jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik
DESCRIPTION
Asko hitz egin eta idatzi da dagoeneko egungo krisiari buruz. Argudiorik gehienak mahaiaren gainean daude, eta ezagunak eta partekatuak dira neurri handiago edo txikiagoan.TRANSCRIPT
Jarduketa aukerak krisiaren
aurrean, berrikuntzatik
eta lankidetzatik
1
lan-
koad
erno
a
iraila 2009
�
Eskergintza 5
Laburpen betearazlea 7
0. Sarrera – gogoeta irekiko dinamika 11
1. Egungokrisiaetaharenaurrekariak
1.1 Kausa ekonomiko-finantzarioen analisia 1�
1.2 Beste kausa batzuen analisia ikuspuntu sozialetik,
ezagutza-ekonomiarenetik, ekologikotik eta politikotik 14
2. Irteera-agertokiaketaPanoramagainerakorrak
2.1 Irteera-agertokiak 19
2.2 Paradigmak eta planteamendu gainerakorrak 20
3. Krisiarenaurkakoneurrimultzoa
Eredu-aldaketatiko neurriak 2�
�.1 Iraunkortasunetiko neurriak: Gizarte iraunkor baterantz 24
�.2 Balio-aldaketaren beharretiko neurriak 26
4. Epeluzekoneurriakaldaketaetaeraldakuntzarako
4.1 Enpresa Lehiakortasunetiko Neurriak 29
4.2 Hezkuntza Sistema eta Unibertsitatetiko neurriak �1
4.� Zientzia eta Teknologiatiko Neurriak �2
4.4 Gizarte Berrikuntzatiko eta Ekintzailetzatiko neurriak ��
4.5 Administrazio Publikoetatiko neurriak administrazio-berrikuntzan ��
5. Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioakarintzeko
politikapublikoaksendotzetik
5.1 Finantza-esparrutiko neurriak �7
5.2 Gizarte-esparru eta Bizi-Kalitatetiko neurriak �8
5.� Lan Politiken esparrutiko neurriak �8
6. Innobasquekrisiarenaurkakoneurrimultzoarenaurrean
6.1 Innobasque-ren jarduketa-dinamika 41
6.2 Printzipioak eta jarduketa-dinamikak epe ertain/luzera 42
6.� Ondorioak 4�
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
4 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»
Eskergintza
5 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
Agiri honi sorrera eman dion gogoeta-prozesua lankidetza-esperientzia guztiz
aberasgarria izan da bertan esku hartu dugunontzat. Ia ezinezkoa da lan hau
eraikitzen beren ekarpenekin lagundu gaituzten pertsona guztiei beren dedika-
zioa eta konpromisoa eskertzea. Horregatik, eskergintza orokor honek balio beza
gure aitortzaren erakustale bezala, alde batetik i-Taldeen osatzaileentzat, izan ere
beren lehen gogoetekin prozesua abian jartzen lagundu zuten. Bestetik, beren
kontsiderazioak eta azterlan- eta kontraste-material ugari helarazi zizkigute-
nentzat. Eta azkenik, gure esker ona ardura maila desberdinetatik (antolatzaile,
lankide, partaide), Woka Euskadi, gizarte-gogoetako prozesu honek gailurra ha-
rrapatu duen jazoera bideragarri egin dutenei.
Eskergintza
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
6 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»
Laburpenbetearazlea
7 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
Asko hitz egin eta idatzi da dagoeneko egungo krisiari buruz. Argudiorik ge-
hienak mahaiaren gainean daude, eta ezagunak eta partekatuak dira neurri han-
diago edo txikiagoan. Egoera honen kausen analisiak “eskola” bat baino gehiago
sortu ditu, ikuspuntu desberdinenetatik zer ari den gertatzen azaltzen dutenak.
Gizarte aurreratu guztiek, neurri handiagoan edo txikiagoan, bere burua berras-
matzearen erronkari aurre egiten diote. Krisi globaleko egungo egoerak, zeinean
baitago Euskadi murgildurik munduaren gainerakoa bezala, agerian utzi ditu
egungo sistema ekonomikoaren ahulezietako batzuk, eta haren oinarrietako ba-
tzuk auzitan jartzen lagundu du, haren perbertsioa erraztu dutenak nagusiki.
Krisiak lagundu egin du beharrezko “kontzientzia-hartzen” esku artean dugun
bezalako erronka hain garrantzitsu bati ekiterakoan. Era berean, aukera eman
digu aldez aurretik abian jarritako estrategietako batzuk berrindartzen, besteak
beste, berrikuntzaren aldeko apustu deliberatua. Hori beharrezkoa zen 2007an,
Innobasque sortu zenean, eta gaur egun ezinbestekoa da.
Innobasquetik zabaldu egin nahi izan dugu eztabaidaren gunea, eztabaida
hori zabaldu eta aberasteko gure bazkideen, entitate laguntzaileen eta gobernu-
organoak osatzen dituzten pertsonen iritziekin, baita Euskal gizartearen gaine-
rakoenekin ere, 5.000 pertsonak baino gehiagok ordezkatzen baitute Woka Eus-
kadi prozesuaren bitartez ideien ekarpena eginez, zeina 2009ko maiatzaren 18an
ospatu baitzen.
Egungo egoerak berretsi egiten gaitu indarrak eta borondateak batzearen,
eragile guztien lankidetza gehitzearen estrategian, gizarte iraunkorrago bate-
rantz ibiltzeko beharrak elkarturik. Egia bihurtzeko eredu-aldaketa ezinbesteko
hori, Innobasqueren esperientziak frogatzen du elkartze publiko-pribatuaren
potentzial biderkatzailea funtsezko oinarri bat dela agertoki berri honetan. Be-
harrezkoa da izaera propioz hornitzea borondate hori, gure gizartearen krisitik
irteteko gogoa esplizitatuko duen itun baten bitartez, baita gure hazkuntza eko-
nomiko eta sozialeko eredua aldatzeko beharra ere. Helburu horrek hau eskatzen
du:
• Eraldakuntza bat, hazkuntza ekonomiko eta sozialeko Eredu Berri bat
lortzera bideratua, pertsonengan oinarritua eta balio-aldaketan berma-
tua.
• Aliantza publiko-pribatu-sozial handia eraldakuntza-prozesu hori bul-
tzatu eta lideratuko duena.
• Sormena eta berrikuntza Ikerketa eta Garapenaren osagarri gisa,
ezagutza-ekonomia berriaren funtsezko oinarriak bezala.
Iritzi gehienak bat datoz adierazten krisi horren detonatzaile nagusia finantza-krisia izan zela, eta hori motibatu zela, beste faktore batzuen artean, likidotasun-
ugari batek eta interes-tipo oso baxu batzuek, burbuila immobiliarioak, zeina
etorri baitzen 2000 urteko burbuila teknologikoaren ondoren, arrisku-hipotekak
ematea (subprime), arriskuen eta finantza-aktiboen ebaluazio eta kalifikazio
oso eskasaren, negozio-etika desegoki, edo kontrol-organismoen gainbegiratze-
gabeziaz edo haren funtzionamendu askiezaz. Azkenerako finantza-sistema po-
rrokatu egin zen, eta mesfidantza handia, likidotasun-gabezia eta pertsonei eta
enpresei kredituak ematean murriztapen drastiko bat sortu zituen. Eta horren
guztiaren multzoak itoarazi egin zuen kontsumoa. Hartara, hasierako finantza-
krisiak azkenerako mundu osoko ekonomia errealean eragina izan zuen, aurre-karirik gabeko atzeratze bat eraginez 1929ko krisialditik.
Laburpen betearazlea
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
8
Aurreko analisi ekonomizistaz harago, badira pentsalariak krisi hau arra-zoi sakonagoei egozten dietenak, izaera estruktural eta sistemikokoei, adibidez,
balio-krisiarekin, egokitze teknologikoaren gabeziarekin, ezagutza-gizartearen
garapenarekin, baliabide natural eta energetikoen urritasunarekin, eta abarre-
kin zerikusia dutenei. Egungo sistema kapitalista neoliberal beraren krisia ere
aipatzen da.
Globalizazioaren ondorio gisa, Euskadik ere krisi honek afektaturik ikusi du
bere burua, bestetara izan ez zitekeenez. 2008aren amaieratik geure hazkuntza-
ren uzkurtze-erritmo sakona pairatu dugu, langabeziaren gehitze eta jarduera
industrialaren, kontsumoaren eta zerga-bilketaren murrizte oso gogor batekin.
Nahiz eta Euskal ekonomiak hobeki aurre egiten zion, konparatiboki, beste erre-
gioek eta herrialdeek baino, atzeraldiak bete-betean eragin digu eta gure jarduera
industrial gakoetara iritsi da: automozioa, makina-erreminta, osagaiak eta eki-
po-ondasunak eta abarretara. Euskadi ere ez da libratu kontsumitzaileen, enpre-
sa-ehunaren eta, oro har harturik, gizartearen konfiantzaren erorikotik.
Gobernu guztiek finkatu dituzte premiazko izaeradun ekintzak, krisiaren
berehalako ondorioak arintzea bilatzen dutenak, finantza-sistemak egonkortuz
eta eskaera estimulatuz, eragin handiena izan duten kolektiboak babesten diren
aldi berean. Neurri horiek guztiak bistakoa denez beharrezkoak dira, eta horien
salbuespeneko izaeratik eratortzen da duten premiazkotasuna. Ongi jakina da,
bestalde, ekintza hori bere horretan ez dela aski ziklo ekonomiko berrian gainera
datozkigun etorkizuneko erronkei aurre egiteko, berreskuratze iraunkortu eta
mantendua bermatzeko.
Nekez ekin ahal izango diegu etorkizuneko erronka horiei behar bezala tes-
tuinguru aldakor batean eta paradigma berriak agertzeak markatu batean kokatu
gabe, hala nola: teknologiaren eta komunikazio-sareen nagusitasuna, ezagutza-
ren gizartea eta haren antolakuntza-eredu berriak gaineratzea, mundu mailako
lehengaien eta energia-iturrien urritasuna, migrazio-mugimendu bortitzen eta
zahartzearen, emakumeak gobernantza publikoan eta pribatuan duen gero eta
protagonismo handiagoa eta lankidetza-ereduak agertzea publikoa, pribatua eta
soziala denaren artean.
Etorkizuneko erronka horiek beharrezkoak dituzte, berme batzuekin ekin
ahal izateko, epe ertain eta luzeko ikuspegi bateko jarduketak, batez ere be-rrikuntzatik eta lankidetzatik.
Agiri honetan proposaturiko neurri gehienek etorkizuneko ikuspegi horri
ekiten diote, eta horrek frogatzen du kontzientzia argi bat (eta kezka bat) dago-
ela, gure hazkuntza-eredua aldatzeko premiaz, deliberatuki apustu eginez gizar-
te iraunkorrago eta ezagutzan oinarritu baten alde. Epe luzeko planteamenduak
ez du baliogabetzen izaera berehalakoagoa duten neurriak proposatzea, garatu-
riko partaidetza-foroetan agerian geratu denez.
Ageri honetan aurkezturiko neurrien sailkapenak hondoko logika bati eran-
tzuten dio eta honako eskema honetan mamitzen da:
• Gizarte Iraunkor baterantz, zehar-izaerako balio bezala, zeinak egituratzen
baitu eta ematen baitio balioa krisiaren aurrean identifikaturiko proposa-
menen multzoari eta etorkizun gakoan.
• Balioen aldaketa baten beharra. WOKA Euskadi topaketetako lau ideiatiko
batek1 zerikusia du kultura- eta balio-aldaketa honekin. Beraz, krisi honen
irteera eraginkorra eta etorkizun-oinarriak balioen esparrukoak dira.
Laburpen betearazlea
1 WOKA Euskadik erreferentzia
egiten dio izaera esku-hartzaile-
ko, tailer presentzial eta birtual
multzo bati, zeinak antolatzen
baitituzte 119 entitatek, Inno-
basquek koordinaturik, 2009ko
maiatzaren 18an.World Kafe met-
odologian oinarritu ziren tailerrak
eta egungo krisiaren eta haren
ondorioen fenomenoaren ingu-
ruan neurri zehatzak eztabaidatu
eta proposatzera bideratu ziren.
Gizarte-prozesu horren helburua
izan zen jarduketa-neurrien mult-
zo bat kolektiboki identifikatzea
adostasun maila altu batekin.
9 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
• Balio-aldaketa honetan tarteko diren eragileak, zeini eskatzen baitzaie
jarduketa koordinatu bat lankidetza intentsoko eskemen azpian: Aliantza
publiko/pribatu/soziala, Hezkuntza Eragileak balio-aldaketa horren kate
transmititzaile nagusi bezala eta Komunikazio-eragileak transmisio- eta
sentsibilizazio-elementu oinarrizko bezala.
• Epe ertain-luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako, zeinen artean
proposatzen baitira jarduketa zehatzak krisiaren aurrean eta etorkizuneko
proiekzioa duten alorretan, Enpresa-, Hezkuntza-, Zientzia eta Teknolo-
gia, Gizarte Berrikuntza, Ekintzailetza eta Erakunde-esparruetan
• Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzera zuzenduak, zeinek
jotzen baitute esku-sartze publikoaren esparrura Gizarte Politiken, Lan Po-
litiken eta ekintza fi nantzarioen Erregulazio eta Bultzatze-Politiken gaian,
dagoeneko esparru pribatuan hartzen direnen beharrezko osagarri bezala.
Honako grafi ko honek islatzen du WOKA Euskadi topaketen bidez jasotako 1.�16
ideien banaketa, haien jarduketa-esparruari dagokionez. Iurdikapen honek la-
gundu egiten digu bisualizatzen euskal gizarteak krisiaren inguruan dituen kezka
nagusiak eta, batez ere, eta lehentasunezkotzat jotzen diren ekintza-esparruak.
Neurrienesparrua
%9%8
%15
%18 % 1 9
%31
• Balio-aldaketa, gizarte
iraunkor baterantz: %31
• Hezkuntz-ingurunea: %19
• Administrazioak
eta Gobernua: %18
• Enpresa Lehiakortasuna: %15
• Gizarteehuna
eta Komunikazioa:%9
• Zientzia eta Teknologia: %8
Laburpen betearazlea
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
10 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»
Sarrera–gogoetairekikodinamika
11 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
Honako agiri hau gogoeta irekiko prozesu baten emaitza da egungo krisi-feno-
menoaren ingurukoa, zeinak eman baitigu aukera kolektiboki sorrarazteko, jar-
duketa-proposamen zehatzezko sorta bat, bai epe laburrean eta bai epe luzean.
Honela, ikuspegi partikular eta osagarri bat eskaintzen dugu krisiaren era-
ginei buruz, gizartea oro har harturik ikuspuntuak integratuz, 5.000 pertsona
baino gehiagok ordezkaturik, zeinek beren ideien ekarpena egin baitute, nola
Innobasqueko gobernuaren kideen eta organoen plataformatik, hala maiatzaren
18an antolatutako 11� WOKAetatik.
Egungo atzeraldiaren aurrean, 2 neurri mota plantatzen dira funtsean, hel-
buru desberdinetara zuzenduak. Lehenik epe laburrera berehalako ekintzak
planteatzen dira, krisiaren ondorioak arintzera zuzenduak, finantza-sistemak
egonkortzea eta eskaria estimulatzea bilatzen dutenak, orientazio nagusiki pu-
blikotik.
Bigarrenik, epe ertain eta luzeko neurriak aztertzen dira, gainera datozkigun
etorkizun-erronkei ekitea ahalbidetzen dutenak, eta gure egokitzapena eta garatze-
gaitasuna hobetzera zuzenduak paradigma gainerakorren aurrean.
Epe ertain eta luzeko ikuspegi honetatik, argi eta garbi planteatzen da ere-
du-aldaketa baten beharra, gizarte iraunkorrago eta ezagutzan oinarrituago ba-
ten aldeko apustua, eta horrek derrigor Dakar aldaketa bat gure balioetan, nola
pertsonaletan, hala kolektiboetan. Eredu-aldaketa hori abian jartzeko jarduketa-
ereduak kolektiboa eta lankidetzazkoa izan behar du, aliantza publiko-pribatu-
sozial baten zentzuan.
Dagoeneko adierazi denez, agiri honetan jasotako ideiak eta neurriak In-
nobasquek dinamizaturiko sare-lanetik jaiotzen dira, eta horren bidez ikuspen
partikular baten ekarpena egin nahi dugu berrikuntzaren eta lankidetzaren ikus-
puntutik. Agiri honetan jasotako analisiaren eta ondorioen izaera ireki eta bar-
nehartzailea segurtatzeko, pixkanakako lantze-prozesua jarraitu da, eta laburbil-
duz, honako etapa hauetan garatu da:
1. ‘Jarduketa-aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik’
agiria lantzea eta Innobasqueren Zuzendaritza Batzordeko Koordinazio
Lantaldeari igortzea aztertua izan zedin (martxoaren �0).
2. Berrikusitako agiria hedatzea (1.1.b) arlo bakoitzeko Koordinazio Lan-
taldeei, eta i-Talde desberdinei hura kontrastatzeko.
�. Agiriari ekarpenak egitea (2.0b, 2.1b eta 2.2b) kideen, gobernu-organo-
kideen eta eragile lankideen aldetik.
4. WOKA Euskadin lortutako emaitzak txertatzea (�.0b eta �.1b) parte-
hartzaileek gehien eskatutako neurrien eta soluzioen bitartez.
5. Agiriaren azken onespena (�.2.b) ematea Innobasquek eta hedaketa
orokortua, egindako gomendioak bultzatzeko helburuarekin (2009ko
ekainaren 18).
Sarrera – gogoeta irekiko dinamika
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
12 1. Sarrera – gogoeta irekiko dinamika
1.Egungokrisiaetaharenaurrekariak
1� Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
1. Egungokrisiaetaharenaurrekariak
1.1 Kausaekonomiko-finantzarioenanalisia2
Egungo krisia 2007aren azkenetan hasten da agertzen Estatu Batuetan�, eta 2008an
zehar hedadura globala lortzen du, eta bere gordintasun osoan nabarmenduko
da mundu osoan. Esan beharrik ez dago egoera larrituz joan dela pixkanaka eta
era bereziki bizian 2009aren hasieran.
Iritzi gehienak bat datoz adierazten krisi honen detonatzaile nagusia finan-
tza-krisia izan dela, eta hori berriz beste faktore batzuek eragin zutela:
• Merkatuan likidotasun ugari izatea, herrialde gainerakorretako balantza
arruntetako soberakinak zirela eta, hala nola Txina eta Indiarenak.
• Interes-tipo oso baxuak eta bitartekaritza-tarteune estuak, zeinek eraman
baitzuten kreditua aurrekaririk izan ez zuen hedatze eta orokortze batera
EEBB.etan eta beste herrialde aurreratu batzuetan.
• Inbertsio-kapitalek ondasun higiezinetara ihes egitea, 2000 urtean
burbuila teknologikoa lehertu eta gero, eta hortik eratortzen da higiezinen
burbuila espekulatibo eskerga.
• Arrisku-hipotekak ematea (subprime) kaudimen urriko bezeroei
EEBBetan. Ezinezko kreditu horiek higizien-aktiboen etorkizuneko
preziazioan oinarrituz ematen ziren, emandako zenbatekoaren oso
azpitik, gero fragaturik geratu zenez, Burbuila espekulatiboa lehertu eta
gero.
• Muturreko laxotasun-politika arriskuen ebaluazioan finantza-entitateen
aldetik, diru merkearen ugaritasunak bereziki larritua.
• Ordaintze aldakorreko sistemak epe laburreko hedatze eta errentagarrita-
sun (izenduneko) adierazleei lotutako exekutiboenak.
• Zegokien kontrol-organismoen gainbegiratze-gabezia (banku zentral,
erreserba federal…) edo haien funtzionamendu askieza4, zeinak ez
baitziren gai izan detektatzeko arrisku handiko maileguak transferitze
eta hedarazte-praktika ohikoa nazioarteko finantza-sistema osora finantza-
produktu sofistikatuen bidez. Kontrol-gabezia horrek eragotzi, edo erraz
tu egin zuen, inbertsio-funts gehienetako aktiboak kutsatzea.
• Kalifikazio-agentzien funtzionamendu eskasa, izan ere ez zuten ebaluatu
egoki finantza-produktu berrien arriskua eta, hori ez ezik, bir-kalifika-
zioen bitartez haiek hedarazten lagundu zuten.
Testuinguru honetan, EEBBetako Erreserba Federalak interes-tipoak gehitu zi-
tuenean, eta etxebizitzaren prezioa jaistean astrapala handiarekin eraitsi zen bur-
buila espekulatiboaren karta-erakin osoa, dagoeneko ezagunak diren ondorioe-
kin: aktibo kutsatuen desbaliotze azeleratuarekin eta amerikar kreditu-entitate
nagusiak galera handietan sartzea, munduaren gainerako gainerako finantza-
erakundeak atzetik zituztela.
Deskreditua eta konfiantza-gabezia munduko osoko banku-erakundeetan
errotu dira, izan ere ezinezkoa da jakitea zer puntutaraino afektatu dituzten
haien aktiboak funts kutsatuek. Gauzak horrela, likidotasun-gabezia handiare-
kin topo egiten dugu eta bankuarteko interes-tipoetako igoerekin. Horrek guz-
tiak murriztapen bat-batekoa eragin du pertsonei eta enpresei kredituak ematea-
ri dagokionez (arrisku-primaren gehitze garrantzitsua), eta horrek bere aldetik
kontsumoa itoarazi du eta likidotasun-arazo garrantzitsuak eragin enpresa-bil-
baduran.
1.Egungo krisia eta haren aurrekariak
2 Puntu honetan eutsi egiten zaio
agiriaren lehen bertsioan egind-
ako analisiari, 2009ko martxoan,
nahiz eta jabeturik gauden
trataturiko faktore askok
dagoeneko erantzuna izan dutela
gobernuetatik erabakitako
ekintza-planetan.
� Nahiz eta mendearen hasieratik
Enronena (2001), Global Crossing
(2002) eta WorldCom (2002)
bezalako porrot batzuk gertatu
ziren, enpresa-praktika txarren
aurrezantzu gisa.
4 Mekanismo arautzaileak ahult-
zea, neurri handi batean 29ko
krisiari erantzun bezala sortu
zirenena, egungo neoliberalismo-
aren ondorio bat bezala
kontsidera daiteke.
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
14
Beraz, finantza-ingurunean sortutako krisiaren ondoriek eragin bortitza
izan dute azkenerako mundu guztiko ekonomia errealean, eta 1929ko krisialdiaz
geroztik aurrekaririk gabeko atzeraldi bat eraginez.
Finantza-esparru horren berorren barruan (edo agian politiko-finantzarioa
esan beharko genuke), beste kausa batzuk ere aipatzen dira, sistema ekonomiko
kapitalistak bere baitan dituen eta haren eragileetan sortu diren aldaketen des-
orekekin erlazionatuak. Estatuek gainezkaturik ikusi dituzte beren buruak fi-
nantza-talde transnazional handien erabakien eta mugimenduen pisuarekin eta
haien eskusartze-gaitasuna larriki murrizturik aurkitu da. Horri gehitu behar
zaio ekomiaren eta finantzen kudeaketa desarautzeko erabakia, zeinak babesik
gabe utzi baitzituen ekonomiak eta mugatu egin baitzuen krisi sistemikoak edo
ziklikoak aurreikusi eta mugatzeko gaitasuna. Oinarri ekonomikoko krisiek (Ja-
ponia, Mexiko, Argentina, Hegoekialde Asiarra…) horren berri ordurako emana
zuten aurreko hamarkadetan.
Halaber testuinguru horretan, autore batzuek egungo finantza-krisia desdo-
itze bat bezala kokatzen dute finantza-merkatuen berrikuntza-gaitasunaren eta
haiek inteligenteki taxutzeko gure ahalmen kolektiboaren artean. Finantza-be-
rrikuntza gutxienez urrats bat aurretik doa erregelamentazioarekiko. Asimetria
nabaria dago ezagutza pribatuaren eta ezagutza publikoaren artean. Finantza
globaletako ezagutzaren produkzioaren azelerazioak kontraste egiten du erakun-
de aruatzaileen gaitasun urriarekin. Ez da gehiegikeria esatea, beraz, krisiaren
kausen artean badela ezagutza-porrot bat.
1.2 Bestekausabatzuenanalisiaikuspuntusozialetik,
ezagutza-ekonomiarenetik,ekologikotiketapolitikotik
Aurreko analisi ekonomizistaz harago, badira pentsatzaile batzuk krisi hau arra-
zoi sakonagoei, izaera estruktural eta sistemikoei egozten dietenak, eta egoera
honetan markatuz eta gaineratuz doazen paradigma berrietako batzuetan era-
gina dutenei. Auzitan jartzen dute, beraz, krisia sortu duen esparru ekonomiko,
sozial eta baliozkoa.
1. Balio-krisia, askoren iritziz, gure gizarte aurreratuenak ezaugarritzen
dituenak. Ikuspen banako norberakoia nagusi da onizate kolektiboaren bi-
laketaren gainetik, kontzientzia kritiko bat falta da enpresa modernoaren
etikotasun gutxiko kudeaketaren aurrean, arrakasta sozial eta enpresariala
balioesten da gauza guztien aurretik eta porrotan zigortzen da, eta horre-
gatik, eta ondorioz arriskua eta ekintzailetzarekiko tolerantzia. Pentsa-
mendu-korronte horren arabera, etika banako eta partekatu bat falta da,
zeinean epe laburreko negozioak finantza-entitateen eta entitate kalifikat-
zaileen talde zuzendarien jokabide gaitzesgarria faboratzen baitute, asko-
nahiak eta zuhurtziarik ezak eramanik, arazoa hedarazten eta biderkatzen
lagundu baitu.
2. Egokitze teknologikoaren krisia ekonomiko soila eta epe luzerako eragina
duena baino sakonagoa dena. Asimetria argia dago aurrerapen teknolo-
giko azeleratuen eta ezarpen produktibo diskretuen artean, eta gainera
merkatuek ezgai izaten jarraitzen dute eskaintzak hurrupatu eta inbert-
sioak saritzeko.
�. Ezagutza-gizartearen garapena, zeina gertatu baita horrek suposatzen
duen lanaren esentziaren aldaketa sakondu gabe (fisikotik ezagutzazkora
1.Egungo krisia eta haren aurrekariak
15 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
pasatzea), eta zeinak eragin baitu ereduen eta antolakuntza-sistemen krisi
garrantzitsu bat, Forden osteko logikatik heredatuena eta gizarte indus-
trialari ezargarriak direnena. Lanaren kontzeptu berri horrek ondasunak
eta zerbitzuak ekoizten ditu, baina baita subjektibotasunak, afektuak eta
ezagutza berriak ere, kontrajarriak esentzian egungo kapitalismoaren lo-
gika metatzailearekiko. Ezagutzaren gizarteak lehiakortasuna bilatze du
prozesu sortzaile eta erlazionaletan, eta pertsonaren gaitasun guztien ga-
rapena aprobetxatzen du (ikasteko eta sortzeko gaitasuna, gaitasun afekti-
boa eta erlazionala eta nork bere burua antolatzeko gaitasuna.) Errealitate
horretatik sortzen da enpresa kontzeptua pertsonengan oinarritua, anto-
lakuntza bizi baten eredu berri bat eragiten duena, kudeaketa-era hedakor
eta zabalkor batekin.
4. Krisi ekologiko eta baliabidezko larria, nola materiala hala energetikoa,
eta lehengaiei buruzko espekulazioa. Gaurko ekonomia oinarritzen da
kontsumo neurrigabe eta hazkorrean eta gero eta baliabide natural gehia-
go erabiltzea eskatzen du, mugatuak direnak et aeta ondorioz (epe labu-
rrean gutxienez) berriztagarriak ez direnak. Lehen gaiak, gero eta urria-
goak direnak, eta jarduera ekonomikoaren hazkuntza mugatzen dutenak.
Bada gaur egun ezagutzen dugun zibilizazioaren kolapsoa iragartzen due-
nik, aldaketa klimatikoaren efektu kontrakoenen konbinazioz baliabide
energetiko fosilen eskuragarritasuna jaistearekin, eta horretatik guztitik
etorkizuneko agertoki energetiko beheranzkoak. Argudiatze-lerro horrek
azaltzen du egungo krisia agertokien gertaera aitzindari bezala, zeinetan
baliabideen urritasunak eta garestitasunak haietaz jabetzeko eta haiek
kontrolatzeko borrokara eramango baitu.
5. Sistemaren krisia. Pentsalari batzuek ezartzen dute krisi honen jatorria
sistema kapitalista neoliberalaren kontzepzioan bertan, zeina oinarritzen
baita jabetzan (eskubide besterenezina) eta merkatu askean (aske eta auto-
arautuan), eta zeinen azpian baitago eredu metatzaile bat. Kontsumoak eta
hazkuntzak elikatu egin behar dute logika hori, eta horregatik gertatu dira
burbuila bat baino gehiago (higiezinena, puntu.com eta abarrena). Teoria
horien arabera, krisi horretatik irtetea azken 25 urteoan mundua ezau-
garritu duen kapitalismo globalaren forma gainditzean datza. Oinarrizko
abiapuntua beste etorkizun egonkorrago bat taxutzen hasteko, zeinean
finantza-sistema berme izango baita eta ez motorra, zeinean hazkuntzak
kontabilitate ekologiko eta sozial bat izango baitu bere baitan, eta ez mo-
netazkoa soilik.
6. Globalizazioa prozesu bezala, herrialdeak eta gizarteak sistema konplexu
baten bitartez lotzen dituena, elkarrekiko interdependentzian, zeinak afe-
ktatzen baititu esparru ekonomikoa, soziala, kulturala eta politikoa. Siste-
ma global honetan arazoa datza, hain zuzen ere, 4 esparru horiek kohesio-
naturik mantentzen zituen egitura hondatzean. Ekonomia globala da eta
hartatik eratorritako boterea ere bai, aldiz, politikak eta botereak estatu-
nazioaren helmena dute.
Testuinguru honek mundu-ordena polo-aniztun berri bat seinalatzen du, zei-
nean ekonomia gainerakorrek pisu handiagoa izan baitute (gaur egun mundu-
BPGaren % 49 sortzen dute) eta non aldi berean balio berriak sortzen baitira gi-
zartean, zeinek eskatzen baitute, alde batetik, nazioarteko lankidetza handiagoa
1.Egungo krisia eta haren aurrekariak
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
16
elkartasuna segurtatzeko ordena nazional eta globalean, eta bestetik, berrikun-
tzan eta iraunkortasunean oinarritutako bizi-estilo bateranzko birdoikuntza.
Deskribaturiko guztitik ondorioztatzen da gobernantza-ereduak behar direla
gure munduaren konplexutasuna osotasun bat bezala begiztatuko dutenak, nola
herrialde garatuena hala gutxiago garatuena. Ezin daiteke kontsidera globaliza-
zioa herrialde garatu eta oparoen inguruneetan, berrikuntza eta ezagutzako di-
namika ekonomikoetan oinarrituetan, kontuan izan gabe gutxiagoa garatuak eta
txiroagoak diren beste batzuk, zeinak “subsidiatzen” baititugu eta zeinetan deslo-
kalizatzen baitugu ekoizpena kostuak merkatzeko eta hondakinak eta kutsadura
lekuz aldatzeko. Egungo globalizazioak desberdintasuna sortzen du herrialdeen
artean, migrazio-mugimendu handiak eta aberastasunaren banaketa atzeragarria
Mundu-antolakuntza berri bat planeta mailako eta toki mailako adostasun eta aliantzetan oinarritua (bisualki ‘glokal’ kontzeptu bezala definitua), era era-
ginkor eta efizienteagoan jokatzeko. Mundu-interes orokorraren alde erne ego-
teko aukera emango duen antolakuntza bat, herrialde hauskorrei arreta berezi
bat eskainiz, garapen iraunkor eta berdinzale baten paradigma berri batetik.
Krisi hau froga nabaria da Joko-arauak berridatzi beharra dagoela, zeinek
markatuko baitute merkatuen dinamika, zeinetan bizikide baitira inbertitzaileak,
enpresak, gobernuak eta kontsumitzaileak. Agertoki berri honetan bizirauteko,
zeinak baitu eskaintza instalatu gehiegizko bat, enpresek beren abantaila lehiakor
propioak sortu beharko baitituzte eta espezializazio- eta desberdintze-nitxoak, zeinetan beren bezeroei balio erantsi altuaren ekarpena egin ahal izango baitiete.
1.Egungo krisia eta haren aurrekariak
17 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
1.Egungo krisia eta haren aurrekariak
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
18
2.Irteera-agertokiak
etaPanoramagainerakorrak
19 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
2. Irteera-agertokiaketaPanoramagainerakorrak
2.1 Irteera-agertokiak
Krisiaren eta horrek eragiten dituen ziurgabetasunen ondorio bezala, eragile
ekonomikoen jokabide-pautak distortsionatu egiten dira: kontsumitzaileak utzi
egiten dio kontsumitzeari, enpresek utzi egiten diote inbertitzeari, langabezia
gehitu egiten da eta bankuak era lehentasunekoan saneatzen ditu bere aktibo
zalantzazkoak, kontsumoari edo inbertsioari kredituak eman beharrean.
Mesfidantza eta beldurrezko egoera honetan, gobernuak “dinamika parali-
zatzaile” hori hausten saiatzen dira honako ekintzen bitartez:
a. Diru publikoaren ekarpena egin banku-gordailuak bermatzeko eta
likidotasuna injektatzeko finantza-sisteman egonkortasun- eta trinkota-
sun-neurri bezala, ekonomiaren aktibaziorako balankatzat balio baitu.
b. Moneta-fluxuen eta finantza-eragiketen gain kontrolak gehitu, diru
publikoaren ekarpenen efektibitatea segurtatzeko.
c. Inbertsio publikoak gehitu, batez ere lehentasunez orientaturiko sektore-
etan, lanpostu gehiago sor daitezkeen arloetan (azpiegiturak sortzea eta
daudenak modernizatzea).
d. Kontsumoa pizgarritu neurri fiskalen bitartez, zeinek gehituko baitute
eskuragarri dagoen errenta eta eskari-nitxo espezifikoak dinamiza
ditzaketenak (autoak erosteko, etxebizitzak erosteko edo alokatzeko lagun-
tzak…)
e. Lanaren kostua merkatu eta haren malgutasuna gehitu enplegugintza
pizgarritzeko nahiz eta neurri horiek esparru askotatiko kontrakarra izan,
batez ere sindikala, berekin iraizpen gehiago besterik ez dakartela ulertzen
baita.)
f) Gizarte-babesa hobetu, batez ere pertsona langabetuena.
Neurri hauek konfiantza berreskuratzea eta dinamika paralizatzaile horren in-
tentsitatea eta iraupena laburtzea dute helburu. Ezein kasutan ez ditugu galdu
behar bistatik honako faktore gakoak:
1. Krisia globala da eta irteera ere beste ekonomia batzuen baitakoa izango
da. Adibide gisara, automozioaren sektoreak esportatu egiten du bere
ekoizpenaren % 80 eta, hein berean, lehengaien inportazioaren baitan
dago. Hala ere, funtsezkoa da irteera-agertokia diseinatzea toki-mailan
artikulatzen diren neurrien oinarriaren gainean, zeinek honako hauekin
kontatuko beharko baitute:
a. Garapen benetako eta iraunkorreko Eredu bat5, gizarte iraunkorrago bat
lortzera orientatua eta krisiari etorkizun-aukera errealistekin aurre egitea
ahalbidetzen duena.
b. Lidergo instituzional bat gai dena ekimen publikoak eta pribatuak bidera-
tu eta gidatzeko.
2. Ezinbestekoa da tarteko diren eragile guztien lankidetza, zeinek esplizitatu
egin behar baitute krisitik irteteko nahia akordio handi baten eran, gizarte-
ko indar guztien artean diseinatu eta adostuan, puntua gakoa baita
“konfiantza-dinamika” berri bat sortzeko.
�. Krisi honetatik irtetean hasi zenean ez bezalako agertoki bat aurkituko
dugu, izan ere:
• Eskari-bolumenak ez dira lehengo berak izango, ezta urtearteko hazkun-
tza-maila ere (2010ean iragartzen da euro-guneko hazkuntza negatiboa
%-0,2koa izatea, 2011n % +1,5ekoa izango dena).
2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak
5 Aurrerapen Benetako eta Iraun-
korrerako Plana. Helburuak eta
Ekintzak. EI-BAI 2007.
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
20
• Enpresa gutxiago geratuko da (desagerpena edo bategitea), ezingo baitute
iraun, eta ez da izango merkaturik guztientzat nitxo beretan jokatzen eta
orain arte bezalako balioaren ekarpena egiten jarraitzen badute.
• Enplegugabezia-maila oso garrantzitsua izango da (4,5 eta 5 milioi pertso-
naren artekoa Espainian 2010ean).
• Eskari berriak agertuko dira produktu eta zerbitzu sofistikatuagotan,
nazioartekotze-dinamika berriak, eta I+D+i garapen berriak. Adibidez,
EEBBen Berreskuratze Ekonomikoaren Planak puposa lezake 50.000
milioi baino gehiagoko abagune-merkatu bat energia berriztagarrien
esparruan.
2.2 Paradigmaketaplanteamendugainerakorrak
Aldaketa eta ziurgabetasuneko garaiotan, nolabait ere, egungo ezagutza-gizar-
tearen izaera markatu zuten aldagaiak, era esanguratsuan gaineratzen dira, eta
gero eta garrantzi handiagoa hartuko dute XXI. mende honetan. Munduko he-
rrialde aurreratu gehienetan gertatzen diren joerak dira, eta horregatik, Euskadi
ere afektatzen dute.
Beste paradigma eta planteamendu berri batzuen artean, honako hauek
kontsideratu behar ditugu:
1. Teknologiaren nagusitasuna eta batez ere Nano, Bio, Neuro eta TIC-ena, -
sozialekiko konbinazioan.
2. Sareen Sarea, Internet, multi-banda komunikazioaren aukerekin
konbinatua. Interkonexio eta informazioaren atzipen-gaitasun ia mu-
gagabea izango dugu, edozein pertsonaren aldetik eta munduaren edo-
zein lekutatik. Faktore horren eragina esponentziala izango da, Gizarte
eta Ezagutza Sareei esker
�. Gizarte- eta Kultura-berrikuntza, teknologikoaren kontrapuntu gisa,
egokitzamen kolektiboa ziurtatzeko aldaketa azeleratuekiko, gizarte-
artikulazioa sortzeko, belaunaldien arteko transmisioa bermatzeko eta
gizartearen erantzunak pizgarritzeko arazo berrien aurrean.
4. Ezagutza- eta berrikuntza-gizartearen garapena, pertsonen gaitasun
sortzaile eta erlazionalen garapena areagotzen dituzten eredu berriekin,
lehiakortasuna bultzatzeko berrikuntzaren eta lankidetzaren bitartez.
5. “Indibiduala” sortzen da indibidualismoaren aurrean, eta
interes handi-ago bat erlazioen kalitatearekiko, zeinetan ekarpenak,
konpromisoak, lankidetzak eta sareek funtsezko papera jokatzen bai-
tute.
6. Orokortu egiten dira lanaren, aurreztearen, ekintzailetzaren balioak,
aberastasuna sortzeko eta luzerako estrategien balioespen positiboa,
enpresak eta enpleguak sendotzekoa, epe laburrera jokatze espekulati-
boaren aurrez aurre.
7. Lehiakortasun-ingurune bat sortzen da balioa eta iraunkortasuna eraiki-tzearen irizpideetan oinarritua, non teknologiaren eta berrikuntzaren
ekarpenaz gainera, oinarrizkoa den enpresen eta administrazioen jar-
duketa arduratsuagoa (estilo berri bat erlazionala, hurbilekoa, gardena,
etikoa eta konpromisozkoa den horretan oinarritua).
8. ‘Bizi-zikloa’ren eta baliabideak arrazionalki erabiltzearen kultura baten
2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak
21 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
pixkanakako garantiza, gainustiatutako lehengai batzuen urritasunak
eragina. Hondakinen berrerabilera, birziklapena eta balorizazioa in-
darrez errotzen dira, eta kontra egiten zaio espekulazioari lehengaiekin
finantza-merkatuen aldetik.
9. Migrazio-mugimenduak gehitu egiten dira, gaurko globalizazioaren
eta oparotasunaren eta aberastasunaren banaketa desberdineko poli-
tikaren ondorio gisa.
10 . Biztanleria zahartzea, batez ere herrialde garatuetan eta, bereziki, gure
ingurunean. 2025ean, lau euskal herritarretik batek 65 urte baino ge-
hiago izango ditu eta biztanleriaren %50k 50 urte baino gehiago izango
ditu.
11. Emakumearen gero eta protagonismo handiagoa gobernantza
publikoan eta pribatuan, eta genero-ikuspegia txertatzea berrikuntza-
eta aberastasuna sortze-aukera bezala gizartean eta erakundeetan.
12. Gobernantza global eta esku-hartzaileko eredu berritzaileen beharra,
zeinek ahalbidetzen baitute ekintzak koordinatzea eta bultzatzea eskala
batean baino gehiagotan.
2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
22
3.Krisiarenaurkakoneurrimultzoa
2� Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
3.Krisiarenaurkakoneurrimultzoa
Ondoren aurkezten dugun neurri sorta zabalak 1.700 ideia baino gehiagotik
buruturiko sintesiaren parte eratzen dute, zeinak WOKA Euskadiko ekitaldietan
formulatuak eta Innobasqueko gobernu-organoak osatzen dituzten entitate la-
guntzaileengandik, kideengandik eta pertsonengandik jasoak baitira.
Neurri hauek ordenatzerakoan, errespetatu egin nahi izan dugu ideia multzo
horren analisitik sortu den hondoko edo ezkutuko logika, zeinak, gure iritziz,
analisi honi ordezkaritza kualifikatuko izaera halako bat ematen baitio, euskal
hiritartasunaren termino soziologikoetan.
Eredu-aldaketatikoneurriak
1. Gizarte Iraunkor baterantz. Iraunkortasun-izaera zehar-izaerako
balioa da, eta proposamen identifikatuen multzoari zentzu bat ema-
ten dion, eta erdiko planteamendua egituratzen duena da. Eraldakun-
tza-egitasmoaren planen eta ekintzen multzoan ondoren, hazkuntza
ekonomikoko eredu-aldaketa baten beharra dago eta, ondorioz, gizar-
te-ereduaren aldaketa bat, epe luzea begiztatuko duena, eta ikuspegi
enpresarialak, lanekoak, politiko-instituzionalak, ingurumenekoak, eta
abar integratuko dituena. Beharrezkoak izango dira adierazle globa-
lezko lauki berriak, gaur egun epe laburraren mendekoak, kontabilitate
ekologikoa eta soziala beren baitan sartuko dutenak ekonomikoaz gai-
nera (Lehiakortasun Arduratsua).
2. Balio-aldaketa baten beharra, zeinak suposatzen baitu kultura-aldaketa
bat pertsonengan eta euskal gizartean oro har. Eraldakuntzak soilik du
zentzua oinarritik egiten bada, hau da, zimentarri sakonenetatik, per-
tsonen portaeran eragina dutenetatik. WOKA Euskadiko topaketetan
identifikatutako lau ideiatatik batek zerikusia du kultura- eta balio-al-
daketa horrekin. Ez da ausartegia esatea krisi honetatiko irteera efekti-
boa balioen esparruan lokalizatzen dela.
Balioen eta ereduaren aldaketa honetan tarteko diren eragileak, era koordina-
tuan eta lakidetza intentsoko eskemen azpian jokatu behar dutenak.
a. Aliantza publiko/pribatu/soziala, baterako estrategia baten garapen-
gune eta interes desberdinen katalizagailu bezala. Logika inplizitua da
Gizarte Akordio berri baten eraren bidez, ezagutzaren eta partaidet-
zaren mugikortze zabalarekin. Topaketa-gune berri bat eskatzen da,
zeinean eragile guztiak era eraginkorrean integratzen baitira, diagnos-
tikoak sortzeko, helburuak partekatzeko eta erantzun koordinatu eta
koherenteak eskaintzeko etorkizuneko erronken aurrean.
b. Hezkuntza balio-aldaketa horren transmisio-kate bezala, batez ere
belaunaldi gazteenei zuzendua. Hezkuntza hedaraziaren ikuspen bat,
hezkuntza-sistemara mugatzen ez dena, eta zehar-eran gizartearen
multzoa tarteko duena (familia, tutoreak, etc.). Egitura hori tarteko
izatea beharrezkoa da ardura-maila eta -zirkulu guztietan: hezkuntza-
politiken diseinua, ikastetxeetako profesionalak (irakasleak, gai ez-ku-
rrikularretako profesionalak, eta abar), eta abar.
c. Komunikazio-eragileak bigarren mailako transmisio-kate bezala, baina
il-edo-bizikoa dena eraldatze-prozesuaren arrakastarako. Aldaketa-
prozesuan gako diren gainerako eragileekin batera balio-sistema berri
�. Krisiaren aurkako neurri multzoa
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
24
bat sendotzeko, komunikazio-egiturek (enpresek, gizarte-sareek, heda-
tzaileek eta transmititzaileek) aktiboki esku hartu behar dute erronka
horien sozializazioan, batez ere ezagutzari eta berrikuntzari, iraunkor-
tasunari, elkartasunari, eta abarri kideturiko balioen transmisioan.
Akordio etiko eta profesional hau esplizitatzeko beharra agertzen da,
bere konpromisoaren garapena gizartearen aurrean garatzeko oinarri
bezala.
Epeertain-luzekoneurriak
�. Epe ertain eta luzeko jarduketa-neurriak, Etorkizun-proiekzio berezia
duten arloetan: enpresan, hezkuntzan, zientzian eta teknologian, gizar-
te-berrikuntzan, ekintzailetzan eta erakunde-esparruan.
Epelaburrekoneurriak
4. Krisiaren ondorioak arintzera zuzenduriko epe laburreko neurriak eta
eskusartze publikoaren esparrura jotzen dutenak (dagoeneko anto-
lakuntzen esparru pribatuan egiten ari direna osagarrituz) honako
gaietan:
• Gizarte-politiketan
• Lan-politiketan
• Finantza-ekintzen arautze- eta bultzatze-politiketan.
Ondorengo kapituluetan aipaturik uzten ditugu beren interes, eragin eta ori-
ginaltasun mailarengatik eztabaida ireki honetatik jasotzea interesgarritzat jo
ditugunak.
Eredu-aldaketatikoneurriak
3.1 Iraunkortasunetikoneurriak:Gizarteiraunkorbaterantz
�.1.1. Euskal Herriaren normalizatu eta baketzeko baldintzak prestatu, zeren
gatazkak eta bortizkeriak errotik urritzen baitituzte gure potentzial-
tasun kolektiboak, gure energiak eta gure zoriontasuna.
�.1.2. Adierazle globalen sistemak landu eta erabili, zeinek ahalbidetzen
baitigute bizi-kalitatearen, berrikuntzaren eta iraunkortasunaren
aurrrapenak jarraitzea Euskadin. Gizarte-kohesioko adierazle ekono-
mikoak eta efizientziakoak integratzea baliabideen erabileran, ekoiz-
penean eta kudeaketan.
�.1.�. Epe luzea begiztatu ekonomia- eta lurralde-plangintza guztietan,
honakoekin:
• “Eragin-ebaluazio” aurreratua.
• Bizi-zikloaren azterketa azpiegitura-proiektu guztietan.
• Eskariaren kudeaketa txertatzea baliabide naturalen eta produktiboen
plangintzan, kudeaketan eta kontsumoan.
�.1.4. Sistema politikoan txertatu epe luzeko estrategien gogoetarako eta definiziorako mekanismoak eta haiek bateratzea epe laburreko politikekin.
�.1.5. Karbonoaren Kontsumo Baxuko Ekonomiarekiko (KKBE) konpromi- soa. Epe luzera inbertsioak egin aktiboetan, azpiegituretan eta
ikerketan, energia berriztagarriekin eta efizientzia energetikoarekin
lerroturik, eta dagoeneko badiren beste ekimen batzuekiko koordina-
�. Krisiaren aurkako neurri multzoa
25 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
zioan (adibidez Europako Batasuneko ‘lead-market’ programak).
�.1.6 Stop CO2 ekimena hedatu iraunkortasunaren esparru gako guztieta-
ra, gizarte-geriza zabal bat sorrarazteko helburuarekin administra-
ziotik indarrez trakzionatua.
�.1.7. Klima-aldaketaren eraginaren ebaluazioa Euskadin, prebentzio-
neurrien analisiarekin, zeinek behar baitute kostan, ibaietan, hondar-
tzetan eta abarretan eskuduntzak dituzten administrazio guztien
adostasuna.
�.1.8. Eko-berrikuntzaren aldeko apustu ausarta. Efizientzia energetikoa eta
lehengaien erabilera hoberentze kontzeptuez gainera, beharrezkoa da
eko-eraginkortasunaren alde apustu egitea (‘cradle to cradle’ ereduak)
eta zerbitzuak eta produktu eko-berritzaileak ekoizten dituzten
negozio eta enpresa berrien garapena.
�.1.9. Aurrezkia eta efizientzia energetikoa sustatzea, eta horretarako neurri
interesgarriak dira egungo zerga-sistema berrikustea eta produktu eta
zerbitzu kutsatzaileen prezioetan txertatzea haien bizi-ziklotik erato-
rritako kanpo-kostuak (sozialak eta ingurumenekoak). Proposatzen
da zati batean laneskua edo mozkinak kargatzen dituen zerga-zama
lekualdatzea, baliabideen (lehengaiak eta energia) erabilera berronets
dezan, besteak beste, Suedian eta Finlandiako herrialdeetan praktikan
jarritako adibideen arabera.
�.1.10. Eraikuntza iraunkorra sustatu, eredu buruaskidunekin edo efizienta-
goekin ikuspuntu energetikotik (mikro-generazioa) eta baliabideen
erabileratik, batez ere urarenetik. Gehitu dagoeneko eraikitako etxe-
bizitza-parkearen birgaitze iraunkorra (aberastasuna eta jarduera
ekonomiko berria sortzeko eremu hasiberria, gerora beste herrialde
batzuetara esporta daitekeena).
�.1.11. Hobetu eta modernizatu ekoizpen, garraioaren eta banaketa elektrikoaren sarea aurreko mikro-generaziora moldatu ahal izateko.
�.1.12. Garraioaren plangintza zorrotza, globalki birplanteatuz egungo mu-
gikortasun-eredua, automobiletan eta erregai solidoetan oinarritua,
eskariaren kudeaketa-eredu baterantz, zeinak murriztu eta arraziona-
lizatuko baitu garraioa eta sarituko baitu garraio publiko kolektiboa
erabiltzea:
• Trenaren, tranbiaren, auto hibridoen, car-sharingaren, bizikletaren,
oinezko ibiliaren, eta abarren erabilera areagotzea.
• Garraio-parke publikoen berrikuntza areagotzea, aleak ibilgailu
garbiagoz ordeztuz. Laguntzeko neurri fiskalak ezarri (adibidez,
kontsumo handiko ibilgailu pribatuaren erabilera zehatu, auto-ilarak
eta kanpo-kostuak sortzea).
• Garraio sektoreko segmentuen berrikuntza teknologikoa eta enpresa-
eraldakuntza sustatu. TICen erabilera gehitu esparru guztietan,
“akarreo” kontzeptutik karga eta logistikakora bilakaera egiteko, eta
CO2aren emisioak murrizteko.
�.1.1�. Garraio-fluxuak sartu lurralde-plangintzan, eta euskarri- eta interrer- lazioko azpiegituren garapena bermatu enpresa-bilbadurarako (adibi-
dez, Abiadura Handiko Trena, Bilboko eta Pasaiako Portuak, eta
horien errepideko eta trenbideko konexioak).
�. Krisiaren aurkako neurri multzoa
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
26
�.1.14.Berreskuratu eta birbiziarazi landazaintza-abelazkuntza-oihanzain- tzako jarduera iraunkorra, horren belaunaldi-berritzeari arreta berezia
eskainiz. Nekazaritza-kalitatea mantendu eta egungo eta etorkizuneko
erabilera eta ustiapenetarako nekazaritza-lurzorua indartu. Herrialdeko
produktuen ekoizpna eta kontsumoa bultzatu, eta haien eskaria
ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko lotura berrien bitartez haien
eskaria kudeatu.
3.2 Balio-aldaketarenbeharretikoneurriak
�.2.1. Sustatu erakunde-giro egoki bat sortzea, aldaketaren aldekoa, tarteko
diren eragile gako guztiak mugikortuz.
�.2.2. Sustatu balio-gida orokor, global eta tresnazkoak, eraldakuntzarako eta berrikuntzarako Euskadin, adibidez, honak bere baitan izango
dituena:
• Ezagutza eta ikaskuntza etengabea (eraldatze-prozesu sozioekono-
mikoaren lehengai nagusia), berrikuntza eta sortzailetasuna.
• Elkartasuna: konpromisoa, lankidetza, elkarlana, aberastasunaren
birbanaketa, ekitatea, austeritatea, gizarte-mugikortasuna, aktibismoa,
partaidetza.
• Iraunkortasuna: kontsumo arduratsu eta iraunkorra, materialismoa
gainditzea, aurreztearen kultura, gastuen arrazionalizazioa, ingurumen-
arekiko errespetua.
• Etika: erantzukizuna, jatortasuna, zintzotasuna eta gardentasuna.
• Balioak positiboan: konfiantza, baikortasuna, lasaitasuna, pazientzia,
bizi-kalitatea, familia-lana uztartzea berreskuratu, esperientzia balio
estea.
• Ahaleginaren kultura eta lanaren balio soziala, lanaren etika, ongi
egindako lanaren balioa, bokazioa, profesionaltasuna.
• Pertsonen balioa eta haien aniztasuna: kultura-aniztasuna, plural-
tasuna, adimen emozionala, autonomia, errespetua, bizikidetza,
tolerantzia, genero-aldagaia txertatzea…
• Aldaketara irekitzea, mentalitatea eta ikuspen globala eta epe luzekoa.
• Ekintzailetza: arriskuak hartzea, proaktibitatea, arrakastaren eta
porrotaren kontzeptuen formulario berria, ikaskuntza etengabea.
• Komunitatearen balioa (pertenentzia-zentzua) indibidualismoaren
aurrean.
• Erantzukizuna: auto-erantzukizuna, erantzukidetza, agintariei erantzu-
kizuna eskatzea.
• Belaunaldi desberdinen balioekin konektatzea (haurrak, gazteak,
adinekoak…) eraldatze- eta modernizatze-prozesuan haien integra-
zioa errazteko.
�.2.�. Materialak, estrategiak eta baliabideak sortu aurreko helburuak
lortzea ahalbidetu eta faboratuko dutenak.
�. Krisiaren aurkako neurri multzoa
27 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�. Krisiaren aurkako neurri multzoa
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
28
4.Epeluzekoneurriak
aldaketaetaeraldakuntzarako
29 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
4. Epeluzekoneurriakaldaketaetaeraldakuntzarako
4.1. EnpresaLehiakortasunetikoNeurriak
Antolakuntzatiketakudeaketatik
4.1.1. Pertsonengan oinarritutako antolakuntza-eredu berriak ezarri, haien
gaitasun sortzaile eta erlazional guztiak aprobetxatuko dituztenak,
enpresei baliozko izango zaizkienak beren lehiakortasuna hobetzeko
eta beren gaitasun berritzailea garatzeko.
4.1.2. Enpresa-kode bat landu epe luzeko proiekzioetan, iraunkortasunean eta pertsonengan oinarritua, euskal enpresentzat oro har, zeinak be-
reziko baikaitu, berrikuntzaz eta lehiakortasunez, beste herrialde
erregio batzue-tako enpresen aurrean, Enpresa Erantzukizun Soziala-
ren lerroan.
4.1.�. Adierazle-sistema berriak ezarri, enpresa-arrakasta neurtuko dutenak,
epe laburreko joera ekonomizista gaindituko dutenak, eta ezagutza eta
aberastasuna sortzea, gizarte- eta ingurumen-ingurunearekiko
konpromi-soa txertatuko dutenak beren baitan, eta epe ertain-
luzearekiko ikuspegia dutenak.
4.1.4. Balio etikoak txertatu enpresetan Enpresa Erantzukizun Sozialen (EES
edo RSE).
4.1.5. Ikuspen tradizionala saritzen duten balantze-egiturak indartu
(pa-lanka-efektu gutxi eta austeritatea), antolakuntzen etorkizuna-
proiektuak eta haien lehiakortasuna konprometitu gabe.
4.1.6. Software askea ezarri era orokortuan gure enpresetan (eta adminis-
trazioan), lorpen-kostua garapen-kostu bihurtzeko, lan-postu berriak
sortuko dituena.
Nazioartekotzetik
4.1.7. Lankidetza-ekimenak administrazioaren laguntzaren eta dagoeneko
nazioartekoturik dauden enpresa traktoreen oinarriaren gainean.
4.1.8. Eredu korporatiboak diseinatu nazioartekotzeko, globalizazioa
begiztatuko dutenak, eta presente dauden herrialdetako kulturetan inte-
gratu eta haietara moldatuko direnak.
4.1.9. Zerbitzu Aurreratuko gure enpresen espezializazioa eta nazioarte- kotzea sustatu, jarduketa-palanka bezala, zeinaren gainean gerora gara-
tuko baita enpresen eta erakunde bezeroen eraldatze-prozesua.
4.1.10. Inbertsioa gehitu gure enpresak atzerrian sustatzen eta merkatu gainerakorrak hedatzen, batez ere Asian (Txina eta hegoekialde
asia-rreko beste herrialde batzuk dira orainaldia, India izango da etor-
kizuna).
4.1.11. Global Basque. Enpresa-lider seniorren nazioarteko sare bat jaur-
tiki, eragimenekoak eta Euskadirentzat aukerak bilatzearekin konpro-
metituak direnena. Sare hori plataforma izango litzateke gure enpresa-
ehunaren globalizatze-prozesuak errazteko.
Ekintzailetzatiketaproduktu-merkatuarenberrorientatzetik
4.1.12. Negozio-ereduen aldaketak bultzatu, zeinek erraztuko baitizkiete
desberdintzea, bezeroarenganako orientazioa eta produktu-horni-
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�0
tzaileak (facilities) diren enpresen migrazioa zerbitzu integratu
aurreratuen enpresa hornitzaileetara.
4.1.1�. Bultzatu eta garatu gogoeta eta ideia-trukeko lankidetza- eta sor- tzai-letasun-guneetako enpresen sektorea, zeinak nabarmentzen
baitira hazkuntza ekonomiko- eta enplegu-iturri bezala (adibidez,
ezntzun-ikusizkoen sektorean).
4.1.14. ETEen produktibitatearen hobekuntza bultzatu ‘Renove planen’ bitartez, zeinek erraztuko baitituzte baliabideak kostuak murriztera,
fabrikatze-prozesuak automatizatzera, kudeaketa eta marketinga
modernizatzera, bitarteko produktiboak berritzera zuzenduriko
baliabideak, eta abar.
4.1.15. Barne-ikaskuntza sustatu, negozio-unitate berriak edo enpresa
berriak sortzeko enplegu gehiago eta hobea eskain dezaten eta egungo
jardueren errelebuak izan daitezen.
4.1.16. Sustatu enpresa-ekimenak gizarte-zerbitzuak ematen zentra tuak, zeinek lankidetza publiko-pribatu estuaren bitartez, bortizki
eskaturiko beharrak estaliko baitituzte eta, zeinak etorkizunean
Administrazio Publikoak egoki ez estalzea litekeena baita (mendeko
pertsonen artapena, immigrazioa, garapenerako lankidetza, eta abar).
4.1.17. Enpresa-ekimen berriak sustatu zerbitzu turistikoekin erlazionatuak eta, bereziki, zerbitzu gastronmikoen ingurunekoak. Labeldun pro-
duktuak hedatu eta Euskal Sukaldaritzari buruzko ezagutzak mundua-
ren alderdi guztietara.
Lankidetzatik
4.1.18. Enpresen arteko lankidetza berrikuntzarako dimentsio- eta baliabide-
gabezia ebazteko.
4.1.19. Zientzia eta Teknologia Sistemarekiko lankidetza ikerketa aplikatua
sektore gainerakorretara hurbiltzeko, merkatuen behar zehatzetara eta
emaitzak enpresetara transferitzeko asmoarekin.
4.1.20.Enpresak taldekatzearen erakunde-bilbadura areagotzea (klusterrak,
elkarteak) sektore-behar espezifikoak konbinatuz beste generikoago
batzuekin, hala nola, berrikuntzaren kudeaketa, sortzailetasunaren erre-
mintak, nazioartekotzea, eta abar.
4.1.21. Lankidetza publiko-pribatuko programa-garapena honako arlo
estrategikoetan:
• Enpresa-jarduera berria, gizarte- eta ingurumen-erronkei aurre egingo
diena.
• Erosketa publikoa, Euskal enpresen multzoetan berrikuntzaren bul-
tzatzaile gisa, aurre-erosketa publikoa estaltzeko berrikuntza-funts baten
dagokion horniketarekin.
• Dirulaguntza-programak enpresa-tamaina desberdinak egoki estaliko
dituztenak eta lankidetza bermatuko dutenak teknologia eta berrikun-
tzako eragileekin, zeinek gainera klusterren eta enpresa-elkarteen paper
traktorea garatzea ahalbidetzen baitute.
• Lankidetza-bulkada enpresa-jardueraren dinamizazio-nodo desberdinen
artean (SPRI, Euskalit, Eskualde Garapeneko Agentziak, Ugazabenak eta Kluster
Elkarteak, Berrikuntza Agentziak, eta abar.)
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
�1 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
4.1.22. Gizarte-antolakuntzekiko lankidetza (ugazabenak, sindikatuak…)
enpleguaren aldeko itunak garatzeko (beste neurri batzuen artean:
lan-hitzarmenen tipologiaren berrikuspena, enpresa-hitzarmenen
nagusitasuna sektoreen aurrean, eta abar).
4.2. HezkuntzaSistemaetaUnibertsitatetikoneurriak
Izaeraorokorrekoak:
4.2.1 Konpromiso esparrua Administrazioaren eta sistemako gainerako
eragileen artean, hezkunza-eredu global berri baten gainean (haren
etapa guztietarako) hiritar lehiakor, lankide, arduratsu eta berri-
tzaileen bila
• Egungo Hezkuntza Sisteman beharrezko aldaketak definitu eta adostu
eredu berri, autonomo, egonkor, kalitate handiagoko, hierarkia gu-
txiagoko eta pertsonalizatuagorantz aurrera egiteko.
• Neurri operatiboak: langileriaren, ikastetxeen, hezkuntza-administra-
zioaren, laguntza eta ikuskapen-zerbitzuen kudeaketa, dauden balia-
bide guztiak hoberentzea eta beharrezko diren osagarriak hornitzea.
4.2.2 Irakasleria gaitzearen, aitortzearen eta gizarte-balioestearen plana
sistema berriarekiko koherentzian.
4.2.� Ikastetxeetako kudeatzaileak gaitu (profesionalizatu) eredu konpro- metitu eta nazioarte-proiekzio handia duen baten garapenerantz.
4.2.4 Ikasgelak modernizatu maila guztietan, teknologia eta ekipamendu
modernoak txertatuz
4.2.5 Hirueletasuna txertatu era eraginkorrean hezkuntza-sistema osoan,
baliabidez egoki hornituz.
4.2.6 Hezkuntza-profesionalen nazioarte-mugikortasuna sustatu, for-
makuntza egokia bermatzeko, praktika aurreratuen ezagutza eta ezar-
pena hezkuntza-gaian.
4.2.7 Hezkuntza-sistema berriaren adierazle-sistema bat garatu ikastetxeen
barne- eta kanpo-ebaluazioetarako. (Adibide gisara: unibertsitate
batek edo L.H.ko ikastetxe batek behar duen denboraren neurketa
espezialitate berri bat sortzeko).
LanbideHeziketakoazpisistematik
4.2.8- L.H.ko ikastetxeak mikro-ikerketako eta berrikuntzako eragile aktibo bihurtu haien enpresa- eta gizarte-eraginpeko haien inguru-
netan, ETEetan bereziki. Bisualizatu ikastetxe horiek zientzia,
teknologia eta berrikuntzaren sare kapilarreko eragile gisara,
enpresetara teknologiak transferitzeko gai bezala.
4.2.9 L.H.ko ikastetxeak modernizatu berrikuntza irekiko eredu berriak
ezarriz, haien ‘stake-holders’i orientatzea ahalbidetuko dutenak (gura-
soak, enpresa eta erakundeak, irakasleak eta ikasleak).
4.2.10 Enpresa-bilbadurarekin lankidetzan ari izan L.H.ko ikastetxeetan garatzeko konpetentziak identifikatzeko.
Formakuntza-azpisistematikEnplegurako
4.2.11 Ikaskuntza iraunkorrerako plan pertsonalizatu bat landu, teknolo-
gian eta ezagutzan oinarritua (Adibide gisara: kartila edo curriculum
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�2
pertsonalak, zeinen gainean landu eta hedatuko baitira prestakuntza-
eskaintzak etorkizuneko enpleguetarako).
4.2.12 Orientazio-sistema integratu bat sustatu pertsonei bizi-lankide-
zikloan zehar, halako moldez, non hezkuntza bizitzan zehar gizarte-
berrikuntzaren argi-iturri bihurtu baita Euskadin.
Unibertsitatetik
4.2.1� Unibertsitatean sortutako ezagutzaren transferentzia faboratu
enpresa-ehunari: unibertsitatea-enpresa baterako proiektuak
emaitzetara bideratuak, sistema malgua curriculumak laster
batean egokitzea ahalbidetzen dutenak eskari berrietara.
4.2.14 Unibertsitatearen erantzukizuna sustatu irakaskuntza-profesionalen formatzaile bezala beharrezko konpetentzia guztietan arreta berezia
eskainiz nazioartekotzeari eta ekintzailetzari.
4.2.15 Hirugarren bikaintzasun-zikloa. Hezkuntza eta enpresako profesio-
nalen gune sendo bat taxutu talentu gazteak erakarriko dituena nazio-
arte-mailan, unibertsitateari eta enpresari lotutako programen bidez
(masterrak, graduondokoak, eta abar)
4.2.16 Unibertsitate-irakasleen ikerketa-karrera erraztu eta areagotu, beste neurri batzuen artean, argitalpen bikain indexatuen, patente-
produkzioaren, ikerketa lehiakorreko ikerketa-proiektuetako partai-
detza, nazioarte-mugikortasuna, eta abar.
4.2.17 Arreta berezia eskaini gizarte- eta humanitate-zientzietako karrerei, ondare heredatuaren, ezagutzaren, balioen eta gizarte-aldaketaren
ulerkuntzaren oinarri bezala.
Zehar-izaeraberritzailekoneurriak
4.2.18 OPEN KNOWLEDGE Agentzia bat txertatu Euskadin Creative
Commonsen programa masibo bat ezarriko duena ezagutza partekatu
eta irekiko komunitate bat sortzeko (hiritarrak, enpresa, gobernua)
Interneten, halako gisa mundu-mailan identifikatuko dena. 20�0 Hel-
burua: Creative Commons lizentzia bat biztanleko.
4.2.19 Enpresa-arteko Unibertsitate-sistema bat sortu, zeinak kualifikatuko
baitu konpetentziatan barne-proiektuak egikaritzeari buruz en-
presetan, zuzendaritzan lankidetzaren eta aldaketa-ekimenen
hedaketaren bidez enpresetan.
4.2.20 Unibertsitate-mailako gune berri bat sortu ‘Diseinua’ren inguruan: prospekzioa, diseinu artistikoa, enpresariala, industriala, judiziala eta
abarreko guneetara orientaturiko espezialitate formatzailea.
4.3. ZientziaetaTeknologiatikoNeurriak
4.�.1 Talentuaren erakarpen-, zirkulazio- eta eradukipen-estrategia bultzatu, baita tokiko talentuaren garapena ere, sektore estrategiko-
etako ikerketa-jardueretara orientatua (herrialde gainerakorrak
talentu berriaren iturri direla), eta enpresen beharrak eta profesiona
len egungo eskaintza bateratuz. Ikerbasque, Jakiunde eta Bizkaia Xede
areagotu.
4.�.2- Inbertsio publikoa bultzatu zientzia oinarrizko eta aplikatuan eta
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
�� Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
berrikuntzan, etorkizuneko sektore estrategikoen multzo batean, iraunkortasun-irizpideekin eta aberastasun ekonomiko eta soziala sortuz. PCTI 2010ean begiztatuez gainera: Bio, Nano, Energia alter-
natiboak eta garraio adimentsurako Elektronikaz gainera, beste
sektore gako batzuk gehituko dira. Orientazio gisa: Eko-berrikuntza,
Eraikuntza iraunkorra, TICak, banda zabalerako irisgarritasun
orokortua, mugikortasun- eta garraio-sistema aurreratuak (auto
elektrikoa…), Osasun eta medikuntza elektronikoa (e-health),
Bizi-kalitateko teknologiak adinero pertsonentzat, eta abar.
4.�.�- Hobetu efizientzia emaitzen transferentzian Zientzia eta Teknolo giako Euskal Sistematik enpresa-ehunera bere ‘kolonizazioa’ren
biartez enpresentzat: proiektu berritzaileak lankidetzan moderniza-
zioan, dibertsifikazioan eta nazioartekotzen lagunduko dutenak epe
ertain eta luzeko enpresa-ikuspegi estrategiko batetik. Bereziki,
sektore helduenen kasuan begiztatu, produktu propiorik gabekoak
edo balio gehitu urrikoak, laguntza tekniko premiazkoa kanpotik
behar dutenak.
4.�.4- Tamaina handiko enpresa-ekimen berriak abian jartzea, eximen
publikotik lagundutako inbertsio handien bidez, enplegua sortzeko
gaitasun handiarekin, herrialdearen gaitasun teknologiko handia
enplegatzeko egokiak direnak Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzako
Euskal Sarea) balio gehitu handiko produktu propioak garatu eta
ekoizteko. Adibide ugari aipatzen dira: propultsio eta transmisio
elektrikoko sistemak eta hibridoak, sistemak eta osagaia eguzki-
energia termoelektriko eta fotovoltaikorako, makina-erreminta,
sentsorika, mikro- eta nano-fabrikazioa, biomedikuntza, bizi-kalita
terako teknologiak, ingurumen-teknologiak urak eta lurzoruak
iragazi eta garbitzeko, eta abar.
4.�.5- Enpresa berrien sorrera areagotzea (spin-offs eta start-ups). Zientzia
eta Teknologia Sistematik, etorkizuneko aurreko sektore estrategiko-
etan fokalizatzen diren baliabide tekniko eta finantzarioekin. Erabili
eskura dagoen giza kapital bikaina mentore-lanetan ekintzaile tekno-
logiko berri horienganantz.
4.�.6- Berrordenatu Zientzia eta Teknologiako Euskal Sistema, hura
zabaltzearen aldeko apustuarekin, dimentsio eta koordinazio handia
go bat geure buruari ematearen helburuarekin. Besteak beste, hauek
aipatzen dira: integrazio edo baterakuntza adimentsuko prozesuak
(dagoeneko hasita daudenak TECNALIA eta IK4n), zeinek hornitzen
baitituzte zentroak masa kritiko handiagoz eta espezializazio
efektiboagoko estrategiak diseinatzea ahalbidetzen baitie.
4.�.7- Bultzatu Zientzia eta Teknologiaren Euskal Sistemaren nazioarte- kotzea eta globalizazioa, mundu-mailako ikerketa-programetan
haren parte-harztea errazteko.
4.�.8- Indartu ahalik eta gehien Euskal enpresen aukerak zientzia handiko azpiegituren proiektu handietan, zeinak baitaude aurreikusiak Eu-
ropan datozen urteetarako (roadmap ESFRI), Espalazioko Neutroien
Iturrian saiakera egin den bezala.
4.�.9- Jaurti Zientzia eta Teknologiako Euskal Sistemaren Zientzia, Tekno-
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�4
logia edo Berrikuntzako hurrengo Plana, ekintza adostuak jasoz
tarteko diren erakunde desberdinen artean (adibidez, PCTI 2015).
4.4. GizarteBerrikuntzatikoetaEkintzailetzatikoneurriak
4.4.1- Bultzatu programa koordinatu bat ekintzailetzari laguntzeko
Euskadin, gazteriaren eta langileen (publikoen eta pribatuen) artean
garatzeko balio unibertsal gisa eta Euskal gizartean oro har. Progra-
ma honek haur-formakuntzako lehen etapetatik hasi beharko luke eta
L.H.n eta unibertsitatean zehar jarraitu.
• Aitortu sozialki eta ekonomikoki pertsona ekintzaileak.
• Enplegugabezian dauden pertsonei oinarri iraunkorreko lagundu
enpresak sortzen, formakuntza eta finantza-laguntzako ekintzen
bidez.
• Arindu enpresa berriak sortzearen administrazio-prozedura,
adibidez, leihatila bakarraren sistemaren bitartez (24-48 ordutara
murriztu enpresa bat sortzeko beharrezko denbora).
4.4.2- Indartu gizarte-berrikuntza eta ikerketa eremu honetan, haren emai-
tzak erabiliz eta ustiatuz gizartera berera itzuli ahal izango den ezagu-
tza-masa sortzearen helburuarekin
4.4.�- Sustatu gizarte-ekintzailetzako ekimenen garapena, banku etikoa bezalako esperientziatan laguntza sustatuz, irizpide iraunkorrak
txertatzearen lerroan negozio berriak sortzean.
4.4.4 Apustu egin hirugarren sektore irabazi-asmorik gabekoaren alde
sektore gainerakorretako bat baita, zeinek hazkuntza eta garapen
garrantzitsua izan baitezake eta, gainera, gizarte-behar eta -erronkei
erantzuna eskaintzen baitie (adibidez, “peer to peer” finantza-
ereduak), aukera ematen baitu kultura-, aisia- eta elkartasun-ekimen
kopuru garrantzitsu bat (gizarte-jantokien kudeaketa…) bideratzeko
eta lanpostu eta gizarte-antolakuntza berriak sortzen baititu.
4.4.5 Indartu maila guztietan gizonezkoen eta emakumezkoen arteko ber- dintasun errotikoa, eta neurri hori euskarritzen duten adierazleen
aurrerapena monitorizatu, adibidez, emakumeak lan-merkatuan
txertatzearen indizea
4.4.6 Bultzatu euskal gizartearen nazioartekotzea esparru guztietan
nazioarteko sareetan, aliantzetan, lankidetza-proiektuetan, elkarlan-
akordioetan, nazioarteko truke-programetan, nazioarteko egonaldi-
etan, eta abarretan esku-hartzearen bitartez.
4.4.7 Sustatu identitate partekatu bat eta auto-aitortza komunitario bat eta aprobetxatu barne-elkartasunak, lankidetzak eta hurbiltasunak
eskaintzen dituzten abantailak norbere kudeaketarako mundu
globalean.
4.5. AdministrazioPublikoetatikoneurriakadministrazio-berrikuntzan
4.5.1 Erakunde-lidergo berria eraiki ekintza publikoaren sinesgarritasuna
gehitzean oinarritua gastua murriztearen terminoetan (jarraibidea
eskaini krisi-garaietan), funtzio publikoaren profesionalizazioa,
efizientzia- eta gardentasun-hobekuntzak (Open Government) eta
hiritarren esku-hartze handiagoa. Erakundeak “eragile traktore”
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
�5 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
oinarrizkoak dira gainerako gizarte-eragileei beharrezko konfiantza
ren transmisiorako.
4.5.2 Administrazioaren modernizazioaren erronkari heldu, honako hauen bitartez:
• Bezero-planteamendua zerbitzu publikoen eskaintzaile bezala
(hiritarrari aktiboki entzun eragile kontsumitzaile den heinean).
• Enpresa- eta kudeaketa-teknikak zerbitzu-hedaketa lasterrago bat
errazten dutenak (kalitatea, prozesuak, …)
• Teknologia berriak hartzea zerbitzuei eusteko erreminta gisa, haiek
profesionalizatuz, efizientzia eta arintasuna irabaziz haiek hornitzean,
eta aldi berean teknologia berrien tokiko hornitzaileen hazkuntza-
motor bezala balio izanez.
4.5.� Txertatu Administrazioan eta erakunde publikoetan dagoeneko enpresa pribatuetan esperimentatzen ari diren berrikuntza-pro- zesuak, egiteko eta gidatzeko era berriekin, testuinguru-baldintza
berriekin, zeinek ahalbidetuko baitute azaleratzea haietako pertsonen
talentua eta sormena.
4.5.4 Garatu eta esperimentatu gobernantza-eredu berriak, zeinek
txertatuko baitute, arlo publikotik, paradigma lankidetzakoa eta par-
taidetzakoa, Aliantza Publiko-Pribatu-Sozialaren papera eta Inno-
basqueren esperientzia. Ezarri praktika onak europar eta nazioar-
teko erreferentziak dituztenak gobernantzari buruz eta praktika
onak aliantza sektore-aniztunei buruz.
4.5.5 Ezarri hitzartze-eredu berri bat langileria funtzionarioarentzat, egungo sektore-konbenioen antzera, zeinak ezabatuko baitu bizitza
osorako postuaren bermea inkorporazio berrietarako, eta zeinak
ahalbidetuko baitu, pertsonengan oinarritutako antolatze-eredu
berriekin parte-hartzea eta inplikazioa gehitzea hiritarren zerbitzuan.
4.5.6 Erakunde-arkitektura osoaren koordinazioa, hornidura publikoen
errendimentu hoberako eta zerbitzu publikoen eraginkortasun
handiagorako. Aurkezpen homogeneo eta integratua zerbitzu-
kartarena gizarteari, izapidetzen bikoiztasuna saihestuz eta erantzu-
kizun komuna hartuz bezero/hiritarraren aurrean.
4.5.7 Lan egin Administrazio bakoitzaren espezializazioan.
4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�6
5.Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioak
arintzekopolitikapublikoaksendotzetik
�7 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
5. Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioakarintzekopolitika
publikoaksendotzetik
5.1 Finantza-esparrutikoneurriak
5.1.1. Finantza-esparruaren kontrol- eta arautze-neurriak, beste herrialde
batzuekin koordinatuak irismen nazioartekoa era globala ziurtatze-
ko, eta aldi berean gizarte-partaidetzara irekiak sistemaren garden-
tasunaren eta etikaren errefortzu-neurri bezala. Egungo krisia elikatu
duten espekulazioa eta egoera-errepikapena saihestea bideraturiko
ekintzak.
5.1.2. Arazoak dituzten enpresei finantza-laguntzako tresnak eman honako
zenbait bitartekoren bidez:
• Eskema itunduak finantza-entitateekin eta kreditu-kalifikaziokoekin.
• Laguntza laster eta zuzenak (burokrazia murriztu), Europar Batzor-
dearen laguntzen denbora-esparruak sortutako malgutasuna ahalik
eta gehien baliaraziz.
• I+D+i jarduerari dirulaguntzak, batez ere ETEi eta lankidetza-
proiektuei.
• Ordainketa-epeak murriztu edo aurreratu administrazio publikoeta-
tik.
• Elkarte-zergak murriztu enpresetarantz, bereziki produktu ‘berdeen’
diseinuen eta ekoizpenen jardueretara bideratutako ETEi.
• Laguntzak kontratazioari.
• Gizarte Segurantzarentzako ordainketen geroratzea
• Begiztatu tresna fiskalak profesionalen formakuntzari eta gaikuntzari
laguntzeko
5.1.�. Neurri fiskalak begiztatu eta analizatu errenta-maila eskuragarria
gehitu eta enplegua sortzeko sustatzeko, gizarte-aurrenkontuak arris-
kuan jarri gabe eta hiritarrei eta enpresei karga orokorra gehitu gabe.
Erabili, adibidez, osasungintzaren eta administrazioaren aipaturiko
modernizazioa kostuak aurrezteko.
5.1.4. Lagundu finantzarioki pertsona enplegatuei enpresen jabetzan esku har dezaten.
5.1.5. Funts Pribatuak sortu I+D+i, proiektuetara dedikatuak. Aztertu
Pentsio Funtsen ehuneko jakin bat erabiltzearen bideragarritasuna
helburu horretarako, haien segurtasuna eta errentagarritasuna ber-
matuko duten baldintzekin.
5.1.6. “Berrikuntzarako finantza-plataforma bat” sortu, ezein proiektu
berritzaile, dagozkion bideragarritasun-azterlanarekin eta analisi-
arekin, finantzazio faltaz bertan behera ez geratzearen helburuarekin.
Euskadin lanean ari diren finantza-entitate nagusiez eraturik egon
liteke inbertsio-funts komun batekin, partaidetza pribatuekin eta
euskal Administrazio Publikoarekiko aliantzan, eragiketen abalemaile
eta bermatzaile bezala.
5.1.7. Itun Ekonomikoaren erabileraren hoberentzea, I+D+i-ari (teknolo-
gikoa eta ez-teknologikoa), ekintzailetzari eta inbertsioen erakarpe-
nari laguntzeko pizgarri fiskaleko neurriekin. Tratamendu fiskal
berritzaileak begiztatu diseinu- eta berrikuntza-jarduerak dituz-
5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
�8
ten enpresak, hazkuntza lasterreko enpresa berritzaileak eta abar
positiboki diskriminatuko dituztenak.
5.2 Gizarte-esparruetaBizi-Kalitatetikoneurriak
5.2.1. Gizarte-politiken garapena egungoak bezalako garai zailetan biztan-
leriaren gizarte-estaldura egokia ziurtatzera bideratuena, pertsona
langabetuei arreta berezia eskainiz (formakuntza-programetarako
irisgarritasuna, iraupen luzeko langabeziarekiko arreta…), kolektibo
desfaboratuei, beren obligazioei aurre egin ezin dieten hipotekadunei,
eta abarri. Babesa jasotzea proposatzen da, baina enpleguaren bilake-
tari pizgarria kendu gabe (adibidez, lehen hilabeteetan prestazioen
zenbatekoa igoz, kobraketaren azken hilabeteetan jaitsiz).
5.2.2. Errefortzu-neurriak garatu pertsonei, familiei eta komunitateei, zeinak krisiak era garrantzitsuan afektaturik aurki baitaitezke, haien
erresistentzia- eta erresilientzia-gaitasunak errebortxatzeko egungoa
bezalako krisi-fenomenoetatik eratorritako eraginen aurrean.
5.2.�. Neurriak ezarri enpleguaren bilaketa aktiboa sustatuko dutenak
gizarte-bazterketaren egoeran edo arriskuan dauden kolektiboen
aldetik (pertsona enplegugabeak, ezinduak, etorkinak, ERE egoera-
takoak, eta abar), hala nola haien behar-graduko formakuntza eta
ebaluazioa.
5.2.4. Programak definitu eta begiztatu gizarte-kohesioa ziurtatuko dizki- gutenak globalizaziotik eta mundu-fluxu migratorioetatik eratorri-
tako ingurune etnia-aniztun eta kultura-aniztun batean.
5.2.5. Immigrazio-politikak finkatu jatorrizko herrialdeetan garapen
ekonomiko eta soziala sustatuko dutenak: lankidetzaren aldeko
apustua egin mundu globalizatu batean.
5.2.6. Planteatu etxebizitza publikoaren egungo politikak eta ereduen berrikuspena, krisiaren eragina begiztatzeko eta etxebizitza duin
baterako eskubidea ziurta daitekeela egikaritu daitekeela belaunaldi
berrientzat eta kolektibo desfaboratuenentzat, adibidez, alokatzeko
etxebizitza sozialen parkea bultzatuz.
5.2.7. Erraztu lanaren eta bizitza pertsonalaren eta familiarraren arteko uztarketa, maila guztietako malgutasun-tresnekin eta neurri berri-
tzaileekin.
5.3 LanPolitikenesparrutikoneurriak
5.�.1. Enplegua banatzeko ekintzak, kontzepzioaren aldaketa baten bitartez,
efizientziaren eta produktibitatearen (kalitatea) sustapenean sosten-
gatua eta ez orduen presentzian (kalitatea) edo kopuruan.
5.�.2. Lan-hitzarmenen egungo tipologia analizatu eta berrikusi, egungo
krisi-egoerara moldatzeko eta era berean begiztatuz alderdi interes-
dun guztiekin sistema iraunkor eta adostu bat diseinatzearen
beharra.
5.�.�. Sustatu eredu kooperatiboak eta langileen esku-hartzea enpresen jabetzan, ahalduntze- eta antolakuntza-berrikuntza baten prozesua- ren parte bezala, pertsonek beren enpresetan esku-hartze eta
inplikazio handiago bat lortzera bideraturik.
5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik
�9 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
40
6.Innobasquekrisiarenaurkakoneurri
multzoarenaurrean
41 Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
6. Innobasquekrisiarenaurkakoneurrimultzoarenaurrean
Euskadiko ekonomiaren dimentsioa kontuan harturik eta krisitik irteteko ager-
tokiaren aurrean, zeina ezaugarritzen baitu merkatu murriztuago batek, globali-
zatuago batek eta askoz lehiakorrago batek, tarteko diren eragile guztien lankide-
tza lortzea alderdi gakotzat jotzen dugu, egoera hau berreskuratzea indarrak eta
borondateak batzea bizkortzeko helburuarekin adostutako ekintza multzo baten
bitartez, zeinak hartuko baititu bere baitan paradigma gainerakorrak.
Gure proposamenaren premisak honako hauek dira:
1. Krisiaren aurrean, inoiz baino beharrezkoagoa da eraldakuntza
pertsonengan oinarrituriko garapen-eredu ekonomiko eta sozial baterantz eta berrikuntza eta ezagutzaren erreferente bihurtzera
bideratua.
2. Presentea ziurtatzen eta nahi dugun etorkizuna bermatzen duen
oinarria ezagutzan euskarrituriko kalitateko enpleguak masiboki
sortzea da, izan ere horiek, bestalde, sostengatzen baitute aberasta- suna eta balio erantsia sortzea.Premia horien gainean eta eraldakuntza errazteko gure betekizunarekin errotu-
rik, Innobasquetik, funtsean, honako ekintzak garatuko ditugu:
• Kideen eta aliantzen gure Sarea mugikortzea bultzatu eta lidera
dezaten, beren ahalbideen arabera, eredu-aldaketa hori ezagutzan eta
berrikuntzan oinarrituriko gizarte baterantz, eta horretarako haren
izaera eta estrategiari doitzen zaizkien neurri zehatzak garatzen lagun-
duko baitugu.
• Gure kideen ekimen bakoitza indartu, esparru guztietan artikulatuz
enpresen arteko lankidetza-arloak – antolakuntzak (ingurune priba-
tua), administrazioak (ingurune publikoa) eta gizarte-ingurunea.
6.1. Innobasque-renjarduketa-dinamika
‘Balio Espirala’ren grafikoak, ondoren aurkezten denak, pauta batzuk eta jar-
duketa-dinamika bat ezartzen ditu eragin handiko proiektuak identifikatu eta
garatzeko.
Balio-espiral hau funtsezko bi ardatzetan oinarritzen da:
a. Bazkideen sarea (publikoak eta pribatuak) i-Taldean antolatuak,
eta eraldakuntzako ideia berritzaileak sortzen dituzten ekarpen
pertsonalak.
I-Taldeek lehentasun-irizpideak analizatu, hautatu eta finkatu egiten dituzte au-rre-proiektuei leku emateko.
b. Aliantza publiko-pribatuak bultzatu egiten ditu eta ahalbidetu
proiektuen garapena eraldakuntza-ekintzen proiektutan, gure
gizartean hedatu eta inplementatzeko, kideen sarearen bitartez
(publikoak eta pribatuak).
6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
42
Bazkideengandik, i-Taldeetako osakideengandik datozen ideiak lantalde horien
esparruan heltzen dira, aurre-proiektuak, proiektuak eta eraldakuntza-ekintzak
sortzeko, zeinak pixkanaka baitoaz haziz eragin-ordenei eta haien garapenean
eta hedaketan tarteko diren baliabideei dagokienez (x1, x10, x100).
Innobasqueren paper dinamizatzailea begi-bistakoagoa da ideien eta aurre-
proiektuen hasiera-faseetan, baina ez da fase horretan agortzen, izan ere gure
konpromisoa dinamika horretan txertatzea baita partaidetza (eta finantzazioa)
publiko-pribatua eragin handiko proiektuak eta ekintzak armatu eta bururatze-
ko. Hartara, itxi egiten da Innobasqueko bazkide-sarea eta aliantza publiko-pri-
batuaren arteko konexio-zirkulua, eraldakuntza-motorra dena.
Krisiaren aurka proposaturiko neurrien multzoa ‘balio-espiral’ean deskriba-
turiko prozesuaren sarrera-zirkuituan txertatzen da. Ideia horiek, beraz, lehen-
gai bezala balio dute Innobasqueren lantaldeentzat eta i-Taldeentzat
6.2. Printzipioaketajarduketa-dinamikakepeertain/luzera
� jarduketa-esparru definitu ditugu Innobasqueren “Balio Espirala’ren bitartez
garatuko diren neurriak markoratzen dituztenak:
Gizarteiraunkorbaterantz
• Adierazle global-sistema baten diseinua eta ezarpena, zeinak ahal-
bidetuko baitu bizi-kalitatearen, berrikuntzaren eta iraunkortasuna-
ren jarraipena egitea Euskadin.
• Bultzatu eko-berrikuntzako eta erakunde-arteko akordio euskarri- duna Eusko Jaurlaritza, Aldundiak eta Udalak besarkatuko dituena.
• Abian jartzea etorkizun-gogoetako prozesu kolektiboak, gazteei bereziki zuzenduak, bilakaeraren gain haien jardute-gaitasunaren
kontzientzia gehitzeko eta Epe Luzeak Epe Laburraren aldean duen
garrantzia (iraunkortasuna) azpimarratzeko.
Balio-aldaketabatenbeharra
• Giro egoki bat sortzea sustatzea, balio-aldaketaren alde, tarteko diren
eragile gako guztiak mugiaraziz.
• Sustatu guneen eragintza eta sorkuntza, zeinetan bermatuko baita
portaera pertsonalen, familiarren, antolakuntzakoen eta erakundeen
6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean
4� Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean
koherentzia balio-gida orokorren, globalen eta tresnazkoen multzo
batekin, eraldakuntzarako Euskadiren berrikuntzaren bitartez.
• Sortu metodologiak, estrategiak eta erremintak, estrategia hori eskala
handian garatzea ahalbidetuko dutenak.
AliantzaPubliko-Pribatu-Soziala
• Itun Global berri bat. Innobasque esperientzia sendotu plataforma
bezala, zeinak errazten baitu hazkuntza-ereduaren aldaketara bidera-
turiko elkarrizketa berrikuntzan oinarritua.
Aldaketa-etaeraldakuntza-esparruakepeertain-luzera
Aurreko puntuan definituriko � esparruen barruan (iraunkortasuna, ba-
lioaldaketa eta aliantza Publiko-Pribatu-Soziala) ondoren zehazten dira
epe ertain-luzerako neurriak jarduketa-arlo bakoitzetik:
Enpresa-Lehiakortasunetikoneurriak
• Indartu pertsonengan oinarrituriko antolakuntza-eredu berrien ezarpena, beren gaitasun sortzaile eta erlazional guztiak ustia
ditzaten, zeinek balioko baitiete enpresei beren lehiakortasuna
hobetzeko eta beren gaitasun berritzailea garatzeko.
• Landu enpresa- edo deontologia-kode bat (epe luzeko proiektuetan,
iraunkortasunean eta pertsonengan oinarritua) euskal enpresen mul- tzorako, zeinak bereiziko baikaitu, berrikuntzaz eta lehiakortasunez,
beste herrialde eta erregio batzuetako beste enpresa batzuen aurrean.
HezkuntzaSistematikoetaUnibertsitatetikoneurriak
• Eragin Unibertsitatearen erantzukizunari irakaskuntza-profesiona- len formatzaile bezala beharrezko konpetentzia guztietan berrikuntza
liderra den gizarte baterako, arreta berezia eskainiz nazioartekotzea
eta ekintzailetzarekin zerikusia duten alderdiekin.
Zientziatiko,TeknologiatikoetaBerrikuntzatikoneurriak
• Sakondu talentuaren erakarpen-, zirkulazio- eta eradukipen- eta tokiko talentuaren garapen-estrategia, bereziki ikerketa-jardueren inguruan
sektore estrategikoetan, bateratuz halaber enpresen beharrak eta ingurune
hezkuntzazko edo teknologikotik datozen profesionalen egungo eskaintza.
Gizarte-BerrikuntzatikoetaEkintzailetzatikoneurriak
• Bultzatu Euskadin ekintzailetzari bulkada eta laguntza emateko pro- grama koordinatu bat, gazteen eta langileen (pribatuen eta publikoen)
artean eta euskal gizartean oro har garatzeko balio unibertsal gisara.
• Bultzatu euskal gizartearen nazioartekotzea esparru guztietan na-
zioarteko sare, aliantza, lankidetza-proiektu, elkarlan-akordio, truke-
programa eta egonaldietan esku-hartze handiago baten bitartez.
6.3. Ondorioak
Aurreko guztiaren ondorio bezala, Innobasquetik honako alderdiak nabarmen-
du nahi ditugu:
Jard
uke
ta
auke
rak
kris
iare
n
aurr
ean
,
44
• Agiri honetan aurkezturiko ideien eta neurrien multzoa prozesu ireki
eta esku-hartzaile baten emaitzari erantzuten dio, zeinak hartzen
baititu bere baitan industria, unibertsitateko pertsonen, berrikuntza-
eragileen, gizarte-antolakuntzen, administrazio publikoaren eta go-
bernuen, eta abarren ikuspuntu askotarikoak.
• Neurrien aurkezpen-hurrenkerak ez dio erantzuten ezein leheneste-
irizpideri. Haien logikak eredu-aldaketaren irizpideei eta epe ertain-
luzeko eta epe laburreko ekintzei erantzuten die, zeinak taldekatzen
baitira ondoren tarteko diren eragileen arabera (enpresa, hezkuntza,
zientzia eta teknologia, gobernua, eta abar).
• Aurkeztutako neurriak Euskadiko eragile publiko, pribatu eta sozialen
eskura geratzen dira, zeinak gonbidatzen baititugu haiek aztertzera eta
koherenteki bultzatzera beren estrategiekin.
• Aitortzen dugu neurri berehalakoenen eta epe laburrekoen beharra,
eta batez ere etorkizuneko eta epe ertain-luzeko neurrien ingurunean
kokatzen gara.
• Horretarako, Innobasquetik etorkizuneko neurrietan zentratzen gara
gure bazkideen izaera berritzaileari dagokionez, Euskadin Eredu
Ekonomiko eta Sozial Berri bat lortzera bideraturiko eraldakuntza
burutzearen lerroan, Aliantza Publiko-Pribatu-Sozial handi bat
eratzetik, berrikuntzaren eta lankidetzaren oinarrien gainean.
6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren