1

1Aksaray Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü, Uygulamalı Jeoloji ABD, Aksaray2Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü, Uygulamalı Jeoloji ABD, Ankara

JEOLOJİK-JEOTEKNİK BİLGİSİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY

İL MERKEZİ

A. Yalçın1, C. Gökçeoğlu2, H. Sönmez2

TIP

BİLGİSAYAR

HARİTA

JEOLOJİ İNŞAAT

MAKİNA

ZİRAATÇEVRE

2

Afet zararlarının azaltılması ve güvenli yerleşim alanlarıiçin ilk adım planlama ve planlamaya yön verençalışmalardır.

Yerel yönetimlerin, afet güvenliğini sağlamada riskleriazaltmak ve yeni riskler yaratmamak için jeolojik vejeoteknik etütlerini yaptırmaları kaçınılmaz bir kamusalgörevdir.

Bu etüt raporları, imar planlaması yönünden gerekli olantemel verileri içermektedir.

Zemin davranış özellikleri (şişme-büzülme, sıkışma, sıvılaşma, çökme vd.)

Jeomedikal sorunlar (kanseretkisine sahip mineraller, CO2çıkışları vb)

Heyelan, kaya düşmeleri,sel, çığ düşmesi, tsunami vb afettehlikeleri

SismotektonikJeoteknik

DepremArazi kullanımıDrenaj

BakıEğimJeoloji

3

Tuz GölüFay Zonu

AKSARAY

4

Aksaray ilinde oluşan depremlere aitB.Ü. Kandilli Rasathanesi verileri

4.9033.5038.0018:5313.12.19242.71033.8438.9923:4017.07.19883.3833.4538.5105:2111.12.19933.8033.6738.5108:1511.03.19943.4834.1938.6121:0702.03.19973.6033.7438.5610:5118.07.19994.01233.7838.5519:2111.03.20013.43233.8238.7413:3718.07.20023.8534.3538.4319:4001.11.20033.3534.3738.3803:3602.11.20033.3833.7238.9502:2324.05.20043.0834.2338.4017:2511.07.20042.8533.9538.4111:2412.11.20043.7533.8139.0302:0720.08.2007

BüyüklükDerinlik (Km)BoylamEnlemSaat(GMT)Tarih

KONYA

ADANA

NİĞDE

NEVŞEHİR

KIRŞEHİR

ANKARAHIRFANLI BARAJI

TUZ GÖLÜ

ESKİL

SARIYAHŞİ

AĞAÇÖREN

ORTAKÖY

GÜLAĞAÇ

GÜZELYURT

AKSARAY

0 15 km

Ankara

Karadeniz

Akdeniz

Aksaray

Çalışma AlanıMamasun Barajı

K

5

İmar Adası Örneği

COĞRAFİ VERİ KATMANLARI

Topoğrafik

BakıBakı

EğimEğim

YükseklikYükseklik

3D Arazi Modeli

Eğim Haritası

Bakı Haritası

Yerleşime Uygunluk

Arazi Kullanım

Jeomorfoloji

Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı

E 7

D 885

Sel taşkını

Yol Haritası

Depremsellik

Temel Altlık

Harita İndeksi

Topoğrafya

Jeodezik Kontrol

Harita Kütüphanesi

CVT

Sondaj koordinatları

YAS verileriArazi deneysonuçları

Geçirimlilik Geçirimlilik

Fiziksel-mekanik özellikler

PorozitePorozite

Birim hacim ağırlık

Birim hacim ağırlık

Jeolojik-Tektonik

KıvrımlarKıvrımlar

FaylarFaylar

LitolojikBirimlerLitolojikBirimler

İmar

MahalleMahalle

AdaAda

ParselParsel

Jeoteknik sondaj logları

Litolojiik kalınlık-tanım

Litolojiik kalınlık-tanım

Sondaj derinliğiSondaj derinliği

YAS seviyesiYAS seviyesi

Sondaj koordinatıSondaj

koordinatı Kuyu yerleri

SPT değerleriSPT değerleri

Karotların indeks özellikleri

Karotların indeks özellikleri

Zemin sınıfıZemin sınıfı

Elek analiz sonuçlarıElek analiz sonuçları

Örnek derinliğiÖrnek derinliği

Boşluk oranıBoşluk oranı

Su muhtevasıSu muhtevası

Doygunluk derecesiDoygunluk derecesi

Rölatif sıkılıkRölatif sıkılık

Makaslama dayanımıMakaslama dayanımı

Serbest basınçdayanımı

Serbest basınçdayanımı

Sismik sonuçlarSismik sonuçlar

SPT sonuçlarıSPT sonuçları

Deformasyon değerleri

Deformasyon değerleri

Derinlik değerleriDerinlik değerleri

YAS’ın kimyasalözellikleri

YAS’ın kimyasalözellikleri

Sondaj noktalarıSondaj noktaları

6

Bu parametrelerden sıvılaşma, eğer uygun özelliklerin bir arada bulunması durumunda jeoteknik çalışmalarda üzerinde dikkatle durulması gereken bir konudur.

Kentsel alan içinde herhangi bir parselde yapıinşaatına başlanabilmesi için o parseli kapsayan bir imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporunun öncelikli olarak hazırlanmış olması gereklidir.

Bu raporların hazırlanmasında kuyu logları önemli bır yer tutmaktadır.

Her sondaj noktasında yapılan Standart PenetrasyonTestine (SPT) göre, ortamın taşıma gücübelirlenmiştir.

9,0-9,45

7,5-7,95

6,0-6,45

4,5-4,95

1,2510,9612,75

3,5-3,95

4,5950,04249135,0588880,4SK-22

ZYX

TaşımaGücü(qa-

kg/cm2)

N1(Düzeltilmiş darbe

sayısı)

SPT(Nort)

Derinlik(m)

YAS(m)

KoordinatlarSon.No

Laboratuvar verileri değerlendirilerek sondaj kuyularının ve zeminlerin mühendislik özellikleri tespit edilmiştir.

7

Sondaj noktalarına ait kayma parametreleri ve taşıma güçleri

1,1519,711028,5SK-55

1,1319,201028,03SK-54

1,5218,53380,02SK-52

0,6319,01419,5SK-49

0,9220,87726,0SK-5

1,1819,40741,0SK-4

0,6218,24419,7SK-13

1,0316,93718,6SK-38

0,9219,0827,8SK-35

----SK-22

Taşıma Gücü(qa-kg/cm2)

DBHA (kN/m3)

İçsel SürtünmeAçısı

Kohezyon (c) (kN/m2)

SondajNo

COĞRAFİ VERİ KATMANLARI

Topoğrafik

BakıBakı

EğimEğim

YükseklikYükseklik

3D Arazi Modeli

Eğim Haritası

Bakı Haritası

Yerleşime Uygunluk

Arazi Kullanım

Jeomorfoloji

Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı

E 7

D 885

Sel taşkını

Yol Haritası

Depremsellik

Temel Altlık

Harita İndeksi

Topoğrafya

Jeodezik Kontrol

Harita Kütüphanesi

CVT

Sondaj koordinatları

YAS verileriArazi deneysonuçları

Geçirimlilik Geçirimlilik

Fiziksel-mekanik özellikler

PorozitePorozite

Birim hacim ağırlık

Birim hacim ağırlık

Jeolojik-Tektonik

KıvrımlarKıvrımlar

FaylarFaylar

LitolojikBirimlerLitolojikBirimler

İmar

MahalleMahalle

AdaAda

ParselParsel

Jeoteknik sondaj logları

Litolojiik kalınlık-tanım

Litolojiik kalınlık-tanım

Sondaj derinliğiSondaj derinliği

YAS seviyesiYAS seviyesi

Sondaj koordinatıSondaj

koordinatı Kuyu yerleri

SPT değerleriSPT değerleri

Karotların indeks özellikleri

Karotların indeks özellikleri

Zemin sınıfıZemin sınıfı

Elek analiz sonuçlarıElek analiz sonuçları

Örnek derinliğiÖrnek derinliği

Boşluk oranıBoşluk oranı

Su muhtevasıSu muhtevası

Doygunluk derecesiDoygunluk derecesi

Rölatif sıkılıkRölatif sıkılık

Makaslama dayanımıMakaslama dayanımı

Serbest basınçdayanımı

Serbest basınçdayanımı

Sismik sonuçlarSismik sonuçlar

SPT sonuçlarıSPT sonuçları

Deformasyon değerleri

Deformasyon değerleri

Derinlik değerleriDerinlik değerleri

YAS’ın kimyasalözellikleri

YAS’ın kimyasalözellikleri

Sondaj noktalarıSondaj noktaları

8

Sonuç olarak;

Afet zararlarının azaltılmasında jeolojik-jeoteknikçalışmalar sonucunda üretilecek tematik haritalar, planlama çalışmalarında çok önemli rol oynamaktadır.

Elde edilen bu bilgilerin bir veri tabanında toplanmasıve deprem, heyelan, sel gibi afet analizlerinde kullanılması, bu zararların azaltılması için kaçınılmazdır.

Toplum olarak afetlerden en düşük derecede etkilenmeni yolu, daha afet olmadan jeolojik-jeoteknikçalışmalara gereken ehemmiyeti vermekten geçmektedir.

Teşekkür Ederim...AKSARAY ÜNİVERSİTESİ