ismerkedes a szanszkrittal 1
DESCRIPTION
Szanszkrit nyelvkönyv.TRANSCRIPT
-
Ruzsa Ferenc
-- ---kkkaaarrraaa aaammm
!
szanszkrittal
-
Tartalom
Tartalom ...................................................................................................................... 1
1. ..................................................................................................... 5
A szanszkrit nyelv ................................................................................................................ 5
Hangtan .................................................................................................................................................... 6
1. .................................................................................................................... 6
.......................................................................................................................... 7
.................................................................................................................................... 7
................................................................................................................................... 7
................................................................................................................. 8
A szanszkrit vers ................................................................................................................ 10
................................................................................................................... 11
1. Alapragok ........................................................................................................................................... 12
2. Az -a ....................................................................................................................................... 12
......................................................................................................................... 13
i-pada .......................................................................................... 13
2. Az -a ....................................................................................................................................... 13
-mukham .................................................................................................................. 14
............................................................................................................................. 15
............................................................................................................................................... 15
.......................................................................................................... 17
2. .......................................................................................................... 18
................................................................................................................... 18
.................................................................................................... 18
- ...................................................................................... 18
......................................................................................................................... 19
............................................................................................................. 19
................................................................................................................................ 19
.......................................................................................................................... 20
.............................................................................................................. 20
................................................................................................................................ 20
................................................................................................. 20
-
2
................................................................................................................................. 20
......................................................................................................... 20
..................................................................................................... 21
- ............................................................................................. 23
3. Lehull a lepel ....................................................................................................... 28
................................................................................................................... 28
- - - ........................................................................................... 28
2. Az - ......................................................................................................................... 29
......................................................................................................................... 29
.................................................................................................................................... 29
.................................................................................................................................... 29
3. A ..................................................................................................................................... 30
-patanam ................................................................................................................. 31
..................................................................................................... 31
4. .................................................................... 32 1. Az .................................................................................................................................. 32
.......................................................................................................................................... 32
3. A .............................................................................. 32
............................................................................................................................ 32
- .......................................................................................................... 34
G ha-karma [feladat] ......................................................................................................... 35
Lubdha- -kath ..................................................................................................... 36
- .................................................................................................................... 38
5. ............................................................................................... 40
................................................................................................................... 40
Az -in ......................................................................................................................... 40
......................................................................................................................... 40
.............................................................................................................................................. 40
................................................................................................................................... 41
Szandhi ............................................................................................................................. 41
...................................................................................................................... 41
.............................................................................................................................. 42
............................................................................................................................................ 42
..................................................................................................... 42
......................................................................................................... 44
Dhvani- ............................................................................................... 47
- .......................................................................................................... 47
- .............................................................................................................. 48
6. ....................................................................................................... 49
................................................................................................... 49
-
3
....................................................................................................................................... 49
G ha-karma ....................................................................................................................... 50
............................................................................................. 51
7. ......................................................................................................... 56
................................................................................................................... 56
Az -at ................................................................................................................................ 56
......................................................................................................................... 56
.................................................................................................................................... 56
................................................................................. 57
..................................................................................................... 59
Dhvani- uma ............................................................................................... 67
- ................................................................................................................ 68
8. .............................................................................................. 70
................................................................................................................... 70
1. -an ................................................................................................................................ 70
......................................................................................................................... 70
1. -pada ........................................................................................................................ 70
..................................................................................................................................... 71
3. Az -pada ........................................................................... 71
.................................................................................................................... 72
..................................................................................................... 74
.............................................................................................................. 75
......................................................................................................... 80
9. ........................................................................................... 81
............................................................................................................................. 81
- .............................................................................................................. 81
............................................................................................................................................ 81
................................................................................................................. 82
.................................................................................................................. 82
................................................................................................................... 82
................................................................................................................... 82
1. -i -u ........................................................................................................................... 82
...................................................................................................... 85
10. A felkapaszkodott eb ....................................................................................... 92
Sandhi ................................................................................................ 92
r ............................................................................................................................................. 92
................................................................................................................ 92
..................................................................................................................... 92
4. T n l ................................................................................................................... 92
- ....................................................... 93
-
4
1. A ragok ............................................................................................................................................... 93
....................................................................................................................................... 93
..................................................................................................... 94
......................................................................................................................... 94
.............................................................................................................. 94
........................................................................................................ 94
........................................................................................................................................ 94
11. A mese az eposzban ........................................................................................ 104
-Bh ........................................................................................ 106
.............................................................................................. 109
.............................................................................................. 122 Az 1. fejezet feladatainak mego .................................................................................................. 122
.................................................................................................... 123
.................................................................................................... 123
A 4. fejezet feladata ............................................................................................................................. 123
................................................................................................... 123
A 6. fejezet feladatai ............................................................................................................................ 124
..................................................................................................... 124
......................................................................................... 124
-
1.
A szanszkrit nyelv
-
o
-indiai nyelvek (tamil
A szanszk
A szanszkritot
nul
-
1. Hat hnap alatt 6
Hangtan
1.
th helyett th
e, o, ai
au i
u).
, , i u
.
, [ri] (vagy [ru] ), [lri] a
ta). Az a -hoz, az
- - [ai]
[au] , - -
i
u
[ai, e
i,
u, o
u,
Szandhi-hangok: .
s r
[h].
Az
ta
[szanszkrta], hiszen az s [sz] [n] hangzik el
orr
torok k kh g g
h
c ch j j
h
retroflex h
h
fog t th d d
h n
ajak p ph b b
h m
y, r, l, v; s-hangok: h.
A hehezetes hangok (kh, g
h [h]
magyar [cs, dzs]-nek felel meg;
- j
t
(foghang) t
-
1. Hat hnap alatt 7
Az orrha n -
[ny] - [ncs, ndzs]
kapcsolatot pedig [dny]- [gj] -nek hangzik.
y, r, l, v rendre az / ,
A y [j] - v [w] -nek, mint az angolban. Azaz nem
ajak- -
azonos: [s]; az s [sz]- h
h + orrhang
).
A h y r
retroflex, a l s foghang, a v ajakhang.
-a ka, kha stb.
*bharants b
haran
kakubh kakup
dik
-duh -dhuk
m r )
k c, g j, gh h)
r n; s hati)
Gyenge a/- i/a a/m a/n
Alap ( ) a ar/ra al am an
V ddhi)
i
u
-
1. Hat hnap alatt 8
Pl. a
/
( , tisztel)
az gaja + indra
ukas (istenek laka);
utsukya utsukya -
y/v *tayiti ta iti
- t (u iti
2
(Az a
majd a kiesett hangot: api api
A -
-a t ta. Ha a
} t } t.
H a,
- , ti, tu. - i, u.
tasa, tsa, sta dava, dva.
t, k, tta, kta, ( + ).
A ra ra csak egy ferde vonalka sara, de sra. R r l rasa, de rsa; , de . A
a i u
i
u
ta ti tu t t k
ka kha ga gha
-
1. Hat hnap alatt 9
ca cha ja jha
ta tha da dha na
pa pha ba bha ma
ya ra la va sa ha
tta kta rta tra ktva nna pta hma dya dma ddha
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 .
-t:
. Az a avagraha: .
-re vagy -
-h
-
-
1. Hat hnap alatt 10
A szanszkrit vers
vagy
negyedik sor rendszerint .
-
1., 3. sor: r m r m f m r r
2., 4. sor: l, r m f m r f m
-
1. Hat hnap alatt 11
-
-
fejezi ki (h - -ak- g h-
h- h-
- keze-
t), pl. a -,
- - -
- - vagy
- - -a -
);
-
muta
-
rag
eset
-
-
Mind -
-eset mindig azonos.
-
1. Hat hnap alatt 12
1. Alapragok
h/n s h/n s h/n s
Alany - u n-i
am
bh
bh
bh
Eredet
Birtokos
Hely i su
- [ = A l a n y e s e t ]
-
-bh- -su
2. Az -a
- -
-
1 2 t
A u
T u n
Esz bh
i
R d bh
bh
Er bh
bh
B sya y
H y
M u
Semlegesnem:
1 2 t
balam
balam
bal bal bh
bali
bal bal bh
bal bh
bal bal bh
m bal bh
balasya balay bal
balay bal
bala
- s szandhit.
-
1. Hat hnap alatt 13
-
-a,
-a, -ya, -aya) -a
1. A i-pada
A i-pada -
Ke
1. mi
2. si th
tha
3. ti anti
2. Az -a
-a az m- v- a-
vad (vada-ti, udita) ppp):
esz ksz tsz
1. vad mi vad vad
2. vadasi vadath
vadatha
3. vadati vadanti
-
1. -mukham 14
Kath -mukham
-
Amara- - - -bal -h
-hvayati ca:
Bh
-uk
h-
A- -m ta-h h
m a-au
u
u svalpa-
h -
1
Kath
-h h
avati?
- -i h
i-gacch h
arma-artha- -
hanti.
-h
- an- - -
pa- - -
N - - -gacchati vadati ca:
pa- -i h
a- -
i-g
h- pa-
-i h
anti adhi-gacc
hanti ca; art
ha- -
havanti ca.
-T
1
-
1. -mukham 15
Nyelvtani r
*
vlan
(indeclinabile)
sim (encliticum)
(pronominalis
declinatio)
h (masculinum)
n (femininum)
s semlegesnem (neutrum)
1 (singularis)
2 (dualis)
t (pluralis)
A alanyeset (Nominativus)
T (Accusativus)
Esz (Instrumentalis)
R (Dativus)
Er (Ablativus)
B birtokos eset (Genitivus)
H (Locativus)
P parasmai-pada
tmane-pada
U
(ubhaya-pada)
esz (singularis)
ksz (dualis)
tsz (pluralis)
1.
2.
3.
(perfectum)
ppp
(participium perfectum passivi)
mni
(participium imperfectum)
hi (absolutivum vagy
gerundium)
fni (infinitivus )
szenv (passivum)
(Causativum)
Desid -ra
- (Desiderativum)
Intens
igealak (Intensivum)
Denom -ya
(Denominativum)
(in fine compositi)
msh.
pl.
- -
szanszkrit nyelv
-
(n) -
-
sor
parasmai-pada -
kath
mese
mukh
as (as-ti//s-anti) van
(s)
(vlan)
(vlan) ott
n - -
sa- (vlan) -
-
1. -mukham 16
gam (gaccha-ti, gata) megy
a-, an- (vlan) nem-, -talan
halhatatlan; - isten
ta sa], n )
fia vkinek
- - - tud, ismer
tudatlan
para
vasu (n -u vagy - )
ca (sim) ha ostoba
d -ti, d
-
(hvaya-
bh
bh ) [semleges
(vlan) amikor
- (vlan) -talan; ki, el
api (vlan) vajon? (sim)
-
na (vlan) nem
su- (vlan) ha
- - uk
h
vah (vaha- ha) visz, hord
(vlan)
jan -
m (mriya- m ta) meghal fia vkinek
vara -
-m (vlan) jobb
alpa kicsi
pici
- (vlan) rossz ha kellemetlen;
-
(vlan)
-
-
- (vlan; tkp. )
dah (daha-ti, dagdha; ham (vlan) hogyan?
pra-
budh ha-ti budhya- ha)
h
bh
(bhava-ti, bh van, lesz
- ) egy
vad (vada-ti, udita)
dva (dvi- -)
-
(/-
nyelvtan
adhi-
adhi- gam
(vlan)
dh
arth
h ha- hita) olvas, tanul
anya
(vlan) akkor
tu (sim) de
(vlan) itt
pap
ya aki, ami, amelyik
cira
upa- oda
- mutat
upa-
- gam
(AT h h hat
k -ti/kuru- - -anti, k ta)
saha (vlan; +Esz) (-
sva - )
g
(/-
ka kim) ki? mi? melyik?
kva (vlan) hol?
-
-mukham 17
2
2.
2 a nyelvtant?
-
-
2.
1.
zandhira kell
saras, s
sara sar si
sara sar si
sar bh
sar bh
sar bh
sar bh
sar bh
sar bh
sarasi sara su
sara sar si
s -bh-
-su s szandhit.
A s tATM- -n-je pedig az
-
- 1A
-
Ug
-a 1RErH tB, valamint a s1AT htA
-
2. A vn tigris 19
M
hanem a s1AT alakot
ya,
u y
yam u
h
i
yai
h
h
yasm h
h
yasya y
yasmin
S e m l e g e s n e m
yad
yad
anya,
Ka kim.
Ta s ; )
Sarva ubhaya
-m (sarv
-m. Ilyenek:
sva, para, apara, antara, adhara,
avara, uttara,
,
- : ardha, alpa,
prathama,
ta; ita; -d, -j
na. Pl.: , ; gam, gata; budh, budd
ha; dah, dagd
h h
, mint a magyarban
hitam,
-
= - T
-ta vagy -na -
-ya -tya gatya; buddh
pra budhya; dagd
h h-
pari majjya , ut .
-
2. A vn tigris 20
,
h
h hati sma.
h
h
ta a ka ya anya sarva
-th
tath
katham yat
h anyat
h sarvat
h
hogyan ahogy
-tra tatra atra kutra, (kva) yatra anyatra sarvatra
Hely ott itt hol ahol
-
akkor most mikor amikor egyszer mindig
-
Eredet/ onnan innen honnan ahonnan
ok/ (teljesen)
-vat kiyat
addig meddig
A - ;
-a - bh
vagy
sva, - , -bh
ik,
-
2. A vn tigris 21
3. Felveszi-e az arany karperecet?
dha
vy ghr tigris
h (/- nap
ati-
sar as (s)
part sma (vlan)
arany - karperec
ut- fel (h - ) elragad, visz, elvesz
(vlan) most ta (mint ) ez
sam- - b
h
-cit (vlan) vala- pra
*a ez
h
ok prati
- -
+ prati- vat (vlan)
lubh (lubhya-ti, lubdha)
(sim) - ruc (n) -kar a ruci-kara
ember (iccha- akar (vlan)
tu (vlan) b
hay
kar tavya
- ka - - vi bizalom
(vlan) hej (vlan)
uva
- )
u- -, de 1T , BEr tT
vadh
sarva - ) mind, az
d
hika
aham iti (vlan) - upa
b
h(n)
yadi (vlan) ha (/- oldal; - - -
gh
vac ka (vlan) mikor? vi- ki, el, ; (vlan) -talan
(s - ) + vi- elfelejt gal ita nak
h(/- fog
- gacc
ha ( - gam gyere
pra (n) ka t
ji (jaya-ti, jita) satya - b
h(bh -ti, bh
+ prati- -
+ pra- ua. (vlan)
ni- le
-
2. A vn tigris 22
majj (majja-ti, magna) ahaha (vlan)
- (vlan) nagy pat (pata-ti, patita)
a (vlan) tvam hyam, tvat, tava, tvayi) te
- - -
adhi (vlan) hej
bhadra
t (tara- -tara
- - - megszerez, eljut + pra- ua. + sam- + sam-pra- pat
h
-
- 23
VRDDHA-9