TEPE AKADEMİ İşyeri Bina ve Eklentileri

Ders Notları

Konu İşyeri Bina ve Eklentileri

Konunun genel

amacı

Katılımcıların, işyeri bina ve eklentilerinde karşılaşılan sağlık ve

güvenlik riskleri ile bu riskler karşısında alınması gereken önlemleri

öğrenmelerini sağlamaktır.

Öğrenme

hedefleri

Bu dersin sonunda katılımcılar;

İşyeri bina ve eklentilerinde muhtemel tehlikeleri belirler.

Yapılan işlerin niteliğine göre doğabilecek genel riskleri tanımlar.

Konunun alt

başlıkları

İşyerlerinde uygulanacak asgari sağlık ve güvenlik gerekleri

İşyerlerinin yapısı ve alınması gereken önlemler

İlgili mevzuat

KURMA İZNİ ALINMASI:

Kurma izni; işyerlerinin sağlık ve güvenlik mevzuatına ve kabul edilmiş normlara uygun

kurulması için, işyeri kurulmadan önce, vaziyet planı, mimari proje ve beyanname

üzerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından yapılan inceleme neticesinde verilen bir izindir.

Kurma izni alınmasındaki amaç; işyeri kurulmadan önce, plan ve proje üzerinde iş sağlığı

ve güvenliğine uygun hale getirilmesi, bu şekilde, iş sağlığı ve güvenliği yönünden

işyerinin doğru kurulmasının sağlanmasıdır. Kurma izni alarak kurulacak olan

işyerlerinde, inşaat ile ilgili, temel nitelikli hatalar ve noksanlıklar yapılmamış olur.

Hangi İşyerleri Kurma İzni Almak Zorundadır

a) Sanayi, Ticaret Tarım ve Orman İşlerinden Sayılan İşlere İlişkin Yönetmelikte belirtilen

sanayiden sayılan işlerde 10 ve daha fazla kişinin çalıştığı işyerleri,

b) Çalışan sayısına bakılmaksızın Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik

Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan tehlikeli kimyasal

maddelerin üretildiği, kullanıldığı ve depolandığı işyerleri,

c)İnşaat ve maden işyerleri ile taş ocaklarının sabit tesisleri kurma izni almak zorundadır.

Kurma İzni Alınması İçin Gerekli Belgeler

Kurma İzni almak üzere işveren tarafından Bölge Müdürlüğüne bir dilekçe ile başvurulur.

İşverenin başvuru dilekçesi ekine iki nüsha olarak ekleyeceği belgeler aşağıda

belirtilmiştir.

a) Beyanname,

b) İşyerinin vaziyet planı,

c) İşyeri mimari projesi,

Toplu Olarak Kurulan Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Siteleri

Küçük ve orta ölçekli sanayi sitelerinin sağlık ve güvenlik mevzuatı hükümlerine uygun

olarak kurulmasını sağlamak için, kurulmaya başlamadan önce yetkilileri tarafından tip

projeleri ile Bakanlığa müracaat edilerek sanayi sitesi Kurma İzni alınır.

Sanayi sitesi Kurma İzni almak üzere, Bölge Müdürlüğüne başvurulması sırasında, site

yönetiminin başvuru dilekçesine iki nüsha olarak eklenecek belgeler aşağıda belirtilmiştir;

a) Site genel vaziyet planı,

b) Mimari proje,

Küçük ve orta ölçekli sanayi sitelerinde, değişik iş kollarında faaliyet gösteren işyerlerinin

kurulacak olması durumunda, bu işyerlerine ayrı ayrı kurma izni alınır.

İşyerlerine kurma izni almak için Bölge Müdürlüğüne yapılacak başvuru dilekçesine

eklenecek belgeler aşağıda belirtilmiştir.

a) Beyanname,

b) Küçük ve orta ölçekli sanayi sitesinin Kurma İzni belgesi

c) İşyerinin vaziyet planı,

Kurma İzni Talebinin İncelenmesi

İşyerine ait kurma izni talebi, iş müfettişleri tarafından incelenir.

Noksanlıkların tespit edilmemesi durumunda, iş müfettişlerince hazırlanan rapor

sonucuna göre, Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen kurma izni belgesi ile iş

müfettişleri tarafından onaylanan kurma iznine ait belgelerin bir nüshası işyerinde

saklanmak üzere işverene gönderilir. İkinci nüsha ise Bölge Müdürlüğünde bulunan işyeri

dosyasında saklanır.

İnceleme sonucu noksanlıkların tespit edilmesi durumunda ise; tespit edilen noksanlıklar,

ekleri ile birlikte Bölge Müdürlüğü tarafından işverene tebliğ edilir.

İşyeri kurma izni talepleri, en çok 30 gün içerisinde incelenir.

İşyeri kurma izni incelemesinin süresi içerisinde sonuçlandırılamadığı veya düzeltilmesi ve

değiştirilmesi gereken durumların bildirilmediği hallerde işveren, kurma iznine esas alınan

belgelere göre işyerini kurar.

İşletme Belgesi Talebinin İncelenmesi

Kurma izni alınarak kurulmuş işyerleri için işveren, işletmeye başlamadan önce işletme

belgesi almak için bir dilekçe ile Bölge Müdürlüğüne müracaat eder.

İşletme belgesi talebi üzerine; iş müfettişlerince işyerinde yapılan incelemede, işyerinin

kurma iznine esas belgelere göre kurulup kurulmadığı kontrol edilir.

İşyerinin kurma iznine esas belgelere ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak

kurulduğunun tespit edilmesi halinde, iş müfettişlerince hazırlanan rapor sonucuna göre,

Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen işletme belgesi işyerine gönderilir.

Yapılan incelemede, işyerinin kurma iznine esas belgelere uygun olarak kurulmadığının

tespit edilmesi halinde ise, işyerine işletme belgesi verilmez. İş müfettişleri tarafından

düzenlenen raporda belirtilen uygun olmayan hususlar Bölge Müdürlüğü tarafından

işverene tebliğ edilir.

Kurma izni almadan açılmış olan işyerleri işletme belgesi için talepte bulundukları

takdirde kurma iznine esas belgeler, işletme belgesi incelemesinde hazır bulundurulur.

İşyerinin söz konusu belgelere ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine

uygun kurulduğu ve iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından noksanlık bulunmadığı

tespit edildiği takdirde işyerine kurma izni ve işletme belgesi birlikte verilir.

İşletme belgesi talepleri 30 gün içerisinde incelenir.

İşletme belgesi taleplerinin süresi içerisinde incelenemediği durumlarda işveren işyerini

çalıştırma hakkını kazanır.

İşyeri Kurma İzni ve İşletme Belgesinin Yenilenmesi ve Geçersizliği

İşyeri kurma izni ve işletme belgesinin yenilenmesi ve geçersizliği ile ilgili hususlar

aşağıda belirtilmiştir:

a) İşyerinin başka bir adrese taşınması halinde işyerine ait kurma izni ve işletme

belgesi geçersiz hale gelir.

b) İşyerinde üretim konusunun veya üretim yönteminin değişmesi ve

çalışanların sağlık ve güvenliğini olumsuz yönde etkileyecek yeni risklerin ortaya çıkması

halinde, işletme belgesi geçersiz sayılır. Bu durumda işyeri için yeniden işletme belgesi

alınması zorunludur.

İşyerinde İşveren ve/veya Unvan Değişikliği

İşyerinde işveren ve/veya unvan değişikliğinin tespiti veya işverence Bölge Müdürlüğüne

bildirilmesi durumunda, işyerinde iş müfettişlerince kurma izni ve işletme belgesinin

yenilenmesi ve geçersizliğinde belirtilen hususlar dikkate alınarak inceleme yapılır. Yapılan

inceleme sonucunda, iş müfettişinin raporu doğrultusunda, mevcut kurma izni ve/veya

işletme belgesinde işveren ve/veya unvan değişikliği yapılır.

Ek İşyeri Kurma İzni ve İşletme Belgesi

İşyerinde önceden alınmış olan kurma iznine esas belgeler kapsamı dışında yeni ve ayrı

bir bölüm olarak sonradan yapılacak eklentiler için de, ek kurma izni ve ek işletme belgesi

alınması zorunludur.

Geçici Madde 1 – Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden (17.12.2004) önce, işyeri kurma

izni almadan açılmış olan işyerlerinden kurma izni aranmaz. Bu işyerlerinden işletme

belgesi için talepte bulunulduğu takdirde kurma iznine esas belgeler işletme belgesi

incelemesinde hazır bulundurulur. İşyerinin söz konusu belgelere, iş sağlığı ve güvenliği

ile ilgili mevzuat hükümlerine uygun kurulduğu ve işyerinde iş sağlığı ve güvenliği

bakımından noksanlık bulunmadığı tespit edildiği takdirde işyerine işletme belgesi verilir.

İŞYERİNİN KURULUŞUNDA, SABİT TESİSLERİNDE ALINMASI GEREKLİ

TEDBİRLERİ ŞU ŞEKİLDE SIRALAYABİLİRİZ:

1. İşyerinin kurulacağı binanın MEVZUATA VE YAPILACAK İŞE uygun olmalıdır.

2. Binanın çatısı, ısı, rüzgâr, yağmur ve kar gibi dış etkilerden, çalışanları koruyabilecek

nitelikte olacaktır.

3. Tavan Yüksekliği en az 3 metre olacaktır.

4. İşyerindeki hava hacmi, kişi başına 10 metreküp olacaktır. (Makine, Tezgah ve

tesislerin kapladığı hacim dâhildir. Bu hacim hesabında, işyerinin 4 metreden fazla

olan tavan yüksekliği hesaba katılmayacaktır)

5. İşyerinde, makine tezgâh tesis ve malzemeler, çalışanların, işlerini yapmaları

esnasında engel teşkil etmeyecek şekilde yerleştirilecektir.

6. İşyeri tabanı, sağlam, kuru, düz ve kaymaz şekilde olacaktır.

7. Taban ve asma kat döşemelerinin, üzerine konacak makine, alet edevat ve benzeri

malzeme ile çalışacak işçilerin ağırlığına dayanacak sağlamlıkta olacaktır.

8. Teknik nedenlerde döşemelerde çukur, delik, menholler, kanallar ve merdiven başları

bulunduğu durumlarda gerekli tedbirler alınacaktır.

9. İçinde zararlı sıvıların bulunduğu, zemin seviyesinde, kaplar, kutular, havuzlar

bulunuyorsa, uygun korkuluk yapılacaktır.

10. Koridorlar ve kapılar yeterli genişlikte olacak, gerektiğinde işçileri hızlı bir şekilde

tahliye etmeye yetecek şekilde olacaktır.

11. Makine ve tezgâhlar arasındaki mesafe en az 80 cm, geçitler en az 120 cm. olacak.

Buradan geçecek işçi sayısına, araç geçecekse aracın büyüklüğüne göre bu genişlik

artırılacaktır.

12. Yüksek geçit platform ve çalışma sahanlıkları korkuluklarla çevrilecektir.

13. Taşıma bantları, makineler zerindeki geçitler gibi bütün üst geçitlere korkuluk

yapılacaktır.

14. İşyerindeki kapılar, işçilerin ve malzemenin geçişine uygun olacak, AYNI ZAMANDA

ÇALIŞANLARI DIŞ ETKİLERDEN ( soğuktan v.s.) koruyacak nitelikte olacaktır. Örnek

olarak; eğer forklift veya iş makinelerinin girip çıktığı bir kapı ise ve bu kapı her

makine girip çıktığında kapatılmıyor ve atölyenin soğumasına sebep oluyorsa, bu

kapıya otomatik (Fotosel gibi) açılıp kapanır şekilde yapılacaktır.

15. Yeterli aydınlatma sağlanacaktır. Mümkün mertebe tabii aydınlatma yapılmasına

gayret edilmelidir.

İşyerinin taban alanının 1/10 nü kadar dışa açılan, kapı pencere ve menfezi olmalıdır.

Kapı ve pencereler ışığı bol ve eşit dağıtacak şekilde olmalıdır.

En uygun aydınlatma metodu uygulanmalıdır.

Hassa yerlerde ve gece çalışmasının yapıldığı yerlerde Elektrik kesilmelerinde otomatik

olarak devreye girecek aydınlatma tesisatı olacaktır.

16. Korkuluklar uygun ve sağlam olmalıdır:

Korkuluklar en az 90 cm. yüksekliğinde olmalıdır. Herhangi bir yönden gelebilecek en az

100 kilogramlık bir yüke dayanıklı olacak şekilde yapılmalıdır.

17. İşyeri ortamının sıcaklığı ve nemi, yapılan işe uygun olacaktır.

İşyerinde, sıcak havalarda ve soğuk havalarda, normal çalışmayı sağlayacak

iklimlendirme (Klima) yapılacaktır.

Fazla ısı veren makine tezgâh ve tesislerin yanında yapılan çalışmalarda, doğrudan

yansıyan sıcaklığa karşı gerekli tedbirler alınacaktır.

Yapılan işin niteliğine göre sürekli olarak çok sıcak ve çok soğuk olarak çalışılması gerekli

yerlerde, işçileri fazla sıcak ve soğuktan koruyacak elbiseler vesaire malzeme verilecektir.

18. Uygun havalandırma yapılacaktır:

Genel ve lokal havalandırma yapılmalıdır.

Havalandırmanın işyeri ortamını aşırı soğutmaması için ısıtma ile müşterek düşünülmesi

gereklidir. Hava akımı hızı, çalışanı rahatsız etmeyecek şekilde olmalıdır.

Bütün tedbirlere rağmen işyeri ortamı uygun hale getirilemeyen yerlerde, kişisel

koruyucu (Maskeler) verilmelidir.

19. Gürültüye karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.

Ağır ve tehlikeli işlerin yapıldığı işyerlerinde prensip olarak gürültü seviyesi 85 desibeli

geçmemelidir.

İşin gereği gürültülü çalışılması zorunlu olan işlerde en çok 95 desibel olabilir. Bu

durumda işçilere, başlık, kulaklık, kulak tıkacı gibi uygun koruyucu araç ve gereçler

verilmelidir.

20. Çok katlı binalarda uygun merdivenler olmalıdır:

İşyeri merdivenlerinin mukavemet katsayısı 4 olacak, metrekarede en az 500 kg. yük

taşıyabilecektir.

Kaymaya ve düşmeye karşı tedbir alınacaktır. Izgara aralıkları en çok 2 cm. olacaktır.

Merdiven genişliği en az 110 cm. olacaktır.

Merdivenin eğimi en az 20 ve en çok 45 derece olacaktır.

Merdivenlerde baş üstü boşlukları bulunacak ve bunlar en az 220 cm. olacaktır.

Dört basamaktan fazla olan merdivenlere korkuluk bulunacaktır.

Bakım, onarım ve kontrol işlerinde kullanılan merdivenler, işe uygun sağlamlıkta olacak,

en az 55 cm genişliğinde olacak, eğimi 60 dereceyi geçmeyecek, basamakları 13 cm. den

dar olmayacaktır.

Seyyar merdivenler, sağlam, görülecek işe uygun olacak. Ekli olmayacak. Basamaklar

noksan, yerinden oynamış veya çatlak olmayacak. Kaymaya karşı tırtıl, lastik mantar,

çengel gibi tedbirler alınacaktır.

21. İnsan ve yük asansörleri, fenne, tekniğe ve yürürlükteki mevzuata uygun olarak

inşası, kullanımı ve bakımı yapılacaktır.

Yetkili teknik elemanlar tarafından periyodik bakım ve kontrolü yaptırılacaktır.

Asansör makine dairesi ve boşlukları geçit olarak kullanılmayacaktır.

Yük asansöründe insan taşınmayacaktır. Azami yük belirtilecektir.

Bina dışında kurulan asansörlerde, tabandan 3 metre yüksekliğe kadar kapatılacaktır.

Par.Pat. maddelerin bulunduğu yerlerde bulunan asansörler, kıvılcım çıkarmayacak

şekilde yapılacaktır.

22. İşyeri temiz, bakımlı ve düzenli olacaktır:

Günde en az bir kere temizlik yapılacak. Temizlik yapılırken tozun ortama yayılmaması

için tedbir alınacaktır.

Değişen, kokuşan organik maddelerle çalışılan işyerlerinin tabanının yıkanması

gerekmektedir. Duvarlar ve taban ayda en az bir kere dezenfekte edilmelidir.

23. İşyeri atıkları, etrafa ve çalışanlara zarar vermeyecek şekilde yok edilecek, gerekirse

arıtma tesisleri kurulacaktır.

İşyerinde ve müştemilatında, haşarat, böcek, kemirici hayvanlara karşı tedbir alınacak,

yok edilmesi için insektisit maddeler kullanılacaktır. Sineğe karşı kapı ve pencerelere tel

kafes veya başka tedbirler alınacaktır.

24. İşyerinde, sağlıklı serin içme suyu bulundurulacak. Bu uygunluk, mahalli resmi

makamlar ve belediyeler tarafından belgelendirilecektir.

25. İşçilerin yemek yiyebilecekleri uygun yemekhaneler yapılacak:

Yemekhaneler, temiz aydınlık, havadar, kolay temizlenebilir malzemelerden yapılmış

olacaktır.

İşveren tarafından yemek verilmeyen yerlerde, işçilerin evden getirecekleri yemekleri

saklamak ve ısıtmak için gerekli malzemeler bulunacaktır.

26. Uygun evsafta ve yeterli sayıda helalar bulunacaktır:

Kadın ve erkek helâları ayrı olacak. Her 25 kişiye bir helâ hesabına göre hela yapılacaktır.

Helâlar günde en az bir kere temizlenecektir.

Kadın ve erkek işçiler için temiz sulu ve musluklu el yüz yıkama yerleri bulunacaktır.

27. İşyerinde sıcak sulu duş tesisatı olacaktır:

İşin özelliği itibariyle, işin sonunda el ve yüz yıkamanın yetmediği durumlarda, kirli, tozlu

ve yorucu işlerde, işin sonunda veya gerektiğinde, işçilerin yıkanabilmeleri için sıcak sulu

duş tesisatı yapılacaktır. İşçilere yıkanma ve kurulanma malzemesi verilecektir.

Her duş, özel bir kabin içinde yerleştirilecektir. Her kabin, birisi yıkanmak, diğeri soyunup

giyinmek için iki bölümden yapılmış olacaktır. Duş kabinleri 100x120 cm soyunma yerleri

200x140 cm den az olmayacak. Ayrı ayrı soyunma kabini yapılamayan yerlerde müşterek

soyunma yeri yapılacaktır.

Duş kabinleri kolay temizlenebilir şekilde yapılacaktır.

Mevsime göre yeterli şekilde ısıtılacak, bu sıcaklık 25 dereceden düşük olmayacaktır.

Duşlar, normal bakım ve temizliğin dışında, her 15 günde bir kere temizlenecek ve

dezenfekte edilecektir.

28. İşyerinde soyunma yeri ve elbise dolapları bulunacaktır:

Soyunma yerleri, duşlara yakın olacaktır. Temiz, havadar olacak, temizlemesi kolay

olacaktır.

Her işçiye bir adet elbise dolabı verilecektir. İş elbisesi ile günlük elbisenin bir dolaba

konmasının sakıncalı olduğu zehirli tehlikeli tozlu ve kirli işlerde(Kurşun, asbest v.b.

işlerdeki gibi) iş elbisesi için ayrı, günlük elbise için ayrı, iki bölmeli veya iki dolap

verilecektir.

Dolaplar en az 150 cm. boyunda olacak, şapka ve ayakkabı koyacak yerleri bulunacaktır.

29. İşçilere ait yatıp kalkma yerleri ve diğer müştemilatında bulunacak sağlık ve

güvenlik tedbirler:

Kovuşlar, yemekhaneler, dinlenme yerleri temiz ve bakımlı olacaktır.

Yataklar yere serilmeyecek. Karyola, ranza v.b. temin edilecek. Yatakların çarşafı, yastık

kılıfı, pikesi olacak. Temiz ve bakımlı bulundurulacaktır.

30. Bulaşıcı hastalıklara karşı tedbir alınacaktır:

31. Meslek hastalıklarına karşı tedbir alınacaktır:

Kimyasal etkilerin meydana getirdiği meslek hastalıları

Tozlarla ortaya çıkan meslek hastalıkları

Fiziksel ve mekanik nedenlerle meydana gelen meslek hastalıkları

Kullanılan hammaddeden kaynaklanabilecek meslek hastalıkları

32. İş kazaları ve meslek hastalıklarında karşı alınması gerekli tıbbi tedbirler ve

ilk yardım malzemeleri:

33. Kazan dairelerinin üstünde işçi çalışmaması gereklidir.

34. Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin işlendiği, depolandığı yerlerin tek katlı

binalarda veya binaların en üst katında olması gereklidir.

Parlayıcı, patlayıcı maddelerin depolandığı yerlerin, meskun yerlere, kara ve demir

yollarına, komşu araziye mesafelerinin yeterli emniyet mesafesinde olması gereklidir.

35. Yıldırıma karşı korunması gereken binalarda paratoner tesisatı yapılmalıdır.

36. Elektrik tesisatı ile ilgili tedbirler:

Kuvvetli akım tesisleri her türlü işletme durumunda cana ve mala herhangi bir zarar

vermeyecek ve tehlike oluşturmayacak şekilde yapılacaktır. Herhangi bir kimsenin

dikkatsizlikle de olsa yanaşabileceği uzaklıktaki kuvvetli akım tesislerinin gerilim altındaki

bölümlerine (Aktif bölümler) doğrudan doğruya ya da günlük yaşamda kullanılan

aygıtlarla dokunması imkansız olmalıdır.

Kuvvetli akım elektrik aygıtları, kullanılmaları veya işletilmeleri esnasında oluşacak ark ve

kıvılcımlar insanlar ve eşyalar için tehlikeli olmayacak şekilde yapılmalı ve

düzenlenmelidir.

37. Maden işletmeleri, patlayıcı madde imalathaneleri ve depoları gibi özel şartlar ve

risklerin olduğu yerler için özel tedbirler alınmalıdır.

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK

ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, işyeri bina ve eklentilerinde bulunması

gereken asgari sağlık ve güvenlik şartlarını belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına

giren tüm işyerlerini kapsar.

Ancak;

a) İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya araçların içindeki

işyerlerinde,

b) Geçici veya hareketli iş alanlarında,

c) Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde,

d) Balıkçı teknelerinde,

e) Tarım veya orman işyerlerine ait olup işyeri binalarından uzaktaki tarla ve

ormanlarda,

uygulanmaz.

Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine göre

düzenlenmiştir.

Tanım

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

İşyeri: İşçilerin istihdam süreleri içinde çalıştıkları alanlar ile girip çıkabilecekleri

bina, eklenti ve diğer tüm alanları ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İşverenlerin Yükümlülükleri

Yeni Açılacak İşyerleri

Madde 5 — Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra açılacak işyerleri Ek-

I’deki asgari sağlık ve güvenlik koşullarını yerine getirecektir.

Mevcut İşyerleri

Madde 6 — Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan işyerleri

Ek-II’de belirtilen sağlık ve güvenlik koşullarını, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten

sonra 6 (altı) ay içinde yerine getirecektir.

İşyerinde Değişiklikler

Madde 7 — Mevcut işyerlerinde, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra

genişleme ve/veya iş değiştirme şeklinde bir değişiklik yapıldığında işveren, Ek-I’de

belirtilen asgari sağlık ve güvenlik şartlarını temin etmek için gerekli önlemleri alacaktır.

Genel Şartlar

Madde 8 — İşveren işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak için aşağıdaki hususları

yerine getirecektir:

a) Acil çıkış yolları ve kapıları her zaman kullanılabilir durumda tutulacaktır.

b) İşyeri ile ekipman, araç-gereçlerin ve özellikle bunlardan Ek-I ve Ek-II’de

belirtilenlerin düzenli olarak teknik bakımları yapılacak, çalışanların sağlık

ve güvenlikleri için tehlikeli olabilecek aksaklıklar en kısa zamanda

giderilecektir.

c) İşyeri ile ekipman, araç-gereçler, özellikle havalandırma sistemleri uygun

hijyen şartları sağlanacak şekilde düzenli olarak temizlenecektir.

d) Tehlikeleri önleyecek veya yok edecek güvenlik ekipmanı ile araç-

gereçlerinin ve özellikle bunlardan Ek-I ve Ek-II’de belirtilenlerin düzenli

bakım ve kontrolü yapılacaktır.

İşçilerin Bilgilendirilmesi

Madde 9 — 9.12.2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı

ve Güvenliği Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde belirtilen hususlar saklı kalmak kaydı ile

işçiler ve/veya temsilcileri, işyerinde alınan sağlık ve güvenlikle ilgili tüm önlemler

hakkında bilgilendirilecektir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

Madde 10 — İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda İş Sağlığı ve

Güvenliği Yönetmeliğinin 11 inci maddesine uygun olarak işçilerin veya temsilcilerinin

görüşlerini alacak ve katılımlarını sağlayacaktır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı, Yürürlük ve Yürütme

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı

Madde 11 — Bu Yönetmelik Avrupa Birliğinin 30.11.1989 tarihli ve 89/654/EEC

sayılı Konsey Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.

Uygulama

Madde 12 — Bu Yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak

kaydı ile işyeri bina ve eklentilerinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği hükümleri de

uygulanır.

Yürürlük

Madde 13 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 14 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

yürütür.

(EK-1)

1. Bu ekte belirtilen hususlar, işyerinin ve yapılan işin niteliğinin ve tehlikesinin

gerektirdiği her durumda uygulanır.

2. Binaların yapısı ve dayanıklılığı

İşyeri binaları yapılan işin özelliğine uygun ve yeterli sağlamlıkta inşa edilmiş olacaktır.

3. Elektrik Tesisatı

Elektrik tesisatı yangın veya patlama tehlikesi yaratmayacak şekilde projelendirilip tesis

edilecek ve çalışanlar doğrudan veya dolaylı temas sonucu kaza riskine karşı

korunacaktır.

Tesisatın projelendirilmesi, kurulması, malzemesinin ve koruyucu cihazların seçimi,

kullanılacak voltaja ve ortam şartlarına uygun olacak, yürürlükteki mevzuatta belirtilen

yetkili kişiler tarafından işletilecektir.

4. Acil çıkış yolları ve kapıları

4.1. Acil çıkış yolları ve kapıları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılacak ve çıkışı

önleyecek hiçbir engel bulunmayacaktır.

4.2. Herhangi bir tehlike durumunda, tüm çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir

şekilde terk etmeleri mümkün olacaktır.

4.3. Acil çıkış yolları ve kapılarının sayısı, boyutları ve yerleri yapılan işin niteliğine,

işyerinin büyüklüğüne ve çalışanların sayısına uygun olacaktır.

4.4. Acil çıkış kapıları dışarıya doğru açılacaktır.

Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmayacaktır.

Acil çıkış kapıları, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde

olacaktır.

4.5. Acil çıkış yolları ve kapıları 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de

yayımlanan Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenmiş

olacaktır. İşaretler uygun yerlere konulacak ve kalıcı olacaktır.

4.6. Acil çıkış kapıları kilitli veya bağlı olmayacaktır.

Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir

engel bulunmayacaktır.

4.7. Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde

yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.

5. Yangınla mücadele

5.1. İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, kullanılan maddelerin fiziksel ve

kimyasal özelliklerine ve çalışanların sayısına göre işyerinde etkili ve yeterli yangın

söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın dedektörleri ve alarm sistemleri bulunacaktır.

5.2. Yangın söndürme ekipmanı kolay kullanılır olacak, görünür ve kolay erişilir yerlere

konulacak, önlerinde engel bulunmayacaktır.

Yangın söndürme ekipmanı ve bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri

Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenecek, işaretler uygun yerlere konulacak ve kalıcı

olacaktır.

6. Kapalı işyerlerinin havalandırılması

6.1. Kapalı işyerlerinde çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç

duyacakları yeterli temiz hava bulunması sağlanacaktır.

Cebri havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması

sağlanacaktır.

Havalandırma sisteminin çalışmaması, çalışanların sağlığı yönünden tehlikeli ise arızayı

bildiren uyarı sistemi bulunacaktır.

6.2. Suni havalandırma sistemlerinde hava akımı, çalışanları rahatsız etmeyecek şekilde

olacaktır.

Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek artık ve pislikler

derhal dışarı atılacaktır.

7. Ortam sıcaklığı

7.1. Çalışılan ortamın sıcaklığı çalışma şekline ve çalışanların harcadıkları güce uygun

olacaktır.

7.2. Dinlenme yerleri, soyunma yerleri, duş ve tuvaletler, bekleme yerleri, yemekhaneler,

kantinler ve ilk yardım odaları kullanım amacına göre yeterli sıcaklıkta olacaktır.

7.3. İşyerinin ve yapılan işin özelliğine göre pencereler ve çatı aydınlatmaları, güneş

ışığının olumsuz etkilerini önleyecek şekilde olacaktır.

8. Aydınlatma

8.1. İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya

işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut

gece çalışmalarında, suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanacaktır.

8.2. Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza

riski oluşturmayacak türde olacak ve uygun şekilde yerleştirilecektir.

8.3. Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği

yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.

9. İşyeri tabanı, duvarları, tavanı ve çatısı

9.1. İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları sağlam, kuru ve mümkün olduğu kadar

düz ve kaymaz bir şekilde olacak, tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulunmayacaktır.

İşyerinde yapılan işin niteliği ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınarak işyeri uygun

şekilde bölümlere ayrılacaktır.

9.2. İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları, duvarlar ve tavan, uygun hijyen

şartlarını sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli malzemeden yapılmış olacaktır.

9.3. İşyeri binaları, avlular, geçitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya

yarı saydam duvarlar ile özellikle camlı bölmeler; güvenli malzemeden yapılmış olacak,

açık bir şekilde işaretlenecek veya çarpma ve kırılmaya karşı uygun şekilde korunacaktır.

9.4. Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda çalışılmasına, güvenli

çalışmayı sağlayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir.

10. Pencereler

10.1. İşyerlerinde pencereler ve tavan pencereleri, güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve

ayarlanabilir olacaktır. Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike

yaratmayacak şekilde yerleştirilecektir.

10.2. Pencereler, temizliği güvenli bir şekilde yapılabilir özellikte olacaktır. Ayrıca temizlik

ekipmanlarının kullanılmasına uygun olacak ve temizliğini yapanlar ile temizlik sırasında

bina içinde ve dışında bulunanlara tehlike yaratmayacaktır.

11. Kapılar ve girişler

11.1. Kapılar ve girişlerin yeri, sayısı ve boyutları ile yapıldıkları malzemeler,

kullanıldıkları odalara, alanlara, kullanım amaçlarına ve çalışanların rahatça girip

çıkmalarına uygun olacaktır.

11.2. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenmiş olacaktır.

11.3. Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılacak veya karşı tarafın

görülmesini sağlayan saydam kısımları bulunacaktır.

11.4. Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike yaratmayacak

ve güvenli malzemeden yapılmış olacak veya kırılmalara karşı korunmuş olacaktır.

11.5. Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyecek güvenlik sistemi

bulunacaktır.

11.6. Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik sistemi

bulunacaktır.

11.7. Kaçış yollarında bulunan kapılar uygun şekilde işaretlenecektir. Bu kapılar yardım

almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olacaktır.

11.8. Araçların geçtiği geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde

yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunacaktır. Bu kapılar açıkça işaretlenecek ve önlerinde

hiçbir engel bulunmayacaktır.

11.9. Mekanik kapılar işçiler için kaza riski taşımayacak şekilde çalışacaktır. Bu kapılarda

kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir, acil durdurma cihazları bulunacak ve herhangi bir güç

kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapılar el ile de açılabilecektir.

12. Ulaşım yolları – tehlikeli alanlar

12.1. Merdivenler, yükleme yerleri ve rampalar dahil bütün yollar, yaya ve araçların

güvenli hareketlerini sağlayacak ve yakınlarında çalışanlara tehlike yaratmayacak şekil ve

boyutlarda olacaktır.

12.2. Yayaların kullandığı ve/veya araçlarla malzeme taşımada kullanılan yollar, kullanıcı

sayısına ve işyerinde yapılan işin özelliğine uygun boyutlarda olacaktır. Malzeme taşınan

yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılacaktır.

12.3. Araç trafiğine açık yollar ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve merdivenler

arasında yeterli mesafe bulunacaktır.

12.4. Çalışma mahallerinde yapılan iş ile makine ve malzeme göz önüne alınarak, işçilerin

korunması amacıyla araçların geçiş yolları açıkça işaretlenecektir.

12.5. Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya işçilerin düşme riski bulunan tehlikeli

alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenecektir.

Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kişilerin korunması için uygun önlemler alınacak, bu

alanlar açıkça belirlenecektir.

13. Yürüyen merdivenler ve bantlar için özel önlemler

Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde çalışması sağlanacak ve gerekli

güvenlik donanımları bulunacaktır. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulaşılır acil

durdurma tertibatı bulunacaktır.

14. Yükleme yerleri ve rampalar

14.1 Yükleme yeri ve rampalar, taşınacak yükün boyutlarına uygun olacaktır.

14.2 Yükleme yerlerinde en az bir çıkış yeri bulunacaktır. Belirli bir genişliğin üzerinde

olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış yeri bulunacaktır.

14.3 Yükleme rampaları işçilerin düşmesini önleyecek şekilde güvenli olacaktır.

15. Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği

15.1 Çalışma yerinin taban alanı, yüksekliği ve hava hacmi, işçilerin rahat çalışmaları,

sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini yürütebilmeleri için yeterli olacaktır.

15.2 İşçinin işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi için yeterli serbest alan

bulunacaktır. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse çalışma yerinin yanında serbest

hareket edeceği alan olacaktır.

16. Dinlenme yerleri

16.1 Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli

hallerde veya 10 ve daha fazla işçinin çalıştığı işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri

sağlanacaktır. İş aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri işlerde

ayrıca dinlenme yeri aranmaz.

16.2 Dinlenme yerleri yeteri kadar geniş olacak ve buralarda işçiler için yeterli sayıda

arkalıklı oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktır.

16.3 Dinlenme yerlerinde sigara içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli

düzenleme yapılacaktır.

16.4 Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir

dinlenme yeri yoksa, çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu

aralarda işçilerin dinlenebileceği uygun yerler sağlanacaktır. Bu yerlerde sigara

içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılacaktır.

17. Gebe ve emzikli kadınlar

Gebe ve emzikli kadınların uzanarak dinlenebilecekleri uygun koşullar sağlanacaktır.

18. Soyunma yerleri, duş, tuvalet ve lavabolar

18.1 Soyunma yeri ve elbise dolabı

18.1.1 İş elbisesi giyme zorunluluğu olan işçiler için uygun soyunma yerleri sağlanacak,

işçilerden soyunma yerleri dışındaki yerlerde üstlerini değiştirmelerine izin

verilmeyecektir. Soyunma yerleri kolayca ulaşılabilir ve yeterli kapasitede olacak ve

buralarda yeterli sayıda oturma yeri bulunacaktır.

18.1.2 Soyunma odaları yeterli büyüklükte olacak ve her işçi için çalışma saatleri içinde

elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktır. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri işlerde

veya tehlikeli maddelerle çalışılan yerlerde, iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde

saklanabilmesi için, elbise dolapları yan yana iki bölmeli olacak veya iki ayrı elbise dolabı

verilecektir.

18.1.3 Kadın ve erkek işçiler için ayrı soyunma yerleri sağlanacaktır.

18.1.4 Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde işçilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun

bir yer sağlanacaktır.

18.2 Duşlar ve lavabolar

18.2.1 Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde işçiler için uygun

duş tesisleri yapılacaktır. Duşlar kadın ve erkek işçiler için ayrı ayrı olacaktır.

18.2.2 Duşlar işçilerin rahatça yıkanabilecekleri genişlikte ve uygun hijyenik koşullarda

olacaktır. Duşlarda sıcak ve soğuk akar su bulunacaktır.

18.2.3 Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin ve soyunma odalarının

yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktır. Lavabolar

erkek ve kadın işçiler için ayrı ayrı olacaktır.

18.2.4 Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda,

duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay bağlantı sağlanacaktır.

18.3 Tuvalet ve Lavabolar

Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine

yakın yerlerde yeterli sayıda tuvalet ve lavabo bulunacaktır. Tuvalet ve lavabolar erkek

ve kadın işçiler için ayrı ayrı olacaktır.

19. İlkyardım odaları

19.1. İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre işyerinde bir ya da

daha fazla ilk yardım odası bulunacaktır.

19.2. İlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilecek ve

sedyeler kolay erişilebilir yerlerde bulundurulacaktır.

Buralar Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenecektir.

19.3. Ayrıca, çalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanı

bulundurulacaktır.

Bu ekipman uygun şekilde işaretlenecek ve kolay erişilebilir yerlerde bulundurulacaktır.

20. Engelli işçiler

Engelli işçilerin çalıştığı işyerlerinde bu işçilerin durumları dikkate alınarak gerekli

düzenleme yapılacaktır. Bu düzenleme özellikle engelli işçilerin doğrudan çalıştığı yerlerde

ve kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar ve tuvaletlerde

yapılacaktır.

21. Açık alanlardaki çalışmalarda özel önlemler

21.1. İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve işçilerin kullandığı diğer açık alanlar, yaya

ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir.

İşyeri sahasındaki ana yollar, tamir - bakım, gözetim ve denetim için kullanılan diğer

yollar ile yükleme-boşaltma yerlerinde Ek-1’in 12, 13 ve 14 üncü maddelerinde belirtilen

hususlar uygulanır. 12 nci maddede belirtilen hususlar aynı zamanda açık alanlardaki

çalışma yerlerinde de uygulanacaktır.

21.2. Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun şekilde

aydınlatılacaktır.

21.3. Açık alanda yapılan çalışmalarda aşağıdaki düzenlemeler yapılacaktır.

a) İşçiler, olumsuz hava koşullarından ve gerekli hallerde cisim düşmelerine karşı

korunacaktır.

b) İşçiler, zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı dış etkilerden

korunacaktır.

c) İşçiler, herhangi bir tehlike durumunda işyerini hemen terk edebilecek veya kısa

sürede yardım alabileceklerdir.

d) İşçilerin kaymaları veya düşmeleri önlenecektir.

Binaların yapısı ve dayanıklılığı

İşyeri binaları; tüm kullanım aşamalarında yapılan işin özelliğine uygun olarak

tasarlanacak ve yeterli sağlamlıkta inşa edilmiş olacaktır.

Elektrik Tesisatı

Elektrik tesisatı yangın veya patlama tehlikesi yaratmayacak şekilde projelendirilip

tesis edilecek ve çalışanlar doğrudan veya dolaylı temas sonucu kaza riskine karşı

korunacaktır.

Tesisatın projelendirilmesi, kurulması, malzemesinin ve koruyucu cihazların seçimi,

elektrik iç tesisleri yönetmeliği, kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği ve topraklamalar

yönetmeliğine ve teknik şartnamelere uygun olarak yapılmış olacak ve yürürlükteki

mevzuatta belirtilen yetkili kişiler tarafından işletilecektir.

Acil çıkış yolları ve kapıları

Her yapı tüm kullanıcılara elverişli kaçış olanakları sağlamak için yapının kullanım

sınıfına, kullanıcı yüküne, yangın korunum düzeyine, yapısına ve yüksekliğine uygun tip,

sayı, konum ve kapasitede tehlike çıkışlarıyla donatılacaktır.

Her çıkış açık-seçik görünecek, ayrıca çıkışa götüren yol, her tür yapıdaki bedensel

ve zihinsel açıdan sağlıklı her kullanıcının herhangi bir noktadan kaçacağı doğrultuyu

kolayca anlayacağı biçimde açık-seçik görünür olacaktır.

Çıkış niteliği taşımayan herhangi bir kapı, ya da bir çıkışa götüren yol gerçek çıkışla

karıştırılmayacak şekilde düzenlenecek ya da Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine

uygun olarak işaretlenecektir. İşaretler uygun yerlere konulacak ve kalıcı olacaktır.

Kullanıcıların yanlışlıkla çıkmaz alanlara girmemeleri ve kullanılan odalardan,

mekânlardan geçmek zorunda kalmaksızın bir çıkışa ya da çıkışlara doğrudan erişmeleri

sağlanacaktır.

Acil çıkış yolları ve kapıları doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılacak ve çıkışı

önleyecek hiçbir engel bulunmayacaktır.

Herhangi bir tehlike durumunda, tüm çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir

şekilde terk etmeleri mümkün olacaktır.

Acil çıkış kapıları dışarıya doğru açılacaktır.

Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmayacaktır.

Acil çıkış kapıları, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri

şekilde olacaktır.

Acil çıkış kapıları kilitli veya bağlı olmayacaktır.

Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak

hiçbir engel bulunmayacaktır.

Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde,

otomatik olarak devreye giren ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma

sistemi bulunacaktır.

Kaçış Yolları

Gerçek bir kaçış yolu, bir yapının herhangi bir noktasından yer seviyesindeki

caddeye kadar olan devamlı ve engellenmemiş kaçış yolunun tamamıdır.

Kaçış yolları kapsamına bir bütün olarak;

a) Oda ve diğer bağımsız mekanlardan çıkışlar,

b) Her kattaki koridor ve benzeri geçitler,

c) Kat çıkışları,

d) Zemin kata ulaşan merdivenler,

e) Zemin katta merdiven ağızlarından aynı katta yapı son çıkışına götüren

yollar,

f) Son çıkış, dahildir.

Asansörler kaçış yolu olarak kabul edilemez. Pencere ve parapet yüksekliği

döşemeden en çok 120 cm yukarıda ve bina dışındaki güvenlik bölgesine açık, dış

zeminden en çok 3 m yükseklikteki, en az cam genişliği 90 cm ve yüksekliği 90 cm olan

pencereler, zorunlu hallerde aksi belirtilmemişse, kaçış yolu kabul edilebilirler.

Kaçış yollarının belirlenmesinde yapının kullanım sınıfı, kullanıcı yükü, kat alanı, çıkışa

kadar alınacak yol ve çıkışların kapasitesi esas alınacaktır. Her katta, o katın kullanıcı

yüküne ve en uzun kaçış uzaklığına göre çıkış olanakları sağlanacaktır.

Havalandırma

Toz, buğu, duman ve fena koku çıkaran işlerin yapıldığı yerlere, bunları çekecek

yeterlikte bacalar ve menfezler yapılacak ve yapılan işin niteliğine göre, bu tedbirlerin

yetmediği hallerde diğer teknik tedbirler alınacaktır.

Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ve duman meydana gelen işyerlerinde,

işçilerin hayat ve sağlıklarının tehlikeye girmemesi için, havalandırma tesisatı

yapılacaktır.

İşyerlerindeki cihaz, alet, tezgah, Makine ve tesislerden çıkan toz, duman, buğu,

ısı, gaz ve koku, çalışılan ortama yayılmadan, uygun aspirasyon tesisatı ile çıktığı yerden

emilerek dışarı atılacaktır.

Birbirlerine karıştıklarında, parlama veya patlama tehlikesi bulunan çeşitli toz,

duman buhar ve gazlar, aynı emme tesisatı ile dışarı atılmayacak, her biri için ayrı ayrı

mevzii tesisleri yapılacak ve birbirlerinden uzak yerlerden dışarıya atılacaktır.

Havadan ağır olan gaz, duman, buhar, toz veya benzerleri, tabana yakın

yerlerden emilerek dışarı atılacaktır.

Mevzii çekme tesisatında kullanılacak davlumbazlar, zararlı kaynağa yakın olacak

ve davlumbazın çekme niteliğini bozacak hava akımlarına engel olunacaktır.

Paslandırıcı, aşındırıcı, kemirici, zararlı ve zehirli gazlar, dumanlar veya sisler

çıkaran daldırma, elektroliz, eloksal veya diğer kaplama işlerinin yapıldığı tekneler,

kaplar, havuzlar veya tanklar üzerinde yapılacak çekme ağızları; kabın veya teknenin iç

ve üst tarafına yakın ve yatay, boydan boya yarık olacak, bir uzun kenar boyunca, eni 50

santimetreden 120 santimetreye kadar olan teknelerde, her iki kenar boyunca ve daha

büyük teknelerde ise, dört kenar boyunca devam edecek şekilde yapılacaktır.

Davlumbaz ağızları ise; işe engel olmayacak şekilde tekneye veya kaba yakın

ve bunları kaplayacak büyüklükte olacaktır.

Aspirasyon tesisatında kullanılan kanal veya borular, yanmaz malzemeden

uygun kesitte yapılacak ve seyyar emme ağızlarında, spiralli veya eğilebilen hortumlar

kullanılacaktır.

Boru ve kanallar, tekniğe uygun olarak yapılmış, eklenmiş ve menfezlere sağlam

bir şekilde bağlanmış olacaktır. Yanıcı ve parlayıcı gazlar, sisler, buharlar, dumanlar ve

patlayıcı atıkların emildiği kanallar, yuvarlak borudan ve uygun malzemeden yapılmış

olacaktır.

Emilen hava içinde yanıcı veya parlayıcı maddelerin bulunduğu hallerde,

aspiratör pervanesinin kanalı, göbeği ve gövdesi, demir ve çelik malzemeden

yapılmayacak, pervane yatakları, kanal dışında, iyi yağlanmış ve toz geçirmez bir şekilde

yapılacak, çıkış menfezlerine, sağlam madeni tel kafesler konacaktır.

Aspiratörlerin elektrik motorları, çalışacağı ortama uygun olacak, emilen hava

içinde, yanıcı ve parlayıcı maddeler bulunduğu hallerde motor, yanıcı ve parlayıcı

maddelere karşı, uygun şekilde monte edilmiş veya bu maddelere dayanıklı tipte yapılmış

olacaktır.

Aspirasyon tesisatının günlük bakım ve temizliği ile üç ayda bir de genel kontrol

ile temizliği yapılacak ve onarımlardan sonra, tesisatın kuruluş karakteristiği

bozulmayacaktır.

Emilen tozlar, bir siklonda toplandığı hallerde, siklon, açıkta, sağlam, rüzgara

dayanıklı ve uygun malzemeden yapılacaktır.

Siklonlarda parlayıcı ve patlayıcı atıkların ve tozların toplandığı haller de, siklonlar,

işyerinin uzağına konacak ve bunlarda patlamaya dayanacak sağlamlıkta menfezler

bulunacaktır.

Ortam sıcaklığı

Çalışılan ortamın sıcaklığı çalışma şekline ve çalışanların harcadıkları güce uygun

olacaktır.

Kapalı işyerlerindeki sıcaklık ve nem derecesinin, yapılan işin niteliğine uygun

olmakla beraber ılımlı bulunması esastır. Bu itibarla, yazın sıcaklığın dayanılmayacak bir

dereceye çıkmaması için işyerlerinde serinletici tedbirler alınacak, kışın da işçilerin

muhtaç bulundukları en az sıcaklığın sağlanması için, işyerleri zararlı gazlar çıkararak

havayı bozmayacak şekilde uygun vasıtalarla ısıtılacaktır. Çok buğu husule gelen

işyerlerinde sıcaklık derecesi 15 santigrat dereceden az ve 30 santigrat dereceden yüksek

olmayacaktır.

Fazla ısı veren ısıtıcı vasıtaların yakınında çalışan işçilerin bulunması halinde,

doğrudan yansıyan sıcaklığa karşı, gereken tedbirler alınacak ve işyerlerinin, ısıtıcı

vasıtalardan oldukça uzak ve uygun yükseklikte bir yerine, santigrat taksimatlı bir

termometre asılı bulundurulacaktır.

Yapılan işin niteliğine göre, sürekli olarak çok sıcak veya çok soğuk bir derecede

çalışılması ve bu durumun değiştirilmemesi zorunlu olunan hallerde, işçilere, kendilerini

fazla sıcak veya soğuktan koruyacak özellikte elbise vesaire malzeme verilecektir.

Aydınlatma

İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya

işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut

gece çalışmalarında, suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanacaktır.

Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza

riski oluşturmayacak türde olacak ve uygun şekilde yerleştirilecektir.

Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği

yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.

İşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler, en az 20

lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.

Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin

yapıldığı yerler ile iş geçit koridor yol ve merdivenler, en az 50 lüks (lux) ile

aydınlatılacaktır.

Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi ve benzeri işlerin yapıldığı

yerler ile kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok

ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100 lüks (lux) ile

aydınlatılacaktır.

Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve ve kutulama ve benzeri

işlerin yapıldığı yerler, en az 200 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.

Ayrıntıların, yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler, en az 300 lüks

(lux) ile aydınlatılacaktır.

Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin

yapıldığı yerler, en az 500 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.

Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler en az 1000 lüks (lux) ile

aydınlatılacaktır.

Gece çalışması yapılan yerlerin gerekli mahallerinde tercihen otomatik olarak

yanabilecek yedek aydınlatma tesisatı bulundurulacaktır.

İşyeri tabanı, duvarları, tavanı ve çatısı

İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları sağlam, kuru ve mümkün olduğu kadar

düz ve kaymaz bir şekilde olacak, tehlikeli eğimler, çukurlar ve engeller bulunmayacaktır.

İşyerinde yapılan işin niteliği ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınarak işyeri

uygun şekilde bölümlere ayrılacaktır.

Yapılan işe göre, tabana fazla su veya sulu şeyler dökülen işyerlerinde, çamur yahut

bulaşık su birikintileri olmaması için gerekli tedbirler alınacak ve yer sifonları

konulacaktır.

Taban ve asma katların döşemeleri, üzerine konulacak makine, alet ve edevat ve

benzeri malzeme ile orada çalıştırılacak işçilerin ağırlığına dayanabilecek şekilde yapılmış

olacak ve metrekare hesabı ile taşıyabilecekleri en çok ağırlık miktarları, yetkili teknik

elemana tespit ettirilecek ve bu hadler üstünde yüklemelere meydan verilmeyecektir.

Teknik nedenlerle döşemelerde çukur, delik, merdiven başları, menholler ve kanallar

gibi tehlike gösteren seviye farkı bulunduğu hallerde, gerekli tedbirler alınacaktır.

İçinde aşındırıcı, yakıcı veya sıcak sıvılar bulunan büyük kap, sarnıç, kuyu,

havuz ve depoların ağızları, döşeme ile aynı seviyede bulunuyorsa, bunların kenarları,

sağlam bir korkulukla çevrilecek veya ağızları kapakla örtülecektir.

İşyerlerinin çatıları; ısı, rüzgar, yağmur, kar gibi dış etkilerden işçileri tamamen

koruyacak surette dayanıklı ve muhafazalı yapılmış olacaktır. Çatının üzeri, yazın fazla ısı

geçiren saç ve benzeri malzeme ile örtülü bulunduğu takdirde, ayrıca bir tavan yapılması,

bununla çatı arasında hava akımı sağlayacak menfezler bulunması gereklidir.

İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamaları, duvarlar ve tavan, uygun hijyen

şartlarını sağlayacak şekilde temizlemeye elverişli malzemeden yapılmış olacaktır.

İşyeri binaları, avlular, geçitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya

yarı saydam duvarlar ile özellikle camlı bölmeler; güvenli malzemeden yapılmış olacak,

açık bir şekilde işaretlenecek veya çarpma ve kırılmaya karşı uygun şekilde korunacaktır.

İşyerlerinde işçilerin daimi olarak çalıştırıldığı yerlerin tavan yüksekliği, en az 3 metre

olacaktır.

Tabana paralel olmayan tavanlarda bu yüksekliğin ortalaması 3 metre olacak ve en

alçak kısmı, varsa, kirişin alt noktasından 240 santimetreden aşağı olmayacaktır.

Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve buralarda çalışılmasına, güvenli

çalışmayı sağlayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir.

Pencereler

İşyerlerinde pencereler ve tavan pencereleri, güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve

ayarlanabilir olacaktır. Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike

yaratmayacak şekilde yerleştirilecektir.

İşyerlerinde dışarıdan ışık almaya yarayan yan ve tepe pencereleri ile

menfezlerin aydınlık veren yüzeyleri toplamı, işyeri taban yüzeyinin en az 1/10 oranında

olacaktır. Dışarı ile doğrudan doğruya bağlantısı olmayan iç kapı, pencere ve menfezlerin

dolaylı olarak aydınlık veren yüzeyleri bu hesaba katılmaz.

Dış pencere ve menfezler işyerine ışığı, bol ve eşit olarak yayacak ve ihtiyaca göre

kolayca açılıp kapanabilecek ve temizlenebilecek şekilde yapılacaktır.

İşçilerin, pencere ve menfezlerden gelen güneş ışığına ve ısısına veya hava

akımlarına karşı sağlıklarını koruyacak şekilde, gereğine göre, perde, tente veya panjur

konulması, yahut camların boyanması gibi tedbirler de alınacaktır.

Kapı pencere ve bu gibi yerlerde kullanılan ve tehlike arz eden geniş yüzeyli

camların kırılması halinde tehlike yaratmaması için gerekli önlemler alınacak gerektiği

hallerde atomik cam(kırılmaz) kullanılacaktır.

Pencereler, temizliği güvenli bir şekilde yapılabilir özellikte olacaktır. Ayrıca temizlik

ekipmanlarının kullanılmasına uygun olacak ve temizliğini yapanlar ile temizlik sırasında

bina içinde ve dışında bulunanlara tehlike yaratmayacaktır.

Kapılar ve girişler

Kapılar ve girişlerin yeri, sayısı ve boyutları ile yapıldıkları malzemeler, kullanıldıkları

odalara, alanlara, kullanım amaçlarına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun

olacaktır.

Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenmiş olacaktır.

Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılacak veya karşı tarafın

görülmesini sağlayan saydam kısımları bulunacaktır.

Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike yaratmayacak ve

güvenli malzemeden yapılmış olacak veya kırılmalara karşı korunmuş olacaktır.

Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyecek güvenlik sistemi

bulunacaktır.

Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyecek güvenlik sistemi

bulunacaktır.

Kaçış yollarında bulunan kapılar uygun şekilde işaretlenecektir. Bu kapılar yardım

almaksızın her zaman ve her durumda içeriden açılabilir özellikte olacaktır.

Araçların geçtiği geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde

yayalar için ayrı geçiş kapıları bulunacaktır. Bu kapılar açıkça işaretlenecek ve önlerinde

hiçbir engel bulunmayacaktır.

Mekanik kapılar işçiler için kaza riski taşımayacak şekilde çalışacaktır. Bu kapılarda

kolay fark edilebilir ve ulaşılabilir, acil durdurma cihazları bulunacak ve herhangi bir güç

kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapılar el ile de açılabilecektir.

Ulaşım yolları – tehlikeli alanlar

Merdivenler, yükleme yerleri ve rampalar dahil bütün yollar, yaya ve araçların

güvenli hareketlerini sağlayacak ve yakınlarında çalışanlara tehlike yaratmayacak şekil ve

boyutlarda olacaktır.

Yayaların kullandığı ve/veya araçlarla malzeme taşımada kullanılan yollar, kullanıcı

sayısına ve işyerinde yapılan işin özelliğine uygun boyutlarda olacaktır. Malzeme taşınan

yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılacaktır.

Araç trafiğine açık yollar ile kapılar, yaya geçiş yolları, koridorlar ve merdivenler

arasında yeterli mesafe bulunacaktır.

Çalışma mahallerinde yapılan iş ile makine ve malzeme göz önüne alınarak, işçilerin

korunması amacıyla araçların geçiş yolları açıkça işaretlenecektir.

Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya işçilerin düşme riski bulunan tehlikeli

alanlara, görevli olmayan kişilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenecektir.

Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kişilerin korunması için uygun önlemler alınacak, bu

alanlar açıkça belirlenecektir.

MERDİVENLER

Merdivenlerin; ateşe dayanıklı taş, suni taş, tuğla, betonarme, metal veya benzeri

yanmaz maddelerden yapılmış olması şarttır.

İşyeri merdivenlerinin mukavemet katsayısı 4 olacak ve metrekarede en az 500

kilogram yük taşıyacaktır.

Delikli veya ızgaralı merdiven ve sahanlıklardaki delikler ve ızgara aralıkları en çok 2

santimetre olacaktır.

Merdivenlerin genişliği, bakım işlerinde kullanılanlar dışında en az 110 santimetre

olacak ve merdiven korkuluklarının bu genişlik içinde bulunmaları zorunluluğu halinde

temiz genişlik 100 santimetreden az olmayacaktır.

Merdivenlerin eğimi, bakım işlerinde kullanılanlar dışında tabanla en az 20 ve en çok

45 derece olacaktır. Tabandan (20) dereceden az eğimin bulunması gerektiği

işyerlerinde, rampalar yapılacak ve 45 dereceden fazla diklik gereken hallerde de,

korkuluklu servis merdivenleri şeklinde sabit merdivenler kurulacaktır.

Merdivenlerde, baş üstü boşlukları bulunacak ve bu boşlukların yüksekliği de 220

santimetreden az olmayacaktır.

Basamakların eni, bakım merdivenleri dışında 22 santimetreden az olmayacak ve

yükseklikleri en az 13 santimetre ve en çok 26 santimetre olacaktır.

Dört basamaktan fazla olan her merdivende, korkuluk ve tırabzan bulunacaktır.

Genişliği 225 santimetreyi aşan merdivenlerin ortalarında, ayrıca bir tırabzan

bulundurulacaktır.

Merdivenlerin korkuluk ve tırabzanlarında yönetmelikte belirtilen Korkuluklar

başlığındaki teknik özellikler bulunacaktır.

İşyerlerindeki merdivenler, bir tehlike anında, orada çalışan işçilerin kolayca

çıkmalarına yeterli genişlikte olmadığı takdirde, bina durumunun elverişliliğine göre,

bunların genişletilmesi veya içten ek merdivenler yapılması veya kolay yanmayan veya

yanmaz maddelerden dışarıya çıkış merdivenleri yapılması gibi gerekli güvenlik tedbirleri

alınacaktır.

İşyerlerindeki asma katlara çıkıp inmek için, yerin durumuna göre, eğimli veya dik

demir merdivenler kullanılabilir. Ancak, bunların üst ve alt başlarından sağlam bir şekilde

tespit edilmiş bulunması, geniş basamaklı ve iki tarafı korkuluklu ve bu korkulukların,

merdivenin bittiği asma kat döşemesinde kesilmeyerek en az 75 santimetre daha

uzatılması gereklidir.

Yürüyen merdivenler ve bantlar için özel önlemler

Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde çalışması sağlanacak ve gerekli

güvenlik donanımları bulunacaktır. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulaşılır acil

durdurma tertibatı bulunacaktır.

Yükleme yerleri ve rampalar

Yükleme yeri ve rampalar, taşınacak yükün boyutlarına uygun olacaktır.

Yükleme yerlerinde en az bir çıkış yeri bulunacaktır. Belirli bir genişliğin üzerinde

olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da çıkış yeri bulunacaktır.

Yükleme rampaları işçilerin düşmesini önleyecek şekilde güvenli olacaktır.

Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği

Çalışma yerinin taban alanı, yüksekliği ve hava hacmi, işçilerin rahat çalışmaları,

sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini yürütebilmeleri için yeterli olacaktır.

İşyerlerindeki hava hacmi, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kapladığı hacimler

dâhil olmak üzere, işçi başına en az 10 metreküp olacaktır. Hava hacminin hesabında,

tavan yüksekliğinin 4 metreden fazlası nazara alınmayacaktır.

İşçinin işini yaptığı yerde rahat hareket edebilmesi için yeterli serbest alan

bulunacaktır. İşin özelliği nedeniyle bu mümkün değilse çalışma yerinin yanında serbest

hareket edeceği alan olacaktır.

Makineler, motorlar ve bunlar tarafından çalıştırılan aletler ve diğer tezgâhlar

arasındaki açıklık, işçilerin rahat çalışmalarını sağlamak üzere, en az 80 santimetre

olacaktır. İşyerindeki geçitlerin genişliği, oradan geçecek işçilerin miktarına ve malzeme

hareketine uygun olarak ayarlanacak ve bu genişlik 120 santimetreden az olmayacaktır.

Dinlenme yerleri

Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli

hallerde veya 10 ve daha fazla işçinin çalıştığı işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri

sağlanacaktır. İş aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri işlerde

ayrıca dinlenme yeri aranmaz.

Dinlenme yerleri yeteri kadar geniş olacak ve buralarda işçiler için yeterli sayıda

arkalıklı oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktır.

Dinlenme yerlerinde sigara içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli

düzenleme yapılacaktır.

Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir

dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu

aralarda işçilerin dinlenebileceği uygun yerler sağlanacaktır. Bu yerlerde sigara

içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılacaktır.

Gebe ve emzikli kadınlar

Gebe ve emzikli kadınların uzanarak dinlenebilecekleri uygun koşullar sağlanacaktır.

Soyunma yerleri, duş, tuvalet ve lavabolar

Soyunma yeri ve elbise dolabı

İş elbisesi giyme zorunluluğu olan işçiler için uygun soyunma yerleri sağlanacak,

işçilerden soyunma yerleri dışındaki yerlerde üstlerini değiştirmelerine izin

verilmeyecektir.

İşyerlerinde soyunma yerleri, atölyelerden ayrı, duş ve lavabolara bitişik, işçilerin

çıkış yerlerine yakın bir yerde yapılacak ve onların rahatça soyunup giyinmelerine elverişli

genişlikte olacaktır.

Soyunma yerleri kolayca ulaşılabilir ve yeterli kapasitede olacak ve buralarda yeterli

sayıda oturma yeri bulunacaktır.

Soyunma yerleri, aydınlık, havalandırmaya elverişli ve soğuk mevsimlerde yeteri

kadar ısıtılmış olacak, temiz ve bakımlı bulundurulacaktır. Buraların en az günde bir kere

temizlenmesi ve yıkanması sağlanacak ve duvarları, açık renkle boyanacaktır.

Soyunma odaları yeterli büyüklükte olacak ve her işçi için çalışma saatleri içinde

elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktır. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri işlerde

veya tehlikeli maddelerle çalışılan yerlerde, iş elbiseleri ile harici elbiselerin ayrı yerlerde

saklanabilmesi için, elbise dolapları yan yana iki bölmeli olacak veya iki ayrı elbise dolabı

verilecektir.

Kadın ve erkek işçiler için ayrı soyunma yerleri sağlanacaktır.

Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde işçilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir

yer sağlanacaktır.

Soyunma yerlerindeki dolaplar, metal veya kolay temizlenecek malzemelerden,

gerektiğinde boyanabilir benzeri maddelerden yapılacak, kapıları, hava cereyanını

sağlayacak şekilde kafesli veya çeşitli yerlerden delikli olacaktır.

Dolapların yüksekliği, 150 santimetreden aşağı olmayacak, üstte şapka ve altta

ayakkabı konacak gözleri bulunacak ve ortasında 2 elbise asmak için; özel bir çubuğu

olacaktır.

İşçilerin dolapları, kilitli olacak ve temizlikleri, işveren tarafından hazırlanmış bir

yönergeye göre yapılacaktır.

Duşlar ve lavabolar

Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde işçiler için uygun duş

tesisleri yapılacaktır. Duşlar kadın ve erkek işçiler için ayrı ayrı olacaktır.

Duşlar işçilerin rahatça yıkanabilecekleri genişlikte ve uygun hijyenik koşullarda

olacaktır. Duşlarda sıcak ve soğuk akar su bulunacaktır.

Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin ve soyunma odalarının

yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktır. Lavabolar

erkek ve kadın işçiler için ayrı ayrı olacaktır.

Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş

ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında kolay bağlantı sağlanacaktır. Duş kabinlerinin

boyutları 1x1,20 metre, soyunma yerlerinin 2x1,40 metreden az olmayacaktır.

Duş kabinlerinin taban ve duvarları, kolaylıkla temizlenecek malzemeden yapılacak,

yan duvarların ve kapıların yüksekliği 170 santimetreden az olmayacak, yerlerdeki kirli

suların kolayca akması için, gerekli tedbirler alınacak, sağlık şartlarına önem verilecektir.

Duş kabinlerinde yeterli havalandırmaya elverişli aspirasyon ve ventilasyon tertibatı

yapılacak, koku ve pislik önlenecektir.

Duş kabinleri, mevsime göre yeteri kadar ısıtılacak, bu sıcaklık 25 C den aşağı

olmayacak ve yeterli şekilde aydınlatılacaktır.

Tuvalet ve Lavabolar

Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine

yakın yerlerde yeterli sayıda tuvalet ve lavabo bulunacaktır. Tuvalet ve lavabolar erkek

ve kadın işçiler için ayrı ayrı olacaktır.100 kişiye kadar işçi çalıştıran işyerlerinde 30 erkek

işçi için, bir kabin ve pisuar, her 25 kadın işçi için de en az bir kabin (hela) hesap

edilecek,

100 den sonrası için her 50 kişiye 1 tane hesabı ile hela bulundurulacaktır.

İlkyardım odaları

İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göre işyerinde bir ya da

daha fazla ilk yardım odası bulunacaktır.

İlk yardım odaları yeterli ilk yardım malzeme ve ekipmanı ile teçhiz edilecek ve

sedyeler kolay erişilebilir yerlerde bulundurulacaktır.

Buralar Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenecektir.

Ayrıca, çalışma koşullarının gerektirdiği her yerde ilkyardım ekipmanı

bulundurulacaktır.

Bu ekipman uygun şekilde işaretlenecek ve kolay erişilebilir yerlerde

bulundurulacaktır.

Engelli işçiler

Engelli işçilerin çalıştığı işyerlerinde bu işçilerin durumları dikkate alınarak gerekli

düzenleme yapılacaktır. Bu düzenleme özellikle engelli işçilerin doğrudan çalıştığı yerlerde

ve kullandıkları kapılar, geçiş yerleri, merdivenler, duşlar, lavabolar ve tuvaletlerde

yapılacaktır.

Açık alanlardaki çalışmalarda özel önlemler

İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve işçilerin kullandığı diğer açık alanlar, yaya

ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir.

Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı hallerde uygun şekilde

aydınlatılacaktır.

Açık alanda yapılan çalışmalarda aşağıdaki düzenlemeler yapılacaktır.

a) İşçiler, olumsuz hava koşullarından ve gerekli hallerde cisim düşmelerine karşı

korunacaktır.

b) İşçiler, zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı dış etkilerden

korunacaktır.

c) İşçiler, herhangi bir tehlike durumunda işyerini hemen terk edebilecek veya kısa

sürede yardım alabileceklerdir.

d) İşçilerin kaymaları veya düşmeleri önlenecektir.

YEMEK YERİ

Yemek aralığının eve gidip gelmeye elverişli olmayışı, işyerinin meskun

mahallerden uzak oluşu, vasıta yetersizliği veya yokluğu veya benzeri sebeplerle

yemeklerini işyerinde yemek zorunda olan işçiler için, işverence rahat yemek yenebilecek

nitelik ve genişlikte bir yemek yeri sağlanacaktır.

Yemek yeri işyerinden tamamen ayrılmış, soyunma yerleri ve lavabolara yakın bir

yerde yapılacaktır.

Yemek yeri temiz, aydınlık, havadar, mevsimine göre iyice ısıtılabilecek, yerler

kolayca temizlenecek nitelikte olacak, taban bol su ile yıkanacak şekilde su geçirmez

malzemeden yapılacak, duvarlar kolayca silinecek ve yıkanabilecek özellikte olacaktır.

Yemek masaları yeter sayıda, kolay silinen ve temizlenen malzeme ile kaplı

olacaktır. Masalarda oturmak için, sıra yerine sandalye tercih edilecek ve yeteri kadar

sürahi, bardak ve içilecek su bulundurulacaktır.

İşveren tarafından yemek verilmeyen yerlerde yemek yerlerinde işçilerin kendi

yemeklerini ısıtabilmeleri ve koruyabilmeleri için özel bir yer ayrılacak, gerekli malzeme

bulundurulacaktır.

İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa, yemek saatleri dışında dinlenmek,

meşrubat ihtiyaçlarını karşılamak ve sigara içmek için, yemek yerlerinden faydalanılacak

ve bunun için gerekli malzeme bulundurulacaktır.

İşçilerin çalıştıkları yerlerde ve işbaşında yemek yemeleri yasaktır. Ancak işin

gereği olarak, işinin başından ayrılamayan işçiler ile ayrıca yemek yerleri ayrılmamış

bulunan işyerlerindeki işçilerden hava muhalefeti gibi olağanüstü bir sebeple veya kişisel

bir özre dayanarak işyerlerinde kalanlar; o işyerinde yapılan işin toz, duman, gaz çıkması

gibi sağlığa zararlı olmaması şartıyla bu hükmün dışındadır.

TEPE AKADEMİ

Adres: Ceyhun Atuf Kansu Cad. Bayraktar Center, G Blok, No:114/9

Balgat/Çankaya/ANKARA

Tel : 0 312 473 43 47

Tel-2 : 0 312 473 43 48

Fax : 0 312 473 43 59