/now youmay dance/

Jaarverslag/ De Nederlandse Dansdagen 2015

2 3

Introductie//De Nederlandse Dansdagen (NDD) draagt alles in zich wat een festival anno nu moet zijn. Het toont de huidige actualiteit van de dans, en ontsluit deze voor een divers publiek, maar blikt ook in de toekomst en initieert projecten om die toekomst vorm te geven. In 2015 was NDD mede–initiator van het manifest Leve de Festivals! waarin een grote groep culturele festivals opriepen tot het erkennen, benoemen én honoreren van de diversiteit, de innovatieve kracht en de kwaliteit van festivals. Festivals bundelen artistieke en maatschappelijke functies, presenteren, initiëren en (co)produceren en verhouden zich net zo makkelijk tot de lokale omgeving als tot de landelijke en internationale context. Ze ondersteunen talent en bieden kunstenaars en artiesten een breed en avontuurlijk publiek. In al haar activiteiten combi-neert NDD die verschillende aspecten.

Het Festival de Nederlandse Dansdagen is het kloppende hart van de organi-satie, en een jaarlijks hoogtepunt voor dansliefhebbers, choreografen, dan-sers en gezelschappen. Op 2, 3 en 4 oktober 2015 bracht het festival in een gecomprimeerd programma een actuele stand van zaken van de Nederlandse dans. Tijdens het festival bestaat één keer per jaar alles naast elkaar, van avant–garde tot moderne dans, klassiek ballet en urban dance, van topgezel-schappen als Het Nationale Ballet en Nederlands Dans Theater tot onafhan-kelijke choreografen als Alida Dors en Jan Martens. Juist in die breedte en in het contrast in de programmering schuilt de kracht van het festival. NDD verzamelt en selecteert, legt verbindingen en presenteert. In gevestigde theaters, maar ook op spannende nieuwe locaties. Het festival brengt bijeen en ontsluit, in een doorgaande uitnodiging om mee te doen. Die beweging van samenbrengen en erkennen geeft zuurstof aan weer nieuwe ontwikkelin-gen. En daarmee toont NDD niet alleen wat er nu is, maar is het festival ook mede–vormgever van de toekomst.

NDD is initiatiefnemer van en belangrijke partner in producties, projecten, voorstellingen en samenwerkingsverbanden. Voorbeelden hiervan zijn de Eu-ropese projecten Performing Gender, Act Your Age en Pivot Dance, maar ook het project Distinguished Dreams, waarin kunstenaars van verschillende disciplines samenwerken aan een nieuw werk. De Nederlandse Dansdagen toonde zich ook in 2015 nadrukkelijk als een levendige organisatie met een belangrijke samenbindende rol binnen het Nederlandse danslandschap. De consequente inzet op kwaliteit, verbinding en uitnodiging wierp z’n vruchten af. Festival de Nederlandse Dansdagen mocht in 2015 een recordaantal van 11.295 bezoekers welkom heten – ter vergelijk, in 2009 waren dat er nog 5.100. De Nederlandse Dansdagen is voelbaar én zichtbaar veel meer dan een festival dat de Nederlandse danskunst viert. NDD is een begrip, een ijkpunt maar vooral een warm pleitbezorger van een open en levendige danssector. NDD nodigt iedereen uit dans te beleven, als toeschouwer van voorstellingen maar ook door zelf te dansen. En juist in die uitnodiging schuilt de kans tot ont-moeten, tot ervaren en verbinden. Tot reflecteren, nadenken, tot bewegen.

4 5

Programmeren & agenderen//In het programmeren en het initiëren van projecten maakt NDD ontwik-kelingen expliciet zichtbaar en zet ze onderwerpen op de kaart. Het brede overzicht en de manier waarop voorstellingen naast elkaar en na elkaar worden geprogrammeerd verraadt een onorthodoxe visie op de dans. ‘De Nederlandse Dansdagen is al heel lang een sterk platform voor de Neder-landse dans, en geeft jaarlijks een helder, geldig overzicht’, stelt directeur Peggy Olislaegers. Die breedheid is onderdeel van de kracht van het festival, vindt Olislaegers. ‘Het is interessant om op zoek te gaan naar de verban-den in het palet van de dans. Er bestaat niet zoiets als één waarheid, of één esthetiek of soort ervaring. Juist in het zorgvuldig naast elkaar positioneren van heel verschillende stukken, ontstaat ruimte voor iets nieuws. Wij laten de kracht en potentie van de Nederlandse dans zien en zorgen voor een uniek moment waarop werelden elkaar ontmoeten. Zo kunnen ontwikkelingen in een versnelling raken.’

Nergens anders kun je binnen één festival van zoveel verschillende dans-soorten proeven, en dans in al zijn breedte ervaren: of dat nu een provocatie wil zijn, de bewegingsdrift viert, verstilling laat zien, esthetiek koestert of emoties ontlokt. Olislaegers: ‘De mogelijkheid om zo snel van perspectief te kunnen wisselen, zorgt voor een uniek concept, waarin zowel professionals als liefhebbers hun smaak, voorkeur en ervaring kunnen onderzoeken.’ Zo programmeerde NDD in 2015 een verrassend openingsprogramma in The-ater aan het Vrijthof met twee verkorte versies van ijzersterke producties van vrouwelijke makers. Het waren bovendien twee stukken die niet snel in een andere setting live na elkaar te zien zouden zijn. Ann Van den Broek zette in haar voorstelling The Black Piece de zintuigen van de toeschouwers op scherp en nam hen mee in een diepe, indrukwekkende duisternis. Van die ervaring, vol spanning en zwarte kanten, schakelde het publiek over naar het hartver-warmende, visuele spektakel INSIDE OUT van Conny Janssen waarin zij de kwetsbare binnenkant van mensen koestert en viert. Juist door twee voorstel-lingen die normaal hun eigen publiek hebben na elkaar te programmeren, ontstaat iets nieuws. De combinatie van de twee werelden brengt nieuwe betekenis. En daarmee is de keuze voor breed programmeren een statement op zich.

NDD loopt voorop in het integreren van belangrijke maatschappelijke ont-wikkelingen in de dans. Zo staat samenwerking en co–creatie vanaf het begin centraal in Pivot Dance (2015–2018), een Europees samenwerkingsproject waarin NDD optrekt met collega’s The Place (Londen, Verenigd Koninkrijk) en Comune di Bassano del Grappa (Bassano del Grappa, Italië). In dit project zien choreografen en producenten elkaar niet pas aan het einde van het creatieproces, maar al vanaf de start. De bundeling van processen, visies en krachten kunnen hierdoor tot nieuwe inzichten leiden in het artistieke werk. Binnen dit project zet elke partner een Audience Club op, waarvan de

Mutual Comfort/ Nederlands Danstheater 2/Feest van de Nederlandse Dans/ zaterdag 3 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘De Nederlandse dans kent veel verschillende gezichten en kleu-ren, die jaarlijks bijeenkomen tijdens de Nederlandse Dansdagen. Samen laten zij prachtig zien hoe hoog het niveau is van de dans die op Nederlandse bodem wordt geproduceerd. NDT geldt als een uitermate internationaal gezelschap, met dansers van 29 nati-onaliteiten en tours over de hele wereld, maar haar artistieke hart ligt diepgeworteld in Nederland, in het centrum van Den Haag. Dat dragen we graag uit op NDD, het feest van de Nederlandse dans.’/Janine Dijkmeijer, Algemeen Directeur Nederlands Dans Theater

6 7

Nederlandse versie tijdens het festival in 2015 van start ging. De Audience Club is een groep van diverse toeschouwers uit alle lagen van de bevolking, vaak ongeoefende kijkers, die meekijken en meedenken in het creatieve proces. Ze eten samen, bespreken voorstellingen én delen hun kijkervaringen met de dansmakers. Zo spelen ze twee jaar lang als publieksadviseurs een sleutel-positie in het maakproces van de voorstellingen van Pivot Dance en wordt er een nieuwe vorm van samenwerking gecreëerd.

Ook het ouder wordende lichaam is al jaren een belangrijk onderwerp voor NDD. Dankzij het Europese project Act Your Age is het ouder wordende lichaam duurzaam binnen de dans op de kaart gezet, en in 2015 nam NDD dan ook het initiatief tot een Europese aanvraag voor Act Your Age II, dat met 8 partners wordt vormgegeven. Het project Performing Gender – waarin NDD samen met Gender Bender Festival (Bologna, Italië), Paso a 2 (Madrid, Spanje) en Domino/ Queer Zagreb (Kroatië) en verschillende prominente musea – kwesties rond gender en seksualiteit onderzocht, sloot in maart 2015 af met het Performing Gender Symposium in museum MAMbo in Bologna.

INSIDE OUT/Conny Janssen Danst/vrijdag 2 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘Deelnemen aan de Audience Club verruimt mijn blik. Zo bezoek ik voorstellingen die ik anders nooit had gezien. Het erover pra-ten in de Audience Club zorgt voor een extra dimensie. Blijkbaar zien we hetzelfde, maar geven we er onze eigen betekenis aan. De voorstelling INSIDE OUT die we tijdens het festival zagen vond ik prachtig. De structuur van de touwen, het ruisen van de kostuums, de muziek, het dansen; alles leek te kloppen. Mooi hoe de dansers eerst in die structuur dansen, er bijna gevangen in leken te zitten, en zich daarna veel vrijer konden bewegen. Het had iets magisch.’/Ingrid Nouwens, lid van de Audience Club

8 9

Grenzen slechten//De Nederlandse Dansdagen staat voor nieuwe verbanden, voor het doorbre-ken en opzoeken van grenzen. Ook binnen het festival. Een goed voorbeeld daarvan is Free Spirit – een experimental battle, een initiatief van NDD, de NTR en Open Your Mind, het battle platform van André Grekhov en Andrei Laza-rev, pioniers in de experimentele hiphop. Urban dansers battleden in 2015 voor het eerst met dansers van Scapino Ballet Rotterdam en Introdans. Een ontmoeting tussen twee werelden, waarbij beide groepen dansers elkaar vol nieuwsgierigheid en bravoure tegemoet traden en het plezier van het poppo-dium in de Muziekgieterij afspatte. De NTR maakte een documentaire over dit unieke initiatief. Urban dansers weten daarin heel goed te verwoorden wanneer een danser overtuigt, en de gezelschapsdansers reflecteren op het element ‘competitie’. Meer zien over The Battle? De uitzending is op www.npo.nl te vinden.

Ook de werelden van het publiek en van de professionals, van voor en achter de schermen, worden in Maastricht met elkaar verbonden. Bezoekers krijgen een kijkje achter de schermen, worden uitgenodigd voor masterclasses, gaan met professionals aan tafel tijdens het Artiestenbuffet en staan samen met dansers en choreografen op de dansvloer tijdens de Feel Like Dancing Party. De dansliefhebber kan tijdens de Nederlandse Dansdagen zijn favoriete cho-reograaf letterlijk tegen het lijf lopen. De intimiteit van de stad Maastricht draagt ook nog eens bij aan dit gevoel van samenzijn en het beleven van een bijzonder weekend.

Niet alleen grenzen tussen disciplines en culturen, maar ook die tussen de nationale en de internationale danswereld hebben de aandacht. NDD wil de Nederlandse dans promoten in het buitenland en de nieuwe generatie dansmakers een springplank naar het buitenland bieden. Werken gemaakt in het kader van Act Your Age en Performing Gender vinden hun weg naar festivals en podia in heel Europa. De Nederlandse Dansdagen staat internationaal op de kaart en dat trekt jaarlijks een groeiend aantal internationale bezoekers. Om het jaar, en dat was ook het geval in 2015, organiseert NDD samen met Julidans en Dutch Performing Arts het programma Moving Meetings Dance, een belangrijk showcase, waarbij internationale programmeurs, aanvullend op het festival, werk zagen van Nederlandse, up–and–coming en mid–career choreografen.

Free Spirit – een experimental battle/zondag 4 oktober/ Poppodium de Muziekgieterij

/‘Al jaren probeer ik om dansers van verschillende achtergronden met elkaar te laten battle–en. Wat zo bijzonder is aan de samen-werking met NDD is dat we voor het eerst de dansers van grote gezelschappen meekrijgen. Het is inspirerend om te zien hoe zij hun lichaam gebruiken, en de interactie met de urban dansers is fantastisch.’ /André Grekhov, alias Drosha, mede–oprichter van Open Your Mind en oud–wereldkampioen battle dance

10 11

Talentontwikkeling//Festival de Nederlandse Dansdagen stimuleert talent op verschillende lagen, bijvoorbeeld door het maken van onverwachte combinaties. Zo was tijdens Het Feest van de Nederlandse Dans op zaterdagavond de reprise van Twilight van meesterchoreograaf Hans van Manen (Het Nationale Ballet) geprogram-meerd naast de voorpremière van HENRY van Itamar Serussi (Scapino Ballet Rotterdam) één van de spannendste dansmakers van zijn generatie.

NDD treedt bovendien op als opdrachtgever en (co)producent, zo ruimte makend voor vernieuwing én jonge dansmakers. Het mes snijdt aan alle kanten, want met deze, vaak Europese, (co)producties brengt NDD nieuwe inhoud, nieuwe contexten en nieuwe ervaringen. Een mooi voorbeeld van zo’n project in 2015 is het project Distinguished Dreams #2, het vervolg op het door NDD in 2014 ontwikkelde project. Jonge choreografen worden daarin steeds gekoppeld aan kunstenaars van een andere discipline om in duo’s, een kort, volwaardig artistiek werk van vier minuten te maken. Het afgelopen jaar vonden de choreografen en dansers Dario Tortorelli, Amos Ben–Tal en Kalpana Raghuraman partners in klassiek geschoolde jonge operazangers van Opera Zuid. In tweetallen maakten zij in totaal zes korte werken, waarin dans en het klassieke lied elkaar op een prikkelende wijze ontmoetten. Choreografen en operazangers stonden samen op het podium in de nabijheid van het publiek, op een bijzondere locatie. Midden in de stad Maastricht, in een pop–up store in een leeg pand van winkelcentrum Mosae Forum, kregen geïnteresseerden en toevallige voorbijgangers in een korte tijdspanne een volwaardige kunstbeleving. Met deze vernieuwende manier van programmeren biedt NDD een geheel nieuw publiek de kans om al winkelend voor een paar euro dans te ‘shoppen’ en kennis te maken met de Nederlandse dans.

De Nederlandse Dansdagen honoreert talent ook met het toekennen van de jaarlijkse Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht. In 2015 viel die eer te beurt aan Loïc Perela, die met zijn concept HASHTAG een ode brengt aan de magie van het menselijk lichaam in een tijd die wordt geregeerd door digitale en abstracte communicatie. HASHTAG wordt komend seizoen gerea-liseerd en kent zijn première in het festival van 2016.

Distinguished Dreams#2: Short poems for ROMEO HEART/ Dario Tortorelli & Veerle Sanders/ zaterdag 3 + zondag 4 oktober/ in een pop-up-store in Maastricht

/‘Choreograaf Dario Tortorelli en ik klikten meteen, we zijn beiden creatief en harde werkers maar we konden samen ook erg hard lachen om de simpelste dingen. Dario liet mij a-capella zingen, met een heart beat eronder en met een spookachtige be-lichting vol schaduwen. Vervolgens bewogen wij robotachtig, zoals zijn hoofdpersoon Romeo Hart altijd doet. Het mooiste aan dit project vond ik dat je klassieke zang en dans zo kunt combineren dat je zelf een nieuwe stroming creeërt.’/Veerle Sanders, Sopraan bij Opera Zuid

12 13

Festivalhart, festivalstad//Dans is van iedereen en dans is overal. En dat geldt zeker voor Maastricht, de stad die de dans een warm hart toedraagt en eens per jaar verandert in de hoofdstad van de Nederlandse dans. Elk jaar in het eerste weekend van okto-ber ademt de hele stad dans en doen niet alleen theaters actief mee aan het festival, maar sluiten ook winkels, galerieën en andere ondernemers aan. En dat is zichtbaar, in de stad met vlaggen, banieren en posters, maar ook online in de unieke Nederlandse Dansdagen app waarin Maastrichtse ondernemers hun tips voor winkels en restaurants delen. Theater aan het Vrijthof vormt al sinds de oprichting van het festival in 1998 het bruisende festivalhart. Bezoekers kunnen er terecht voor een drankje, prikkelende voorstellingen en natuurlijk het roemruchte feest op zaterdag waar dansers, choreografen en bezoekers elkaar tot in de late uurtjes ontmoeten op de dansvloer. Maar ook o.a. Van Eyck, meervoudig instituut voor beeldende kunst, ontwerp en reflectie, en de Toneelacademie Maastricht zijn tijdens het festival gastheer.

De Nederlandse Dansdagen is sinds haar oprichting stevig ingebed in Maas-tricht. Het hele jaar door vinden ontmoetingen plaats tussen ‘de dans’ en ‘Maastricht’ en worden nieuwe verbindingen gemaakt. Tijdens het festival worden veel van deze samenwerkingen zichtbaar, bijvoorbeeld met waren-huis de Bijenkorf, waar ook in 2015 op de zondag voor het festival een van de deelnemende dansgezelschappen optrad. Winkelend publiek werd zo verrast met dansfragmenten in de etalage van de winkel. In De Brandweer, een nieuwe creatieve ontmoetingsplek in Maastricht, streken dansmakers en gezelschappen op 3 en 4 oktober neer voor Secrets Revealed, waarbij publiek aanschuift bij repetities van werk in wording, en reageert op wat het ziet. Het Festival de Nederlandse Dansdagen was ook op heel nieuwe – en soms onver-wachte – plekken zichtbaar. Vloeistof rekende met haar voorstelling Welkom in de buitenwereld! de publieke ruimte tot haar podium. Bezoekers zagen de dansers vanuit de auto die hen in een bepaalde route en tempo door de stad reed.

Helemaal nieuw in 2015 waren verschillende exposities van dansfoto’s op markante locaties in Maastricht, zoals het Landbouwbelang, Alex51 en het Stokstraatkwartier. Dans en de stad Maastricht smolten op onorthodoxe wijze samen en boden de toeschouwer, of de toevallige voorbijganger, een nieuw perspectief op de stad en op de dans. Ook bijzonder was de samenwerking met Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur in Maastricht. Festival de Nederlandse Dansdagen organiseerde tijdens het festival ontmoetingen tus-sen publiek, beeldende kunstenaars en dansers over The Relativity of Matter, een spectaculaire scenografische installatie van kunstenaar Levi van Veluw. In Marres werd 350 vierkante meter getransformeerd in een onherkenbaar en atmosferisch landschap, waarbij bezoekers in een wirwar van gangen, deuren, sferen, perspectieven en kleuren zintuiglijk op de proef werden stelt. Deze eerste samenwerking met Marres smaakt naar meer en wordt volgend jaar voortgezet.

Expositie Dans door andermans ogen/ Mathieu Di Scala / Introdans/30 september – 4 oktober/Landbouwbelang, Maastricht

/‘Tijdens het Festival de Nederlandse Dansdagen hebben wij een aantal exposities mede-georganiseerd. Het industriële karakter van het leegstaande pand van het Landbouwbelang vormde een mooi contrast met de fotografie. Wij zijn er trots op dat we ons steentje aan de exposities konden bijdragen. De samenwerking was een feestje.’/ Wiel Schreurs, secretaris Ondernemersvereniging Stokstraatkwartier

14 15

Duurzaam delen//De afgelopen jaren heeft NDD naam gemaakt met een groeiend aantal inno-vatieve nationale en internationale projecten, die belangrijke onderwerpen agendeerden en in de danswereld zowel landelijk als internationaal navol-ging kregen. Om duurzaam effect te hebben verbindt NDD zich voor langere termijn aan verschillende partners en deelt ze haar expertise. Daarmee is NDD ook gedurende het jaar actief en zichtbaar. Het in 2014 geïnitieerde project (OLD)Fashion(ed), een project waarin choreografen, modeontwerpers en ambachtslieden samen nieuw werk maakten voor performers boven de zestig jaar, kreeg in 2015 een vervolg in het kader van het nieuwe fonds The Art of Impact. (OLD)Fashion(ed) werd getoond tijdens het door NDD vormge-geven openingsgala Opening Night: Feel the Arts van de Europese conferentie van Long Live Arts. Dit door vijf fondsen geinitïeerde initiatief voor culturele participatie voor ouderen vond in Den Haag plaats. Daar sprak ook Peggy Olislaegers. Als ambassadeur van Long Live Arts sprak ze bovendien tijdens de conferentie The Creative Age in Washington D.C. Ze liet daar zien wat de effecten zijn van de projecten met oudere dansers, op de deelnemers, het publiek en de professionals uit het culturele veld, de gezondheidszorg en de wetenschap. Voor (OLD)Fashion(ed) maakte choreograaf Dario Tortorelli in 2014 de solo HARY en hij besloot in 2015 verder te werken rond dit thema. In het kader van The Art of Impact creëerde hij HARY+++++, met vijf oudere dansers, en daarna HARY XL met een nog grotere groep dansers. Tijdens het jubile-um van de Leyden Academy of Vitality and Ageing in het najaar van 2015, werd zijn voorstelling getoond en ging Tortorelli samen met Peggy Olislae-gers en het publiek in gesprek over zijn ervaringen. Een bijzondere ontwikkeling in 2015 was de pilot van het minifestival Up Stage Right. Op 7 oktober 2015, vlak na het festival, vond Up Stage Right voor het eerst plaats in de Zwolse Schouwburg Odeon. Dit minifestival toonde co-producties van NDD waarmee die een groter publiek bereikten. De ambitie is om de komende jaren vaker en verder te gaan rondreizen met dit concept, waarin verschillende projecten van het festival het land in trekken.

(OLD)Fashion(ed)/opening Long Live Arts/21 mei/ Theater aan het Spui, Den Haag/‘Long Live Arts was de eerste internationale conferentie op deze schaal, waarbij beleidinitiërende professionals worshops over het thema participatie van ouderen en cultuur volgden. Heel belangrijk, want er zijn steeds meer ouderen en die blijven langer thuis wonen. Cultuur kan dan verbinden. Dat de Nederlandse Dansdagen wilde meewerken en we (OLD)Fashion(ed) live kon-den tonen tijdens de galavoorstelling was fantastisch. Zo konden we voelbaar maken waar we anders alleen over spreken. Aan de voorstelling deden ruim honderd oudere dansers mee. Het was zo sterk, zo professioneel en zo overtuigend. Veel mensen in de zaal waren geraakt. De Amerikaanse gast die naast prinses Beatrix zat, liet zijn tranen de vrije loop.’

/Gabbi Mesters, Projectleider Long Live Art, coördinator van de programmalijn ouderen van het Fonds Cultuurparticipatie

16 17

De dans vieren//NDD viert de Nederlandse dans, in al zijn vormen en op alle mogelijke manieren. Dat geldt ook voor de prijzenregen die NDD tijdens het festival-weekend organiseert en faciliteert. Naast de Zwanen, de dansprijzen van de Vereniging van Schouwburg– en Concertgebouwdirecties, voor de ‘meest indrukwekkende dansprestatie’ en ‘meest indrukwekkende dansproductie’, is er de Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht voor veelbelovende choreografen en de Dioraphte Dansprijs voor het werk met de grootste inter-nationale potentie.

De Zwaan voor de meest indrukwekkende productie ging in 2015 naar The Black Piece, een choreografie van Ann Van den Broek/ WArd/waRD. Van den Broek viel tweemaal in de prijzen, want The Black Piece ontving ook de Dioraphte Dansprijs 2015 ter waarde van vijfduizend euro. De andere geno-mineerden voor de Zwanen voor de meest indrukwekkende productie waren INSIDE OUT van Conny Janssen Danst, en Thin Skin van Marco Goecke van Nederlands Dans Theater. Hun nominatie kreeg dit jaar een extra bijzonder tintje door de ontmoeting met prinses Beatrix, die het festival vereerde met een bezoek aan Het Feest van de Nederlandse Dans op de zaterdagavond. De Zwaan voor de meest indrukwekkende dansprestatie ging naar Jorge Nozal voor zijn rol in Thin Skin. Hij liet daarmee Menno van Gorp en Andreas Kuck achter zich, die respectievelijk waren genomineerd voor hun rol in Rise Up van Guilherme Miotto en The Black Piece van WArd/waRD. Roel Voor-intholt, artistiek directeur van Introdans, kreeg de Gouden Zwaan uitgereikt voor zijn belangwekkende bijdrage aan de Nederlandse dans die hij geduren-de de ontwikkeling van zijn loopbaan heeft geleverd. Choreografen Arno Schuitemaker, Amos Ben–Tal en Loïc Perela werden in 2015 door het dansveld de genomineerd voor de Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht. Deze landelijke prijs van twaalfduizend euro, beschik-baar gesteld door de gemeente Maastricht, ging in 2015 naar Loïc Perela.

/NDD kon zich in 2015 presenteren zoals het is, een sterk concept waarin bezoekers en deelnemers zich op alle lagen en niveaus uitgenodigd voelen. NDD weet dat verhaal te tonen en te vertellen, in alle uitingen: van de festi-valprogrammering tot in samenwerkingen en verder. De verbondenheid en gelaagdheid van alles wat de Nederlandse Dansdagen doet, toont de kwaliteit van de organisatie en raakt een ieder die ermee te maken krijgt.

Uitreiking Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht/Mieke Damsma, wethouder CultuurMaastricht/vrijdag 2 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘Het winnen van de prijs betekent veel voor me. De nominatie was een verrassing en een belangrijke erkenning voor mijn werk. Dankzij de prijs krijg ik de kans om door te gaan op de door mij ingeslagen weg en kan ik de coproductie HASHTAG realiseren.’ /Loïc Perela, choreograaf en danser, verbonden aan Dansateliers Rotterdam

Programmeren & agenderen//FestivalselectieThe Black Piece/ Ann Van den Broek/WArd/waRDINSIDE OUT/ Conny Janssen DanstSENSES/ Loïc Perela/ Dansateliers Field/ Tabea MartinWelkom in de buitenwereld!/ VloeistofRE/turn/ Piet Rogie/ ROGIE CSJubel/ Danstheater AYA metBronsttijd/ Alida Dors Har(t)nas/ Giulio D’AnnaThis is the End/ Cecilia MoisioExhausting Space/ Iván Pérez/ KorzoHigher/ Michele Rizzo/ Frascati Producties + ICKamsterdamOde to the Attempt/ Jan MartensRise Up/ Guilherme Miotto/ Korzo + Dans Brabant3: The Garden/ Nicole Beutler/ NBprojects

/Het Feest van de Nederlandse DansCanto Ostinato/ Introdans/ Lucinda ChildsTwilight/ Het Nationale Ballet/ Hans van ManenMutual comfort/ Nederlands Dans Theater 2/ Edward ClugKha/ Scapino Ballet Rotterdam/ Gentian DodaChroma/ Het Nationale Ballet/ Wayne McGregorHENRY/ Scapino Ballet Rotterdam/ Itamar Serussi

De Nederlandse Dansdagen in cijfers/Introductie//18e editie 3 dagen35 verschillende voorstellingen28 dansgezelschappen en dansmakers9 premières van coproducties11.295 festivalbezoekers4.286 bezoekers bij projecten buiten het festival34% nieuwe bezoekers195 dansstudenten35 internationale programmeurs8,1 waarderingscijfer van het publiek1 Audience Club in het kader van het Europese project Pivot Dance1 koninklijk bezoek 1 Feel Like Dancing Party1 Moving Meetings Dance 3 exposities 3 Open Studio’s3 workshopprogramma’s1 festivalmanifest

1918

Bronsttijd/ Jubel/ Danstheater AYA/Alida Dors/ zaterdag 3 oktober/ Theater aan het Vrijthof Bovenzaal

/‘Het is altijd een eer om op Festival de Nederlandse Dansdagen te staan. Dit keer was dat in de context van het jubileumprogram-ma van jeugddanstheater AYA, wat een leuke manier was om aan dansgeïnteresseerden, kenners en collega-choreografen een andere kant van mezelf te tonen.’ /Alida Dors, choreograaf

20

/Europese projectenPerforming Genderafsluitend symposium in Bologna, 26 – 29 maartPartners Gender Bender Festival (Bologna, Italië) Paso a 2 (Madrid, Spanje) Domino Queer Zagreb (Zagreb, Kroatië)

/Pivot DanceStart van het project (2 juni) en start Audience Club tijdens Festival De Nederlandse Dansdagen Partners The Place (Londen, Verenigd Koninkrijk) Comune di Bassano del Grappa (Bassano del Grappa, Italïe)

/Act Your Age IIEuropese subsidieaanvraag met Partners Comune di Bassano del Grappa (Italië)Mercat de Les Flors (Spanje)La Briqueterie (Frankrijk)Theater Freiburg (Duitsland)Dance.Identity (Oostenrijk)Istanbul Theatre Festival (Turkije)Tanzhaus NRW (Duitsland)

/Coproducties en speciale projecten Free Spirit – een experimental battle i.s.m. Open Your Mind (première)Mum’s the Word Cecilia Moisio/ Dansmakers Amsterdam (première)Gezien GiacomettiBeppie Blankert Dansconcerten + Nieuw Amsterdams PeilPlease me Please – The Duet Liat Waysbort/ Dansmakers Amsterdam (première)Diapositief Joost Vrouenraets/ GOTRA

/Distinguished Dreams #2 i.s.m. Opera Zuid met Duo/Solitas/ choreograaf Amos Ben–Tal en bas–bariton Sam Eggenhuizen Solitas/Duo/ choreograaf Amos Ben–Tal en bas–bariton Sam EggenhuizenThe sensual body/ choreograaf Kalpana Raghuraman en sopraan Anna EmelianovaLullaby for…/choreograaf Kalpana Raghuraman en sopraan Anna EmelianovaShort poems for ROMEO HEART #1/ POEM#1/ choreograaf Dario Tortorelli en sopraan Veerle SandersShort poems for ROMEO HEART #1/ POEM#2/ choreograaf Dario Tortorelli en sopraan Veerle Sanders (premières

Dans in de Bijenkorf/D Nobody/ Dario Tortorelli/Conny Janssen Danst/zondag 20 september/ de Bijenkorf, Maastricht

/‘Als De Bijenkorf willen we voor onze gasten en onze klanten het winkelen graag tot een totaalbeleving maken, dat alle zintuigen prikkelt. Out of the box events horen daar voor ons bij. Een on-verwachte dansvoorstelling als voorproefje voor Festival de Neder-landse Dansdagen zorgt voor een bijzonder moment in de winkel. Het is een aangename aanvulling in de variatie aan belevingen die wij aanbieden.’ /Gerald Derksen, Specialist Visual van de Bijenkorf

21

22 23

Talentontwikkeling//Performing GenderPivot DanceDistinguished Dreams #2Prijs van de Nederlandse DansdagenOver dans gesprokenmasterclass Guy WeizmanWorkshop Cinedans LAB: auditeren voor de cameraJohan GrebenWorkshop Instinctive Performance Guilherme MiottoSchoolvoorstellingen Jubel i.s.m. Danstheater AYA

Festivalhart, festivalstad//Dans in de Bijenkorfi.s.m. Bijenkorf Maastricht en Conny Janssen DanstDans door andermans ogenexposities i.s.m. Mathieu Di Scala + Landbouwbelang Maastricht, Michelle Bauer + Martijn Kappers + ALEX51 en Introdans + StokstraatSamenwerking Marres rond The Relativity of Matter van Levi van VeluwWelkom in de Buitenwereld!Vloeistof Festivalappwaar Maastrichtse ondernemers zich bij aansloten Festivalinrichting van de stad, met o.a. vlaggen bij de grootste uitvalswegen

Grenzen slechten//Free Spirit – een experimental battle i.s.m. Open Your MindSecrets Revealed/ Open Studio’s van Scapino Ballet Rotterdam, fABULEUS + DOX en Dario Tortorelli + Ann Van den BroekJonge Honden i.s.m. Danstheater AYA en Intro in Situ Voor de Dans – Dedicated to Dancepremière korte film van LeineRoebanaArtiestenbuffetFeel Like Dancing PartyMoving Meetings Danceshowcase programma van Dutch Performing Arts, uitgevoerd door de Nederlandse Dansdagen en JulidansPivot Dance & Audience ClubAct Your Age IIPerforming Gender

Welkom in de buitenwereld!/Vloeistof/ zaterdag 3 + zondag 4 oktober

/‘Met vier personen word je meegenomen op een autorit door Maastricht. Aanvankelijk lijkt de voorstelling te bestaan uit het ob-serveren van de omgeving. Tot twee dansers plotseling opduiken. Wonderlijk, ze kunnen op hun hoofd gaan staan, zich plotseling ter aarde storten, maar de meest voetgangers reageren totaal niet. Meesterlijk!’ /De Telegraaf, Astrid van Leeuwen, 5 oktober

24

/ Keynotespeech van Peggy Olislaegers tijdens de expert meeting Shaping the World, making art in society van The Art of Impact, Pakhuis de Zwijger Amsterdam, 1 juli/Moderatie door Peggy Olislaegers bij een bijeenkomst van Common Knowledge, dat creatief ondernemerschap ondersteunt, over The Artist and The Other, Maastricht,15 september/Lezing door Peggy Olislaegers op de Dies Natalis van de Leyden Academy on Vitality over de veroudering in de professionele dans. De (OLD)Fashion(ed) voorstelling HARY+++++ van Dario Tortorelli werd hier ook getoond, waarna Peggy Olislaegers met Dario Tortorelli en het publiek in gesprek ging, Leiden, 11 november/Deelname van Marc Maris aan de Marres Dialogues: Levi van Veluw and the Thinking Body, Maastricht, 25 november /Presentatie over de Audience Club door Vincent Wijlhuizen en Marc Maris op de conferentie Cultuur in Beeld, georganiseerd door het Ministerie van OC&W, 14 december

Duurzaam delen//Guest lecture van Christina Giannelia over Sociology of arts and Culture op de Erasmus Universiteit, Rotterdam, 12 januari/ Distinguished Dreams #1 voorstelling Me, My Selfie and I van Katja Heitmann en Annemarije van Harten op de opening van de Affordable Art Fair Maastricht, 15 april/Jurering voor Dance Clash in Heerlen door Marc Maris en Christina Giannelia, 15 mei, 25 mei en 5 juli/Presentatie over Distinguished Dreams door Hiskia Linnenkamp op het Congres Podiumkunsten van de VSCD, 18 mei/ Peggy Olislaegers was ambassadeur van Long Live Arts en spreker op de conferentie The Creative Age, Washington D.C., Verenigde Staten, 19 – 21 mei/NDD gaf het openingsprogramma Opening Night: Feel the Arts van de Europese conferentie van Long Live Arts in Den Haag vorm, met onder andere werk van het project (OLD)fashion(ed), Den Haag, 21 mei/Lezing door Peggy Olislaegers op de Europese conferentie van Long Live Arts in Den Haag, 22 mei/Deelname door Peggy Olislaegers aan de pre–performance talkshow van de première van jubileumvoorstelling EXTREMALISM van ICKamsterdam over het verleden, heden en toekomst van de dans, Koninklijk Theater Carré Amsterdam, 12 juni

Feel Like Dancing Party/zaterdag 3 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘Mijn bezoek aan Het Feest van de Nederlandse Dans was mijn vuurdoop. Ik kom zelf uit de punkrockhoek en ga meestal band-jes kijken. Ik had niet verwacht dat dans zo’n indruk kon maken. Het Feest was de ideale kennismaking met zo veel top notch gezelschappen op één avond. De afterparty was een geweldige toevoeging. Na zo’n avond wil je zelf ook bewegen. Leuk om dezelfde dansers van het podium nu in het wild op dezelfde dansvloer tegen te komen.’/Lizbeth Pons, bezocht voor het eerst het Festival De Nederlandse Dansdagen

25

26

/ De Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht /Loïc Perela (winnaar)Arno SchuitemakerAmos Ben–Tal

/commissie/Mieke Damsma (Wethouder Cultuur van Maastricht) Ton Smeets (Stichting Cultuur en Bedrijf Maastricht)Conny Janssen (choreograaf Conny Janssen Danst)Jan van Opstal (docent Toneelacademie Maastricht)Peggy van Sebillen (directeur Zuiderlicht)Branko Popovic (artistiek directeur FASHIONCLASH)Peggy Olislaegers (directeur Nederlandse Dansdagen)

/Dioraphte Dansprijs/The Black Piece van WArd/waRD/ choreografie Ann Van den Broek

/jury/Jarmo Penttila Théâtre National de Chaillot (Frankrijk)Elisabetta Bisaro La Briqueterie (Frankrijk)Natalia CasoratiMosaico Danza en Interplay International Contemporary Dance Festival (Italië)Fons DejongTheater aan het Vrijthof (Nederland)

De dans vieren//Zwanen‘meest indrukwekkende dansproductie’

The Black Piece van WArd/waRD choreografie Ann Van den Broek (winnaar)INSIDE OUT van Conny Janssen Danst/ choreografie Conny JanssenThin Skin van Nederlands Dans Theater/ choreografie Marco Goecke

/ ‘meest indrukwekkende dansprestatie’

Jorge Nozal in Thin Skin van Nederlands Dans Theater (winnaar)Menno van Gorp in Rise Up van Guilherme MiottoAndreas Kuck in The Black Piece van WArd/waRD

/ ‘Gouden zwaan’Roel Voorintholt – Introdans

jury/De jury van Zwanen was gelijk aan de redactie van de Nederlandse Dansdagen (zie organisatie) en werd voorgezeten door Anita van Dolen (programmeur Schouwburg Amsterdam en Julidans).

Zwaangenomineerden ontmoetenPrinses Beatrix/zaterdag 3 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘Met twee prijzen was de afgelopen editie van Festival de Neder-landse Dansdagen al speciaal. De ontmoeting met Prinses Beatrix tijdens Het Feest van de Nederlandse Dans was een hele eer, zeker omdat zij zo’n dansliefhebster is. Zij doet veel moeite om dikwijls naar dans te komen kijken en neemt ook de tijd om zich te verdiepen in de dans en de mensen achter de dans. Het was een fijn gesprek en maakte die avond nog mooier.’/Ann Van den Broek, choreograaf en artistiek leidster WArd/waRD

27

28

Media//website 204.516 paginaweergavennieuwsbrief1.708 abonneessociale media4.256 volgers schrijvende pers139 artikelenadvertentiewaarde€ 674.410,00tvo.a. NTR uitzending over The Battle en documentaire over Roel Voorintholt, winnaar van de Gouden Zwaan, daarnaast aandacht op de regionale televisiezender L1, o.a. in Avondgasten en Cultuurcafé, Tipps & Termine van WDR Aachen Lokalzeit en NS RailTVbereik meer dan 120.000radioo.a. Het Geluid van Maastricht van RTV Maastricht

Organisatie//Nederlandse DansdagenMeeuwenlaan 98 - 1001021 JL Amsterdaminfo@nederlandsedansdagennederlandsedansdagen.nl

/team/artistiek en algemeen directeur Peggy Olislaegerszakelijke leiding & festivalcoördinatie Jantien Plooijmarketing en publiciteit Hiskia Linnenkamp (hoofd), Sharon den Breemssponsoring en bedrijfsrelaties Christina Gianneliaproductie Anne Marleen de Jong, Roos Brouwerartistieke assistentie Marc Maristechniek Marijcke Voorsluijs, Seb Jongejans, Ingeloes Vogelpoel, Eric MeijNaast het kernteam werkt NDD jaarlijks samen met een vaste groep freelancers. Secrets Revealed/ Scapino Ballet

Rotterdam/zaterdag 3 oktober/ De Brandweerkazerne

/‘Open repetities doen we wel eens meer, maar vaak is het dan toch meer ingestudeerd. Dit keer was dat anders, en deden we een improvisatieles voor een stuk waaraan we werkten. Mensen mochten binnenlopen en zelf beslissen hoe lang ze onderdeel waren van het werkproces. Het was spannend zo te werken, heel anders dan in de veilige omgeving van onze eigen studio. Uitein-delijk leverde het mooie dingen op; een intieme en open sfeer en zelfs mensen die ingingen op onze uitnodiging mee te dansen. Dat zorgde voor een enorme verbondenheid, en het verkleinen van onnodige afstand, tussen de dans en het publiek.’/Mara Hulspas, danseres Scapino Ballet Rotterdam

29

30

/redactie NDD & jury ZwanenPeggy Olislaegers redactievoorzitter, directeur Nederlandse DansdagenAnita van Dolenjuryvoorzitter, programmeur Schouwburg Amsterdam en JulidansDave Schwab programmeur Rotterdamse SchouwburgStella van Leeuwen programmeur Lowlands Festival en Zwolse TheatersLiesbeth Wildschut universitair docent departement media– en cultuurwetenschappen aan de Universiteit UtrechtFons Dejong programmeur Theater aan het VrijthofNada Mounzerprogrammamaker muziek en dans NTR TVHildegard Draaijerartistiek directeur van Theatergroep DOX

/bestuurTon Rombouts(voorzitter) burgemeester ’s–HertogenboschWil Rutten (vice–voorzitter) voormalig algemeen directeur en provinciesecretaris Provincie BrabantJulienne Straatman eigenaar adviesbureau Straatman Strategisch AdviesErik van Ginkel zakelijk directeur RijksmuseumHugo Haeghens directeur Theater aan het VrijthofRachel Beaujean hoofd artistieke staf Het Nationale BalletThomas Smit (penningmeester) zakelijk leider Theater Bellevue

Subsidiënten,sponsoren enpartners//

colofon//foto’sJochem Jurgens/ p4, p6, p16, p22, p26Françoise Bolechowski/ p8, p10, p12, p24, p28Stephen Wright/ p18, p30Diana Berdun Mingo/ p20Peter van Beek/ p14concept & tekstRenske Schriemereindredactie Annette van Zwollgrafisch ontwerpSerena Kloet i.s.m Esther Noyons

Festival de Nederlandse Dansdagen komt mede tot stand met bijdragen van/

Partners Festival de Nederlandse Dansdagen/

EUROPE FOR FESTIVALSFESTIVALS FOR EUROPE EFFE LABEL 2015-2016

Kijkje achter de schermen/warming–up in de artiestenfoyer/vrijdag 2 oktober/ Theater aan het Vrijthof

/‘Als theatertechnicus werk ik samen met NDD maar ook met de bezoekende gezelschappen. Door veel in gesprek te zijn, is een mooie samenwerking ontstaan. Daar krijg ik een kick van en het festival maakt mijn vak als theatertechnicus van dit theater nog breder en interessanter.’/Ingeloes Vogelpoel, Hoofd Techniek Theater aan het Vrijthof, Maastricht

31

/dance like no one is watching/

nederlandsedansdagen.nl