İşyeri eğitim dosyası.pdf

7/23/2019 İşyeri Eğitim Dosyası.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/isyeri-egitim-dosyasipdf 1/73

T.C.

FIRAT ÜNİVERSİTESİ

TEKNOLOJİ FAK ÜLTESİ

İŞYERİEĞİTİMİ

DOSYASI

BÖLÜMÜ : ………………………………………………….....…… .……

NUMARASI : ………………………………………………….....…… .……

ADI ve SOYADI : ………………………………………………….....…… .……



Arkasında Adı,

Soyadı ve

Numarası

yazılı öğrenciFOTOGRAFI

İŞYERİ EĞİTİMİ DÖNEMİ:…………………………………………………….

İŞYERİ EĞİTİMİ YAPILAN FİRMA / KURUM

ADI : ………………………………………………………………..……………………….…………………………………………………………………………………..………………….……………………………………………………………………………………………………………………….……………

…………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….………………………….……………………………………………………………..…………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………….…………….……………………………………………………………………………..…………………………………………………………………….…

ADRESİ : …………………………………………………….………….……………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………

…………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………..…………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….……………….………………………………………………………………………..…………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….……………………………….………………………………………………………..…………………………………………………………………….…

TEL : ……………………………………………………………………………………….…………….……..………………….…………………… FAX : …………………………………………………………………………………….……………….……..………………….……………………

İŞYERİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ FİRMA / KURUM SORUMLUSUNUN

ADI ve SOYADI : ………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………..………..…………………

UNVANI : ………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………..………..…………………

ONAY

(Tarih, Kaşe ve İmza)

İŞYERİ EĞİTİMİNE BAŞLAMA TARİHİ : ……………..……… / ……………..……… / 20……………………

İŞYERİ EĞİTİMİNİN BİTİŞ TARİHİ : ……………..……… / ……………..……… / 20……………………

Bu kısım Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonu taraf ından doldurulacaktır.

İŞYERİ EĞİTİMİ YAPILAN GÜN SAYISI : ………………………………………....………..………… gün

KABUL EDİLEN GÜN SAYISI : ………………………………………....………..………… gün

ONAY

(Tarih, Kaşe ve İmza)

Başarılı Başarısız



TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İşyeri Uygulaması Değerlendirme Formu

(İşyeri Eğitimi Yetkilisi) FIRAT

ÜNİVERSİTESİ

Öğrencinin Adı Soyadı Bölümü

Sınıfı

Öğrenci Numarası

İşletmenin Adı

Sorumlunun Adı-Soyadı

Tarih

* Verilen tüm notlar 100 üzerinden değerlendirilecektir. * Form dönem sonunda Fakültemizin ilgili Denetçi Öğretim Elemanına teslim edilecektir.

S.NO İşyeri Eğitimi Sorumlusunun Öğrenciyi Değerlendirme Kriterleri Notu

1 Çalışma saatlerine uyma

2 İşyeri kurallarına uyma

3 İşyerinin gerektirdiği güvenlik tedbirlerine uyma

4 Görevlerini eksiksiz ve zamanında yapma

5 Mesleği ile ilgili temel kavramları bilme ve pratiğe uygulama

6 Problem tespiti ve çözüm üretme

7 İşyerindeki araç-gereçleri uygun kullanma ve koruma

8 İşi ile ilgili yenilikçi fikirler ve öneriler geliştirme

9 İşindeki istek ve gayreti

10 Mesleği ile ilgili sorumlulukların farkında olma

11 Yaptığı işi raporlama

12 Uyumlu çalışma ve takım çalışması yapabilme

13 Kendini ifade etme ve iletişim kurabilme

14 Öneri ve eleştirilere açık olma

15

Fiziki ve zihinsel yorgunluğa dayanıklılık

Ders başarı notu (Notların aritmetik ortalaması):

Görüş ve Önerileriniz:



____ / ____ / 20____ tarihinden ____ / ____ / 20____ tarihine kadar bir aylık çalışma programı

HAFTALAR YAPILAN ÇALIŞMALAR SAYFA NO SAAT

Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5

ONAY Kaşe / İmza Toplam Saat :



Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5




Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5






Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5




Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5




Hafta-1

Hafta-2

Hafta-3

Hafta-4

Hafta-5




İŞ YERİ EĞİTİMİ İŞLEMLERİ TAKİP KILAVUZU

1. İşyeri Eğitimi için gerekli işlemler, öğrencinin Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi ilgili Bölümünün Web

Sayfasından elde edeceği dilekçeler ile başlatılır. Öğrenci, Başvuru Dilekçesi (Form-1) ile İş yeri Eğitimi

yapmak istediği Firmaya/Kuruma başvurur.

2. İşyeri Eğitimi isteği kabul edilen öğrenci, Firma/Kurum Bilgi Formunu (Form-2) Firmaya/Kuruma

onaylatarak Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna teslim eder.

3. Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonu toplanarak, kurumun uygunluğuna karar verir.

4. İşyeri Eğitimi yeri uygun bulunmayan öğrenciler, ikinci bir kurum bulmak için 1. maddeden itibaren

işlemlerini tekrar başlatırlar.

5. İşyeri Eğitimi yeri komisyonca uygun bulunan öğrenci, bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonundan temin edeceği

İşyeri Eğitimi Sözleşmesi ve Protokolünü imzası bulunan taraflara (Öğrenci, Fakülte Sorumlusu ve İşyeri

Eğitimi Yöneticisi), imzalatarak tekrar Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna teslim eder ve İşyeri Eğitimi

Dosyasını alır.

6. Öğrenci İşyeri Eğitimi Komisyonuna Kabul belgesi, İşyeri Eğitimi Sözleşmesi ve Protokolünün orijinal imzalı

ve mühürlü halini teslim eder.

7. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre öğrencilerin iş ve meslek hastalıklarınakarşı sigortalanması Fırat Üniversitesi tarafından yapılacaktır.

8. Öğrenci sigorta işlemlerini fakültede bulunan ilgili memurdan takip eder ve işyeri eğitimi ile paralel olarak

sigortasının başlamasını sağlar. Sigorta evrakı bölüm sekreterliğine teslim edilir.

9. Öğrenci kendisinde muhafaza ettiği İşyeri Eğitimi Dosyası ile birlikte ilgili sömestre başlangıcında kurumuna

giderek işlemlerini başlatır.

10. Tüm işlemlerin işyeri eğitimi başlamadan 1 hafta önce tamamen bitirilmelidir.

11. İşyeri Eğitimini Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İşyeri Eğitimi Yönergesi kapsamında tamamlayan öğrenci,hazırladığı ve onayları (imza, kaşe vs.) tamamlanmış İşyeri Eğitimi Dosyasını varsa ekleri ile birlikte

Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna teslim eder.

*İşyeri Eğitimi hakkında detaylı bilgi için İşyeri Eğitimi Yönergesine başvurulabilir.



T.C.

FIRAT ÜNİVERSİTESİ

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

İŞYERİ EĞİTİMİ YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1- (1) İşyeri Eğitiminin amacı; a) Öğrencilere lisans programlarıyla ilgili işyerlerini yakından tanıtmak ,

b) Öğrencilerin öğrenim süreleri içinde kazandıkları bilgi ve deneyimlerini pekiştirmek için uygulamayaparak lisans programlarına ilişkin bilgi ve görgülerini arttırma imkânı sağlamak,

c) Öğrencilere almış oldukları teorik bilgileri kullanabilme ve uygulamaya aktarma becerisini

kazandırmak, ç) Öğrencilere işyeri eğitimi yaptıkları kurum veya kuruluşun görevli personeli ve müşterileri ile uyumlu

çalışma ve iyi iletişim kurabilme alışkanlığını kazandırmak, d) Öğrencilerin sektörde yaşanan teknolojik gelişmeleri tanımalarını sağlamak, olarak tanımlanmıştır.

KapsamMADDE 2- (1) Bu yönerge, Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi öğrencilerinin; yurtiçi/yurtdışı,

kamuya/özel sektöre veya sivil toplum örgütlerine ait kurum veya kuruluşlarda yapacakları işyeri eğitimleriyle ilgiliuygulama esaslarını kapsar.

DayanakMADDE 3- (1) Bu yönerge, 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununa, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve

Genel Sağlık Sigortası Kanununa ve Fırat Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim -Öğretim Yönetmeliğihükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu yönergede adı geçen; a) Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonu: İlgili lisans diploma programının işyeri eğitimi işlemlerini yürütmek,

yönetmek ve aynı zamanda işyeri eğitimini değerlendirmek üzere, bölüm kurulu tarafından oluşturulan, ilgili lisans programındaki 3 (üç) öğretim üyesinden oluşan komisyonu,

b) Denetçi Öğretim Elemanı: İşyeri eğitiminin izlenmesi ve değerlendirilmesi için işyerlerine giderek işyerieğitimi alan öğrenciyi denetlemekle görevli kişiyi,

c) Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulu: Dekan veya dekan yardımcısı başkanlığında, bölüm başkanları ve

Fakülte-Sanayi Koordinatöründen oluşan kurulu, ç) Fakülte-Sanayi Koordinatörü: Dekan tar afından görevlendirilen ve öğrencilerin bu yönerge

doğrultusunda işyeri eğitimi yapmalarını koordine eden öğretim elemanını, d) İşyeri: Öğrencinin eğitim gördüğü lisans programının gereklerine ve öğrenme çıktılarına uygun olarak

uygulama yapabileceği, işyeri eğitiminin gerektirdiği fiziksel ortam, personel ve diğer nitelikleri taşıyan;öğrencilerin eğitimleri süresince kazandıkları bilgi ve deneyimlerini, işyeri eğitimi yoluyla pekiştirdikleri, mal veya

hizmet üreten yurtiçi/yurtdışı kamuya, özel sektöre veya sivil toplum örgütlerine ait kurum veya kuruluşları, e) İşyeri Eğitimi: Öğrencilere, bir yarıyılda (7. yarıyıl veya 8. yarıyıl) öğrenim gördükleri lisans programı

ile ilgili işyerlerindeki faaliyetlere katılmalarını sağlayarak, öğrenim süresince aldıkları bilgilere dayalı uygulama becerisi kazandırma çalışmalarını,

f ) İşyeri Eğitimi Protokolü: İşyeri eğitimi uygulamasıyla ilgili kontenjanları ve kuralları açıklayan ve İşyeriYöneticisi ile Fakülte Dekanı tarafından imzalanan belgeyi,

g) İşyeri Eğitimi Sözleşmesi: İşyeri eğitimi uygulamasında öğrenci ve işyeri ar asındaki ilişkileridüzenleyen ve öğrenci, Fakülte-Sanayi Koordinatörü ve İşyeri Eğitim Yetkilisi tarafından imzalanan kabul

belgesini,

ğ) İşyeri Eğitimi Yetkilisi: İşyeri yöneticisi tarafından görevlendirilmiş ve öğrencinin eğitim alacağıişyerindeki lisans derecesine sahip kişiyi,

h) İşyeri Yöneticisi: İşyeri Eğitimi Protokolünü işyeri eğitiminin uygulanacağı yurtiçi/yurtdışı kamu, özelsektör veya sivil toplum örgütlerine ait kurum veya kuruluşları adına imzalamaya yetkili kişiyi,

ifade eder.



İKİNCİ BÖLÜM

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

MADDE 5- (1) Dekan, işyeri eğitimi organizasyonun en üst yetkilisi ve yöneticisidir.

(2) Fakülte Dekanının; a) Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulunu oluşturmak ve Fakülte-Sanayi Koordinatörünü görevlendirmek,

b) İşyerleri ile yapılacak İşyeri Eğitimi Protokolünü onaylamak,

c) Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulunun yaptığı değerlendirme sonuçlarını Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına bildirmek,

yetkileri arasındadır.

Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulunun Görevleri MADDE 6: (1) Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulunun;

a) İşyeri eğitimi verilecek işletmeleri belirlemek, b) İşyeri Eğitimi Protokolünü hazırlamak, c) İşyeri eğitiminin planlanmasını, koordinasyonunu ve uygulanmasını sağlamak, ç) Öğrencilere işyeri eğitimi yeri temini hususunda ilgili birimlerle işbirliği yapmak ve gerekli bilgi

sistemini oluşturmak, d) İşyeri eğitimi yapacak öğrencilerin sigorta işlemlerini planlamak ve takip etmek,

e) Öğrencileri, bu yönerge hükümleri doğrultusunda işyeri eğitimi ile ilgili bilgilendirmek,

f) İşyeri eğitiminde kullanılacak evrakları düzenlemek ,g) Öğrencilerin eğitim yapacakları işyerlerine dağılımlarını yapmak,

ğ) Öğrencilerin işyeri eğitimi süresince hazırlayacakları çalışma faaliyetlerinin kapsamını ve İşyeri EğitimiDosyasının içeriğini belirlemek ve öğrencilere duyurmak,

h) İşyeri eğitimlerinin yönetmelik, yönerge usul ve hükümlerine uygun olarak düzenli sürdürülmesi içingerekli önlemleri almak,

ı) İşyeri eğitimiyle ilgili olarak doğabilecek aksaklık ve problemleri çözmek,i) Bölüm işyeri eğitimi k omisyonlarınca hazırlanan işyeri eğitimi değerlendirme sonuçlarını karara

bağlamak, görevleri arasındadır

Fakülte-Sanayi Koordinatörünün Görevleri MADDE 7: (1) Fakülte sanayi koordinatörünün; a) İşyeri eğitimi konusunda fakülte ile işyeri arasındaki iletişimi ve koordinasyonu sağlamak,

b) İşyeri eğitimiyle ilgili oluşabilecek sorunları çözmek, çözülemeyen hususları fakülte işyeri eğitimikuruluna iletmek, görevleri arasındadır

Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonunun Görevleri MADDE 8: (1) Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonunun;

a) İşyeri eğitimi verilecek işletmeleri belirlemek, b) Öğrencilerin işyeri eğitimi süresince hazırlayacakları çalışma faaliyetlerini ve işyeri eğitimi dosyasının

içeriğini belirlemek, c) Her yarıyıl başında o yarıyıl için gerekli hazırlıkları yapmak, yarıyıl sonlarında teslim edilmiş işyeri

eğitimi dosyalarını ve öğrencileri değerlendirmek, ç) Fakülte işyeri eğitimi kurulunun belirleyeceği görevleri yerine getirmek, d) İlgili mevzuat hükümleri kapsamında işyeri eğitiminin yürütülmesini sağlamak, e) İşyeri eğitimiyle ilgili oluşabilecek sorunları çözmek, çözülemeyen hususları fakülte işyeri eğitimi

kuruluna iletmek,görevleri arasındadır.

Denetçi Öğretim Elemanının Görevleri MADDE 9- (1) Denetçi Öğretim Elemanının; a) Öğrencilerin işyerler indeki eğitimlerini denetlemek,

b) Denetim sonucunda İşyeri Eğitimi Denetim Formunu Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna teslim etmek, görevleri arasındadır.

İşyeri Yöneticisinin Sorumlulukları MADDE 10- (1) İşyeri Yöneticisinin;

a) İşyeri eğitimi için öğrenci kabul edecek işyerinin kendi personeline sağladığı k onaklama, beslenme ve

sosyal imkânlardan öğrencilerin de yararlanması için gerekli çabayı göstermek,

b) Öğrenci için gerekli oryantasyon çalışmalarını gerçekleştirmek, c) Öğrencinin işyeri eğitimini, bu yönerge esaslarına ve işyeri kurallarına göre yapabilmesi için gereklişartları taşıyan bir İşyeri Eğitimi Yetkilisini görevlendirmek, sorumlulukları arasındadır.



İşyeri Eğitimi Yetkilisinin Görevleri MADDE 11- (1) İşyeri Eğitimi Yetkilisinin;

a) Öğrencilerin fakültede almış olduğu teorik ve uygulama esaslı bilgi ve becerilerin iş ortamındakiuygulama çalışmaları ile pekişmesini sağlamak,

b) Öğrenciye haftalık çalışma planı ve sorumluluğu yüklemek, c) Öğrencinin işyerindeki sorumluluğunu üstlenmek, ç) Öğrencilere meslek yeterliliğini ve disiplinini kazandırmak, d) Öğrencinin haftalık hazırladığı işyeri eğitimi dosyasını ve yaptığı faaliyetleri değerlendirmek, e) İşyeri eğitimi bitiminde, işyeri eğitimi değerlendirme formunu hazırlayıp Bölüm İşyeri Eğitimi

Komisyonuna kapalı zarf içinde gizli olarak göndermek, görevleri arasındadır.

Öğrencilerin Görev ve Sorumlulukları MADDE 12- (1) Öğrenciler, işyeri eğitimlerini işyeri eğitimi sözleşmesi imzalanan işyerlerinde yapmak

zorundadırlar.(2) Öğrenciler, işyeri eğitimi süresince işyeri eğitimi haftalık çalışma planını uygulamakla yükümlüdürler.(3) Öğrenciler , işyeri eğitimi yapacakları işyerinin kurallarına, mevzuatına ve Yükseköğretim Kurumları

Öğrenci Disiplin Yönetmeliğine uymak zorundadırlar. (4) Öğrenciler, günlük çalışma kayıtlarını içeren haftalık çalışma raporunu, sonraki haftanın ilk mesai günü

bitimine kadar işyeri eğitimi yetkilisine vermek zorundadır lar.

(5) Öğrenciler, işyerinden izinsiz ayrılamaz. İşyeri eğitimine devam zorunluluğu vardır. Hastalık, birinciderece yakınlarının vefatı veya benzeri acil durumlar dışında izin kullanılamaz. İzinli olarak ayrılması gerekendurumlarda işyeri eğitimi yetkilisi tarafından onaylı izin formu düzenlenir ve işyeri eğitimi dosyasında sunulur.

(6) Öğrenciler, işyerindeki sendikal etkinliklere katılamazlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İşyeri Eğitimleriyle İlgili Düzenlemeler

İşyeri Eğitiminin Özellikleri MADDE 13- (1) Öğrenciler, işyeri eğitimini son sınıfın güz (7. yarıyıl) veya bahar (8. yarıyıl)

yarıyıllarından birinde ve o yarıyıl için devam zorunluluğu gerektiren dersi bulunmaması halinde gerçekleştirir.Öğrencinin 7. veya 8. yarıyılda işyeri eğitimi yapabilmesi için 4. sınıfta yer alan diğer teorik ve uygulamalı tümdersler, her iki yarıyılda (7. Yarıyıl ve 8. Yarıyıl) da açılır.

(2) Öğrenciler, F.Ü. Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’nin ilgili maddesi gereği işyerieğitimine devam etmek zorundadırlar. Öğrenciler devamsızlık haklarını işyerine haber vermeksizin kullanamazlar.

(3) İşyeri eğitiminden başarısız olarak değerlendirilen öğrenciler, başarılı oluncaya kadar işyeri eğitimini tekrar ederler.

İşyeri Eğitimi Süresi MADDE 14- (1) İşyeri eğitimi süresi 14 (ondört) haftadır. Öğrenci, işyeri eğitimi yapacağı işyerinin

çalışma koşul ve saatlerine uyacak ve eğitimini o yarıyıl boyunca tam zamanlı olarak yapacaktır. (2) İşyeri eğitimi, 5 (beş) saat teorik, 15 (onbeş) saat uygulama olmak üzere haftada toplam 20 (yirmi) ders

saati ve 20 (yirmi) AKTS kredisi olarak değerlendirilir.(3) İşyeri eğitiminin kesintisiz yapılması esastır. Ancak zorunlu durumlarda, Bölüm İşyeri Eğitimi

Komisyonunun önerisi ve Fakülte-Sanayi Koordinatörünün onayı ile farklı işyerlerinde de işyeri eğitimi yapılabilir.

İşyeri Eğitimi BaşvurusuMADDE 15- (1) Fakülte-Sanayi Koordinatörü, İşyeri Eğitimi Yetkilisi ve işyeri eğitimi yapacak olan

öğrenci tarafından imzalanan İşyeri Eğitimi Sözleşmesi 3 (üç) nüsha olarak çoğaltılır ve taraflara verilir. (2) Öğrenciler bütün derslerinden başarılı olsalar bile, işyeri eğitimi yapacakları süreler için kayıt

yaptırmak ve katkı paylarını ödemek zorundadırlar .

İşyeri Eğitimi Dosyası Oluşturma

MADDE 16- (1) Her öğrenci, “İşyeri Eğitimi Dosyası” hazırlamak zorundadır.(2) İşyeri eğitimine başlayan öğrenci, İşyeri Eğitimi Dosyasını ilgili bölüm sekreterliğinden temin eder .(3) İşyeri Eğitimi Dosyası; öğrenci bilgilerinin bulunduğu kapak, işyeri eğitimi sözleşmesi, işyeri eğitimi

haftalık çalışma planı, öğrenci tarafından hazırlanmış imzalı ve onaylı haftalık raporlar, işyeri eğitimi denetimformları ve işyeri eğitimi yetkilisi tarafından kapalı zarf içerisinde yer alan dönem sonu değerlendirme formundanoluşur.

(4) İşyeri Eğitimi Dosyası işyeri eğitimi süresince İşyeri Eğitimi Yetkilisinde bulunur, işyeri eğitimisonunda değerlendirme amacıyla Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna teslim edilir.

İşyeri Eğitimi Dosyasının Teslimi MADDE 17- (1) Öğrenci, işyeri eğitimi dosyasını işyeri eğitiminin bitiş tarihinden itibaren en geç bir hafta

içerisinde Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonuna elden teslim eder veya iadeli taahhütlü posta yoluyla gönderir. (2) İşyeri eğitimi dosyasını, süresi içerisinde teslim etmeyen öğrencinin işyeri eğitimi geçersiz sayılır.



Hastalık ve Kaza Halleri MADDE 18- (1) 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre öğrencilerin iş

ve meslek hastalıklarına karşı sigortalanması Fırat Üniversitesi tarafından yapılacaktır. Ancak , iş yerininkusurundan dolayı meydana gelebilecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından, 3308 sayılı Kanunun 25. Maddesinegöre, işveren sorumludur.

(2) İşyeri eğitimi sırasında hastalanan ve resmi kurumlarca belgelenmek üzere hastalığı 7 (yedi) gündenfazla süren veya herhangi bir kazaya uğrayan öğrencinin adı, soyadı, hastalığın ve kazanın mahiyeti, işyeri

tarafından Fakülte-Sanayi Koor dinatörüne bildirilir. Bu durumlarda Sosyal Güvenlik Kurumu hüküm veuygulamaları geçerli olup, telafi konusunu Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulu belirler.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İşyeri Eğitimlerinin Değerlendirilmesi

İşyeri Eğitiminin Değerlendirilmesi ve Sonuçlandırılması MADDE 19- (1) Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonu ilgili yarıyıl sonunda işyeri eğitimi çalışmalarını ilgili

Denetçi Öğretim Elemanının katılımı ile değerlendirir ve Fakülte İşyeri Eğitimi Kuruluna yazılı olarak iletir.(2) İşyeri eğitimi dosyası, en geç genel sınav dönemi bitimine kadar değerlendirilerek karara bağlanır.(3) İşyeri eğitimi değerlendirilmesinde, not baremi 100/100 olmak üzere, işyeri eğitimi değerlendirme

formu %30, denetçi öğretim elemanı denetim formları %30, öğrenci tarafından hazırlanmış ve işyeri sorumlusununimzasını taşıyan raporlar %20 ve öğrenci sunumu %20 oranında başarı notuna etki eder.

(4) Eksik bulunan işyeri eğitimi, kısmen veya tamamen aynı ya da farklı işyer lerinde yaptırılabilir.(5) İşyeri Eğitiminden başarısızlık veya devamsızlıktan kalan öğrenci, iş yeri eğitimi dersini tekrarlamak

zorundadır.

Değerlendirme Sonuçlarına İtiraz Hakkı MADDE 20- (1) Öğrenciler , işyeri eğitimi değerlendirme sonuçlarına, ilanından itibaren yedi (7) gün

içinde Bölüm Başkanlığına dilekçeyle başvurarak itiraz edebilirler.(2) İtirazlar , Bölüm İşyeri Eğitimi Komisyonu tarafından incelenerek sonuçlandırılır ve dilekçe başvuru

tarihinden itibaren en geç on beş (15) gün içinde karara bağlanır.

Öğrencilerin Disiplin İşlemi MADDE 21- (1) Öğrenciler, işyerlerinin çalışma saatleri ile disiplin ve iş güvenliği kurallarına uymak

zorundadırlar.(2) İşyerinden izinsiz, mazeretsiz üst üste 3 (üç) gün devamsızlık yapan öğrencinin durumu Fakülte-Sanayi

Koordinatörüne bildirilir.

(3) Öğrenciler için Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği hükümleri işyeri eğitimisırasında da geçerlidir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Diğer Hükümler

İşyeri Eğitiminin Denkliği MADDE 22- (1) Başka bir yükseköğretim kurumundan gelen öğrencilerin geldikleri fakültede yaptıkları

işyeri eğitimlerinin geçerlilikleri, Fakülte İşyeri Eğitimi Kurulunun görüşü alınarak Fakülte Yönetim Kurulutarafından karara bağlanır.

İşyeri Eğitimi Ücreti MADDE 23- (1) Öğrencilere, işyeri eğitimi süresince üniversite tarafından herhangi bir ücret ödemesi

yapılmaz.(2) Öğrencilere, işyeri eğitimi süresince ücret ödenip ödenmeyeceği ilgili mevzuat çerçevesinde işveren

tarafından belirlenir.

Gece Çalışması MADDE 24- (1) Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı olarak devamlı statüde gündüz çalışma zorunluluğu

olan öğrenciler dışındakiler, işyerlerinin üretim planı nedeniyle düzenlenecek gece vardiyası çalışmalarınakatılamazlar.

(2) Gece vardiyası çalışmalarına katılan öğrencilerin yasal sorumluluğu öğrencilere ve işyerine aittir.

Yürürlük MADDE 25- (1) Bu Yönerge Fırat Üniversitesi Senatosu tarafından kabulünden itibaren yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 26- (1) Bu Yönerge hükümlerini Fırat Üniversitesi Rektörü yürütür.



A.FABRIKA HAKKINDA BILGILENDIRME ............................................................................................................... 14

A.1. VIZYON: ............................................................................................................................................................. 14 A.2. MISYON: ............................................................................................................................................................ 14 A.3. END ENDÜSTRIYEL DENETIM İLKELERI ....................................................................................................................... 14

A.3.1. Kalite: ...................................................................... ................................................................................. 14 A.3.2.İş Sağlığı ve Güvenliği: .............................................................................................................................. 15

A.3.3.Çevre: ....................................................................... ................................................................................. 15 A.4. GÖREV YETKI VE SORUMLULUKLAR .......................................................................................................................... 15

A.4.1. Genel Müdür Sorumlulukları : .............................................................................. .................................... 15 A.4.2. Muhasebe Biriminin Sorumlulukları: ............................................................................... ......................... 16 A.4.3. İnsan Kaynakları Birimi Sorumlulukları: ................................................................................................... 16 A.4.4. Satış Müdürünün Sorumlulukları ............................................................................................................. 16

A.5. STOK YÖNETIMI ................................................................................................................................................... 18 A.6. İŞ AKIŞI ................................................................................. .............................................................................. 18 A.7. İZINLER ................................................................................. .............................................................................. 20

A.7.1. Ücretli İzinler .......................................................................... .................................................................. 20 A.7.2. Ücretsiz İzinler ........................................................................ .................................................................. 20

A.8. MAAŞLARIN VERILMESI .......................................................................................................................................... 20

A.9. RAPOR YAZMA ................................................................................... .................................................................. 20

B. TAHRIBATLI TESTLER ....................................................................................................................................... 20

B.1. ÇEKME TESTI ....................................................................................................................................................... 20 B.1.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 20 B.1.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 20

B.1.2.1. Kalınlığı 0,1 ve 3 mm Arasındaki Yassı Numuneler .............................................................................................. 21 B.1.2.2. Kalınlığı 3mm veya Daha Fazla Olan Saclar ve Kalınlığı 4 mm veya Daha Fazla Olan Yassı Numuneler ............... 22 B.1.2.3. Borularda Çekme Testi ......................................................................................................................................... 23 B.1.2.4. Kaynaklı malzemeler için kullanılacak test parçalarının hazırlanması .................................................................. 24 B.1.3. Testin Yapılışı .......................................................................................................................................................... 25 B.1.4. Raporlama .............................................................................................................................................................. 29

B.4.2. EĞME TESTI ..................................................................... ................................................................................. 31

B.2.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 31 B.2.2. İki Destekli ve Bir Mandrelli Eğme Cihazı ................................................................................................. 31 B.2.3. Kaynaksız Malzemelerde test parçası ...................................................................................................... 31

B.2.3.1. Dikdörtgen test parçalarının kenarları ................................................................................................................. 32 B.2.3.2. Test parçasının genişliği ....................................................................................................................................... 32 B.2.3.3. Test Parçasının kalınlığı ........................................................................................................................................ 32 B.2.3.4. Test Parçasının uzunluğu ..................................................................................................................................... 32

B.2.4. Kaynaklı Malzemelerde test parçası ........................................................................................................ 32 B.2.4.1. Alın Kaynakta Enine Yüzey Eğme Testi Parçası (Tfbb): ......................................................................................... 32 B.2.4.2. Alın Kaynakta Enine Kök Eğme Testi Parçası (Trbb): ............................................................................................ 33 B.2.4.3. Alın Kaynakta Enine Kenar Eğme Testi Parçası (Sbb ............................................................................................ 33 B.2.4.4. Alın Kaynakta Boyuna Yüzey Eğme Testi Parçası (Lfbb) (Alın Kaynakta Kök Eğme Testi Parçası-Lrbb): ............... 34

B.2.5. Test parçası boyutları ............................................................................ ................................................... 34

B.2.5.1. Uzunluk ................................................................................................................................................................ 34 B.2.5.2. Kalınlık ................................................................................................................................................................. 34 B.2.5.3. Genişlik (Enine kök veya yüzey testlerinde) ......................................................................................................... 34 B.2.5.4. Köşeler ................................................................................................................................................................. 35 B.2.5.5. Yüzey Hazırlama ................................................................................................................................................... 35

B.2.6. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 35 B.2.7. Raporlama ............................................................................................................................................... 35

B.3. ÇENTIK DARBE TESTI ............................................................................................................................................. 36 B.3.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 37 B.3.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 37

B.3.2.1. Çentik Geometrisi ................................................................................................................................................ 37 B.3.2.2. Çentik Darbe Numunesinin Malzemeden Çıkarılması .......................................................................................... 37

B.3.3. Çentik Açma ............................................................................................................................................. 39

B.3.4. Parçaların Soğutulması ............................................................................................................................ 40 B.3.5. Test İşlem ................................................................................................................................................. 41 B.3.6. Raporlama ............................................................................................................................................... 42

B.4. BRINELL SERTLIK ÖLÇME ........................................................................................................................................ 43 B.4.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 43 B.4.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 43



B.4.3. Test İşlemi ................................................................................................................................................ 45 B.4.3.1. Test şartları .......................................................................................................................................................... 45 B.4.3.2. Testin Yapılışı ....................................................................................................................................................... 45

9.4.4 Test Sonrası ............................................................................. .................................................................. 45 B.4.5. Farklı Test Metodları ............................................................................. ................................................... 46 B.4.6. Raporlama ............................................................................................................................................... 46

B.5. ROCKWELL SERTLİK TESTİ ....................................................................................................................................... 46 B.5.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 46 B.5.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 46 B.5.3. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 47

B.5.3.1. Test Prensibi ...................................................................................................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. B.5.3.2. Test şartları ........................................................................................................ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.

B.5.4. Test Sonrası ............................................................................ .................................................................. 47 B.5.5. Raporlama ............................................................................................................................................... 47

B.6. VICKERS SERTLIK ................................................................................. .................................................................. 49 B.6.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 49 B.6.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 49 B.6.3. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 49 B.6.4. Raporlama ............................................................................................................................................... 50

B.7. MAKRO VE MIKRO TESTI ..................................................................................... ................................................... 52 B.7.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 52 B.7.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 52 B.7.3. Testin Prensibi .......................................................................................................................................... 52 B.7.4. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 52

B.7.4.1. Zımparalama ........................................................................................................................................................ 52 B.7.4.1.1. Makro İncelemede Zımparalama ................................................................................................................. 52 B.7.4.1.2. Mikro İncelemede Zımparalama .................................................................................................................. 52

B.7.4.2. Parlatma İşlemi .................................................................................................................................................... 53 B.7.4.3. Dağlama ............................................................................................................................................................... 53

B.7.5. Raporlama ............................................................................................................................................... 56 B.8. YÜZEY PÜRÜZLÜLÜK TESTI ................................................................................... ................................................... 58

B.8.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 58 B.8.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 58 B.8.3. Testin Yapılış ............................................................................................................................................ 58 B.8.4. Raporlama ............................................................................................................................................... 58

B.9. ÇENTIKLI KIRMA TESTI ........................................................................................................................................... 59 B.9.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 59 B.9.2. Test Parçalarının Hazırlanması ................................................................................................................ 59 B.9.3.Testin Yapılışı ............................................................................................................................................ 60 B.9.4. Raporlama ............................................................................................................................................... 60

C. TAHRIBATSIZ TESTLER ..................................................................................................................................... 60

C.1. PENETRANT TESTİ ............................................................................... .................................................................. 60 C.1.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 60

C.1.2. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 60 C.1.2.1. Kullanılan Malzemeler ......................................................................................................................................... 60 C.1.2.2. Uygulama Basamakları ........................................................................................................................................ 60

C.1.3. Raporlama ............................................................................................................................................... 62 C.2. MANYETIK PARTIKÜL TESTI .................................................................................. ................................................... 63

C.2.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 63 C.2.2. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 63

C.3. ULTRASONIK TEST ............................................................................... .................................................................. 65 C.3.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 65 C.3.2. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 65

C.4. RADYOGRAFIK MUAYENE ....................................................................................................................................... 66 C.4.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 66

C.4.2. Testin Yapılışı ........................................................................................................................................... 66 C.4.2.1. Radyografik Yöntem ile Muayenenin Tanımı ....................................................................................................... 66 C.4.2.2. Radyografik Yöntemin Temel Prensibi ve Donanımı ............................................................................................ 67 C.4.2.3. Radyografide Kullanılan Işınımlar ve Işınım Enerjisi ............................................................................................. 67 C.4.2.4. X Işınlarının Özellikleri ve Biyolojik Etkileri........................................................................................................... 67 C.4.2.5. Radyografik Görüntü Oluşumu ............................................................................................................................ 68 C.4.2.6. Muayene Sonunda Filme Bakarak Kaynak Hatalarını Tespiti ............................................................................... 69



C.4.2.7. Muayene Edilecek Kaynaklı Parçanın Arkasına Kurşun Plaka Yerleştirme ve Radyasyona Karşı Tedbir Alma ..... 70 D.4. ISIL İŞLEM ........................................................................................................................................................... 71

D.4.1. Numune Kabulü ....................................................................................................................................... 71 D.4.2. Test İşeminin Yapılması ........................................................................................................................... 71 D.4.3. Raporlama ............................................................................................................................................... 72

D. MÜHENDISLIK HIZMETLERI .............................................................................................................................. 73

D.1. KAYNAK PROSEDÜR ŞARTNAMESI (WPS) .............................................................................. .................................... 73 D.2. KAYNAK PROSEDÜRÜ YETERLILIK KAYDI (WPQR, PQR) .............................................................................................. 73 D.3. KAYNAKÇI, KAYNAK OPERATÖRÜ, SERTIFIKALANDIRMA (WPQ, WOPQ) ........................................................................ 73



Yapılan Çalışmanın Konusu:

A.Fabrika Hakkında Bilgilendirme

Adı : End Endüstriyel Denetim

Adres : Barbaros Mahallesi, Barış Sokak, no: 8 Körfez/Kocaeli

Telefon : 0262 527 00 310262 527 00 32

Faks : 0262 526 60 47

Web Sitesi : Http:// www. enddenetim.com/Çalışan Sayısı : 30Çalışma Alanı :

Tahribatlı Test Hizmetleri Tahribatsız Test Hizmetleri Kaynak Mühendisliği Test Hizmetleri Denetim ve Gözetim Hizmetleri Kaynak Isıl İşlem ve Ön Tav Hizmetleri Proje Kalite Yönetim Hizmetleri İnşaat Mühendisliği Test Hizmetleri

End Endüstriyel Denetim Müşavirliği Özel Eğitim Hizmetleri ve Ticaret Ltd. Şti. unvanı ile 05 Aralık 2005’te kurulmuştur. Bünyesinde 4 Mühendis ve 26 çalışan olmak üzere 30 çalışanıvardır. Gebze’ de 2. Laboratuvarını açmıştır.

A.1. Vizyon:

Sürekli gelişim ile değişimi yaşamak, farkındalıklarının kazanımı detaycılıkla kendimizcegerçekleştirmek ve konumuzda uzman olarak çalışmaktır.

Gerçekleştirdiğimiz tahribatlı testleri, tahribatsız testleri, kaynak mühendisliği testleri, denetim

ve gözetim hizmetleri, kaynak ısıl işlem ve ön tav hizmetleri, proje kalite yönetim hizmetleri, inşaatmühendisliği test hizmetlerini en iyi de dünya liderlerine sunmaktır.

A.2. Misyon:

Çözüm geliştirme ve sunmayla yönelik Pazar standartlarını belirleyen, Gelecekteki muhtemelgeliştirmeleri araştıran, bunları önceden belirleyerek gerekli değişiklikleri hızla uygulayan,müşterilerine değer vermeyi ilke edinmiş ve kararlılığı ön planda tutan doğrudan ve açık iletişime, kişiyeteneklerine, takım ruhuna, yetkilendirmenin önemine inanan ve buna uygun iş ortamı oluşturmak.İş ahlakı, dürüstlük ve kaliteden taviz vermeyen bir firma olarak, pazarda tercih edilen iş ortağı velider olmaktır.

A.3. End Endüstriyel Denetim İlkeleri

A.3.1. Kalite:“ÖNCE KALİTE” taviz verilmez ilkemizdir.

Kalite bilincini ön planda tutup, müşterilerimizin taleplerini tam anlayıp, doğru hizmet vermeyive hizmet sonrası memnuniyet sağlamayı benimseriz.

Mesleki etik kurallardan ödün vermeden saygın, güvenilir, tarafsız, verimli ve karlı hizmetsunmak temel görevimizdir.

Tarih: 01 / 01 / 2016 Kaşe / İmza Sayfa No: 14




A.3.2.İş Sağlığı ve Güvenliği:

İşyerlerimizde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm yasal ve kurumsal çalışma şartlarınıkarşılayarak uygun çalışma şartlarını sağlamak öncelikli görevimizdir. Kendimizi sürekli

iyileştirmeyi, aşağıda verilen temel ilkeler doğrultusunda çalışmalarımızı yürüteceğimizitaahhüt ederiz.

İş sağlığı ve güvenliği öncelikle şirket müdürümüz, yöneticilerimiz olmak üzere tümçalışanlarımızın ortak sorumluluğudur.

İş sağlığı ve güvenliği şartlarına uygunluğu sürdürmek için sürekli olarak gelişimiçinde olunacaktır.

İş kazaları, hastalık, yaralanma, yangın ve bunun gibi can ve mal varlığını tehdit edenbütün tehlikeleri ortadan kaldırmak amacıyla gerekli tüm düzenleyici ve önleyicifaaliyetler yürürlüğe konulacaktır.

İş kazaları ve bundan dolayı ortaya çıkan iş kayıpları için çalışanları korumaktır.

A.3.3.Çevre:

Çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun ve standartlara uymak öncelikli görevimizdir. Faaliyetlerimiz sonucu ortaya çıkan çevresel etkileri en aza indirmek, çalışanlarımıza,

müşterilerimize ve toplumumuza çevre bilincini yaymak temel hedefimizdir. Bu hedefimiz doğrultusunda tüm çalışanlarımızla birlikte aşağıda belirtilen temel

ilkelerimiz doğrultusunda çalışacağımıza taahhüt ederiz. Faaliyetlerimiz sonucu ortaya çıkan atıkları toplamak ve yok etmek. Doğaya zarar veren atıklarımızda çevre etkilerini ve kirlenmeyi mümkün olduğunca

azaltmaya çalışmak ve geri kazanımını sağlamak. Doğal kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak.

Çalışanlarımıza sağlıklı ve temiz bir çalışma ortamı sağlamak. Çalışanlarımızın çevre ve sağlık farkındalıklarını arttırmak, eğitimlerini sağlamak ve

gözlemlemek. Kazaların, meslek hastalıklarının ve çevre kirliliğinin önlenmesi ile ilgili tüm tedbirleri

almak.

Çevre ile ilgili acil durumları için riskleri belirlemek ve bu riskleri minimize etmek. Enerji verimliliği yüksek teknoloji ve uygulamaları tercih etmek. Amaç ve hedefleri periyodik olarak gözden geçirmek. Sürekli iyileştirmek ve bunlara ulaşmak için yeterli bilgi, uzman ve ekonomik

kaynakların teminini sağlamak

A.4. Görev Yetki ve Sorumluluklar Organizasyon şeması ekte verilmiştir

A.4.1. Genel Müdür Sorumlulukları :

Piyasadaki ekonomik trendleri izler, verileri analiz eder; firmanın mali/finansal durumunuanaliz eder ve yorumlar.

Uzun vadeli hedeflere ulaşacak yolları ve alternatiflerini kurgular. Firmanın varlığını sürdürebilmesi ve gelişebilmesi için karlılığı ve sermaye birikimini sağlar. Ekibini motive eder, yönlendirir.

Organizasyonun tüm fonksiyonları ile ilgili sürekli gelişim ve değişimi yönlendirir, organizeeder.




Yapılan Çalışmanın Konusu: Firmanın faaliyet gösterdiği alanın çıktılarının en etkin ve verimli bir şekilde üretilmesini

sağlar. Mal ve hizmet girdilerinin niteliklerini, önemini ve en uygun şekilde tedarik etme yöntemlerini

bilir

Çalışanlarımızın motivasyonunu ve sürekli gelişimini ön planda tutmayı, onlara sağlıklı ve emniyetlibir çalışma ortamı sağlamayı, iş güvenliğini en iyi kalitede vermeyi, iş birliği ve ekip çalışmasıyapmasını sağlarız.

Çalışanlarımızın konuyla ilgili eğitimli olmasını sağlamayı, kalite yönetim sistemine uyulmasınıve sistemin etkinliğini sürekli iyileştirmeyi, sistemin süreç yaklaşımını benimseyerek proseslerimizibelirlemeyi, prosesler arasındaki etkileşimleri kurmayı, yapımızla uyumlu olarak birleştirmeyi ve busüreçleri sürekli iyileştirmeyi esas alırız.

A.4.2. Muhasebe Biriminin Sorumlulukları:

Çalışanların ödemelerini muhasebeleştirmek. Tüm borçlu hesaplarla, cari hesap ve avans hesaplarını takip etmek

Genel müdürden gelen tüm dekontları muhasebeleştirmek.

Üretim hesaplarını takip etmek ve muhasebeleştirme işlemlerini, maliyet hesaplarını yapmak. Küçük kasa işlerini yürütmek. Yıllık programları ve faaliyet raporlarını hazırlamak

A.4.3. İnsan Kaynakları Birimi Sorumlulukları:

Atölyelerin iş ve işçi konuları ile ilgili bütün işleri; iş kanunu, diğer mevzuat ve toplu sözleşmehükümlerine göre yürütmek

İşçilerin sicil dosyalarını, kütük defterlerini tanzim etmek yıllık izin, istirahat, emeklilik ve işegiriş muamelerini yürütmek

Personele verilecek giyim eşyalarını ve malzemesini zamanında tespit, temin ve dağıtımınısağlamak

A.4.4. Satış Müdürünün Sorumlulukları

Firmanın belirlediği pazarlama ve ticaret ilkeleri doğrultusunda satışın tüm unsurlarını

yönetmekle sorumludur.

Satıcıları ve bayileri yönetmekle, satış süreçlerinin mükemmel işlemesini sağlamakla

sorumludur.

Hakimiyet alanına giren konuların farkında olmalı ve bu konulara hakim olmalıdır.

Belirlediği plan ve projelerin uygulanma sürecinde kararlı, ısrarcı ve takipçi olmalıdır.

Firma hedeflerini gerçekleştirmek için o makama oturtulduğunu bilmelidir.

Konuşması, ifadeleri, örnekleri, yazısı, sunumu örnek alınabilecek düzeyde olmalıdır.

Ekibiyle ve yöneticileriyle sürekli iletişim halinde olmalıdır.





Tablo 1: Organizasyon Şeması





A.5. Stok Yönetimi

Stok hiçbir zaman gereğinden fazla olmaması gereken bir unsurdur. Bu nedenle periyodik olarak stokmiktarları ilgili aşamalar dikkate alınarak tespit edilir. Stok seviyesinin azaltılması veya çevrim

sayısının arttırılması için iyileştirme geliştirme faaliyetleri fabrika genel müdür yardımcısısorumluluğundadır. Planlama bölümleri stok devir hızını hesaplayarak genel müdür yardımcılarını ve ilgili bölümlerbilgilendirilir. Bu hesaplamada END Endüstriyel Denetim Müşavirlik Özel Eğitim Hizmetleri ve TicaretLtd. Şti. ana hammaddelerinin ay sonu stok ve ay içinde tüketilen miktarları göz önünde bulundurulur. Hammadde, yarı mamul ve mamul stoklarının hepsi dikkate alınarak aşağıda ki formül ile stok çevrimhızı hesaplanır. Stok Devir Hızı (SDH)= Yapılan İş / Ortalama Envanter Değeri

A.6. İş Akışı

Gelen iş teklifi End Denetim Ltd. Şti. tarafından incelenip kabul ya da geri çevrilir. Kabul edilmedurumunda müşteriye mail, faks ya da ıslak imzalı onay belgesi gönderilir.

Daha sonra iş emri açıklaması yapılır onaylanır ve malzeme temini yapılır. Malzeme teminiyapıldıktan sonra planlama aşamasına geçilir ve işe başlanır. İşe göre dış sahada ya da merkez binaiş yapılır. Çıkan sonuçlar değerlendirilir ve raporlanır. Raporlar mail ya da kargo aracılığıylamüşteriye gönderilir. İş akış şeması tablo 2’ de verilmiştir.





Tablo 2: İş Akış Şeması





A.7. İzinler

A.7.1. Ücretli İzinler

Hizmet Süresi

1 yıldan 5 yıla kadar olanlara 10 gün

5 yıldan daha fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün

15 yıl ve daha fazla olanlara 30 gün İş bu izinler tarafından anlaşmaları ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en çok üçebölünebilir. İşçilerin ne kadar süre yıllık ücretli izin kullanacakları izne hak kazandıklarıtarihteki kıdemlerine göre hesaplanır.

Ücretli Mazeret İzinleri

Evlenme İzni Doğum İzni Ölüm İzni Akraba Ölümlerinde İzin

Muayene, laboratuvar testi izni

Kaza İzni Doğal Afet İzni

A.7.2. Ücretsiz İzinler

İşçilere istekleri halinde mazeretine dayalı olarak ve işin aksatılmaması koşuluyla senede daimaişçilere 30 günü, kursiyer işçilere 15 günü geçmemek koşuluyla iş amirince ücretsiz izin verilebilir.

İşçiler bu izinleri ait olduğu yılı içinde bir defada kullanabilecekleri gibi bölerekte kullanabilirler.

A.8. Maaşların Verilmesi

İşçiler kendi kartlarıyla maaşlarını almaktadır. Para transferi muhasebeden yapılır ve bunu bankahesabına yatırarak gerçekleştirir.

A.9. Rapor Yazma

Testler yapılırken müşterinin talep ettiği standartlara göre yapılır. Test sonucu bilgisayar ekranındançıktı alınır ve laboratuvar sorumlusu tarafından kontrol edilir ve onaylanır. Daha sonra mail ve kargoyoluyla müşteriye gönderilir. Raporlama test sonralarında ayrıntılı olarak anlatılcaktır.

B. Tahribatlı Testler

B.1. Çekme Testi

ALŞA-100 TON Universal çekme cihazı ile TS EN ISO 6892-1, TS EN ISO 4136 standartlarınauygun olarak yapılır.

B.1.1. Numune Kabulü

Gelen parçaların bilgileri alınır ve raporda özellikle belirtilmesi istenilen bilgiler varsa alınır.

B.1.2. Test Parçalarının Hazırlanması

TS EN ISO 6892-1, TS EN ISO 4136 standartlarına uygun olarak, metalin özelliklerinietkilemeyecek şekilde hazırlanmalıdır. Test parçası hazırlanırken kesmeden veya preslemedendolayı meydana gelen sertleşmiş bölgeler işlenmek suretiyle giderilmelidir.




Yapılan Çalışmanın Konusu:İşlenmiş test parçalarında, kavrama uçları (çeneler) ile gövde uzunluğu arasına, bunların boyutları farklıysa bir geçiş kavisi verilir. Bu kavisin boyutları önemlidir .Test parçasının kavrama uçları, test cihazının hareketli çenelere uygun herhangi bir şekilde olabilir.

Test parçasının ekseni yük uygulama ekseniyle aynı olmalıdır. Gövde uzunluğu Lc, veya test parçasında herhangi bir geçiş kavisi yoksa, kavrama uçları arasındakimesafe, her zaman ilk ölçü uzunluğu L0’dan büyük olmalıdır.

Şekil 1: Çekme Test Numunesi

ao Yassı bir test parçasının ilk kalınlığı veya bir borunun ilk et kalınlığı bo Yassı bir test parçasının ilk gövde genişliği

L c Gövde uzunluğu Lo İlk ölçü uzunluğu

Lt Test parçasının toplam uzunluğu

Lu Kopmadan sonraki son ölçü uzunluğuSo Gövdenin ilk kesit alanı 1 Kavranman uçlar

B.1.2.1. Kalınlığı 0,1 ve 3 mm Arasındaki Yassı Numuneler

Test parçasının kavrama uçlarının uzunluğu gövde uzunluğundan daha büyüktür. Gövde uzunluğu,Lc, en az 20 mm olan geçiş kavisleriyle bağlanmalıdır. Bu uçların genişliği ≥ 1,2 bo olmalıdır

Üç farklı orantısız test parçası geometrisi yaygın bir şekilde kullanılır (bk. Çizelge 2).

Tablo 3:Test parçalarının boyutları (Ölçüler mm cinsindendir)

Testparçasının

tipi

Genişlik bo

İlk ölçüuzunluğu

Lo

Gövde uzunluğu Lc

Paralel kenarlı test parçalarıiçin kavrama uçlarıarasındaki mesafe Asgari Tavsiye

1 12,5 ± 1 50 57 75 87,52 20 ± 1 80 90 120 1403 25 ± 1 50 a 60 a – Tanımlanmamı

a Tip 3 test parçasının Lo/bo ve Lc/bo oranları Tip 1 ve Tip 2’nin oranlarına göre çok düşüktür.Sonuç olarak, bu test parçasıyla ölçülen özellikler, özellikle kopmadan sonraki uzama (mutlakdeğer dağılım aralığı) diğer tip test parçalarıyla ölçülenlerden farklı olacaktır.





Genişliği 20 mm'nin altında olan paralel kenarlı test parçalarında, numune standardındabelirtilmemişse, ilk ölçü uzunluğu Lo, 50 mm olmalıdır. Bu tip test parçalarında kavrama uçlarıarasındaki mesafe Lo+3bo’ya eşit olmalıdır.

Tablo 4:Test parçalarının genişlik toleransları (Ölçüler mm cinsindendir)

Test parçasının anma genişliği İşleme toleransı a Şekil toleransı b

12,5 ± 0,05 0,0620 ± 0,10 0,1225 ± 0,10 0,12

a Bu toleranslar, eğer ilk kesit alanı So’nun anma değeri, kesit alanı ölçülmeksizin hesabadâhil edilecekse uygulanabilir.b Test parçası gövde uzunluğu Lc’nin tamamı boyunca alınan genişlik ölçümlerindeki azamisapma.

B.1.2.2. Kalınlığı 3mm veya Daha Fazla Olan Saclar ve Kalınlığı 4 mm veya Daha Fazla Olan Yassı Numuneler

Test parçasının boyutları

İşlenmiş test parçasının gövde uzunluğu

Gövde uzunluğu, Lc en azından aşağıda verilenlere eşit olmalıdır:

a) Silindirik test parçaları için Lo + (do/2);

b) Diğer test parçaları için Lo + √So

İşlenmemiş test parçasının uzunluğu

Test cihazının kavrama çeneleri arasındaki mesafe, ölçü işaretlerinin bu kavrama çenelerinden en

azından √S0 uzaklıkta olmasına yetmelidir.

İlk ölçü uzunluğu

Orantılı test parçalarının ilk ölçü uzunluğu

Genel bir kural olarak, orantılı test parçaları L0=k √So eşitliği yoluyla ilk ölçü uzunluğu L0’ın ilk kesitalanı So arasında bir bağ kurulabildiğinde kullanılır. Burada, k = 5,65'e eşittir. Alternatif olarak kdeğeri için 11,3 kullanılabilir. Dairesel kesitli test parçaları tercihen Çizelge 4’te verilen boyutlardanbirine sahip olmalıdır.

Tablo 5: Daire kesitli test parçaları

Orantı katsayısı Çap (mm)

d

İlk ölçü uzunluğu(mm)

L0=k √So

En küçük gövde uzunluğu (mm)

Lc

5,65

20 100 110

14 70 77

10 50 55

5 25 28

Orantısız test parçalarının ilk ölçü uzunluğu

Orantısız test parçaları mamul standardında belirtilmişse kullanılabilir. Çizelge 5 tipik bazı testparçası boyutlarını vermektedir.

Gövde uzunluğu (Lo), Lo +bo/2’den küçük olmamalıdır.

Anlaşmazlık hâlinde, malzeme yetersiz olmadıkça, Lc = Lo +2bo gövde uzunluğu kullanılmalıdır.





Tablo 6: Tipik yassı test parçası boyutları (Ölçüler mm cinsindendir)

Genişlik b0

İlk ölçü uzunluğu L0

En küçük gövde

uzunluğu Lc

Yaklaşık toplam uzunluk Lt

40 200 220 450

25 200 215 450

20 80 90 300

B.1.2.3. Borularda Çekme Testi

Şekil 2:Boru Tipli Çekme Test Numunesi

ao Borunun ilk et kalınlığı D0 Borunun ilk dış çapıLo İlk ölçü uzunluğu

Lt

Test parçasının toplam uzunluğu Lu Kopmadan sonraki son ölçü uzunluğuSo Gövdenin ilk kesit alanı Su Kopmadan sonraki en küçük kesit alanı 1 Kavranmış uçlar

Şekil 3:Bir Borudan Alınmış Çekme Testi Numunesi

ao Borunun ilk et kalınlığı b0 Borunun ilk dış çapıLc Gövde uzunluğu Lo İlk ölçü uzunluğuLt Test parçasının toplam uzunluğu Lu Kopmadan sonraki son ölçü uzunluğu

So Gövdenin ilk kesit alanı Su Kopmadan sonraki en küçük kesit alanı 1 Kavranan uçlar





Test parçası belirli bir uzunlukta kesilmiş bir boru parçası veya borunun tüm et kalınlığından boyunaveya enlemesine olarak çıkarılan bir şerit (bk. Şekil 4 ve Şekil 5) ya da borunun et kalınlığı boyunaişlenerek elde edilmiş yuvarlak kesitli bir parça olabilir.

B.1.2.4. Kaynaklı malzemeler için kullanılacak test parçalarının hazırlanması

Parça enine kesit olarak alındıktan sonra, kaynaklı kısım test parçasının tam ortasında olacakşekilde hazırlanır. Çapı 18 mm’den küçük olan borularda test tüm boru üzerinde yapılabilir.

Parçanın yüzeyinde etkileyebilecek yapacak sıcak kesme gibi işlemlerden geçmiş testparçalarından çıkarılacak numuneler, yüzeyden 8 mm uzaktan çıkarılmalıdır

Uygulanan kaynak standardı tüm kalınlık üzerinde test istediğinde kaynağı tamamen kapsayacakbirden fazla test numunesi çıkarılabilir (bk. Şekil 6). Bu durumda numune yerleri belirtilmelidir

Şekil 4: Çoklu numune testi için örnek numune yerleri

Tablo 6’da plakalar ve borular için boyutlar verilmiş ve Şekil 5’de ilgili tanımlamalar çizim Olarakplakalar için gösterilmiştir.

Tablo 6: Kaynaklı malzemelerde boru ve plaka boyutları (Ölçüler mm cinsindendir)

Tanım Sembol Boyutlar

Test numunesinin toplam boyu Lt Test cihazına uygun

Çene kısmının genişliği b1 b + 12

Paralel uzun kısmın genişliği

plaka b t s ⩽ 2 için 12 t s > 2 için 25

boru b

D ⩽ 50 için 650 < D ⩽ 168,3 için 12

D > 168,3 için 25

Gövde uzunluğu a b Lc ⩾ Ls + 60

Çenenin çapı r ⩾ 25a Demet kaynağı (Beam welding) ve basınç kaynağı (pressure welding) için Ls=0 alınır b Alüminyum, bakır veya alaşımları gibi diğer metal malzemeler için Lc ⩾ Ls + 100 olarakalınması gerekli olabilir.





Şekil 5:Kaynaklı plaka çekme numunesi üzerinde sembollerin gösterimi

B.1.3. Testin Yapılışı

Teste başlanmadan önce parça üzerinde L0 boyu Lc işaretlenir (Şekil: 6). Bilgisayardan çekme testyazılımına girilir ve malzeme bilgileri girilir.Programın kullanışı aşağıda anlatılmıştır.

Progr am açılır ve kullanıcı adı ve parola gırılır Yapılıcak iş seçilir.

Malzeme Bilgileri girilir (Girilecek olan bilgiler Şekil: 7’de gösterilmiştir). L0 girilir.

Test parçası Çekme test cihazına bağlanır. (Şekil:8)

Şekil 6: Test Parçasına L0 veLc bölgelerinin işaretlenmesi





Şekil 7: Malzeme Bilgilerinin Girildiği Ekran





Şekil 8: Parçanın Cihaza Bağlanması





Test bittikten sonra parça cihazdan çıkarılır. Ls ölçülür ve programda L0 girilir. Daha sonra pdf olarakbilgisayara kaydedilir ve çıktı alınır.

Şekil 9: Çekme Cihaz Çıktısı




Yapılan Çalışmanın Konusu : …

B.1.4. Raporlama

Gerekli yerler doldurulup ve operator ve kontrolcü tarafından imzalandıktan sonra müsteriye kargoyoluyla iletilir. İstek halinde mail ile kopyası gönderilir.

Şekil 10: Çekme Testi Raporu

Sarf Malzemesi: Kaynakta kullanılan tel vb.’ nin belirtildiği alan. Kaynak Yöntemi: Parçaların hangi kaynak yöntemiyle kaynatıldığının belirtildiği alan. Kaynakyöntemleri ve kodlamalar Tablo 7 ‘de belirtilmiştir.

Tablo 7: Kaynak Yöntemleri ve Kodlamaları

EN ASME KAYNAK YÖNTEMİ 141 GTAW Aron Kaynağı 111 SMAW Elektrik Ark Kaynağı 121 SAW Toz Altı Kaynağı 135 GMAW Gaz Altı Kaynağı 136 FCAW Özlü Tel Kaynağı 115 PAW Plazma Kaynağı





Kaynak Tipi: Parçaların hangi posizyonlarda kaynatıldığının belirtildiği alan. Kodlamalar veposizyonlar Şekil 11’de belirtilmiştir.

Şekil 11: Kaynak Pozisyonları ve Kodlamalar





B.4.2. Eğme Testi

ALŞA-100 TON Universal çekme cihazı ile TS EN ISO 517, TS 205 1 EN ISO 7438 standartlarınauygun olarak yapılır.



B.2.2. İki Destekli ve Bir Mandrelli Eğme Cihazı

Desteklerin uzunluğu ve mandrelin genişliği, test parçasının çapından veya genişliğinden daha büyükolmalıdır. Mandrelin çapı malzeme standardında belirtilir. Mandrel ve test parçasını destekleyenmesnetler yeterli sertliğe sahip olmalıdır

Şekil 12: İki Destekli ve Mandrelli Eğme Cihazı

L: Parça Uzunluğu D: Mandrel Çapı a: Parça Kalınlığı l: Destekler Arası Mesafe

Destekler arası mesafe ve mandrel çapı aşağıdaki gibi bulunur;

En:Mandrel: Kalınlık x 4 Ara Mesafe: ( Kalınlık x 3 ) + Mandrel

Asme:

Mandrel: Kalınlık x 4 Ara Mesafe: ( Kalınlık x 6 ) + 3.2

B.2.3. Kaynaksız Malzemelerde test parçası

Eğme testinde, yuvarlak, kare, dikdörtgen veya çokgen kesitli test parçaları kullanılmalıdır. Testparçasından numune alma esnasında alev veya makas ile kesmeden etkilenen bölgelerkullanılmamalıdır. Ancak, parçayı teste tabi tutarken, uzaklaştırılamayan etkilenmiş bölgeler(kesmeden) sonuç olumlu olursa kabul edilir.





B.2.3.1. Dikdörtgen test parçalarının kenarları

Dikdörtgen test parçalarının kenarları, çapları aşağıdaki değerleri geçmeyecek şekildeyuvarlatılmalıdır:

- Test parçasının kalınlığı 50 mm veya daha büyükse, 3 mm,

- Test parçasının kalınlığı 50 mm’ den az, 10 mm’ ye eşit veya daha büyükse, 1,5 mm,

- Test parçasının kalınlığı 10 mm’ den az ise 1 mm olmalıdır.

Köşelerin yuvarlatılması sırasında, test sonuçlarını olumsuz yönde etkileyebilecek, enine çapaklar,çizikler veya işaretler oluşmamasına dikkat edilmelidir. Bununla birlikte köşeleri yuvarlatılmamış testparçaları ile de test sonuçları olumlu olmak kaydı ile eğme testi yapılabilir.

B.2.3.2. Test parçasının genişliği

Aksi malzeme standardında belirtilmedikçe, test parçasının genişliği aşağıdaki şekilde olmalıdır:

a) Mamulün genişliği 20 mm veya daha küçük olursa, mamulün genişliğine eşit,

b) Mamulün genişliği 20 mm’den büyük olursa:

- Mamulün kalınlığı 3 mm’den az olursa (20 ± 5) mm,

- Mamulün kalınlığı 3 mm veya daha fazla olursa 20 mm ila 50 mm arasında.

B.2.3.3. Test Parçasının kalınlığı

Profil, levha ve şeritlerden alınan eğme testi parçasının kalınlığı, alındığı malzemenin (profil, levhaveya şerit) kalınlığına eşit olmalıdır. Malzeme kalınlığı 25 mm’den büyük olduğunda, tek bir yüzeyi 25mm’den küçük olacak şekilde makinede işlenebilir. Eğme yapılırken, test parçasının makinedeişlenmemiş yüzeyi eğme eğrisinin (kavisinin) dış yüzeyinde kalmalıdır.

B.2.3.4. Test Parçasının uzunluğu

Test parçasının uzunluğu, kullanılan eğme cihazına (destekler arası açıklığa) ve test parçasıkalınlığına bağlıdır.

B.2.4. Kaynaklı Malzemelerde test parçası

B.2.4.1. Alın Kaynakta Enine Yüzey Eğme Testi Parçası (Tfbb): Kaynağın geniş olan kısmınaveya kaynak arkının ilk uygulandığı tarafa gerilim uygulanacak test parçası(Şekil 13). Enine alınkaynak test parçalarına uygulanır.

Şekil 13: Alın kaynakta enine yüzey eğme testi parçası





B.2.4.2. Alın Kaynakta Enine Kök Eğme Testi Parçası (Trbb): Kaynağın dar olan kısmına gerilimuygulanacak test parçası (Yüzey eğmenin tam tersi tarafına gerilim uygulanır). Enine alın kaynak testparçalarına uygulanır.

Şekil 14: Alın kaynakta enine kök eğme testi parçası gösterimi (TRBB)

Alın kaynakta enine yüzey eğme testi (TFBB) ve alın kaynakta enine kök eğme testi (TRBB) içinenine kök ve yüzey eğme testlerinde, numune kalınlığı, t s, ana malzeme kalınlığına eşit olmalıdır.

B.2.4.3. Alın Kaynakta Enine Kenar Eğme Testi Parçası (Sbb): Kaynağın kesitine gerilimuygulanacak test parçası.

Test parçası genişliği, b, ana malzeme kalınlığına eşit olmalıdır. Uygulanan standartta aksi

belirtilmedikçe test parçası kalınlığı, t s, en az 10±5mm olmalıdır (Şekil 15).

Kaynak kalınlığı 40 mm aştığı durumlarda Şekil 11’de görülebileceği gibi numune çıkarılır. Budurumda numunelerin çıkarıldığı yerler raporda belirtilmelidir.

Şekil 15: Alın kaynakta enine kenar eğme testi parçası gösterimi (SBB)





B.2.4.4. Alın Kaynakta Boyuna Yüzey Eğme Testi Parçası (Lfbb) (Alın Kaynakta Kök EğmeTesti Parçası-Lrbb): Alın kaynak yönüne paralel olarak yönlenmiş test parçası. Yüzey ve kök eğmetest parçalarına uygulanır.

Boyuna eğme testlerinde, test parçası kalınlığı, t s, ana malzeme kalınlığına eşit olmalıdır. Eğeriçerisinden numunenin çıkarılacağı parça kalınlığı, t , 10 mm fazla ise, numune kalınlığı, t s, 10±5mmolacak şekilde tek tarafından işlenir (Bk. Şekil 16).

Şekil 16: Alın kaynakta boyuna yüzey eğme testi parçası gösterimi (LFBB) (Alın kaynakta kökeğme testi parçası-LRBB)

B.2.5. Test parçası boyutları

B.2.5.1. Uzunluk

Test parçalarının toplam uzunluğu, Lt , uygulama standardının belirttiği şartları sağlayacak şekildeyeterli uzunlukta olmalıdır.

B.2.5.2. Kalınlık

Test parçalarının toplan uzunluğu, madde 8.3’ te şekillerin hemen üstünde her tip için ayrı ayrıbelirtilmiştir.

B.2.5.3. Genişlik (Enine kök veya yüzey testlerinde)

Plakalar için, genişlik, b, aksi uygulama standartlarında belirtilmediği sürece test parçası kalınlığının4 katı, 4t s, olarak alınmalıdır.

Borularda (çap ≤50 mm için), genişlik, parçanın kalınlığı ile parçanın çapının onda birinin toplamıdır .b=t +0,1D

Borularda (çap >50 mm için), genişlik, parçanın kalınlığı ile parçanın çapının onda birinin toplamıdır.b=t +0,5D

Dış çap >25xboru et kalınlığı için, test parçası düz plakalarda olduğu şekilde alınabilir.

Genişlik (Enine kenar eğme testlerinde)

Genişlik, b, kaynaklı malzemenin yanındaki ana malzemenin kalınlığına eşit olmalıdır.

Genişlik, b , (Boyuna eğme testlerinde)

İşleme sonrası azami genişlik ve dış birleşme (füzyon) çizgisinin genişliğinin 2 katının toplamı testparçası genişliğini verir.





b=Ls+2b1 Burada b1 =15 mm alınır (aksi uygulama standardında veya sözleşmede belirtilmedikçe).

B.2.5.4. Köşeler

Test parçalarının gerilime maruz kalacak köşelerin, çapı(r), et kalınlığının beşte birini, 0,2 t s’yi, ve 3

mm’yi aşmayacak şekilde, yuvarlatılması gerekir.

B.2.5.5. Yüzey Hazırlama

Test parçası hazırlanması torna, freze gibi yapay gerilme sertliği veya yüksek sıcaklıkoluşturmayacak işlemlerden geçirilerek tamamlanır. Destekler arasındaki açıklık, ℓ, boyunca

yüzeyde çizik veya çentikler, aksi uygulama standartlarında belirtilmemişse çıkarılmaması gerekenyanma oluğu (dikiş altı) kısımları haricinde bulunmamalıdır.


Test parçası şekil 17’ deki gibi bağlandıktan sonra test işlemi başlatılır. Test parçasının iki yüzübiribine paraler olcak şekilde eğilir ve bilgisaraydan test durdurulur(Şekil 18). Test parçası gözle

kontrol edilir ve çatlak vb. kusurların oluşup oluşmadığı gözlemlenir. Oluşan çatlaklar 3mm ‘denküçük ise sorun oluşturmaz.

Şekil 17: Test Parçasının Cihaza Bağlanması

Şekil 18: Eğme Testi Uygulanmış Test Parçası

B.2.7. Raporlama

Raporlama sistemi çekme testiyle aynı olup, eğme testinde çıkan hatalar açıklama kısmına yazılırve testen geçip geçmediği belirtilir.





B.3. Çentik Darbe Testi

ALŞA- 300 Joule Çentik Darbe Test Cihazı ile TS EN ISO 148-1, TS EN ISO 9016 standartlarınauygun olarak yapılır.

Şekil 19: Çentik Darbe Test Cihazı








Standart test numunesi 55 mm uzunluğunda ve 10 mm kenarlı kare kesitli olmalıdır. Numuneuzunluğunun tam orta noktasından V-çentik açılmalıdır (Bk. Şekil 21 ve Tablo 8).

Eğer standart test numunesi eldeki mevcut malzemeden çıkartılamıyor ise genişliği 7,5 mm, 5 mm,2,5 mm olan numunelerde kullanılabilir (Bk. Şekil 21 ve Tablo 8).

Test numunelerinin kare kesit alanları haricinde yüzey pürüzlülüğü Ra 5 μm’den daha iyi olmalıdır.

B.3.2.1. Çentik Geometrisi

Numune üzerinde bulunan çentiğin düzgün bir şekilde hazırlanması gerekir. Çünkü çentik kökündeişleme sonrası kalan çapaklar soğurulan enerjiyi etkilemektedir.

Çentiğe simetrik olan düzlem test numunesinin boy eksenine dik olmalıdır.

V-çentik; 45°’lik açıya, 2 mm’lik derinliğe ve 0,25 mm’lik kök yarıçapına sahip olmalıdır(Şekil 21 veTablo 8).

Kaynaklı malzemelerde kaynağın daha iyi seçilmesi için dağlama işlemine tabi tutulabilir.

B.3.2.2. Çentik Darbe Numunesinin Malzemeden Çıkarılması

Numuneler, kaynak, haz ( ısıdan etkilenmiş bölge) ve malzeme bölgelerinden üçer adet çıkarıtılır.Malzemeden çıkarılıcak numune müşteri isteği dogrultusunda belirlenir(Şekil 20).

Şekil 20: Çentik Darbe Numunelerinin Çıkarıldığı Bölge

1. Bölge: Kaynak

2. Bölge: Haz

3. Bölge: Malzeme





Şekil 21:Çentik darbe testi V-çentikli test parçası şekli üzerinde sembollerin gösterimi

Tablo 8: Kaynaklı ve kaynaksız test parçalarının boyutlarının işleme toleransları

Tanım Sembol

venumara

Gerçekboyutlar

İşleme Toleransları Tolerans sınıfı

a

Uzunluk l 55 mm ± 0,60 mm js 15

Yükseklik b h 10 mm ± 0,075 mm js 12

Genişlik b wStandart Test Parçası 10 mm ± 0,11 mm js 13

Düşük genişlikteki parça 7,5 ± 0,11 mm js 13

Düşük genişlikteki parça 5c ± 0,06 mm js 12

Düşük genişlikteki parça 2,5 ± 0,05 mm js 12

Çentik Açısı 1 45 o ±2 o -

Çentik harici yükseklik 2 8 mm ± 0,075 mm js 12

Çentik tabanı V kavis açısı 3 0,25 mm ± 0,025 mm -

Çentik taban ortasının kenarlarauzaklığı b

4 27,5 mm ±0,42 mm js 15

Çentiğin boyuna yüzeye olan açısı 90

o

±2

o

-Bitişik boyuna yüzeyler arası açı 5 90 o ±2 o -

a ISO 286-‘e göre b Test parçaları Ra 5 μm’dan daha az yüzey pürüzlülüğüne sahip olmalıdır. c 2mm veya 3 mm gibi farklı biri yükseklik belirtilmişse, karşı gelen toleranslar da belirtilmelidir.





B.3.3. Çentik Açma

Çentik açma işlemi şekil 22’ de cihaz ile yapılır.Numune makineye sabitlendikten sonra şekilde kolçevrilerek testere numune üzerinde çentik açar.

Resim 22: Çentik Açma Makinesi





B.3.4. Parçaların Soğutulması

Numuneler, aseton dolu cam kabın içine konulur ve üzerine sıvı azot dökülür. Kabın içerişindesıcaklık uygun bir sıcaklık ölçme cihazı ile sürekli kontrol edilir. Sıcaklık istenilen seviyeye ulaştığında

tekrar azot dökülür ve parçanın tekrar istenilen sıcaklığa ulaşması sağlanır.Bu işlem 3 - 4 keztekrarlanır. Parça sıcaklığının artış hızı yavaşladığı zaman kırma işlemi başlatılır.

Şekil 23: Çentik Darbe Test Numunelerinin Soğutulması

Şekil 24: Sıcaklık Ölçme Cihazı





B.3.5. Test İşlem

Cihaz açılır ve numune yerleştirilir. Cihazın menu seçeneğine girilerek çentik tipi, test sıcaklığı venumune boyutları girilir (Şekil 26) ve test başlatılır.Test bittikten sonra cihaz çıktısı alınır ve

raporlanır. Şekil 25: Çentik Darbe Cihaz Çıktısı

Şekil 26: Çentik Darbe Programı





B.3.6. Raporlama

Şekil 27: Çentik Darbe Rapor Örneği

Rapor örneğindeki bilgiler girildikten sonra müşteriye gönderilir.





B.4. Brinell Sertlik Ölçme

Metalik malzemelerin Bulut Makine Digirock HB HRC HV Sertlik Ölçme Cihazı ile TS EN ISO 6506-1standardına uygun şekilde yapılır.


Gelen parçaların bilgileri alınır ve raporda özellikle belirtilmesi istenilen bilgiler varsa alınır .


Test, mamul standardında aksi belirtilmedikçe, düzgün, pürüzsüz, oksitsiz, yabancı malzeme(özellikle yağlama maddeleri) bulunmayan bir yüzeyde yapılmalıdır. Titanyum gibi, basma ucunuaşındırabilecek reaktif metaller için bir istisna yapılmıştır. Bu gibi durumlarda, gazyağı gibi özel biryağlayıcı kullanılabilir. Yağlayıcı kullanımı test raporunda belirtilmelidir. Destek yüzeyleri de temizolmalı ve üzerinde yabancı madde (tufal, yağ, kir, vb.) bulunmamalıdır. Test parçalarının desteküzerinde kaymayacak şekilde sağlam tutturulmuş olması önemlidir; böylece test sırasında yerdeğiştirme olmaz.

Hazırlıklar, ısınma veya soğuk şekillendirme nedeniyle yüzey sertliğindeki değişiklikler en az olacakşekilde yapılmalıdır. Bu durum özellikle de iz derinliğinin az olacağı durumlarda dikkate alınmalıdır.

Testten sonra, test parçasında, izin aksi tarafına gelen yüzeyde gözle görülür hiç bir deformasyonolmamalıdır. Test parçasının veya denenmekte olan tabakanın kalınlığı, daha ince test parçalarının

Test parçasının kalınlığı, iz derinliğinin en az sekiz katı olmalıdır.

Test parçasının kalınlığı, iz derinliğinin en az sekiz katı olmalıdır.

Test parçasının ortalama iz çaplarına göre en az kalınlık değerleri (Tablo 9)’te verilmiştir.





Tablo 9: Brinell asgari test parçası kalınlığı

Asgari test parçası kalınlığı Ortlama iz çapı

d D = 1 D = 2,5 D = 5 D = 10 0,24 0,12

0,3 0,18

0,4 0,33

0,5 0,54

0,6 0,80 0,29

0,7 0,40

0,8 0,53

0,9 0,67

1,0 0,83

1,1 1,02

1,2 1,23 0,58

1,3 1,46 0,69

1,4 1,72 0,80

1,5 2,00 0,92

1,6 1,05

1,7 1,19

1,8 1,34

1,9 1,50

2,0 1,67 2,2 2,04

2,4 2,45 1,17

2,6 2,92 1,38

2,8 3,43 1,60

3,0 4,00 1,84

3,2 2,10

3,4 2,38

3,6 2,68

3,8 3,00

4,0 3,34 4,2 3,70

4,4 4,08

4,6 4,48

4,8 4,91

5,0 5,36

5,2 5,83

5,4 6,33

5,6 6,86

5,8 7,42

6,0 8,00





B.4.3. Test İşlemi

Test, mamul standardında aksi belirtilmedikçe, düzgün, pürüzsüz, oksitsiz, tufalsız, yabancı malzeme(özellikle yağlama maddeleri) bulunmayan bir yüzeyde yapılmalıdır. Titanyum gibi, basma ucunu

aşındırabilecek reaktif metaller için bir istisna yapılmıştır. Bu gibi durumlarda, gazyağı gibi özel biryağlayıcı kullanılabilir. Yağlayıcı kullanımı test raporunda belirtilmelidir. Destek yüzeyleri de temizolmalı ve üzerinde yabancı madde (tufal, yağ, kir, vb.) bulunmamalıdır. Test parçalarının desteküzerinde kaymayacak şekilde sağlam tutturulmuş olması önemlidir; böylece test sırasında yerdeğiştirme olmaz.

B.4.3.1. Test şartları

Basma ucunun veya test parçası desteğinin her çıkarılıp takılmasından sonra test sonuçlarıgözetilmeksizin en az iki kere test yapılır. Doğrulama için yapılacak ölçümler bu öncü testlerdenönce yapılmaz.

Test süresince, cihaz sarsıntıdan ve titreşimden korunmalıdır. Çekme testleri sırasında sertlik testiyapılmamalıdır.

Komşu iki izin merkezleri arasındaki mesafe, iz köşegen ortalamasının en az 3 katıdır. Herhangi birizin merkezi ile test parçasının kenarları arasındaki mesafe iz köşegen ortalamasının en az 2,5 katıolmalıdır.

İz çapının ölçülmesi için optik kısmın görüş alanı eşit bir şekilde aydınlatılmış olmalıdır ve aydınlatmatüm doğrulamalar sırasında aynı kalmalıdır.

Test numunesinde Brinell sertlik değeri belirlenmesi en büyük alanda test yapmak amacıyla bilyeçapının büyük seçilmesi gerekmektedir. Test parçasının kalınlığı ve müşteri talebinin isteği izin verdiğimüddetçe Ø10mm’lik çaplı bilye ile test yapılmalıdır.

Test parçası sert bir destek tablası üzerine yerleştirilir.

Basma ucu ile test yüzeyine dik olarak kuvvet uygulanır. İlk kuvvet uygulama anından 7 sn. (+1/ -5)sonra test kuvvetine varılır ve test kuvvetinde 14 sn. (+1/-4) boyunca beklenir. Bazı malzemeler içintest kuvvetinde bekleme süresi, ±2 saniyeyi geçmeyecek şekilde değiştirilebilir.

B.4.3.2. Testin Yapılışı

İlk sertlik ölçümü sonunda test parçasının kalınlığın uygunluğu kontrol edilir.

Bulut Makine Digirock HB HRC HV Sertlik Ölçme Cihazı açılır.

Cihaz sıfırlanır

Test parçası tablaya yerleştirilir.

Şurası sıkılarak sabitlenir.

9.4.4 Test Sonrası

Sertlik değerleri, izin pozisyonu ile ilişkilendirilerek Sertlik Testi Ham Veri Kayıt Formu’na kaydedilir.

Test sonucuna ait cihaz bu form laboratuvarda dosyalanarak saklanır.

Müşteriden gelen talep doğrultusunda Ölçüm Belirsizliğinin Tahmin Edilmesi Prosedürü uygunolarak laboratuvar ölçüm belirsizliği hesaplanıp test raporunda belirtilebilir.

Test tamamlandıktan sonra test sonuçlarınınr raporu hazırlanır.





B.4.5. Farklı Test Metodları

Brinell sertlik testleri için TS EN ISO 6506-1’de farklı test metotları ve bu metotlara ilişkin kuvvetlerbelirlenmiştir (Tablo-1). Bu talimatta sıklıkla kullanılan metotlardan 187,5kg yük ve Ø2,5mm sert metal

bilye ile 3000kg yük ve Ø10mm sert metal bilye kullanılarak yapılan metotlardan bahsedilecekt ir.Brinell testinin diğer metotlarının kullanılmasına ilişkin talep ve gereksinimlerde testler, standardınöngördüğü şartlarda yapılacaktır .

Sertleştirilmiş metal bilyenin sertliği, ölçülecek malzemeye TS EN ISO 6506-1’de tarif edildiği şekilde10s ile 15s süreyle uygulanarak belirli bir yükün bastırılması yoluyla saptanır. Malzeme türüne göreuygulanacak test yükü alt kısımda yer alan formüle göre tayin edilir.

P=C*D2

P=Uygulanan yük

D=Bilye çapı ( mm )

C= 30 ( Çelik numune malzemesi katsayısı ) P=CxD2

B.4.6. Raporlama

Raporlama yapılırken aşağıdakiler göz önünde bulundurulur.

Kaynaksız malzemeler için TS EN ISO 6506-1 standardına uygun yapılmalıdır.

Eğer farklı bir sertlik birimine çeviri yapılıyorsa, çevrim metodu belirtilmelidir.

Kavisli yüzeylerde ölçüm yapıldıysa kavisin çapı raporda bildirilmelidir.

Küresel uçlarla ölçüm yapıldığında HRBW ibaresi eklenir.

Esas yükte bekleme süresi 6 sn’den fazla ise notlar kısmında bekleme süresi yazılır.

B.5. Rockwell Sertlik Testi

Metalik malzemelerin Bulut Makine Digirock HB HRC HV Sertlik Ölçme Cihazı ile TS EN ISO 6508-1standartına uygun olarak yapılır.




Numune standardında aksi belirtilmedikçe, düzgün, pürüzsüz, oksitsiz, tufalsız, yabancı malzeme(özellikle yağlama maddeleri) bulunmayan bir yüzeyde (dağlama işlemi sonrası yüzeyinde)yapılmalıdır. Titanyum gibi, basma ucunu aşındırabilecek reaktif metaller için bir istisna yapılmıştır.Bu gibi durumlarda, gazyağı gibi özel bir yağlayıcı kullanılabilir. Yağlayıcı kullanımı test raporundabelirtilmelidir. Destek yüzeyleri de temiz olmalı ve üzerinde yabancı madde (tufal, yağ, kir, vb.)bulunmamalıdır Test parçasının veya denenmekte olan tabakanın kalınlığı, daha ince test parçalarının ölçülen sertlikdeğerini etkilemediği gösterilmedikçe, konik batıcı uçlarda sürekli derinliğin en az on katı, bilye batıcıuçlarda en az on beş katı olmalıdır.






Şekil 28’ deki 1 no’lu kol çevrilerek parçaya önyük uygulanır. Bu işlem Şekil 28’ deki kırmızı yuvarlakiçine alınmış ibrenin kırmızı noktaya gelinceye kadar devam eder. Cihaz üzerindeki çizelgeden C’ye

ya da B’ ye sıfırlanır ve 2 no’lu kol ok yönünde çekilerek 3 no’ lu kolun yavaşça ok yönünde (1)ilerlemesi sağlanır. Bu işlem ile parçaya uygulanan önyükün bir kısmı yavaşça kaldırılır.3 no’ lu koltamamen indikten sonra ok yönünde (2) çevrilir ve asıl yük uygulanır.

HRB’ ye sertlik alınırken yuvarlak uç ve 4 no’ lu kol ile 100 şeçilir.

HRC’ ye sertlik alınırken piramit uç ve 4 no’ lu kol ile 150 şeçilir.

Basma ucu ile test yüzeyine ön yükleme değeri kadar yük uygulanır. Ön yük uygulama süresi 2saniyedir ve hiçbir şart altında 1 sn’den az 4 sn’den fazla olmaz.

İlk iz derinliği otomatik olarak cihaz tarafından ölçülür. Genelde cihazlarda bu noktadaki ölçümü sıfırgösterecek fonskiyonlar mevcuttur (ağırlık ölçümü yapılırken dara almak gibi).

Asıl yük 5 sn. (+1/-3 sn) boyunca uygulandıktan sonra ön yüke geri dönülerek uygulama süresi 4 sn.(+1/-3 sn) sonunda test sonlanmış olur.

B.5.4. Test Sonrası

Sertlik değerleri, izin pozisyonu ile ilişkilendirilerek Sertlik Testi Ham Veri Kayıt Formu’na kaydedilir.Kavisli yüzeyler için gerekli düzeltmeler form üzerinde yapılır.

Test sonucuna ait bu form laboratuvarda dosyalanarak saklanır.

B.5.5. Raporlama

Raporlama yapılırken aşağıdakilere dikkat edilmelidir.

Kaynaksız malzemeler için TS EN ISO 6508-1 standardına atıf yapılmalıdır.

Kavisli yüzeylerde ölçüm yapıldıysa kavisin çapı raporda bildirilmelidir. Küresel uçlarla ölçüm yapıldığında HRBW ibaresi eklenir.

Esas yükte bekleme süresi 6 sn’den fazla ise notlar kısmında bekleme süresi yazılır.

Eğer farklı bir sertlik birimine çeviri yapılıyorsa, çevrim metodu belirtilmelidir.





Şekil 29: Rockwell Sertlik Cihazı




Yapılan Çalışmanın Konusu :

B.6. Vickers Sertlik

Bulut Makine Digirock HB HRC HV Sertlik Ölçme Cihazı ile TS EN ISO 6507-1, TS EN ISO 9015-1standartlarına uygun olarak yapılır.




Test parçası yüzeyi malzeme standardında aksi belirtilmedikçe, düzgün, pürüzsüz, oksitsiz, tufalsız,yabancı malzeme (özellikle yağlama maddeleri) bulunmayan bir yüzey haline getirilir (dağlama işlemisonrası yüzeyi gibi).


Test numunesi tablaya baglanır ve yük uygulanır. 10x büyütme ile bakılarak çıkan şekil şekil 30’ dakigibi skalaya yerleştirir.

Şekil 30’ kırmızı ok ile belirtilmiş çizgiyi şekil 31’deki kol yardımıyla saga sola hareket ettiririz ve kolüzeirndeki değerler , skladan sonraki değeri belirtir.Çıkan değer 0.6 ile çarpılarak (Bu değer hercihazda değişmekte olup bu cihaz için HV 10 için 06/ HV 5 için 0,24’tür) çıkan sonucu vickerseçevirmek için 1000’ne bölünür. Sonucumuzun virgülden sonraki ilk iki hanesi tablodan (Şekil 31)buluruz ve 3. Hanedeki rakamın altındaki sutünden karşılığındaki değeri alırız.

Şekil 30: Skala

Şekil 31: Skala Ayar Kolu





Şekil 32: Vickers HV 10 Tablo

Bir örnekte anlatıcak olursak şekil 30’daki skalaya bakarak 5 değerini bulur ve şekil 31’ dekiçizelgeden 13 değerleriyle 513 değerini alırız. Bu sayıyı 0,6 ile çarpıp 1000’ ne bölünce 0,3078sonucunu buluruz.Şekil 32’deki tablodan 0,30 nolu satır ile 7 nolu sutünün kesışimi bize Rockwell

sertlik değerini verir. B.6.4. Raporlama

Sertlik değerleri, izin pozisyonu ile ilişkilendirilerek sertlik testi ham veri kayıt formu’nakaydedilir.(Şekil 33)

Test sonucuna ait cihaz formu laboratuvarda dosyalanarak uygun sürelerde saklanır.

Test tamamlandıktan sonra test sonuçlarının rapor haline getirilmesi standarta uygun olarak sertliktest raporu hazırlanır.

Kaynaksız malzemeler için TS EN ISO 6507-1 standardına, kaynaklı malzemeler için TS EN ISO9015 standardına atıf yapılmalıdır.

Düzeltme yapılması gereken ölçümlerde sertlik testi ham veri kayıt formu’na veya test raporuna

düzeltilme katsayıları ve düzeltilmiş son değerler belirtilmelidir.

Düz yüzeyler için, iki izin köşegenleri arasındaki fark % 5’ten fazla olmamalıdır. Fark daha büyükseraporda belirtilmelidir.

Vickers sertliği değerlerini doğru olarak diğer sertlik skalalarına veya çekme dayanımına çevirmekiçin genel kabul görmüş bir işlem yolu bulunamadığından çevirmelerden kaçınılmalıdır.





Şekil 33: Sertlik Testi Ham Veri Kayıt Formu





B.7. Makro ve Mikro Testi

Metalik malzemelerin TS EN ISO 17639 standardına ve bulut makine digirock HB HRC HV sertlik

ölçme cihazı ile yapılır. B.7.1. Numune Kabulü



Aksi uygulama veya malzeme standartlarında belirtilmediği sürece test parçaları genellikle kaynakçizgisine dik yani enine kesit olarak kaynak metalini ve kaynağın her iki tarafında bulunan ısıdanetkilenmiş alanları içerecek şekilde çıkarılmalıdır.

B.7.3. Testin Prensibi

Parçalar kesimde işlendikten sonra labaratuvara gelir. Labaratuvara gelen parçalar zımparalanır,

parlatılır ve dağlandıktan sonra mikroskopta bakılır. B.7.4. Testin Yapılışı

B.7.4.1. Zımparalama

Yüzey pürüzleri, çizikleri ortadan kaldırmak ve yüzeydeki yabancı maddeleri (oksit vb.) yok etmekamacıyla yapılır.

B.7.4.1.1. Makro İncelemede Zımparalama

Makro İncelemede 100 ve 600 nolu zımparalar ile zımparalar. Zımpara işlemi yapılırken mutlaka sukullanılmalıdır.

B.7.4.1.2. Mikro İncelemede Zımparalama

Mikro incelemede numuneler 80, 150, 180, 240, 320, 400, 600, 800, 1000, 1200 numaralı zımparalarile yüzeyleri temizlenir. Zımpara numaraları arttıkça numuneye uygulanan baskı azaltılmalıdır.Zımparalama işlemi yüzey pürüzsüz oluncaya kadar devam eder. Eğer yüzeyde çizik vb. etmenlerkaldıysa zımparalama işlemi tekrar yapılmalıdır.

Şekil 34: Zımpara Cihazı





B.7.4.2. Parlatma İşlemi

Parlatma işlemi mikro yapı incelemede 1200 numaralı zımpara sonunda yapılır. Keçe türü parlatma

bezi zımpara makine bağlanır ve üstünde alumina sıkılır ve numune parlatılmaya başlanır. Parlatmayapılırken ara ara alumina ve su dökülürek işlem tamamlanır.

Şekil 35: Keçe Türü Parlatma Bezi

B.7.4.3. Dağlama

Uygun Dağlayıcı şeçildikten sonra numune dağlayıcıya tamamen batırılır ve belli bi süre sonraçekilirek sıcak su ile temizlenir.Numuneye hava uygulayarak parça kurutulur.Dağlayıcı çeşitleri tablo10’ da verilmiştir.





Tablo 10: Dağlayıcı Çeşitleri

Dağlayıcı Adı Dağlayıcı

Tipi

Dağlayıcı İçeriği Uygulanan Malzeme Dağlama

Süresi

Dağlama

Sıcaklığı

Nital Makro

ve Mikro

99 / 95 ml Metil Alkol

1 / 5 ml Nitrik Asit

Karbon çelikler ve düşükalaşımlı çelikler

1 / 2saniye

OrtamSıcaklığı

Okzalik asitçözeltisi

Mikro 100 ml su

10 g okzalik asit

Paslanmaz çelikler 1 / 2saniye

OrtamSıcaklığı

Asitli demirklorür çözeltisi

Makro 480 ml su

120 ml okzalik asit

50 gr demir III klorür

Paslanmaz çelikler 1 / 2saniye

OrtamSıcaklığı

SodyumHidroksitçözeltisi

Makro 100 ml su15 g okzalik asit

Alüminyum ve alüminyumalaşımları 1 / 2saniye OrtamSıcaklığı

Şekil 36: Dağlayıcılar





Şekil 37: Nital ile Dağlanmakta Olan Malzeme Örneği

Şekil 38: Makro Fotograf Örnekleri





Şekil 39: Mikro Yapı Örneği

B.7.5. Raporlama

TS EN ISO 17639 standardına uygun yapılmalıdır.

Dağlama malzemesi kısmına çizelgelerden dağlayıcı kodu ve dağlama metodu yazılır. Adlandırma test parçası adı kısmına parça tanıtımı için gerekli kısaltmadan sonra uygun bir ayraçkoyduktan sonra belirtilebilir.





Şekil 40: Raporlama Örneği





B.8. Yüzey Pürüzlülük Testi

Iso 8501-1 standartına göre yapılır.


Gelen parçaların bilgileri alınır ve raporda özellikle belirtilmesi istenilen bilgiler varsa alınır


Test parçalarında özel bir ölçülendirme veya şekli yoktur gelen parçaya diğer testler uygulandıktansonra uygulanabilir.

B.8.3. Testin Yapılış

Şekil 41’ deki gibi numuneye press o-film yapıştırılır (Şekil 41) Cam çubuk ile fazla bastırmadan ileri geri hareketi yapılır. (Şekil 42) Mikrometre kalibre edilir.(imleç sıfıra getirilerek)

Mikrometre yüzeyleri temizlenir.Press O-Film kalınlığı ölçülür ve 50 çıkarılır (Press O-Film kalınlığı)

Şekil 41 Şekil 42

Şekil 43: Press O-Film Kalibre Numunesi ve Mikrometre

B.8.4. Raporlama

Test bittikten sonra sonuçlar ve diğer bilgiler raporda belirtilerek müşteriye gönderilir.





B.9. Çentikli Kırma Testi

Kaynaklı metalik malzemelerin API 1104 standartlarında alşa-100 ton universal çekme cihazı ile

müşteri şartları doğrultusunda çentikli kırma testlerinin yapılmasıdır. B.9.1. Numune Kabulü



Standart test numunesi yaklaşık 230 mm uzunluğunda ve yaklaşık 25 mm olmalı. Numuneye testereile kaynağın ortasından olacak şekilde kaynağın her iki tarafından çentik açılmalı. Çentik derinliği 3mm olmalı ve çentik yüzeylerinin pürüzsüz ve birbirine paralel olması sağlanmalı (Bk. Şekil 44).

Tam veya yarı otomatik yöntemlerle kaynak yapılan malzemelerde kaynak yerine malzemedenkopmalar yaşanabilir. Testlerin malzemede kırılmalara yol açacağı daha önceki testlerde görülmüşse,ayrıca gerçek kaynak yüzeyinden en fazla 1.6 mm derinliğinde enlemesine açılan çentiğe dış takviyeçentiği açılabilir (Bk. Şekil 2).

Şekil 44:Çentikli Kırma Testi Test Parçası Boyutları

Şekil 45:Çentikli Kırma Testi Test Parçası Boyutları





Şekil 46: Çentikli Darbe Test Numunesinin Önden ve Üstten Görünüşü

B.9.3.Testin Yapılışı

Numune uygun kavrama yöntemi ile cihaza bağlanır. Parça yerleştirildikten sonra cihazın bağlı olduğu Robutest Universal Test Programı açılır. İş listesi sekmesinden aktif iş olarak 100 ton seçilir. Test sekmesi altından yeni deney ekle butonuna tıklanır. Girilmesi istenen değerlerin girilmesi zorunlu değildir. Müşteri, iş emri, döküm no, kaynak tipi, numune cinsi vs. gibi tanımlayıcı veriler girilir.

Seri no kısmına ilgili standart numarası (API 1104) yazılır Test Start butonuna tıklanarak test parçasına kuvvet uygulanmaya başlanır. Kapat butonu ile ileti kapatılır

B.9.4. Raporlama

Raporlama yapılırken aşağıdakiler göz önünde bulundurulur. API 1104 standardına atıf yapılır. Aksi belirtilmedikçe Web-teknikteki kalite seviyesi kısmı yorumlanmadan raporlama yapılır.

C. Tahrıbatsız Testler

C.1. Penetrant Testi

Metalik malzemelerin TS EN ISO 3452-1, TS EN ISO 2377, TS EN 10228-2, TS EN 1371, TS EN

ISO 10893-4 standartlarına uygun olarak yapılır.

C.1.1. Numune Kabulü


C.1.2. Testin Yapılışı

Penetrant testinte özel numune hazırlama olmadığı için gelen parça üzerine direk uygulanır.

C.1.2.1. Kullanılan Malzemeler

PenetrantTemizleyiciler: Yüzeylerin muayeneye hazırlanmasında ve muayeneden sonra yüzeylerdenuzaklaştırılmaları için kullanılan çözücülerdir. Temizleyiciler, su ve solventler (alevlenebilen ve

alevlenmeyen) olarak iki tiptedirler. Developer: Hatalara emdirilmiş penetrantı görünebilir hale getirmek için kullanılan yüksek emiciliğesahip çeşitli tozlardır. Geliştiriciler, kuru ve sıvı taşıyıcılı olarak iki tipe ayrılır lar.

C.1.2.2. Uygulama Basamakları

Muayene yüzeyinde ön-temizlik: Test yapılacak parça yüzeyinde bulunan kirden kurtulmakamacaıyla yapılır. Penetrantın uygulanması: Parçanın incelenilecek yüzeyine penetrantın sıkılması. Penetrasyon için bekleme: Yüzey hatalarına penetrant iyice nüfüz etmesi için beklenen süredirortalama10-15 dakika beklenir. Ara-temizlik: Penetrasyon işlemi tamamlandıktan sonra yüzeydeki fazla penetrantın temizlenmesiişlemidir. Bez veya hava ile yapılır. Bez ile temizlenirken slime işlemi tek yönde yapılmalıdır.

Geliştirme: İncelenecek parça yüzeyine tamamen sıkılır ve ortalama 5-10 dakika beklenir.İncelemeDeğerlendirme ve rapor hazırlama





Şekil 47: Penetrant Test Adımlarının Grafikle Anlatımı

Şekil 48: Penetrant Uygulanmış Test Parçası Örnekleri

Şekil 49: Penetrant ve Developer





C.1.3. Raporlama

Kullanılan penetran, geliştirici ve temizleyiciler ve rapor örneğindeki kısımlar doldurulup

müşteriye gönderilir. Şekil 50: Penetrant Testi Rapor Örneği





C.2. Manyetik Partikül Testi

Metalik malzemelerde standartlara uygun bir şekilde yüzey ve yüzeye yakın hataların tespitindekullanır. TS EN ISO 9934-1 Genel KurallarTS EN ISO 23278 Kabul SeviyeleriTS EN 17638 Kaynaklı Malzemeler TS EN 10228-1 Dövme Çelik TS EN 1369 Döküm MalzemelerindeTS EN ISO 10893-5 Çelik Borular




Ferromanyetik malzemelerin yüzey ve yüzeyin altındaki süreksizlikleri bulmak için uygulanır. Uyguntest ekipmanları ile control yapılacak yüzeye manyetik alan oluşturulur. Aynı zamanda bu bölgeyedemir partikülleri içeren bir sıvı tatbik edilir. Malzemedeki süreksizlikler manyetik akıda mıknatıskutuplarında olduğu gibi bir kutuplaşma oluştururlar ve toz parçaçıkları buralarda toplanır.

Muayene yüzeyinde ön temizlik: Manyetik test uygulanan yüzey kirlerden iyice arındırılmalıdır. Gerekiyorsa mıknatıslık giderimi: Alternatif yönlü manyetik alan oluşturularak. Mıknatıslama akımının uygulanması: Ferromanyetik tozların püskürtülmesi: Manyetik kontrol yönteminde genellikle demir tozu (Fe

3 O4) kullanılır. Dağılma bölgesinde toz parçacıkları köprü şeklinde çatlak üzerine yapışıpkalır ve hatanın yeri görülür .

Mıknatıslama akımının kesilmesi: Test yapılırken akım kesilmemeli ve ya değiştirilmemelidir.Bunun sonucunda cihaz bozulabilir.

İnceleme Değerlendirme ve rapor hazırlama

Bu kontroller ve hata değerlendirmeleri TS 7477 (EN473) 'e göre vasıflandırılmış uzman personeller(MT1, MT2 sertifikalı Makine Mühendisler) tarafından yapılmakta ve raporlanmaktadır.Manyetiklenebilen tüm malzemelerin ve kaynak dikişlerinin yüzeye yakın ve yüzeye açık konumdakiçatlak ve hata kontrolleri yapılmaktadır.Bu yöntemle parça üzerinden geçirilen akım yönüne parallelveya oluşan manyetik Alana dik olan en az 10 mikron derinliğinde, en az 1 mikron genişliğinde ve 0,2mm boyundaki yüzeysel ve yüzeyin en fazla 40 mikron altındaki hatalar belirlenebilir.





Şekil 51: Uygulama Alanları

Şekil 53: Manyetik Toz Spreyi





C.3. Ultrasonik Test

Incelenmek istenilen malzemedeki süreksizlikleri tespit edebilmek için muayene probu tarafındanüretilen yüksek frekanstaki (0.1-20 MHZ) ses üstü dalgalarının test malzemesi içerisinde yayılması

ve bir süreksizliğe çarptıktan sonra tekrar proba yansıması ve böylece prob tarafından algılanmasıtemeline dayanmaktadır.Aşağıdaki standartlara uygun olarak yapılır. TS EN ISO 17640 Kaynakların deney sınırları ve değerlendirme TS EN 10160 Yassı Çelik Mamul TS EN 12680-1 Döküm MalzemeTS EN 10228-3 Dövme Çelik TS EN 10228-4 Dövme Çelik




Tipik bir ultrasonik probun yapısı Şekil 54’de görülmektedir. Prob tarafından algılanan dalgalar(piezoelektrik olay ile) elektrik sinyallerine dönüştürülür ve katod ışınları tübü ekranında malzemeiçyapısının habercisi olan yankılar (ekolar) şeklinde görülür. Ekran üzerinde gözlenen ekolarınkonumları ve genlikleri süreksizliğin bulunduğu yer ve boyutları hakkında bilgi verir (Şeki l 55)

Şekil 54: Ultrasonik Test Probu

Şekil 55: Ses Dalgalarının Algılanması





Şekil 56: Ultrasonik Uygulama Örnekleri

C.4. Radyografik Muayene

X ışınları ile malzemenin filminin çekilmesidir. Aşağıdaki standartlara göre yapılır. TS EN ISO 5579 Genel PrensiplerTE EN ISO 10675-1 Kaynakların Kabul Seviyeleri TS EN ISO 17636-1 Kaynaklı Dikiş Kontrol – x ve Gama ışın teknikleri TS EN ISO 10893-6 Kaynaklı Çelik Boru TS EN ISO 10042 Al ve Al alaşımlarıTS EN 12681 Döküm Malzeme


Gelen parçaların bilgileri alınır ve raporda özellikle belirtilmesi istenilen bilgiler varsa alınır. C.4.2. Testin Yapılışı

C.4.2.1. Radyografik Yöntem ile Muayenenin Tanımı

Yüksek enerjili elektromanyetik dalgalar (ışınım) pek çok malzemeye nüfuz edebilirler. Belli birmalzemeye nüfuz eden ışınım malzemenin diğer tarafına konan ışınıma duyarlı filmleri deetkileyebilir. Bu filmler daha sonra banyo işlemine tabi tutulduklarında ışınımın içinden geçenmalzemenin iç kısmının görüntüsü ortaya çıkar. Bu görüntü, malzeme içindeki boşluklar veya kalınlık/ yoğunluk değişiklikleri nedeniyle oluşur. Malzemenin içinin bu şekilde görüntülenmesi radyografiolarak adlandırılır. Bu yöntemle yapılan değerlendirmeye de radyografik muayene denir. Eğermalzemenin arka tarafına film yerine bir detektör konup malzemeden geçen ışınım toplanarak birmonitöre aktarılırsa bu teknik de radyoskopi olarak adlandırılır. Muayenelerin sağlıklı ve güvenilir

sonuçlar verebilmesi için standartlara göre yapılması gerekir. Bu standartlar malzeme cinsineve/veya ürün türüne göre hazırlanmıştır. Ayrıca muayenenin yapılışına yönelik uygulama standartlarıile kabul edilebilir seviyelerinin verildiği uygulama standartları vardır. Muayene parçasınınözelliklerine göre uygun standartlar belirlenerek muayene yapılır. Metalik veya metalik olmayan bütünmalzemelerde beklenen hacimsel ve yüzey hatalarının tespiti için kullanılabilir





C.4.2.2. Radyografik Yöntemin Temel Prensibi ve Donanımı

Işınım şiddetinin azalmasına üç temel faktör etki eder; ışının kat ettiği malzemenin

cinsi, kalınlığı ve kullanılan ışının dalga boyu. Üniform şiddetli bir ışın demeti sabit kalınlıkta bir demir levha üzerine gönderildiğinde, levhanın diğer tarafında şiddeti daha zayıf amayine üniform olan bir ışın demeti görülür.

Şekil 57: X Işınları İle yapılan Muayene

C.4.2.3. Radyografide Kullanılan Işınımlar ve Işınım Enerjisi

Radyografik muayene için çeşitli ışınım kaynakları kullanılabilir. Bu kaynaklar X-ışını tüpleri veyagama (γ) ışını üreten izotoplar olabilir. Endüstriyel radyografide kullanılan Xışını enerji aralığıgenellikle 50 kV – 350 kV arasındadır . Işınlama enerjisi ışınlanacak malzemenin cinsine vekalınlığına bağlı olarak değişir. En çok bilinen ve kullanılan gama kaynakları ise Ir 192, Co 60’tır.Bunlardan başka Se 75, Yb 169 Tm 170 gibi izotoplar da endüstriyel radyografi alanındakullanılmaktadır.

C.4.2.4. X Işınlarının Özellikleri ve Biyolojik Etkileri

Röntgen ışınlarının çelikte 80 mm’ye, bakırda 50 mm’ye ve alüminyumda 400 mm’ye kadar kalınlık içinden geçme özelliği vardır. X-ışınları (röntgen ışınları), X-ışını tüplerinde elektriksel olaraküretilirler. Endüstride kullanılan gama ışınları ise Ir -192, Co-60 vb izotopların bozunması sonucundaelde edilirler. X ve gama ışınlarının ayrımı gerçekte tarihseldir ve bu iki ışınım türünün özellikleriarasında üretim ve oluşum şekli dışında hiç bir far k yoktur.+





Radyasyonun ses, ısı, ışık etkileri yoktur, gözle görülemezler, duyulamazlar, hissedilemezler yanihiçbir duyu organımızla algılayamayacağımız bir tehlikedir. Yüksek enerjileri, nüfuz etme kapasitelerive iyonlaştırma özelliklerinden dolayı kolaylıkla canlı organizmalara nüfuz edip, organizmaları

oluşturan hücrelere zarar verebilirler. Radyasyonun Biyolojik Etkileri

Radyasyonun organizmaya olan etkileri akut ve kronik şekilde olmaktadır. Akut etkiler insandaradyasyona maruz kalındıktan kısa bir süre sonra klinik bulgular ile ortaya çıkmaktadırlar. Bunlar merkezi sinir sistemi (100 Sv ve üzeri), gastrointestinal (10-100 Sv) ve hematopoietik(2-10 Sv)sendromlardır. Radyasyonun ışınlanmadan hemen sonra ve yıllar sonra gözlenen etkiler olmak üzere iki türlü biyolojik etkisi vardır .

Erken Etkiler

Tüm vücutta yüksek radyasyon dozu durumu: Günler veya haftalar içinde ölüm olasıdır. Yüksek dozda belirli bir bölgenin ışınlanması durumu: Ciltte kızarıklık ve yanıklar oluşur

Bu tür yüksek dozlar, kazara kapalı kaynaklara doğr udan el ile temas edilmesi veya X-ışını cihazlarınçalışması sırasında belirli bir süre yakında bulunulması ile meydana gelebilir.

Gecikmiş Etkiler

Vücutta herhangi bir bölümünün düşük radyasyon dozuna maruz kalınması durumu: Erkenbelirtileri yoktur. Risk düzeyi, alınan radyasyon dozu ile orantılıdır

C.4.2.5. Radyografik Görüntü Oluşumu

Radyografik yöntemde görüntü oluşumu; muayene edilecek parçadan geçme özelliğine sahip ışınlarmalzemeden geçişi sırasında zayıflamaktadır. Malzemedeki hatalardan dolayı ışınlar emilmedengeçer. Malzemenin hatasız olan kısmından geçen ışınlar emildiklerinden dolayı malzeme altınayerleştirilen filmde az etki bırakırlar. Hatalı olan kısımdan emilmeden geçen ışınlar filmde daha fazla

etki bırakmasıyla, film üzerinde radyografik görüntü oluşur. Görüntü oluşumu şekil 58’degösterilmiştir. Şekil 58: Hatalı parçanın radyografik görüntü oluşumu

Radyografik görüntünün oluştuğu filmlerin yapısı, her iki yüzeyi duyarlı olan simetrik bir yapıyasahiptir. Duyarlı tabakayı oluşturan Ag Br ( Gümüş Bromür ) büyüklüğü ve miktarı fotoğraf özelliğinibelirtir. Yüzeydeki Ag Br miktarı artarsa belirli bir poz müddetinde daha çok kararma yani fotografikyoğunluk sağlanır.





C.4.2.6. Muayene Sonunda Filme Bakarak Kaynak Hatalarını Tespiti

Muayene sonunda filme bakarak kaynak hataları tablo 10’de verilen radyografik görüntülerinebakılarak tespit edilir.

Tablo 10: Kaynak hataları tanımı ve radyografik görüntüleri Hata Tanım Radyografik

A. Gaz Boşlukları A2. Porozite

Yakalanan gazlardan dolayıoluşan boşluklar Yakalanangazlardan dolayı oluşan uzunveya boru şeklinde boşluklar

Keskin siyah çevresi yuvarlakgörüntüler. Keskin siyahyuvarlak veya hatanındeğişimine bağlı olarak uzungölgeler

B. CurufBa. DeğişikŞekillerde Bb. Curuf Hataları Bc. Kaynak Dikiş TekniğiHataları

Bd. Malzemenin KötüKesilmesinden

Kaynak dikişi sırasındayakalanan curuf veya diğeryabancı malzemeler.Yakalanan boşluklar içindebulunan curuf veya yabancı

madde. Kaynak dikişisırasındaki tekniğinhatalarından oluşan curuf Keski ile aşınmadan veya kötüşekillendirilmesinden dolayıoluşan curuf

Koyu gölgeler veya gelişi güzelşekiller. Kaynak dikiş kenarınaparalel sürekli koyu çizgiler Kaynak dikişinin dışında keskiniçinde düzgün olmayan iki

paralel koyu çizgi

C. Birleşme Eksikliği Kaynak malzemesi ile anamalzeme arasındaki kaynakdikişi sırasında birleşmeeksikliğinden dolayı oluşan ikiboyutlu hata

Keskin kenarlı ince koyu çizgi

D. Kaynak Dikişi Kaynak dikiş kökünde birleşmeeksikliği veya kökün kaynak iletam doldurulamaması

Kaynak dikişinin orta koyusürekli veya kesikli çizgi

E. Çatlaklar Ea. Boyuna Çatlaklar Eb. Enine Çatlaklar

Metal içindeki kırıklardanoluşan kesikler

Düz ince koyu çizgi

F. Alt Oyuklar Kaynak dikişi boyunca,malzeme yüzünde oluşankanal

Kaynak dikişi boyunca geniş veyayılan koyu çizgi





C.4.2.7. Muayene Edilecek Kaynaklı Parçanın Arkasına Kurşun Plaka Yerleştirme veRadyasyona Karşı Tedbir Alma

Muayene edilecek kaynaklı parçaların ve filmin arka kısmına radyografik ışını bünyesinde yok etmesi

için belirli bir kalınlıkta kurşun levhalar yerleştirilir

Şekil 59: RT Çekim Odası





D.4. Isıl İşlem

TS EN 10132-1, TS 4819 standartlarına uygun olarak yapılır.

D.4.1. Numune Kabulü


D.4.2. Test İşeminin Yapılması

Parçalara punto cihazı ile teller kaynatılır ve ısıl işlem cihazına baglanır. Bu işlem ile parça sıcaklığısürekli olarak kontrol edilmektedir.

Şekil 60: Punto Cihazı

Parçalar rezistanslar ile sarılır. Rezistanslar ile sarım bittikten rezistansların üzeri ısı yalıtım malzemeleri ile kaplanır.

Şekil 61: Rezistans ve Yalıtım Malzemesi ile Sarılmış Malzeme





Isıl işlem cihazı ile aşağıdaki parametreler belirlendikten sonra işlem başlatılır. Başlangıç sıcaklığı Isınma Sıcaklığı (Kaçar derece ile artacağı belirtilir.) Bekleme Sıcaklığı Soğutma Sıcaklığı (Sıcaklığın kaçar derece ile düşeceği belirtilir.) İşlemin sonlandırılması.

D.4.3. Raporlama

Rapor örneğindeki kısımlar doldurulduktan sonra müşteriye gönderilir.





D. Mühendislik Hizmetleri

D.1. Kaynak Prosedür Şartnamesi (WPS)

Kaynak yapılırken uyulması gereken şartları ve bu şartların uygulanması halinde uygun bir kaynakyapılabileceğini belgeleyen şartnamedir. Ayrıca WPS standartların belirlediği aralıklara bağlıkalınarak kaynak yapılmasının uygun olduğunu göstermektedir. Kabul edilebilir kalitede bir kaynaküretmek için WPS ‘in belirttiği aralıklarda kaynaklı birleştirme prosedürü uygulanmalıdır. KaynakProsedürü şartnamesi (WPS) şunları içermelidir. Birleşme dizaynı, birleşme tipi ve ölçüleri, kaynakaltlık kullanımı, kaynak ağzı hazırlığı. Ana Metal, malzeme tipi ve grubu, kalınlık aralığı, çap aralığı. Kaynak prosesi, elektrik ark kaynağı, gazaltı kaynağı gibi. Kaynak metali, özellikleri, sınıfı, çapı,pozisyon, kaynak pozisyonu ve yönü. Ön ısıtma ve pasolar arası sıcaklık, minimum ön ısıtmasıcaklığı ve maksimum pasolararası sıcaklık. Gerilim giderme, sıcaklık ve zaman. Koruma gazı, gazkarışımı ve akış oranı. Elektriksel bilgiler, amper tipi ve polarizasyon, voltaj aralığı. Diğer kaynak hızı,kaynak metal geçişi, dalgalı veya çizgisel paso. WPS, ilgili standartların gerektirdiği şartlar ve

aralıklar çerçevesinde hazırlanmalıdır. WPS hazırlanmadan PQR, WPQ hazırlanamaz.

D.2. Kaynak Prosedürü Yeterlilik Kaydı (WPQR, PQR)

İlgili standarda uygun olarak hazırlanan test malzemesini ön WPS’te belirtilen kaynak parametreleriile kaynatılıp kaynağın tahribatsız ve tahribatlı testlerini yapıp testlerin hepsinin sonucunun olumluolması durumunda hazırlanan bir form olup, yapılan kaynağın istenilen özellikleri sağladığı anlamınagelmektedir. Kısaca kaynağın belirtilen parametrelerde yapılabildiğini belgeleyen form da denilebilir.Kaynak ön WPS’te belirtilen şartlar göz önüne alınarak tecrübeli bir kaynakçı tarafından yapılmalıdır. Onay kuruluşu kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı kaynak testine nezaret eder ve gerekliparametrelere kaynak esnasında uyulup uyulmadığını denetler. Kaynak işlemi öngörüldüğü şekildebitirildikten sonra kaynak görsel kontrole tabi tutulur, sonuç olumlu ise, diğer tahribatsız testlerin

yapılmasının önü açılmış olur. Tahribatsız test sonuçlarının olumlu olması halinde mekanik testlertamamlanarak sonuçlar olumlu ise PQR (WPQR) formu oluşturulur ve onaylanır. PQR (WPQR) formlarında malzeme bilgileri, kaynak parametreleri, kaynak öncesi ve sonrası yapılanişlemler ile kaynak ağzı hazırlıkları ilaveten yapılan tahribatsız ve mekanik testlerin bilgileri bulunur.Hazırlanan PQR (WPQR) standardın gösterdiği kapsam aralıklarındaki kaynakları yapmak içinhazırlanan WPS’lere temel teşkil eder.

D.3. Kaynakçı, Kaynak Operatörü, Sertifikalandırma (WPQ, WOPQ)

Kaynakçının veya kaynak operatörünün bir kaynağı yapabilme yeterliliğinin olup olmadığınıdenetleyen bir işlemdir. Kaynakçı veya kaynak operatörü adayı bağımsız, tarafsız bir kuruluşnezaretinde (WPS’deki gibi) kaynak parametrelerini kullanarak kaynağı yapar. Kaynak önceliklegörsel kontrolden geçirilir, sonuç olumluysa, tahribatsız test ve veya mekanik testler yaptırılır, onların

sonuçları da olumluysa kaynakçı veya kaynak operatörü sertifikası yayınlanır. Sertifika belirli süreiçindir. Kaynak personelinin bu süreler içinde kaynaklamayla ilgili bir sorun yaşamadığı denetlenir.Sertifikada kaynakçı veya kaynak operatörünün kimlik, fotoğraf, kaynaklanan malzeme, kaynakyöntemi, kaynak sarf malzeme, kaynak parametreleri, yapılan testlerin sonuçları ve uygun standardagöre onay aralığı bilgilerini içerir. Bir sertifika kaynakçının her malzemede, ebatlarda kaynak

İşyeri eğitim dosyası.pdf

Documents