İşyeri Hekimi

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği

• İşletmelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemeyi amaçlayan ilkeler ve uygulamalar bütünüdür.

• İSİG yaklaşımı, hem sağlığın korunması hem de iyileştirilmesi etkinliklerini içeren bir kapsamda ele alınmaktadır.

• İSİG; sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı ve çevrede;

• Çalışanların çalışma kapasitelerinin korunmasını• Hastalık ve kaza nedeniyle oluşabilecek erken

maluliyeti önlemeyi

İşyeri Hekimliği

• En az 50 çalışan… – 1930 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha

kanununun 180. maddesi– 506 sayılı SSK yasasının 114. maddesi

ve – İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nün

91. maddesi

İş Kanunu (4857) • MADDE 81 – İşverenler, devamlı olarak en az elli işçi

çalıştırdıkları işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, işyerindeki işçi sayısı, işyerinin niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre;a) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla, b) Bir veya birden fazla işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle,c) Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirmekle, yükümlüdürler.

• Yönetmelik 4 Temmuz 1980 …

– “yetkili bir makam tarafından verilmiş olan sertifika”

– işyeri hekimlerinin atanmasında tabip odalarını yetkili

• 12 Eylül 1980 tabip odaları kapatılıyor ve süreç kesintiye uğruyor...

– Türk Tabipleri Birliği  35. Büyük Kongresi, “yetkili makam tarafından verilen sertifika” eğitim programları başlatma ve sertifikalandırma işlevini üstlenmiştir.

– İlk kurs 1988 yılında İstanbul Tabip Odası

İşyeri Hekimlerinin Çalışma Şartları ile Görev ve Yetkileri

İşyeri Hekimi Kimdir?

• İşyerinde, çalışanların – işe bağlı sağlık sorunlarından

korunmaları, meslek hastalıklarının, kazaların, maluliyetlerin önlenmesi,

– çalışma koşullarının iyileştirilmesi, – çalışanların sağlığının ve sağlık

bilincinin geliştirilmesi amacıyla  tam bir mesleki bağımsızlık içinde bilgi ve becerilerini kullanması gereken hekimdir.

Kimler İşyeri Hekimi Olurdu ?

• Türk Tabipleri Birliği'nce düzenlenen " İşyeri Hekimliği Sertifika Programı"nı başarı ile tamamlamak,

• İş Güvenliği Müfettişliğinde en az üç yıl çalışmış Hekim İş Güvenliği Müfettişi niteliği taşımak

• Tabip Odalarının izni ve onayı ile yetkilendirilmek işyeri hekimi olarak çalışmalarının ön koşulu...

İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA

YÖNETMELİK

Resmi Gazete: 27.11.2010 - 27768

Tanımlar (Madde: 4)

ç) Eğitim kurumu: Eğitim kurumu: İşyeri hekimliği eğitimlerini vermek üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseseleri,

e) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi,

Tanımlar (Madde: 4)

f) Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İş

sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere,

gerekli donanım ve personele sahip olan ve

Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve

kuruluşları ile Türk Ticaret Kanunu

hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketlerce

kurulan ve işletilen müesseseleri,

İşyeri Hekimi

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek

üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hekim.

İşyeri hekimliği belgesi (Madde 14)

a) İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olan hekimlere,

b) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl teftiş yapmış olan hekim iş müfettişleri, iş sağlığı bilim uzmanı hekimler, iş sağlığı bilim doktoru ile Bakanlık ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl fiilen çalışmış hekimlerden Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olanlara,

İşyeri hekimliği belgesi (Madde 14)

c) İş ve meslek hastalıkları ya da işyeri hekimliği

yan dal uzmanları ile uzmanlık eğitimi süresince

iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili en az 150 saat

teorik ve uygulamalı eğitim alan halk sağlığı

uzmanlarına istekleri halinde,

İşyeri hekimlerinin eğitimleri (Madde 30)

(1)Bakanlıkça belirlenecek eğitim programları… teorik kısmı 180 saatten, uygulama kısmı 40 saatten ve toplamda 220 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. Uygulamalı eğitimler işyeri hekimi bulunan bir işyerinde yapılır.

(2) Beş yıllık aralıklarla eğitim kurumları tarafından düzenlenecek bilgi yenileme eğitimine katılmak zorundadırlar. Bu eğitimin süresi 30 saatten az olamaz.

İşyeri Hekiminin Statüsü

• Sözleşme

• Ücret karşılığında, (Ücretlerinin miktarı ve ödeme

biçimi sözleşmelerinde gösterilir.)

• İşyeri sağlık biriminde görev yapar

• Mesleksel statüsü olan "işçi"dir.

• Bir bakıma işveren adına belli hizmetler gördüğü için "işveren vekili" niteliği de taşımaktadır.

İşyeri Hekiminin Temel Görevleri

• İşe giriş sürecinde, iş-işçi uyumunun sağlanması,

• İşe bağlı sağlık tehlikeleri açısından duyarlı adayların belirlenmesi,

• İşe yeni başlayanların sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları açısından oryantasyonunun sağlanması,

• Aralıklı kontrol muayenelerinin yapılması,

• Sağlık ve güvenlik tehlikelerinin belirlenmesi ve sağlık risklerinin değerlendirilmesi amacıyla gözlem ve incelemeler yapılması,

• İşyeri ortamı ve zararlılarla ilgili ölçüm ve analizlerin planlanması ve sonuçların değerlendirilmesi, sürekli takibi,

İşyeri hekimlerinin görevleri (Madde 15)

a) Rehberlik ve danışmanlık;

b) Sağlık gözetimi;

c) Eğitim ve bilgilendirme;

ç) İlgili birimlerle işbirliği;

Rehberlik ve danışmanlık

1) Bulunması halinde Bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kuruluna katılarak çalışma ortamı gözetimi ve işçilerin sağlık gözetimi ile ilgili danışmanlık yapmak ve alınan kararların uygulanmasını izlemek,

2) Kantin, yemekhane, yatakhane, kreş ve emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletlerin bakımı ve temizliği konusunda gerekli kontrolleri yaparak tavsiyelerde bulunmak,

3) İş sağlığı, hijyen, toplu koruma yöntemleri ve kişisel koruyucu donanımlar konularında tavsiyede bulunmak,

4) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi amacıyla gerekli aktiviteler konusunda işverene tavsiyelerde bulunmak,

Rehberlik ve danışmanlık

5) İşyerinde periyodik incelemeler yapmak ve risk değerlendirme çalışmalarına katılmak,

6) Risklerin değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili mevzuata göre yapılması gereken koruyucu sağlık muayenelerini yapmak,

7) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek, gerektiğinde çalışma ortamı ile ilgili ölçümler yapılmasını sağlayarak, alınan sonuçların işçilerin sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmak,

8) İşin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile işçinin uyumunu sağlamak ve çalışma ortamındaki stres faktörlerinden korunmaları için araştırmalar yapmaktır.

Sağlık Gözetimi

1) İşçilerin sağlık gözetimini yapmak,

2) İşçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerini yapmak,

3) İşe dönüş muayenesi yapmak,

4) Hassas risk grupları, meslek hastalığı tanısı veya şüphesi olanlar,

kronik hastalığı olanlar, madde bağımlılığı olanlar, birden fazla iş

kazası geçirmiş olanlar gibi işçilerin, uygun işe yerleştirilmeleri için

gerekli koruyucu sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek,

5) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü, portör muayeneleri yapılmasını

sağlamak,

Sağlık Gözetimi

6) Çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin

yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek,

7) Sağlık gözetimi konusunda işçileri bilgilendirmek ve onların

rızasını almak, sağlık riskleri ve yapılan sağlık muayeneleri

konusunda işçileri yeterli ve uygun şekilde bilgilendirmek,

8) Yıllık çalışma planını hazırlamak, işyerindeki sağlık gözetimi ile

ilgili çalışmaları kaydetmek ve yıllık değerlendirme raporunu

hazırlayarak elektronik ortamda Bakanlığa göndermektir.

Eğitim ve bilgilendirme

1) İlkyardım ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve

personelin eğitiminin sağlanması,

2) İş sağlığı, hijyen ve ergonomi alanlarında bilgi ve eğitim

sağlanması için ilgili taraflarla işbirliği yapmak,

3) İşyeri yöneticilerine, iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine,

işçilere ve temsilcilerine genel sağlık konularında eğitim vermek

ve bu eğitimlerin sürekliliğini sağlamak,

4) Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının zararları konusunda

işyerinde eğitim vermek.

İlgili birimlerle işbirliği

1) İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak,

2) İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan işçilerin

rehabilitasyonu konusunda işyerindeki ilgili birimlerle, meslek

hastalığı tanısında yetkili hastaneler ile işbirliği içinde çalışmak,

3) İş kazaları ve meslek hastalıklarının analizi ile iş uygulamalarının

iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına

katılmak,

4) Yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından değerlendirilmesi ve

test edilmesi gibi mevcut uygulamaların iyileştirilmesine yönelik

programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak,

İlgili birimlerle işbirliği

5) Bulunması halinde iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde yıllık

çalışma planını ve yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak,

6) Yöneticilere, bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu

üyelerine ve işçilere genel sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, hijyen,

kişisel koruyucu donanımlar ve toplu korunma yöntemleri

konularında bilgi ve eğitim verilmesi için ilgili taraflarla işbirliği

yapmak.

Yetkileri (Madde 16)

a) Hayati tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene bildirmek, gerekli tedbirler işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu Bakanlığa rapor etmek,

b) İşyerinde belirlediği yakın ve hayati tehlike oluşturan hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işveren veya işveren vekilinin onayını almak kaydıyla işi geçici olarak durdurmak,

c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek,

ç) Görevinin gerektirdiği konularda işvereni bilgilendirerek ilgili kurum veya kuruluşlar ile iletişime geçmek ve işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmaktır.

Kime Bağlı Olarak Çalışır?

• İşverene • Fakat işyeri hekimi bilimsel, etik ve

mesleki açıdan özerk ve bağımsız davranmalıdır.

TTB

• Hekimlik hizmeti ücretleri TTB tarafından belirlenir.

• TTB uygun sözleşme şartlarının sağlanmasını güvence altına alır.

• Çalışanların sağlığı bir halk sağlığı sorunudur.

• Çalışan, aile, işletme, toplum…

• Ulusal ekonomi açısından işgücünün korunması ve iş gücü verimliliğinin artırılması, tedavi maliyetlerinin azaltılması son derece önemlidir.

• TTB mesleki hak ve çıkarları koruyarak mesleki uygulama standartları geliştirerek eğitim ve gözetim desteği sağlayarak esas olarak toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesine hizmet eder.

Dünya Tabipler Birliği: 663 sayılı KHK meslek örgütünün özerkliğine

saldırıdır.

• 2/11/2011 / 663: 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu 1. maddesinde geçen “tabipliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak” ibaresi, yürürlükten kaldırılmıştır.

İŞYERİ HEKİMİ BULUNDURMAK NE SAĞLAR, NE KAZANDIRIR?

• Yasal zorunluluk • Kaza ve sık görülen hastalıkları, iş gücü ve iş günü

kayıpları minimize edilmiş, tazminat, tedavi ve rehabilitasyon maliyetleri kontrol edilmiş olur.

• Ayaktan tedavi, koruyucu sağlık hizmetleri çalışanların motivasyonu ve iş memnuniyetleri artırır, aidiyet duyguları güçlendirilir. İş gücü verimliliği arttırılır.

• Toplumsal sorumluluk gereği yerine getirilirken şirket imajının güçlendirilmesi sağlanır.

• İşçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının geliştirilmesi  “Toplam Kalite” anlayışına uygun bir reorganizasyonun en önemli bileşeni olur.

Alpaslan Türkkanaturkkan@uludag.edu.tr

Dikkatiniz için teşekkürler…