web sayfasında sunulmuştur (http://kronikhastaliklar.thsk.saglik.gov.tr/)

23

http://kronikhastaliklar.thsk.saglik.gov.tr/





24



Çanakkale ve Hatay Halk Sağlığı Müdürlükleri tarafından 65 yaş üstü bireylerin, yaşanmış sağlık hikâyelerini anlatan video çekimleri yapılmıştır.

İLLERDE FARKINDALIK ÇALIŞMALARI

HATAY ÇANAKKALE

27




1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü’nde, huzurevi ziyaretleri, Toplum sağlığı merkezleri ve hastanelerde yaşlı sağlığının önemini anlatan halka

yönelik etkinlikler Evde sağlık hizmeti alan yaşlılar ziyareti…

28



Yerel yazılı ve görsel basında basın bülteni yayınlanmış ve Sağlık personeli tarafından yaşlı sağlığıyla ilgili halka yönelik

bilgilendirme çalışmaları…


KIRŞEHİR

29



YAŞLI BİREYLER İÇİN SAĞLIK HİZMETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ VE SAĞLIK HİZMETLERİNE TAM

ERİŞİMİN SAĞLANMASI

32



EVDE BAKIM VE EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ

Sağlık BakanlığıEv ortamındaSağlık hizmeti

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı STK’lar

Belediyeler vb. Ev ortamında Sosyal hizmetlerDestek hizmetleri

EVDE BAKIM

31



ÜLKEMİZDE EVDE BAKIM HİZMETLERİ

EVDE BAKIM HİZMETLERİNİN SUNUMU HAKKINDA YÖNETMELİK(10 MART 2005)

Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşları tarafından yürütülmekte olan

Kişiye ev ortamında sunulan tanı, tedavi ve sosyal destek hizmeti sunumu tanımlanmıştır.

32



EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNERGESİ( 1 Şubat 2010)

Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar tarafından

Evde sağlık hizmeti birimleri aracılığıyla

Evinde ve aile ortamında verilen sağlık hizmeti tanımlanmıştır.

24 Şubat 2011 Evde Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri Başlatıldı

33

http://www.gettyimages.com/detail/109103537/The-Image-Bank



SAĞLIK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURULUŞLARI TARAFINDA

EVDE SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNULMASINA DAİR YÖNETMELİK 27 Şubat 2015

44

Amaçİhtiyacı olan bireylerin muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının evinde ve aile ortamında yapılması, bu kişilere ve aile bireylerine sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin bir bütün olarak birlikte verilmesi amacıyla Bakanlık ve bağlı kuruluşları tarafından sunulacak olan evde sağlık hizmetlerinin teşekkül ettirilmesi, sevk ve idaresi ile ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasına dair usul ve esasları belirlemek; bu hizmetlerin, sosyal devlet anlayışına uygun olarak, yurt genelinde eşit, ulaşılabilir, kaliteli, etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasını sağlamaktır.



35



HASTA NAKİL ARAÇLARIMIZ

36



Slayt No 37

2010 2011 2012 2013 2014 2015 (Aralık)

Ulaşılan Toplam Hasta 16.651 124.085 244.961 380.814 510.352 693.648

Aktif Kayıtlı Hasta 16.651 80.388 139.214 186.666 218.353 272.934

Birim Sayısı 407 642 715 817 915 947

Araç Sayısı 78 793 956 1.128 1.111 1.251

Personel Sayısı 478 3.512 4.143 4.248 4.605 5.091

YILLARA GÖRE EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ



Slayt No 38

YAŞLI SAĞLIK HİZMETİ MODELİ

Aile hekimliğinde yaşlı sağlığı hizmetleri Hastanede yaşlı sağlığı hizmetleri

Bakım Kurumunda yaşlı sağlığı hizmetleri Hospis / subakut / palyatif bakımda yaşlı sağlığı hizmetleri

Farkındalık çalışmalarıMevzuat çalışmalarıİşgücü planlaması ve eğitimiFinansmanİzleme ve değerlendirme



SAĞLIKLI YAŞLANMA VE ENGELLİLİĞİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK EĞİTİM KAPASİTESİNİN ARTTIRILMASI VE YAŞLILIKTA TIBBİ BAKIM İHTİYACININ

TESPİTİ PROJESİAMACI Yaşlı bireylere yönelik düzenli bilgilendirme faaliyetlerinin yapılması ve sağlıklı

yaşlanma bilincinin arttırılması

Ülkemizdeki yaşlı bireylerin tıbbi bakım ihtiyacı için durum tespiti yapılması

Yaşlılıkta sık karşılaşılan sağlık sorunlarının erken tespiti ve kronik hastalıklara bağlı morbiditenin azaltılması yoluyla yaşlıların yaşam kalitesinin arttırılması ve bağımsız geçirilen yaşam süresinin uzatılmasıdır.

39



Proje Hedefleri:

- Sağlığa yönelik risklerden toplumun korunması için 81 ilde yaşlılara bilgilendirme çalışması yapılarak farkındalığı arttırmak

- Yaşlı, yaşlı yakınları ve sağlık personelinin farkındalığının arttırılmasına yönelik bilgilendirme materyali hazırlamak

- Sağlıklı yaşlanma ve yaşlılara yönelik sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi için kişilerin tıbbi bakım ihtiyacını tespit ederek bakım modeli oluşturmak

40



Proje Aşamaları:

1. Yaşlıların tıbbi durumunun bakım açısından değerlendirilmesi için

saha uygulaması

2. Entegre bakım hizmet maliyetinin belirlenmesi

3. Mevzuatın gözden geçirilmesi

4. İhtiyaca uygun politikaların belirlenmesi

5. Bakım modellerinin güncellenmesi



Yaşlı Tıbbi Bakımı İhtiyacının Belirlenmesi Sonucunda;

Tıbbi bakım ihtiyacına göre bakım seviyesinin belirlenmesi,

Entegre bakım hizmeti maliyetinin belirlenmesi,

Entegre bakım hizmeti modeli/modellerinin belirlenmesi,

hedeflenmektedir.

42



Slayt No 43

TEŞEKKÜR EDİYORUZ.

i̇rfan Şencan

Healthcare