j nurs sci - mahidol university€¦ · ระดับ 1)...

J Nurs Sci Vol.28 No.1 Jan - Mar 2010

Journal of Nursing Science 6�

ความสำคญของปญหา วชาชพพยาบาลเปนวชาชพหนงในวชาชพทางวทยาศาสตรสขภาพทตองเผชญกบความเครยดในการปฏบตงาน การศกษาของยง (Yang) และคณะ1 พบวาวชาชพพยาบาลมความเครยดในการทำงานสงกวาวชาชพอนอยางมนยสำคญ โดยเฉพาะในดาน การไมสามารถทำบทบาทตางๆ ไดเตมท (role insufficiency) ความคบของใจในบทบาท (role clash) และดานความรบผดชอบในหนาท (responsibility) คณะผวจยจากหลายประเทศ2 ไดรวมกนสำรวจพยาบาลจำนวน 43,329 รายจากโรงพยาบาลมากกวา 700 แหง ในประเทศแคนาดา องกฤษ สกอตแลนด และสหรฐอเมรกา พบวา มากกวารอยละ 30-40 มความเครยดในระดบสงจากการทำงาน พยาบาลตองเผชญกบความตองการของผปวยและญาตทหลากหลาย เชอกอโรคทอบตขนใหมและเชอดอยาทรนแรงขน ทำใหการทำงานมความเสยงเพมขน การอยเวรทำใหนอนไมเปนเวลาและเปนอปสรรคตอการใชชวตรวมกบบคคลในครอบครว การขาดแคลนพยาบาลทำใหพยาบาลตองทำงานหนกโดยเฉพาะการอยเวรบาย-ดกและวนหยดราชการ ดวยจำนวนวนตามเวรการทำงานทเพมขน ไมมเวลาพกผอน แมจะไดรบคาตอบแทนสงแตทกคนเหนอยลามาก รวมทงการมระบบการประกนคณภาพของโรงพยาบาล ทำใหมการตรวจสอบมาตรฐานของงานอยเสมอ มการประเมนผลงานเปนระยะๆ จงตองมงานทางดานเอกสารเพมขนอก จากภาระงานทมมากดงกลาวอาจกอใหเกด การทำงานทผดพลาด เสยงตอการถกฟองรอง สงผลตอการปรบเงนเดอนหรอถกใหออกได ทำใหบางรายยายงาน บางรายลาออกกอนเกษยณอายราชการ อตรากำลงจงไมเพยงพอแมจะมพยาบาลรนใหมมาทดแทนแลวกตาม แตกยงไมเพยงพอเนองจากพยาบาลรนใหมไมใชทนปฏบตงานตามขอผกพน3 สวนหนงลาออกไปอยภาคเอกชน เพราะมรายไดสงกวา พยาบาลทยงอยในระบบจงตองทำงานหนก4 จากประสบการณของผวจยซงเปนอาจารยสอนนกศกษาพยาบาลในหอผปวย โรงพยาบาลในระดบตตยภมทศกษา ไดสอบถามพยาบาลอาวโสและผบรหารระดบตนของหอผปวยพบวา ในปจจบนการเปนมหาวทยาลยในกำกบของรฐเปนปจจยสงเสรมทำใหมการลาออกเพมมากขน เนองจากพยาบาลจบใหมจะไดรบการบรรจเขาทำงานเปนพนกงานมหาวทยาลย ซงแมจะไดรบเงนเดอนมากกวาแตสวสดการตางๆ ทไดรบไมเทาเทยมกบขาราชการ จากการ

ลาออกของพยาบาลจำนวนมากดงกลาว ทำใหแตละหอ ผปวยตองรบพยาบาลจบใหมเขามาจำนวนมาก โดยในปแรกพยาบาลจบใหมตองไดรบการฝกงานในเวรเชาตดตอกน ใชเวลาประมาณ 3 เดอน (ปฏบตงานในเวลา 7.00-15.00 น.) เมอผานการประเมนผลจากหวหนาหอผปวยและพยาบาลประจำการจงสามารถขนปฏบตงานเวรบาย (ปฏบตงานในเวลา 15.00-23.00 น.) และดก (ปฏบตงานในเวลา 23.00-7.00 น.) โดยเปนผรวมปฏบตงานในทม กวาจะเปนหวหนาทมรบผดชอบผปวยตามลำพงไดอาจใชเวลามากกวา 1 ป จงเปนภาระหนกกบพยาบาลทอาวโสกวา ทปฏบตงานอยตองฝกทกษะใหกบพยาบาลจบใหมซงมจำนวนมากไป พรอมๆ กบการดแลผปวย เกดการลาออกหรอยายงานของพยาบาลทอาวโสตามมา จากการสำรวจพนกงานในองคกร โดย National Center for Health Statistics ในประเทศสหรฐอเมรกา5 จำนวน 40,000 ราย พบวามากกวาครงหนงของพนกงานมความเครยดจากการทำงานใน 2 สปดาหทผานมา อยในระดบปานกลาง ถงมาก พฤตกรรมและความรสกทเกดจากความเครยดในการทำงานทพบไดเสมอคอ การมองโลกในแงราย ไมพงพอใจในการทำงาน รสกวางานเปนภาระทหนก ไมมแรงจงใจในการทำงาน คบของใจ ขาดงานและทำงานไมมประสทธภาพ สาเหตสวนใหญเกดจาก ไมมอำนาจในงานททำ ไมไดรบการฝกฝนทด ไมวาจะทำดอยางไรกไมไดรบการชนชม มความขดแยงอยเสมอในการทำงานและ สงแวดลอมในการทำงานไมเหมาะสม เชน เสยงโทรศพททดงบอยๆ ทำใหรบกวนสมาธในการทำงาน อากาศทรอน อบ กลนทรบกวน ความเครยดทำใหเกดการเปลยนแปลงตอระบบประสาท ระบบตอมไรทอและระบบภมคมกน การมความเครยดตอเนองเปนเวลานานทำใหประสาทวากสถกกระตน รวมทงการทมกลโคคอรตคอยดหลงนานๆ มผลเพมการหลงกรดและ นำยอยในกระเพาะอาหาร ซงเปนสาเหตทำใหเกดการอกเสบของกระเพาะอาหาร หรอเกดแผลในกระเพาะอาหารได นอกจากนยงทำใหเกดอาการปวดหลง ปวดศรษะ การทำหนาทของระบบภมคมกนลดลง พบวามระดบ cortisol ในเลอดสงขน และพบวา Natural Killer Cell ถกทำลาย ซงมความสมพนธกบการเกดโรคตดเชอ และโรคมะเรง6 กรมสขภาพจต7 ไดแบงระดบความเครยดเปน 5 ระดบ 1) ความเครยดในระดบตำกวาปกตอยางมาก ทฤษฎถอวามความเปนไปได ในระดบเพยงเลกนอยเทานน

J Nurs Sci_Vol 28 No1.indd 69 4/3/10 12:29:07 AM


Journal of Nursing Science 70

2) ความเครยดในระดบปกต สามารถจดการกบความเครยดทเกดขนในชวตประจำวน เปนแรงจงใจทนำไปสความสำเรจในชวตได 3) ความเครยดในระดบสงกวาปกตเลกนอย พบไดในชวตประจำวน มการเปลยนแปลงของรางกาย อารมณ ความรสกและพฤตกรรมบางเลกนอย ไมเปนผลเสยหายตอการดำเนนชวต 4) ความเครยดในระดบสงกวาปกตปานกลาง ไดรบความเดอดรอนเปนอยางมากจากปญหาทางอารมณทเกดจากปญหาความขดแยงและวกฤตการในชวต มผลกระทบตอการทำงาน และ 5) ความเครยดอยในระดบสงกวาปกตมาก กำลงตกอยในภาวะตงเครยด ซงสงผลตอสขภาพภาพกายและจตอยางชดเจน ทำใหชวตไมมความสข ฟงซาน ตดสนใจผดพลาด ขาดความยบยงชงใจ อาจเกดอบตเหตไดงาย ความเครยดในระดบนถอวามความรนแรงอยางมาก อาจนำไปสการเจบปวยทางจตทรนแรง และสงผลเสยตอตนเองและบคคลใกลชดตอไปได การศกษาของไอเคน (Aiken) และคณะ8 ในพยาบาลระดบปฏบตการพบวา ภาระงานทมากทำให รอยละ 40 ของพยาบาล มปญหาทางอารมณ (emotional exhaustion) มากกวาบคลากรทางสขภาพอนๆ และมความไมพอใจในการทำงานสงกวาถง 4 เทา และยงพบวาสงผลเสยตอผปวย โดยทก 1 รายของผปวยทพยาบาล 1 คน ตองดแลเพมขนมผลทำใหอตราตายของผปวยใน 30 วนถดมา เพมขนถง รอยละ 7 นอกจากนความเครยดในระดบสงยงมผลตอพยาบาลในระยะยาว ดงทเฟสคานช (Feskanich) และคณะ9 ไดทำการ ศกษาตดตามไปขางหนา 14 ป ในพยาบาลจำนวน 94,110 ราย จาก 11 มลรฐของสหรฐอเมรกา พบวามการทำอตวนบาตกรรม 73 ราย โดยพยาบาลทมความเครยดในระดบสงทงทบานและททำงานมการทำ อตวนบาตกรรมสงเปน 5 เทา ในประเทศสหรฐอเมรกามการศกษาพบวารอยละ 60 – 90 ของผปวยทมาพบแพทยพบวาเปนโรคทมสาเหตเกดจากความเครยด การมความเครยดในระดบสงทำใหหลอดเลอดหดตวมากกวาปกต เยอบภายในหลอดเลอดถกทำลาย เมอความเครยดเกดซำๆ จะทำใหเกดโรคหวใจขาดเลอด และความดนโลหตสงขนได ในประเทศสหรฐอเมรกา มการกะประมาณกนวาความเครยดทเกดขนในททำงานทำใหงานเกดความเสยหาย ขาดงาน ผลผลตลดลงและเกดปญหาทางสขภาพ ซงทำใหเกดความสญเสยคดเปนมลคาประมาณ 150 ลานลานดอลลารในแตละป 6 ดงนนการดแลใหผทปฏบตงานมสขภาพกายและจตทด กจะเปนการลดความ

สญเสยทเกดขนอยางมหาศาลนนลงได ซงสอดคลองกบ จดมงหมายของภาวะสขภาพในป ค.ศ. 2010 ซงมงไปทการมสขภาพจตทด10 การวจยทผานมาสวนใหญเปนการวจยทศกษาถงความเครยดในการทำงานของพยาบาลในภาคเอกชน11 และในสวนของรฐบาลเปนการศกษาถงความเครยดของพยาบาลททำงานในชมชน12 ในหองผาตด13 โรงพยาบาลทวไป14 ไมครอบคลมบรบทของโรงพยาบาลตตยภมทสงกดมหาวทยาลยในกำกบของรฐบาลทศกษาซงมทงขาราชการ พนกงานมหาวทยาลยและพนกงานราชการปฏบตงาน รวมกน โรงพยาบาลแหงนรบผปวยทสงมาจากโรงพยาบาลตางๆ ทวประเทศ สวนใหญเปนผปวยหนกและผปวยทมความยงยากในการรกษา เตยงทรบผปวยไวรกษาจงเตมหรอเกอบเตมอยตลอดเวลา พยาบาลมอตราการลาออกสง โดยเฉพาะในหอผปวยอายรกรรม หอผปวยศลยกรรม และหอ ผปวยกมารเวชกรรม แมวาผบรหารจะไดมการปรบเปลยนอตราคาตอบแทนตางๆ ทนอกเหนอ จากเงนเดอนใหเพมขน แตอตราการลาออกของพยาบาลกยงคงสง4 คณะผวจยจงมความสนใจทจะศกษาระดบความเครยด ปจจยททำใหเกดความเครยดในการทำงานและกลวธทขาราชการ หรอ พนกงานของรฐในหนวยงานใชในการจดการกบความเครยด ซงจะทำใหไดขอมลพนฐานสำหรบผบรหารเพอนำไปพฒนาวธการในการลดความเครยดทเหมาะสมในสถานททำงาน ซงจะทำใหลดความสญเสยทเกดจากความเครยดในการทำงาน ลดการลาออกและไดผลงานตามมาตรฐานทตงไว ซงจะสงผลดตอประชาชนผใชบรการและประเทศชาตโดยรวม วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบความเครยดในพยาบาล 2. เพอศกษาปจจยททำใหเกดความเครยดและการจดการกบความเครยดของพยาบาล วธดำเนนการวจย การวจยคร งน ใชระเบยบวธวจยเชงบรรยาย (Descriptive research) ประชากรทใชในการศกษา เปนพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลย ในกำกบของรฐแหงหนง ทปฏบตงานในหอผปวยสามญอายรกรรม ศลยกรรมและกมารเวชกรรม จำนวน 510 คน กลมตวอยางเปนพยาบาลทยนดเขารวมการวจย ไมจำกด อาย เพศ ระดบการศกษา สถานะทางเศรษฐกจ คำนวณกลม




ตวอยางโดยวธการประมาณจากจำนวนประชากร โดยจำนวนประชากร 100-999 ใชขนาดตวอยางรอยละ 25 ของประชากร 15 ได 128 คน ผวจยเกบเพมเปน 150 คน แบงเปนหอผปวยละ 50 คน เนองจากประชากรในแตละหอผปวยมจำนวนใกลเคยงกน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1. แบบวดขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวยอาย เพศ สถานภาพสมรส ศาสนา วฒการศกษา อาชพ รายได จำนวนบตร การศกษาของบตร ทพกอาศย การใชสารเสพตด จำนวนบคคลทตองรบผดชอบเลยงด ความเครยดจากปญหาในครอบครวและจากการทำงาน การลาหยดงานและสาเหตทลาหยด ภาวะสขภาพกาย สขภาพจต โรคประจำตว กจกรรมยามวาง และการออกกำลงกาย 2. แบบวดความ เครยดดวยตนเอง พฒนาโดย กรมสขภาพจต7 กระทรวงสาธารณสข เปนแบบสอบถาม มาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ (0-3) มขอคำถามทงหมด 20 ขอ คะแนนเตมอยระหวาง 0-60 คะแนนระดบคะแนน 0-5 หมายถง มความเครยดอยในระดบตำกวาปกตอยางมาก ระดบคะแนน 6-17 มความเครยดอยในระดบปกต ระดบคะแนน 18–25 มความเครยดอยในระดบสงกวาปกตเลกนอย ระดบคะแนน 26–29 มความเครยดอยในระดบสงกวาปกตปานกลาง และระดบคะแนน 30-60 มความเครยดอยในระดบสงกวาปกตมาก หาคาความสอดคลองภายใน โดยใชสมประสทธอลฟาของครอนบาค ในกลมตวอยาง 30 รายได ไดคา .90 และกลมตวอยาง 150 ราย ไดคา .96 3. แบบสอบถามปจจยททำใหเกดความเครยดในสถานททำงาน ผวจยพฒนาจากการทบทวนวรรณกรรมและการสมภาษณขาราชการหรอพนกงานของรฐ เปนแบบสอบถามระดบความเครยดทเกดจากรายได การปฏบตงานในหนาท สงแวดลอมในการทำงาน ผบงคบบญชาและกฎระเบยบ มขอคำถามทงหมด 34 ขอ มาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ นำไปตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒ 3 ทาน และหาคาความสอดคลองภายใน โดยใชสมประสทธอลฟาของครอนบาค ในกลมตวอยาง 30 รายได ไดคา .92 และกลมตวอยาง 150 ราย ไดคา .94 การแปลผลคาเฉลย 3.68-5.00 หมายถง มความเครยดมาก คาเฉลย 2.34-3.67 หมายถง มความเครยดปานกลาง คาเฉลย 1.00-2.33 หมายถง มความเครยดนอย 4.แบบสอบถามวธการจดการกบความเครยด พฒนาโดยผวจย มทงหมด 30 ขอ เปนแบบใหเลอกตอบเกยวกบวธจดการความเครยดเมอเกดปญหา

กลมตวอยาง 1 คนตอบไดมากกวา 1 ขอ และคำถามปลายเปด 4 ขอ เกยวกบกจกรรมยามวาง และงานอดเรก การพทกษสทธกลมตวอยาง โครงการวจยและแบบสอบถามผานการอนมตใหดำเนนการจากประธานคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในคนคณะแพทยศาสตร ผวจยแจงวตถประสงคของการศกษาในแบบสอบถามโดย กลมตวอยางมสทธทจะปฏเสธและตอบรบทจะเขารวมโครงการวจยโดยไมตองชแจงเหตผล การปฏเสธไมมผลใดๆ ตอกลมตวอยาง ขอมลตางๆ ทไดรบจากกลมตวอยางจะเกบไวเปนความลบ จะใชเพอประโยชนในทางวชาการและนำเสนอผลทไดในภาพรวม วธการเกบรวบรวมขอมล ดำเนนการตามขนตอนสายการบงคบบญชาในการขออนมตเกบรวบรวมขอมล เมอไดรบอนมตใหดำเนนการเกบขอมลแลว ผวจยเขาพบหวหนางานทง 3 หนวยงาน เกบขอมลกบพยาบาลในหอ ผปวยสามญ โดยนำแบบสอบถามฝากไวกบหวหนาหอผปวยเพอใหประชาสมพนธใหกลมตวอยางตอบตามความสมครใจ และเกบกลบคนในเวลา 1 เดอน ไดรบแบบสอบถามกลบคน 150 ฉบบ การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลสวนบคคล ระดบความเครยด ปจจยททำใหเกดความเครยด โดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แจกแจงความถขอมลการจดการความเครยด ระดบความเครยดตามเกณฑทตงไว และคำนวณเปนคารอยละ ผลการวจย 1. ขอมลสวนบคคล พบวากลมตวอยางเปนเพศหญงรอยละ 98.00 สถานภาพสมรสโสดรอยละ 77.30 นบถอศาสนาพทธ รอยละ 99.30 ระดบการศกษาปรญญาตรรอยละ 93.30 มอายอยระหวาง 22-56 ป อายเฉลย 32.37±9.37 ป โดยพบชวงอาย 20-30 ป รอยละ 58.70 จำนวนปททำงานอยในชวง 1-10 ปรอยละ 62.70 รายไดตอเดอนอยระหวาง 6,498-35,000 บาท เฉลย 12,807.85±6193.36 โดยพบเงนเดอนอยในชวง 5,000-10,000 บาท รอยละ 38.70 รองลงมาอยในชวง 10,001-15,000 รอยละ 36.70 ระบรายไดทนอกเหนอจากเงนเดอน รอยละ 56.67 ซงเปนรายไดจาก คาเวร(การปฏบตงานในเวรบาย ดก นอกเวลาราชการ) คาลวงเวลา (ขนปฏบตงานนอกเหนอจากตารางเวรปกต) ดแลผปวยหนกทใชเครองชวยหายใจ เฝาไข การทำงานพเศษในโรงพยาบาลเอกชน และธรกจสวนตว




โดยมรายไดตอเดอนอยระหวาง 1,000-50,000 บาท เฉลย 4521.74±572.1 บาท ความเพยงพอของการใชจาย: ม เงนพอใช รอยละ 46.00 มหนสนเกดจากซอทอยอาศยรอยละ14.67 มหนสนทเกดจากการดำรงชวตประจำวน รอยละ 2.67 ตองรบผดชอบเลยงดผอน รอยละ 74.7 รบผดชอบเลยงดผอนเฉลย 1-2 คน เปนบดามารดา รอยละ 61.60 กลมตวอยางมทพกเปนของตนเองรอยละ 39.30 พกทพกททางโรงพยาบาลจดให รอยละ 30.7 ความเสยงตอสขภาพ: กลมตวอยาง ดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 1.30 และสบบหรและดมเครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจำ รอยละ 0.70 โดยสบในปรมาณ 5-10 มวนตอวน ดมเครองดมทมแอลกอฮอล 1 ขวด (ไมระบปรมาณซซ) มความเครยด

จากปญหาในครอบครวในระดบนอยรอยละ 44.70 ภาวะสขภาพกายแขงแรงด รอยละ 64.67 ภาวะสขภาพจตด รอยละ 64.00 ม โรคประจำตวสวนใหญเปนโรคภมแพ รอยละ 10 รองลงมาปวดศรษะและโรคกระเพาะอาหาร รอยละ 3.33 เทากน ลาหยดงานในรอบปทผาน รอยละ 28.00 เหตผลในการลาหยดมาจากปญหาสขภาพรอยละ 71.43 เบองานรอยละ 4.76 2. ระดบความเครยด ไมพบกลมตวอยางทม ความเครยดตำมาก สวนใหญมความเครยดอยในระดบปกต (รอยละ 63.33) กลมตวอยางมความเครยดสงกวาปกต รวมแลวมรอยละ 36.67 โดยรอยละ 6 มความเครยดสงกวาปกตมาก

ตารางท 1 จำนวนและรอยละของกลมตวอยางจำแนกตามระดบความเครยดในภาพรวม

คะแนนความเครยด 6-17

18-25 26-29 30-60 รวม

ระดบความเครยด ปกต สงกวาปกตเลกนอย สงกวาปกตปานกลาง สงกวาปกตมาก

จำนวน (คน) 95 39 7 9

150

รอยละ 63.33 26.00 4.67 6.00

100.00 ปจจยททำใหเกดความเครยดของกลมตวอยาง พบวา

ปรมาณงานมาก/คนทำงานนอย ทำใหกลมตวอยางมความเครยดอยในระดบมาก โดยจากคะแนนเตม 5 กลมตวอยางมคะแนนเฉลย 3.83 ± 0.92 และกลมตวอยางมความ

เครยดอยในระดบปานกลาง เชน ความรบเรงในการทำงาน ระยะเวลาในการทำงาน ความคาดหวงของผรบบรการ ระยะเวลาทอยรวมกบครอบครว เปนตน (รายละเอยดดงตาราง ท 2)

ตารางท 2 ลำดบของระดบความเครยด คะแนนเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานจำแนกตามปจจยททำใหเกดความเครยด ของกลมตวอยาง

ลำดบปจจยททำใหเกดความเครยด 1.ปรมาณงานมาก/คนทำงานนอย 2.ตองทำงานดวยความรบเรง 3. ตองรบเรงทำงานใหเสรจตามกำหนดเวลา 4.ตองทำงานเกนเวลา 5.ความคาดหวงของผรบบรการ 6.การอยเวรทำใหมเวลาอยกบครอบครวนอยลง 7.เงนเดอน/คาตอบแทนนอย 8.หนาทการงานทำใหตองตดสนใจเฉพาะหนาบอยๆ 9.สงแวดลอมในการทำงานไมเหมาะสม 10.รายไดไมเพยงพอกบรายจาย 11.สงแวดลอมในการทำงานไมปลอดภย 12.การอยเวรทำใหนอนไมเปนเวลา

ระดบความเครยด มาก

ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง

Mean 3.83 3.61 3.59 3.46 3.34 3.31 3.28 3.25 3.24 3.17 3.15 3.09

SD 0.92 0.91 1.01 1.10 1.01 1.24 0.91 0.82 1.09 1.11 0.92 1.22




ลำดบปจจยททำใหเกดความเครยด 13.ระเบยบขอบงคบมมากและไมยดหยน 14.การเตรยมตวเพอรบการประเมนตามระบบประเมนผลงาน 15.การขาดแคลนงบประมาณ และอปกรณในการทำงาน 16.การใหบรการกบผรบบรการทหลากหลาย 17.กฎระเบยบในททำงานทเครงครด 18.ขาดทกษะในงานททำ 19.การปรบปรงในองคกรทำใหตองเปลยนแปลงหนาทการงาน/สายงาน/ระบบงาน 20.การประสานงานกบหนวยงานอนๆ ทงในและนอกสถานท 21.ผรวมงานทำใหรสกเครยด 22.ผบงคบบญชาขาดความยดหยนในการทำงาน 23. นโยบาย และกฎระเบยบเปลยนแปลงตองปรบตว 24. ผบงคบบญชาไมมความยตธรรมในการมอบหมายงาน 25.บรรยากาศในการทำงานโดยรวมทำใหเกดความเครยด 26.การนเทศงานของผบงคบบญชากอใหเกดความเครยด 27.ผรวมงานไมใหความรวมมอในการทำงาน 28.ไมไดรบการสนบสนนใหไดรบความกาวหนา 29.ผบงคบบญชาคอยจบผด 30.ตองทำงานในขณะทมปญหาทางสขภาพ 31.ตองเรยนรในการทำงานกบอปกรณททนสมย 32.ถกสบเปลยนหนาท/ทำงานแทน / ขนเวรแทนกะทนหนบอยๆ 33.มความขดแยงในแนวทางการปฏบตงานระหวางผรวมงาน

ระดบความเครยด ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง

Mean 3.07 3.05 3.03 3.02 2.92 2.86 2.84 2.83 2.82 2.81 2.81 2.79 2.78 2.68 2.63 2.63 2.60 2.48 2.47 2.47 2.44

SD 1.09 1.11 0.99 0.95 1.12 1.09 1.01 0.89 0.97 1.18 1.16 1.07 1.05 1.13 0.98 1.23 1.30 1.22 0.92 0.98 1.02

3. การจดการกบความเครยด พยาบาลกลมตวอยางแตละคน มวธจดการกบความเครยดหลายวธ วธทใชมากกวาวธอนคอ ระบายความเครยดใหผอนฟง (รอยละ 29.33) นอนและฟงเพลง/รองเพลง/ดคอนเสรต (รอยละ 16.00 เทากน) กจกรรมยามวางทกลมพยาบาลสวนใหญชอบทำมากทสด เชน ดภาพยนตร/โทรทศน (รอยละ 40.00) อานหนงสอ (รอยละ 39.33) ฟงเพลง (รอยละ 33.33) และหาขอมลทางอนเตอรเนต (รอยละ 20.00) กลมตวอยางมการออกกำลงกายรอยละ 60 โดยกลมทไมออกกำลงกายเลย รอยละ 40 ใหเหตผล คอ ไมมเวลา และเหนอยจากการทำงาน กลมตวอยางทมความเครยดแตกตางกนมการออกกำลงกายไมแตกตางกน กลมตวอยางทมความเครยดในระดบปกตออกกำลงกายรอยละ 52.63 ในขณะทกลมตวอยางทมความเครยดในระดบสงกวาปกตทงหมด ออกกำลงกายรอยละ 54.55 โดยกลมตวอยางทมความเครยดสงกวาปกตมากมการออกกำลงกายรอยละ 55.56

อภปรายผล ขอมลสวนบคคล กลมตวอยางมอายเฉลยนอยและโสด ทงนอาจเปนเพราะอตราการลาออกทสง ในกลมพยาบาลทมอายมากขน สถานภาพสมรสค มครอบครวทตองดแล หรองานหนก หมดภาระการใชทนตามขอกำหนด จงลาออกไปปฏบตงานแหงอน หรอดวยเหตผลประการอน ดงเชน ศากณ แสวงพานช16

ศกษาปรากฏการณการลาออกของพยาบาลโรงพยาบาลศรราช โดยศกษาในกลมพยาบาลทลาออกจำนวน 36 คน พบวาสาเหตททำใหลาออกในเรองทเกยวของกบการทำงาน ไดแก งานหนก การอยเวรทำใหนอนไมเปนเวลา ความกาวหนานอย มความขดแยงในบทบาท ไมพอใจผรวมงาน รบผดชอบงานมากเกนไปและเรวเกนไป เสยงตอการตดโรค รบผดชอบสงการโดยไมมอำนาจ ไมชอบงานพยาบาลตงแตแรก ปญหาสขภาพ เบองาน คนมองไมเหนคณคา โดยในป พ.ศ. 2540 – 25444 มจำนวนผลาออกโอนยายประมาณ 230 คน ตอป ทงพยาบาลอาวโส ซงลาออกเพอพกผอน




และพยาบาลจบใหมซงมกจะลาออกเมอทำงานไดประมาณ 2 ป เมอเรมทำงานไดคลอง เพอทำงานในโรงพยาบาลเอกชน ซงมรายไดสงกวาและมคาตอบแทนในการทำงานลวงเวลาในอตราทสงกวา หรอทำงานในหนวยงานอนๆ เชน บรษทประกนชวต บรษทยา เนองจากงานหนกนอยกวา คาตอบแทนดกวา กลมตวอยางสวนใหญไมคอยมปญหาทางการเงน แมวาจะมเงนเดอนประจำไมมาก ทงนอาจเปนเพราะสวนใหญเปนโสดและรอยละ 25.3 ไมตองรบผดชอบเลยงดผอน และมรายไดพเศษ กลมตวอยางดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 1.3 และรอยละ 0.7 ซงเปนเพศหญง ทงดมเครองดมทมแอลกอฮอล และสบบหร โดยระบเหตผลวาเครยด ระดบความเครยด กลมตวอยางมความเครยดสงกวาปกตรอยละ 36.67 โดยมความเครยดสงกวาปกตเลกนอย รอยละ 26 พบไดในการดำเนนชวตประจำวน ไมเปนผลเสยหายตอการดำเนนชวต มความเครยดสงกวาปกตปานกลาง รอยละ 4.67 ความเครยดในระดบนมผลกระทบตอการทำงานและมความเครยดสงกวาปกตมาก รอยละ 6 มผลเสยตอสขภาพกายและจตอยางชดเจน ถอวามความรนแรงอยางมาก อาจนำไปสการเจบปวยทางจตทรนแรง และสงผลเสยตอตนเองและบคคลใกลชดตอไปได7 การศกษาครงนพบวา กลมตวอยางมอาการปวดศรษะเปนประจำและมโรคกระเพาะอาหาร รอยละ 3.33 เทากน ซงเปนอาการทางกายทแสดงถงภาวะเครยดและเปนสาเหตทำใหลาหยดงาน โดยกลมตวอยางรอยละ 4.76 ลาหยดงานเนองจากเบองาน ภาวะเครยดทำใหกลมตวอยาง ดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 1.30 และสบบหรและดมเครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจำ รอยละ 0.70 ปจจยททำใหเกดความเครยด ปจจยททำใหเกดความเครยดในระดบมากของกลมตวอยางในการศกษาครงนคอ ปรมาณงานมากคนทำงานนอย สอดคลองกบการศกษาของ Callaghan, Tak-Ying & Wyatt17 ทำการศกษาในพยาบาลจน ในเขตปกครองพเศษฮองกง 168 คน พบวา ปจจยททำใหเกดความเครยดในพยาบาลมากทสดคอ ภาระงานมาก นอกจากงานทปฏบตกบผปวยโดยตรงแลวยงมงานดานเอกสารซง มารษา สมบตบรณ และคณะ4 พบวางานเกบขอมลสถตตางๆ มมากถง 40 กวาชนด ในขณะทงานดแลผปวยมไดลดลง ผปฏบตงานจงตองใชเวลาสวนตวหรอวนหยดในการทำงานดานประกน

คณภาพ กอใหเกดผลกระทบตอชวตสวนตวและครอบครว อตราการลาออกทสงในพยาบาลระดบปฏบตการททำงานโดยตรงกบผปวย ทงพยาบาลอาวโส ซงลาออกเพอพกผอนและพยาบาลจบใหมซงมกจะลาออกเมอปฏบตงานครบ 2 ป ตามขอผกพน3 ทำใหแตละหอผปวยมอตรากำลงไมพอเพยงกบการปฏบตงานในขณะทมปรมาณงานมาก4 การศกษาของ ศากณ แสวงพานช16 พบวาพยาบาลในหอ ผปวยอายรศาสตรมอตราลาออกสงสดทงนอาจเปนเพราะ มผปวยอาการหนกไมสามารถชวยเหลอตนเองได เชน ใสเครองชวยหายใจ ไมรสกตว เปนจำนวนมาก โดยหนวยงานขาดเครองมอหรออปกรณชวยตดตามและเฝาระวงอาการ การบนทกอาการเปลยน แปลงของผปวยโดยไมมอปกรณททนสมยชวย ทำใหใชเวลามากในการดแลและประเมนผปวย โดยเฉพาะในเวรบาย ดก ทมพยาบาลจำนวนนอย บางหอผปวยทขาดแคลนอตรากำลงจำเปนตองใหพยาบาลจบใหมหรอมอายงานนอยรบผดชอบเปนหวหนาเวรโดยผานประสบการณทำงานในระยะเวลาอนสน การศกษาของมารษา สมบตบรณ และคณะ4 พบวาพยาบาลทจบใหมหรอมอายงานนอยรสกรบผดชอบงานหนกเกนหนาททควรจะเปนและเมอเกดปญหาในการปฏบตงานเนองจากขาดประสบการณมกไดรบการตำหน ซงกลมตวอยางบางรายกลาววา ในสถานการณทมภาระงานหนก ยง หากงานไมเรยบรอยกจะถกหวหนาหอผปวยตำหน เมอชแจงเหตผลกจะถกหาวาเถยง ตองเงยบเฉยปลอยใหหวหนาตำหน มฉะนนจะลงเวรลาชา Billeter-Koponen & Freden18 ไดทำการศกษาเชงคณภาพในพยาบาลจำนวน 10 คน จากททำงานตางๆ กน ทตองหยดงานเพราะมความเครยดเปนระยะเวลานาน พบวาสาเหตหลกเกดจากรสกไรพลงในการทำงาน การจดการกบความเครยด กจกรรมยามวางทกลมตวอยางสวนใหญชอบทำเพอคลายเครยดมากทสด คอดภาพยนตร ดทว รอยละ 40 โดยกจกรรมคลายเครยดท ไดผลดทสด คอการระบายความ เครยดใหผอนฟง สอดคลองกบการศกษาของ Callaghan, Tak-Ying & Wyatt.17 ทพบวาวธทใชเผชญความเครยดของพยาบาลไดดทสดคอ การพดคยและไดรบการสนบสนนทางดานจตใจจากเพอนและเพอนรวมงาน และทำงานอดเรก ทชอบ Piko19 ทำการศกษาในพยาบาลจำนวน 218 คน ในโรงพยาบาลรฐบาล เมอง Csongrad ประเทศฮงการ พบวา




พยาบาลอายระหวาง 51-60 ป ทตองอยเวรในเวลากลางคน มความเครยดสงสด และการสนบสนนทางดานจตใจจากเพอนรวมงานเปนการลดความเครยดในระดบสงไดดทสด แมจะเปนททราบกนดวาการออกกำลงกายเปนวธคลายเครยดทมประสทธภาพ4 แตเปนทนาสงเกตวากลมตวอยางออกกำลงกายนอย โดยมผ ไมออกกำลงกายเลยมากกวา 1 ใน 3 (รอยละ 40) เหตผลของการไมออกกำลงกาย คอ ไมมเวลาและเหนอยจากการทำงาน ขอเสนอแนะ 1. ควรศกษาผลกระทบทเกดจากการมความเครยดในระดบสงตอตนเอง ผปวย บคคลรอบขางและองคกร ทงในระยะสนและระยะยาว เพอเปนขอมลพนฐานในการจดการกบความเครยด 2. ควรศกษาในเชงหาความสมพนธ และอำนาจในการทำนายระหวางปจจยททำใหเกดความเครยด และระดบความเครยดเพอประโยชนในการจดการกบความเครยด ตอไป เอกสารอางอง 1. Yang XW, Wang ZM, Wang MZ, Lan YJ. Appraisal of occupational stress and its influential factors in nurses. Zhonghua LAO Dong Wai Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi 2004; 22(2): 119-21. 2. Aiken LH, Clarke SP, Sochalski JA. An international perspective on hospital nurses’ work environments: The case for reform. Policy, Politics & Nursing Practice 2001; 2: 255-63. 3. คมอการศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล 2546: 134-41. 4. มารษา สมบตบรณ, ศากณ แสวงพานช, ชรสนกล ยมบญณะ, ธชพร เทศะศลป. การศกษาอบต การณการลาออกของพยาบาลและผชวยพยาบาล. กรงเทพมหานคร: ฝายการพยาบาล โรงพยาบาล ศรราช; 2546. 5. Davis M, Eshelman ER, McKay M. The

relaxation & stress reduction work book. 4th ed. Oakland: New Harbinger Publication: 1995. 6. Pender NJ, Merdaugh CL, Parson MA. Health Promotion in Nursing Practice. 5th ed. New Jersey: Prentice Hall: 2002. 7. กรมสขภาพจต. แบบวดความเครยดดวยตนเอง. ในสชรา ภทรายตวรรตน. คมอการวดทาง จตวทยา. กรงเทพฯ: เมดคลมเดย; 2545. 8. Aiken LH, Clarke SP, Sloan DM, Sochalski JA, Siber J. Hospital nurse staffing and patient mortality, nurse burnout, and job dissatisfaction. Journal of the American Medical Association 2002; 288(16): 1987-93. 9. Feskanich D, Hastrup JL, Marshall JR., Colditz GA, Stampfer MJ, Willett WC. Stress and suicide in the Nurses’ Health Study. Journal of Epidemiology Community Health 2002; 56(2): 95-98. 10. Ghosh C. Healthy people 2010 and Asian Americans/ Pacific Islanders: Defining a baseline of information. Am J Public Health 2003; 93(12): 2093-98. 11. ศรรตน อจนามนสสร. ตวแปรทเกยวของกบ ความเครยดของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาล บำรงราษฎร เขตวฒนา กรงเทพมหานคร. ศนยเครอขายองคความรสาธารณะดานการจดการ ทนมนษย สำนกงาน ก.พ.ตลาคม 2545. Available form: URL: www.thaihrhub.com วนทสบคน 14 พฤษภาคม 2551. 12. สมสวน พงศเจรญ. ความสมพนธระหวางอตมโน ทศน ประสบการณการทำงานและบรรยากาศ องคการกบความเครยดของพยาบาลวชาชพใน โรงพยาบาลชมชน. (วทยานพนธ) ชลบร: มหาวทยาลยบรพา; 2544. 143 หนา. 13. ดาเรยน สงเมฆ, นยนา พพฒนวณชชา. ความ สมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยดาน การทำงานกบความเครยดของพยาบาลหองผาตด ในโรงพยาบาลศนยภาคตะวนออก. วารสาร สาธารณสขมลฐานภาคกลาง 2538 ตลาคม –




Journal of Nursing Science is a peer-reviewed journal published 4 issues per

annum. In the year 2010, the Journal of Nursing Science Committee purposes a

special edition in volume 28, number 3, June-August, in theme of Health Promotion.

This announcing invites you to participate in the journal by submitting articles or

research reports to our journal. The Health Promotion edition welcomes for all

professional nurses, nurse practitioners, advanced practice nurses, policy makers,

researchers, executives and managers, and health profession from around the world

to contribute all aspects of health promotion and also all population across lifespan.

Submitted articles or research papers should not be longer than 15 pages

including figures and tables. Guidelines for authors is available on the website of the

Faculty of Nursing, Mahidol University at http://www.ns.mahidol.ac.th/English/

journal_NS/author.html. Manuscripts should be submitted online no later than July

15, 2010 to the editor by e-mail at [email protected], for inquiries about submitting

manuscripts, please contact the editor through the E-mail.

ธนวาคม; 11(1): 7-15. 14. ลดดา แซเลยว. ความเครยดของพยาบาล โรงพยาบาลพะเยา. (วทยานพนธ) เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม; 2547. 73 หนา. 15. เรณา พงษเรองพนธ, ประสทธ พงษเรองพนธ. การวจยทางการพยาบาล พมพครงท 3 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา 2549: 90. 16. ศากณ แสวงพานช. ปรากฏการณการลาออกของ พยาบาลโรงพยาบาลศรราช. กรงเทพมหานคร: ฝายการพยาบาลโรงพยาบาลศรราช; 2536. 17. Callaghan P, Tak-Ying SA, Wyatt PA.

Factors related to stress and coping among Chinese nurses in Hong Kong. Journal of Advanced Nursing 2000; 31(6): 1518-27. 18. Billeter-Koponen S. Freden N. Long-term stress, burnout and patient-nurse relations: Qualitative interview study about nurses’ experiences. Scand Journal Caring Sci.: 2005; 19(1): 20-27. 19. Piko B. Work-related stress among nurses: A challenge for health care institutions. Journal of R Soc Health 1999; 119(3): 156-62.


j nurs sci - mahidol university€¦ · ระดับ 1)...

Documents