journal of language and culture vol.33 no. · 2014-12-23 ·...

วารสารภาษาและวฒนธรรม เปนวารสารวชาการในสาขาวชามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ซงจดท าโดยสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล นบตงแตป พ.ศ. 2524 เปนตนมา มก าหนดออกปละ 2 ฉบบ เดอนมถนายนและธนวาคม

วารสารฯ มวตถประสงคเพอเผยแพรผลงานวชาการทางภาษาและวฒนธรรมแกสงคม อนเปนประโยชนตอการประยกตใชในการพฒนาประเทศและความรวมมอระหวางประเทศ เพอเปนการสงเสรม อนรกษ พฒนา และฟนฟภาษาและวฒนธรรม โดยน าเสนอเนอหาดานภาษาศาสตร วฒนธรรมศกษา มานษยวทยา การพฒนา ภาษาเพอการสอสาร การแปล และการสอน ทงในสวนของทฤษฎ การประยกตใช และบทวเคราะหหรอสงเคราะห ขอมลภมภาคเอเชย

ขอเชญผสนใจสงบทความวชาการหรอบทความวจยทมเนอหาดงกลาว เพอรบการพจารณาตพมพในวารสารภาษาและวฒนธรรม เปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ มความยาวตงแต 15-25 หนากระดาษเอ 4 มบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ มเอกสารอางอง และไมเคยตพมพมากอน โดยทานสามารถดค าแนะน าส าหรบผเขยน (Notes for Authors) ไดทเวบไซตของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย (http://www.lc.mahidol.ac.th/lcjournal/notes-for-authors.htm)

อนง บทความทกเรองทไดรบการตพมพในวารสารฯ จะมผทรงคณวฒในสาขาวชานนๆ พจารณาและประเมนคณภาพบทความละ 3 ทาน ซงทงผทรงคณวฒและผเขยนจะไมทราบชอ ซงกนและกน (Double-blind peer review) โดยบทความทลงตพมพไดนน ตองผานความเหนชอบจากผทรงคณวฒอยางนอย 2 ใน 3 ทาน และกองบรรณาธการขอสงวนสทธในการบรรณาธกร รวมถงล าดบการตพมพกอน-หลง ทงน ทศนะ ขอคดเหน หรอขอสรปในบทความทกเรอง ถอเปนผลงานทางวชาการของผเขยน โดยกองบรรณาธการไมจ าเปนตองเหนดวย

สงบทความออนไลนไดท https://www.tci-thaijo.org/index.php/JLC

หรอตดตอ กองบรรณาธการวารสารภาษาและวฒนธรรม สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล 999 ถนนพทธมณฑลสาย 4 ต าบลศาลายา อ าเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170 E-mail: [email protected]

2 Journal of Language and Culture Vol.33 No.2 (July-December 2014)

บทบรรณาธการ วารสารภาษาและวฒนธรรม เปนวารสารทางวชาการท เผยแพรผลงานของ

นกวชาการทงชาวไทยและชาวตางชาต เคยไดรบการประเมนคณภาพวารสารจากส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ใหอยในระดบ A เมอป พ.ศ. 2556 และในโอกาสทจะเขารบการประเมนคณภาพของวารสารตามเกณฑการประเมนของศนยดชนอางองวารสารไทย (TCI) ในป พ.ศ.2558 วารสารภาษาและวฒนธรรมไดคดสรรบทความตพมพเผยแพรเพอใหคงความเปนวารสารชนน าในกลมมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทมสวนในการเสนอขอคดเหน ขอสงเกต และขอเสนอแนะตอสงคม ในฉบบนไดน าเสนอผลงานทนาสนใจจ านวน 5 บทความ ทครอบคลมเนอหาหลากหลายประเดน พรอมทงน ารายงานการประชมวชาการนานาชาต Thai Studies ครงท 12 ทจดขน ณ University of Sydney ประเทศออสเตรเลย เมอวนท 22-24 เมษายน 2557 และน าเสนอบทวจารณหนงสอเรอง Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors.

เปดประเดนเรองแรกกนดวยการศกษาเชงประวตศาสตร ทผเขยนคอ โดม ไกรปกรณ ไดอธบายการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมของหลายประเทศในเอเชยตะวนออก เฉยงใตในสมยอาณานคม ผานวฒนธรรมการผลตและบรโภคกาแฟ เรองทสองเปนการเสนอแนวทางการอยรวมกนบนความเหนทไมลงรอยกนระหวางเจาของกรรมสทธทดนและผเชา กรณชมชนสามแพรง ทพรรณลดา โพธทองแสงอรณ ไดวเคราะหใหเหนการใหความหมายตอพนททมความแตกตางกนระหวางส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยและผเชา และในตอนทายของบทความผเขยนไดน าเสนอ “แพรงโมเดล” ซงนาจะเปนกลวธหนงของการอยรวมกนบนความคดเหนทแตกตาง เรองตอมา สชาดา แสงสงวน วเคราะหและเปรยบเทยบคณภาพงานแปลงานของหนงสอ เดอะโพรเฟท ทไดแปลเปนภาษาไทยจ านวน 2 ส านวน โดยใชโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของยลอาเนอ เฮาส ซงพบความแตกตางกนของ 2 ส านวน รายละเอยดจะเปนอยางไร สามารถตดตามอานไดในบทความของเธอ เรองท ส เปนการศกษาเปรยบเทยบการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของคนไทยและ คนอนเดยทพดภาษาฮนดเปนภาษาแม โดยใหความสนใจกบปจจยเพศทมผลตอการใชภาษา บทความสดทายเปนการน าเสนอวฒนธรรมเพลงขบสายแปงของชาวไทยโซง โดย พเชฐ สตะพงศ ทสะทอนใหเหนรปแบบ หนาท และความหมายของเพลงขบสายแปงในมมมองทางมานษยวทยาดนตร

กองบรรณาธการวารสารภาษาและวฒนธรรมขอขอบพระคณผ เขยนและผทรงคณวฒทกทานทมสวนชวยสนบสนนการด าเนนงานวารสารฯ มา ณ โอกาสน

ณรงค อาจสมต

Editorial Notes 3

Editorial Notes

The Journal of Language and Culture is an academic journal publishing

both Thai and English manuscripts and has been awarded as a distinguished national

academic journal in Humanities and Arts at level A by The Thailand Research Fund

(TRF) in 2013. On the occasion of evaluating a quality Thai academic journal in

January 2015 by the Thai-journal Citation Index Centre, the journal has selected five

outstanding articles to be published in order to maintain a leading journal which

provides useful contributions, opinions, and suggestions for society. In this issue, the

journal also presents a report of the International Thai Studies Conference took place

at University of Sydney, Australia during April 22-24, 2014. Furthermore in the

book review section, the new book titled Women on the move: Hanoi’s migrant

roving street vendors published in the year of 2013 is criticized.

The first article, a historical research, by Dome Kraipakorn explores the

economic and social change in Southeast Asia during the colonial period by

analyzing a case of coffee productions and consumptions. The second article deals

with a conflict resolution model used to mollify tensions between the Crown

Property Bureau (CPB) as landlord and Sam Phraeng community members as

tenant. Panlada Phothongsangarun examines the fundamental concept of both parties

in the process of Sam Phraeng community development which is viewed differently.

In the last part of her article, a Phraeng Model framed by a peaceful resolution

concept is presented. It may be possible for both of them to collaborate in

developing the community The third article, Suchada Sangsanguan analyzes and

compares a quality of two Thai translation versions from a famous book, The

Prophet, by using Juliane House’s model, the more details available in pages 45-64.

Next, a comparative study of Bangkok Thai tones is studied by Kantinan Phiasuphan

who explores Thai and Hindi speakers in Bangkok. The author reveals that all Thai

tones spoken by Indian informants are different from those spoken by Thai native

speakers. Lastly, Pichet Setapong explains forms, functions, and meanings of Thai

Song Dam folk song culture named Khapsaipaeng. He uses an ethnomusicology as a

framework. The study found that these songs reflect Thai Song Dam people’s belief,

history, social situation, and world view.

On behalf of the editorial board, I would like to thank you all authors for

valuable articles and express my sincere thanks to the reviewers who kindly always

support the journal. For those who are interested to submit their manuscripts, please

visit the journal website at www.lc.mahidol.ac.th/lcjournal/th/notes-for-authors.htm

or contact us at [email protected]. Comments and suggestions are highly

appreciated.

Narong Ardsmiti

http://www.lc.mahidol.ac.th/lcjournal/th/notes-for-authors

mailto:[email protected]

4 Journal of Language and Culture Vol.33 No.2 (July-December 2014)

Contents การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตสมยอาณานคม : 5 มองผานการผลตและบรโภคกาแฟ The economic and social change in Southeast Asia in the colonial era: The

production and consumption of coffee

โดม ไกรปกรณ

สามแพรงกบการฟนฟชมชน : ปฏบตการทางวาทกรรมเพอการอยรวมกน 21 ผานทนทางวฒนธรรม Sam Phraeng and community revitalization: The discursive practices for coexistence through cultural capitals

พรรณลดา โพธทองแสงอรณ

การประเมนหนาทดานความเรยงในบทแปลภาษาไทยสองส านวนของหนงสอ 45 เรอง เดอะโพรเฟท ของคาลล ยบรานโดยใชโมเดลของยลอาเนอ เฮาส An assessment of the textual function in the two Thai translations of Kahlil Gibran’s The Prophet using Juliane House’s model

สชาดา แสงสงวน

การศกษาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทย 65 และคนอนเดย : กรณศกษาปจจยเพศ A comparison study of Bangkok Thai tones spoken by Thai and Indian speakers: A case study of gender

กนตนนท เพยสพรรณ

ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง : กรณศกษาบานสะแกราย ต าบลดอนยายหอม 91 อ าเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม A reflection in Khapsaipaeng folk songs: A case study of Ban Sakaeraai,

Don Yaayhom sub-district, Muang district, Nakhonpathom province

พเชฐ สตะพงศ

บทวจารณหนงสอ โดย ณรงค อาจสมต 115 Jensen, R., Reppard, Jr., D. M. & Vu Thi Minh Thang. (2013). Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors. Hanoi: Women’s Publishing House. 164 pages

รายงานการประชม - 12th International Conference on Thai Studies 121 at The University of Sydney, Australia, April 22-24, 2014 ศรจต สนนตะ

การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต สมยอาณานคม : มองผานการผลตและบรโภคกาแฟ

The economic and social change in Southeast Asia in the colonial era:

The production and consumption of coffee

โดม ไกรปกรณ* [email protected]

บทคดยอ บทความนมงศกษาการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมในเอเชยตะวนออก

เฉยงใตสมยอาณานคม (ครสตศตวรรษท 17-กลางครสตศตวรรษท 20) โดยศกษากรณการผลตและบรโภคกาแฟ ซงเปนพชพาณชยทชาตตะวนตกผลกดนใหเอเชยตะวนออกเฉยงใตผลตเพอปอนตลาดโลก ผลการศกษาพบวา สมยอาณานคมเปนชวงเวลาทชาตมหาอ านาจตะวนตกไดน าระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเขามาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ท าใหภมภาคนมการผลตกาแฟในลกษณะของไรขนาดใหญ โดยคนพนเมองในประเทศทเปนอาณานคมของตะวนตก ถกกดขเปนแรงงานเพอใหชาตตะวนตกไดบรโภคผลผลตกาแฟในราคาถกตามหลกการทนนยม ดานการบรโภคกาแฟในภมภาคน ผบรโภคกาแฟระยะแรกคอ ชาวตะวนตกทมาอยในดนแดนอาณานคม (สวนกรณของสยาม ผบรโภคระยะแรกคอ ชนชนสง) และมการตงรานกาแฟตามแบบของสงคมตะวนตก กอนทวฒนธรรมการบรโภคกาแฟจะคอยๆขยายตวไปสชนชนกลาง และกาแฟไดกลายเปนเครองดมทเปนสวนประกอบหนงของวถชวตแบบสมยใหมของคนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชนเดยวกบทเปนอยในสงคมตะวนตก

ค าส าคญ : เอเชยตะวนออกเฉยงใต, ประวตศาสตรสมยอาณานคม, การผลตและการ บรโภคกาแฟ

* อาจารยประจ าภาควชาประวตศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

6 วารสารภาษาและวฒนธรรมปท 33 ฉบบท 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2557)

Abstract

This article aims to study the economic and social changes in Southeast

Asia during the colonial period (17th - the middle of the 20th century) by studying

the case of coffee production and consumption. Coffee plants were used in

commercial agriculture by western colonial powers who promoted cultivation in

Southeast Asian countries, in order to supply the world market. The study found that

the colonial period was the time during which powerful western countries introduced

capitalism into the Southeast Asia region, encouraging large-scale coffee plantations

in the region. Based on the principles of capitalism, local people in western-

colonized countries were forced to work especially hard in order for western

consumers to be able to afford to drink coffee regularly and not just as a luxury. In

terms of coffee consumption in this region, the first consumers of local coffee were

the westerners living in the colonized countries (in Siam, they were the elites) and

coffee shops soon became established following the western trends. Thereafter, the

coffee consumption culture was gradually embraced by Asia’s middle class and

coffee became the drink most associated with a modern lifestyle for Southeast

Asians as it had already become in western society.

Keywords: Southeast Asia, colonial history, coffee production and

consumption

การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตสมยอาณานคม 7

1. ความน า การเปลยนแปลงสสมยใหมของยโรปท เรมขนในครสตศตวรรษท 15 ถอเปน

จดเปลยนแปลงส าคญของประวตศาสตรโลก เนองจากเปนจดเรมตนของการปฏวตวทยาศาสตรและอตสาหกรรม ตลอดจนการปรากฏขนของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมในยโรป (ดรายละเอยดใน ธรยทธ บญม, 2546, น.17-18; ดารน อนทรเหมอน, 2547, น.6-10) โดย ผลสบเนองจากการเปลยนแปลงครงส าคญในยโรปจะมความชดเจนและสงผลสะเทอนตอโลกอยางชดเจนตลอดในชวง 5 ศตวรรษถดมา เมอประเทศมหาอ านาจในยโรปไดอาศยความร และเทคโนโลยทเจรญกาวหนาเขายดครองดนแดนในทวปอเมรกาเหนอ อเมรกาใต และเอเชย เปนอาณานคมของตนเอง และจดระเบยบของผคนในอาณานคมเสยใหม ใหเปนไปตามแบบทตน (ชาตตะวนตก) ตองการ เพอใชดนแดนอาณานคมเปนแหลงปอนทรพยากรใหแกกระบวนการสร างความมนคงของชาตตะวนตกตลอดชวงครสตศตวรรษท 18 ถ ง กลางครสตศตวรรษท 20 ซงดนแดนในภมภาคตางๆ เกอบทวโลกตกเปนอาณานคมของมหาอ านาจในยโรป (ครส บราเซยร, 2550, น.89-98; Ashcroft, Griffiths, Tiffin, 2000, pp.40-42)

จากขอ เท จจร งทางประวตศาสตรทปรากฏในปจจบน แสดงให เหน วา เมอมหาอ านาจยโรปยดครองดนแดนใด จะเปลยนแปลงระบบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ตลอดจนศาสนา ความเชอ และวถชวตของคนในอาณานคมใหเปนไปตามความตองการของเจาอาณานคม ดงเหนไดจากกรณของประเทศสวนใหญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตในชวงกลางถงปลายครสตศตวรรษท 19 ซงแฮร เจ. เบนดา (Harry J. Benda) นกประวตศาสตรผ เ ชยวชาญดานประวตศาสตร เอเ ชยตะวนออกเฉยงใต เรยกวา “ยคอาณานคมสมยใหม” ซงองกฤษ ฝรงเศส เนเธอรแลนด เขามาจดระบบบรหารและระบบการศกษาในดนแดนทตกเปนอาณานคม (ยกเวนประเทศสยาม) (แฮร เจ. เบนดา, 2520, น.11-34) โดยสงทตามมาคอ มหาอ านาจตะวนตกไดเปลยนแปลงโครงสรางทางการเมองของอาณานคมโดยสงผบรหารชาวตะวนตกเขามาปกครองดนแดนอาณานคมแทนผน าแบบจารตทองถน เชน กษตรย สลตาน เจาเมอง ฯลฯ พรอมทงตงระบบราชการแบบตะวนตกเพอเปนกลไกในการปกครอง ดานเศรษฐกจ ประเทศเจาอาณานคมไดน าเอาระบบทนนยมทเนนการผลตสนคาเพอสงออกไปจ าหนายในตลาดโลก สวนดานสงคมวฒนธรรมนน ระบบอาณานคมไดสรางคนชนกลางทเปนขาราชการ ชางเทคนค ผประกอบการธรกจ เพอเปนบคลากรส าหรบระบบราชการและระบบเศรษฐกจแบบใหม (ฉลอง สนทราวาณชย, 2529, น.54-58; Evers, 1975)

กลาวไดวา โดยภาพรวมแลว เอเชยตะวนออกเฉยงใตยคอาณานคมก าลงเปลยนสสภาวะสมยใหม ซงความเปลยนแปลงดานตางๆทมหาอ านาจตะวนตกน าเขามาสงผลตอผคนในภมภาคนขนานใหญ ดงปรากฏวา การเปลยนแปลงโครงสรางทางการเมองท าใหผคนใน


รฐตางๆ ของภมภาคน ซงประกอบดวยคนหลายชาตพนธและวฒนธรรมถกน ามารวมเขาในหนวยการเมองเดยวกน ภายใตกฎหมายและระเบยบแบบแผนทบงคบใหพวกเขาเปนแบบเดยวกน จนท าใหเกดปญหาความขดแยงทางชาตพนธและวฒนธรรมในเวลาตอมา (คารล เอ. ทรอคค, 2552, น.110-177) เชนเดยวกบทการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจสการผลตเพอขายตามรปแบบของระบบทนนยม ท าใหมนายทนผประกอบการคาจากโลกตะวนตกไหลเขามาในภมภาค ขณะทชนพนเมองจ านวนมากถกกดขเปนแรงงาน แมวาจะพนจากสถานะการเปนไพรหรอทาสทถกเกณฑแรงงานเหมอนกอน รวมทงการทชนพนเมองซงเปนชนระดบลางตกอยในภาวะยากจน เนองจากสญเสยทดนใหแกนายทนหรอรฐบาลอาณานคม ตลอดจนการทนกธรกจชาวพนเมองประสบภาวะขาดทน เนองจากภาวะเศรษฐกจตกต า ครงใหญทวโลก (โรเบรต เอ. เอลสน, 2552, น.184-275)

บทความนมงท าความเขาใจการเปลยนแปลงสสมยใหมทางเศรษฐกจและสงคมของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตยคอาณานคม โดยผ เขยนพยายามท าความเขาใจจากกรณศกษาทคอนขางใหม คอ มองการเปลยนแปลงทเกดขนผานวฒนธรรมการผลตและการบรโภคกาแฟของคนในภมภาคน

2. ยโรปกบการผลตกาแฟในเอเชยตะวนออกเฉยงใต จากขอเทจจรงพนฐานททราบกนในปจจบนน ชวากาแฟเปนพชตระกลเดยวกบ

กหลาบ โดยกาแฟมอยหลายรอยชนด ทนยมปลกกนม 4 ชนด คอ อาราบกา (Coffea Arabica) โรบสตา (Coffea Robusta) ลเบอรกา (Coffea Liberica) เอกเซลซา (Coffea Excelca) (อนรตน วฒนาวงศสวาง, 2555, น.95) ในแงของถนก าเนดนน มต านานเลาถงความเปนมาของการบรโภคกาแฟอย 2 ส านวน ซงสอนยวาถนก าเนดของกาแฟอยแถบทวปแอฟรกาหรอแถบอาหรบ โดยส านวนแรกเลาวา คนเลยงแพะชาวเอธโอเปยเปนผคนพบวาแพะของเขา ดคกคะนองขนทกครงทกนผลไมสน าตาลอมมวงจากตนไมชนดหนง เขาจงลองหยบมนมาเคยวและตระหนกถงสรรพคณของมน คนเลยงแพะจงเลาเรองใหอหมามในยานนนฟง อหมามทานนนไดคดคนกรรมวธการปรงผลไมชนดนเปนเครองดมรอน สวนอกส านวนหนงเลาวาชาวเยเมนชอโอมาร ซงถกลงโทษขบออกจากเมองไปเรรอนในทะเลทรายจนคนพบตนกาแฟ และไดกนเมดกาแฟเปนอาหารจนแขงแรงพอจะเดนทางกลบเขาเมอง เมอกลบเขาเมอง เขาไดรบการละเวนโทษและถายทอดความรเรองกาแฟแกมวลมนษย ซงต านานส านวนหลงมเคาโครงความจรงมากกวาส านวนแรก เนองจากมหลกฐานวา ชาวเยเมน ในชวงกลางครสตศตวรรษท 15 มการดมเครองดมทเรยกวา “กาหวาห” เพอขจดความงวงในระหวางพธกรรมทางศาสนาในยามราตร (ทอม สแตนเดจ, 2553, น.142-143)

ในชวงตนครสตศตวรรษท 16 กาแฟ (หรอทชาวอาหรบเรยกวา “กาหวาห”) ไดแพรหลายไปทวโลกอาหรบ และเรมหลดพนจากการเปนเครองดมทนยมบรโภคเพอบรรเทา


ความงวงในยามท าพธกรรมทางศาสนาตอนดก มาสการเปนเครองดมทางสงคมทมวางขายเปนแกวๆ ตามทองถนน ในตลาด รวมทงมรานทขายกาแฟโดยเฉพาะ ชาวมสลมจ านวนมากนยมดมกาแฟแทนการดมเครองดมแอลกอฮอลซงผดหลกศาสนา โดยทผคนเรมมการถกเถยงกนเรองผลกระทบของการดมกาแฟตอรางกายของคนเรา และผน าทางศาสนาสวนหนงไดเสนอใหมการประกาศหามคาและบรโภคกาแฟ อนน าไปสการหามซอขายและบรโภคกาแฟทวนครเมกกะ แตสดทายแลวประกาศดงกลาวไดถกยกเลกและมการประกาศใหมใหกาแฟเปนเครองดมทถกกฎหมายอสลาม (ทอม สแตนเดจ, 2553, น.142-143) และมต านานเลาวาในชวงเวลาเดยวกนน กาแฟไดแพรหลายมายงเอเชย โดยชาวอาหรบเปนผน ากาแฟเขามาปลกทเกาะ (ศร) ลงกา ขณะทต านานอกเรองเลาวา ชาวอนเดยผหนงไดน าเมลดพนธกาแฟมาปลกในประเทศอนเดย ซงเรองหลงไดรบการยอมรบมากกวา (อนรตน วฒนาวงศสวาง, 2555, น.94) โดยต านานทงสองส านวนแสดงใหเหนวา กาแฟไดแพรหลายจากโลกอาหรบเขามาในเอเชย และการบรโภคกาแฟจะไดแพรหลายเขามายงดนแดนรอยตอระหวางเอเชยกบยโรปดวย ดงพบวา ในชวงครสตศตวรรษท 16 น ชาวเมองคอนสแตนตนโนเบล (อยในประเทศตรก) มการบรโภคกาแฟอยางนอยทสด 2 ครงตอวน (Mary Banks, et al., 2004, p.22)

ตอมาในครสตศตวรรษท 17 กาแฟจงไดถกน ามาเผยแพรในยโรปโดยตรง เรมจากทอตาลในป ค.ศ. 1605 และในป ค.ศ. 1615 พอคาชาวเวยนนา (อยในประเทศออสเตรย) ไดน ากาแฟไปจ าหนายในยโรปอยางเตมตว (อนรตน วฒนาวงศสวาง, 2555, น.95) หลงจากทในชวงเวลาหนง ครสตศาสนจกรถอวากาแฟเปนเครองดมของปศาจทชาวครสตพงเลยงบรโภค จนกระทงสมยสมเดจพระสนตะปาปาคลมองตท 8 ผชนชอบในกลนและรสของกาแฟ ไดประกาศวา กาแฟเปนเครองดมทควรไดรบการลางบาปใหเปนเครองดมของชาวครสต ท าใหชาวยโรปบรโภคกาแฟกนอยางแพรหลายมากขน (กฤษกร วงคกรวฒ, 2555, น.75-76) โดยชาวดตช (เนเธอรแลนด) เรยกชอเครองดมชนดนวา โคฟ (Koffie) ซงน ามาจากชอทชาวตรกใชเรยกเครองดมชนดนวา “คาเวห” และชาวองกฤษเรยกเครองดมรสขมนวา Coffee ตามค าทแปลงมาจากภาษาดตชอกทหนง (เอส. จ. โจเซฟ, 2554, น.13)

ความนยมบรโภคกาแฟของชาวยโรปในชวงเวลานเหนไดจากการเกดขนของรานกาแฟในองกฤษและเนเธอรแลนดในชวงทศวรรษ 1650 และทศวรรษ 1660 โดยปญญาชนของยโรปถอวา กาแฟเปนเครองดมของยคใหมทชวยเสรมสรางความเฉยบคมทางปญญา และความกระปรกระเปราในการท างาน เปนตวอยางทดเยยมของความเปนสมยใหมและความกาวหนา (ทอม สแตนเดจ, 2553, น.139-147) ในขณะทรานกาแฟในยโรปเปนสถานทพบปะของผคนทมาอภปรายถกเถยงเรองการเมองและความคดทางการเมอง ตลอดจนเรองธรกจและเรองซบซบตางๆ ซงหลายครงทการอภปรายในรานกาแฟหลายครงไดน าไปสความพยายามผลกดนใหเกดความเปลยนแปลงทางการเมองในยโรป ดงปรากฏวา ในฝรงเศส


ชวงป 1789 ในรานกาแฟมผคนแออดกนเพอฟงนกพดบางคนวพากษวจารณการบรหารประเทศทลมเหลวของรฐบาล กอนทจะตามดวยการทกามลล เดสมแลง ทนายความหนมจะเปดฉากการปฏวตฝรงเศสทรานกาแฟแหงหนง โดยเชญชวนใหผคนทนงในรานกาแฟจบอาวธขนท าการปฏวต (ทอม สแตนเดจ 2553, น.147-148; Cowan, 2005, pp.194-222) หรอกลาวอกนยหนงคอ รานกาแฟในยโรปมสถานะเปนพนทสาธารณะทสงเสรมใหสงคมยโรปเกดความกาวหนาทางการเมองและสงคม หรอเรยกดวยภาษาทางวชาการวา รานกาแฟเปนพนท “ประชาสงคม” (Civil Society) (ธรยทธ บญม, 2547, น.70-71)

อกด านหน งกปรากฏวา ความน ยมบร โภคกาแฟของชาวยโรปในชวงครสตศตวรรษท 17 ท าใหชาตมหาอ านาจตะวนตกในขณะนนตองการผลตกาแฟเพอเปนสนคาและลมลางระบบการคากาแฟทถกผกขาดโดยดนแดนอาหรบ โดยในศตวรรษเดยวกนน เนเธอรแลนดเปนชาตแรกทสามารถผลตกาแฟเพอการคาไดส าเรจ หลงจากทนกเดนเรอชาวดตชลกลอบน ากงกาแฟของชาวอาหรบมายงกรงอมสเตอรดม และสามารถปลกมนไดส าเรจในเรอนกระจก หลงจากนนในทศวรรษ 1690 บรษทอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด (V.O.C.) ไดมนโยบายใหอาณานคมของตนเองในเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ ชวา ท าไรกาแฟขนาดใหญเพอผลตกาแฟออกสตลาดในราคาทต ากวากาแฟจากอาหรบ (ทอม สแตนเดจ, 2553, น.152-153)

เชนเดยวกบทพบวา ในชวงตนครสตศตวรรษท 18 ฝรงเศสกก าหนดใหอาณานคมในหมเกาะแครบเบยนและอเมรกาใตท าไรกาแฟขนาดใหญเพอสงผลผลตออกสตลาด กอนทในป ค.ศ. 1888 จะก าหนดใหเวยดนามซงเปนอาณานคมของตนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตท าการผลตกาแฟเพอจ าหนาย (Bidthsiri Tanetsakulwatana, 2009, p.28)

มหาอ านาจยโรปในเอเชยตะวนออกเฉยงใตอก 2 ชาตกท าในลกษณะเดยวกบเนเธอรแลนดและฝรงเศส โดยสเปนมความพยายามทจะใหอาณานคมของตนในภมภาคน คอ ฟลปปนสเปนแหลงผลตกาแฟ ดงพบวาในชวงป ค.ศ.1780-1796 สเปนไดสงเสรมใหชาวฟลปปนสปลกกาแฟ แตโดยภาพรวมแลว ความพยายามของสเปนไมประสบความส าเรจเทาทควรเมอเทยบกบความพยายามของเนเธอรแลนด เหนไดจากขอเทจจรงทวาในชวงป ค.ศ.1795-1796 ผวาราชการจงหวดบคาลานของฟลปปนสมค าสงใหปลกกาแฟทวจงหวด แตไมกปหลงจากนนมตนกาแฟเหลอเพยงไมกตน เนองจากไมมใครดมกาแฟและไมมคนซอเมลดกาแฟเลย จนกระทงอกกวา 2 ทศวรรษถดมา ฟลปปนสจงเรมมการผลตกาแฟเพอขายอยางชดเจนขน ดงเหนไดจากกรณของหมบานอนดงและซลงในจงหวดคาวเต ซงมการผลตกาแฟมอคคาซงทเปนทนยมของชาวตะวนตกอยางจรงจงในป ค.ศ. 1818 (20 กวาปหลงจากสเปนมนโยบายสงเสรมใหชาวฟลปปนสปลกกาแฟเพอขาย) (โอ. ด. คอรปส, 2556, น.168)


ในกรณขององกฤษ พบวา บรษทอนเดยตะวนออกขององกฤษ (E.I.C) เรมท าการคากาแฟ โดยน าเขากาแฟจากอาหรบผานอนเดยซงเปนอาณานคมของตนในเอเชย (K. N. Chaudhuri, 2006, pp.359-383) หลงองกฤษชนะฝรงเศสในสงครามเจดป (ค.ศ. 1756-1763) จงเรมขยบเขามามบทบาทในการผลตกาแฟในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากองกฤษไดครอบครองดนแดนบรเวณตะวนออกของอนเดยสวนทเปนของฝรงเศสและตอมาในชวงป ค.ศ. 1780-1784 องกฤษประกาศสงครามกบเนเธอรแลนด ซงใหความชวยเหลอสหรฐอเมรกาในการประกาศอสรภาพจากองกฤษ ความสญเสยจากสงครามสงผลใหเนเธอรแลนดท าสนธสญญาสงบศกกบองกฤษ และองกฤษเรมเขามาทาทายอ านาจการคาของเนเธอรแลนดในหมเกาะอนเดยตะวนออก โดยมองวา หากยดครองเกาะชวาไดจะเปนผลดตอความปลอดภยของอนเดยซงเปนอาณานคมส าคญขององกฤษในเอเชย จนกระทงชวงป ค.ศ.1811-18161 องกฤษจงไดปกครองเกาะชวา ซงเปนอาณานคมของเนเธอรแลนด และเปลยนมาอยใตอ านาจของฝรงเศสในชวงการขยายอทธพลของจกรพรรดนโปเลยน กอนทจะเปลยนมาอยใตอ านาจขององกฤษอกทอดหนง โดยตลอดชวงทองกฤษปกครองเกาะชวาไดใชนโยบายแสวงหาผลประโยชนจากการผกขาดการผลตและคากาแฟตามแบบอยางของเนเธอรแลนด (ปณธ เหลกกลา, 2548, น.44-59, น.111-112) หลงจากนนองกฤษจะมนโยบายใหอาณานคมของตนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตผลตกาแฟเพอขายอยางจรงจงเชนเดยวกบประเทศมหาอ านาจอนๆ ดงปรากฏวานบตงแตป ค.ศ.1888-1906 มลายา (มาเลเซยและสงคโปร) ซงเปนอาณานคมขององกฤษมการสงออกกาแฟในปรมาณมาก คดเปนล าดบ 2-3 ของภมภาคน รองจากหมเกาะอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด (หรอหมเกาะอนโดนเซย) และตมอรของโปรตเกส (David Bulbeck, et.al., 1998, pp.155-156) ขณะทกาแฟทผลตไดในฟลปปนสมปรมาณนอยมากเมอเทยบกบปรมาณกาแฟทผลตไดในหมเกาะอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด (ดตารางท 1 ประกอบ)

ตารางท 1 ปรมาณการสงออกกาแฟของเอเชยตะวนออกเฉยงใต ค.ศ. 1880-1935 (ตน)

ป หมเกาะ

อนโดนเซย ตมอรของโปรตเกส

มลายา ฟลปปนส อนโดจน

1880 85,544 5,040 1883 105,975 1,756 1884 100,065 1,190 7,530 1,000 1890 38,748 1,103 50 4,873 1895 5,6375 1,192 270 1900 51,035 637 2,650


ป หมเกาะ

อนโดนเซย ตมอรของโปรตเกส

มลายา ฟลปปนส อนโดจน

1905 34,272 649 1,920 1910 15,831 650 1915 53,298 480 358 1920 62,244 949 1925 69,729 400 1930 61,514 1935 81,471 1,000

ทมา : ตดทอนมาจาก David Bulbeck et al., 1998, pp.156-157

ตารางนแสดงใหเหนถงการเพมขนของการผลตกาแฟในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทงยงแสดงถงนยของการแขงขนทางการคากาแฟระหวางเจาอาณานคมในภมภาคน (ด Mary Banks et al., 2004, pp.22-27) โดยขอทนาสนใจคอ กอนหนาทมหาอ านาจตะวนตกจะมนโยบายใหประเทศอาณานคมผลตกาแฟเพอขายนน คนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตรจกกาแฟอยกอนแลว ดงเหนรองรอยในบนทกของลาลแบร ทตฝรงเศสทเขามาอาณาจกรอยธยา (สยาม) เมอป ค.ศ.1687 ไดกลาวในบนทกของเขาวา แขกมวร2 ในประเทศสยามดมกาแฟซงมาจากเมองอาหรบ (มองซเออร เดอ ลาลแบร, 2552, น.82) และผคนในภมภาคนสามารถ ซอหากาแฟจากพอคาอาหรบไดไมยากนก ดงปรากฏในเอกสารของชาวอาหรบทเขยนขนในชวงครสตศตวรรษท 8-9 วามการเลนเรองการคาของชาวอาหรบกบชาวจน ชาวมลาย (โดยเฉพาะกบผคนในเกาะสมาตรา) และผคนในหม เกาะในทะเลจนตอนใต โดยเนอความของเอกสารอาหรบเหลานยงกลาวยอนหลงวา เสนทางการคาระหวางอาหรบกบดนแดนในเอเชยตะวนออกและตะวนออกเฉยงใตนมมาตงแตครสตศตวรรษท 4 แลว (ธดา สาระยา, 2554, น.535-540)

ความแตกตางระหวางการเขามาของกาแฟจากอาหรบและกาแฟจากชาตมหาอ านาจยโรป อยตรงทนโยบายการผลตกาแฟเพอขายของชาตตะวนตกเปนสงทมาพรอมกบระบบเศรษฐกจแบบทนนยมของชาตตะวนตกทเนนการผลตสนคาชนดหนงๆ ในปรมาณมากๆ ตามความตองการของตลาดเพอคาขายเอาก าไร3 โดยลกษณะการผลตกาแฟเพอขายตามรปแบบของชาตตะวนตกเหนไดจากกรณของเกาะชวาทเนเธอรแลนดไดน าเอาระบบการปลก (Cultivation System) มาใช โดยรฐบาลอาณานคมบงคบใหชาวชวาปลกพชเศรษฐกจซงเปนทตองการของตลาดโลก เพอใหรฐบาลน าผลผลตทไดไปจ าหนาย โดยชาวพนเมองตองเปนแรงงานการผลตใหรฐบาลโดยไมไดรบคาตอบแทน (The Cultivation System) และตอง


ขายผลผลตทไดใหรฐบาลในราคาทรฐเปนผก าหนด ตลอดจนน าเงนสวนหนงทไดจากการขายมาจายภาษทดนใหแกรฐบาล ซงระบบการเพาะปลกท าก าไรจ านวนมหาศาลใหแกเนเธอรแลนด (ดตารางท 2 ประกอบ) ขณะเดยวกนกสงผลกระทบอยางมากตอราษฎร ชาวชวาเนองจากถกขดรดตลอดกระบวนการผลตและจ าหนายกาแฟใหแกรฐบาล อกทงระบบการเพาะปลกยงเตมไปดวยการฉอฉลคดโกงในทกระดบชน ทงจากชาวดตชและชนพนเมองเอง (Cornelis Fasser, 1994; ทวศกด เผอกสม, 2555, น.93-117) ตารางท 2 ผลตอบแทนทางการเงนจากระบบการเพาะปลกในชวาของรฐบาลเนเธอรแลนด ค.ศ. 1840-1859 (กลเดอร)

ชนดพช ค.ศ. 1840-1849 ค.ศ. 1850-1854 ค.ศ. 1855-1859 กาแฟ 64,826,679 77,539,790 105,599,071 น าตาล 4,081,847 3,384,980 33,704,786 พรกไทย 191,292 205,138 203,398

ทมา : ดดแปลงจาก Cornelis Fasseur, 1994, p.151; ทวศกด เผอกสม, 2555, น.109-110

นอกจากน คลฟฟอรด เกยตช (Clifford Geertz) นกมานษยวทยาผศกษาเรองสงคมชวา ยงไดชใหเหนถงผลกระทบของระบบการเพาะปลกตอสงคมชวาอกอยางนอย 3 ประการคอ 1) การทเนเธอรแลนดมงบงคบใชนโยบายการเพาะปลกบนเกาะชวาอยางเขมขน สงผลใหเกดรปแบบเศรษฐกจ-สงคมทขดแยงแตกตางกนอยางสดขวระหวางอนโดนเซย ตอนใน (เกาะชวา) กบอนโดนเซยตอนนอก (เกาะอนๆ ของอนโดนเซย)4 2) ระบบการเพาะปลกท าใหระบบเศรษฐกจของชวาเปนระบบเศรษฐกจแบบคขนาน ระหวางภาคเศรษฐกจแบบทนนยม ภายใตอทธพลของเนเธอรแลนด กบภาคเศรษฐกจทตงอยบนฐานการใชแรงงานตามจารตทองถน 3) ระบบการเพาะปลกท าใหภาคการผลตของเกษตรกรชวาผกมดกบระบบเศรษฐกจโลกสมยใหม แตระบบการเพาะปลกไมเปดโอกาสใหชนพนเมองชวาแทรกตวเขาไปเปนสวนหนงของโลกสมยใหม และเปนอปสรรคตอการทเกษตรกรชนพนเมองจะปรบตวใหทนสมย (Clifford Geertz, 1963, p.53 อางถงใน ทวศกด เผอกสม, 2555, น.95)

ไมเฉพาะแตประเทศอาณานคมเทานน แมแตประเทศสยามซงไมไดเปนอาณานคมของชาตตะวนตกกมการผลตกาแฟเพอสงออก ดงปรากฏวาบนทกของสงฆราชปาลเลอกวซ5 ผปกครองคณะบาทหลวงในสยาม ซงไดเดนทางไปถงจนทบรในป ค.ศ. 1838 ไดระบวากษตรยสยามทรงรบสงใหปลกกาแฟทนน (จนทบร) (มงเซเญอร ปาลเลกวซ, 2552, น.69) ทงยงมหลกฐานวา สมเดจเจาพระยามหาประยรวงศ (ดศ บนนาค) ไดท าไรกาแฟบางกอกฝงตะวนตก (ฝงธนบร) และไดสงผลผลตใหเซอร จอหน เบารง เปนตวอยาง 2 ถง (บนทก


รายวนของเซอร จอหน เบารง และสนธสญญาเบารง, 2556, น.100) แตการท าไรกาแฟในสยามชวงตนครสตศตวรรษท 19 ยงมไมมากนกเพราะตองใชแรงงานมาก ผทท าไรกาแฟจงมเฉพาะกลมเชอพระวงศและขนนางทมแรงงานไพรในสงกด (นธ เอยวศรวงศ, 2538, น.154) อยางไรกด ขอเทจจรงทางประวตศาสตรทมอยแสดงใหเหนวา ในชวงรอยตอระหวางปสดทายของรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวกบตนรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวนนสยามมการสงออกกาแฟ ดงเหนไดจากรายชอสนคาออกของสยามทพบในหนงสอราชอาณาจกรสยาม ซงเขยนโดยพระสยามธรานรกษ [พระสยามธรานรกษ (แอม อา เดอ เกรอง), 2543,น.33] โดยการผลตกาแฟเพอขายในกรณของสยามคงมลกษณะแตกตางจากการผลตกาแฟในอาณานคมของตะวนตกในแงปรมาณผลผลต ดงพจารณาไดจากขอเทจจรงทวา สนคาออกส าคญของสยามนบตงแตท าสนธสญญาเบารงกบองกฤษจนถงสมยสงครามโลกครงท 2 ไดแก ขาว ไมสก ดบก และยางพารา (ด ผาสก พงษไพจตร และครส เบเคอร, 2542, น.188-204; สมภพ มานะรงสรรค, 2544) ประกอบกบขอเทจจรงในหนงสอของพระสยามธรานรกษทบงชวาการปลกกาแฟเพอสงออกของสยามเรมมความส าคญมากขนเรอยๆ แมวาจะยงเปนรองจากการสงออกขาว [สยามธรานรกษ (แอม อา เดอ เกรอง) 2543, น.42-45] สภาพดงกลาวนตางจากอาณานคมของตะวนตกทถกเจาอาณานคมเนนใหผลตกาแฟเปนสนคาออกอนดบแรก

ขอแตกตางอกประการหนงทสามารถน ามาพจารณาไดคอ ประเดนเรองการกดข ขดรดแรงงานการผลตกาแฟ ซงมแนวโนมวาสยามมการกดขแรงงานนอยกวามาก โดยพจารณาไดจากขอเทจจรงทวาในชวงตนรตนโกสนทรซงตรงกบชวงปลายครสตศตวรรษท 18 สยามมการใชแรงงานชาวจนรบจาง และลดหยอนเวลาการเกณฑแรงงานไพร กอนทในเวลาตอมา สยามไดยกเลกระบบศกดนาซงเปนกลไกทรฐใชในการเรยกเกณฑแรงงานไพรและทาสเมอป ค.ศ. 1896 ท าใหราษฎรเปลยนเปนแรงงานอสระ (ด นธ เอยวศรวงศ, 2538, น.105-161 และอญชล สสายณห, 2552) ตางจากระบบการผลตของชาตตะวนตกทใชในชวงครสตศตวรรษท 19 (โดยเฉพาะกรณของเนเธอรแลนด) ซงมการกดขขดรดแรงงานเพอ ผลก าไรของเจาอาณานคมดงทไดกลาวในตอนตนแลว 3. การบรโภคกาแฟในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

กอนทวฒนธรรมการบรโภคกาแฟของชาวตะวนตกจะเผยแพรเขามา ผคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงรจกกาแฟทชาวอาหรบน าเขามากอนแลวยงไมนยมบรโภคกาแฟ ดงเหนรองรอยไดจากกรณของสยามซงในบนทกของลาลแบร ราชทตฝรงเศสทเขามากรงศรอยธยาในปลายครสตศตวรรษท 17 ไดระบวาในสยามนนพวกทดมกาแฟคอ แขกมวร สวนชาวสยามนยมดมน าบรสทธ น าชา เหลา (มองซเออร ลาลแบร, 2552, น.77-82) สอดคลองกบ


บนทกของสงฆราชปาลเลอกวซทระบวาชาวสยามนยมดมน าเยนบรสทธและน าชา (มองซเออร ลาลแบร, 2552, น.77-82) โดยเหตทชาวสยามไมนยมดมกาแฟทงๆทรจกกาแฟมาตงแตสมยอยธยานน ส.พลายนอย ไดกลาววาคนไทยไมนยมดมกาแฟเพราะมรสขม (ส.พลายนอย, 2554, น.60)

อกกรณหนงทชวาแมจะรจกกาแฟมากอนชาตตะวนตก แตคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไมนยมดมกาแฟ ไดแกกรณของชาวพนเมองในจงหวดบคาลานของฟลปปนส ในชวงปลายครสตศตวรรษท 18 ซงไดรบค าสงจากผวาราชการจงหวดใหปลกกาแฟทงจงหวด แตหลงจากนนไมกปในจงหวดกเหลอกาแฟไมกตน เนองจากชาวบานไมดมกาแฟและไมซอเมดกาแฟ (กรณนไดกลาวถงในชวงกลางๆ ของบทความนแลว)

กลาวไดวา ชาวตะวนตกเปนผน าเอาวฒนธรรมการดมกาแฟแบบสมยใหมเขามาในภมภาคน โดยในระยะแรกนนวฒนธรรมการดมกาแฟแบบตะวนตกยงไมไดถายทอดส คนพนเมองโดยตรง ดง เหนไดจากกรณของผคนในหม เกาะอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด (หมเกาะอนโดนเซย) ซงปรากฏวา แมชาวดตชจะปกครองและบงคบใหชนพนเมองปลกกาแฟ แตไมไดสงเสรมใหชนพนเมองดมกาแฟ มการหามไมใหชนพนเมองผปลกน าเมดกาแฟกลบไปใชเองอยางเดดขาด อยางไรกตาม ทายทสดแลวชนพนเมองกรจกดมกาแฟโดยเรมจากการเกบเมดกาแฟจากมลของอเหน (ชนพนเมองเรยกวา “ลวก”) ทแอบมากนเมดกาแฟในไรแลวถายมลทงไว มาลาง-ตาก-คว-บดและลองชงดม กอนทชาวดตชจะรจกกาแฟจากมลอเหนทชนพนเมองเอามาชงดมแลวรสกตดใจในรสชาตและกลนหอมของกาแฟชนดน [ซงถกเรยกวา “โกป ลวก” (Kopi Luwak)]6 กลายเปนกาแฟทชาวดตชเกบไวใชเฉพาะ ยามรบแขกหรอแบงขายกนเฉพาะภายในอาณานคมของดตชเพราะผลผลตมนอย (กฤษกร วงษกรวฒ, 2555, น.172-176) ซงกรณนแสดงใหเหนวาชาวตะวนตกเปนผน าวฒนธรรมการดมกาแฟเขามาในอาณานคม โดยวฒนธรรมนถกจ ากดตวอยในกลมชาวตะวนตก แต ชนพนเมองไดเรยนรวฒนธรรมดงกลาวและสามารถตอยอดจนไดกาแฟชนดใหมทชาวดตชกนยมกาแฟทชนพนเมองคนพบ

หรอกรณของการบรโภคกาแฟในเวยดนาม ซงคลายกบกรณของผคนในอาณานคมของเนเธอรแลนดในแงทวาเจาอาณานคมเปนผน าวฒนธรรมการบรโภคกาแฟเขามา ดงพบวาชาวฝรงเศสไดรเรมเปดรานกาแฟในเวยดนาม โดยลกคาพวกแรกๆ ของรานไดแก มชชนนารและขาราชการชาวฝรงเศส กอนทวฒนธรรมการดมกาแฟภายในรานกาแฟจะขยายตวอยางชาๆ ไปสชนชนกลางชาวเวยดนามในเวลาตอมา (Tanetsakulwatana Bidthsiri, 2009, pp.29-30)

ส าหรบกรณของสยาม (ไทย) ซงมทงขอคลายและขอตางกบกรณของผคนในอาณานคมของตะวนตก ขอคลายคอ รานกาแฟรานแรกของไทยทมบนทกไวไดแก ราน Red Cross


Tea Room ของชาวอเมรกนชอ มสโคว ซงตงขนเมอป ค.ศ. 1917 โดยรานตงอยบรเวณ สกกพระยาศร เปดขายทกวนพฤหสบด และเจาของรานน าก าไรทไดไปบ ารงกาชาดฝาายสมพนธมตร เนองจากชวงนนเปนชวงสงครามโลกครงท 1 แตขอตางจากกรณของดนแดนอาณานคมของตะวนตกคอ ลกคาพวกแรกๆ ของราน Red Cross ไดแก ชาวตะวนตกและ เชอพระวงศ-ขาราชการ ชาวสยาม (ศรนธร รตนเจรญขจร, 2544, น.27) นอกจากราน ของมสโควแลว ในเวลาตอมา เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงใหกรม รถไฟหลวงเชาทพระราชวงพญาไทเปดเปนโฮเตลพญาไท ซงมการเปดรานกาแฟนรสงหเปนกจการสาขาของโฮเตล โดยพระยาประสทธศภการ (ตอมาภายหลงไดเลอนต าแหนงเปนเจาพระยารามราฆพ) เปนผจดการราน ซงรานกาแฟแหงนเปนทพกผอนหยอนใจของชาวตางชาตและชาวไทยทมานงดมกาแฟ ฟงดนตร (กรรณการ จางกมล, 2553, น.192-244; ศรนธร รตนเจรญขจร, 2554, น.27) โดยลกคาชาวไทยของรานกาแฟนรสงหเกอบทงหมดคอ พวกขาราชการและคหบด (ศรนธร รตนเจรญขจร, 2544, น.27)

ทงยงปรากฏวาในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ไดมชาวจนอพยพเปดรานกาแฟ “เอยะแซ” ขนในยานส าเพง โดยรานกาแฟแหงนเปนรานทมชอเสยงโดงดงเพราะเปนรานกาแฟแหงเดยวในยานส าเพง-พาดสาย และทส าคญคอรานนเปนศนยรวมของเถาแกภตตาคารอาหารจน พอครว ชางเครองตางๆ คนจนทมาหางานท า ฯลฯ จงเปนชองทางใหพวกเขาไดพบปะพดคยกน (จฬากรณ มาเสถยรวงศ, 2549, น.273-280) หรอกลาวอกนยหนงคอ รานกาแฟเอยะแซเปรยบไดกบพนทประชาสงคมของคนในสงคมนนเอง 4. สรปและขอเสนอแนะ

จากทกลาวทงหมด เมอมองโดยภาพรวมจะเหนไดวา การเขามาของวฒนธรรมการบรโภคกาแฟแบบตะวนตกเปนสวนหนงของท าใหผคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตกาวสการเปนสงคมสมยใหม เนองจากการเขามาของวฒนธรรมการผลตกาแฟและการบรโภคกาแฟตามแบบอยางสงคมตะวนตก ท าใหคนในภมภาคนไดสมผสกบการผลตพชเศรษฐกจเพอขายตามกลไกของระบบเศรษฐกจแบบทนนยม (ซงเปนอกสงหนงทท าใหเอเชยตะวนออก เฉยงใตกาวสความเปนสมยใหม) อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวา การบรโภคกาแฟของคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไมใชแคเรองของการรบวฒนธรรมตะวนตกมาปฏบต แตใน บางกรณชวา คนในภมภาคนไดน าเอาวฒนธรรมตะวนตกมาตอยอด กลายเปนวฒนธรรมใหมทสงตอกลบไปยงชาวตะวนตก เชน กรณชนพนเมองในหมเกาะอนโดนเซยทคนพบกาแฟ “โกป ลวก” จากมลของอเหน และบางกรณเราอาจตความไดวาการทคนในภมภาคนดมกาแฟตามแบบตะวนตก มนยถงการสรางอตลกษณทแสดงใหเหนวาตนมวฒนธรรมทเจรญกาวหนาหรอทนสมย เพอใชในการจดล าดบความสมพนธเชงอ านาจระหวางคนภายใน


สงคมนนๆ ดงเหนไดจากขอเทจจรงทวา ชนชนสงในประเทศสยามมการน าเอาความรและวธการบรโภคอาหารและเครองดมแบบตะวนตกมาใชในการแสดงวาพวกตนเปนผมวฒนธรรมอาหารทศวไลซแตกตางจากราษฎรทวไปและไดเผยแพรลกษณะเดนนใหแกผคนทอยใตปกครองไดรบร เพอใหเกดการยอมรบสถานะทแตกตางกนระหวางชนชนสงกบราษฎร (กมลทพย จางกมล, 2545, น.133-168) ซงขอสงเกตนเปนประเดนทผสนใจคงจะตองศกษาคนควาเพมเตมตอไป

เชงอรรถ 1 เนเธอรแลนดเขายดครองหม เกาะอนโดนเซยเปนอาณานคมไดส าเรจในชวงปลายครสตศตวรรษท 18 แตในชวงป ค.ศ. 1795-1814 ฝรงเศสไดเขายดครองเนเธอรแลนด ท าใหอาณานคมของเนเธอรแลนดตกเปนของฝรงเศส แตกษตรยของเนเธอรแลนดซงลภยมาอยในองกฤษไดมอบหมายใหองกฤษรบชวงดแลอาณานคมของเนเธอรแลนด ประกอบกบการทกองทพเรอขององกฤษรบชนะกองทพเรอของฝรงเศสอยางตอเนองในชวงป ค.ศ. 1810-1811 องกฤษจงเขามาปกครองชวา และในป ค.ศ. 1816 องกฤษไดคนเกาะชวาใหเนเธอรแลนด 2 แขกมวร (Moor) หมายถง มสลมหรอผนบถอศาสนาอสลามทมาจากแอฟรกาตะวนออก เอเชยตะวนออกกลาง เอเชยกลาง และอนเดย 3 ดรายละเอยดเกยวกบระบบเศรษฐกจแบบทนนยมใน ฟลเชอร 2554; ครายอน และชาทล, 2554 4 ค าวา “อนโดนเซยตอนใน” และ “อนโดนเซยตอนนอก” ซงทวศกด เผอกสม กลาวถง (โดยอางถงงานของคลฟฟอรด เกยรต) เมอพจารณาจากสภาพภมศาสตรและขอเทจจรงทางประวตศาสตรของอนโดนเซยแลว “อนโดนเซยตอนใน” หมายถง เกาะชวา ซงเปนพนททเนเธอรแลนดใหความส าคญในฐานะทตงของเมองปตตาเวย ศนยกลางการบรหารราชการของเนเธอรแลนดในหมเกาะอนเดยตะวนออก อกทงเกาะชวายงเปนแหลงผลตพชเศรษฐกจทส าคญและท ารายไดจ านวนมากใหแกเนเธอรแลนด คอ กาแฟและออย สวนอนโดนเซย ตอนนอก หมายถง เกาะอนๆ นอกเหนอจากเกาะชวา 5 โดยทวไปคนไทยจะคนชอสงฆราชทานนในนาม “ปาลเลอกวซ” แตหนงสอ “เลาเรอง กรงสยาม” ผลงานของสงฆราชทานนฉบบแปลภาษาไทยโดยสนต ท. โกมลบตร (พมพครงท 4 โดยส านกพมพศรปญญา) กลาวถงสงฆราชทานนโดยสะกดชอวา “ปาลเลกวซ” 6 โดยทวไปแลวคนไทยจะรจก “โกป ลวก” ในชอ กาแฟขชะมด แตกฤษกร วงคกรวฒ ซงไดคนควาเรองกาแฟพนธตางๆ ไดเสนอวา จรงๆ แลวโกป ลวก คอ กาแฟมลอเหน ไมใชมลชะมดดงทคนไทยเขาใจกน โปรดดรายละเอยดในกฤษกร วงษกรวฒ, 2555


เอกสารอางอง กมลทพย จางกมล. (2545). อาหาร: การสรางมาตรฐานในการกนกบอตลกษณทางชนชน.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขามานษยวทยา ภาควชามานษยวทยา บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพฯ.

กรรณการ ตนประเสรฐ. (2553). พระราชวงพญาไทในวนวารหาแผนดน. กรงเทพฯ: มตชน. กฤษกร วงคกรวฒ. (2555). ขม รอนรอน. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. ครายอน, แดน และชาทล, แชรรอน. (2554). ยอโลกทนนยม. ปกรณ เลศเสถยรชย (แปล).

กรงเทพฯ: มลนธเดก. คอรปส, โอ.ด. (2556). ประวตศาสตรเศรษฐกจของฟลปปนส. สดา สอนศร (แปล).

กรงเทพฯ: มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร. จฬากรณ มาเสถยรวงศ. (2549). เปดต านานกาแฟเอยะแซ: “สภากาแฟรวมสมย บนวถชาวจน

ในไทย”. ใน สภางค จนทวานช (บรรณาธการ). ส าเพง: ประวตศาสตรชมชนชาวจนในกรงเทพฯ, หนา 273-284. กรงเทพฯ: ศนยจนศกษา สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โจเซฟ, เอส.จ. (2554). อมตะกาแฟ: เครองดมทคนทวโลกหลงใหล. กรงเทพฯ: ดวงกมล พบลชชง.

ฉลอง สนทราวาณชย. (2529). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในเอเชยตะวนออกเฉยงใตหลงการเขามาของระบบอาณานคม. เอเชยปรทศน, 7(2), 53-63.

ดารนทร อนเหมอน. (2547). การสรางสภาวะสมยใหม บทบาทของเหตผลและการวพากษเหตผล. วทยานพนธสงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต สาขามานษยวทยา คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

ทรอคค , คารล เอ. (2552). โครงสรางทางการเมองในครสตศตวรรษท สบเกาและ ตนครสตศตวรรษทยสบ. ใน ทารลง, นโคลส (บรรณาธการ). ประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใตฉบบเคมบรดจ เลมสาม จากประมาณค.ศ. 1800 ถงทศวรรษ 1930, หนา 110-183. มทนา เกษกมล และมทน เกษกมล (แปล). กรงเทพฯ : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

ทวศกด เผอกสม. (2555). ประวตศาสตรอนโดนเซย รฐจารตบนหมเกาะ ความเปนสมยใหมแบบอาณานคมและสาธารณรฐแหงความหลากหลาย . พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เมองโบราณ.

ธดา สาระยา. (2554). ประวตศาสตรมหาสมทรอนเดย. กรงเทพฯ: เมองโบราณ. ธรยทธ บญม. (2546) . โลก MODERN & POST MODERN. กรงเทพฯ: สายธาร. ธรยทธ บญม. (2547) . ประชาสงคม (CIVIL SOCIRTY). กรงเทพฯ: สายธาร.


นธ เอยวศรวงศ. (2538). ปากไกและใบเรอ วาดวยการศกษาประวตศาสตร-วรรณกรรม ตนรตนโกสนทร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: แพรวส านกพมพ.

บราเซยร, ครส. (2550). คมอศกษาประวตศาสตรโลกฉบบไมงเงา. ประสทธ ตงมหาสถตกล (แปล). กรงเทพฯ: คบไฟ.

บนทกรายวนของเซอร จอหน เบารง และสนธสญญาเบารง. (2556). นนทนา ตนตเวสส (แปล). นนทบร: โครงการเลอกสรรหนงสอ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

เบนดา, แฮร เจ. (2520). โครงสรางประวตศาสตรเอเชยอาคเนย. นธ เอยวศรวงศ (แปล เกบความ). จลสารสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 1(1), 11-38.

ปณธ เหลกกลา. (2548). บทบาทของเซอรโทมส แสตมฟอรด แรฟเฟลส ในการปกครองชวาระหวาง ค.ศ.1811-1816 . วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตร ภาควชาประวตศาสตร คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

ปาลเลกวซ, มงเซเญอร. (2552). เลาเรองกรงสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล). พมพครงท 4. นนทบร: ศรปญญา.

ผาสก พงษไพจตร และเบเคอร, ครส. (2542). เศรษฐกจการเมองไทยสมยกรงเทพฯ. พมพครงท 2. เชยงใหม: ตรสวน (ซลคเวอรมบคส).

ฟลเชอร, เจมส. (2554). ทนนยม: ความรฉบบพกพา. ปกรณ เลศเสถยรชย (แปล). กรงเทพฯ: โอเพนเวลดส.

ลาลแบร, มองซเออร เดอ. (2552). จดหมายเหตลาลแบร ราชอาณาจกรสยาม. สนต ท. โกมลบตร (แปล). พมพครงท 3. นนทบร: ศรปญญา.

ศรนธร รตนเจรญขจร. (2544). รานกาแฟ: ความหมายในวฒนธรรมไทยยคบรโภคนยม. วทยานพนธสงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต สาขามานษยวทยา คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ส. พลายนอย. (2554). พฤษนยาย. กรงเทพฯ: ยปซ. สมภพ มานะรงสรรค. (2544). แนวโนมพฒนาการเศรษฐกจไทยในชวงกอนและหลงการ

ปฏรปการปกครองในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สยามธรานรกษ, พระ (แอม อา เดอ เกรอง). (2543). ราชอาณาจกรสยาม. นนทบร: ตนฉบบ. สแตนเดจ, ทอม. (2553). ประวตศาสตรโลกใน 6 แกว. คณากร วาณชยวรฬห (แปล). พมพ

ครงท 5. กรงเทพฯ: มตชน. อนรตน วฒนาวงศสวาง. (2555). กาแฟสมยใหม รสนยมรวมสมย. สารคด, 28(327), 74-115.


อญชล สสายณห. (2552). ความเปลยนแปลงของระบบไพรและผลกระทบตอสงคมไทยในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สรางสรรคบคส.

เอลสน, โรเบรต อ. (2552). ภาวะการพาณชยระหวางประเทศ รฐ และสงคม อนสงผลตอการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคม. ใน ทารลง , นโคลส (บรรณาธการ). ประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใตฉบบเคมบรดจ เลมสาม จากประมาณค.ศ. 1800 ถงทศวรรษ 1930, หนา 184-275. มทนา เกษกมล และมทน เกษกมล (แปล). กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

Ashcroft, B.; Griffiths, G. & Tiffin, H. (2000). Post-Colonial Studies: The Key Concept. Second Edition. London and New York: Routledge.

Banks, M. M.; McFadden, C.; & Atkinson C. (2004). The world Encyclopedia of Coffee. London: Lorenz Books.

Bulbeck, D.; Reid, A.; Chengtan, L.; & Wu, Y. Q. (1998). Southeast Asian Exports Since the 14 th Century Cloves, Pepper, Coffee, and Sugar. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.

Chaudhuri, K.N. (2006). The Trading World of Asia and the English India Company 1660-1760. Cambridge: Cambridge University Press.

Cowan, B.. (2005). The Social Life of Coffee The Emergence of the British Coffeehouse. New Heaven and London: Yale University Press.

Evers, H. (1975). Modernization in South-East Asia. Oxford: Oxford University Press. Fasseur, C. (1994). The Politics of Colonial Exploitation: Java,The Dutch, and the

Cultivation System. Translated from the Dutch by R.E. Elson and Ary Krall. Itaca: SEAP, Cornell University.

Geertz, C. (1963). Agricultural Involution: The Processes of Ecological Change in Two Indonesian Towns. Los Angeles and London: The University of California Press อางถงใน ทวศกด เผอกสม. 2555. ประวตศาสตรอนโดนเซย รฐจารตบนหมเกาะ ความเปนสมยใหมแบบอาณานคมและสาธารณรฐแหงความหลากหลาย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เมองโบราณ.

Tanetsakulwatana, B. (2009). The Coffee Culture: Meaning in the Sphere of Vietnamese Consumerism. M.A. Thesis (Southeast Asian Studies) Graduate School Chulalongkorn University, Bangkok.

สามแพรงกบการฟนฟชมชน : ปฏบตการทางวาทกรรม เพอการอยรวมกนผานทนทางวฒนธรรม*

Sam Phraeng and community revitalization: The discursive

practices for coexistence through cultural capitals

พรรณลดา โพธทองแสงอรณ**

[email protected]

บทคดยอ บทความเรองนมวตถประสงคเพอวเคราะหระบบความคดพนฐานของการให

ความหมายตอพนท ชมชนสามแพรงทมความแตกตางกนระหวางส านกงานทรพยสน สวนพระมหากษตรยในฐานะเจาของกรรมสทธทดนและอาคาร และผเชา การใหความหมายทแตกตางกนนน ามาซงแนวทางการด าเนนงานการพฒนาพนททแตกตางกน ในตอนทายของบทความเปนการน าเสนอ “แพรงโมเดล” ซงนาจะเปนกลวธหนงของการอยรวมกนอยางยงยนระหวางเจาของกรรมสทธทดนและอาคารและผเชาตามแนวความคดทางสนตวธ ทงน เรมตนดวยการคนหาความคดทมรวมกนในการพฒนาพนท การเปดเวทสานเสวนาเพอพดคยกนอยางสรางสรรค และการน าความคดรวมของทงสองฝายมาเสนอเปน“แพรงโมเดล” โดยแบงการพฒนาพนทออกเปน 4 ดาน ไดแก ดานการพาณชย ดานสงแวดลอม ดานทอยอาศย และดานการอนรกษและการเรยนร โมเดลดงกลาวนจะเปนการสอดประสานความตองการของทงสองฝายในการพฒนาพนทไดอยางลงตว ซงจะชวยใหชมชนสามแพรงกลายเปนชมชนทสามารถพงตนเองอยางเขมแขงและยงยน และเปน “ชมชนพฒนาตนแบบ” ของการคลคลายความขดแยงอยางเปนรปธรรม

ค าส าคญ : สามแพรง , แพรงโมเดล , ความขดแยง , การใหความหมาย , แนวทางสนตวธ

* บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวฒนธรรมศกษา สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล ซงไดรบทนอดหนนการวจย ประเภทบณฑตศกษา ประจ าป พ.ศ. 2557 จากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) **

นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวฒนธรรมศกษา สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล


Abstract

The aim of this article is to examine the fundamental concept for real estate

development of the Crown Property Bureau (CPB) as landlord and Sam Phraeng

community members as tenant. With different perspectives, the processes of Sam

Phraeng community development are quite different. In the last part, the article

presents a sustainable community development model called a Phraeng Model. This

model is framed by a peaceful resolution concept. It may be possible for both parties

to collaborate in developing the community. The steps of revitalizing the community

include: finding shared objectives between the landlord and the tenant, setting up

creative peaceful dialogues, and developing a collaborative action plan and

presenting as a Phraeng Model. The study reveals that the framework of Phraeng

Model requires development in 4 dimensions: community for commerce, green

community, residential community, and community for preservation and learning.

This model could strengthen the community and allow it become self-reliant and

reduce conflicts between the CPB and community members. It may also become a

conflict resolution model for other communities

Keywords: Sam Phraeng, Phraeng Model, conflict, constructed meaning,

peaceful resolution

สามแพรงกบการฟนฟชมชน : ปฏบตการทางวาทกรรมเพอการอยรวมกนผานทนทางวฒนธรรม 23

1. บทน า ปญหาความขดแยงเปนเรองทพบไดในหลายระดบทงในครอบครว ชมชน สงคม

และประเทศ ทงนอาจมสาเหตหลายประการ อาท เชอชาต ชาตพนธ เพศ พรมแดน ความเชอและศาสนา การเมอง การแยงชงทรพยากร เปนตน ซงหนงในความขดแยงทปรากฏเปนขาวอยบอยครงกคอ ความขดแยงจากปญหาทดนระหวางผเชาและเจาของทดน ไมวาจะเปนพนทของเอกชนหรอหนวยงานภาครฐ เชนดงกรณทดนทอยในความดแลของส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย กรมธนารกษ การรถไฟแหงประเทศไทย การเคหะแหงชาต หรอทดนของกรงเทพมหานคร การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย (รฟม.) เปนตน ซงเจาของทดนหรอหนวยงานภาครฐตองการทจะน าทดนเหลานนไปพฒนาเพอใหสอดคลองกบการเจรญเตบโตของเมอง โดยฝายเจาของทดนมกใชกลยทธตางๆ ในการไลท เชน การขมข การสรางขาวลอ การจางเผา การไมใหมน าไฟฟาใช การสรางความแตกแยก การเสนอเงน จ านวนหนงเพอใหยายออกไป การสรางแฟลตใหอยอาศย การยายชมชนไปทใหม เปนตน (อคน รพพฒน, 2552)

ในสวนของผทไดรบผลกระทบมกจะมวธการจดการกบความขดแยงหลายรปแบบ ทงการใชความรนแรง เชน การประทวง การเดนขบวน การชมนม และใชวธไกลเกลยตามแนวทางสนตวธ อาท การหลกเลยงความขดแยง การเจรจาแกปญหาอยางไมเปนทางการ การเจรจาตอรอง การไกลเกลย กระบวนการทางศาล การดอแพง การรวมม อในเรองทมความเหนตรงกน การสรางพนทส าหรบการสานเสวนาระหวางฝายทขดแยงผานกระบวนการเจรจาไกลเกลยทงแบบมคนกลางและไมมคนกลาง การสรางพนทส าหรบเจรจาเพอตอรอง และหาขอแลกเปลยนบางอยางรวมกน ซงการจดการความขดแยงตามแนวทางสนตวธเปนการประนประนอมของทกฝาย เพอประสานหรอแลกเปลยนผลโยชนทตางกน อนน ามาส ขอยตททงสองฝายเหนตรงกน (ศนยมานษยวทยาสรนธร, 2549; พระอครเดช ญาณเตโช, ม.ป.ป.)

ชมชนสามแพรง1เปนหนงในชมชนทตงอยบนทดนของส านกงานทรพยสน สวนพระมหากษตรย และตงอยในพนทเกาะรตนโกสนทรชนนอกทถกจดเปนสวนหนงของพนท อนรกษตามโครงการแผนแมบทการอนรกษและพฒนากร งรตนโกสนทร (คณะกรรมการอนรกษและพฒนากรงรตนโกสนทรและเมองเกา ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, ม.ป.ป., น.35) ท าใหตลอดระยะเวลาทผานมาชมชนสามแพรงจะตองเผชญกบปญหาความไมมนคงในเรองทอยอาศยหลายระลอกดวยกน และการเขามาพฒนาชมชนของส านกงานทรพยสนฯ ดวยวธการตางๆ กท าใหคนในชมชนเกดความกงวลตอความไมแนนอนในเรองทอยอาศยและทท ามาหากนของตนเอง ทงน เพราะตางฝายตางไมมการพดคยเจรจาเพอท าความเขาใจปญหา ความตองการ และทศทางการ


พฒนาชมชน ท าใหตางฝายตางพฒนาชมชนไปในทศทางทตนเองตองการ จงเกดความไม ลงรอยในการพฒนาชมชนขน

บทความชนนเปนความพยายามของผเขยนทจะน าเสนอใหเหนการด าเนนงานดานการพฒนาอสงหารมทรพยและชมชนของส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยตอชมชนสามแพรง และการฟนฟชมชนของคนในชมชนสามแพรง เพอวเคราะหมลเหตของการใหความหมายตอพนททแตกตางกน และคนหาความคดรวมในการพฒนาพนทชมชนสามแพรง อนน าไปสการน าเสนอแนวทางการพฒนาพนทและการฟนฟชมชนสามแพรงอยางยงยนรวมกนระหวางเจาของกรรมสทธทดนและอาคารและผเชาตามแนวทางสนตวธ (peaceful resolution approach) อนจะเปนการประสานประโยชนทงสองฝายในลกษณะทตางฝาย ตางไดประโยชน และสงเสรมใหคขดแยงสามารถอยรวมกนไดอยางสมานฉนทในระยะยาว พรอมทงเปนการลดขอขดแยงและกอใหเกดทศทางการพฒนาพนทและคณภาพชวตแบบมสวนรวม ซงแนวทางการพฒนาทน าเสนอในบทความชนนเปนตวเลอกหนงส าหรบการพฒนาพนทรวมกนเทานน ยงมไดมขนตอนในการด าเนนงานทชดเจนแตอยางใด เพราะการพฒนาชมชนจะด าเนนการไปในทศทางใดนน ตองขนอยกบการปรกษาหารอรวมกนระหวางทกฝายทเกยวของ

2. การจดการความขดแยงตามแนวทางสนตวธ โคทม อารยา (2546) ไดกลาววา สนตวธ คอ วธการจดการกบความขดแยงวธหนง

การใชสนตวธมเหตผลส าคญตรงทวาเปนวธการทนาจะมการสญเสยนอยทสด ทงระยะสนและระยะยาว ทงรปธรรมและนามธรรม ซงแนวทางการแกปญหาความขดแยงดวยสนตวธมดวยกน 3 วธ วธแรกคอ ปองกนไมใหเกดความขดแยง ไดแก การสงเสรมสนตวฒนธรรม ขนตธรรม ความผอนปรน การลดอคต การเคารพในศกดศรความเปนมนษย และสทธมนษยชน เปนตน วธทสอง ไดแก การแกไขความขดแยงโดยพงศาลยตธรรมหรอผมอ านาจทคกรณยอมรบด าเนนการไกลเกลย อยางไรกด บางคกรณอาจยอมรบวาไมมใครผดถกโดยสมบรณ กรณเชนนสามารถคลคลายความขดแยงไปสการชนะ -ชนะดวยกนทงสองฝาย วธการคลคลายนนอาจเปนการเจรจากนโดยตรง หรอมฝายทสามมาชวยท าใหกรณออกจากจดทยนอยไปสพนทการรบรใหมทสามารถเจรจาแบบถอยทถอยปฏบตตอกนได และวธทสามคอ เยยวยาหรอตดตามผลความขดแยง การเยยวยาซงกนและกนเพอใหเกดการคนดหรอคนสนตสจตใจ ผลเสยทเกดจากความขดแยงจะไดหมดไปภายหลงการแกไขความขดแยงแลว ตลอดจนปฏบตตามขอตกลงและขจดเงอนไขความขดแยงใหบางเบาหรอหมดไป ในท านองเดยวกน วลเลยม แอล. ยร (2538, น.5-6, 10) ไดกลาวไววา ขอพพาทจะเปนสงมคณคาในการสรางสรรค หากคกรณยอมเปดเผยและยอมล าบากในการประสานหรอแลกเปลยน


ผลประโยชนทตางกนเพอหาขอยต โดยทงสองฝายตางกไดสงทตนเองตองการ แนวทางการประสานประโยชนจงเปนแนวทางทมความสญเสยนอยทสด ซงตองอาศยการเจรจาแบบถอยทถอยปฏบตดงทโคทมไดกลาวไว ซงวธการประสานประโยชนอนน ามาซงการคลคลายความขดแยงมดวยดวยกนหลายวธ เชน

การทรฐหรอเจาของทดนด าเนนการประสานประโยชนกบคนยากจนในชมชนแออดและผอยอาศยในชมชนผานโครงการบานมนคงและการแบงปนทดน (land sharing) ดงเชน กรณชมชนพลบพลา ทส านกงานทรพยสนฯ น าการแบงปนทดน (land sharing) มาใชกบชมชน ซง Pimonsathean (2013, p.110) ไดกลาววาการใชวธการแบงทดน (land sharing) กบชมชนพลบพลาเปนการตอรองกบชมชนเพอใหในดานหนงสามารถแบงพนทของชมชนไปสรางทางดวนเพอสนองความเจรญเตบโตของประเทศได แตในขณะเดยวกน คนในชมชนกยงคงไดอยอาศยในชมชนตอไป และยงไปกวานนส านกงานทรพยสนฯ มการสงเสรมความเปนอยทดขนของคนในชมชน โดยการใหเชาพนทระยะยาว 30 ป และไดปรบปรงระบบสาธารณปโภคในชมชนใหดวย จงกลาวไดวา การปรบแนวทางการใชประโยชนจากสนทรพยดงกลาวเปนหนงในวธการตอรอง (negotiate) อยางรอมชอมกนระหวางส านกงานทรพยสนฯ และชมชน

อคน รพพฒน (2552, น.55, 63-64, 230-237) ไดกลาวถงโครงการบานมนคง และการแบงปนทดน (land sharing) วา โครงการบานมนคงเปนโครงการสานฝนของคนจนในชมชนแออดทจะมทอยอาศยทมนคง ไมตองซดเซพเนจร ถกไลรอใหโยกยายจากแหงหนงไปอกแหงหนง และสานฝนใหผยากจนไดมโอกาสสรางชมชนทอบอน เอออาทร มพลง และมสวนรวมในการสรางเมองใหนาอย และในขณะเดยวกน โครงการนกยงตอบสนองความใฝฝนของรฐทประสงคใหเมองตางๆ ปราศจากชมชนแออดทสกปรกรกหรกตา นาเกลยด เปนทอบอาย ขายหนาแขกบานแขกเมอง นอกจากน โครงการบานมนคงไดสรางระบบการดแลซงกนและกนในชมชนควบคกนไปดวย เชน กลมออมทรพย กองทนสวสดการ การสนบสนนเรองอาชพ การดแลเดกและผสงอาย ยาเสพตดในชมชน การชวยกนดแลเรองสงแวดลอม ใหชมชนมพนทสเขยว ซงน าไปสสงคมแหงความรก ความเอออาทร ความเขมแขง และการพงตนเองไดอยางยงยน

สวนการแบงปนทดน (land sharing) คอ การจดแบงทดนออกเปน 2 สวน สวนหนง เจาของทดนยกใหผอาศยเชาหรอซอเพอสรางทพกอาศย อกสวนหนงเจาของทดนน าไปขายหรอพฒนาทางธรกจเพอใหไดประโยชนสงสด กลาวไดวาการยอมรบการแบงปนทดนเปนททงสองฝายตกลงทจะลดการเรยกรองลง คอ ทงสองฝายยอมสละสวนหนงของทดน เพอทจะใหเกดการตกลงกนได ส าหรบผอยอาศย สงทไดคอ ไมตองกลวการถกไลทอกตอไป เพราะผเชาจะไดสญญาเชาทมนคง และทอยอาศยทมสาธารณปโภคและโครงสรางพนฐาน


อนน ามาซงความแนนอนและความมนคงในเรองทอยอาศย ส าหรบเจาของทดนจะไดทดนสวนหนงกลบมาพฒนาท าธรกจทกอใหเกดผลประโยชน และเจาของทดนกสามารถหลกเลยงการปะทะหรอความขดแยงทอาจด าเนนไปอยางไมรวาจะจบลงเมอใด โดยนยนกลาวไดวา ทงเจาของทดนและผอยอาศยตางมสวนในการท าใหมลคาทางเศรษฐกจของทดนผนนนเพมขน และในกระบวนการแบงปนทดนนจ าเปนทจะตองใหชาวชมชนเขามาม สวนรวมในการตดสนใจ การจดการแบงแปลงทดน การรอสรางสงกอสรางเดม การสรางอาคารทอยอาศยขนมาใหม และทส าคญคอ เจาของทดนและผอยอาศยตองมความเชอถอและไววางใจกนและกน

ในขณะเดยวกน ผอยอาศยในหลายชมชน โดยเฉพาะชมชนบานครว ชมชนปอมมหากาฬ ชมชนเจรญไชย ชมชนยานถนนพระอาทตย ไดใชวธการรวมกลมฟนฟชมชนผานทนทางวฒนธรรม (cultural capitals) เพอเปนกลไกการเคลอนไหว เรยกรอง ตอสกบปญหาของชมชน อาท ปญหาการไลรอ ปญหาการรออาคารทเปนมรดกวฒนธรรม ปญหาความ ไมนาอยของชมชนเมอง ซงแตละชมชนมการใชทนทางวฒนธรรมทแตกตางกนออกไป อนจะเหนไดจาก

กรณชมชนปอมมหากาฬ ทประสบกบปญหาการเวนคนชมชน ท าใหคนในชมชนรวมตวกนจดตง “คณะกรรมการชมชนปอมมหากาฬ” เพอเปนตวแทนของชมชนในการตอส เรยกรอง และตอรองในการปกปองรกษาสทธ รกษาพนท ชาวชมชนปอมมหากาฬไดด าเนนการหลายวธ อาท การน าสงทเปนทนทางวฒนธรรมของชมชนมาเปนเครองมอในการสรางความหมาย คณคา และความส าคญใหแกชมชนของตน เชน บานโบราณอายกวา 100 ป เรองเลาทางประวตศาสตรทวาเคยเปนชมชนดานหนาเพอปองกนขาศกโจมตและเพอรกษาพระนคร เปนชมชนของขาราชบรพารเมอครงสมยกรงรตนโกสนทรเปนราชธานแตเรมแรก เปนศนยการคาสตวปกทมชอเสยงและใหญทสดในกรงเทพมหานครเมอครงสมยยงม ตลาดนดสนามหลวง นอกจากนยงมการยนเรองตอทางกรงเทพมหานครและหนวยงานทเกยวของเพอขอผอนผนระยะเวลาการรอยายไวชวคราว การจดท าผงบานของชมชนแบบท 1 รวมกบสถาปนกจากสถาบนพฒนาองคกรชมชนและเสนอผงชมชนตอทางกรงเทพมหานคร การเขาพบผวาราชการกรงเทพมหานคร เพอเสนอปญหาทเกดขนและเสนอแนวทางการแกไขปญหารวมกนระหวางกรงเทพมหานครและชมชน การจดเวทเสวนาและกจกรรมตางๆ ในชมชน การจดตงกลมออมทรพย การรวมตวท ากจกรรมของชมชนอยางตอเนอง การจดเวรยามของคนในชมชนในลกษณะคลายกบต ารวจบาน (ธนภณ วฒนกล, 2550; เพมศกด มกราภรมย, 2552)

กรณชมชนเจรญไชย ซงไดรบผลกระทบจากโครงการรถไฟฟาสายสน าเงนชวง หวล าโพง-บางแค บรเวณสถานวดมงกรทตองเวนคนบานเรอนในละแวกนน อกทงคนใน


ชมชนยงไดรบขาวการรอยายชมชนเพอกอสรางอาคารส านกงานใหญเพอรองรบเสนทางรถไฟฟาทก าลงจะมาถง กอปรกบกรงเทพมหานครมนโยบายรอถอนอาคารเกาเพอความปลอดภยจากแผนดนไหว ขาวการเวนคนทดนเพอสรางตลาดใตดนและทางอโมงครถยนตบนถนนเจรญกรง และมขาววาผงเมองรวมกรงเทพมหานครฉบบใหมก าหนดใหบรเวณ ไชนาทาวนทงหมดเปนพนทพาณชยกรรมและอนญาตใหใชพนทในรศม 500 เมตร รอบสถานรถไฟฟากอสรางอาคารขนาดใหญ นอกจากน กรรมสทธทดนบรเวณชมชนเจรญไชยยงเปนของมลนธจมภฏ-พนธทพย ซงตองการพฒนาทดนบรเวณชมชนเจรญไชยโดยการไมตอสญญาเชาระยะยาวเหมอนในอดตและปรบลดสญญาเชาเหลอเพยง 3 ป 2 ป และ 1 ป ตามล าดบ จนไมมการตอสญญาเชาอกเลย ชาวชมชนเจรญไชยจงรวมตวกนจดตง “กลมอนรกษและฟนฟชมชนเจรญไชย” เพอแสวงหาแนวทางการพฒนาทเหมาะสมเพอน าเสนอตอเจาของทดน โดยก าหนดวาจะใชการตอสในเชงวฒนธรรม น าเสนอคณคาของชมชนในฐานะทเปนมรดกวฒนธรรมของชาตทงทางดานสถาปตยกรรม ประเพณ วถชวต โดยมการฟนฟวฒนธรรมของชมชนและประเพณหลายอยางเพอคนหาอตลกษณของชมชนผานกจกรรมทางวฒนธรรมและพฒนาชมชน เพอปกปองชมชนจากความเจรญทรกไลเขามา (เทยมสรย สรศรศกด, 2555)

ในขณะทอกหลายๆ ชมชนมการจดกจกรรมภายใตบรรยากาศของการโหยหาอดต (nostalgia) โดยสรางบรรยากาศและสภาพแวดลอมขนใหมจากทนทางวฒนธรรมทมอยในชมชน อาท งานเยยมบานระเดนลนไดทเสาชงชา-ศาลเจาพอเสอในป พ.ศ. 2538 งานถนนคนเดนทเยาวราชในป พ.ศ. 2540-2542 งานสนกกบถนน ฟนฟชมชนพระอาทตย ในป พ.ศ. 2541 งานลานคนเมองทเสาชงชาในป พ.ศ. 2541 งานถนนคนเดน ลอยกระทง และภเขาทอง ทถนนพะเนยงราวป พ.ศ. 2542 เพอใหชมชนเปนทรจกมากขน (อฐมา โภคาพานชวงษ, 2544,น.2)

นอกจากน การสานเสวนากเปนทางออกหนงของการจดการความขดแยงตามแนวทางสนตวธทเนนการพดคยเจรจาเพอหาทางออกรวมกนโดยใชระยะเวลาทตอเนองและนานพอสมควร ซงการพดคยเจรจาตามแนวทางสนตวธทไดรบการยอมรบและประสบผลส าเรจมาแลวนนคอ การสานเสวนาดงเชนในกรณลมน าปากพนง สลาภรณ บวสาย และกาน จนทรพรหมมา (2552, น.69-78) ไดกลาวถงวธการท างานทท าใหความขดแยงในลมน าปากพนงเรมฉายแสงแหงความคลคลายและความสมานฉนทไปทวลมน า คอ มการจดเวทพดคยกน โดยเชอมรอยผคนตางแวดวงตางสาขาอาชพใหมาเหนเปาหมายเดยวกนและท าความเขาใจรวมกน มการชแจงเหตผลและลงพนทอยางจรงจง ท าใหเหนความจรงของ ลมแมน าปากพนงอยางชดเจน ซงการททกฝายไดรบรความจรงของสถานการณทตรงกน ท าใหเกดความรวมมอกนมากขน เลกโยนความผดใหกนและกน ชมชนมความเขาใจและเรมใหความรวมมอกบเจาหนาทมากขน ท าใหปญหาทเกดขนคลายความรนแรงลงไป แตการ


สานเสวนากยงคงตองด าเนนไปอยางตอเนองเพอชวยเหลอชมชนทยงไดรบความเดอดรอนและไมเขมแขงใหมความเขมแขง และมสภาพแวดลอมและระบบนเวศทสมดลและยงยนตอไปในอนาคต ซงในการท างานจะมค าถามส าคญ คอ จะจดการกบใคร (who) ดวยอะไร (what) และอยางไร (how) และมวธการท างาน ไดแก

1. การคล าทาง-คนหาความจรง คอ การคนหาความเปนมาเปนไป ตนตอ และภาพรวมของปญหาทเกดขนในพนท ดวยการคนหาขอมลจากแหลงตางๆ และเปดเวทเสวนาใหผคนไดมาพดคยถงปญหาทเกดขน เพราะในชวงแรกตางฝายตางมองความจรงจากมมมองคนละดาน

2. การจดการคณคาและเปาหมายรวม คอ การหาจดรวมหรอเปาหมายรวม เพอชวยคลคลายปญหาทเกดขน ท าใหทกฝายยอมหนหนาเขามาพดคยกนอยางสร างสรรค ซงการเปลยนคณคาและทศนคตถอเปนหวใจของการสรางการเปลยนแปลง เพราะจะน ามาซงการเปลยนพฤตกรรมและวธท างานหรอวธปฏบต

3. การเขารวมเวทแลกเปลยนทถกเถยงกนอยางสรางสรรค คอ การเปดพนททางสงคม (social space) ใหผมสวนไดสวนเสยฝายตางๆ ทมทาทและความคดเหนขดแยงกนอยไดเขามาพดคยกนและฟงเหตผลวธคดของกนและกนมากขน หรอเรยกวาเปน “เวทสานเสวนา” หรอ “เวทสนทรยสนทนา” เปนเครองมอหนงในการแกปญหาความขดแยง เวทลกษณะนจะไมมเรองของการเผชญหนาหรอการพยายามเจรจาไกลเกลย แตเปนการมารวมคนหาและรบฟงขอเทจจรงและพยายามวเคราะหปญหารวมกน เวทนจงเปนพนทของการสานสมพนธ ปรบทาททมอคตตอกน เกดความเหนอกเหนใจกน เกดการสานความรวมมอระหวางฝายตางๆ เพอวางแนวทางแกไขปญหารวมกน 3. ภมหลงของปญหาความขดแยงและการใหความหมายตอพนททแตกตางกน

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย เดมคอ กรมพระคลงขางท (The Privy Purse Bureau) และมฐานะเปนนตบคคลตามพระราชบญญตจดระเบยบทรพยสนฝายพระมหากษตรย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2491 ซงไดเนนการลงทนทางธรกจ โดยหนงในการลงทนทางธรกจทส าคญกคอ การลงทนดานอสงหารมทรพย มหนาทส าคญคอ บรหารและลงทนพระราชทรพยของสถาบนพระมหากษตรย การเจรญเตบโตของกรงเทพฯ มผลตอการลงทนทางเศรษฐกจของกรมพระคลงขางท โดยเฉพาะการลงทนในดานอสงหารมทรพยบนทดนในกรงเทพฯ ทมถนนตดผาน (พอพนธ อยยานนท, 2549) ตลอดระยะเวลาทผานมาส านกงานทรพยสนฯ ไดมการน าทดนของตนเองในทตางๆ ออกมาสรางรายไดใหตนเองอยางตอเนอง โดยน าทดนทมศกยภาพการพฒนาสงมาจดท าเปน “โครงการพเศษ” ไมต ากวา 10 โครงการ เชน โครงการตลาดมงเมองหรอโครงการดโอลดสยามพลาซา โครงการสามยอด โครงการ


เทพประทาน โครงการบงพระราม 9 หรอโครงการบงพลบพลา โครงการบอนไก โครงการสามเสน โครงการตลาดเจรญผล เปนตน (สปราณ คงนรนดรสข, 2535) ท าใหเกดปรากฏการณไลทชมชนหลายแหงทตงอยบนพนทของส านกงานทรพยสนฯ จนเกดกรณพพาทกบผเชาในชมชนตางๆ ดงปรากฏเปนขาวอยบอยครง (สยามธรกจ , 2551; พอพนธ อยยานนท, 2549, น.73-74)

ชมชนสามแพรงมความสมพนธกบส านกงานทรพยสนฯ มาอยางยาวนาน โดยความสมพนธนนเปนความสมพนธระหวางเจาของกรรมสทธทดนและอาคารในชมชน และผเชา ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ยานสามแพรงเปนยานทมความเจรญรงเรอง มถนนตดผานหลายสาย ไดแก ถนนบ ารงเมอง ถนนเฟองนคร ถนนอษฎางค ถนนตะนาว พระองคจงโปรดใหสรางตกแถวแบบชโน-โปรตกสในยานสามแพรงขนและมการเกบคาเชาในอตราทต า โดยมกรมพระคลงขางทท าหนาทดแลเกบคาเชา (อาภรณ จนทรสมวงศ, เรยบเรยง, 2554) ตกแถวบางหองอยกนแบบครอบครวขยาย สวน บางหองกอยกนหลายครอบครว ซงผเชาสวนใหญประกอบอาชพคาขายแบบหาเชา-กนค า ส านกงานทรพยสนฯ จงมองวาผเชาในชมชนเปนผมรายไดนอยถงปานกลาง จงเกบคาเชาในอตราทต าเชนนนเรอยมา เพอไมใหผ เชาไดรบความเดอดรอน จนกระทงในปจจบนส านกงานทรพยสนฯ ไดมการปรบขนคาเชาและลดระยะเวลาการเชา ตลอดจนพฒนาชมชนและคนในชมชนสามแพรงใน 3 ดาน ไดแก ดานอสงหารมทรพยโดยการทาสและปรบปรงอาคารภายนอก โดยในป พ.ศ. 2556 ส านกงานทรพยสนฯ ไดด าเนนการทาสและปรบปรงอาคารภายนอกตามโครงการพฒนาปรบปรงอสงหารมทรพยสวนกลาง (อาคาร) ททรดโทรม (urban renewal) และตกแถวเอกชน (ตดกบอาคารของส านกงานทรพยสนฯ) ในบรเวณถนนแพรงนรา ถนนบ ารงเมอง ถนนแพรงภธร และถนนอษฎางค เขตพระนคร (ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2556ค) เพอเพมความสวยงามดานภมทศนใหแกชมชน ดานสงคม โดยการใหทนการศกษาแกเยาวชนในชมชน ใหการสนบสนนกจกรรมในวนส าคญตางๆ และดานการอนรกษ มแผนทจะเขามาท าการบรณะซอมแซมและการทาสอาคารในชมชนสามแพรง ซง เปนตกแถวในยคแรกๆ ของประเทศไทยทสร างในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว (สมภาษณ คณธรพล คชาชวะ, ตลาคม 2556) ซงในป พ.ศ.2553 ส านกงานทรพยสนฯ ไดมการวาจางบรษท Stonehenge จ ากด จดท าแบบแปลนอาคารอนรกษจ านวน 125 หองบรเวณพนทแพรงภธร และอาคารโรงเรยนตะละภฎศกษา (Stonehenge, 2555) และในป พ.ศ.2556 ส านกงานทรพยสนฯ ไดด าเนนการทาสและปรบปรงอาคารภายนอกตามโครงการพฒนาปรบปรงอสงหารมทรพยสวนกลาง (อาคาร) ททรดโทรม (urban renewal) และตกแถวเอกชน (ตดกบอาคารของส านกงานทรพยสนฯ) ในบรเวณถนนแพรงนรา ถนนบ ารงเมอง ถนนแพรงภธร และถนนอษฎางค เขตพระนคร


(ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2556ค) เพอเพมความสวยงามทางดานภมทศนใหแกชมชน

ผเชาในชมชนตองประสบกบปญหาการพฒนาและปญหาความไมมนคงในเรอง ทอยอาศย อนเปนผลมาจากการพฒนาของรฐหลายครงดวยกน นบตงแตตนทศวรรษ 2520 กรงเทพมหานครไดมโครงการแผนแมบทการอนรกษและพฒนากรงรตนโกสนทร (บรเวณฝงตะวนออกของแมน าเจาพระยา) ซง 1 ใน 20 โครงการดงกลาว คอ โครงการปรบปรงพนทบรเวณแพรงนรา แพรงภธร และแพรงสรรพศาสตร (คณะกรรมการอนรกษและพฒนา กรงรตนโกสนทรและเมองเกา ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, ม.ป.ป.) ป พ.ศ.2539 ทางกรงเทพมหานครตองการน าพนทบรเวณแพรงนราไปสรางพนผวการจราจร ท าใหตกแถวบรเวณแพรงนราจะตองถกทบทง (อจฉรยะ โรจนะภรมย และยงยทธ ประชาศลปชย, 2542) แตโครงการนมไดด าเนนการ ในป พ.ศ.2542-2543 ม นกลงทนจากบรษทแหงหนงในประเทศออสเตรเลยตองการเชาตกแถวในชมชนสามแพรงดานทตดกบคลองคเมองเดม เพอท าแหลงทองเทยวขนาดใหญ ท าใหทางส านกงานทรพยสนฯ เรมสนใจในขอเสนอของนายทนตางชาต จงน ามาซงกระแสการขอคนพนทจากส านกงานทรพยสนฯ ในป พ.ศ. 2544 (สมภาษณ คณธรพล คชาชวะ, พฤศจกายน 2556) ป พ.ศ.2545-2546 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตรวมมอกบส านกงานทรพยสนฯ จดท าโครงการแผนแมบทและพฒนาพนทถนนราชด าเนนและพนทบรเวณตอเนอง ซงโครงการนมขอบเขตครอบคลมพนทถนนราชด าเนนและพนทโดยรอบ 1.5 กโลเมตรจากสองฝงถนนราชด าเนนกลาง และชมชนแพรงภธรไดถกระบไวอยางชดเจนวาเปน 1 ใน 21 ชมชนทจะถกจดระเบยบตามโครงการดงกลาว โดยมวตถประสงคเพอตองการใชประโยชนจากทดนบรเวณดงกลาวใหเตมศกยภาพทงทางด านเศรษฐกจและสงคม (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2546, น.ค าน า, 1-3; ASTVผจดการออนไลน, 2548) ซงส านกงานทรพยสนฯ กพรอมทจะใหความรวมมอกบหนวยงานภาครฐในการด าเนนโครงการตางๆ เพอใหสอดคลองกบทศทางการเจรญเตบโตของบานเมอง (ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2554) สดทายในป พ.ศ.2555 มขาวลอเกดขนในชมชนวาส านกงานทรพยสนฯ ตองการซอมแซมอนรกษอาคารในชมชน โดยใหคนในชมชนออกไปอยนอกพนทเปนระยะเวลาหนง แลวจะใหสทธผเชาเดมกลบเขามาอยอาศยในพนทกอน แตในราคาคาเชาทสงขนกวาเดม ท าใหคนในชมชนสามแพรงเกดความวตกกงวลและความไมมนคงในทอยอาศยและไมไววางใจตอสถานการณการขอคนพนทจากส านกงานทรพยสนฯ

อยางไรกตาม กยงมเรองทท าใหความวตกกงวลของคนในชมชนสามแพรงยงคงด าเนนตอไป กลาวคอ เมอระบบขนสงมวลชนททนสมยอยางรถไฟฟามแผนทจะขยาย


เสนทางเขาสพนทเมองชนใน และผานชมชนทตงอยบนเกาะรตนโกสนทรหลายแหง อกทงมแนวคดทจะจดการพนทโดยรอบสถานรถไฟฟาใหเปนแหลงทองเทยวแหงใหมของกรงเทพฯ ดงเชนทเกดขนกบชมชนยานเยาวราชและยานวงบรพา ซงการสรางสงใดบนพนทกรงเทพมหานครจะตองสรางใหสอดคลองกบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร โดยผงเมองรวมฉบบปจจบน (ผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ.2556 ) ไดก าหนดใหทดนบรเวณ เกาะรตนโกสนทร ซงอยในเขตพระนคร กรงเทพมหานครเปนทดนประเภท ศ.1 และ ศ.2 (ราชกจจานเบกษา, 2556, น.6-7, 68-70, 115) ซงมสาระส าคญคอ เปนทดนประเภทอนรกษและสงเสรมเอกลกษณศลปวฒนธรรมของชาต และสงเสรมกจกรรมทางเศรษฐกจดานการทองเทยว ซงสอดคลองกบโครงการแผนแมบทและพฒนาพนทถนนราชด าเนนและพนทบรเวณตอเนอง โดยโครงการนตองการท าใหพนทบรเวณเกาะรตนโกสนทรกลายเปนพนทแหงการทองเทยวเชงวฒนธรรมของประเทศไทย สงผลใหเจาของกรรมสทธทดนสวนใหญบนเกาะรตนโกสนทร โดยหนงในนนกคอ ส านกงานทรพยสนฯ มโอกาสสรางมลคาของทดนใหไดผลตอบแทนทสงขนกวาการเปลยนแปลงราคาทดนตามปกต ดงนน ชมชนสามแพรงซงทตงอยใกลโครงการรถไฟฟา สถานสนามไชย จงเปนพนทเสยงทเจาของทดนอาจจะตองการน าไปใชในการสรางผลตอบแทนทสงขนใหแกตนเอง

เหตการณขางตนไดกอใหเกดความกงวลแกผอยอาศยในชมชน คนในชมชนจงไดรวมตวกนจดตงกลมประชาคมคลองคเมองเดมสามแพรง และคณะกรรมการชมชนแพรงภธรตามล าดบ ทงสองกลมมวตถประสงครวมกนหลายประการ ไดแก เพอฟนฟยานวฒนธรรม เมองเกา และอนรกษศลปะ วฒนธรรม โบราณสถานของกรงรตนโกสนทร เพอรกษาและพฒนาสภาพแวดลอมของชมชนใหนาอย เปนการสบทอดวถการด าเนนชวต สภาพสงคม และวฒนธรรมอนดงามและเปนเอกลกษณของชมชนท สบทอดมาหลายชวอายคน มใหสญหายไป เพอผลทางออมทางเศรษฐกจในอนทจะท าใหกลายเปนแหลงทองเทยวแหงหนงของกรงเทพมหานคร สงผลในการเพมรายไดของชมชนจากการคาขายและการใหบรการกบธรกจทองเทยว และเปนการปลกจตส านกความเปนประชาคมเมองทแสดงถงพลงชมชนทมสวนส าคญในการชวยเหลอตนเอง ผลกดนใหเกดการพฒนาชมชนขน (อจฉรยะ โรจนะภรมย และยงยทธ ประชาศลปชย, 2542, น.6-7) รวมทงตองการใหชมชนมความพรอมสมบรณทงทางดานกายภาพและวถชวต (สมภาษณ คณธรพล คชาชวะ, พฤศจกายน 2556) และสองกลมดงกลาวนมการด าเนนงานฟนฟชมชนในรปแบบตางๆ เชน การคนหาทนทางวฒนธรรม เชน ประวตศาสตรชมชน อาคารสถาปตยกรรม อาชพดงเดมอยางการท าเครองหมายราชการ การชบโลหะ การท าเครองหนง ความเปนชมชนทมความสมพนธแบบปฐมภม การจดกจกรรมงานเทศกาลภายใตบรรยากาศวนวานทแสนหวาน


ของชมชน การทาสอาคาร การหารายได การจดตงกองทน การสรางเวบไซตประชาสมพนธของดของชมชน การสรางเครอขายภายนอก

ความสมพนธระหวางส านกงานทรพยสนฯ และชมชนสามแพรงไดสะทอนใหเหนถงมมมองของส านกงานทรพยสนฯ ทมตอพนท ชมชนสามแพรง และในขณะเดยวกน กสามารถวเคราะหใหเหนทศนคตทมตอพนทของคนในชมชนสามแพรง ผานกจกรรมการด าเนนงานของประชาคมคลองคเมองเดมสามแพรงและคณะกรรมการชมชนแพรงภธร ซงสามารถอภปรายไดดงตอไปน

ในดานของส านกงานทรพยสนฯ สะทอนใหเหนความหมายของพนทชมชน สามแพรงได 5 ความหมาย ไดแก พนททมมลคาตอการลงทนทางธรกจ พนททมความแออด เปนทอยอาศยของผมรายไดปานกลางถงนอย และสมควรไดรบการพฒนาคณภาพชวต พนททเปนประโยชนตอสวนรวม พนทหนาตาของกรงเทพมหานครและประเทศและส าหรบเทดพระเกยรต และพนทมรดกวฒนธรรมควรคาแกการอนรกษ ซงเปนการใหความหมายผานพนททางกายภาพ เพอพฒนาพนทใหมความเปนระเบยบเรยบรอยและเพอสรางมลคาเพมใหแกพนท อนเปนสนทรพยหรอทนทางเศรษฐกจทส าคญของตน โดยสอดคลองกบวาทกรรมการพฒนากระแสหลก (mainstream development) ทใหความส าคญกบอดมการณทนนยม (capitalism) โดยเนนการลงทนในดานตางๆ เพอแสวงหารายไดจากการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ ส านกงานทรพยสนฯ มไดเขามาพฒนาชมชนสามแพรงทางดานสงคมอยางเตมตวและเปนรปธรรมเหมอนกบทด าเนนการในชมชนอนๆ เชน การพฒนาชมชนรวมสามคค ชมชนจรสเมอง และชมชนซอยสนตสขภายใตโครงการบานมนคง โดยสงเสรมการจดตงเครอขายความรวมมอพฒนาระหวางชมชนบนพนทส านกงานทรพยสนฯ และจดตงเครอขายเยาวชนส านกงานทรพยสนฯ ตลอดจนสนบสนนการรวมกลมของคนในชมชน เชน กลมสวสดการชมชน กลมสจจะออมทรพย กลมพฒนาสงแวดลอม กลมฟนฟศลปวฒนธรรม กลมฟนฟเศรษฐกจ กลมเยาวชน กลมผสงอาย การพฒนาชมชนบงพระราม 9 เพอใหชมชนแหงนเปนตนแบบการพฒนาตามแนวพระราชด าร บ-ว-ร ในเขตชมชนเมอง การพฒนาชมชนเกาะกลางใหเปนชมชนทพงตนเองไดอยางมนคงบนพนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2553, น.20-22; ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2554, น.38-45, 47; ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2556ก, น.19) ซงอาจกลาวไดวาส านกงานทรพยสนฯ พฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนเพอสรางทรพยากรบคคลใหแกประเทศภายใตระบอบเศรษฐกจแบบทนนยม โดยเดกในชมชนไดมโอกาสเรยนจบระดบปรญญาตรและมอาชพทดทสามารถเลยงครอบครวได ซงสงผลใหสถานะทางเศรษฐกจของครอบครวดขน อนน าไปสการมศกยภาพทสามารถจายคาเชาใน


อตราทมากขนไดโดยไมเดอดรอน และสามารถขยบขยายทอยอาศยของตนเองไปสทอนมากขน

สวนคนในชมชนสามแพรงโดยการน าของประชาคมคลองคเมองเดมสามแพรง และคณะกรรมการชมชนแพรงภธรตามล าดบสามารถวเคราะหการใหความหมายตอพนทชมชนสามแพรงได 2 ความหมาย ไดแก

ความหมายแรกคอ พนททมคณคา ความส าคญ และความหมายทางประวตศาสตร อนประกอบดวยความหมายของการเปนพนทของชนชนเจานายและขาราชบรพารในราชส านก และพนทยานการคาททนสมย ตอบสนองแกกลมขาราชการ เลองชอเรองอาหาร ก าเนดวทยาการสมยใหม และแหลงอาศยของปญญาชน

ความหมายทสองคอ พนทชมชนนาอย ซงประกอบดวยการเปนพนทชมชนละแวกบาน พนททมความสวยงามทางกายภาพและความสมบรณของอาคารเกา พนทสาธารณะทใหคนไดพบปะกน พนทชมชนพงตนเอง และพนทความเชอและความศรทธา ซงองอยกบวาทกรรมการพฒนาทางเลอก (alternative development) ทใหความส าคญกบวถชวต ทนทางวฒนธรรม รากเหงา อตลกษณดงเดมของชมชน 4. แพรงโมเดล กบการประสานความขดแยง

จากขางตนสะทอนใหเหนวาการใหความหมายของส านกงานทรพยสนฯ คอการใหความหมายผานพนททางกายภาพ และองอยกบวาทกรรมการพฒนากระแสหลกทใหความส าคญกบอดมการณทนนยม จงเนนไปทการพฒนาพนทใหมความเปนระเบยบเรยบรอยและการสรางมลคาเพมใหกบสนทรพย ตลอดจนพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนเพอตอบสนองอดมการณทนนยม ในขณะทความหมายทคนในชมชนมตอพนท แพรงนนกลบองอยกบวาทกรรมการพฒนาทางเลอกทใหความส าคญกบวถชวต ทนทางวฒนธรรม รากเหงา อตลกษณดงเดมของชมชน การจดการชมชนจงเนนไปทการฟนฟชมชนภายใตทนทางวฒนธรรม อนแสดงใหเหนถง “ความไมลงรอยในระบบความคด” ระหวางส านกงานทรพยสนฯ และคนในชมชนทมตอพนทชมชนสามแพรง ซงความไมสอดคลองดงกลาวยงมไดรบการแกไขใหประสานแตประการใด ตางฝายตางยงคงด าเนนการพฒนาชมชนไปในแนวทางของตน

อยางไรกตาม การฟนฟชมชนของชมชนสามแพรงจดไดวาเปนการสรางคณคาและความส าคญใหแกชมชนของตนเองผานทนทางวฒนธรรมของชมชน และเปน “การหลกเลยงการเผชญหนาซงกนและกน” ตามแนวทางสนตวธ โดยใชการฟนฟชมชนเปนเครองมอในการตอรองทางความหมายกบส านกงานทรพยสนฯ ผานการสรางและผลตซ าความหมายของพนท และทผานมาความไมลงรอยทางความคดระหวางส านกงานทรพยสนฯ และคนใน


ชมชนสามแพรงยงมไดมการเผชญหนา และเกดความขดแยงทน าไปสจดแตกหกทชดเจนจนถงขนฟองรองเปนคดความในชนศาล ดงนน จงอาจกลาวไดวาทงสองฝายมแนวโนมทดทจะพฒนาพนทชมชนสามแพรงรวมกนโดยทตางฝายตางไดรบประโยชนจากการพฒนาดงกลาว แมวาการไดมาซงความพงพอใจของแตละฝายอาจจะตองยอมเสยสละผลประโยชนบางสวนกตาม

แนวทางแกปญหารวมกนระหวางส านกงานทรพยสนฯ และชมชนสามแพรงภายใตกรอบสนตวธจงควรเรมจากการการคนหาสงทเปน “ความคดหรอเปาหมายรวม” ของทงสองฝาย จากนนจงน าเสนอแนวทางการแกปญหารวมกน

4.1 การคนหาจดรวมของทงสองฝาย จากการพจารณาหลกการด าเนนงานของส านกงานทรพยสนฯ ท าใหเหนวา

ส านกงานทรพยสนฯ มพนธกจคอ เปนองคกรทจดตงขนเพอบรหารจดการทรพยสนสวนพระมหากษตรย โดยค านงถงประโยชนอยางยงยนของผมสวนเกยวของทกฝาย และไดน าหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทวา “เขาใจ เขาถง พฒนา” มาใชพฒนาชมชนทตงอยบนพนทของตน และตองการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนบนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง “พอกน พออย พอใช” ตลอดจนตองการดแลรกษาและบรหารจดการชมชนภายใตแนวคดการพฒนาแบบองครวมและการพฒนาชมชนเชงอนรกษ (ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2556ข) และจากการทส านกงานทรพยสนฯ ไดพฒนาชมชนอนๆ เชน การพฒนาชมชนบานบาตร ชมชนวดสนทรธรรมทาน ชมชนจกรพรรดพงษ ชมชนวดสระเกศ ชมชนวงกรมพระสมมตอมรพนธ ชมชนหลงวดราชนดดาภายใตโครงการบานมนคง การซอมแซมอาคารบรเวณรมถนนพระรามท 5 การซอมแซมอนรกษอาคารบรเวณหนาพระลาน ทาชางและทาเตยน การพฒนาอาคารรมถนนราชด าเนนกลางทตอเนองกบลานพลบพลามหาเจษฎาบดนทรเปนศนยรวมขอมลความรทมชอวา “นทรรศรตนโกสนทร” การจดผงทดนใหมบรเวณชมชนวดทองนพคณ (ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2553, น.16, 20, 28, 38; ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2554, น.38-45; ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย, 2556ก, น.13) ท าใหเหนวาส านกงานทรพยสนฯ ตองการพฒนาสนทรพยของตนโดยค านงถงประโยชนอยางยงยนของ ผมสวนเกยวของทกฝาย กลาวคอ ในแงหนงกตองการใชประโยชนจากสนทรพย เพอตอบสนองเศรษฐกจแบบทนนยม แตในขณะเดยวกนกตองการพฒนาชมชนใหสอดคลองกบภมสงคมและวถชวตของคนในชมชน ตลอดจนพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหมความเปนอยทดขนอยางยงยน

ในฝายของผเชา จากการพจารณาวตถประสงคของการรวมกลมของคนในชมชนสามแพรงดงทกลาวมาแลวในขางตนทเนนการฟนฟยาน การพฒนาสภาพแวดลอมของ


ชมชนใหนาอย ตลอดจนเพอสบทอดวถการด าเนนชวต สภาพสงคม และวฒนธรรมอนดงามและเปนเอกลกษณของชมชนท สบทอดมาหลายชวอายคนมให สญหายไป แตในขณะเดยวกนกตองการผลประโยชนทางเศรษฐกจในอนทจะท าใหชมชนสามแพรงกลายเปนแหลงทองเทยวแหงหนงของกรงเทพมหานคร สงผลในการเพมรายไดของชมชนจาก การคาขาย และการใหบรการกบธรกจทองเทยว เพอสงเสรมเศรษฐกจในชมชน ท าใหมองเหนถงความตองการในการพฒนาพนทชมชนสามแพรงของส านกงานทรพยสนฯ และชมชนสามแพรงวาทงสองฝายตองการพฒนาพนทเพอผลทางเศรษฐกจของตน แตในขณะเดยวกนกตองการรกษาทนทางวฒนธรรมของชมชน เชน อาคารประวตศาสตร ความเปนชมชนทมการด าเนนชวตแบบพอเพยงและมความสมพนธแบบปฐมภม การประกอบอาชพดงเดมเอาไว ซงเปน “ความคดรวม” ของทงสองฝายในการรวมมอกนพฒนาพนทและฟนฟชมชนในลกษณะทตางฝายตางไดรบประโยชน อนเปนการจดการความขดแยงแบบประสานประโยชนตามแนวทางสนตวธ ซงสอดคลองกบทวลเลยม แอล. ยร (2538, น.5-6, 10) กลาววาการประสานประโยชนเปนการจดการความขดแยงทมสญเสยนอยเมอเทยบกบวธการจดการความขดแยงแบบอน เพราะทงสองฝายตางกไดสงทตนเองตองการดงทกลาวมาแลวในขางตน

4.2 การน าเสนอแนวทางการแกปญหารวมกนระหวางสองฝาย ความไมลงรอยทเกดขนระหวางส านกงานทรพยสนฯ และผเชาในชมชนสามแพรง

เปนการขดแยงทางความคดทยงไมรนแรงถงขนแตกหกหรอเปนปญหาส าคญและเรงดวน ท าใหเหนถงโอกาสของการพดคยตามแนวทางสนตวธ ซงจากกรณความขดแยงในพนทลมน าปากพนงกสามารถคลคลายดวยการสานเสวนา (dialogue) โดยใหผมสวนไดสวนเสยเขามาแลกเปลยนถกเถยงหารอระหวางคนทมมมมองหลากหลาย แมวาในปจจบนความขดแยงในพนทมไดหมดไปอยางสนเชงกตาม (สลาภรณ บวสาย และกาน จนทรพรหมมา, 2552, น.78-81)

ปารชาต สวรรณบบผา (2552, น.25, 27) ไดกลาวถงเกยวกบการสานเสวนา (dialogue) วาเปนกระบวนการของการมปฏสมพนธทตองการการท าซ าและปฏบตอยางตอเนอง เปนการยอมรบความแตกตางหลากหลายของจดยน ของอตลกษณ และกาวขามความแตกตางเรองความเปนอย การศกษา ความเชอ วฒนธรรม และศาสนา ซงกระบวนการสานเสวนานเนนการฟงอยางลกซง อนเปนการฟงทอาจท าใหเขาใจจดยนและความตองการของตนเองและของผอนมากขน ในท านองเดยวกน ประเวศ วะส (2553, น.75) ใหความเหนวาการสานเสวนาเปนวธการอนนมนวลและลกซง ซงเนนทการสานเสวนากนไปจนเกดปญญารวม (collective wisdom) และบรรลการตดสนใจรวมกน โดยทกคนทเขารวมมศกดศร มความหมาย มสวนรวมคด มความสมพนธทดตอกน และเปนวธทเปลยนวถคดเชงอ านาจไปสวถคดเชงปญญา ท าใหจตเปลยน สงคมเปลยน เปนการปฏวตวธคด ปฏวตสงคมอยาง


แทจรงดวยสนตวธ จงกลาวไดวา เวทการสานเสวนาเปนเครองมอหนงในการแกปญหาความขดแยง เพราะเปนพนทของการสานสมพนธ การเปดกวางทางจนตนาการ การปรบทาททมอคตตอกน เกดความเหนอกเหนใจกน เกดการสานความรวมมอระหวางฝายตางๆ การเปลยนคณคาและทศนคตถอเปนหวใจของการสรางการเปลยนแปลง และจะน ามาซงการเปลยนพฤตกรรมและวธท างานหรอวธปฏบต อนน าไปสการวางแผนการพฒนาพนทและการสรางชมชนนาอยรวมกนโดยเปนทพอใจของทกฝาย

นอกจากความคดรวมทกลาวมาแลวในขางตน ทงสองฝายยงม สงทเปนจดรวมทส าคญ คอ ความเกยวของกบสถาบนพระมหากษตรย ฝายส านกงานทรพยสนฯ สมยทเปนกรมพระคลงขางทมความเกยวของใกลชดกบราชส านก และฝายชมชนสามแพรง เดมทตงของชมชนเปนวงของพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและยงเปนพนททแสดงใหเหนถงรองรอยการพฒนาประเทศในสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จงน าไปสการเสนอแนวทางการพฒนาและฟนฟชมชนภายใตหลกการทวา “ชมชนนาอยบนพนฐานทนทางวฒนธรรมและความพอเพยง ภายใตพระบรมโพธสมภาร” ในชอทวา “แพรงโมเดล” โมเดลดงกลาวนพฒนาขนมาจากความคดรวมของทงสองฝายและจากการน าทนทางวฒนธรรมของชมชนมาเปนเครองมอในการพฒนาชมชนไปสความยงยน เพอเปนประเดนทางเลอกหนงททกฝายสามารถน าไปเปนประเดนในการพดคยกนในเวทสานเสวนาทจะจดขนในอนาคต ในอนทจะเปนแนวทางในการพฒนาพนทชมชนสามแพรงสการเปนชมชนนาอยรวมกนใหเกดผลเปนรปธรรมในอนาคต โดยไดรบประโยชนกนทงสองฝาย ทงนยงมไดลงรายละเอยดของขนตอนการด าเนนงานทชดเจน เนองดวยการพฒนาชมชนจะด าเนนการไปในทศทางใดนนตองขนอยกบการปรกษาหารอรวมกนระหวางทกฝายทเกยวของ โมเดลดงกลาวไดก าหนดกรอบการพฒนาพนทชมชนสามแพรงออกเปน 4 ดาน ไดแก

1) ดานการพาณชย ดวยส านกงานทรพยสนฯ มฐานะเปนนตบคคลทเนนการลงทนทางธรกจและม

ทดนเปนสนทรพยทส าคญ ท าใหตองการผลประโยชนจากการลงทนดานอสงหารมทรพย กอปรกบชมชนสามแพรงมพนทตงอยใกลกบสถานททองเทยวทางประวตศาสตรของกรงเทพฯ และยงอยตดกบคลองคเมองเดม ท าใหเปนพนททมศกยภาพทสามารถแบง สวนหนงของพนทมาใหส านกงานทรพยสนฯ หรอเอกชนเขามาพฒนา เพอสงเสรมใหเกดการคาขายและธรกจบรการทตอเนองกบสถานททองเทยวเหลานนได ซงสอดคลองกบโครงการแผนแมบทและพฒนาพนทถนนราชด าเนนและพนทบรเวณตอเนองทตองการท าใหพนทบรเวณเกาะรตนโกสนทรกลายเปนพนทแหงการทองเทยวเชงวฒนธรรมของประเทศไทย โดยอาจพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษหรอพนทแหงการทองเทยวเชงวฒนธรรม


ทมความสอดคลองกบภมสงคมและวถชวตของชมชน เชน น าเอาอาคารเกามาท าเปนรานอาหารหรอรานจ าหนายสนคาทงทมาจากภายนอกและภายในชมชน เปนตน

ทงน การเขามาด าเนนการจดการพนทใหกลายเปนแหลงคาขายและบรการส าหรบนกทองเทยว ท าใหทงสองฝาย คอ ฝายส านกงานทรพยสนฯ ในฐานะเจาของทดน และฝาย ผเชาในชมชนในฐานะผอยอาศยและด ารงชวตอยในชมชนไดประโยชนรวมกน กลาวคอ ส านกงานทรพยสนฯ ไดประโยชนจากการลงทนเองโดยตรงหรอการทเอกชนสามารถจาย คาเชาพนทไดอยางเปนธรรมและสมเหตสมผลตอส านกงานทรพยสนฯ สวนคนในชมชน ไดประโยชนจากการคาขายและการบรการกบนกทองเทยวโดยตรง จากการจางงานของภาคเอกชน และจากการเปนผผลตสนคาอนเปนเอกลกษณของชมชน เชน อาหารทมชอเสยง เครองหมายราชการ การชบโลหะ เปนตน ซงท าใหคนในชมชนมรายไดเพยงพอทจะสามารถจายคาเชาอยางเหมาะสมและเปนธรรมแกส านกงานทรพยสนฯ อนน าไปสความมนคงในเรองทอยอาศยและการประกอบอาชพ

2) ดานสงแวดลอม ดวยส านกงานทรพยสนฯ ตองการพฒนาพนทของตนแบบองครวม ซงหนงในนน

คอ การสงเสรมสภาพแวดลอมดวยการสรางสวนสาธารณะหรอพนทสเขยว เพอสงเสรมคณภาพชวตทดยงขน และดวยชมชนสามแพรงไดขออนญาตน าพนทบรเวณหล งสถานกาชาดท 2 จากเจาของกรรมสทธทดน คอ สภากาชาดไทย มาพฒนาเปนสวนสาธารณะ ของชมชน ชอวา “ลานภธเรศ” อยแลว ซงคนในชมชนใชพนทนเพอพกผอนหยอนใจ ท ากจกรรม เลนกฬา พบปะพดคยกนอยเสมอ ดงนน คนในชมชนสามแพรงควรรวมมอกบสภากาชาดไทยและส านกงานทรพยสนฯ ในการพฒนาพนทแหงนใหกลายเปนสวนแหงการเสรมสรางสขภาวะ (well-being) อยางยงยน ผานการใชพนทในการจดกจกรรมตางๆ อยางตอเนอง เพอใหคนในชมชนและชาวกรงเทพฯ มความสมบรณพรอมทง 4 ดาน ไดแก ทางกาย คอ มรางกายทแขงแรง ปลอดสารพษ ปลอดภย มสมมาชพ มสงแวดลอมด ไมมอบตภย ทางจต คอ มจตใจทเปนสข ผอนคลาย ไมเครยด คลองแคลว มความเมตตากรณา มสต มสมาธ ทางสงคม คอ มความสมพนธทดทกระดบ ตงแตในครอบครวเปนตนไป มการรวมตวรวมคด รวมท า มความเปนชมชน และความเปนประชาสงคม มความยตธรรมทกดาน ตลอดจนสามารถแกความขดแยงดวยสนตวธ และทางปญญา (จตวญญาณ) คอ มปญญารรอบรเทาทน ปญญาท าเปน ปญญาอยรวมกนเปน ปญญาบรรลอสรภาพ และปญญาทลดความเหนแกตวลง (ประเวศ วะส, 2551)


3) ดานทอยอาศย ดวยส านกงานทรพยสนฯ มการนอมน าแนวพระราชด ารเรอง บ-ว-ร และปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาใชเปนหลกในการพฒนาชมชน และดวยชมชนสามแพรงมบาน วด และโรงเรยนอยางครบถวนอยแลว รวมทงคนในชมชนมการด าเนนชวตแบบพอเพยง ซงจะเหนไดจากลกษณะการอยอาศย การประกอบอาชพ ทชนบนใชพกอาศย ชนลางใชคาขาย ซงเปนกจการระดบครวเรอน การรวมกลมทงแบบทางการและไมทางการ มการจดกจกรรมตางๆ ในชมชนอยางตอเนอง ตลอดจนมการหารายไดเขาชมชนดวยวธตางๆ เชน การใหเชาสถานทในชมชนถายภาพยนตรและโฆษณา การท าเสอ การพาทวรชมชน และน าเงนรายไดดงกลาวไปรวมกบเงนทไดจากกองทนแมของแผนดนตงเปนกองทนของชมชน ซงแสดงใหเหนถงการพงตนเองของชมชน และเหนถงวถชวตแบบผสมผสาน คอ ระหวางวถชวตดงเดมทมความสมพนธแบบปฐมภมและมความพอเพยงและวถชวตสมยใหมทองอยกบเศรษฐกจแบบทนนยมทตองการน ารายไดมาเปนทนในการพฒนาชมชน

ทงน เพอความเปนอยและคณภาพชวตทดของคนในชมชน ส านกงานทรพยสนฯ และผเชาในชมชนควรรวมมอกนปรบปรงระบบสาธารณปโภค มการวางผงและสรางทอยอาศย และมการพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคมใหสอดคลองกบวถชวตของคนในชมชน ซงในบางเรองส านกงานทรพยสนฯ กพรอมทจะใหการสนบสนนอยแลว เชน การใหทนการศกษาแกเยาวชนในพนท เพอใหเดกมความรความสามารถไปประกอบอาชพเพอ เลยงดตนเองและครอบครว การสงเสรมการฝกและอบรมอาชพทเหมาะสมกบภมสงคม เพอเปนการเพมรายได ลดรายจาย ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สงเสรมการเลนกฬาทงภายในและภายนอกชมชน เพอใหเดกใชเวลาวางใหเกดประโยชน และเพอปลกฝงความมน าใจนกกฬา เสยสละ สามคค สนบสนนกจกรรมในวนส าคญตางๆ ของชมชน โดยมการเชอมโยงชมชน วด และโรงเรยนเขาดวยกน อาท วนเดก วนผสงอาย วนแม วนพอ ตลอดจนสนบสนนวสดอปกรณตางๆ ใหชมชนสามารถพฒนาคณภาพชวตไดอยางยงยน

การรวมมอกนจะท าใหทงสองฝายไดรบประโยชนรวมกน คนในชมชนจะไดมศกยภาพทางเศรษฐกจทสามารถจายคาเชาใหแกส านกงานทรพยสนฯ ไดอยางสมเหตสมผล โดยทส านกงานทรพยสนฯ กไดรายไดจากการเกบคาเชาในอตราทสงขน และคนในชมชนกสามารถมรายไดมาจนเจอครอบครวไดโดยไมเปนปญหาของสงคม ซงการเกบอตราคาเชาในอตราทสงขนและการมรายไดเพมขนของคนในชมชนอาจท าใหชมชนสามแพรงกลายเปนพนทของชนชนกลาง (middle class) ซงสงผลใหพนทชมชนสามแพรงมมลคาเพมขน แตในขณะเดยวกนกอาจท าใหคนในชมชนสามแพรงมปฏสมพนธกนแบบสงคมในหมบานจดสรรจนกลายเปนชมชนทมลกษณะของสงคมเมองอยางเตมรปแบบ


นอกจากน ส านกงานทรพยสนฯ และชมชนควรจะจดกจกรรมรวมกนอยางสม าเสมอ และสงเสรมการจดกจกรรมระหวางชมชน เพอเปนการแลกเปลยน เรยนร ท าความรจก สรางเครอขายกบชมชนอนๆ ทตงอยบนทดนของส านกงานทรพยสนฯ ซงสอดคลองกบแนวทางการพฒนาชมชนของส านกงานทรพยสนฯ ทตองการสรางสงเหลานใหเกดขนกบชมชนทตงอยบนทดนของตนเอง โดยส านกงานทรพยสนฯ อาจจะสนบสนนงบประมาณบางสวน จดบคลากรมาเปน “พเลยง” เพอคอยใหค าแนะน าในเรองตางๆ แกชมชน รวมทงสงเสรมการจดการเรยนการสอนอาชพเสรมใหแกคนในชมชน ตลอดจนดแลผสงอายในชมชน และในระหวางการซอมแซม ผเชาในชมชนสามแพรงและส านกงานทรพยสนฯ ซงเปนเจาของทดนในชมชนควรถอยทถอยอาศยกน ตวอยางเชน กอนการซอมแซมอาคารมการพดคยกบคนในชมชน เพอเปนจดเรมตนทดของการพฒนาชมชนนาอยรวมกนระหวางผเชาและเจาของกรรมสทธ อนน ามาซงการไดรบประโยชนทงสองฝาย

4) ดานการอนรกษและการเรยนร ดวยส านกงานทรพยสนฯ ไดใหความส าคญกบภารกจดานการพฒนาเชงอนรกษทง

อาคารอนรกษและพนทอนรกษ โดยก าหนดแนวทางการดแลรกษาและพฒนาพนททส าคญอยางเหมาะสม รวมทงสอดคลองกบชวตความเปนอยของชมชนและเอกลกษณของพนท เชน การอนรกษตกแถวบรเวณหนาพระลาน ทาชาง และทาเตยน การปรบปรงอาคารรมถนน ราชด าเนนกลางทตอเนองกบลานพลบพลามหาเจษฎาบดนทรเปนศนยรวมขอมลความรเกยวกบประวตศาสตร ศลปวทยาการ และวฒนธรรมของไทยในยคกรงรตนโกสนทร ซงมชอวา “นทรรศรตนโกสนทร” และดวยชมชนสามแพรงเปนชมชนเกาแกทมการตงถนฐานกนมาตงแตประมาณรชสมยของพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวและพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ท าใหชมชนแหงนมรากเหงาความเปนมาทตอเนองและยาวนานจนถงปจจบน ซงเปนทนทางวฒนธรรมทส าคญยงของชมชน

ดงนน ส านกงานทรพยสนฯ ในฐานะเจาของพนททางกายภาพ และผเชาในชมชนในฐานะเจาของพนททางวฒนธรรม จงสมควรรวมกนอนรกษอาคารประวตศาสตร แลวน าอาคารสวนหนงมาจดสรางเปนศนยการเรยนรหรอพพธภณฑ เพอเปนแหลงเรยนรและแหลงคนควาของคนภายในและภายนอกชมชน โดยเลาถงประวตความเปนมาของชมชนท มความส าคญและคณคาตอประวตศาสตรของกรงรตนโกสนทร เชน ชมชนมความเกยวของกบสถาบนพระมหากษตรยมาอยางตอเนองทงเปนทอยอาศย (วง) ของเจานาย 3 พระองค และเปนแหลงรวมปญญาชนของสยาม ตลอดจนเปนแหลงก าเนดวทยาการสมยใหม ชมชนเปนสวนหนงของการพฒนาประเทศใหทนสมยในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเจาอยหว เชน การตดถนน การสรางตกแถวหรออาคารพาณชย การกอตงโรงเรยนวดมหรรณพาราม ซงเปนโรงเรยนแหงแรกส าหรบราษฎร การสรางสถานอนามยในชมชน พาหนะทใชในการ


คมนาคมทางบก เชน รถราง รถจกรยาน รถยนต เปนตน การเขามาพงพระบรมโพธสมภารของชาวตางชาต เชน ชาวจน ชาวอาหรบ ชาวตะวนตกทเขามาลงหลกปกฐานและท ามา หากนในประเทศไทย โดยสวนใหญประกอบอาชพคาขาย เชน รานจ าหนายสนคาทนสมยจากตางประเทศ รานตดเสอ รานเครองหนง รานท าเครองหมายราชการ รานชบโลหะ รานเครองใชทหาร รานอาหารดงเดมทมสตรเฉพาะและสบทอดกนมาหลายชวอายคน เปนตน ยานนจงไดกลายเปนยานการคาตะวนตกหรอตลาดบกยคแรกของพระนคร และเปนยานการคาเพอตอบสนองแกกลมขาราชการโดยเฉพาะ

ในการจดแผนพฒนาชมชนสามแพรงหรอชมชนอนๆ ส านกงานทรพยสนฯ ในฐานะเจาของกรรมสทธทดน ภาครฐ และหนวยงานทเกยวของควรทจะใหความส าคญตอทนทางวฒนธรรมของชมชน เพอทจะพฒนาชมชนไดสอดคลองกบภมสงคมและภมวฒนธรรมของแตละชมชน พรอมทงสงเสรมกจกรรมทงภายในและระหวางชมชนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงการใหความส าคญกบกระบวนการการมสวนรวมของภาคประชาชน ทงนแผนการด าเนนงานทเกดจากการมสวนรวมจากทกฝายจะเปนการเคารพในสทธและเปนการใหเกยรตแกผอยอาศยในพนท การด าเนนการรวมจะไมสงผลกระทบตอการพฒนาคณวถชวตของคนในชมชน จนเปนสาเหตของความขดแยงทบานปลายยากแกการเยยวยา

ทงน การน าเสนอแนวทางการพฒนาพนทและชมชนรวมกนระหวางสองฝายในขางตน คอ การเปดเวทเสวนา และการพฒนาพนทและชมชนตามแพรงโมเดลนนเปนเพยงทางเลอกหนงในการน าเสนอแนวทางการคลคลายความขดแยงระหวางสองฝาย เพอน าไปสการพฒนาชมชนอยางยงยนเทานน การจะเลอกใชวธการแกปญหาและวธการจดการชมชนรวมกนเพอบรรเทาความขดแยงอยางไรนนกขนอยกบการพดคยแลกเปลยนกนของทกฝายอยางเอาใจเขามาใสใจเราและด าเนนการอยางตอเนอง จนน ามาซงการวางแผนการพฒนาชมชนรวมกนโดยเปนทพอใจของทกฝาย

5. บทสรป ความขดแยงระหวางส านกงานทรพยสนฯ และชมชนสามแพรงยงไมไดพฒนาถง

ขนแตกหกทไมสามารถพดคยกนได จงเปนโอกาสอนดทจะเสนอใหมเวทสานเสวนาเพอใหทกฝายทเกยวของไดมาพดคยกนอยางสรางสรรค ปราศจากอคต รบฟงเหตผลของกนและกน เพอน าไปสการพฒนาชมชนสามแพรงรวมกนในอนาคต และจากการพจารณาแนวทางการด าเนนงานดานอสงหารมทรพยและการพฒนาชมชนของส านกงานทรพยสนฯ และวตถประสงคการรวมกลมและการฟนฟชมชนของคนในชมชนสามแพรง ท าใหเหนวาในบางเรองมความสอดคลองกน กอปรกบชมชนสามแพรงมศกยภาพในดานทนทางวฒนธรรม จงน ามาซงการน าเสนอการพฒนาชมชนภายใตหลกการทวา “ชมชนนาอยบนพนฐานทนทาง


วฒนธรรมและความพอเพยง ภายใตพระบรมโพธสมภาร” อนเปนทมาของ “แพรงโมเดล” ทพฒนาขนมาจากความคดรวมของทงสองฝายและจากทนทางวฒนธรรมของชมชน ซงนาจะเปนทางเลอกหนงในการพฒนาชมชนสามแพรงทรวมกนคดรวมกนท าระหวางส านกงานทรพยสนฯ ในฐานะเจาของกรรมสทธทดนในชมชน และผ เชาในชมชนในฐานะเจาของทนทางวฒนธรรม เพอใหเกดผลเปนรปธรรมของการอยรวมกนในอนาคต การพฒนาพนททง 4 ดานของแพรงโมเดลเปนการสอดประสานความตองการของทงสองฝายในการพฒนาพนทไดอยางลงตว เพราะทงสองฝายตางกไดรบประโยชนรวมกน แมวาแตละฝายจะตองยอมเสยสละผลประโยชนบางอยางกตาม ซงจะชวยท าใหชมชนสามแพรงกลายเปนชมชนพงตนเองทเขมแขงและยงยน กลายเปน “ชมชนพฒนาตนแบบ” ทมการน าทนทางวฒนธรรมของชมชนมาใชตอยอดในการพฒนาชมชน และน าไปสการคลคลายความขดแยงไดอยางเปนรปธรรม ดงทไดกลาวมาแลว รายละเอยดในขนตอนการด าเนนการไปในทศทางใดนน ตองขนอยกบการปรกษาหารอรวมกนระหวางทกฝายทเกยวของ แนวทางการพฒนาทน าเสนอในบทความชนนเปนเพยงทางเลอกหนงของการพฒนาพนทรวมกนอยางยงยน มไดมงเนนเสนอรายละเอยดของการด าเนนงานแตประการใด

ยงไปกวานนทกฝายควรมองชมชนแหงนใหเปนมรดกของชาต มใชมรดกของ ฝายหนงฝายใดแตเพยงฝายเดยว เพราะพนทชมชนเปนทบรรจเรองราว วถชวตของคน ในชมชน และความทรงจ ารวมของเหตการณตางๆ ทเกดขนในชมชนมาอยางต อเนองยาวนาน ซงหนงในความทรงจ ารวมกนทคนในชมชนส านกและตระหนกรมเคยลมกคอ พระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยไทยทมตอคนในชมชนสามแพรงทท าใหพวกเขาอยไดอยางรมเยนเปนสขภายใตพระบรมโพธสมภารตลอดมาจากรนสรน

เชงอรรถ 1 ชมชนสามแพรง หมายถง ทดนและอาคารบรเวณแพรงภธรและแพรงนราทเปนกรรมสทธของส านกงานทรพยสนฯ

เอกสารอางอง คณะกรรมการอนรกษและพฒนากรงรตนโกสนทรและเมองเกา ส านกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม. (ม.ป.ป. ) การอนรกษและพฒนา กรงรตนโกสนทร. กรงเทพฯ: ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ส านกนายกรฐมนตร.

โคทม อารยา. (2546, 1 ตลาคม). การสงเสรมสนตวธ. เขาถงเมอ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557, จาก http://www.san tipap.com/kotom.htm.


เทยมสรย สรศรศกด. (2555). “บานเกาเลาเรอง ชมชนเจรญไชย” ใน ศนยมานษยวทยา สรนธร (องคการมหาชน). “ภมรสวกฤต” เทศกาลพพธภณฑทองถน ครงท 3. นชจร ใจเกง (บรรณาธการ). (หนา 243-247). กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

ธนภน วฒนกล. (2550). การเมองเรองพนท พลวตทางสงคมของชมชน (กรณศกษา: ชมชนปอมมหากาฬ). กรงเทพฯ: มลนธสถาบนวชาการ 14 ตลา.

ประเวศ วะส, ศาสตราจารย นายแพทย. (2551). สขภาวะทสมบรณ สขภาวะ 4x4 = 16. เขาถงเมอ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2557, จาก http://www.doctor.or.th/article/detail/5694.

ประเวศ วะส, ศาสตราจารย นายแพทย. (2553). “สรางเมองไทยใหนาอยใน ๙๙๙ วน” ใน เจมศกด ปนทอง (บรรณาธการ). สรางเมองไทยใหนาอยใน ๙๙๙ วน. (หนา 61-76). กรงเทพฯ: ส านกพมพขอคดดวยคน.

ปารชาต สวรรณบบผา. (2552). “บทท 1 สานเสวนาและสนตวฒนธรรม” ใน สานเสวนา... สานใจสใจ Heart to Heart Dialogue. (หนา 21-47). กรงเทพฯ: ควอลต อารท.

พระอครเดช ญาณเตโช. (ม.ป.ป.). “สนตวธ” วถสความสงบ. เขาถงเมอ 22 พฤษภาคม พ.ศ.2557, จาก http://www.stou.ac.th /study/sumrit/10-56(500)/page2-10-56(500).html.

พอพนธ อยยานนท. (2549). ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยกบบทบาทการลงทนทางธรกจ. กรงเทพฯ: โครงการเมธวจยอาวโส สกว. ศ.ดร.ผาสก พงษไพจตร.

เพมศกด มกราภรมย. (2552, 13 มถนายน). กรณปอมมหากาฬ บททดสอบแนวทางสมานฉนทของรฐบาลอภสทธ. เขาถงเมอ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557, จาก http://www.peace. mahidol.ac.th/th/index.php?Option=com_content&task=view&id= 498&Itemid=155.

ราชกจจานเบกษา. (2556ข , 16 พฤษภาคม). กฎกระทรวงใหใชบงคบผงเมองรวมกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556. ใน ราชกจจานเบกษา เลมท 130 ตอนท 41 ก ลงวนท 16 พฤษภาคม 2556 หนา 6-7, 68-70, 115-116.

วลเลยม แอล. ยร. (2538). ยทธวธการจดการความขดแยงเชงรก: การออกแบบระบบแกไขความขดแยงเพอลดความเสยหาย. สรศกด ไชยธนกจ (แปล). กรงเทพ: ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน). (2549). วฒนธรรมไรอคต ชวตไรความรนแรง เลม 1. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

สยามธรกจ. (2551, 9-11 มกราคม). นโยบายการพฒนาอสงหาฯผบรหารสนง.ทรพยสนฯ. เข าถง เมอ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2556, จาก http://www.siamturakij.com/home/ news/display_ news. php?news_id=10447.

http://www.doctor.or.th/article/detail/5694

http://www.stou.ac.th/study/sumrit/10-56(500)/page2-10-56(500).html

http://www.siamturakij.com/home/news/display_%20news.%20php?news_id

http://www.siamturakij.com/home/news/display_%20news.%20php?news_id


สลาภรณ บวสาย และกาน จนทรพรหมมา. (2552). ลมน าปากพนง จากความขดแยงสความสมานฉนท. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

สปราณ คงนรนดรสข. (2535, พฤศจกายน). เปดขมทรพยทดนสนง.ทรพยสนฯ. เขาถงเมอ 24 มกราคม พ.ศ. 2557, จาก http://info.gotomanager.com/news/details.aspx?id=31530.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2546 , มนาคม). โครงการจดท าแผนผงแมบทการพฒนาพนทถนนราชด าเนน และพนทบรเวณตอเนอง. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. (2553). รายงานประจ าป 2553 องคกรแหงการเรยนร มงสคณภาพระดบโลก. กรงเทพฯ: ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย.

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. (2554). รายงานประจ าป 2554 ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. กรงเทพฯ: ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย.

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. (2556ก). รายงานประจ าป 2556 ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. กรงเทพฯ: ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย.

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. (2556ข). กระบวนการสพนธกจ. เขาถงเมอ 3 ตลาคม พ.ศ. 2556, จาก http://www.crownproperty.or.th/เกยวกบส านกงาน-ฯ-หนาหลก/กระบวน การสพนธกจ.

ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย. (2556ค). การท าความเขาใจพรอมทงแกไขปญหาของผเชาในระหวางการด าเนนการทาสและปรบปรงอาคารภายนอก. เขาถงเมอ 30 ตลาคม พ.ศ. 2556, จาก http://www.crownproperty.or.th/อสงหารมทรพย/ขาวอสงหารมทรพยการท าความเขาใจพรอมทงแกไขปญหาของผเชา ในระหวางการด าเนนการทาสและปรบปรงอาคาร.

อคน รพพฒน, ม.ร.ว. (2552). ชาวบาน ชาวเมอง เรองความยตธรรมในสงคมไทย. ขอนแกน: กองทน 60 ป อคน รพพฒน.

อจฉรยะ โรจนะภรมย และยงยทธ ประชาศลปชย. (2542). โครงการชมชนคลองคเมองเดมสามแพรง กรงเทพมหานคร. เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม.

อฐมา โภคาพานชวงษ. (2544). “ชมชน” และ “ประชาคม” ยานถนนพระอาทตยกบกระแสการรอฟนเมองนาอย. วทยานพนธปรญญาสงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต สาขาวชามานษยวทยา คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

อาภรณ จนทรสมวงศ (เรยบเรยง). (2554). “ยานเกาเขตพระนคร” ใน ฟนเมองเกาใหมชวตประสบการณฟนชวตใหเมองเกา จากญปนถงไทย. (หนา 58-75). กรงเทพฯ: บางกอกฟอรม.

http://www.crownproperty.or.th/เกยวกบสำนกงาน-ฯ-หนาหลก/กระบวน%20การส

http://www.crownproperty.or.th/เกยวกบสำนกงาน-ฯ-หนาหลก/กระบวน%20การส


ASTVผจดการออนไลน. (2548, 31 พฤษภาคม). เสยงเพรยกจากคนราชด าเนน เมอตองกลายรางเปน “ฌองเอลเซ”. เขาถงเมอ 20 มถนายน พ.ศ. 2556, จาก http://www.manager.co.th /Qol/ViewNews.aspx?NewsID=9480000071908.

Stonehenge. (2555). โครงการจดท าแบบแปลนอาคารอนรกษบรเวณพนทแพรงภธรและอาคารโรงเรยนตะละภฎศกษา. เขาถงเมอ 30 ตลาคม พ.ศ. 2556, จาก http://www.stonehenge. co.th/2012/ 2012-01-31-04-32-24.html.

Pimonsathean, Y. (2013). “The Crown Property Bureau and Heritage Conservation,” In Protecting Siam’s Heritage. (pp. 103-122). Chiang Mai: Silkworm Books.

http://www.manager.co.th/

http://www.stone/

การประเมนหนาทดานความเรยงในบทแปลภาษาไทยสองส านวน ของหนงสอเรอง เดอะโพรเฟท ของคาลล ยบราน

โดยใชโมเดลของยลอาเนอ เฮาส1 An assessment of the textual function in the two Thai translations

of Kahlil Gibran’s The Prophet using Juliane House’s model

สชาดา แสงสงวน* [email protected]

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหและเปรยบเทยบคณภาพงานแปลภาษาไทย

สองส านวนของหนงสอ เดอะโพรเฟท ของคาลล ยบราน โดยใชโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของยลอาเนอ เฮาส และมงศกษาเฉพาะหนาทดานความเรยงของใจความหลก เนองจากมความโดดเดนมากทสดในตนฉบบ ผลการศกษาพบวา ภายใตองคประกอบ 3 ประการของหนาทดานความเรยง ไดแก พลวตของใจความหลก การเชอมโยงของอนพากย และการเชอมโยงดวยรปประโยค ในส านวนแปลท 1 ของระว ภาวไล มจ านวนหนวยไมตรงเปนสดสวน 17.86 % สวนส านวนแปล 2 ของหมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร มจ านวนหนวยไมตรงเปนสดสวน 35.00 % นอกจากน ผลการวเคราะหท าเนยบภาษาของเฮาสในขอบเขตสมพนธสาร ความสมพนธของคสอสาร และแบบวธสมพนธสาร ซงเปนแนวคดจากภาษาศาสตรระบบหนาทของไมเคล ฮลลเดย พบวา ในภาพรวมแลวส านวนแปลท 1 มจ านวนหนวยไมตรงนอยกวา ซงบงบอกวามคณภาพการแปลสงกวาส านวนแปล 2 จาก ผลการศกษาครงนแสดงวา โมเดลของเฮาสใชเปนวธการหนงเพอประเมนคณภาพงานแปลประเภทรอยแกวเชงรอยกรองจากตนฉบบภาษาองกฤษเปนส านวนแปลภาษาไทยไดและใชเปรยบเทยบคณภาพงานแปลของบทแปลหลายส านวนภาษาไทยได

ค าส าคญ : การประเมนคณภาพงานแปล, คณภาพงานแปล, ยลอาเนอ เฮาส

1 บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธเรอง “การประเมนส านวนแปลภาษาไทยสองส านวนของหนงสอเรองเดอะโพรเฟท ของคาลล ยบรานโดยใชโมเดลของยลอาเนอ เฮาส” อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารย ดร.แพร จตตพลงศร * นสตระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการแปลและการลาม (สายการแปล) คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

46 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

Abstract

The purpose of this study is to analyze and compare the translation quality

of two Thai translations of Kahlil Gibran’s The Prophet using Julianne House’s

model of translation quality assessment (TQA), and to focus on the textual function

of Theme because of its most predominance in the source text. The result shows that

under the 3 elements of textual function, namely theme-dynamics, clausal linkage

and iconic linkage, the translation of Rawi Bhavilai has 17.86% mismatches while

the percentage of mismatches in the translation of Pramoonmas Isarankurahas

35.00%. In addition, the result of House’s register analysisin Field, Tenor and Mode,

which is adopted from Michael A. K. Halliday’s Systemic Functional Linguistics,

shows that Bhavilai’s translation has, overall, a lower number of mismatches, which

indicates a higher quality of translation than Isarankura’s translation. This study

shows that House’s model can be taken as a means to assess translation quality of

poetic prose from English ST into Thai TT and can be used to compare translation

quality of different versions of Thai translations.

Keywords: translation quality assessment (TQA), translation quality, Juliane

House

ก ค 47

1. บทน า คณภาพงานแปลเปนหวขอส าคญทนกวชาการและนกแปลอาชพใหความสนใจ

มาโดยตลอด แมจะยงไมสามารถหาขอสรปรวมกนไดวางานแปลทดควรมลกษณะอยางไรและมาตรฐานวดคณภาพงานแปลควรมอะไรบาง แตกระนนการประเมนคณภาพงานแปล กเกดขนทกวน นกวชาการหลายคนไดเสนอโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลตามแนวคดของตน แตสวนใหญเปนโมเดลทไมมรายละเอยดมากพอทจะน าไปใชได ดรแกน (Drugan, 2013, p.50) กลาววาโมเดลการประเมนทมรายละเอยดและมหลกการทางวชาการในปจจบนม 4 โมเดล ไดแก โมเดลของลาโรส (Larose’s model) โมเดลของอลคไน (Al-Qinai’s model) โมเดลของวลเลยมส (Williams’ model) และโมเดลของเฮาส (House’s model)

โมเดลของลาโรสแบงเปน 2 สวน คอ องคประกอบทางตวบท (textual elements) และองคประกอบนอกเหนอตวบท (extra-textual elements) ในการประเมนองคประกอบทางตวบทแบงเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบประโยคหรอต ากวาประโยค ระดบสงกวาประโยค และระดบวาทกรรม สวนการประเมนองคประกอบนอกเหนอตวบท เชน ความตองการของ ผวาจางและคณสมบตของผประเมนนนยงไมมความชดเจนเพยงพอ ดงนน โมเดลนจงไมไดมการน าไปทดลองใชในงานวจย (Drugan, 2013, p.56)

โมเดลของอลคไนมตวแปรจ านวน 7 กลม ไดแก ประเภทตวบทและความสมพนธของคสอสาร (textual typology and tenor) ความสมนยเชงทางการ (formal correspondence)การเกาะเกยวความของโครงสรางใจความหลก (coherence of thematic structure) การเชอมโยงความ (cohesion) ความสมมลภาพดานตวบท-วจนปฏบต (text-pragmatic equivalence) คณสมบตดานค าศพท (lexical properties) และความสมมลภาพดานไวยากรณหรอวากยสมพนธ (grammatical/syntactic equivalence) ดรแกนวจารณวาโมเดลนไมไดอธบายถงความเหมาะสมของการเลอกตวแปรแตละกลม และตวอยางการประเมนทแสดงกเปนคภาษาองกฤษ-อาหรบทไมมการแปลกลบ (back translation) ท าใหผทไมมความรดานภาษาอาหรบไมอาจเขาใจและน าไปใชได (Drugan, 2013, p.58)

โมเดลของวลเลยมสแบงเปน 4 ขนตอน ไดแก การวเคราะหตนฉบบ (analysis of the original) การวเคราะหส านวนแปล (analysis of the translated text) การประเมนเปรยบเทยบ (comparative assessment) และสรปคณภาพการแปลโดยรวม (overall quality statement) จากนนจงประเมนงานแปลเปน 4 มาตรฐาน คอ ระดบตพมพ (publication standard) ระดบขอมล (information standard) ระดบต าสด (minimum standard) และไมผานเกณฑ (substandard) ดรแกนมองวา โมเดลการประเมนของวลเลยมสไมมประสทธภาพ เมอน าไปใชงาน เนองจากขาดรายละเอยดวาจะปรบปรงงานแปลใหดขนไดอยางไร (Drugan, 2013, p.64)

48 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

โมเดลของเฮาสเปนโมเดลแรกทมรายละเอยดการประเมนอยางชดเจนและมตวอยางการประเมนมากถง 12 ตวอยาง นอกจากนเฮาสยงไดน าค าวจารณของนกวชาการ ดานการแปลมาปรบปรงโมเดลของตนใหดขน และทงมนกวจยหลายคนน าโมเดลนไปใชในงานวจยอยางตอเนอง เมอเปรยบเทยบขอจ ากดและประสทธภาพของโมเดลทงหมดทกลาวมาแลว ผวจยจงเลอกโมเดลของเฮาสมาใชเปนกรอบในการวเคราะห โมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของเฮาส

ยลอาเนอ เฮาส (Juliane House) ผเปนทงนกวจยและอาจารยดานการแปลแหงประเทศเยอรมน ไดเสนอโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลเปนครงแรกเมอ ค.ศ. 1977 ซงไดรบความสนใจจากนกศกษาและนกวชาการดานการแปลอยางตอเนองมาตลอด (Hafizi & Akef, 2012; Tahemejad & Akef, 2012) เฮาสมองวาการประเมนคณภาพงานแปล ดานภาษาศาสตรนเปนขนตอนแบบวทยาศาสตร ซงดกวาการประเมนอนใดทใชมาตรวดแบบคลมเครอ เชน ทศนคต ความเชอ หรอความคดเหน นอกจากน เฮาสยงมองวาโมเดล การประเมนของตนมวธการประเมนทอธบายไดชดเจนและมขนตอนอยางมเหตมผลดวยพนฐานทฤษฎภาษาศาสตร (House, 1997, pp.118-119)

หลงการตพมพเผยแพรโมเดลนเปนครงแรก ไดมนกวชาการดานการแปลและนกวจยหลายคนน าไปใชประเมนงานของตน โมเดลการประเมนของเฮาสไดรบการยอมรบเปนอยางด เนองจากเปนงานในยคบกเบกและเปนการศกษาเชงประจกษ และทงเปนโมเดลการประเมนงานแปลทเปนวตถวสยมากขน (House, 1997, p.101) แตถงกระนนกระแสวพากษวจารณกยงคงมมาก โดยเฉพาะในการแบงประเภทการวเคราะหทดซบซอนเกนไปและใชศพทเทคนคทเขาใจยาก (Newmark, 1981; Slote, 1978; และ Crisp, 1981)

เฮาสไดน าขอวจารณเหลานนมาปรบปรงโมเดลเดม (House, 1997, p.108) โดยแบงการวเคราะหและเปรยบเทยบออกเปน 4 ดาน ไดแก ดานขอบเขตสมพนธสาร (field) ดานความสมพนธของคสอสาร (tenor) ดานแบบวธสมพนธสาร (mode) และดานประเภทผลงาน (genre) โมเดลการประเมนคณภาพงานแปลครงนมความแตกตางจากโมเดลเดมอยางเหนไดชด ดงแสดงในภาพตอไปน

ก ค 49

รปท 1 โมเดลการวเคราะหและเปรยบเทยบตนฉบบและบทแปลของเฮาส (House, 1997, p.108)

ดานขอบเขตสมพนธสาร (field) เปนการวเคราะหและเปรยบเทยบขอบเขตของเนอหาหรอสาระส าคญของตวบท ดานความสมพนธของคสอสาร (tenor) เปนการวเคราะหและเปรยบเทยบความเปนมาของผเขยน จดยนของผเขยน ความสมพนธดานบทบาททางสงคม และทศนคตทางสงคม ดานแบบวธสมพนธสาร (mode) เปนการวเคราะหและเปรยบเทยบ

หนาทดานความเรยงเฉพาะ (individual textual function)

ท าเนยบภาษา (register)

ประเภทผลงาน(genre) วตถประสงคโดยทวไป

ขอบเขตสมพนธสาร(field) สาระส าคญและการกระท าทางสงคม

แบบวธสมพนธสาร(mode) รปแบบสอ

(ซบซอน/งาย) การมสวนรวม

(ซบซอน/งาย)

ความสมพนธของ คสอสาร (tenor) ความสมพนธของผมสวนรวม ความเปนมาและ

จดยนของผเขยน บทบาท

ความสมพนธทางสงคม

ทศนคตทางสงคม

ภาษา/ตวบท (language/text)

50 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

รปแบบสอและการมสวนรวมของผรบสาร และดานประเภทผลงาน (genre) เปนการวเคราะหและเปรยบเทยบประเภทผลงาน

โรดรจส (Rodrigues, 1996, p.223) มองวาโมเดลของเฮาสนเปนโมเดลการประเมนทดทสดส าหรบการประเมนเชงคณภาพ และมนเดย (Munday, 2012, p.158) กเหนดวยวา โมเดลของเฮาสเปนการวเคราะหขอผดพลาดของการแปลอยางเปนระบบ นกวจยหลายคนน าโมเดลการประเมนของเฮาสไปใชในการงานวจย Nafiseh Tahernejad และ Kourosh Akef (2012) วจยผลงานแปลวรรณกรรมเยาวชนเรอง มาทลดา (Matilda) ของโรอลด ดาหล (Roald Dahl) แปลเปนภาษาเปอรเซยสองส านวน โดย Parvin Alipour และ Shahla Tahmasebi ผลการวจยพบวา ส านวนแปลของ Alipour มความเหมาะสมมากกวาส านวนแปลของ Tahmasebi (Tahernejad & Akef, 2012, pp.77-78) งานวจยอกชนหนงของ Maryam Hafizi และ Kourosh Akef เปนการศกษาผลงานแปลนยายเปอรเซยเรอง The Blind Owl ของ Sadegh Hedayat ตนฉบบเขยนเปนภาษาเปอรเซยและแปลเปนภาษาองกฤษสองส านวน โดย Iraj Bashiri ผแปลชาวอหราน และ D.P. Costello ผแปลชาวองกฤษ ผลการวจยพบวา ส านวนแปลของ Costello มความเหมาะสมมากกวาตามโมเดลของเฮาส (Hafizi & Akef, 2012, pp.97-100) 2. วตถประสงค

งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหและเปรยบเทยบคณภาพงานแปลภาษาไทยสองส านวนของหนงสอ เดอะโพรเฟท ของคาลล ยบราน โดยใชโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของยลอาเนอ เฮาส และมงศกษาเฉพาะหนาทดานความเรยงของใจความหลก เนองจากมความโดดเดนมากทสดในตนฉบบ โดยเปรยบเทยบจ านวนหนวยไมตรง (mismatch) ในบทแปลภาษาไทยส านวนแปลของระว ภาวไล หรอส านวนแปล 1 กบส านวนแปลของหมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร หรอส านวนแปล 2 3. วธด าเนนการวจย 3.1 การคดเลอกตนฉบบและส านวนแปล

งานวจยนวเคราะหและเปรยบเทยบบทแปลเรอง เดอะโพรเฟท เฉพาะบทท 1 ความยาว 1,206 ค า (Gibran, 1991) ซงประพนธโดยคาลล ยบราน นกกวและนกปรชญา

ก ค 51

ชาวเลบานอนใน ค.ศ.1929 วรรณกรรมเรองนเปนผลงานทมชอเสยงทสดของคาลล ยบรานและไดรบการยกยองจากผอานทวโลกวาทรงคณคา เพราะใหขอคดในการด าเนนชวตทด เดอะโพรเฟท เปนเรองราวของอลมสตาฟา ผไดรบการยกยองวาเปนตวแทนของศาสดา ทานเดนทางไปอาศยทเมองออรฟาลสเปนเวลาสบสองปเพอบอกกลาวค าสอน กอนการอ าลาจากเมองนไป ทานไดกลาวค าสอนของศาสดาเปนครงสดทาย เรมตงแตความรก การแตงงาน ไปจนถงความตาย รวมแลว 26 บท วรรณกรรมเรองนมลกษณะการประพนธเปนแบบรอยแกวเชงรอยกรอง (poetic prose) และมความเดนทการรอยเรยงความ โดยเฉพาะในบทท 1 ทผวจยน ามาวเคราะห ตนฉบบบทนมการใชค าเชอมโยงความ and ในสวนใจความหลกถง 47 ค าใน 67 ยอหนา

บทแปลภาษาไทยของ เดอะโพรเฟท เทาทสบคนและหาเอกสารพบม 3 ส านวนแปล คอ ส านวนแปลของระว ภาวไล (2553) ส านวนแปลของหมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร (2512) และส านวนแปลของแกวค าทพย ไชย (2537) ดงตวอยางตอไปน

ตนฉบบ ส านวนแปลของ ระว ภาวไล

ส านวนแปลของ หมอมหลวง ประมลมาศ อศรางกร

ส านวนแปลของ แกวค าทพย ไชย

Almustafa,

the chosen

and the

beloved, who

was a dawn

unto his own

day, had

waited

twelve years

in the city of

Orphalese

for his ship

that was to

return and

bear him

back to the

isle of his

birth.

อลมสตาฟา ผถกเลอกและเปนทรก ผเปนเสมอนรงอรณในสมยของทาน ไดอยในเมองออรฟาลสเปนเวลาสบสองป เพอรอเรอซงจะน าทานกลบไปยงเกาะแหงการเวยนเกด

อลมสตาฟาคอผทถกเลอกสรรขนมากลาวถงในทน เปนผทมความนารกบรสทธดจดงรงสแหงแสงอรณ ณ กาลสมยนน ไดเปน ผเฝามารวมรอบ สบสองปแลวท ในนครออรฟาลสน ซงกเพยงเพอรอคอยนาวาล าเกาทจะน าพาตวเขากลบไปยง

อลมสตาฟา ผไดรบเลอก และเปนผทรก ผเปนอรณรงแหงกาลสมย ไดอาศยอยในนครออรฟาลส เปนเวลาสบสองป เพอรอคอยเรอทจะกลบมา และพาเขากลบไปยงเกาะแหงการก าเนดของเขา

52 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

ตนฉบบ ส านวนแปลของ ระว ภาวไล

ส านวนแปลของ หมอมหลวง ประมลมาศ อศรางกร

ส านวนแปลของ แกวค าทพย ไชย

สถานถนไกลลบโนน และนนกคอเกาะแหงก าเนดดงเดมนน

Kahlil

Gibran

(1991, p.1)

คาลล ยบราน (2553, น.17)



ส านวนแปลของระว ภาวไล กบส านวนแปลของแกวค าทพย ไชย มวธการแปลทคลายกน กลาวคอ ผแปลเลอกใชค าสน กระชบ มจ านวนค าแปลใกลเคยงกบจ านวนค าในตนฉบบ ซงอาจกลาวไดวาแปลแบบค าตอค า ในขณะทส านวนแปลของหมอมหลวง ประมลมาศ อศรางกร ใชค าแปลทมลกษณะวจตรบรรจง เปนส านวนกวนพนธ และทง เสรมความในบางสวนของเนอหาแปล ท าใหส านวนแปลนมจ านวนค ามากกวาตนฉบบ เนองดวยส านวนแปลของระว ภาวไล มลกษณะคลายกบส านวนแปลของแกวค าทพย ไชย และมการตพมพแพรหลายมากกวา ผเขยนจงเลอกเพยงส านวนแปลของระว ภาวไล มาเปรยบเทยบกบส านวนแปลของหมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร การเลอกส านวนแปลทมลกษณะแตกตางกนนนาจะชวยใหการวเคราะหและเปรยบเทยบคณภาพงานแปลในโมเดลของเฮาสไดประเดนมากกวาการเปรยบเทยบส านวนแปลทมลกษณะคลายกน สวนดานการเลอกศกษาเฉพาะการเชอมโยงความนนเปนเพราะภาษาตนฉบบมความโดดเดนเปนอยางมากในดานการเชอมโยงความน โดยเฉพาะในสวนใจความหลก (Theme) ของอนพากยหรอประโยค เชน การขนตนอนพากยหรอประโยคดวยค าวา And ซงพบในใจความหลกของประโยคจ านวนถง 47 ครงใน 67 ยอหนา ดงตวอยางแสดงในยอหนาท 17 และ 63 ตอไปน

And his soul cried out to them, and he said: And we will give it unto our children, and they unto their children, and it shall not

perish.

3.2 การวเคราะหตนฉบบ (Analysis of the Original) 3.2.1 การวเคราะหดานความเรยง (Textual Means)

ก ค 53

การวเคราะหดานความเรยงตามโมเดลของเฮาสประกอบดวย 3 สวน ไดแก พลวตของใจความหลก (Theme-dynamics) ความเชอมโยงของอนพากย (Clausal Linkage) และความเชอมโยงของโครงสรางรปประโยค (Iconic Linkage)

(1) พลวตของใจความหลก เปนการวเคราะหประโยคหรออนพากยในสวนใจความหลกวามความหมายสมพนธกนอยางไร โดยดไดจากการอางถงและการพองค า เปนตน

การอางถง And there came out of the sanctuary a woman whose name was Almitra. And she was a seeress. ค าวา she ในตวอยางนอางถง Almitra ซงเปนขอความทมมากอน การพองค า And you, vast sea, sleepless mother, And then I shall come to you, a boundless drop to a boundless ocean. ค าวา vast sea เปนค าพองความหรอมความหมายใกลเคยงกบค าวา ocean

เฮาสอธบายโครงสรางใจความส าคญของแตละประโยควาประกอบดวย 2 สวน ไดแก ใจความหลก (Theme) หมายถง ขอมลทมมากอน สวนใจความรอง (Rheme) หมายถงขอมลใหม เฮาสยงไดอธบายวา ในประโยคสามญ (unmarked) นน ใจความหลกคอสวนแรกของประโยคและใจความรองคอสวนทตามมา (House, 1997, p. 44)

จากการศกษาโครงสรางแสดงขอความหลกของภาษาไทยพบวา ใจความหลกของประโยคภาษาไทยจะอยทสวนแรกของประโยคเชนเดยวกบภาษาองกฤษ (Pattama Patpong, 2002) ซงรวมถงค าเชอมโยงประโยคดวย เชน และ แลว แต กอน กอนท พอ เมอ จน ตงแต ถา เพราะ เปนตน (Pattama Patpong, 2010, p.19)

(2) การเชอมโยงของอนพากย เปนการวเคราะหประโยคหรออนพากยจากความสมพนธเชงเพมความ (additive relation) ความสมพนธเชงขดแยง (adversative relation) ความสมพนธเชงทางเลอก (alternative relation) และความสมพนธเชงเหต (causal relation)

ความสมพนธเชงเพมความ ค าทบงบอกการเชอมโยงของอนพากยทพบมากทสดในตวบทคอ and ซงพบถง 87

ค าในตวบททงหมด และ 47 ค าเฉพาะในสวนใจความหลกค าศพท and ท าหนาทแตกตางกนขนอยกบบรบทนน (Halliday & Hasan, 1976, pp.233-237)

And as he walked he saw from afar men and women leaving their fields and their vineyards and hastening towards the city gates.

ค าวา and ทพบในตวอยางขางตนท าหนาทเปนค าสนธาน คอ เชอมระหวาง men กบ women และ their fieldsกบ their vineyards

54 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

And we will give it unto our children, and they unto their children, and it shall not perish.

สวนค าวา and ในตวอยางนท าหนาทบงบอกถงเหตการณทจะเกดขนเปนล าดบตอไป ซงพบไดทวไปในเรองเลา

ความสมพนธเชงขดแยง พบค าเชอมโยงของอนพากยประเภทความสมพนธเชงขดแยงจ านวน 3 ค า ไดแก

yet, though และ but เชน And others came also and entreated him. But he answered them not. ความสมพนธเชงทางเลอก การแบงประเภทค าเชอมท าไดหลายแบบและค าเชอมบางค าอาจอยในประเภทท

ตางกนไป (Halliday & Hasan, 1976, p.238) เชนค าวา or ทจดใหอยไดทงประเภทความสมพนธเชงเพมความและความสมพนธเชงทางเลอก ในโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของเฮาสนก าหนดให or เปนค าเชอมประเภทความสมพนธเชงทางเลอก

Am I a harp that the hand of the mighty may touch me, or a flute that his breath may pass through me?

ความสมพนธเชงเหต And he looked upon her with exceeding tenderness, for it was she who had first

sought and believed in him when he had been but a day in their city. (3) การเชอมโยงดวยรปประโยค หรอการขนานกนของโครงสรางประโยค

(structural parallelism) เกดขนเมอประโยคตงแตสองประโยคขนไปมความหมายเกาะเกยวตอเนองกนเพราะมหนวยค าและวากยสมพนธเหมอนกน เชน

In your aloneness you have watched with our days, and in your wakefulness you have listened to the weeping and the laughter of our sleep.

3.2.2 การวเคราะหดานท าเนยบภาษา (Register Analysis) เฮาสน าแนวคดดานภาษาศาสตรระบบ-หนาท (Systemic-Functional Linguistics)

ของฮลลเดยมาใชวเคราะหท าเนยบภาษา โดยวเคราะหใน 4 ดาน ไดแก ขอบเขตสมพนธสาร ความสมพนธของคสอสาร แบบวธสมพนธสาร และประเภทผลงาน

3.3 การเปรยบเทยบตนฉบบกบบทแปล (Comparison of Original and Translation) การเปรยบเทยบตนฉบบกบบทแปลท าเหมอนขนตอนการวเคราะหตนฉบบทผานมา

โดยเปรยบเทยบส านวนแปลทงสองกบตนฉบบใน 4 หวขอ คอ ขอบเขตสมพนธสาร

ก ค 55

ความสมพนธของคสอสาร แบบวธสมพนธสาร และประเภทผลงาน จากนนจงรวบรวมจ านวนหนวยไมตรง (mismatch) ทงหมดของแตละส านวนมาวเคราะหและเปรยบเทยบ

4. ผลการศกษา 4.1 ผลการวเคราะหและเปรยบเทยบดานความเรยง (Textual Means)

จากการวเคราะหและเปรยบเทยบหนาทดานความเรยงของตนฉบบกบบทแปล สองส านวน พบจ านวนหนวยไมตรงดงน ตารางท 1 จ านวนหนวยไมตรงดานความเรยงของบทแปลสองส านวน

ลกษณะดานความเรยงในตนฉบบ จ านวน จ านวนหนวยไมตรง

ส านวนแปล 1 ส านวนแปล 2 1) พลวตของใจความหลก (Theme-dynamics)

การอางถง (reference) 54 6 18

การพองค า (synonymy) 16 1 - 2) ความเชอมโยงของอนพากย (clausal linkage)

ความสมพนธเชงเพมความ (additive relation) 50 17 29

ความสมพนธเชงขดแยง (adversative relation) 11 1 1

ความสมพนธเชงทางเลอก (alternative relation) 2 - -

ความสมพนธเชงเหต (causal relation) 6 - - 3) ความเชอมโยงของโครงสรางรปประโยค (iconic linkage or structural parallelism)

1 - 1

รวมจ านวนค าหรอวล 140 25 49

อตราสวนจ านวนหนวยไมตรง (mismatches) 17.86 % 35.00 %

56 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

1) พลวตของใจความหลก (Theme - dynamics) เปนการวเคราะหลกษณะ ดานความเรยงเฉพาะในสวนใจความหลกหรอสวนแรกของขอความ

การอางถง การอางถงในโมเดลการประเมนของเฮาสแบงเปน 2 ประเภท ไดแก การอางถงขอความกอน (Anaphoric Reference)และการอางถงขอความหลง (Cataphoric Reference) ซงในตวบททเลอกมานไมพบการอางถงขอความหลง พบเฉพาะการอางถงขอความกอนจ านวน 15 ค า ดงแสดงในตารางตอไปน ตารางท 2 จ านวนการอางถงขอความกอน

ค า จ านวนการอางถง he 23 ครง his, the ค าละ 5 ครง it, now ค าละ 4 ครง she, they, then ค าละ 2 ครง its, others, this, that, those, these, there ค าละ 1 ครง รวม 54 ครง

จะเหนไดวาค าวา he มจ านวนการอางถงในสวนใจความหลกมากทสดถง 23 ครง ทงนเปนเพราะตวบทสวนนเนนการเลาเรองความเปนมาของมสตาฟาเปนหลก ดงตวอยางตอไปน ตนฉบบ Now when he reached the foot of the hill, he turned again towards the

sea, and he saw his ship approaching the harbour, ส านวนแปล 1 บดน เมอทานลงมาถงเชงเขา ทานกหนหนาออกไปทางทะเลอก และก

เหนเรอก าลงเขามาในอาว ส านวนแปล 2 (เมอไดค านงร าพงตรองตรกในหวงความคดนกมาถงเพยงนแลว) ก

พอดในบดนนเขาไดไตเตาลงมาถงแทบเชงเนนนน แลวพลางกหนหนาออกไปเผชญทองทะเลลกอก ดวงตาของเขากยงไดกระทบตองนาวานนมงเคลอนล าใกลเขามา

การวเคราะหสวนนพบวา ส านวนแปล 1 มหนวยไมตรงจ านวน 1 หนวย ไดแก ประโยคท 3 ไมเกบค าแปล he ไว เปนการละประธานของประโยค สวนส านวนแปล 2 มหนวยไมตรงจ านวน 2 หนวย ไดแก การละประธานในประโยคท 2 และการแปลไมตรงในประโยคท 3

ก ค 57

การละประธานของประโยคถอเปนลกษณะเฉพาะของโครงสรางภาษาไทยทใชกนอยทวไป ไมถอวาผดไวยากรณ และทงไมท าใหผอานเขาใจยาก ในตวอยางทยกมานสามารถละประธานไดถง 2 ประโยคและยงคงสอความไดครบถวน ดงตอไปน

บดน เมอลงมาถงเชงเขา ทานกหนหนาออกไปทางทะเลอก และกเหนเรอก าลงเขามาในอาว

บดน เมอทานลงมาถงเชงเขา กหนหนาออกไปทางทะเลอก และกเหนเรอก าลงเขามาในอาว

ดงนน หากใชหลกเกณฑการแปลไมตรงของเฮาสมาประเมนคณภาพงานแปลสวนการละประธานนจงไมเหมาะสม เพราะมการแปลไมตรง 1 หนวยหรอ 2 หนวย แตกไมไดท าใหคณภาพงานแปลต าลงไป อกทงการแปลไมตรง 2 หนวยกไมไดหมายความวามคณภาพงานแปลต ากวาการแปลไมตรง 1 หนวย ในทางตรงกนขาม การละประธานของประโยคไปบางจะชวยใหการอานเปนธรรมชาตมากกวา ดงตวอยางเปรยบเทยบ 2 แบบตอไปน แบบไมละประธาน บดน เมอทานลงมาถงเชงเขา ทานกหนหนาออกไปทางทะเลอก และ

ทานกเหนเรอก าลงเขามาในอาว แบบละประธาน บดน เมอลงมาถงเชงเขา ทานกหนหนาออกไปทางทะเลอก และกเหน

เรอก าลงเขามาในอาว

จะเหนไดวา การละประธานไปบางในบางประโยคจะชวยใหการอานงายขนและเปนธรรมชาตมากกวา ซงการแปลลกษณะนควรถอวามคณภาพมากกวา ดงนน เกณฑการประเมนคณภาพงานแปลของเฮาสในลกษณะนจงไมเหมาะสม

การพองค า หรอการใชค าไวพจน (synonymy) เปนการใชค าทมความหมายเหมอนกนหรอใกลเคยงกนเพอใหมเนอความตอเนองกน พบการพองค าในใจความหลกของตนฉบบจ านวน 4 ค า ดงน

(1) twelve years–twelfth year ยอหนา ยอหนา ตนฉบบ (1) twelve years (2) twelfth year ส านวนแปล 1 (1) เวลาสบสองป (2) ในปทสบสอง ส านวนแปล 2 (1) รอบสบสองป… (2) ในปทสบสอง ไมพบหนวยไมตรงในส านวนแปลทงสอง

58 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

(2) vast sea–ocean ยอหนา ยอหนา ตนฉบบ (23) vast sea (26) ocean ส านวนแปล 1 (23) สมทรกวาง (26) หวงสมทร ส านวนแปล 2 (23) สมทรกวาง (26) หวงสมทร ไมพบหนวยไมตรงในส านวนแปลทงสอง

(3) men and women–people มการพองค าจ านวน 4 ค า ยอหนา ยอหนา ตนฉบบ (27) men and women (42) people, (55) people,

(67) People ส านวนแปล 1 (27) ชายและหญง (42) ฝงชน, (55) ฝงชน,

(67) ประชาชน ส านวนแปล 2 (27) หญงชาย (42) ฝงชน, (55) ฝงชน,

(67) ประชาชน ไมพบหนวยไมตรงในส านวนแปลทงสอง

(4) heart–soul มการพองค าจ านวน 8 ค า ยอหนา ยอหนา ตนฉบบ (3) heart, (4) heart, (9)

heart, (33) heart, (41) heart

(3) soul, (17) soul, (67) souls

ส านวนแปล 1 (3) ดวงใจ, (4) ใจ, (9) ดวงใจ, (33) ดวงใจ, (41) ใจ

(3) -ไมแปล-, (17) ดวงวญญาณ, (67) วญญาณ

ส านวนแปล 2 (3) ดวงใจ, (4) ดวงมโน, (9) จตใจ, (33) ดวงใจ, (41) ใจ

(3) จตส านก, (17) ดวงวญญาณ, (67) วญญาณ

พบหนวยไมตรงในส านวนแปล 1 เปนการไมแปลค าวา soul ในยอหนาท 3 ดงน ตนฉบบ “...and prayed in the silences of his soul.” ส านวนแปล “และสวดภาวนาในความเงยบสงด”

ก ค 59

ผแปลอาจคดวาแมไมแปลค าน ขอความทงประโยคกอานไดเขาใจเทากบตนฉบบแลว แตการแปลทมคณภาพตามหลกเกณฑของเฮาสตองแปลค าพองน เพอใหการโยงความทงหมดตรงและครบถวน สวนในส านวนแปล 2 ไมพบหนวยไมตรง

เมอเปรยบเทยบจ านวนหนวยไมตรงของส านวนแปลทงสองส านวนในจ านวน ค าพองทงหมด 16 ค า พบวา ส านวนแปล 1 มหนวยไมตรงจ านวน 1 หนวยและส านวนแปล 2 ไมพบหนวยไมตรง เมอประเมนคณภาพงานแปลดวยเกณฑของเฮาสแลว พบวา ส านวนแปล 2 มคณภาพการแปลสงกวา

2) ความเชอมโยงของอนพากย (Clausal Linkage) ความสมพนธเชงเพมความ พบค าทแสดงความสมพนธเชงเพมความในใจความ

หลกของตนฉบบจ านวน 2 ค า ไดแก ค าวา and มการเพมความจ านวน 47 หนวย และค าวา nor มการเพมความจ านวน 3 หนวย

ตวอยาง การแปลทพบหนวยไมตรงในส านวนแปล 1 ตนฉบบ And in the twelfth year, ส านวนแปล 1 ในปทสบสอง ส านวนแปล 2 และแลวในปทสบสอง

ตวอยาง การแปลทพบหนวยไมตรงในส านวนแปล 2 ตนฉบบ And he said to himself: ส านวนแปล 1 แลวทานร าพงวา ส านวนแปล 2 เขายงฟงพลางร าพงตออกวา

ตวอยาง การแปลทพบหนวยไมตรงในทงสองส านวนแปล ตนฉบบ And the priests and the priestesses said unto him: ส านวนแปล 1 นกบวชทงชายและหญงกกลาวแกทานวา ส านวนแปล 2 ฝายนกบวชชายหญงกพากนกลาววา

ตวอยาง การแปลทไมพบหนวยไมตรงในทงสองส านวนแปล ตนฉบบ And we will give it unto our children ส านวนแปล 1 และเรากจะไดใหแกลกหลานของเรา ส านวนแปล 2 และเรากจะไดใหธรรมะนนไวแกลกหลานของเรา

ค าวา And ทพบในตวอยางทงหมดนท าหนาทบงบอกถงเหตการณทจะเกดขนเปนล าดบตอไป และแสดงถงลกษณะการเลาแบบตอเนอง (continuous narrative) มากกวาการเลา

60 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

แบบแยกเปนสวน (fragmented narrative) เมอเปรยบเทยบส านวนแปลทงสอง พบวา ส านวนแปล 1 มหนวยไมตรงจ านวน 17 หนวย และส านวนแปล 2 มหนวยไมตรงจ านวน 28 หนวยผลนแสดงวา ส านวนแปล 1 มการโยงความหรอบอกเลาเหตการณไดครบถวนมากกวาส านวนแปล 2 ดงนน ผอานส านวนแปล 1 จงเหนความเชอมโยงของเหตการณไดชดเจนกวานอกจากน ส านวนแปล 1 ยงรกษาลกษณะการเลาแบบตอเนองไดมากกวาส านวนแปล 2

ตวอยางการแปลค าวา nor ใน 3 หนวยมดงน ยอหนา ตนฉบบ (9) Nor is it a thought I leave behind me… (46) …nor a guest,... (61) …and our love would not bind you nor our needs hold

you. ส านวนแปล 1 (9) และสงทเราจะละไวเบองหลง กไมใชเพยงความค านง (46) …และกหาใชเพยงผเยยมเยยน… (61) …และความรกของเรากไมอาจผกพนทานไวได หรอ

ความปรารถนาของเรากไมอาจเหนยวรงทานไวได ส านวนแปล 2 (9) และสงซงเราไดละทงไวเบองหลงนเลา กมใชเปนแต

เพยงความค านงนกเทานน (46) และไมไดเปนเพยงผมาเยอนเราเทานนดวย (61) ...อนความรกของเรากไมอาจผกพนทานไวได

ส านวนแปล 1 แปลค าวา nor ไดตรงในทง 3 ยอหนา สวนส านวนแปล 2 แปลไดตรงเฉพาะยอหนาท 9 และ 46 สวนยอหนาท 61 นนแมจะแปลค าวา nor วาหมายถง “กไมอาจ” ซงถอวาไดแปลค านแลว แตการแปลนนกลบไปเปนสวนเพมความของค าวา “อนความรก” แทนทจะเพมความของค าวา needs ลกษณะการแปลเชนนถอวาไมตรงตามเกณฑของเฮาส

จากการเพมความทงหมดจ านวน 50 หนวย เมอเปรยบเทยบจ านวนการแปลสวนทไมตรงของส านวนแปลทงสองส านวนแลว พบวา ส านวนแปล 1 มหนวยไมตรงจ านวน 17 หนวยและส านวนแปล 2 มหนวยไมตรงจ านวน 29 หนวย ดงนน คณภาพการแปลของส านวนแปล 1 จงสงกวาคณภาพการแปลของส านวนแปล 2

ความสมพนธเชงขดแยง พบค าทแสดงความสมพนธเชงขดแยงในใจความหลกของตนฉบบจ านวน 3 ค า ไดแก (1) ค าวา yet มจ านวน 5 หนวย (2) ค าวา though มจ านวน 1 หนวย (3) ค าวา but มจ านวน 5 หนวย รวมมความสมพนธเชงขดแยงทงหมดจ านวน 11 หนวย เมอเปรยบเทยบจ านวนหนวยไมตรงของส านวนแปลทงสองส านวนแลว พบวา

ก ค 61

ส านวนแปล 1 มหนวยไมตรงจ านวน 2 หนวยและส านวนแปล 2 มหนวยไมตรงจ านวน 1 หนวย

เนองจากส านวนแปลทงสองมการแปลค าวา yet และ though ถกตองครบถวนทง 6 หนวยแลว ดงนน ในสวนนจะอธบายเฉพาะการแปลค าวา but ในขอความทแปลไมตรง

ยอหนา ตนฉบบ (4) But as he descended the hill, (41) But much in his heart remained unsaid. ส านวนแปล 1 (4) (-ไมแปล-) ขณะเมอทานเดนลงจากภเขา (41) แตกมอกมากมายในใจซงมไดพด ส านวนแปล 2 (4) แตแลวในกฤษณะตอมา เมอก าลงทไตเตาลงมาจาก

ยอดเนนนนนนเอง (41) (-ไมแปล-) เกนทจะกลาววาทะออกมาได

จะเหนไดวา ในสวนความสมพนธเชงขดแยงนนทงสองส านวนแปลมหนวยไมตรงจ านวน 1 หนวยเทากน คอ ส านวนแปล 1 ไมไดแปลค าวา But ในยอหนาท 4 สวนส านวนแปล 2 ไมไดแปลค าวา But ในยอหนาท 41

ความสมพนธเชงทางเลอก พบค าทแสดงความสมพนธเชงทางเลอกในใจความหลกของตนฉบบเพยงหนงค าคอ or จ านวน 2 หนวย เมอเปรยบเทยบจ านวนหนวยไมตรงพบวา ไมมในทงสองส านวนแปล

ความสมพนธเชงเหต พบค าทแสดงความสมพนธเชงเหตในใจความหลกของตนฉบบจ านวน 3 ค า ไดแก (1) ค าวา then มจ านวน 2 หนวย (2) ค าวา therefore มจ านวน 1 หนวย (3) ค าวา for มจ านวน 5 หนวย รวมมความสมพนธเชงเหตทงหมดจ านวน 6 หนวย เมอเปรยบเทยบหนวยไมตรงพบวาไมมในทงสองส านวนแปล

3) ความเชอมโยงของโครงสรางรปประโยค พบประโยคทมลกษณะทางโครงสรางขนานกนคอ In your aloneness you have watched with our days, and in your wakefulness you have listened to the weeping and the laughter of our sleep.

เมอเปรยบเทยบหนวยไมตรงพบวาไมมในทงสองส านวนแปล

4.2 ผลการวเคราะหและเปรยบเทยบดานท าเนยบภาษา (Register Analysis) จากการวเคราะหและเปรยบเทยบหนาทดานความเรยงของท าเนยบภาษา พบหนวย

ไมตรงในส านวนแปล 1 จ านวน 25 หนวย และในส านวนแปล 2 จ านวน 49 หนวยจากจ านวน

62 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

หนวยเปรยบเทยบทงหมด 140 หนวย หรอคดเปน 17.86 % และ 35.00 % ตามล าดบ ดงนน จงกลาวไดวา คณภาพการแปลของส านวนแปล 1 สงกวาคณภาพการแปลของส านวนแปล 2 5. สรปและอภปรายผล

งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหและเปรยบเทยบคณภาพงานแปลภาษาไทย สองส านวนของหนงสอ เดอะโพรเฟท ของคาลล ยบราน โดยใชโมเดลการประเมนคณภาพ งานแปลของยลอาเนอ เฮาส และมงศกษาเฉพาะหนาทดานความเรยงของใจความหลก จากการวเคราะหและเปรยบเทยบตนฉบบกบการแปลทงสองส านวนในดานความเรยง 3 สวน ไดแก พลวตของใจความหลก ความเชอมโยงของอนพากย และความเชอมโยงของโครงสรางรปประโยค พบวา ส านวนแปล 1 ซงแปลโดยระว ภาวไล มหนวยไมตรงจ านวน 25 หนวย ในขณะทส านวนแปล 2 ซงแปลโดยหมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร มหนวยไมตรงจ านวน 49 หนวย ในสวนการวเคราะหดานท าเนยบภาษาซงประกอบดวยขอบเขตสมพนธสาร ความสมพนธของคสอสาร แบบวธสมพนธสาร และประเภทผลงาน ยงใชหลกการวเคราะหดานความเรยง 3 สวนแบบเดยวกน ดงนน ผลการวเคราะหจงเหมอนกน กลาวคอ ส านวนแปล 1 มจ านวนหนวย ไมตรงต ากวาส านวนแปล 2

การประเมนคณภาพงานแปลตามโมเดลของเฮาสพจารณาจากจ านวนหนวยไมตรงเปนหลก เปนการวดความสมบรณของเนอหา ไมใชวดคณคาเชงวรรณศลป การแปลทมคณภาพในมมมองของเฮาสคอ การแปลทตรงกบตนฉบบมากทสดหรอมจ านวนหนวยไมตรงต าทสด ดวยหลกการนจงกลาวไดวา ส านวนแปล 1 มคณภาพการแปลสงกวาส านวนแปล 2 จากการวเคราะหลกษณะการแปลของทงสองส านวน พบวา ผแปลส านวน 1 แปลโดยพยายามเลอกใชค าจ านวนเทากบตนฉบบและเปนค าระดบเดยวกน ในขณะทผแปลส านวน 2 แปลโดยเลอกใชค าทคอนขางยาวและมลกษณะเปนค ากวนพนธ ผแปลส านวน 2 ไดกลาวถงวธการแปลของตน ในสวนค าน าของหนงสอแปลวา “ขาพเจาไดขยายความและตดเตมความบาง เพอทานผอานจะไดอานเขาใจงายยงขน” เมอพจารณาการแปลโดยรวมของผแปลส านวน 2 พบวา ผแปลได ขยายความในเนอหาตนฉบบมากกวาไดตดเตมความ และเนองจากค าแปลทเลอกมาเพอขยายความนนเปนค ากวทใชเขยนเพอใหเกดความสละสลวย ดงนน ผอานจงอาจไมเขาใจความหมายไดงายสมดงความตงใจของผแปลทกลาวไว นอกจากน การใชค ากวยงสงผลใหระดบภาษาของบทแปลแตกตางจากระดบภาษาของตนฉบบ

วธการแปลทมลกษณะเสรมความน เฮาสจดใหเปนหนวยไมตรงและสงผลตอระดบคณภาพงานแปล ผเขยนมองวา ในการแปลบางครงจ าเปนตองเสรมความไปบางเพอใหผอานเขาใจและสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง เชน การแปลคมอการใชงานอปกรณตางๆ ดงนน จงควรมองวาการเสรมความนนเปนการเพมคณภาพงานแปลเสยมากกวา ในอกดานหนง

ก ค 63

การละค า โดยเฉพาะการละประธานของประโยคถอเปนลกษณะเฉพาะของภาษาไทย หากเมออานส านวนแปลแลวเขาใจ การพบหนวยไมตรงในสวนนจงไมควรถอวาเปนการลดคณภาพงานแปล ดวยขอระวงเรองการเสรมความและความแตกตางของวฒนธรรมการใชภาษาระหวางโลกตะวนตกและโลกตะวนออกน โมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของเฮาสจงควรน าไปใชอยางระมดระวงและเลอกใชใหเหมาะสมกบประเภทของงานแปล

เมอไดใชโมเดลของเฮาสประเมนคณภาพงานแปลสองส านวนนแลว ผเขยนพบวา การประเมนคณภาพงานแปลนนมลกษณะเปนอตวสย โดยทผประเมนตองพจารณาวา ค าแปลนนมลกษณะตรงกบตนฉบบหรอไม ซงบางครงค าแปลนนกอาจเปนไดทงตรงและไมตรงกบความหมายในตนฉบบ ทงนขนอยกบการตความในบรบท นอกจากนการวเคราะหท าเนยบภาษาใน 3 องคประกอบยงไมชดเจนวาประโยคหรอขอความแบบไหนควรจดใหอยในขอบเขตสมพนธสาร ความสมพนธของค สอสาร หรอแบบวธสมพนธสารแบบใด ซง ผประเมนตองพจารณาเองจากประสบการณ ดงนน ความร ประสบการณ ทศนคตทางสงคมและพนฐานดานอนของผแปลมผลตอคณภาพงานแปล และในท านองเดยวกน ความร ประสบการณ ทศนคตทางสงคม และพนฐานดานอนของผประเมนกมผลตอระดบคณภาพงานแปลดวย

ผลการวเคราะหและเปรยบเทยบจ านวนหนวยไมตรงดานความเรยงของบทแปลสองส านวนดงทแสดงในตารางท 1 นน ชใหเหนวาโมเดลการประเมนของเฮาสจดเปนโมเดลการประเมนคณภาพโมเดลหนงทน าไปใชไดอยางไดผล เพราะผแปลสามารถตรวจดความผดพลาดในการแปลของตนวาเกดจากสวนใดมากทสด นอกจากน เมอน าไปใชกบการประเมนคณภาพงานแปลหลายส านวน โมเดลของเฮาสนกสามารถบอกไดวางานแปลแตละส านวนดกวากนในสวนใดบาง แมโมเดลการประเมนคณภาพงานแปลของเฮาสยงมขอจ ากดในเรองความชดเจนของการแบงประเภทการวเคราะหท าเนยบภาษาและมขอกงวลเรองความเปนอตวสยมากกวาวตถวสย (House, 1997, p.101) แตจากผลการศกษาวจยครงนไดแสดงใหเหนวา โมเดลการประเมนของเฮาสสามารถใชเปนเครองมอประเมนคณภาพงานแปลประเภทรอยแกวเชงรอยกรองจากตนฉบบภาษาองกฤษเปนส านวนแปลภาษาไทยได และยงใชเปรยบเทยบคณภาพงานแปลของบทแปลหลายส านวนภาษาไทยไดเชนกน

เอกสารอางอง คาลล ยบราน.(2512). บทกวตามขอคดจากหนงสอหลกปรชญาชวตของคาลล ยบราน .

แปลโดย หมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร . กรงเทพฯ: ไมปรากฏชอผพมพ. (อนสรณงานฉลองอายครบหารอบ หมอมหลวงประมลมาศ อศรางกร).

คาลล ยบราน. (2537). ศาสดาพยากรณ. แปลโดยแกวค าทพย ไชย. กรงเทพฯ: คลาสสก. คาลล ยบราน. (2553). ปรชญาชวต.แปลโดย ระว ภาวไล. พมพครงท 17. กรงเทพฯ: ผเสอ.

64 33 2 (ก กฎ ค - ค 2557)

Al-Qinai, J. (2000). Translation quality assessment: Strategies, parametres and procedures, Meta, 45(3), 497-519.

Crisp, S. (1981). Review of Julianne House a model for translation quality assessment. The Bible Translator, 32(3), 346-348.

Drugan, J. (2013). Quality in professional translation. London: Bloomsbury. Gibran, K. (1991). The prophet. London: Pan Books. Hafizi, M. & Akef, K. (2012).Translation quality assessment of Hedayat’s Blind Owl based

on House’s model. Saarbrucken, Germany: Peter Lang. Halliday, M.A.K. & Hasan, R. (1976).Cohesion in English.Harlow: Longman. House, J. (1997). Translation quality assessment: A model revisited. Tubingen: Gunter

Narr. Munday, J. (2012). Evaluation in Translation: Critical points of translator decision-

making. London: Routledge. Newmark, P. (1981). Approaches to translation. Oxford: Pergamon. Patpong, P. (2002). Textual features–thematic organization–in a Thai folktale: “grandma

and grandpa planted beans and sesame seeds for their grandson to take care of’ in Thai folk wisdom and science in Thai society. The 8th International Conference on Thai studies during 9-12 January 2002.

Patpong, P. (2006). A corpus-based study of the conjunctionka3 in Thai: An exploration of textual resources, G. Thompson & S. Hunston (Eds.). System and corpus: Exploring connections. London: Equinox.

Patpong, P. (2010). Theme choices in tourism texts across language: Thai. The 37th International Systemic Functional Congress.

Rodrigues, S. (1996). Translation quality: A Housian analysis. Meta, XLI, 223-227. Slote, D. (1978). Review of J. House a model for translation quality assessment. Meta, 23,

174-175. Tahemejad, N. & Akef, K. (2012).Translation quality assessment of Children’s literature:

The quality assessment of two Persian translations of “Matilda”, a story for children, based on Joulian House’s model. Saarbrucken, Germany: Peter Lang.

Williams, M. (2004). Translation quality assessment: An argumentation-centred approach. Ottawa: University of Ottawa Press.

การศกษาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทยและคนอนเดย : กรณศกษาปจจยเพศ

A comparison study of Bangkok Thai tones spoken

by Thai and Indian speakers: A case study of gender

กนตนนท เพยสพรรณ* [email protected]

บทคดยอ งานวจยนเปนการวเคราะหเปรยบเทยบการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ

ของคนไทยและคนอนเดยทพดภาษาฮนดเปนภาษาแม โดยศกษาปจจยเพศทมผลในการใชภาษา เกบขอมลโดยใชรายการค าทเปนคของค าสระเสยงสนและสระเสยงยาวทมโครงสรางพยางคใกลเคยงกนจ านวน 16 ค วเคราะหขอมลโดยการฟงและใชโปรแกรม praat เพอแสดงคาความถมลฐานรวมถงแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทง 5 หนวยเสยงและใชสถตทดสอบท (t-test) ผลการวจยพบวา การออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของคนไทยและคนอนเดยมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p-values <0.05) ในทกเสยงวรรณยกต โดยคนอนเดยทงเพศหญงและเพศชายมคาความถมลฐานทสงกวาคนไทย เมอพจารณาสทลกษณะของเสยงวรรณยกต พบวาคนอนเดยเพศหญงมสทลกษณะคลายคนไทยมากกวาคนอนเดยเพศชาย โดยเฉพาะการออกเสยงค าสระเสยงสนและในค าพยางคตายและคนอนเดยเพศหญงและเพศชายสามารถออกเสยงวรรณยกตเปลยนระดบไดดกวาวรรณยกตระดบ โดยสามารถออกเสยงวรรณยกตจตวาไดคลายคลงกบคนไทยมากทสด

ค าส าคญ : วรรณยกต, ความสนยาวของสระ, ภาษาไทยกรงเทพฯ, ภาษาฮนด, เพศ

* นสตระดบปรญญามหาบณฑต สาขาภาษาศาสตรประยกต ภาควชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน


Abstract

This research aims to analyze and compare the Bangkok Thai tones spoken

by Thais and Indians who are Hindi mother tongue speakers, based on the gender of

the informants. The data were collected from a wordlist consisting of 16 pairs of

one-syllable words with different vowel lengths. The analyzing process was done by

listening along with the accompanying Praat program to show the fundamental

frequency and phonetic properties of the tones. The analyzed data were statistically

calculated with t-test. The result of the study reveals that all Thai tones spoken by

the Indian informants were different from those spoken by Thai native speakers. The

fundamental frequency of all tones spoken by Indian informants was found to be

significantly higher statistically than the Thai informants at the level values of 0.05.

The analysis shows that Indian females have more similar phonetic properties to

Thai than do Indian males, especially in the dead syllables with short vowels. In

addition, the result also shows that all Indians can pronounce the contour tone better

than level tone, especially in falling-rising tone which can be pronounced similar to

that of a native Thai speaker.

Keywords: Tones, Vowel length, Bangkok Thai, Hindi, Gender

การศกษาเปรยบเทยบเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทยและคนอนเดย 67

1. บทน า ประเทศไทยและประเทศอนเดยมความสมพนธกนมายาวนานหลายดาน เชน

วฒนธรรม ความเชอ พธกรรม ภาษา ซงมการใชค าภาษาบาล-สนสกฤตทจดอยในตระกลภาษาอนเดย-ยโรป (Indo-European) เมอครงทพระพทธศาสนาแพรเขามาในประเทศไทย(กรณา-เรองอไร กศลาสย, 2543) นอกจากความสมพนธดานอนๆ ดงทกลาวมา การเขามาคาขายของพอคาชาวอนเดยเปนปจจยส าคญปจจยหนงทท าใหความสมพนธของคนอนเดยและคนไทยใกลชดกนมากยงขน (อดม เชยกรวงศ , 2553) เมอการคาของชาวอนเดยเจรญรงเรองขนไดมการชกชวนญาตพนองใหเขามาอาศยอย จนกลายมาเปนชาวไทยเชอสายอนเดย ซงปจจบนมคนอนเดยอาศยอยในประเทศไทยจ านวนประมาณ 85,000 คน1 แบงออกเปน 3 กลม ไดแก 1) กลมคนอนเดยทนบถอศาสนาพราหมณ-ฮนด ซงเปนกลมใหญทสดทอพยพเขามา 2) กลมคนอนเดยทนบถอศาสนาอสลาม และ 3) กลมคนอนเดยทนบถอศาสนาซกข (อนทรา ซาฮร, 2534, น.34-40) การเขามาอยในประเทศไทยจ าเปนตองใชภาษาไทยในการตดตอสอสารเพอความสะดวกและงายในการใชชวตประจ าวนทคนอนเดยตองตดตอคาขาย ท าธรกจ หรอสอสารกบคนไทย แมวาคนอนเดยจะใชภาษาไทยในการสอสารได แตจะมการออกเสยงทไมเหมอนคนไทย เพราะภาษาไทยเปนภาษาวรรณยกต (tone language) ซงภาษาฮนดเปนภาษาท านองเสยง (intonation language) คอเปนภาษาทมการลงเสยงหนก-เบา หรอเปลยนระดบเสยงเพอชวยเพมเตมความหมาย ดงนน จงท าใหเกดปญหากบคนอนเดยทตองพดภาษาไทย การทคนอนเดยพดภาษาไทยแตกตางไปอาจเกดจากความเคยชนในการออกเสยงทมการเนนหนกและน าลกษณะการออกเสยงมาใชในการออกเสยงวรรณยกตในภาษาไทย

มงานวจยในเรองของการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยของผพดชาวตางชาตหรอ ผพดทไมไดใชภาษาไทยเปนภาษาแมหลายเรอง เชน วไลลกษณ จวราหะวงศ (2543) ไดศกษาวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทย คนแตจว และคนซกข โดยศกษาในค าพดเดยวและค าพดตอเนอง พบวาระบบวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของผพดทกกลมเหมอนกน แตมสทลกษณะของวรรณยกตทพบแตกตางกน วรรณยกตภาษาไทยทออกเสยงโดยคนแตจวมลกษณะคลายกบวรรณยกตภาษาไทยทออกเสยงโดยคนไทย ยกเวนการออกเสยงวรรณยกตสามญและวรรณยกตเอก ทงในค าพดเดยวและค าพดตอเนอง เมอพจารณาค าพดเดยว มลกษณะคลายการออกเสยงของคนไทย แตยงพบวาวรรณยกตสามญและวรรณยกตเอกเปนเสยงทมปญหาส าหรบคนแตจว สวนในคนซกข พบวามการออกเสยงทแตกตางไปจากคนไทยมากในค าพดตอเนอง สวนค าพดเดยวมการออกเสยงทใกลเคยงกบ คนไทย และคนซกขออกเสยงวรรณยกตตรแตกตางไปจากการออกเสยงของคนไทยอยางเหนไดชด โดยเกดกบค าพดตอเนอง สวนในค าพดเดยว คนซกขสามารถออกเสยงไดคลายการ


ออกเสยงของคนไทย และยงพบวาคนแตจวและคนซกขน าเอาสทลกษณะของวรรณยกตบางลกษณะในภาษาแมมาใชในการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทย นอกจากนน ยงมงานของ เหงยน ถ เวน จ (2549) ไดศกษาเสยงวรรณยกตภาษาไทยทคนเวยดนามออกเสยงตามประสบการณทางภาษา พบวาคนเวยดนามทมประสบการณทางภาษามากจะออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยไดใกลเคยงกบคนไทยมากกวาคนทมประสบการณทางภาษานอยกวา คนเวยดนามทมประสบการณทางภาษามากจะมปญหาในการออกเสยงวรรณยกตเอก พยางคตาย สระเสยงสน และวรรณยกตตรพยางคตายเทานน สวนคนเวยดนามทมประสบการณทางภาษานอยจะมปญหาในการออกเสยงวรรณยกตเอก พยางคตาย สระเสยงสน วรรณยกตโท พยางคตาย สระเสยงยาว วรรณยกตตร และวรรณยกตจตวา และจะมระดบเสยงในตอนทายสงกวาคนไทย ซงเปนการน าลกษณะการออกเสยงบางลกษณะในภาษาแมมาใชเมอออกเสยงภาษาไทย

วตถประสงค เกยวกบการศกษาการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยของผพดชาวตางชาตมหลายวตถประสงค เชน เพอทราบปญหาในการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทย เพอทราบถงลกษณะของเสยงวรรณยกตโดยการวเคราะหเชงกลสทศาสตร รวมถงการน าปจจยทางดานสงคมเปนตวแปรในการศกษา จากการทบทวนวรรณกรรมดงกลาวผวจยจงสนใจและท าโครงการศกษาน ารองในรายวชาสมมนา โดยทดสอบการออกเสยงวรรณยกตจากค าทดสอบในกลองทดสอบวรรณยกตภาษาถนตระกลไทของวลเลยม เจ. เกดนย (Gedney’s tone box) ผลการศกษาท าใหเกดขอคนพบเพมเตมเกยวกบการออกเสยงของ คนอนเดยในค าทดสอบสระเสยงสนและเสยงยาว กลาวคอ พบวามการออกเสยงวรรณยกตในค าสระเสยงสนไดดกวาเสยงยาว และคนอนเดยเพศหญงสามารถออกเสยงไดดกวาคนอนเดยเพศชาย จากขอคนพบดงกลาวผวจยจงสนใจศกษาวา สระเสยงสนและสระเสยงยาวมอทธพลตอการออกเสยงวรรณยกตจรงหรอไม และแนวคดเรองเพศกบการใชภาษาทวา เพศหญงมความสามารถในการใชภาษาและมแนวโนมทจะใชภาษารปแบบมาตรฐานมากกวาเพศชาย แตคนอนเดยท เขามาพ านกในประเทศไทย สวนใหญเพศชายจะมโอกาสตดตอสอสารกบคนไทยมากกวาคนอนเดยเพศหญง ดงนน ความแตกตางดานเพศกเปนสงทนาสนใจทควรศกษาตอวา ความตางนจะสงผลตอพฤตกรรมในการออกเสยงหรอไม และสงผลตอลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยอยางไร

2. วตถประสงค

2.1 เพอศกษาและเปรยบเทยบสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทปรากฏในพยางคเดยวของคนไทยและคนอนเดย

2.2 เพอศกษาสทลกษณะของเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ตามปจจยเพศ


3. สมมตฐาน 3.1 สระเสยงสนมคาระยะเวลา (duration) การออกเสยงนอยกวาสระเสยงยาว จงท า

ใหคนอนเดยออกเสยงวรรณยกตไดใกลเคยงกบเสยงวรรณยกตภาษาไทย 3.2 คนอนเดยเพศหญงมแนวโนมทจะออกเสยงวรรณยกตในภาษาไทยกรงเทพฯ

ไดใกลเคยงกวาคนอนเดยเพศชาย 4. วธการวจย

4.1 การเลอกกลมตวอยาง 4.1.1 เลอกพนททศกษา เลอกพนทเขตกรงเทพมหานคร ซงเปนเขตพนททใช

ภาษาไทยมาตรฐานตดตอสอสารกนในชวตประจ าวน 4.1.2 คดเลอกตวแทนผบอกภาษา ตวแทนผบอกภาษาชาวไทย ผวจยเลอกผบอกภาษาชาวไทยเพศหญง 1 คน และ

เพศชาย 1 คน2 โดยใชวธสมแบบเจาะจง (purposive sampling) มอายระหวาง 30-45 ป ซงเปนตวแทนของคนรนกลาง แสดงถงภาษาในปจจบน และเปนคนไทยทพดภาษาไทยเปนภาษาแม มบดามารดาเปนคนในเขตกรงเทพมหานคร เกดและเตบโตในพนท ดงกลาว และ ไมสมรสกบชาวตางชาต

ตวแทนผบอกภาษาชาวอนเดย ผวจยเลอกผบอกภาษาเปนคนอนเดยเพศหญง 10 คน และเพศชาย 10 คน อาย 30-45 ป โดยวธการสมแบบเจาะจง (purposive sampling) เปนผทเขามาอาศยอยในประเทศไทยมาไมต ากวา 5 ปและไมเกน 10 ป3 เปนผทพดภาษาฮนดเปนภาษาแม เกด เตบโต และอาศยอยทกรงนวเดล รฐอตตรประเทศ หรอรฐอตรขณฑ4 ประเทศอนเดย กอนทจะเขามาอาศยอยในประเทศไทย เปนผทไดรบการศกษาในระบบโรงเรยนและ/หรอสถาบนในประเทศอนเดยทมการเรยนการสอนเปนภาษาฮนด เปนผทมบดามารดาเปนชาวอนเดยทพดภาษาฮนดเปนภาษาแม ไมไดสมรสกบคนไทย และไมเคยเรยนภาษาไทยในโรงเรยนมากอน แตสามารถพดภาษาไทยกรงเทพฯ ตดตอสอสารกบผคนในชวตประจ าวน

4.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยเตรยมรายการค าพยางคเดยวทสรางจากแนวคดเกยวกบกลองส าหรบทดสอบ

เสยงวรรณยกตภาษาถนตระกลไท ของวลเลยม เจ. เกดนย (William J. Gedney, 1972) โดยเลอกคค าทดสอบเปนค าพยางคเดยวทมสระเสยงสนและสระเสยงยาว และมโครงสรางพยางคใกลเคยงกนจ านวน 32 ค า ดงตารางท 1


ตารางท 1 ค าทดสอบทใชในการเกบขอมลทง 32 ค า

จากนนน าค าทดสอบมาท าบตรค า รปภาพ เตรยมค าถามน า และแสดงทาทางหรอใชค าถาม เพอใหผบอกภาษาออกเสยงค าศพทในรายการค าโดยทผวจยไมออกเสยงค าศพทใหผบอกภาษาไดยนกอน ในกรณค าทดสอบในรายการค าเปนค าทผบอกภาษาเขาใจค าศพทไดยาก เชน “ดง” ซงเปนค าไวยากรณ ผวจยไดรบการชวยเหลอจากเจาหนาทคนอนเดยทเกดในประเทศไทยและเขาใจภาษาไทยเปนอยางด ชวยอธบายค าทดสอบนนเปนภาษาฮนดใหกบผบอกภาษาเขาใจจนไดเสยงค าทดสอบนน

4.3 การเกบขอมล ผวจยเกบขอมลโดยการบนทกเสยงผบอกภาษาแตละคนออกในการออกเสยงค า

ทดสอบ ผวจยจะใหผบอกภาษาออกเสยงค าทดสอบทงหมดจ านวน 3 รอบ โดยเรยงจากค าท 1 ไปจนถงค าท 32 แลวจงวนมาถามค าแรกใหมจนครบทง 3 รอบ เพอหลกเลยงการใหผบอกภาษาเลยนแบบการออกเสยงของค าทดสอบทอยคกน

4.4 วเคราะหขอมล ผวจยฟงไฟลเสยงทเกบมาของผบอกภาษาแตละคนเพอเลอกเสยงทชดเจน ไมม

เสยงรบกวน จากนนน าไฟลเสยงทเลอกแลวมาฟง จากนนถายถอดออกมาเปนสทอกษร โดยลงเปนสญลกษณแสดงวรรณยกตทปรากฏเพอน ามาประกอบการวเคราะหตอไป จากนนวเคราะหเสยงวรรณยกตของผบอกภาษาแตละคนจากไฟลทเลอกไวโดยใชโปรแกรม praat เวอรชน 5.1.115 เปนเครองมอในการวเคราะหคาความถมลฐานของเสยงวรรณยกต ผวจยจะใชเสยงทเลอกออกมาทง 32 เสยง ของผบอกภาษาแตละคนวเคราะหในโปรแกรม โดยการวดหาคาความถมลฐานของวรรณยกต จากนนท าแปลงเปน text file เพอน าขอมลมาแสดงเปน

A B C DL DS 1 ขน-โขน

kho n-kho :n เขา-ขาว

kh w-kh :w ไข-ขาว

kha j-kha :w โสด so :t

สด so t

2 จนทร-จาน tɕan-tɕa:n

เปา-ปาว p -p :w

กน-กาน ka n-ka :n

ตาก t :k

ตก t k

3 บง-บาง baŋ-ba:ŋ

ดง-ดาง d ŋ-d :ŋ

ดน-ดาน di n-da :n

บาท b :t

บตร b t

4 รง-ราง raŋ-ra:ŋ

ไม-มาย ma j-ma :j

ช า-ชาง tɕ m-tɕ :ŋ

ราก ra :k

รก k


คาความถมลฐาน พสยคาความถมลฐาน และคาระยะเวลา การแสดงคาความถมลฐานผวจยไดท าใหเสยงวรรณยกตทจะน ามาเปรยบเทยบกนมความยาวของคาระยะเวลาเทากนโดยวธทเรยกวา normalization of duration6 การแสดงสทลกษณะของเสยงวรรณยกต ผวจยจะแปลงคาใหเปนระดบเสยงโดยการแบงชวงพสยของคาความถมลฐานเฉลยในกราฟเปน 5 ชอง ชองท 1 เปนระดบเสยงต าสด และชองท 5 เปนระดบสงสดดงแสดงในรปท 1

รปท 1 แสดงการแบงกราฟเปนระดบเสยง 5 ชอง

ผวจยแปลงคาจากกราฟใหเปนระดบเสยง จากนนแสดงการเปรยบเทยบการวเคราะหคาความถมลฐาน พสยคาความถมลฐาน คาระยะเวลา และสทลกษณะของเสยงวรรณยกตทปรากฏของผบอกภาษาคนไทยและผบอกภาษาคนอนเดย ผวจยใชสถตทดสอบท (t-Test) เพอใชเปนสถตทดสอบสมมตฐานของผลตางคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม เพอทดสอบสมมตฐานวา คนไทยและคนอนเดยมการออกเสยงวรรณยกตในภาษาไทยมาตรฐานเหมอนกนหรอตางกน

5. ผลการวจย

ผวจยน าเสนอผลการวจยใน 3 ประเดน คอ คาความถมลฐาน พสยคาความถมลฐาน และคาระยะเวลา ดงน

5.1 คาความถมลฐาน จากการศกษาเปรยบเทยบคาความถมลฐานของการออกเสยงวรรณยกตของคนไทย

และคนอนเดย เพศชายและเพศหญงโดยแสดงเปนเสนกราฟทไดจากการหาคาเฉลย (Arithmetic mean, Average, mean, x) ของคาระยะเวลาทง 11 จด เพอใชเปนตวแทนคาความถมลฐานในแตละจดของวรรณยกตแตละหนวยเสยงของผบอกภาษาคนไทยและคนอนเดย เพศหญงและเพศชาย ดงแสดงไวในตารางท 2-4


ตารางท 2 เปรยบเทยบคาความถมลฐานของการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของไทยและคนอนเดย เพศชายและเพศหญง ในค าพยางคเปน สระเสยงสน

พยางคเปน สระเสยงสน*

คนไทยเพศหญง

คนอนเดยเพศหญง

คนไทยเพศชาย


คนอนเดยเพศชาย

หมายเหต : *กราฟแสดงผลไดจากการหาคาเฉลยคาความถมลฐานของค าทดสอบพยางค เปน สระเสยงสน ดงน

วรรณยกตสามญ ไดแก จนทร บง รง วรรณยกตเอก ไดแก เขา ดง เปา วรรณยกตโท ไดแก กน ไข ดน ไม วรรณยกตตร ไดแก ช า วรรณยกตจตวา ไดแก ขน

ตารางท 3 เปรยบเทยบคาความถมลฐานของการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของไทยและคนอนเดย เพศชายและเพศหญง ในค าพยางคเปน สระเสยงยาว

พยางคเปน สระเสยงยาว**






หมายเหต : **กราฟแสดงผลไดจากการหาคาเฉลยคาความถมลฐานของค าทดสอบพย างคเปน สระเสยงยาว ดงน

วรรณยกตสามญ ไดแก จาน บาง ราง วรรณยกตเอก ไดแก ขาว ดาง ปาว วรรณยกตโท ไดแก กาน ขาว ดาน มาย


วรรณยกตตร ไดแก ชาง วรรณยกตจตวา ไดแก โขน

ตารางท 4 เปรยบเทยบคาความถมลฐานของการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของไทยและคนอนเดย เพศชายและเพศหญง ในค าพยางคตาย สระเสยงสนและสระเสยงยาว

พยางคตาย สระเสยงสนและสระเสยงยาว***






หมายเหต : *** กราฟแสดงผลไดจากการหาคาเฉลยคาความถมลฐานของค าทดสอบพยางคตาย สระเสยงสนและสระเสยงยาว ดงน

วรรณยกตเอก เสยงสน ไดแก ตก บตร สด วรรณยกตตร เสยงสน ไดแก รก วรรณยกตเอก เสยงยาว ไดแก ตาก บาท โสด วรรณยกตโท เสยงยาว ไดแก ราก

จากตารางท 2-4 เปนการแสดงการเปรยบเทยบคาความถมลฐาน พบวาคนอนเดยมคาความถมลฐานสงกวาคนไทยในทกเสยงวรรณยกต ทงในเพศหญงและเพศชาย และเมอน ากราฟมาแปลงเปนระดบเสยงเพอแสดงสทลกษณะดงแสดงในตารางท 5 ตารางท 5 สทลกษณะทปรากฏในสระเสยงสนและสระเสยงยาวของผบอกภาษาคนไทยและคนอนเดย เพศหญงและเพศชาย

วรรณยกต สทลกษณะ (เพศหญง) สทลกษณะ (เพศชาย)

คนไทย คนอนเดย คนไทย คนอนเดย

สามญ สน 32 22 33 23 ยาว 32 323 33 23

เอก สน 31 32 31

213

ยาว 31 31 31 213


วรรณยกต สทลกษณะ (เพศหญง) สทลกษณะ (เพศชาย)


โท สน 452 342 352 23 ยาว 441 33 342 23

ตร สน 334 323 334

212

ยาว 323 343 223 22

จตวา

สน 423 324 325 324

ยาว 414 324 435

324

เอก

(พยางคตาย)

สน 31 31 42 23 ยาว 31 31 31 23

โท (พยางคตาย)

ยาว 552 231 342 35 ตร

(พยางคตาย) สน 33 133 33 12

จากตารางท 3 พบวา คนอนเดยมการออกเรมตนการออกเสยงวรรณยกตสวนใหญอยในระดบเสยงทต ากวาการออกเสยงของคนไทย พจารณาสทลกษณะแตละเสยงไดดงน

วรรณยกตสามญ คนไทยออกเสยงวรรณยกตสามญในสระเสยงสนและสระเสยงยาวเปนวรรณยกตระดบทมลกษณะวรรณยกตกลางตกมาทกลางคอนขางต า [32] และกลางระดบ [33] คนอนเดยเพศชายออกเสยงวรรณยกตสามญเปนวรรณยกตระดบ โดยคนอนเดยเพศชายออกเสยงวรรณยกตสามญสระเสยงสนและสระเสยงยาวทมลกษณะเรมตนทกลางคอนขางต าขนไปถงกลาง [23] สวนคนอนเดยเพศหญงออกเสยงวรรณยกตสามญสระเสยง


สนเปนวรรณยกตระดบทมลกษณะกลางคอนขางต าระดบ [22] แตออกเสยงวรรณยกตสามญสระเสยงยาวเปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะเรมตนทกลางลดต าลงมาทกลางคอนขางต าแลวสงขนไปถงกลาง [323] ดงนนการออกเสยงวรรณยกตสามญของคนอนเดยทง เพศหญงและเพศชายมลกษณะทไมเหมอนกบการออกเสยงของคนไทย

วรรณยกตเอก คนไทยทงเพศหญงและเพศชายออกเสยงวรรณยกตเอกพยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาวเปนวรรณยกตระดบทมลกษณะกลางตกลงมาต าในตอนทาย [31] ซงคนอนเดยเพศหญงออกเสยงไดเหมอนกบคนไทยในพยางคเปน สระเสยงยาว [31] และออกเสยงไดใกลเคยงกบคนไทยในพยางคเปน สระเสยงสน [32] สวนการออกเสยงวรรณยกตเอก พยางคเปน ของคนอนเดยเพศชาย พบวามความสบสนในการออกเสยง โดยออกเสยงวรรณยกตเอก พยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาวเปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะกลางคอนขางต าตกลงต าแลวขนไปกลาง [213]

การออกเสยงวรรณยกตเอกในพยางคตาย สระเสยงสนและสระเสยงยาวของคนอนเดยเพศหญง พบวาสามารถออกเสยงไดเหมอนกบคนไทยทมลกษณะกลางตกลงมาต า [31] แตคนอนเดยเพศชายไมสามารถออกเสยงวรรณยกตเอกไดเหมอนกบคนไทย โดยออกเสยงวรรณยกตเอก สระเสยงยาวและสระเสยงสนเปนกลางคอนขางต าแลวขนไปถงกลาง [23] ซงการออกเสยงดงกลาวมลกษณะเหมอนกบทคนอนเดยเพศชายใชในการออกเสยงวรรณยกตสามญในภาษาไทย

วรรณยกตโท คนไทยทงเพศหญงและเพศชายออกเสยงวรรณยกตโทพยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาว เปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะสงแลวตกลงมาในตอนทาย [452] [352] [441] [342] คนอนเดยเพศหญงสามารถออกเสยงวรรณยกตโท พยางคเปน สระเสยงสนไดเปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะเหมอนกบการออกเสยงของ คนไทย โดยออกเสยงทมลกษณะสงและตกในตอนทาย [342] แตไมสามารถออกเสยงวรรณยกตโท พยางคเปน สระเสยงยาวได ซงคนอนเดยเพศหญงออกเสยงวรรณยกตโท พยางคเปน สระเสยงยาว เปนวรรณยกตระดบ ทมลกษณะกลางระดบ [33] เชนเดยวกบคนอนเดยเพศชายทไมสามารถออกเสยงวรรณยกตโทพยางคเปนได ทงในสระเสยงสนและสระเสยงยาว คนอนเดยเพศชาย ออกเสยงวรรณยกตโท พยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาวเปนวรรณยกตระดบทมลกษณะกลางคอนขางต าแลวสงขนถงกลาง [23] ทเปนลกษณะทคนอนเดยเพศชายใชในการออกเสยงวรรณยกตสามญ

การออกเสยงวรรณยกตโทพยางคตาย สระเสยงยาว คนอนเดยเพศหญงสามารถออกเสยงวรรณยกตโทเปนวรรณยกตเปลยนระดบได โดยมลกษณะกลางคอนขางต าสงขนถงกลางแลวตกลงไปต า [231] แตมลกษณะทมความชนนอยกวาการออกเสยงวรรณยกตโท พยางคตาย สระเสยงยาวของคนไทย [552] สวนคนอนเดยเพศชายไมสามารถออกเสยง


วรรณยกตโท พยางคตาย สระเสยงยาวได โดยคนอนเดยเพศชาย ออกเสยงวรรณยกตโท พยางคตาย สระเสยงยาว เปนวรรณยกตระดบทมลกษณะกลางสง [35]

วรรณยกตตร คนไทยทงเพศหญงและเพศชายออกเสยงวรรณยกตตรพยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาว เปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะต าลงและสงขนในตอนทาย [334] [323] [223] คนอนเดยเพศหญงและเพศชาย สามารถออกเสยงวรรณยกตตร พยางคเปนไดเฉพาะในสระเสยงสน โดยมการออกเสยงเปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะต าและสงขนในตอนทาย [323] [212] คลายกบการออกเสยงของคนไทย แตคนอนเดยทงเพศหญงและเพศชายไมสามารถออกเสยงวรรณยกตตร พยางคเปน สระเสยงยาวได โดยพบวาคนอนเดยเพศหญงออกเสยงวรรณยกตตร พยางคเปน สระเสยงยาว เปนวรรณยกตเปลยนระดบทมทศทางตรงขามกบการออกเสยงวรรณยกตตรของคนไทย ซงคนอนเดยเพศหญงออกเสยงทมลกษณะกลางสงขนแลวตกลงมากลาง [343] สวนคนอนเดยเพศชาย ออกเสยงวรรณยกตตร พยางคเปน สระเสยงยาว เปนวรรณยกตระดบทมลกษณะกลางคอนขางต าระดบ [22]

การออกเสยงวรรณยกตตร พยางคตาย สระเสยงสน คนไทยมการออกเสยงเปนวรรณยกตระดบ ทมลกษณะกลางระดบ [33] ซงคนอนเดยเพศหญงออกเสยงทเรมตนทระดบต าแลวสงขนมาคงระดบทกลางระดบ [133] คลายกบการออกเสยงของคนไทย สวนคนอนเดยเพศชายออกเสยงทมลกษณะต าขน [12] ซงไมเหมอนกบการออกเสยงวรรณยกตตร พยางคตาย สระเสยงสนของคนไทย

วรรณยกตจตวา คนไทยทงเพศหญงและเพศชายออกเสยงวรรณยกตจตวา พยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาว เปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะต าลงและสงขนในตอนทาย [423] [325] [414] [435] ซงคนอนเดยทงเพศหญงและเพศชายสามารถออกเสยงวรรณยกตจตวา พยางคเปน สระเสยงสนและสระเสยงยาวไดเปนวรรณยกตเปลยนระดบทมลกษณะคลายกบการออกเสยงของคนไทยทมลกษณะต าลงและสงขนในชวงทาย [324]

5.2 พสยคาความถมลฐาน จากขอมลคาความถมลฐานทเกบมาไดทงหมดผวจยสามารถน ามาหาคาพสยความถ

มลฐานไดโดยใชการหาพสย (Range) ทเปนการหาผลตางของจดต าสดและสงสด โดยผวจยใชสตร พสย = คาสงสด – คาต าสด

เพอค านวณหาพสยความกวางของคาเฉลยคาความถมลฐานน าไปแสดงใหเหนถงความแตกตางในการออกเสยงของผบอกภาษาแตละกลม ผลการเปรยบเทยบพสยคาความถมลฐานแสดงได ดงตารางท 6


ตารางท 6 พสยคาความถมลฐานทปรากฏในค าสระเสยงสนและค าสระเสยงยาวของผบอกภาษาคนไทยและคนอนเดย เพศหญงและเพศชาย

เสยงสน

เพศหญง

เพศชาย

เสยงยาว

เพศหญง


เพศชาย

สรป

เพศหญง

เพศชาย

จากตารางท 6 พบวา เพศหญงเปนกลมทมคาความถมลฐานสงกวาเพศชาย ทงในกลมผบอกภาษาคนไทยและผบอกภาษาคนอนเดย ดงนน ผหญงจงมเสยงทสงกวาผชาย และพบวาคนอนเดยมพสยคาความถมลฐานทสงกวาคนไทยในทกเสยงเชนกน และพบวาวรรณยกตเปลยนระดบมพสยคาความถมลฐานทกวางกวาวรรณยกตระดบ จะเหนไดจากพสยคาความถมลฐานทกวางทสดของคนไทยและคนอนเดย ทงในเสยงสนและเสยงยาว


พบวาวรรณยกตทมพสยคาความถมลฐานทกวางทสดคอ วรรณยกตเปลยนระดบ ในคนไทยพบวาวรรณยกตโทเปนวรรณยกตทมพสยความกวางมากทสด สวนคนอนเดย พบวรรณยกตตรเปนวรรณยกตทมพสยความกวางมากทสด เนองจากวาคนอนเดยออกเสยงวรรณยกตโทเปนวรรณยกตระดบ คาพสยความกวางจงนอยกวาวรรณยกตจตวา ซงคนอนเดยสามารถออกเสยงเปนวรรณยกตเปลยนระดบได

5.3 คาระยะเวลา การเปรยบเทยบคาระยะเวลาของวรรณยกตไทยทพดโดยคนไทยและคนอนเดย

สามารถแสดงคาระยะเวลามหนวยเปนมลลวนาท ดงแสดงในตารางท 7 ตารางท 7 แสดงคาระยะเวลาทปรากฏในค าสระเสยงสนและค าสระเสยงยาวของผบอกภาษาคนไทยและคนอนเดย เพศหญงและเพศชาย

เสยงสน พยางคเปน

เพศหญง

เพศชาย


เสยงยาว พยางคเปน

เพศหญง

เพศชาย


พยางคตาย

เพศหญง

เพศชาย

จากตารางท 7 พบวา คนไทยเปนกลมทมคาระยะเวลาเฉลยในค าเดยวเสยงสนนอยกวาคนอนเดย ทงในเพศชายและเพศหญง พยางคเปนและพยางคตาย และพบวาคนไทยเปนกลมทมคาระยะเวลาเฉลยในค าเดยวเสยงยาวมากกวาคนอนเดย ทงในเพศชายและเพศหญงพยางคเปนและพยางคตาย

ผวจยไดวเคราะหอตราสวนคาระยะเวลาของการออกเสยงพยางคเปนและพยางคตายสระเสยงสนและสระเสยงยาวของกลมตวอยางทงหมด สรปออกมาได ดงน ตารางท 8 แสดงอตราสวนคาระยะเวลาของการออกเสยงของคนไทยและคนอนเดย ในการออกเสยงพยางคเปนและพยางคตายทงสระเสยงสนและสระเสยงยาว

เพศหญง เพศชาย


พยางคเปน 1 : 1.4 1 : 1.1 1 : 1.3 1 : 1.1 พยางคตาย 1 : 1.7 1 : 1.2 1 : 1.9 1 : 1


จากตารางท 8 ตความไดวา คนไทยมการออกเสยงสนและยาวเนนใหเหนความแตกตางกนอยางชดเจน โดยพจารณาจากตารางทแสดงอตราสวนคาระยะเวลาในการออกเสยงค าเดยวเสยงสนตอค าเดยวสระเสยงยาว ในการเกบขอมลผบอกภาษาคนไทยมการตงใจในการออกเสยงค าศพทแตละค าและออกเสยงมาดวยความมนใจ จงท าใหมการออกเสยง สน-ยาวทชดเจน สวนคนอนเดยมการออกเสยงในพยางคเสยงสนและเสยงยาวบางพยางคไมแตกตางกนดานความสน-ยาว จงท าใหคาเฉลยทออกมาของพยางคเสยงสนและเสยงยาวมความแตกตางกนไมมาก แตค าเดยวสระเสยงยาวผบอกภาษาคนอนเดยกยงมคาระยะเวลาทยาวกวาค าเดยวสระเสยงสน และยงพบวาคาระยะเวลาเฉลยในค าพยางคเปนมากกวาค าพยางคตาย ทงในคนไทยและคนอนเดย ในเสยงสนและเสยงยาว และหากพจารณาจากคาอตราสวน สามารถตความไดวา คนไทยสามารถออกเสยงค าในพยางคตายไดชดถอยชดค ามากกวาในพยางคเปน ในขณะทคนอนเดยออกเสยงค าสระเสยงสนและเสยงยาวในค าพยางคตาย มคาอตราสวนของคาระยะเวลาในการออกเสยงสระไมแตกตางจากการออกเสยงในค าพยางคเปน

6. สรปผลการวจยและอภปรายผล งานวจยนเปนการศกษาเพอเปรยบเทยบการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ

ของคนไทยและคนอนเดยทพดภาษาฮนดเปนภาษาแม โดยศกษาปจจยเพศทมผลตอการออกเสยงวรรณยกต วเคราะหทง 3 ประเดน ไดแก คาความถมลฐาน พสยคาความถมลฐาน และคาระยะเวลา และใชสถตทดสอบท (t-Test) เพอใชทดสอบสมมตฐานของผลตางระหวางประชากรทงสองกลม ผลการศกษาพบวา การออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยของคนอนเดยทงเพศหญงและเพศชายมความแตกตางจากการออกเสยงของคนไทยอยางมนยส าคญทางสถต (p-value<0.05) ในทกหนวยเสยงวรรณยกต คนอนเดยทงเพศชายและเพศหญงจะออกเสยงทคาความถมลฐานสงกวาคนไทยในทกหนวยเสยงวรรณยกต และเมอพจารณาสทลกษณะของเสยงวรรณยกต พบวาคนอนเดยสามารถออกเสยงวรรณยกตโท วรรณยกตตร และวรรณยกตจตวาทเปนวรรณยกตเปลยนระดบไดใกลเคยงกบการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ไดมากกวาวรรณยกตสามญและวรรณยกตเอกทเปนวรรณยกตระดบ และสามารถออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ในพยางคตายไดใกลเคยงกวาการออกเสยงวรรณยกตในพยางคเปน คนอนเดยไมมปญหาเรองการออกเสยงวรรณยกตจตวา เมอผบอกภาษาคนอนเดยสบสนในเรองการออกเสยงวรรณยกต จะเลอกออกเสยงวรรณยกตเปนวรรณยกตระดบ และจะมความสบสนมากกบการออกเสยงวรรณยกตในพยางคสระเสยงยาว จากสทลกษณะโดยรวมของกลมผบอกภาษาคนอนเดยสงเกตพบวา ผบอกภาษาคนอนเดยสวนใหญจะมการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยทมลกษณะสงขนในชวงทายของการออกเสยงเสมอ ทงนอาจ


เปนการน าลกษณะบางประการของการออกเสยงในภาษาแมมาใชในการออกเสยงวรรณยกต ซงนาจะน าไปศกษาตอไป

เมอพจารณาพสยคาความถมลฐานพบวา วรรณยกตเปลยนระดบมพสยคาความถมลฐานกวางกวาวรรณยกตระดบ คนไทยและคนอนเดยมวรรณยกตเปลยนระดบเปนวรรณยกตทมพสยความถมลฐานกวางทสดและมวรรณยกตระดบเปนวรรณยกตทมพสยความถมลฐานแคบทสด

สวนการวเคราะหคาระยะเวลา ในงานวจยนพบวา พยางคเปนและพยางคตายสระเสยงสนมคาระยะเวลานอยกวาสระเสยงยาวทงการออกเสยงของคนไทยและคนอนเดย นอกจากนยงพบวา การออกเสยงพยางคตายจะมคาระยะเวลานอยกวาพยางคเปน

ผลการวจยสอดคลองกบสมมตฐานขอท 1 ทวา สระเสยงสนและสระเสยงยาวแตกตางกนทคาระยะเวลาในการออกเสยง (duration) และความสนยาวในการเปลงเสยง (length) ซงสระเสยงสนจะมคาระยะเวลาในการออกเสยงนอยกวาและมความสนกวาสระเสยงยาว จงออกเสยงงาย ท าใหการออกเสยงภาษาไทยของคนอนเดยในพยางค เสยงสนใกลเคยงกบภาษาไทยกรงเทพฯ มากกวาในพยางคเสยงยาว

การออกเสยงวรรณยกตทมสระเสยงสน กลมผบอกภาษาคนอนเดย โดยเฉพาะคนอนเดยเพศหญง ออกเสยงพยางคสระเสยงสนไดชดเจนใกลเคยงคนไทย มากกวาพยางคสระเสยงยาว

คนอนเดยสวนใหญออกเสยงพยางคสระเสยงสนวรรณยกตเปลยนระดบไดคลายกบการออกเสยงของคนไทยมากกวาวรรณยกตระดบ แมวาเปนสระเสยงสนกตาม นอกจากน ยงพบวา การออกเสยงวรรณยกตพยางคตาย (ทงสระเสยงสนและเสยงยาว) ของคนอนเดยเพศหญง ออกเสยงไดใกลเคยงคนไทยมากกวาพยางคเปน

จากสมมตฐานขอท 2 ทวา เพศหญงมความสามารถทางภาษามากกวาเพศชาย และมแนวโนมทจะใชภาษาในรปแบบมาตรฐานมากกวาเพศชาย ท าใหคนอนเดยเพศหญงมแนวโนมทจะออกเสยงวรรณยกตในภาษาไทยกรงเทพฯ ไดใกลเคยงกวาคนอนเดยเพศชาย จากงานวจยพบวา ผลการวจยสอดคลองกบสมมตฐานทพบวา เพศหญงมความสามารถในการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ไดใกลเคยงคนไทยมากกวาเพศชาย ซงสอดคลองกบผลการศกษาเกยวกบการออกเสยงวรรณยกตกบปจจยเพศทผานมา กลาวคอ งานวจยของปนแกว กงวานศภพนธ (2550) ทศกษาการออกเสยงวรรณยกตของนกเรยนไทยเชอสายเขมรในจงหวดสรนทรทพบวา เดกนกเรยนเพศหญงไมมปญหาในการออกเสยงวรรณยกตเลย ในขณะทนกเรยนเพศชายมการออกเสยงแตกตางออกไปอยางมนยส าคญทางสถต สวนผลการวจยของวไลลกษณ จวราหะวงศ (2543) ทศกษาการออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ของคนไทย คนแตจว และคนซกข ของคนทมอาย 40-60 ป พบวา การ


ออกเสยงของผบอกภาษาเพศชายมแนวโนมทออกเสยงวรรณยกตใกลเคยงกบคนไทยมากกวาเพศหญง อกทงเพศหญงมการแปรของการออกเสยงวรรณยกตมากกวาเพศชาย ซงผลการศกษาทไดขนอยกบปจจยในการศกษาทแตกตางกนบางประการ กลาวคอ งานวจยการออกเสยงของคนอนเดยน ผวจยพบวา เพศหญงมแนวโนมทจะออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยไดดกวาคนอนเดยเพศชาย ถงแมวาคนอนเดยเพศชายจะเปนกลมทไดมโอกาสพบปะเจรจาท าการคาและธรกจกบคนไทยมากกวาคนอนเดยเพศหญงกตาม ทงนอาจเปนไดวา ในการเกบขอมลนน ผบอกภาษาคนอนเดยเพศหญงสวนใหญเปนผทสามารถออกเสยงภาษาไทยไดอยางมนใจและพยายามออกเสยงใหผดนอยทสด ในขณะทคนอนเดยเพศชายซงคนเคยพบปะกบคนไทย จงใหความรวมมอไดงายเมอออกเสยงกท าไดโดยไมกงวลวาจะตองออกเสยงใหถกตองทกค า จงออกเสยงดวยความเคยชน แตไมไดค านงวาจะเปนการออกเสยงทผดไปจากภาษาไทยหรอไม ซงผวจยเหนวา ขอสงเกตนควรจะศกษากบค าพดตอเนองในอนาคต โดยอาศยการเกบขอมลจากการสนทนาของเสยงวรรณยกตจรง ทผบอกภาษาใชในชวตประจ าวน เพอเปรยบเทยบผลทไดจากการเกบขอมลในค าพดตอเนองและค าเดยวนน เพศหญงยงสามารถออกเสยงวรรณยกตภาษาไทยไดใกลเคยงอยหรอไม

เชงอรรถ

1 Source: High Level Community Report, Estimated size of overseas Indian community: country-wise (December, 2001), website of officecial e-zine of ministry of Overseas Indian Affairs : http://www.overseasindian.in/map-dir/sea.shtml

2 Chomsky นกสทวทยาเพมพนไดใหแนวคดในเรองผบอกภาษาไววา ผพดภาษาแมทกคน สามารถเปนตวแทนของประชากรทพดภาษานนๆ ได (Chomsky and Halle, 1968, pp.3-4 อางใน เสววร พรหมขนทอง, 2549)

3 คนอนเดยทเขามาอยในประเทศไทยต ากวา 5 ป จะมความรในภาษาไทยไมมากเทาทควร จงท าใหไมทราบค าศพทและไมสามารถออกเสยงได และหากอยเกนกวา 10 ป เกดการรบภาษาและเรยนรแกไขขอบกพรองจนสามารถออกเสยงภาษาไทยคลายคนไทย ดงนนความแตกตางจงนอยลงหรอไมมความแตกตาง ซงเปนไปตามเสนโคงการเรยนร ( learning curve) ซงจะแสดงถงการเรยนร สงใหมๆ ในชวงระยะเวลาหนง มลกษณะเสนโคงการเรยนรแบบตวเอส (S-curve pattern) ชวงแรกของกราฟมความชนนอย คอ มความลาดมากผเรยนตองใชเวลานานในการเรมเรยนร (slow beginning) และเมอระยะเวลาผานไป เสนกราฟจะชนขนอยางรวดเรว (steep acceleration) แสดงวามการเรยนรไดเรวและงายขนจนถงชวงทเรยกวา ระยะการเรยนรคงท (learning plateau) ซงเปนชวงทผเรยนมความรสมบรณแลวไมตองพฒนาอกตอไป (ราชบณฑตยสถาน, 2553, น.254-255)


4 ปวนท มนทอง กรมเอเชยใต ตะวนออกกลาง และแอฟรกา กลาวไวในบทความ ภาษาส าคญในอนเดย เอเชยใต: สสนหลากวฒนธรรม เผยแพรในเวบไซต Department of south Asian, Middle East and African Affair http://sameaf.mfa.go.th/th/country/south-asia/tips_detail. php?ID=2162 วา “ส าเนยงฮนดทเปนทยอมรบกนวาเปนมาตรฐานนนพฒนามาจากส าเนยง ขรโพล ซงเปนส าเนยงทพดกนในแถบเดล ทางตะวนตกของรฐอตตรประเทศ และทางใตของรฐอตตรขณฑ”

5 พฒนาขนโดย Paul Boersma และ David Weenink จากสถาบนวทยาศาสตรภาษาศาสตร เนเธอรแลนด

6 ซงท าใหวรรณยกตทกวรรณยกตมคาระยะเวลาของวรรณยกตเปน 100% และแบงการวดออกเปน 10 จด ซงรวมจดท 0% ดวยจะเปนทงหมด 11 จด

เอกสารอางอง

กรณา-เรองอไร กศลาสย. (2543). วฒนธรรมสมพนธไทย-อนเดย. กรงเทพมหานคร: ศยาม. ปวนท มนทอง. (2554). ภาษาส าคญในอนเดย เอเชยใต : สสนหลากวฒนธรรม. กรงเทพ :

กรมเอเชยใตตะวนออกกลาง และแอฟรกา สบคนเมอ 26 มถนายน 2555, จาก http://sameaf.mfa.go.th/th/country/south-asia/tips_detail.php?ID=2162

ปนแกว กงวานศภพนธ. (2550). การศกษาเปรยบตางเสยงวรรณยกตภาษาไทยระหวางนกเรยนไทยเชอสายเขมรกบนกเรยนทพดภาษาไทยเปนภาษาแม: นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 โรงเรยนบานแกใหญ และมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนไผทสมนตจงหวดสรนทร กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 และมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตรประยกต, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ราชบณฑตยสถาน. (2553). พจนานกรมศพทภาษาศาสตร (ภาษาศาสตรประยกต). กรงเทพฯ: รงศลปการพมพ (1977).

วไลลกษณ จวราหะวงศ. (2543). วรรณยกตภาษาไทยกรงเทพฯ ทพดโดยคนไทย คนแตจว และคนซกข. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

เสววร พรหมขนทอง. (2549). สทศาสตรและสทวทยาในการอานท านองเสนาะไทย . วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

อนทรา ซาฮร. (2534). บทบาทของสมาคมศรครสงหสภาในสงคมไทย (พ .ศ.2475-2525). วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

อดม เชยกวงศ. (2553). ประวตศาสตรชาตไทย. กรงเทพฯ: แสงดาว.


เหงยน ถ เวน จ. (2549). การศกษาเปรยบเทยบลกษณะทางกลสทศาสตรของเสยงวรรณยกตไทยทชาวเวยดนามออกเสยงตามประสบการณภาษา . วทยานพนธศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาภาษาไทย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพฯ.

Gedney, William J. (1972). A Checklist for Determining Tones in Tai Dialects. In m. estellie Smith (Ed), Studies in Linguistics in Honor of George L.Trager. The Hague.

Ministry of overseas Indian Affairs. (2001). Estimated size of overseas Indian community: country-wise. India : High Level Community Report. Retrieved 2 June 2013, from http://www.overseasindian.in/ map-dir/sea.shtml

ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง : กรณศกษาบานสะแกราย ต าบลดอนยายหอม อ าเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม

A reflection in Khapsaipaeng folk songs:

A case study of Ban Sakaeraai, Don Yaayhom sub-district, Muang district, Nakhonpathom province

พเชฐ สตะพงศ๑ [email protected]

บทคดยอ บทความนมวตถประสงค๑เพอศกษาวฒนธรรมไทยโซงซงสะทอนผานเพลงขบสายแปง

ดวยมมมองทางมานษยวทยาดนตร ทศกษารปแบบ หนาท และความหมายของเพลงขบสายแปง โดยใชขอมลจากชมชนไทยโซงบานสะแกราย ตาบลดอนยายหอม อาเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม เปนขอมลหลก ผลการศกษาพบวา เพลงขบสายแปงคอ การขบลานาอยางหนงของชาวไทยโซง โดยการเออนเอยเนอความ (กลอน) เปนทานองไพเราะ ไมซบซอน เรยบงาย เปนการบรรยายถงภาพชวตในแงมมตางๆ ใชเพอทกทาย บอกเลาเรองราว หรอโตตอบกนระหวางหญง-ชาย ทมอยในกจกรรมทางวฒนธรรมของไทยโซงในงานรนเรงทวไป เชน อนกอน (เลนลกชวง) การเรยกขวญ การลงขวง (การเกยวสาว-หนม) เทศกาลประจาป เปนตน ผลการวจยทาใหไดภาพสะทอนทางวฒนธรรมทปรากฏอยในเพลงขบสายแปง อาท ประเพณ ความเชอ ประวตศาสตร๑ สภาพทางสงคม และโลกทศน๑

ค าส าคญ : ขบสายแปง, ภาพสะทอนทางวฒนธรรม, มานษยวทยาดนตร, ไทยโซง

นกวจยประจาสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล


Abstract

This paper aims to study Thai Song culture through Khapsaipaeng folk songs

based on an ethnomusicological framework. These songs are explored in terms of

function and meaning. The main research site was Sakaeraai community at Don

Yaayhom sub-district, Muang district, Nakhonpathom province. The findings reveal

that the main functions for which Khapsaipaeng folk songs are used are as greetings,

telling stories, courting, etc. They possess sweet melodies and their content is not

complicated. Descriptive language is used to depict the Thai Song way of life.

Khapsaipaeng folk songs are sung during Thai Song cultural activities and at

festivals such as Inkon, calling back the guardian spirits, courting and annual

festivals. In brief, Khapsaipaeng folk songs reflect Thai Song cultural values and

traditions, their beliefs, history, social situation and world view.

Keywords: Khapsaipaeng folk songs, cultural reflection, Ethnomusicology, Thai

Song

ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง : กรณศกษาบานสะแกราย 93

1. บทน า ในการจดทาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554)1

ไดนาแนวคดทนทางสงคมมาเปนสวนหนงในยทธศาสตร๑การพฒนาประเทศ โดยเนอหาดงกลาวสวนหนงบอกถงการอนรกษ๑ ฟนฟ และเสรมสรางวฒนธรรม ใหปราชญ๑ผรถายทอด ภมปญญา ผสงอายถายทอดวฒนธรรมและวถชวต ภาควฒนธรรมมสวนรวมในการรกษาและฟนฟวฒนธรรม แนวคดนไดนาเขาสแผนพฒนาในยทธศาสตร๑การสรางความเขมแขงของชมชนและสงคม ซงสาระสาคญกลาวถงทนทางสงคมวา เปนสวนหนงของแนวทางพฒนาประเทศทยงยน2 ในขณะทมองในภาพทกวางขน จะเหนวากระแสการพฒนาของประชาคมโลกในปจจบนไดใหความสาคญกบภมปญญาทองถนของผคนทอาศยทงในเขตเมองและเขตชนบท เปนการหนกลบมาศกษารากเหงาของตนเองผานภมปญญาทยงคงหลงเหลออย ภมปญญาซงเปนเอกลกษณ๑ทางวฒนธรรมของทองถน ดวยวธการดงกลาว นอกจากเปนการสรางทนทางสงคมแลว ยงชวยสรางความเขมแขงของชมชน และสามารถพฒนาเปนการทองเทยวทางวฒนธรรมได

เมอกลาวถงวฒนธรรมเพลงขบของไทยโซง3 หรอทชาวไทยโซงเรยกวาขบสายแปงนน เคยเปนภมปญญาทางวฒนธรรมทมบทบาทในวถชวตของไทยโซงมากอน แตปจจบนไดจางคลายจากการรบรและความสนใจของคนรนหนมสาวในหลายชมชนของไทยโซง ซงอคม๑เดช จารโสภณ (2551, น.3-4) กลาววา เพลงขบหรอภาษาลาวโซงเรยกวา ขบสายแปง เปนการขบรองเพลงแบบหนงของลาวโซง ทใชเพอบอกกลาวใหอกฝายหนงทราบถงวตถประสงค๑หรอความตองการของตนแกผอน นยมใชกนทงการขบเลนคอน ขบแนะนาตนเอง ขบเกยวพาราส ขบโตตอบกนในเชงโวหาร การแนะนาสงสอน เชน สอนคบาว-สาวในการแตงงาน สอนลกหลาน และบอกทางผตาย เปนตน เรยกผรองเพลงขบวา “หมอขบ” ถาเปนหญงเรยกวา “แมขบ” ในเอกสารชาวไทยโซงทบานเกาะแรต ตาบลบางปลา อาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม ไดกลาวถงเพลงขบไววา คนไทยโซงชอบฟงเพลงแอว (ขบ) คอ การขบรองเพลงตามประเพณพนบานของตนทเรยกวา แอวลาว (ขบลาว) สจตต๑ วงษ๑เทศ (2554, น.77) กลาวถง ขบ วา เปนการเปลงเสยงและถอยคาเปนทานองอยางเสร มความยาวไมแนนอน โดยเนนถอยคาเปนหลกนาทานอง มกเลนเลาเรองและเลนโตตอบระหวางหญงชาย เชน ขบซอ (ลานนา) และหมอลา (ลานชาง) ฯลฯ เปนการละเลนดงเดมดกดาบรรพ๑ของประชาชนชาวสยามในตระกลไทย-ลาว นอกจากนน ในวฒนธรรมเพลงไทยกมการขบดวยเชนกน เชน การขบลานาในวงขบไม การขบลานาในการ เหเรอ การขบเสภา เปนตน

บทความวจยนมวตถประสงค๑เพอศกษารปแบบของเพลงขบสายแปงของชาวไทยโซง พรอมทงอธบายบทบาท หนาท และความหมายของเพลงขบสายแปง โดยนากรณบานสะแกราย หมท 9 ตาบลดอนยายหอม อาเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม เปนกรณศกษา ทงน ผวจยไดอาศย


กรอบความคดเชงหนาทนยม (functionalism) ชวยในการอธบายบทบาท หนาท และความหมายของเนอเพลงภายใตวถชวตสงคมเกษตรกรรมของชาวไทยโซง

2. พนทวจย บทความฉบบน เปนผลงานสวนหนงของโครงการวจยเรอง “ชาตพนธ๑ ภาษา

วฒนธรรม และการพฒนาการทองเทยวเชงชาตพนธ๑” (Ethnicity, language, culture, and ethnic tourism development) ซงไดรบการสนบสนนทนวจยจากสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ประจาป (2553-2556)4 โดยกาหนดพนทศกษาหลกทบานสะแกราย หม 9 ตาบล ดอนยายหอม อาเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม เนองจากหมบานดงกลาวเปนหมบานชาวไทยโซงทเกาแก ตามตานานเลาสบเนองกนวา หมบานนเดมชอวาบานเลยบราง ตอมาเปลยนเปนชอสะแกราย ซงเขาใจวา แตเดมมปาตนสะแกเรยงรายอยบรเวณน (กงแกว มรกฎจนดา, 2550, น.36) บานสะแกรายมประชากรจานวน 123 ครวเรอน ประชากรชาย 219 คน ประชากรหญง 241 คน ประชากรทงหมด 460 คน5 ขอมลจากนายวทยา มยอด เลขานการกลมทอผาพนเมอง ตาบลดอนยายหอม เลาวา บานสะแกเปนหมบานชาวไทยโซงทตงถนฐานมาเกาแกกวา 100 ป ชาวบานสวนใหญ 90 เปอร๑เซนต๑เปนกลมชาตพนธ๑ไทยโซงทสบเชอสายมาแตบรรพบรษ (สมภาษณ๑ เมอวนท 7 พฤศจกายน 2553) แมหมบานจะตงอยใกลกบเขตเมอง ชมชนไทยโซงบานสะแกรายกยงคงรกษาวฒนธรรมทสาคญของไทยโซงเอาไวอยางเหนยวแนน เชน ชาวบานยงคงอนรกษ๑ภาษาชาตพนธ๑ไทยโซง ยงคงมการแตงกายดวยชดชาตพนธ๑ มประเพณ การละเลน การทาหตถกรรมทแสดงถงอตลกษณ๑ชาตพนธ๑ไทยโซง ดงเชน การทอผาพนเมอง การจกสานเครองใชไมสอยในวถชวตของชาวไทยโซง เปนตน นอกจากนยงไดมการจดตงศนย๑ภมปญญาการเรยนรของไทยโซง ซงตงอยท วดสะแกราย โดยจดรปแบบการบรหารในรปของคณะกรรมการ ปจจบน (พ.ศ.2555) มนายวทยา มยอด เปนตวแทนของกลม

3. วตถประสงคและขอบเขตของการวจย 3.1 ศกษารปแบบของเพลงขบสายแปงของบานสะแกราย หมท 9 ตาบลดอนยายหอม

อาเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม 3.2 ศกษาบทบาท หนาท และสถานภาพของเพลงขบสายแปงในบรบททางสงคม 3.3 ศกษาความหมายของเพลงขบสายแปงในฐานะภมปญญาทางวฒนธรรมของกลม

ชาตพนธ๑ไทยโซง

4. กรอบความคดทน ามาใชในการวจย การศกษาวฒนธรรมของกลมชาตพนธ๑กลมใดกลมหนงจาเปนอยางยงทตอง

พจารณาเรองของการถายทอดความรสกนกคดผานงานศลปะ ซงนบวาเปนอารมณ๑ความรสก


ทนาไปสภาพสะทอนทางสงคมวฒนธรรมทดประการหนง เชน กลมชาตพนธ๑ไทยโซง เปนกลมชาตพนธ๑ทผกตดอยกบทางดานประวตศาสตร๑การเมองของประเทศไทยสวนหนง ความคดทถกถายทอดผานงานศลปะอาจแฝงและสะทอนใหเหนภาพของสภาวะความคด ทผกตดกบประวตศาสตร๑อนสามารถเชอมโยงใหเหนพฒนาการทางอตลกษณ๑ของกลม ชาตพนธ๑กอาจเปนไปได การศกษาประเดน “ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง : กรณศกษาบานสะแกราย ตาบลดอนยายหอม อาเภอเมองฯ จงหวดนครปฐม” จงเปนการศกษาและวเคราะห๑โดยการเปรยบเทยบขอมล อนไดแก การนาเนอหาของเพลงมาเทยบเปนประสบการณ๑ทางความคดนาไปสภาพสะทอนทสรางเหตการณ๑ (incidents) จากนนจงไดประมวลขอมลจดแบงเปนประเภทของขอมลและคณลกษณะตางๆ ไวเปนหมวดหม ทงนเพอวเคราะห๑ความหมาย รปแบบ และหนาทของบทเพลงขบสายแปง

เพอเปนการอธบายรปแบบ บทบาท หนาท และความหมายของเพลงขบสายแปง ผวจยดาเนนการศกษาตามแนวทางมานษยวทยาดนตร (Ethnomusicology) ซงเปนการศกษาองค๑รวมของดนตรในบรบทของวฒนธรรมโดยรวมแงมมตางๆ ของคตชนวทยา จตวทยา มานษยวทยาวฒนธรรม (cultural anthropology) วทยาดนตรเปรยบเทยบ (comparative musicology) ทฤษฎของดนตร และประวตศาสตร๑ของดนตร การศกษาแนวมานษยวทยาดนตรจะไมศกษาเฉพาะตวดนตรอยางเดยว แตจะตองพจารณาองค๑ประกอบทางวฒนธรรมเปนสาคญดวย6

Myers (1992) ไดกลาวถงการศกษาทางดานมานษยวทยาดนตรในประเดนตางๆ เชน ทมาของดนตร (origins of music) การเปลยนแปลงของดนตร (musical change) ดนตรในฐานะทเปนสญลกษณ๑ (music as symbols) สากลลกษณ๑ของดนตร (universals of music) หนาทของดนตรในสงคม (function of music in society) เปนตน

ทงน ผวจยไดนาแนวความคดเชงโครงสรางหนาททใหความสาคญกบการอธบายหนาทและความหมายของเนอเพลงภายใตโครงสรางทางสงคมของการดารงอยของกลม ชาตพนธ๑ไทยโซง โดยอาศยหลกการแยกแยะระหวางรปแบบ (form) หรอแกน (essence) กบเนอหาสาระ (substance) หรอสงทปรากฏ (appearance) ทงนรปแบบหรอแกนจะเปนตวกาหนดความเปนไปของเนอหาสาระหรอสงทปรากฏ เนอหาสาระอาจจะมความแตกตางหลากหลาย แตความแตกตางเหลานจะสามารถดารงอยดวยกนไดภายใตรปแบบหรอโครงสรางเฉพาะแบบหนง ไชยรตน๑ เจรญสนโอฬาร (2545, น.44-45) ไดอธบายเพมเตมถงความสาคญของการศกษาเชงโครงสรางวา เปนการหาความรทมไดใหความสนใจกบสงทปรากฏ (appearance) แตมงเจาะลกลงไปใตผวของสงทปรากฏ เพอมองหาโครงสรางชดหนงทซอนเรนอยในการกระทา ปรากฏการณ๑ หรอเหตการณ๑นนๆ และทาใหสงนนดารงอย อยางทเปนอย


ยศ สนตสมบต (2544, น.28-46) กลาวถงหนาทของนกมานษยวทยาตามทศนะของแรดคลฟฟ บราวน๑ วา ตองทาหนาทในการคนหาและอธบายวา ระบบตางๆ ของสงคมมโครงสรางและหนาทอยางไร แตละระบบมความสมพนธ๑กนอยางไร ความสมพนธ๑ระหวางระบบตางๆ ของสงคมกคอโครงสรางสงคมนนเอง ในแตระบบซง เปนสวนหนงของโครงสรางจะประกอบดวย สถาบน (institution) ตางๆ เชน ระบบศาสนาจะประกอบดวยพธกรรม ความเชอ องค๑กรทางศาสนา ฯลฯ ซงแตละสถาบนจะทาหนาทรวมกนอยางใกลชด เพอใหสงคมดาเนนไปอยางมประสทธภาพ กลาวอกนยหนงกคอ ระบบตางๆ ของสงคมจะทางานอยางใกลชดเพอรกษา “ความสมดล” (equilibrium) ของสงคมเอาไวนนเอง 5. การด าเนนการวจย

5.1 รวบรวมขอมล ศกษางานวจยและเอกสารทางวชาการตางๆ ทเกยวของกบภาษา วฒนธรรม และเพลงขบสายแปงของกลมชาตพนธ๑ไทยโซง เพอทาใหเหนความสมพนธ๑ระหวางงานวจยนกบงานวจยทไดดาเนนการมาแลว

5.2 เลอกพนทวจยและผใหขอมลหลก งานวจยนกาหนดเลอกพนททบานสะแกราย หม 9 ตาบลดอนยายหอม อาเภอเมองฯ

จงหวดนครปฐม เนองจากเปนหมบานไทยโซงทเกาแกดงทไดกลาวมาแลว นอกจากน บานสะแกรายมปราชญ๑ชาวบานทไดบนทกขอมลเพลงขบสายแปงไว คอ นางบญสม มยอด (อาย 74 ป) และนายจรญ จอมบญ7 และยงมปราชญ๑ชมชนอกหลายคนทยงสามารถ ขบสายแปงได เชน นายกอง จอมบญ (อาย 76 ป) นางพน จอมบญ (อาย 82 ป) เปนตน

5.3 การเกบขอมลภาคสนาม เปนการเกบขอมลการวจยเชงคณภาพเปนหลก โดยใชการสมภาษณ๑ สงเกตการณ๑ และการสงเกตการณ๑อยางมสวนรวม เพอรวบรวมรายละเอยดตางๆ ทเกยวของกบประเดนวจย8

5.4. การวเคราะห๑ขอมล การวเคราะห๑ยดตามแนวทางของมานษยวทยาดนตรทวเคราะห๑ตามกรอบคดของ

โครงสรางหนาทเพอสะทอนใหเหนรปแบบของเพลงขบสายแปง บทบาท หนาท และสถานภาพของเพลงขบสายแปงในบรบททางสงคมของชมชนไทยโซงบานสะแกรายทผานมาในอดตและปจจบน ในอนทจะใหเหนการเปลยนแปลงและวถการดารงอยของเพลงขบสายแปงทชมชนน กบแนวโนมทางสงคมในปจจบน และประการสดทาย เปนการวเคราะห๑เพออธบายความหมายของเนอเพลงทมความสมพนธ๑เชงวฒนธรรม วถชวต อนสะทอนภาพความคด ตลอดจนลกษณะความเปนอตลกษณ๑ของกลมชาตพนธ๑ไทยโซง


6. การขบในบรบทสงคมชาวไทยโซงและประเภทของเพลงขบ คาวา “ขบ” ราชบณฑตยสถาน (2546, น.178) ใหความหมายวา คอ การรองเปน

ทานอง สวนเปลอง ณ นคร (2544, น.79) ใหความหมายเพมขนมาวา การรองลานา และใหความหมายคาวา “ลานา” คอ คาประพนธ๑บทรองทเปนทานอง (เปลอง ณ นคร, 2544, น.433) สวนราชบณฑตยสถาน (2546, น.1010) ใหความหมายคาวา “ลานา” คอ บทกลอนทใชขบรอง สาหรบงานวจยนจะใชความหมายของคาวา “ขบ” คอ การเออนเอยเนอความ (กลอน) เปนทานอง สจตต๑ วงษ๑เทศ (2542, น.28) ไดกลาววา เพลงขบหรอการขบเปนการละเลน อยางหนงของชนชาวบรเวณแถบเอเชยอาคเนย๑ และเปนการละเลนดงเดมของประชาชนในตระกลไทย-ลาว เปนลกษณะของการเปลงเสยงเปนทานองอยางเสร มความยาวไมแนนอนโดยเนนถอยคาเปนหลกทานอง มกเลนเรองเลาหรอมการโตตอบระหวางชายหญง ประเพณการขบและลาเคยแพรหลายอยในหลายกลมชน เชน กลมลมนาแดง-ดา ในทางภาคเหนอของเวยดนาม กลมลมนาโขง ตงแตเขตสบสองปนนาในมณฑลยนนานของจนลงมาตลอดแนวไทย-ลาว

นางพมพ๑นภา รตนสงห๑9 ไดอธบายความหมายของคาวา “แปง” ในภาษาไทยโซง หมายถง ความออนหวาน ออนโยน นารก (สมภาษณ๑ พมพ๑นภา รตนสงห๑ เมอวนท 18 กรกฎาคม 2554) และจากการเกบขอมลภาคสนาม พบความหมายของเพลงขบสายแปงดวยการตความหมายจากคาแตละคา โดยพจารณาจากการขนตนเพลงลกษณะหนงทขนวา “แปงเอย...” คาวา “แปงเอย” แปลความหมายวา “สดทรก” หรอหมายรวมถงการกลาวถงคนทตองทะนถนอม (สมภาษณ๑ สารวย จนทร๑ผอง เมอวนท 21 ตลาคม 2554) หรอคาขนตนของเพลงเขากางขวง (เขาลานบาน ในประเพณเลนชวง) วา “เสองมกแปง...” แปลความหมายวา “เพราะรก...” (สมภาษณ๑บญสม มยอด เมอวนท 19 มถนายน 2555)

การขบสายแปงอาจกลาวไดวา เปนการเออนเอยเนอความ (กลอน) ของชาว ไทยโซงเปนทานองไพเราะ ออนหวาน ออนโยน และความรก มทานองไมซบซอน เรยบงาย มภาษาในการบรรยายถงภาพชวตในแงมมตางๆ อยางงดงาม เพอทกทาย บอกเรองราว หรอโตตอบกน มอยในกจกรรมทางวฒนธรรมของไทยโซงในงานรนเรงทวไป เชน อนกอน (เลนลกชวง) การเรยกขวญ การลงขวง (การเกยวสาว-หนม) งานเทศกาลประจาป (ชวงสงกรานต๑) เปนตน

หากแบงประเภทการขบเพลงขบสายแปงโดยเนอหา การใช และหนาท สามารถแบงได ดงน

1) ขบทกทาย แสดงความรก ความหวงด (องค๑การบรหารสวนตาบลหนองปรง, โรงเรยนวดหนองปรง , และสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดเพชรบร. 2553, น.54) การขบในลกษณะนปรากฏอยในประเพณอนกอน (เลนชวง) ซงเปน


การขบทกทายกน แสดงความรก ความหวงดตอกน ระหวางผเลนลกชวงของฝายหญงและฝายชาย คาขนตนของคาขบประเภทนมกมคาวา “แปง” อย จงเรยกคาขบทกทายนวา ขบสายแปง10

2) ขบแปงขวญ คอ การขบเรยกขวญ ใหมสขภาพสมบรณ๑ แขงแรง ไมมโรคภยไขเจบ ตามความเชอเรองขวญของชาวไทยโซงวา ขวญเปนสงสาคญอยกบตวคนทกคน คราวใด ถาขวญหนออกไป จะเปนเหตใหเจบปวย จงตองมการเรยกขวญกลบคนมา การขบสายแปงเพอเรยกขวญมพธกรรมเขามาเกยวของ มการแบงชวงของการขบเปน 2 ชวง คอ การขบ สายแปงเรยกขวญและการขบสายแปงเพอเชญขวญมากน (รบประทาน) ของเซนไหว

3) ขบเอนพรหรอแปงพร เปนการกลาวความขอบคณและอวยพรใหแกเจาของบานทใหการตอนรบและอานายความสะดวกแกผมาเยอน ใหมความอยด มสข ทงยงปรากฏเปนการ ขบทกทายกน หรอในกรณอนๆ มการขบอวยพรแกผมาเยอน ผมาชวยงาน หรอกรณผใหญใหพรผนอย เปนตน ดงกรณนางวไล สระทองหน (อาย 62 ป) อยทตาบลสระพฒนา อาเภอกาแพงแสน จงหวดนครปฐม ไดขบเอนพรทกทายแกผมาเยอน ในงานเสนตว นางบญสม มยอด (พธ สะเดาะเคราะห๑) ทบานสะแกราย (ขอมลจากภาคสนาม เมอวนท 26 มถนายน 2555)

4) ขบเลาเรอง เปนการบอกเลาเรองราว มบทบาทหนาทคลายกบนทานทขบเพอเลาเรองตางๆ ไมวาจะเปนประวตความเปนมา นทานไทยโซง หรอเรองทตองการสอนเกยวกบศลธรรม มทงทบนทกเปนลายลกษณ๑อกษรและสบทอดกนปากตอปาก

5) ขบเกยวสาว-หนม มอยในประเพณอนกอน (เลนคอน , เลนชวง) ในชวง เดอนหา (จนทรคต) เปนชวงพกผอนเลกจากการทานา กลมหนมนอยหนมใหญจะเดนทางไปเทยวตามหมบานตางๆ เพอขอเลนลกชวง ตามขวง (ลานบานของสาวทรบเปนหวหนาในหมบานนน) ขบสายแปงเกยวสาว-หนม จดไดวาเปนกจกรรมบนเทงทสานสมพนธ๑ระหวางชายหญง เปนเพลงปฏพากย๑ทมการโตตอบกนคลายกบเพลงอแซว เพลงฉอย ในวฒนธรรมไทย เนอหาตางๆ ทอยในเพลงขบสายแปงประเภทนมกเชอมโยงเอาโลกของนทาน ธรรมชาต วถชวต มาเปรยบเปรยกบหญงทสนใจหรอชายหนมทหมายปองไดอยางลงตว และงดงามในเชงภาษาการเปรยบเทยบ เชน บทเกยวสาวจากการบอกเลาของนางสารวย จนทร๑ผอง (สมภาษณ๑ 21 ตลาคม 2554) ผบอกขอมลชาวจงหวดเพชรบร กลาวถงบทเกยวสาวทเปรยบเปรยความรกของหนมสาวทเหมอนกบเสนหวาย เถาวลย๑ ทพนเกยวกบตนไมอยางเหนยวแนน หากจะดงความรกของชายหญงคนน จาเปนอยางยงทจะตองใชพละกาลงอยางมหาศาล โดยใชชางมาลากดงออกไป เปนตน ภาพสะทอนของการเปรยบเทยบดงกลาวทาใหเหนภาพของธรรมชาตทผกพนอยกบวถชวต


6) ขบกลอมเดก เพอใหเดกนอน เชน บทขบวา นอนซะเนอ ลหลา นอนเหยอ มะนอนโตไก๐จมาตอดตา โตหมาจมากนกน โตอนจมากนหา นอน นอน นอน นอน นอนซะเนอลหลาตามนเยอ ตามนมนคอตาหมนอย ผนอยจอยนอนอ๐ซะเหลยฯ

เนอความมาจากเอกสารแจก ไทยทรงดา บานหวเขาจน ซงนางบญสมบอกวา “แมลมไปแลว แตพอเหนเขา (อาน) กจ าไดวา เคยไดยนท านองน” (ในเอกสารมแสดงไว 6 เนอความ) แปลความเปนสานวนไทยโดยนางบญสม ดงน

นอนเสยเถอะลกรกนอนเสยเถด ไมนอนตวไกจะมาจกตา ตวหมาจะมากนกน ตวอนจะมากนหา (อวยวะเพศชาย) นอน นอน นอน นอน นอนเสยเถดลกรกตาใส ตาใสๆ คอตาหมนอย เจาเดกนอยนอนเปลเสยเถอะฯ

การขบกลอมลกหรอการขบแปงกลอมลกนน ปจจบนหาผขบไดยาก และมลกษณะการขบทเหมอนกบขบสายแปงประเภทอน แตแตกตางกนทเนอหา ทเปนการกลาวใหเดกนอน ดวยเสยงออนโยน แลวบอกวา ถาไมนอนเดยวไกจะมาจกตา หมาจะมากนกน ตวอนจะมากนไข เปนตน ซงจะทาใหเดกสงบลงและหลบงาย (สมภาษณ๑ นางวไล สระทองหน เมอวนท 26 มถนายน 2555)

7. รปแบบเพลงขบสายแปง ขบสายแปงเปนการรองลานา เปนการเออนเอยประโยคหรอวลทมความไพเราะ

ตามสมผสอกษรทคลองจอง ความหมาย และสาเนยงภาษาของไทยโซง สวนการเออนเสยงนนถอวาเปนสงไมตายตว ขนอยกบผรองลานาวามความชานาญ การฝกฝน และจดจา มาอยางไร นางบญสม มยอด (สมภาษณ๑ เมอวนท 19 มถนายน 2555) ใหขอสงเกตวา การขบสายแปงมขอกาหนดและอาจมรปแบบทแตกตางกนไปบาง อยางกรณการขบสายแปงทมการทาเปนซดจาหนายกเปนแบบหนง คนขบมเสยงทไพเราะ มความชานาญ กสามารถเออนเสยงไดเปนทพอใจคนฟง แตในความเปนจรงแลว เวลาขบสายแปงเลนชวง (เลนลกชวงในประเพณอนกอน) กมกนหลายแบบ แลวแตคน บางคนมความชานาญกเออนเสยงไดไพเราะ มลลา บางคนกรองเอาตรงๆ เลย สวนจะมการเอยคาขนตนของการเรมขบสายแปงหรอไมนนเปนลกษณะเฉพาะตวของผขบ จะมหรอไมมกได แมขบพอขบแตละคนแตละถน กมความนยมไมเหมอนกน ซงถาจะเปรยบใหเหนอยางชดเจนในวฒนธรรมดนตรไทยกคอ เพลงเดยวกน แตคนละทางกน บางคนมการเกรนนา บางคนกขนเพลงเลย เปนตน


ตอไปเปนตวอยางการขนตนเกรนนาเพลงขบสายแปง 2 แบบ คอ ขนตนดวย คาเออนวา “แปงหนาไกเมองเอย” และขนตนดวยคาเออนวา “เอย เยย เยย”

รปท 1 แสดงทานองเออนขนตนเพลงขบสายแปงดวยคาวา “แปงหนาไกเมองเอย”

รปท 2 แสดงทานองเออนขนตนเพลงขบสายแปงดวยคาวา “เอย เยย เยย”

มขอนาสงเกตการขบในพธเสนเฮอน วา ในการประกอบพธท เกยวของกบ ผบรรพบรษหรอพธเสนตางๆ จะไมมการขบสายแปง หากแตปรากฏการสอดแทรกการขบในกรณของการขบเพอขอบคณผทมารวมงาน การขบอวยพรเจาภาพ หรอผมารวมงาน เปนตน อยางไรกตาม จากการศกษาในพนทหลายครง กลบพบเหนการขบลานา ชวงทานองไพเราะ เปนชวงสนๆ สอดแทรกในระหวางทหมอเสน ผทาพธกลาวเนอหาบชาหรอตดตอกบผบรรพบรษดวย ไมเฉพาะแตในพธเสนเทานน ในพธศพกยงพบการขบลานา คราครวญ ถงผเสยชวตอยางไพเราะ ดงงานศพนายจรญ จอมบญ เมอป พ.ศ. 2526 ทม การขบลานาทไพเราะจนทาใหผใหขอมลยงจดจาความรสกนนไดถงปจจบน

จากการศกษาแสดงใหเหนวา การขบลานานนคงมในกจกรรมทงทเปนความบนเทง การละเลน และกจกรรมประเพณทเกยวของกบการเสน บชาผบรรพบรษ และสะเดาะเคราะห๑ เปนตน เพยงแตการขบลานาเหลานน จะไมเรยกชอวาขบสายแปง เพราะการขบสายแปงเปนการขบเรองราวของความรก โดยเฉพาะความรกฉนหนมสาวทมกปรากฏในงานประเพณ อนกอน นอกจากนยงมการกาหนดคาเรยกการขบทเนอความไมเกยวกบความรกวาเปน ขบสายแปงดวย โดยใชบทบาทหรอหนาทของการขบนนๆ ประกอบ เชน การขบอวยพร การขบเลาเรอง การขบแปงขวญ การขบกลอมเดก เปนตน


8. บทบาทหนาทของเพลงขบสายแปง เ พ ล ง ข บ ส า ย แ ป ง เ ป น ก า ร ข บ ล า น า ข อ ง ช า ว ไ ท ย โ ซ ง เ พ อ ส อ ส า ร แ ล ะ

เชอมความสมพนธ๑กนในกลมชาตพนธ๑ไทยโซง โดยเฉพาะเปนชองทางทใชบอกความในใจและสบสานความสมพนธ๑กนระหวางหนมสาว ซงขอมลทใชประกอบการวเคราะห๑เพลง ขบสายแปงทบานสะแกรายครงนเปนขอมลเกาแกทมการบนทกไวเปนลายลกษณ๑อกษรอายราว 55 กวาป โดยนายจรญ จอมบญ (เสยชวตเมอป พ.ศ. 2526) บนทกเมอครงตอนอายไดประมาณ 25 ป เนอความเปนบทขบทสบทอดทองจามาจากบดาของทาน คอ นายกา จอมบญ เมอครงนายกาอพยพมาจากเพชรบรตอนอายประมาณ 18 ป (เกบความจากเรองเลาของนางบญสม มยอด เมอวนท 19 มถนายน 2555) บทขบดงกลาวมจานวน 34 หนากระดาษ

รปท 3 นายจรญ จอมบญ และบนทกเพลงขบสายแปงหนาแรกของนายจรญ จอมบญ

เนอความในบนทกดงกลาวเปนเนอเพลงขบในประเพณอนกอน (เลนคอน, เลนชวง) เรมตนตงแตในชวงเชาทหนมๆ จะ เขากางขวง (เขาบรเวณลานบานทจดใหสาวๆ มารวมกลมกน) มการ คามขาว (ถามขาว) คามเฮอน (ถามวามาจากไหน) เบาะบาน (บอกบาน) สาบานบาน (ใหสาบานเพราะกลวหนมโกหก) จากนนกจะเชญหนมๆ ผมาเยอนรบประทานอาหารในกรณเลนอนกอนคางคน เสรจแลวทางหนมกขบสายแปงอวยพรให ถงตอนนกมการหยดพก กอนจะเรมรองเพลงขบกนอกครงตอนเยนประมาณบายหาถงหกโมงเยน ทางหนมๆ กจะขบสายแปงชวนสาวๆ มา ตอดกอนกน (ทอดลกชวง) เนอความตอมาเปนเรองโตตอบกนระหวางเลนลกชวง เมอเลนลกชวงจบกเปนบทขบ เอนพร (อวยพร)


ในการขบสายแปงนน สงจาเปนอยางหนงคอ ความแมนยาในเนอความหรอ คากลอน มการทองจาจนขนใจ อยางทไทยโซงเรยกวา “เขากาน” (องค๑การบรหารสวนตาบลหนองปรง, โรงเรยนวดหนองปรง, และสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดเพชรบร. 2553, น.55) เมอทองจาไดกสามารถขบทกทายสาวหรอหนมได ซงจะชวยลดความรสกเขนอายหรอเคอะเขนไดมากกวาการเจรจาดวยคาพด และเมอชานาญมากขนกอาจจะสามารถแตงคากลอนสดตอบโตโดยปฏภาณตนเอง

รปท 4 นางหวาน ทองคงหาญ (อาย 66 ป) ไทยโซงทบานไผหชาง อาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม กาลงทองจาคาขบสายแปง

การทาความเขาใจหนาทและบทบาทของเพลงขบสายแปงนนจาเปนตองทาความเขาใจบรบทและจนตนาการถงบรรยากาศของการเลนอนกอนในสมยกอน ชวง 50 ปทแลว ทประเพณเหลานไดทาหนาท เ ชอมสายสมพนธ๑ระหวางหนม -สาวไทยโซง โดยเพลง ขบสายแปงทาหนาท เปนชองทางสอสารอยางหนง ดงตวอยางบนทกเรองราวการเลน อนกอนของนางบญสม มยอด (อาย 74 ป) ในสมยทยงเปนสาว ซงเปนผมประสบการณ๑การเลนอนกอน ขอมลดงกลาวบนทกไวเพอใหลกหลานรนหลงไดทราบเรองราวและขนตอนการละเลนอนกอน ดงน

อยากจะทาวความตงแตสมยเกาพอแมปยา เขาทากน มาเลาใหฟงและจะไดจาไปเลาใหเดกสมยนฟงบาง แตกอนหมบานเรานทานากน พอเสรจจากนากเปนเดอนหา หรอทางไทยเขาวาเปนเดอนเมษา กอนนมแตทานา จะไปรบจางทางานโรงงานกไมม ไดแตออกจากบานไปเลนชวงกน การเลนชวงแตกอนเขาเรยกวา เลนคอน หนมๆ เขากเอาเสอผาใสกระเปาเดนไปตามหมบานทมสาวๆ ตงขวง (ขวง คอ ลานบานทสาวๆ มารวมกลมเลนชวงกน) มทงหมอป หมอแคน หมอลา ถาไปถงขวงไหนกตบมอเปา


แคนหนาบาน ถามตนขวง (หวหนากลม) เขาวา วางไหมวนน ถาวนไหนวางเขากรบเอาไว ถาไมวางกไปทางอนตอ จนกวาจะหมดเดอนหา หรอหนาสงกรานต๑ พอถงเดอนหก กกลบบานลงมอทานากน ถาสาวเขารบวาจะใหเลนชวง วนนนหนมกจะวางกระเปาอยใตถนบาน แลวกขบถามบาน-สาวกตอบรบบอกบานวาอยไหน จากนนกเรยกหนมมากนขาว เพราะเลนกอนคาง (คออยเลนชวงกนคางคน) สาวๆ กจะมารวมกนหงขาว ทากบขาวใหกน เสรจแลวทางหนมเขากอวยพรใหเจาของบาน เปนอนเสรจพธเขากางขวง ขนตอนแรก พอตกตอนบายในเวลาประมาณหาโมงเยน เขากจะขบต๏อดกอน (ขบกอนจะโยนลกชวง) บอกใหหนมนอย สาวนอย แตงตวมาต๏อดกอน (โยนลกชวง) พอประมาณตอนเยน หกโมงหรอหกโมงครงกเลกกน หลงจากนนกเปาแคนราทงหนมสาว พอถงเวลาประมาณหาทมหรอเทยงคนกเลกกน แตหมอขบหนม-หมอขบสาวกรองเกยวกนตลอดคน จนถงเวลาตสตหากลงวานสาว (วานสาว หมายความวา จะจบคคยกน) สาวๆ เขากนงเปนแถว เอาผาคลมหนา แลวใหหนมเลอกเอา พอถกใจแลวกพากนไปนงคยกน จบคหางกนพอประมาณ คนไหน คไหน คยถกใจกคยกนจนสวาง คนไหนไมถกใจกขอเลกลาไปนอนกน เปนอนเสรจจากการเลนแคนในวนนน ถาหนมบานไหนถกใจกมาเลนอก แตไมทกวน เพราะตองปลอยโอกาสใหหนมอนเลนบาง (นางบญสม มยอด รวบรวมขอมลเมอวนท 19 มถนายน 2555)

ปจจบน ประเพณอนกอนทเปนดงอดตไมปรากฏใหเหนอกแลว การจดงานหลาย ทในปจจบนเปนเพยงการแสดงทพอใหราลกถงวา ในอดตมงานรนเรงเชนนอยในสงคม ไทยโซง งานทจดในปจจบนแสดงใหเหนถงความเปนมรดกทางวฒนธรรมทชมชนและลกหลานไทยโซงไดเรยนรสบตอกน

ในอดตนน โอกาสทหนมสาวไทยโซงตางถนตางทจะ พบกนมไมมากนก ประเพณอนกอนจงเปนพนทใหหนมสาวไดมาพบกน และเพลงขบสายแปงกมหนาทสาคญเปนสะพานเชอม การสอสาร ความสมพนธ๑ และสออารมณ๑ความรสกของหนมสาวผานการขบสายแปงผกใจซงกนและกน

ในภาวะปจจบน โอกาสทหนมสาวจะพบกนแตกตางจากในอดต หนมสาวพบกนในสถานศกษา สถานททางาน แมแตตามสถานททองเทยว หรอตามสถานททมกจกรรมบนเทงอกหลายอยาง ตลอดจนการสอสารกนในโลกอนเทอร๑เนตอยางเครอขายสงคมเฟซบ๏ก เปนตน ทาใหบทบาทและหนาทของเพลงขบสายแปงทจะเปนสายสมพนธ๑เชอมกนของคน


หนมสาวในประเพณอนกอนอยางในอดตกหมดไป คงเหลอไวแตเรองราวและความทรงจาทไดจดบนทกและเลาสบตอกนมา 9. ความหมายและภาพสะทอนทอยในเพลงขบสายแปง

ดงทกลาวขางตน การศกษาแนวมานษยวทยาดนตรนนมกพจารณาองค๑ประกอบทางวฒนธรรมเปนสาคญดวย ดงนนการศกษาเพลงขบสายแปงจงไมศกษาเฉพาะตวเพลง ขบสายแปงเพยงอยางเดยว แตจะศกษาความหมายและภาพสะทอนทางวฒนธรรมทสอดแทรกอยในเพลงขบสายแปงอกดวย

การศกษาความหมายและภาพสะทอนทอยในเพลงขบสายแปงในงานชนนไดใชขอมลจากคาขบสายแปงทไดบนทกไวดวยภาษาไทยโซงของนายจรญ จอมบญ ปจจบนบนทกดงกลาวมอายราว 55 ป เปนเนอความทสบทอดทองจากนมาไมตากวา 100 ป ซงสามารถรวบรวมไดทงสน จานวน 34 หนา11 คาอาน12 และแปลความเปนภาษาไทย โดยนางบญสม มยอด การแปลความและคาอานเปนภาษาไทยโซงนน นางบญสม มยอด จะองจากความจาทไดเคยขบสายแปงมาครงยงสาว และอาศยคาขบทบนทกดวยตวอกษร ไทดาของนายจรญ จอมบญ เปนหลกในการเดนเรองราว และผวจยไดอธบายความหมาย มมมอง และภาพสะทอน ประกอบคาขบไปดวย ตอไปเปนตวอยางคาขบสายแปงในบท “เขากางขวง13”

บทเขากางขวง (เขาบานตนขวง)

รปท 5 คาขบสายแปง 1 จากรปท 5 คาขบสายแปง 1 ขบเปนภาษาไทยโซงได วา

เสองมกแปงเซายงเจองเจอกนเตา แปลความหมายเปนภาษาไทยวา

เพราะรกจงไดชวนกนมา



เสองมกเหนาดซอนยงเจองกนมา แปลความหมายเปนภาษาไทยวา

เพราะรกจงไดชวนกนมา

จากรปท 5 และ 6 คาขบสายแปง 1 และ 2 แปลความหมายเปนภาษาไทยไดเหมอนกนคอ เพราะรกจงไดชวนกนมา แตมการเลนเสยงใหมความคลองจองกนในภาษาไทยโซง ในประโยคแรกมคาวา “แปง” อยดวย ซงสงนคงเปนทมาของการเรยก เพลงขบลานาของไทยโซงวา “ขบสายแปง”


เซายงเอาตนขามปาแฝะไฟลาม ตบตบขามปาขามใบสรอย

แปลความหมายเปนภาษาไทยวา เรายงเดนขามปาแฝกทไฟลาม ย าเทาขามปาขามใบนอย

จากรปท 7 คาขบสายแปง 3 นางบญสมถายทอดความออกมาตามความจาของตวเอง โดยใชเนอความของพอจรญเปนขอมลพนฐาน ซงในขอความทเขยนมไดเขยนใหแบบตรงตวอกษรไทดา สงนเปนเครองยนยนวา ความคลองจองของประโยคและคาขนอยกบความชานาญของผขบแตละคน จากการบนทกเสยงเกบขอมลภาคสนามพบวา ในการรองเพลงขบสายแปงแบบสดนน ในกรณของผขบทมความชานาญ การรองซาขอความเดมจะปรากฏคาในประโยคมการเปลยนไป หากแตความหมายยงคงเดม และถาตองการจะรองใหเหมอนเดมทกคานน ตองอาศยการรองจากการอานเนอรองทบนทกเปนลายลกษณ๑อกษร

ภาพสะทอนในประโยคนทาใหเหนถงสภาพแวดลอมตามธรรมชาตของพนทในสมยนนวา การเดนทางนนคอนขางลาบาก ตองเดนทางขามปาแฝก ขณะทมการจดไฟเผา


เดนยาเทาขามปามะขาม ขอสงเกตอยางหนงคอ ความงดงามทางภาษาทสอออกมาอยาง เรยบงาย แตใหภาพทชดเจนลกซง อยางคาวา “ตบตน” ใหทงความรสกทางเสยงและอาการทเทายาไป ภาษาทใหความรสกเหลานกเพอใหฝายหญงสาวเหนใจ วาตนมความจรงใจดนดนมาหาดวยความลาบาก


มาตกบานดาออดนอยเจอไกขนเนอง แปลความหมายเปนภาษาไทยวา

(บกน าขามปามา) ถงบานสาวนอยเวลาไกขนเนอง

จากรปท 8 คาขบสายแปง 4 นางบญสมไดอธบายเพมเตมวา “มาตก” กคอ “มาถง” บกนาขามปามา เพอใหเหนวามาดวยความยากลาบาก สวนเนอความทแปลตรงตวประโยคไทดา คอ “ถงบานสาวนอยเวลาไกขนเนอง” คาวา “ไกขนเนอง” ไทยโซงรนวยกลางคน สวนใหญจะไมเขาใจความหมาย และจากศกษาจากคนรนดงกลาวหลายทาน ไดคาตอบตรงกนวา มหลายคาในเพลงขบสายแปงทไมเขาใจความหมาย หากแตคามความไพเราะและคลองจอง ผวจยสนนษฐานวาเกดจากสามสาเหต คอ

1) การหมดไปของประเพณอนกอน ทาใหไมมการเรยนรสบตอเพลงขบสายแปง 2) ไทยโซงรนหลงไดรบอทธพลของคาศพท๑ในภาษาไทยกลางเขามาใชปนกนไป

กบภาษาไทยโซง 3) บทขบสายแปงเปนภาษากวทสอความหมายเชงเปรยบเทยบ การแปลความหมาย

ตรงตว อาจไมตรงกบความหมายทผประพนธ๑หรอผขบตองการ “ไกขนเนอง” นางบญสมอธบายวา คอไกขนตอนหวรง ซงจะมลกษณะของการขน

ทมการขนรบกนเปนทอดๆ และขนอยเรอยๆ ซงการขนแบบนของไกจะมเฉพาะในชวงหวรงเทานน ประมาณเวลาชวงนนไดราวตสตหา จากคาวา “ไกขนเนอง” จะเหนวาเราไดภาพชวตในชนบทยามเชามดทมเสยงไกขนรบกนเปนทอดๆ ซาแลวซาเลาอยางไมรจกเหนอย ซงภาพเหลานนจะเหนไดในชนบทสมยกอน


รปท 9 คาขบสายแปง 5 จากรปท 9 คาขบสายแปง 5 ขบเปนภาษาไทยโซงไดวา

เสองมกแปงเซากมกมาตงแตเบอนสามขาวนาเฟองเปนป เบอนสขนกางฟา

ปอตอฮอดเบอนหา เซากยงมาฮอดหนงกางขวงตนใด แปลความหมายเปนภาษาไทยวา

ความรกของหนมสาวคอยแตจะใหถงเดอนสามขาวเปนป พอเดอนสขนกางฟา

ถงเดอนหาจงไดมาถงบานสาวคนรก

คาขบนสะทอนใหเหนวา ความรกของหนม -สาวซงรอคอยเวลาทจะใหถง เดอนสาม ซงเปนชวงทขาวตงทองและลาตนขาวมความแขงและเหนยวพอใหเดกๆ เอา ปลองขาวมาทาเปนปเปาเลนกน (ประมาณกลางเดอนสามการเกบเกยวกเรมขน) “พอเดอนสขนกางฟา” ประโยคนมความหมายเชงกววา พอเดอนสกเฝาแตรอคอย คดถง อยากไปหาไวๆ และเมอถงเดอนหา คอชวงเดอนเมษายน หนมๆ กเดนทางกนไปเทยวตามหมบานเพอเลนชวงในประเพณอนกอน (เดอนทกลาวถงเปนเดอนทางจนทรคต)

บทขบแมเพยงสนๆ นกสะทอนใหเหนภาพวถชวตหลายอยาง เชน ภมประเทศ อาชพ ฤดกาล การละเลนของเดก จงหวะและเวลาในการทากจกรรม และทสาคญคอ อารมณ๑ความรสกทหนม-สาวจะไดไปพบกนในประเพณอนกอน

ดงตวอยางทยกมา การศกษาความหมายและภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปงน เปรยบเสมอนเปนภาพตอเลกๆ หลายๆ ภาพประกอบกน เพอใหเหนถงวถชวตและความงามทางศลปะผานความหมายทางเสยงและภาษาของชาวไทยโซง เนองจากเนอความในบท ขบสายแปงมจานวนมาก14 ศพท๑หลายคาชาวไทยโซงเองกยงไมมนใจในความหมาย ตองสอบถามปราชญ๑และผรอกชนหนง การสอบทานความหมายจรง ความหมายแฝง ความหมายเชงเปรยบเทยบของคาในบทขบสายแปงนน ตองใชเวลามาก และบางครงเจาของภาษาเองกตดขดทจะหาคามาอธบายใหคนนอกวฒนธรรมเขาใจ

10. อภปรายและสรป การศกษาเพลงขบสายแปงกรณศกษาหมบานสะแกรายแหงน นอกจากจะศกษา

ตวเพลงสายแปงแลว ยงศกษาบรบททางวฒนธรรมของเพลงขบสายแปงใน 2 ประเดน


กลาวคอ ประเดนท 1 ศกษาเพลงขบสายแปงในบรบททางสงคมโดยศกษาบทบาท หนาท และสถานภาพของเพลงขบสายแปงในสงคมของไทยโซง เพอดการเปลยนแปลงและวถการดารงอยของเพลงขบสายแปง ณ ชมชนแหงน ประเดนท 2 ศกษาความหมายทมความสมพนธ๑เชงวฒนธรรม วถชวต อนสะทอนภาพความคดและอตลกษณ๑ของชาวไทยโซง

จากการประมวลความรจะเหนไดวา การขบสายแปงของชาวไทยโซงนนเปนการ เออนเอยเนอความทมทวงทานองไพเราะ ออนหวาน ออนโยน และมกเชอมโยงกบความรก ความผกพน ความหวงใย มการใชภาษาทเรยบงายบรรยายเรองราวตางๆ ทสมพนธ๑กบวถชวต การขบสายแปงมกขบกนในหลายโอกาส ใชเพอทกทาย บอกเรองราว หรอโตตอบกน ปรากฏในงานรนเรงทางวฒนธรรมของไทยโซงทวไป เชน อนกอน (เลนลกชวง) การ เรยกขวญ การลงขวง (การเกยวสาว-หนม) งานเทศกาลประจาป (ชวงสงกรานต๑) เปนตน

ผวจยตงขอสงเกตวา การขบของชาวไทยโซงนนนาจะพฒนามาจากการทองคาเสนในพธกรรมตางๆ เนองจากชาวไทยโซงเปนกลมชาตพนธ๑ทมการสบทอดระบบภาษาทงภาษาพดและภาษาเขยน และพธกรรมทเกยวของกบการบชาผบรรพบรษนเองมสวนสาคญอยางมากตอการคงอยระบบภาษาไทยโซง การประกอบพธกรรมบชาผบรรพบรษหรอทชาวไทยโซงเรยกวา การเสนเรอน จดไดวาเปนพธกรรมสาคญทตองปฏบตกนอยเปนประจา หมอเสนจะตองกลาวเนอความ (บทสวด) จานวนมากเพอตดตอกบผบรรพบรษ คาเสนเหลานนจงแตงใหมความคลองจองกนเพอใหงายตอการจา การกลาวความทมความคลองจองกน มระดบเสยงเปนทวงทานอง นาจะเปนสวนสาคญตอพฒนาการของการขบสายแปง

ในอดต การขบสายแปงทปรากฏในประเพณอนกอนนนทาหนาทเปนเครองมอสอสารสรางสายสมพนธ๑ระหวางหนมสาว ดวยภาษาทสละสลวย คลองจอง มความไพเราะ และมกสอถงความรกความในใจ ตามรอบปฏทนการเกษตรของชาวไทยโซง ภายหลงจากเสรจสนงานในไรนา ซงมกตรงกบฤดแลงราวเดอนหาตามปฏทนจนทรคต (เดอนเมษายน) ชวงเวลาดงกลาวชาวไทยโซงมกใชเวลาไปกบการพกผอนจากการทางานหนกในไรนา การทาบญ ซอมแซมเครองมอเครองใช และทองเทยวไปเพอเยยมเยยนญาตพนอง รวมทงการแอวสาวตามหมบานตางๆ ในการแอวสาวนน การขบสายแปงจะมบทบาทอยางมาก โดยธรรมดาของหนมสาว เมอพบเจอกนใหมๆ กจะเขนอาย แตการทองจาและรองบทลานาจะชวยใหคลายความเขนอายลงได หากใครมความชานาญในการขบกลอนสด ใชคาทสละสลวย แฝงความหมายคมคายกจะแสดงถงปฏภาณไหวพรบ ยงเปนทตองตาตรงใจของอกฝายหนง การขบสายแปงในลกษณะดงกลาวนทฝายชายและหญงสลบกนขบไปมา กอใหเกดความสนกสนานและเปนการเรยนรนสยใจคอของแตละฝาย ชวยใหแตละฝายตดสนใจเลอกวาจะพฒนาสานสมพนธ๑กบใครตอไป โดยปกตแลวพอแมญาตผใหญของ ฝายหญงมกจะสงเกตการเลนอนกอนอยดวย หากแตไมเขามายงเกยว แตทาหนาท เพยงให


คาแนะนาลกหลานฝายหญงของตน อาจกลาวไดวาความสนกสนานของการเลนอนกอนนเปนชวงเวลาทมความสขของชาวไทยโซง ชาวไทยโซงโดยเฉพาะคนหนมสาวมกเฝารอคอยทจะมโอกาสพบคนรกของตน ดงขอความทวา ความรกของหนมสาวคอยแตจะใหถงเดอนสามขาวเปนป พอเดอนสขนกางฟา ถงเดอนหาจงไดมาถงบานสาวคนรก

การขบสายแปงนอกจากจะเปนเครองมอในการสอสารความรกของคนหนมสาวแลว การขบสายแปงยงทาหนาทแสดงความหวงด ความขอบคณ ผานการขบทกทาย และการขบเอนพรในงานตางๆ อกทงยงเปนการขบเลาเรองตางๆ ไมวาจะเปนประวตความเปนมา นทานไทยโซง หรอการสอนเกยวกบศลธรรม ซงมกพบในการขบกลอมเดก ทงทจะทาหนาทขดเกลาและอบรมบมเพาะคณธรรมทดงาม เรองราวทใชในการขบกลอมเดกมกเปนเรองราวทเกยวของกบธรรมชาตและวถชวตใกลตวของชาวไทยโซงนนเอง

ดงทไดกลาวมาแลว จะเหนไดวา การขบสายแปงเปนการขบสอความในใจทใชคาออนหวาน ใชคาทคลองจองกน แสดงความรก ความปรารถนาด เปน เอกลกษณ๑เฉพาะ อยางหนงของชาวไทยโซงทสะทอนใหเหนถงความเปนเจาบทเจากลอน ความสามารถของใชคามาสรางเปนบทขบเพอการสอสาร และยงแสดงใหเหนถงปฏภาณไหวพรบของการใชภาษาโตตอบไปมา เพลงขบสายแปงมบทบาทสาคญมากกวาการเปนเพยงแคการสอสารดวยคาพดปกต หากยงทาหนาทเสรมสรางความสมพนธ๑ใหแนบแนนยงขน ดงจะเหนไดจากการถายทอดความร สกความปรารถนาดทผานการเรยงรอยถอยคา ใหมทานองทไพเราะออนหวานทฝายหนงมใหกบอกฝายหนง จงอาจเรยกไดวาบทเพลงขบสายแปงเปน บทเพลงขบแหงสายใยรก

ในดานความหมาย จากเนอหาสวนหนงในบทขบสายแปง “เขากางขวง15” หากวเคราะห๑ความหมาย การตความ และการเปรยบเทยบขอมลจะเหนภาพสะทอนทนาสนใจได ดงน

- ชอ ทมา ประวต คาขนตนในคาขบลานาของไทยโซง ในบททกทายเขาบานตนขวง มคาวาแปงอย

คอ “เสองมกแปง” แปลความหมายวา “เพราะรก” การขบลานาในประเพณอนกอนทเรยกกนวา “ขบสายแปง” จงนามสวนจากการขนตนคาขบดงกลาว และกใชเปนชอเรยกการขบลานาในกรณอนๆ ดวย เชน ขบเลาเรอง ขบอวยพร ขบเรยกขวญ ขบเกยวสาว และขบกลอมเดก วาเปนขบสายแปงดวยเชนกน

- ภมประเทศ สภาพแวดลอม บาน-ทง ในบนทกคาขบของนายจรญ จอมบญ ไดใหภาพลกษณะภมประเทศในชวง 60-100

ปทแลว ซงเตมไปดวยปา การเดนทางลาบาก ในหมบานกเปนภาพชวตของสงคมชนบทสมยกอนทมเสยงไกขนรบกนเปนทอดๆ ยามเชาตร ในอดตผคนตดตอกนดวยการเดนเทา บก


ปาฝาดง ขามปาแฝกทโดนไฟเผา กวาจะมาถงบานสาว (ขวง) ภาพขาวในนา ไกขนยามเชาในชนบท ปาแฝก ปาขาม เหลานคอสงแวดลอมในสมยกอนของชาวไทยโซงทถกบนทกลงไปในเพลงขบสายแปง

- ฤดกาล-เวลา เดอนสามขาวเปนป หมายถง เปนชวงทขาวตงทอง และลาตนขาวมความแขง

และเหนยวพอใหเดกๆ เอาปลองขาวมาทาเปนปเปาเลนได และประมาณกลางเดอนสาม การเกบเกยวกเรมขน เขาเดอนส คดถงสาวคนรก ชวงของการเกบเกยวขาวใกลเสรจเรยบรอย ใจกเฝาแตคดถงใหไปอนกอนไวๆ ขนเดอนหา (เมษายน) เปนชวงเสรจสนจากฤดกาลทานา การเกบเกยวขาวเสรจเรยบรอย เปนเวลาของหนมสาวชาวไทยโซงทรอคอยเทศกาลอนกอน หนมๆ ทคดถงสาวกไดหาโอกาสเดนทางไปหา เพอไปเลนอนกอน ไปหาสาวคนรก ในบทขบกไดบรรยายใหเหนภาพของการเฝารอคอย พอถงเดอนส จตใจกไมอยกบเนอกบตว เฝาแตคอยใหถงเดอนหาไวๆ พอเดอนหามาถง กจะไดไปหาสาวคนรก

ภาพสะทอนในเพลงขบสายแปงยงคงอยมากมายใหนกวจยทางวฒนธรรมไดคนหา แตความยากคอ บทลานาเหลานนเปนภาษาเชงกวทเจาของภาษาเองกคดหาคาทเหมาะสมมาอธบายไดยาก บรบททางสงแวดลอมและวฒนธรรมเมอประมาณ 100 ปทแลวกเปนอปสรรคอกประการหนงทผวจยอาจตองใชเวลาในการคนความากขน

โดยสรป เพลงขบสายแปงเปนการขบลานาอยางหนงของชาวไทยโซง โดยการเออนเอยเนอความ (กลอน) เปนทานองไพเราะ ไมซบซอน เรยบงาย มวตถประสงค๑ชดเจนในแตละการขบ ทมการใชภาษาเชอมโยงบรรยายถงภาพชวตในแงมมตาง มการนาสภาพ ภมประเทศมาเชอมโยงเขากบบทขบใหเหนถงวถการสญจรในสมยนนทไปไหนมาไหน ดวยการเดนเทา สะทอนฤดกาลทสมพนธ๑กบวฏจกรการเกษตรกรรมทเปนอาชพหลกของ ชาวไทยโซง ภาพเหลานทปรากฏในบทขบสะทอนความเปนอตลกษณ๑ของชาวไทยโซงทนาคามาผกโยงใชในการสอสารทมความเฉพาะตวไดอยางงดงามและลงตว หากแตในปจจบน บทบาทและหนาทของเพลงขบสายแปงไดเสอมคลายลง หนาทของการเปนเครองมอสอสารความในใจระหวางหนมสาวในประเพณอนกอนกหมดไป หนมสาวพบรกกนในสถานททางาน ดวยปจจบนคนรนใหมนยมทางานนอกภาคเกษตรกรรม การขบสายแปงในประเพณอนกอนในปจจบนจงเปนเพยงเครองเตอนความทรงจาวาครงหนงเพลงขบสายแปงเคยทาหนาทถายทอดความในใจของหนมสาว การขบสายแปงในโอกาสอนๆ กพลอยลดนอยลง ผทมความสามารถในการขบหายากขน แมแตการกลอมลกดวยเพลงขบตามแบบฉบบของไทยโซงกหมดไป ปจจบนนยมรองเพลงกลอมลกดวยภาษาไทยกลาง คนรนใหมขาดความสนใจและไมคอยเหนความสาคญของภาษาชาตพนธ๑ของตนเอง การดาเนนวถชวตในปจจบนของผคนใชภาษาไทยกลางเปนภาษาหลก มแตเพยงคนสวนนอยหรอผสงอาย


เทานนทยงคงสามารถใชภาษาชาตพนธ๑ของตนเองได การทดถอยทางความสามารถของการใชภาษานามาซงการทดถอยทางวฒนธรรมดวย ในทนคอ การทดถอยวฒนธรรมเพลงขบสายแปง

ในตอนทายน ผวจยหวงวาภาพสะทอนของเพลงขบสายแปงและเนอความเชงกวทถกบนทกไว ไดรบการถายทอดความเขาใจ ผานคาบอกเลาของปราชญ๑ชาวไทยโซงและผใหขอมลอกหลายทาน ซงเปนเจาของวฒนธรรม จะเปนประโยชน๑ตอการอนรกษ๑ ฟนฟ ใหเหนคณคาและความหมาย กอนทปราชญ๑ชมชนผทรงความรจะสนสญไปจากแผนดน จนยาก แกการคนควาศกษาความงดงามของวฒนธรรมภาษาแหงเพลงขบสายแปง

เชงอรรถ

1 ขอมลจาก http://www.nesdb.go.th /Portals/0/news/plan/p10/plan10/data/plan_10.pdf, สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2553

2 ขอมลจาก http://www.nesdb.go.th/Portals /0/news/plan/p10/plan10/book/สรปสาระสาคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10.pdf , สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2553

3 ไทยโซงเปนกลมชาตพนธ๑หนงในประเทศไทย มชอเรยกตางๆ กนวา ลาวโซง ลาวโซงดา ไทยทรงดา ผไทยดา เดมมถนฐานอยในประเทศจนตอนกลาง ตอมาอพยพมาตงหลกแหลงทเมองแถง หรอปจจบนคอเดยนเบยนฟ (ตอนเหนอของประเทศเวยดนาม) อพยพเขามาอยในประเทศไทยครงแรกในป พ.ศ.2322 และตอๆ มาอกหลายครง การตงรกรากในประเทศไทยเรมทจงหวดเพชรบร ตอมาไดมการโยกยายไปหาททากนใหมในบรเวณใกลเคยง เชน จงหวดราชบร สพรรณบร นครปฐม สมทรสาคร เปนตน (สมทรง บรษพฒน๑ และคณะ. 2554, น.78-79)

4 หาขอมลเพมเตมไดจาก - สมทรง บรษพฒน๑ และคณะ. (2554). การใชภาษาและทศนคตตอภาษาและการทองเทยวเชงชาตพนธของกลมชาตพนธในภมภาคตะวนตกของประเทศไทย . กรงเทพฯ: บรษท สรางสอจากด.

- สมทรง บรษพฒน๑ และคณะ. (2556). การพฒนาการทองเทยวเชงชาตพนธ. สงขลา: โรงพมพ๑พมพการ.

- ผวจยขอขอบคณสานกงานกองทนสนบสนนการวจยทใหทนสนบสนนการวจย 5 ขอมลจาก http://www.donyaihom-sao.com/about/about104.php, สบคนเมอ 28 มถนายน.

2555 6 ขอมลจาก http://en.wikipedia.org/wiki/Ethnomusicology สบคนวนท 26 สงหาคม 2557


7 นายจรญ จอมบญ ไดบนทกเพลงขบสายแปงเมอ 50 ปทแลว ดวยตวหนงสอไทดา ทานเสยชวตเมอป พ.ศ. 2526 ขณะอายได 50 ป และสมดบนทกเลมนนไดตกทอดมาถงลกหลาน และไดนามาใชอางองในโครงการวจยน

8 ผใหขอมลสาคญสามารถพดภาษาไทย ภาษาโซง และสามารถขบสายแปงได โดยเฉพาะนางบญสม มยอด สามารถอานหนงสออกษรไทยและอกษรโซงได

9 ครชานาญการพเศษ โรงเรยนพรหมานสรณ๑ จงหวดเพชรบร ทานเปนชาวไทยโซงโดยกาเนด สามารถพดภาษาโซงไดเปนอยางด

10 ขบสายแปง นอกจากจะหมายถงการขบทกทาย แสดงความรกแลว ยงเปนชอเรยกการขบลานาของชาวไทยโซงดวย

11 ขนาดหนากระดาษ A4 สามารถดาวน๑โหลดขอมลทงหมดไดท โครงการศกษาเพลงขบ สายแปง-ไทดา เวบไซต๑ http://www.facebook.com/Khubsaipeng

12 การเขยนคาอานเปนภาษาไทยโซงของนางบญสม มยอด จะออกเสยงแบบภาษาถนอสาน (สาเนยงลาว) ไมเนนเสยงของวรรณยกต๑ใหตรงตามภาษาไทยกลาง และบางคากละเสยงวรรณยกต๑ แตจะออกเสยงแบบสาเนยงภาษาถนอสาน (ลาว) สามารถคนควาและศกษาตนฉบบลายมอนางบญสม มยอด ไดทเวบไซต๑ http://www.facebook.com/Khubsaipeng

13 ตวอยางทยกมาเปนเพยงสวนหนง (ประมาณหนงในหกสวนของคาขบ) ของหนงสอรายงานวจยฉบบสมบรณ๑ วฒนธรรมไทยโซง : ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง (พเชฐ สตะพงศ๑ และไอยเรศ บญฤทธ 2556) ในโครงการ ชาตพนธ๑ : กระบวนทศน๑ใหมในการ สบสานภาษาและวฒนธรรม สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย

14 สามารถอานเพมเตมไดจากหนงสอ วฒนธรรมไทยโซง : ภาพสะทอนผานเพลงขบ สายแปง (พเชฐ สตะพงศ๑ และไอยเรศ บญฤทธ, 2556)

15 อานบทเขากางขวงฉบบเตมไดทหนงสอ วฒนธรรมไทยโซง : ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง (พเชฐ สตะพงศ๑ และไอยเรศ บญฤทธ, 2556, น.61-82)

เอกสารอางอง

กงแกว มรกฎจนดา. (2550). การศกษาวฒนธรรมไทยโซงเพอการจดการเรยนร: กรณศกษา ณ หมบานสะแกราย ต าบลดอนยายหอม อ าเภอเมอง และหมบานล าเอยด ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม. วทยานพนธ๑ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพฯ.

ไชยรตน๑ เจรญสนโอฬาร. (2545 ). สญวทยา โครงสรางนยม หลงโครงสรางนยม กบการศกษารฐศาสตร. กรงเทพฯ: สานกพมพ๑วภาษา.

เปลอง ณ นคร. (2544). พจนะภาษา. กรงเทพฯ: สานกพมพ๑ไทยวฒนาพานช.


แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท10. (2550). สบคนวนท 17 พฤศจกายน 2553 , จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p10/plan10/data/plan_10.pdf.

พเชฐ สตะพงศ๑ และไอยเรศ บญฤทธ. (2556). วฒนธรรมไทยโซง: ภาพสะทอนผานเพลงขบสายแปง. สงขลา: โรงพมพ๑พมพการ.

ยศ สนตสมบต. (2544). มนษยกบวฒนธรรม. กรงเทพฯ: สานกพมพ๑มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2542. กรงเทพฯ: นานมบ๏ค

พบลเคชนส๑. สมทรง บรษพฒน๑, สจรตลกษณ๑ ดผดง, สมตรา สรรตน๑เดชา, ปทมา พฒน๑พงษ๑, ณรงค๑

อาจสมต และพเชฐ สตะพงศ๑. (2554). การใชภาษาและทศนคตตอภาษาและการทองเทยวเชงชาตพนธของกลมชาตพนธในภมภาคตะวนตกของประเทศไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพ๑สรางสอจากด.

สมทรง บรษพฒน๑, สมตรา สรรตน๑เดชา, ปทมา พฒน๑พงษ๑, ณรงค๑ อาจสมต, ชตชยางค๑ ยมาภย และ พเชฐ สตะพงศ๑. (2556). การพฒนาการทองเทยวเชงชาตพนธ. สงขลา: โรงพมพ๑พมพการ.

สมทรง บรษพฒน๑. (2540). สารานกรมกลมชาตพนธในประเทศไทย: ไทยโซง. กรงเทพฯ: สหธรรมก.

สรปสาระสาคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10. (2550). สบคนวนท 17 พฤศจกายน 2553 , จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p10/plan10/book/สรปสาระสาคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท 10.pdf

สจตต๑ วงษ๑เทศ. (2542). รองร าท าเพลง : ดนตรและนาฏศลปชาวสยาม (พมพ๑ครงท 2). กรงเทพฯ: มตชน.

สจตต๑ วงษ๑เทศ. (2554). ขบเสภา มาจากขบลา ในวฒนธรรมลาว. มตชนสดสปดาห , 31(1608), 77.

องค๑การบรหารสวนตาบลหนองปรง, โรงเรยนวดหนองปรง, และสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย๑จงหวดเพชรบร. (2553). วฒนธรรมไทด า-ไทยทรงด า. เพชรบร: เพชรภมการพมพ๑ จากด.

อศม๑เดช จารโสภณ. (2551). เพลงขบสายแปงของลาวโซงบานดอนมะนาว อ าเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร . วทยานพนธ๑ปรญญามหาบณฑต , มหาวทยาลยมหดล , นครปฐม.

Ethnomusicology สบคนวนท 26 สงหาคม 2557, จาก http://en.wikipedia.org/wiki/Ethnomusicology Myers, H. (1992). Ethnomusicology. In H. Myers (Ed.), Ethnomusicology: An Introduction,

(p.3-18). New York: Norton.

บทวจารณหนงสอ Book Review

Jensen, R., Reppard, Jr., D. M., & Vu Thi Minh Thang. (2013). Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors. Hanoi: Women’s Publishing House. 164 pages.

ณรงค อาจสมต* [email protected]

หนงสอเรอง Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors เขยนโดย Prof. Rolf Jensen และ Prof. Donald M. Reppard, Jr. ทงคเปนศาสตราจารยทางเศรษฐศาสตรจากมหาวทยาลย Connecticut College ประเทศสหรฐอเมรกา เขยนรวมกบ Vu Thi Minh Thang อาจารยประจ าคณะรฐศาสตรของมหาวทยาลยสงคมศาสตรและมานษยศาสตร มหาวทยาลยแหงชาตเวยดนาม ฮานอย โดยส านกพมพ Women’s Publishing House เผยแพรเมอป ค.ศ. 2013 ทผานมา

ผเขยนไดอาศยขอมลจากแบบส ารวจกวา 2,000 ชด ผสมกบการสมภาษณเจาะลกตดตามกรณศกษากวา 30 ราย ทน าเสนอใหเหนถงวถชวตของแมคาเรทท างานหาเงนอยในฮานอย ทงประเภทไปกลบและอยอยางตอเนองเปนเวลานาน เพอใหเหนรปแบบการใชชวต การปรบตว และเหตผลของการเลอกด าเนนชวตดงกลาว ทงนคณะผเขยนยงไดตดตามเธอเหลานนไปยงบานเกดในตางจงหวด เพอศกษาหาสาเหตทท าใหเธอตองมาท างานในเมอง อกดวย งานวจยชนนใชเวลารวบรวมขอมลตงแตป ค.ศ.2000-2012 ซงเปนชวงเวลาของการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทางเศรษฐกจทมผลตอวถชวตของผคน รวมทงทศนคตของผคนชาวฮานอยทมตอแมคาเรในแตละชวงเวลา

หากจะกลาวไปแลว งานเขยนเกยวกบผหญงจากชนบทเขามาท างานเปนแมคาเร ในเมองใหญอยางฮานอยมกนอยหลายชน อาท งานของ Quy (1996) เรอง Homeless and street-women in poverty in the informal economic sector in Hanoi หรองานของ Phuong Tien และ Ngoc (2001) เรอง Female labour migration: Rural-urban หรอแมแตงานของนกวจยชาวตางชาต เชน Tana (1996) เรอง Peasants on the move: Rural-urban migration in the Hanoi region หรองานของ Drummond (2000) เรอง Street scenes: Practice of public and private space in urban Vietnam และงานของนกวชาการคนอนๆ เรองของแรงงานใน * อาจารยประจ าสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล


ชนบท โดย เฉพาะผ หญ ง ย งคงได รบความสนใจและศกษาหลากหลายแงม ม เพออธบายความสลบซบซอนของปรากฏการณ งานทกชนตางมจดเนนทแตกตางกนไป แตมสงทเหมอนกนคอ การคาดการณของจ านวนแรงงานทจะยายเขามาท างานในเมองทนบวน จะเพมจ านวนขนในทกๆ ป

อยางไรกตาม แมวาหนงสอเรอง Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors เลมนจะเรมตนดวยการกลาวถงประเดนการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจของเวยดนามจากระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมมาสระบบเศรษฐกจแบบทนนยม ทรจกในชอการด าเนนการตามนโยบาย Doi Moi เหมอนกบเลมอนๆ หากแตความนาสนใจของหนงสอเลมนอยทการน าเสนอขอมลทงเชงปรมาณและคณภาพสนบสนนซงกนและกน โดยเฉพาะอยางยง ประเดนศกษาในระดบชมชนทอภปรายอยางลกซง ครอบคลมทงสาเหตจากปจจยทางเศรษฐกจและทางวฒนธรรมทเปนแรงผลกดนใหผหญงตองมาหางานท าในเมอง แมวาผเขยนจะมความเชยวชาญในมตเศรษฐกจ แตผเขยนกมไดละเลยความส าคญของปจจยทางวฒนธรรม ซงเมอวเคราะหลงลกจะเหนได วา ปจจยทางวฒนธรรมหลายดานเปนปจจยพนฐานทสงผลตอปญหาทางเศรษฐกจของครอบครวในสงคมชนบทของชาวเวยดนามหลายประการ อาท คานยมบางประการของการด ารงชวตในสงคมชนบทของชาวเวยดนามทเงนนบไดวาเปนปจจยส าคญ ไมวาจะเปนการไปรวมกจกรรมทางสงคมของชมชน ตองมการชวยงานเปนเงนแทบทงสน ไมวาจะเปนงานทเกยวของกบชวตตางๆ เชน งานแตงงาน งานศพ งานเฉลมฉลองในเทศกาลตางๆ ลวนแลวแตจ าเปนตองใชเงนเปนคาใชจาย ในการ จดงานหรอรวมงานทงสน โดยเฉพาะงานปใหมของชาวเวยดนามทรจกกนวา Tet เปนเทศกาลทผคนเฉลมฉลอง ครอบครวจ าเปนตองตระเตรยมขาวของเครองใช รวมทงอาหาร เครองดม และเสอผาใหม หรอของขวญ ซงกไมพนทจะตองคดถงการเตรยมเงนเพอการ ใชจายในงาน นอกจากน คานยมการสงเสรมใหลกไดรบการศกษาทสงทสดเทาทเดกจะเรยนได กจ าเปนตองคดถงเงนและเตรยมคาใชจาย ไมวาจะเปนคาธรรมเนยมการศกษาตางๆ ทโรงเรยนจะเรยกเกบ การเรยนพเศษทโรงเรยนอาจจะจดสอนใหกบนกเรยน ซงชาวชนบทเวยดนามตางมความคดเหนตอการศกษาวา ไมอยากใหลกตองมาล าบากอยางตน อยากใหเรยนใหไดสงๆ เพอจะไมมงานท าดๆ เงนเดอนแยะๆ การสรางบานรวมทงการซอมแซมบานซงถอวาเปนหนาตาของครอบครวกเปนอกปจจยทางวฒนธรรมหนงทตองใชเงนจ านวนมากเชนกน ทงนยงไมรวมถงคาใชจายในการรกษาพยาบาลหรอคาใชจายในยามฉกเฉน ซง ชาวชนบทสวนใหญไมไดส ารองเตรยมไว ยงไปกวานน เงนทนยงจ าเปนตอการผลตทางการเกษตรของชาวเวยดนาม ซงกไมตางจากสงคมเกษตรกรรมของไทย ซงสงผลตอการเกดหนสน จะเหนไดวา การด ารงชวตในสงคมชนบทเวยดนาม เงนหรอทนเปนปจจยส าคญท

บทวจารณหนงสอ 117

อาจเรยกไดวามความจ าเปนทขาดไมได ทงนผเขยนไดเชอมโยงวาเปนผลมาจากการด าเนนนโยบาย Doi Moi นนเอง

ความนาสนใจของงานชนนอกประการคอ การอธบายถงเหตผลในบรบทสงคมของวฒนธรรมชนบทเวยดนามทสงผลใหผหญงตองเปนผอพยพมาท างานในเมองแทนทจะเปนผชาย ซงผเขยนไดอธบายใหเหนภาพวา งานทจะเปนรายไดเสรมใหแกครอบครวไดตองเปนงานชวคราว และเมอถงฤดท านากสามารถกลบมาท านาได แตงานในลกษณะดงกลาวมกเปนงานทตองใชก าลงกายมาก ซงเหมาะกบผชายมากกวาผหญง เชน งานผสมอฐ งานแบกหาม งานขนสงสนคา ซงงานประเภทนมกจะหยดหรอลาออกเพอมาท านาไดเมอเขาสฤดฝน โดยผชายจะมบทบาทอยางมากในการท านา นอกจากน ผเขยนยงไดอธบายเพมเตมอกวา โดยธรรมชาตของผหญงทมกคดถงครอบครวเปนหลก เมดเงนทหาไดจากการเปนแมคาเรในเมองมแนวโนมสงทผหญงจะประหยดและเกบออม ตางจากผชายทมโอกาสจะหมดไปกบการใชจายสวนตว ไมวาจะเปนบหร เครองดมแอลกอฮอล การสงสรรคกบเพอน และการพนน ยงไปกวานน ลกษณะของงานทหญงท าเปนการหารายไดวนตอวนตางจากฝายชาย หากเปนกรรมกรแรงงานกอสราง มกจะไดเงนเปนสปดาหหรอเมองานเสรจ ในบางครงความตองการเงนจากทางบานมความจ าเปนตองสงเงนกลบ การท างานในลกษณะมรายไดทกวนดจะเปนทางเลอกของครอบครวทนาจะเหมาะสมกวา

อยางไรกตาม แมค าอธบายของผเขยนจะดยอนแยงกบการรบรในเรองบทบาทของผหญงทมตอครอบครว ไมวาจะเปนงานในครอบครว ภาระการดแลผสงอายและเดกในบาน การเตรยมอาหาร ทดเหมอนจะเปนหนาทหลกของผหญงชาวเวยดนาม ผเขยนไดอธบายวาภาระงานดงกลาวเปนเพยงภาระชวคราวทมอบใหผอน ไมวาจะเปนสามและเดก หรอแมแตผสงอายทสามารถท างานไดชวยแบงเบางานของผหญงในครวเรอน เพราะเมอเธอเหลานนกลบมาบาน เธอกยงคงตองรบภาระงานดงกลาวอยเชนเดม ยงในกรณของแรงงานหญงท ไปเชาเยนกลบระหวางหมบานและฮานอย กจะกลบกลายเปนภาระงานทหนกยงขน ทงการตองไปท างานในฮานอยตงแตเชาจรดเยนและยงตองรบผดชอบภาระงานในบานทเปนงานตามจารตของผหญงชาวเวยดนามอกดวย

หนงสอเลมนประกอบดวยเนอหา 5 บท โดยเรมตงแตบทน าทกลาวใหเหนถงการเปลยนผานจากระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมมาสการน านโยบาย Doi Moi มาปฏบตใชทกอใหเกดการเปลยนแปลงครงใหญของระบบเศรษฐกจในเวยดนาม โดยเฉพาะวถการเกษตรกรรมทเปนอาชพของผคนสวนใหญชาวเวยดนามในตางจงหวด อนน ามาซงการเปลยนแปลงวถการด าเนนชวตของผคน ซงผเขยนไดเนนใหเหนผลกระทบทมตอผหญง ชาวเวยดนามในตางจงหวดทตองเขามาท างานเปนแมคาขายของหาบเรในฮานอย ในบทท 2 ผเขยนไดน าเสนอใหเหนถงวถชวตและปจจยพนฐานของผหญง รวมทงการศกษา ปจจยทาง


เศรษฐกจ ผลผลตการเกษตร หน ภาระและบทบาทของผหญงในครอบครวของสงคมเกษตรเวยดนาม บทท 3 เปนเรองเกยวกบกระบวนการการตดสนใจของหญงทจะเขามาท างานเปนแมคาเรในเมอง ความนาสนใจของบทนอยทการอธบายวาท าไมตองเปนผหญงมากกวาผชาย และผลของการตดสนใจดงกลาวทมผลตอครอบครวและลกของผหญงเหลานน ซงปจจยทางวฒนธรรมนเองเปนแรงผลกดนและมบทบาทอยางมากตอผหญงในสงคมวยดนาม บทท 4 เปนการใหภาพของวถชวตทเธอเหลานนไดเขามาใชชวตในฮานอย ความยากล าบากในการปรบตวและวถการด าเนนชวตในแตละวนทตองหาเงนเพอสงกลบบาน ซงดเหมอนเปนภาวะกดดนเธอเหลานนเปนอยางยง วธการขายและเทคนคการขาย รายไดโดยเฉลยของแมคาเร การทตองเผชญกบปญหา โดยเฉพาะการเครงครดกบขอกฎหมายของต ารวจ รวมถงการแกไขปญหา ซงผเขยนไดบรรยายใหเหนภาพอยางนาชนชม บทสดทายเปนบทสรปทผเขยนอภปรายเชอมโยงใหเหนถงภาวะของการเปลยนแปลงอยางรวดเรวไปสสงคมทนสมยทสงผลวถการด าเนนชวตของผคน ไมวาจะเปนฝายผบรโภคทรปแบบของการซอหาสนคาทเปลยนแปลงไปเปนนยมจบจายใชสอยตามหางสรรพสนคา การนยมดมน าผลไมแทนการซอผลไมสดรบประทานในกลมคนวยท างาน ซงสงผลตอรายไดแมคาเรขายผลไมทเปลยนไป ในดานผขายเองกตองเผชญกบภาวะการแขงขนระหวางกลมผขายของเรดวยกนเอง ทนบวนจะมจ านวนมากขน การหาซอผลไมและผกสดจากตลาดขายสงกมราคาสงขน ราคาตนทนทสงขน ยอมสงผลตอราคาขายปลกทตองแพงขน ท าใหจ าหนายสนคาไดยากขน ไมเพยงเทานน ผเขยนยงไดอภปรายเชอมโยงกบนโยบายภาครฐทมตอภาพลกษณของเมองในเรองความเปนระเบยบ ความสะอาด และความสวยงาม ซงลวนแลวมผลกระทบตอแมคาเรในฮานอยทงสน

กลาวโดยสรป หนงสอเลมนไดใหขอมลทงตวเลข คาสถต ผนวกดวยการวเคราะหลงลก ทผสมผสานไดอยางลงตว มความโดดเดนกวางานทผานมา โดยเฉพาะการน าเสนอประเดนทเจาะลกถงเหตผลเชงวฒนธรรมทสงผลใหผหญงตองเขามาท างานในฮานอย รวมถงการอภปรายแนวโนมในอนาคตของแรงงานประเภทนในบทสดทายทเธอตองปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของสงคมวฒนธรรมเมองฮานอยทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

เอกสารอางอง Drummond, L. (2000). Street scenes: Practice of public and private space in urban

Vietnam. Urban Studies, 37(12), 2377-2391. Phuong Tien, Ha Thi, & Ngoc, Ha Quang. (2001). Female labour migration: Rural-urban.

Hanoi: Women’s Publishing House.

บทวจารณหนงสอ 119

Jensen, R.; Reppard, Jr. D. M. & Vu Thi Minh Thang. (2013). Women on the move: Hanoi’s migrant roving street vendors. Hanoi: Women’s Publishing House.

Quy, Le Thi. (1996). Homeless and street-women in poverty in the informal economic sector in Hanoi. In K. Barry (Ed). Vietnam’s women in transition (pp.179-184). New York: St. Martin’s Press, Inc.

Tana, Li. (1996). Peasants on the move: Rural-urban migration in the Hanoi region. Singapore: Institute for Southeast Asian Studies.

รายงานการประชม Conference Report

12th

International Conference on Thai Studies at The University of Sydney, Australia

April 22-24, 2014

ศรจต สนนตะ* [email protected]

การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษา (International Conference on Thai Studies) จดขนทกสามป เพอเผยแพรและแลกเปลยนความรระหวางนกวชาการดาน ไทยศกษาในระดบนานาชาต โดยเจาภาพผจดการประชมจะสบเปลยนกนระหวางสถาบนการศกษาระดบสงในประเทศไทยและในตางประเทศทมการเรยนการสอนและ การวจยดานไทยศกษา การประชมนจดตอเนองยาวนานมาถง 33 ป และนบเปนการประชมดานไทยศกษาทไดรบการยอมรบและเปนทรจกมากทสดเวทหนง การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาทผานมามกเนนหนกไปในสาขาดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตร นอกเหนอจากจะเปนการเผยแพรองคความรดานไทยศกษาแลว การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษายงท าหนาทเปนเวทในการอภปรายประเดนส าคญรวมสมยในสงคมไทยในแตละชวงเวลา และมบทบาทน าในการขบเคลอนความคดเกยวกบสงคมไทยอกดวย

การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาครงลาสดจดขนท The University of Sydney ประเทศออสเตรเลย ระหวางวนท 22-24 เมษายน พ.ศ. 2557 เปนครงท 12 ของการประชมน โดยม Prof.Philip Hirsch ศาสตราจารยประจ าศนยเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษาซดนย (Sydney Southeast Asia Center) เปนประธานคณะกรรมการจดงาน การประชมวชาการครงนมการน าเสนอหลากหลายรปแบบ ทงการน าเสนอบทความในลกษณะ panel presentation การเสวนาโตะกลม (round table discussion) การปาฐกถา และ การจดนทรรศการ ผปาฐกถาน าสามทาน ไดแก ศาสตราจารยธงชย วนจกล, Prof.Jonathan Rigg, ดร.ปรตตา เฉลมเผา ก. อนนตกล และProf.Grant Evans ซงเปนนกวชาการดานไทยศกษาระดบแนวหนา การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาในครงนเปนอกครงหนงทการประชมจดขนในชวงเวลาของความตงเครยดในสงคมไทยจากความขดแยงทางการเมอง ซงเปนประเดนส าคญทไดรบการหยบยกมาอภปรายในการประชมวชาการนานาชาต * อาจารยประจ าหลกสตรวฒนธรรมศกษา สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล


ไทยศกษาตงแตป ค.ศ. 2008 เปนตนมา ความคบขนของสถานการณทางการเมองและอนาคตอนไมแนนอนของประเทศไทยจงดจะเปนหวขอทไดรบความสนใจเปนอยางยงในการประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาในครงน

ปาฐกถาน าทส าคญของการประชมวชาการในครงนอยทปาฐกถาของศาสตราจารยธง ชย วนจกล หลงพ ธ เปดการประชมในเ ชา วนท 22 เมษายน พ.ศ .2557 เร อง “Conceptualizing Thailand under Royalist Provincialism” เปนบทวพากษสถานะไทยศกษาในประเทศไทย ซงศาสตราจารยธงชยอธบายวา เปน “ไทยศกษาในกะลา” หมายถง การสรางองคความรดานไทยศกษาโดยนกวชาการในประเทศไทยดวยมมมองทจ ากดและคบแคบ มมมองนยดประเทศไทยเปนศนยกลาง มองวาชาวบานในตางจงหวด ชนกลมนอย และประเทศเพอนบาน มสถานะดอยกวา ใหภาพสงคมไทยวามความเปนอนหนงอนเดยวกนภายใตระบบความสมพนธแบบล าดบชน ซงแตละคนรจกต าแหนงแหงทของตนและเหนวาความขดแยงเปนเรองผดปกต ศาสตราจารยธงชยไดแสดงความคดเหนวา ความรดาน ไทยศกษาในประเทศไทยสะทอนกรอบคดแบบราชาชาตนยมทน าเสนอวา สงคมไทยรงเรองอยภายใตการปกครองของรฐและกษตรยทเมตตา และมองวาสงคมไทยมเอกลกษณเฉพาะแตกตางไปจากสงคมอนๆ ศาสตราจารยธงชยใหอธบายวา กรอบคดนถกใชเปนเครองมอในการตอสกบลทธคอมมวนสตในชวงสงครามเยน แตเปนอปสรรคส าคญในบรบททางเศรษฐกจและสงคมปจจบนของประเทศไทยและของโลก

บทความทน าเสนอในการประชมในมมากมายและความหลากหลายกวา 283 เรอง จ านวน 8 parallel sessions ใน 3 วน ทงในประเดนศาสตร สาขาวชา วธการศกษา และพนทศกษา ตวอยางประเดนส าคญทไดรบความสนใจ เชน พนทชายแดน พทธศาสนา ภาพยนตร ความขดแยง สขภาพ ภาษา ประวตศาสตร ประชาคมอาเซยน ดนตร สถาบนพระมหากษตรย ขบวนการเคลอนไหวทางสงคม การเมอง ประชาธปไตย ชนบทศกษา ไทยพลดถน เพศสภาพและเพศวถศกษา ผเขารวมน าเสนอบทความและอภปรายกมความหลากหลาย ตงแตนกวชาการทมชอเสยงเปนทรจกในสาขาวชาไทยศกษาระดบนานาชาต นกวชาการรนใหม และนกศกษาระดบบณฑตศกษา ทงจากสถาบนการศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ สวนหนงทดเหมอนจะขาดไปในการประชมนคอ การมสวนรวมนกกจกรรมทางสงคม อาจเปนเพราะคาใชจายในการเดนทางและการเขารวมประชมคอนขางสง

นอกเหนอจากการน าเสนอและแลกเปลยนความรวชาการดานไทยศกษาแลว การประชมครงนยงเปนโอกาสในการพบปะสรางเครอขายระหวางนกวชา นกวจย และผทสนใจในสาขาไทยศกษา นกวชาการดานไทยศกษาสวนหนงยงไดอาศยโอกาสนรวมกนแสดงจดยนบางอยาง เชน การลงชอในจดหมายเปดผนกเพอเรยกรองความเปนธรรมใหกบ นายสมยศ พฤกษาเกษมสข ผถกจ าคกในคดหมนพระบรมเดชานภาพ และการเรยกรอง

รายงานการประชม 123

ความเปนธรรมกรณการสงหารนายกมล ดวงผาสก (ไมหนง ก.กนท) นกกจกรรมเสอแดง ในวนท 23 เมษายน 2557

เมองซดนยมความส าคญคอ เปนแหลงทอยอาศยของชมชนไทยทส าคญแหงหนงในประเทศออสเตรเลย คณะกรรมการจดการประชมหยบยกจดเดนนของซดนยมาเปน สวนหนงของการประชม โดยมการจดกจกรรมเทยวชม Thai Town เปนกจกรรมเสรมใหแกผทเดนทางมาเขารวมการประชมดวย และผจดการประชมไดเปดโอกาสใหชมชนไทยในซดนยเขามามสวนรวมในการประชม โดยมตวแทนน าเสนอเรองราวของชมชน

แมวาการประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาจะมเนอหาครอบคลมหลากหลายประเดน แตประเดนส าคญทไดรบความสนใจและเปนทจบตามองมากทสดกคอ ประเดนเกยวกบสถานการณการเมองไทย เนองจากสถานการณในประเทศขณะนน การชมนมของกลม กปปส.เพอลมลางรฐบาลพรรคเพอไทยและขดขวางการเลอกตง น าไปสความตงเครยดทดไรทางออก ทงนเปนผลจากความขดแยงยาวนานในสงคมไทย นบตงแตการรฐประหารในป พ.ศ. 2549 การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาทจดในตางประเทศถกมองวาเปนพนทในการอภปรายประเดนออนไหวทยากทจะเกดขนไดในประเทศไทย เชน บทบาทของสถาบนพระมหากษตรย การสนทนาประเดนเหลานจงไดรบความสนใจเปนพเศษ ผเขยนเหนวา การเมองระดบชาต การปกครอง และอ านาจรฐเปนสงส าคญ แตการมงใหความส าคญกบประเดนนมากอาจท าใหประเดนส าคญอนๆ ถกมองขามไป มการตงขอสงเกตวานกวชาการในระดบแนวหนาทอภปรายในประเดนท านองนลวนเปนนกวชาการชายและเปน “ขาประจ า” ซงมจดยนทผตดตามงานวชาการดานไทยศกษากจะทราบดอยแลว ผ เขยนจงมความเหนวา การประชมวชาการนานาชาตไทยศกษาเองอาจจะตองปรบเปลยนประเดนศกษาและบรรยากาศใหหลากหลาย แปลกใหม เพอกาวพนรปแบบเดมๆ เหมอนกบทไทยศกษาในประเทศไทยตองกาวออกจากของจ ากดของขนบการศกษาแบบเดมๆ


List of Referees

1. Dr.Apinya Baggelaar Arrunnapaporn Silpakorn University

2. Asst. Prof. Dr.Davisakd Puaksom Naresuan University

3. Dr.Dinar Boontharm Chulalongkorn University

4. Krittaya Akanisdha Mahidol University

5. Assoc. Prof. Dr.Narongchai Pidokrajt Mahidol University

6. Dr.Pasakara Chueasuai University of Thai Chamber of

Commerce

7. Dr.Ratchaneekorn Sae-Wang Thammasat University

8. Prof. Dr.Somsonge Burusphat Mahidol University

9. Sudara Sujachaya Lek-Prapai Viriyapan

Foundation

10. Assoc. Prof.Suwattana Liamprawat Silpakorn University

11. Assoc. Prof. Dr.Varisa Kamalanavin Thammasat University

12. Asst. Prof. Dr.Yukti Mukdawijitra Thammasat University

Journal of Language and Culture Vol.33 No.2 (July-December 2014) 125

List of Contributors

กนตนนท เพยสพรรณ Kantinan Phiasuphan Kasetsart University [email protected] ณรงค อาจสมต Narong Ardsmiti Mahidol University [email protected] โดม ไกรปกรณ Dome Kraipakorn Srinakarinwirot University [email protected] พรรณลดา โพธทองแสงอรณ Panlada Pothongsang-arun Mahidol University [email protected]

พเชฐ สตะพงศ Pichet Setapong Mahidol University [email protected] ศรจต สนนตะ Sirijit Sunanta Mahidol University [email protected] สชาดา แสงสงวน Suchada Sangsanguan Chulalongkorn University [email protected]


Notes for Authors

1. Manuscript Preparation In preparing the manuscript for publication, please follow the conventions

below. Please note that any paper written by a non-native speaker of English must be checked by a native speaker for its grammaticality before submission.

1.1 Page Setup Type for A4 size, single spaced, and number each page. Leave margins of

3 cm. (1.1 inches) at the top and bottom, and 2.5 cm. (1 inch) on the right and left hand side of the paper. The overall length of the article should not be less than 15 pages and not more than 25 pages.

1.2 Title Title should be centered using Angsana New bold, 22 point font or Times New

Roman, bold, 15 point font. Titles of articles should have only the first word capitalized and, where necessary, the first word after the colon (:), proper names and names of theories also capitalized.

1.3 Abstract The abstract should be written in both English and Thai. The length of the

abstract should be between 150 and 250 words. English Type “Abstract” centered in Times New Roman, bold, 13 point

font. For the abstract body, use Times New Roman, 13 point font. Thai Type “บทคดยอ” centered in Angsana New, bold, 18 point font.

For the abstract body, use Angsana New, 18 point font.

1.4 Keywords Keywords are required for each article, in both English and Thai. Each

article should have a maximum of 6 keywords in each language.

1.5 Text 1. Heading Times New Roman, bold, 15 point or Angsana New bold, 22

point left-aligned. 2. Body Times New Roman, 13 point or Angsana New, 18 point. 3. Figures Type “Figure…” (Italicized) and the figure’s name (Regular)

below the figure 4. Tables Type “Table…” (Italicized) followed by the name of the table

(Regular) above the table. 5. Phonetic transcription SIL Doulos…, 12 point (Times New Roman, 13 point) 6. All sections and subsections in the text should be numbered with Arabic

numerals and should be left-aligned.

1.6 Footnotes/Endnotes For publishing purposes endnotes are preferred at the end of the main

article rather than as footnotes to each article page.

1.7 References Type “References” with Times New Roman, bold, 14 point at the center of

the page. Use APA style version 6 (please see: www.apastyle.org) in the reference list and use Times New Roman, 12 point. In case the reference sources came from other languages such as Thai and Laos, please translate such references into English and put “[In Thai]” or “[In Laos]” at the end of the lists.


Examples

Books Mitchell, T. R., & Larson, J. R. (1987). People in organizations: An introduction to

organizational behavior (3rded.). New York: McGraw-Hill.

Edited books Fox, R.W., & Lears, T. J. J. (Eds). (1993). The power of culture: Critical essays in

American history, Chicago: University of Chicago Press.

Chapter in an edited book Hobsbawm, E. (2000). Introduction: The inventing traditions. In E. Hobsbawn & T.

Ranger (Eds.), The invention of tradition, (pp. 1-14), Cambridge: Cambridge University Press.

Journal Articles Becker, L. J., & Seilgman, C. (1981). Welcome to the energy crisis. Journal of

social issues, 37(2), 1-7.

Thesis Kasisopa, B. (2003). Phonological study and genetic classification of Dara-ang

(Palaung) spoken at Nawlae village, Fang district, Chiang Mai Province. Master’s thesis, Chulalongkorn University, Bangkok. [In Thai]

1.8 Authors Fill in the authors’ name-surname, academic position, professional field,

affiliation, postal address, telephone number/e-mail address, article title, keywords and running head on the Authors’ Form.

2. Submit the Manuscript

Online submission at https://www.tci-thaijo.org/index.php/JLC

Or contact

Editorial Office Journal of Language and Culture Research Institute for Languages and Cultures of Asia Mahidol University, 999 Salaya, Nakhon Pathom, 73170 Thailand E-mail: [email protected]

3. Evaluation Articles should conform to all requirements in Point 1 (Manuscript

Preparation) and must not have been published, and/or under evaluation process, in other journals, reports, proceedings, or other types of publications. Every manuscript will be read and evaluated through a double-blind process by an academic expert in the appropriate field.

The Editorial Office reserves the right to reject any material deemed inappropriate or to make minor changes for presentation and format purposes only and accepts no responsibility for the accuracy or otherwise of the content. Articles for each issue will be published in the order determined by the Editorial Board.


ค าแนะน าส าหรบผเขยนบทความ 1. การพมพตนฉบบ

ในการจดท าตนฉบบบทความวชาการเพอรบการพจารณาตพมพ ผเขยนกรณาปฏบตตามค าแนะน าดงทแสดงไวขางลางน ในกรณทตนฉบบเปนบทความภาษาองกฤษและผเขยนมใชเปนผทใชภาษาองกฤษเปนภาษาแรก บทความเรองดงกลาวควรตองรบการตรวจไวยากรณภาษาองกฤษจากเจาของภาษาเสยกอน 1.1 การตงคาหนากระดาษ

พมพดวยกระดาษ A4 พมพหนาเดยว ระยะบรรทด 1 เทา (Single space) พรอมระบเลขหนา ตงระยะขอบกระดาษบนและลาง 3 ซม. (1.1 นว) ซายและขวา 2.5 ซม. (1 นว) ความยาวของบทความอยระหวาง 15-25 หนากระดาษ A4 1.2 ชอบทความ

ใสชอบทความเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยใชอกษร Angsana New ขนาด 22 พอยต หรอ Time New Roman 15 พอยต ตวหนา จดกงกลางหนากระดาษ 1.3 บทคดยอ

บทคดยอตองเขยนเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยมความยาวไมนอยกวา 150 ค าและไมเกน 250 ค า

ภาษาไทย พมพค าวา “บทคดยอ” ใชอกษร Angsana New ขนาด 18 พอยต ตวหนา จดกงกลางหนากระดาษ เนอเรองของบทคดยอใชอกษร Angsana New ขนาด 18 พอยต

ภาษาองกฤษ พมพค าวา “Abstract” ใชอกษร Times New Roman ขนาด 13พอยต ตวหนา จดกงกลางหนากระดาษ เนอเรองของบทคดยอใชอกษร Times New Roman ขนาด 13 พอยต

1.4 ค าส าคญ ในบทคดยอ ผเขยนตองก าหนดใหมค าส าคญทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

โดยแตละบทความควรมค าส าคญในแตละภาษาไมเกน 6 ค า 1.5 เนอหา

1. หวเรอง ใชอกษร Angsana New ขนาด 18 พอยต ตวหนา จดชดขอบซายของกระดาษ 2. เนอเรองของบทความ ใชอกษร Angsana New ขนาด 18 พอยต 3. รปภาพ พมพค าวา “รปท...” ดวยตวอกษรเอยง ตามดวยชอรป ตวอกษรปกต ท

ดานลางตรงกลางภาพ 4. ตารางประกอบในบทความ พมพค าวา “ตารางท...” ดวยตวอกษรเอยง ตามดวย

ชอตาราง ตวอกษรปกต ทดานบนตาราง จดชดซาย


5. สทอกษร ใหใช SIL Doulos… ขนาด 12 พอยต หรอใชสทอกษรใน Time New Roman ขนาด 13 พอยต

6. หวขอและหวขอยอยในเนอหา ใหใชเลขอารบก จดชดขอบซายของกระดาษ 1.6 เชงอรรถ

โปรดใสเชงอรรถไวขางทายบทความ 1.7 การเขยนเอกสารอางอง

บทความภาษาไทยใหพมพค าวา “เอกสารอางอง” ใชอกษร Angsana New ขนาด 18 พอยต ตวหนา จดกงกลางหนากระดาษ ถาเปนภาษาองกฤษ พมพค าวา “References” ใชอกษร Times New Roman ขนาด 13 พอยต ตวหนา จดกงกลางหนากระดาษ ก าหนดใหเขยนเอกสารอางองตามระบบ APA (สามารถดตวอยางและรายละเอยดไดจาก http://www.deakin. edu.au/current-students/ assets/resources/ study-support/ study-skills/apa.pdf) โดยใชตวอกษรและขนาดเชนเดยวกบเนอเรองในบทความ ตวอยางการเขยนเอกสารอางอง หนงสอ ปญญา บรสทธ. (2537). ทฤษฎและวธปฏบตในการแปล. กรงเทพฯ: บรษท สหธรรมก. Mitchell, T. R., & Larson, J. R. (1987). People in organizations: An introduction to

organizational behavior (3rded.). New York: McGraw-Hill. หนงสอมบรรณาธการ กฤษดาวรรณ หงศลดารมภ และจนทมา เอยมานนท (บรรณาธการ). (2549). พลวตของ

ภาษาไทยปจจบน. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. บทความในหนงสอมบรรณาธการ สจรตลกษณ ดผดง. (2549). วจนกรรมการขอรองกบการแปล.ใน กฤษดาวรรณ หงศลดารมภ

และจนทมา เอยมานนท (บรรณาธการ), พลวตของภาษาไทยปจจบน (หนา 235-262). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วารสารวชาการ อรพนท บรรจง, จนต จรญรกษ, พศมย เอกกานตรง, และโสภา ธมโชตพงศ. (2548).

ความสามารถในการเคยวกบภาวะโภชนาการของผสงอาย. วารสารการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม 28(2), 77- 90.

Becker, L. J. & Seilgman, C. (1981). Welcome to the energy crisis. Journal of Social Issues, 37(2), 1-7.


วทยานพนธ วศน เครอวนชกรกล. (2546). การศกษารปแบบภาษานยมในบทสนทนาภาษาไทย.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหดล, นครปฐม 1.8 ผเขยนบทความ

กรณาใสชอ-นามสกลผเขยนและผเขยนรวม (ถาม) ต าแหนงวชาการ สาขาทเชยวชาญ สถานทท างาน ทอยทสามารถตดตอได โทรศพท E-mail address ชอบทความ ค าส าคญ และ ชอบทความอยางสน (Running head) ทจะใสขางทายคกบเลขหนาของบทความแตละเรอง ในแบบฟอรมผเขยน (Author’s Form) ทายเลมวารสารฯ

2. การสงตนฉบบออนไลน กรณาสงไฟลขอมลมาท https://www.tci-thaijo.org/index.php/JLC

หรอตดตอ

กองบรรณาธการวารสารภาษาและวฒนธรรม สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล 999 ต าบลศาลายา อ าเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170 E-mail: [email protected]

3. การพจารณาผลงาน บทความทน าสงเพอรบการพจารณาตพมพในวารสารภาษาและวฒนธรรมควรตอง

จดรปแบบตามขอก าหนดในขอ 1 และตองไมเคยตพมพเผยแพรในวารสารวชาการใดมากอนและ/หรอไมอยในระหวางการพจารณาตพมพลงในวารสารวชาการ รายงานวชาการ ชดเอกสารตพมพผลงานวจยทน าเสนอในทประชมวชาการ หรอการตพมพในลกษณะอนใด โดยบทความทกเรองจะไดรบการอานและประเมนโดยผทรงคณวฒในสาขาวชานนๆ โดยผทรงคณวฒจะไมทราบขอมลของผสงบทความ

กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการปฏเสธการตพมพบทความใดๆ ทไดรบการประเมนแลววาไมสมควรไดรบการตพมพ การตรวจแกไขรปแบบการน าเสนอในบทความใหเปนไปตามวตถประสงคในการจดรปเลมของวารสาร และการล าดบการตพมพกอน-หลงทงน ทศนะ ขอคดเหน หรอขอสรปในบทความทกเรองทไดรบการตพมพ ถอเปนผลงานทางวชาการของผเขยน กองบรรณาธการจะไมรบผดชอบในเนอหาหรอความถกตองของบทความทกเรองทไดรบการตพมพ


Authors’ Form

1. Name-Surname (Thai) ………………………...………………………………….……………

(English) …………………………………...…………………………………

2. Academic position…………………………………………………..………………………………

……………………………………………………………………….………………………….

3. Professional field (s) ……………………………………………………..…………………………

…………………………………………………………………………….…………………….

…………………………………………………………………………….…………………….

4. Affiliation……………………………………………………………………………….……………

…………………………………………………………………………….…………………….

……………………………………………………………………………….………………….

5. Postal address (Thai) …………………………………….……………………...……………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

(English) ……………………………………………………...………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

6. Telephone………………………………………………………………………..…………………

E-mail…………………………………………………………………………………...……………

7. Article’s title (Thai) …………………………………………...……………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

(English) ……………………………………………………………...………………

……………………………………………………………………………………………………………

8. Running head (Thai) ……………………………………………….……….………………………

……………………………………………………………………………….………………….

(English) ………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….………………….

9. Keywords (Thai) ……………………………………………….…………...……………………

…………………………………………………………………………….…………………….

(English) ………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….………………….


Journal of Language and Culture is a Humanities and Social Sciences journal published

twice annually, in June and December by the Research Institute for Languages

and Cultures of Asia, Mahidol University, since 1981.

The aims of the journal are to publish academic works on language and culture for

the benefit of national development and international collaboration as well as to promote

and support the conservation, development and revitalization of language and

culture. The journal welcomes all manuscripts in the sub-fields of linguistics, cultural

studies, anthropology, community development, and language for communication,

translation, and teaching, especially theoretically focused analysis, applied research,

and analyzed or synthesized research papers carried out in the Asian region.

The Journal of Language and Culture is a double-blind peer review journal seeking to

publish academic papers on humanities and social sciences. Articles may be in Thai or

English and should be 15-25 A4 pages of text (references included). Article abstracts

should be in both English and Thai. Submissions to the Journal of Language and

Culture should follow the guidelines provided on the website of the Research Institute

for Languages and Cultures of Asia (http://www.lc.mahidol.ac.th/lcjournal/en/notes-

for-authors.htm).

Only original manuscripts will be accepted for review and on the condition that they

have not been and will not be submitted for publication elsewhere. Every manuscript will

be refereed by three academic experts in the appropriate field. The published articles

need to be accepted by at least 2 of the 3 referees. The Editorial Board reserves the right

to reject any material deemed inappropriate, or to make minor changes for presentation

and format purposes only and accepts no responsibility for the accuracy or otherwise of

the content. Articles for each issue will be published in the order determined by the

Editorial Board. Any article published in the Journal of Language and Culture is

considered an academic work representing the opinions of the author(s) and should not

be construed as reflecting the opinions of the Editorial Board

Online submission https://www.tci-thaijo.org/index.php/JLC

Postal Address: Editorial Office

Journal of Language and Culture

Research Institute for Languages and Cultures of Asia

Mahidol University,

999 Phutthamonthon 4 Road, Salaya, Nakhon Pathom 73170

Thailand

E-mail Address: [email protected]


ใบสมครสมาชก วารสารภาษาและวฒนธรรม และสงซอผลงานวชาการของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล

ขาพเจา นาย นาง นางสาว…………………………………………………………………………………….................... สถานทท างานหรอทอย ซงตดตอทางไปรษณยไดโดยสะดวก…………….....................………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………….......................... ……………………………………………………………………………………………………………………......................…… อเมล……………………...…………….โทรศพท…………….………...…………….โทรสาร………………...…………………. มความประสงคบอกรบเปนสมาชกวารสารภาษาและวฒนธรรม

สมาชกใหม ตออายสมาชก (หมายเลขสมาชกเดม……………..) เปนเวลา ป (2 ฉบบ) ราคา 240 บาท ป (4 ฉบบ) ราคา 480 บาท เรมตงแตฉบบท ……………ป……………ถงฉบบท……………ป…………… มความประสงคสงซอวารสารภาษาและวฒนธรรม ฉบบยอนหลง ฉบบละ 20.- บาท ปท 1 ฉบบท ปท 2 ฉบบท ปท 4 ฉบบท ปท 5 ฉบบท ปท 6 ฉบบท ปท 7 ฉบบท ฉบบละ 25.- บาท ปท 8 ฉบบท ปท 9 ฉบบท ปท 10 ฉบบท ปท 11 ฉบบท ปท 12 ฉบบท ปท 14 ฉบบท ฉบบละ 30.- บาท ปท 15 ฉบบท ปท 16 ฉบบท ปท 17 ฉบบท ปท 18 ฉบบท ปท 19 ฉบบท ปท 20 ฉบบท ฉบบละ 50.- บาท ปท 21 ฉบบท ปท 22 ฉบบท ปท 23 ฉบบท ปท 24 ฉบบท ปท 25 ฉบบท ฉบบละ 100.- บาท ปท 26 ฉบบท -2 ปท 27 ฉบบท ปท 28 ฉบบท ปท 29 ฉบบท 2 ปท 30 ฉบบท ปท 31 ฉบบท ฉบบละ 120.- บาท ปท 32 ฉบบท ปท 33 ฉบบท รวมทงสน…………..ฉบบ มความประสงคสงซอผลงานวชาการของสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย ล าดบท………ชอหนงสอ………………………………………………………….จ านวน……..เลม ราคา……….บาท ล าดบท………ชอหนงสอ………………………………………………………….จ านวน……..เลม ราคา……….บาท ล าดบท………ชอหนงสอ………………………………………………………….จ านวน……..เลม ราคา……….บาท พรอมกนนไดสงเงนจ านวน…………….บาท (………………………… ) โดย ธนาณต ตวแลกเงน สงจายท ปณ.พทธมณฑล ในนาม ผอ านวยการสถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย

สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล ต าบลศาลายา อ าเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170

ตองการใบเสรจรบเงนในนาม………………………………………………………………………………….………………….... โปรดสงใบเสรจรบเงนและวารสารไปยงผรบชอ……………………………………………………………………………...…….. ทอย…………………………………………………………………………………………………………………………...……...

เชญแวะชมและเลอกซอผลงานของสถาบนฯ ไดทอาคารภาษาและวฒนธรรมสยามบรมราชกมาร สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรมเอเชย มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

หรอสอบถามขอมลเพมเตมทนางสาวอ าไพ หนเลก โทรศพท 0-2800-2308 -14 ตอ 3109 โทรสาร 0-2800-2332


Journal of Language and Culture Research Institute for Languages and Cultures of Asia, Mahidol University

Subscription Rate (US$15/1 Year: 2 Issues)

Title……………………………………………………………………………

Name……………………………… Surname…………..……………………

Affiliation………………………………..……………………………………

……………………………………………..………………………………….

Address………………...……...........................………………………………

…………………...........................……………………………………………

Postal Code….....…..............……Country…….............…......……………….

Telephone……………...........……Fax……....……...........…..………………

E-mail…………………..........................……………………………………..

Starting Issue: Vol……….......…......……..No………….............……………

Total …………………...........………Baht

By Money order (to Director) Draft/Cheque

To subscribe, please fill in the order form and return it with your payment to:

Director

Journal of Language and Culture

Research Institute for Languages and Cultures of Asia

Mahidol University,

999 Phutthamonthon 4 Road, Salaya, Nakhon Pathom 73170

Thailand

journal of language and culture vol.33 no. · 2014-12-23 ·...

Documents