k nl y artirilmiŞ mƏsƏlƏlƏrİn hƏllİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_kimyadan...
TRANSCRIPT
![Page 1: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/1.jpg)
1(45)2014
4
KİMYADAN ÇƏTİNLİYİ ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİ
M.M. Abbasov
AMEA Neft Kimya Prosesləri İnstitutu, p.e.d.
Ş.L.Quliyeva
Tovuz rayon Təhsil Şöbəsi
N.H.Mirzəyev
Tovuz rayonu Sarıtala kənd orta məktəbi
T.Ə.Mahmudov
Tovuz rayonu Çobansıxnaq kənd orta məktəbi
Kimyanın tədrisində məsələ həllinin xüsusi əhəmiyyəti var. Məsələ həlli
prosesində tədris materialı dərindən mənimsənilir və şagirdlərin müstəqilliyi
maksimum surətdə təmin edilir.
Çətinliyi artırılmış məsələlərdə dərketmə və biliklərin yaradıcılıqla tətbiqi
yüksək səviyyədə reallaşdırılır. Məsələlərin bu tipində məntiqi fikirləşmə,
abstraktlaşdırma, biliklərin praktikada tətbiqi geniş miqyasda istifadə edilir.
Faktlar arasında yeni əlaqə formaları tapılır, kimyanın müxtəlif
bölmələrindəki qanunauyğunluqlar və anlayışlar arasında əlaqə yaradılır. Nəhayət
problemin həllinə aparır ideya tapılır. Lakin indiyə qədər məsələ həllinin dəqiq
mexanizmi müəyyən edilməmişdir. Bunun birinci səbəbi şagirdlərin hər birinin
fərdi xüsusiyyətlərə malik olmaları, ikincisi isə məsələlərin tipinin və çətinlik
dərəcəsinin müxtəlif olmasıdır.
Çətinliyi artırılmış məsələlərdə fənlərarası əlaqə diqqət mərkəzində olur.
Riyaziyyatdan, fizikadan və biologiyadan alınan biliklər kimyəvi prosesin
mahiyyətini dərk edilməsində bir növ açar rolunu oynayır. Məsələnin bu tipindən
əsasən dərsdən xaric məşğələlərdə və olimpiadalara hazırlıq prosesində istifadə
edilir.
Müşahidələr göstərir ki, kimya müəllimlərinin bəziləri, xüsusilə gənc
müəllimlər çətinliyi artırılmış məsələləri həll etməkdə çətinlik çəkirlər.
Bunları nəzərə alaraq jurnalımız vasitəsilə bu tip məsələlərin bir neçəsinin
həlli üsulu ilə həmkarlarımızı tanış edirik.
Məsələ 1.
Maddənin 1 kq-da 0.3227q elektron var. Maddənin formulunu təyin edin,
(Elektron kütləsi atom kütlə vahidinin 1823
1-nə barəbərdir)
![Page 2: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/2.jpg)
Kimya məktəbdə
5
Həlli. Atom kütlə vahidi 241066,1 qramdır.
26
28
2
28
24
1055,3101,9
1027,32
101,9
3227,0
1823
1066,1
elektron.
Protonların sayı da 261055,3 -ya bərabərdir. Maddədəki proton və
neytronların kütləsi:
qqq 6773,9993227,01000 (proton və neytron)
Protonların birlikdə kütləsi
85,592109285,51055,31067,1 22624 qram proton
qp 8273,406)(85,5926773,999 neytron. Neytronun kütləsi 241067,1
qramdır.
Maddədə olan neytronların sayını tapaq:
2624
2410436,2106,243
1067,1
8273,406
neytron
Proton, elektron və neytronların sayının nisbəti
)(7:)(10:)(10436,2:55,3:55,3)(10436,2:)(1055,3:)(1055,3 262626 nepnep
Bunlar ammonyaka uyğun gəlir, onun 1 molekulunda 10 proton, 10 elektron
və 7 neytron var.
Məsələ 2.
Kalium-bixromatın suda həllolması C070 -də 36,2%, C00 -də 4,43% -dir.
Kristallaşdırma yolu ilə 10 q təmiz kalium-bixromat almaq üçün nə qədər duz və
su götürmək lazımdır.
Həlli:
I üsul. Təmiz 722 OCrK almaq üçün məhlul C070 -dən C00 -yə qədər
soyudulmalıdır.
C070 -də 100-36,2 OHOCrK 2722 89,63
C00 -də 100-4,43 OHqOCrK 2722 57,95 Məhlulu C070 -dən C00 -yə
qədər soyutduqda
q57,95 suda 72243,4 OCrKq həll olur.
722957,2
__________8,63
OCrKqx
xsudaq
həll olur.
İlkin məhlulda 722K 36,2 OC var.
72224,33957,22,36 OCrKq kristallaşır.
![Page 3: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/3.jpg)
1(45)2014
6
33,24 q təmiz 722 OCrK almaq üçün 36,4 q 722 OCrK sərf olunur.
10 q xOCrK _______________722
7229,10 OCrKqx sərf olunur.
33,24q__________63,8 q H2O
xq _____________10
OqHx 22,19
II üsul. Fərz edək ki, x qram 722 OCrK götürülüb. C070 -də 100-36,2=63,8 q H2O
)(7624,12,36
8,63
____________
)0(8,63________2,36
21
1
2722
OHqramxx
n
nX
HqOCrK
C00 -də )(57,9543,4100 2722 OHqOCrK
C00 -də
72222
7222
____________7624,1
43,4________57,95
OCrKndaOxH
OCrKOHq
xx
n 9183,057,95
43,47624,12
qram 722 OCrK məhluldan ayrılır, kristallaşır.
Deməli 7229183,0 OCrKqramx almaq üçün x qram 722 OCrK lazımdır.
3722 _____________10 nOCrKqram
7223 9,109183,0
10OCrKq
x
xn
7229183,0 OCrKqramx almaq üçün OHx 27624,1
10______________________n4
OHqx
xn 24 2,19
9183,0
7624,110
Məsələ 3. İkivalentli metalın karbonatının 81,2 qramını havada qızdırdıqda alınan
bərk qalığın kütləsi metalın nisbi atom kütləsinə bərabər olmuşdur. Karbonatın
formulunu təyin edin.
Həlli:
Reaksiya tənliyi.
23 COMeOMeCOt
![Page 4: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/4.jpg)
Kimya məktəbdə
7
(Me+60) qram karbonatdan (Me+16) qram oksid alınır.
Me_____________2,81 “____”
272
752,21
1,482
752,21
2
752,21
2
2,129942,212,21
02,12992,21
2,12992,8160
)16(2,8160
2
1
2
2;1
2
2
Me
Me
M
MeMe
MeMeMe
MeMeMe
M1=48 formal alaraq titana uyğun gəlir. İkivalentli titan birləşmələri
davamsızdır. Sürətlə oksidləşirlər. Ona görə də məsələnin həllini düzgün hesab
etmək olmaz. Belə hesab etmək olar ki, ikivalentli metalın karbonatını havada
qızdırdıqda üçvalentli oksid alınmışdır:
23223 424 COOMeOMeCO
Məsələnin şərtinə əsasən
Me
MeMe
__________2,81
482________602
4
6,1814,42
22
6,3897244,424,42
06,38974,422
6,3897,1621202
2
2;1
2
2
M
MeMe
MeMeMe
)(564
6,1814,421 FeMe
Reaksiya tənliyi
23223 424 COOFeOOFeC
Məsələ 4. Doymuş duz məhlulunu 1t temperaturdan 2t temperatura qədər
soyutduqda duzun həllolması d dəfə azaldı. İlkin duzun kütləsinin hansı hissəsi
çöküntü şəkilində ayrılmışdır?
Duzun həllolmasını 1t temperaturda S ilə işarə edək 2t temperaturda
![Page 5: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/5.jpg)
1(45)2014
8
həllolma a
Solar. Fərz edək ki, ilkin məhlulda 100 qram su var. Son məhlulda da
100 q su olacaq. Ona görə ki, məhlulu soyutduqda duz çöküntü halında ayrılır.
1t temperaturda 100 q suda S qram duz həll olur, 2t temperaturda a
Sqram duz həll
olur. Bunların fərqi yəni d
SS qram duz çöküntü halında ayrılır. Çöküntü halında
ayrılan duzun kütlə payı, çöküntünün kütləsinin ilkin duzun kütləsinə olan
nisbətinə bərabərdir.
d
a
S
a
as
s
a
sas
S
d
sS
duzm
çöküntüm 1
)1(
)(
)(
Məsələ 5. Üçvalentli metalın karbidi və asetilenindi qarışığının 5,44 qramına
artıqlaması ilə götürülən xlorid turşusu ilə təsir etdikdə 2,7 l (n.ş-də) qaz qarışığı
ayrılıb. Qaz qarışığı gümüş(I)oksidin ammonyakdakı məhlulundan keçirdikdə
həcmi iki dəfə azalmışdır. İlkin qarışığın tərkibini və naməlum metalı təyin edin.
Həlli:
Karbidin formulu 32CMe asetilenindin formulu
322 CMe
Reaksiya tənlikləri.
3223
3322
43324
422
326
3412
NAOHAgCCAgOHNHAgCHHC
CHHCMeClHClCMe
CHMeClHClCMe
Qaz qarışığı 12,04,22
7,2
l
lmol edir.
Reaksiya tənliklərinə əsasən 6 mol qaz qarışığı alınmasına 2 mol karbid və
asetilenid qarışığı sərf edilib.
0,12 mol üçün 04,06
212,0
mol qarışıq sərf edilib. İlkin qarışıq 0,02 mol
34CMe və 0,02 mol 322 CMe -dən ibarətdir.
28,312,0
44,544,104,072,008,0
44,502,072202,0364
Me
MeMe
MeMe
)(27 AlMe
![Page 6: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/6.jpg)
Kimya məktəbdə
9
qCAlm
qCAlm
52,202,0126))((
88,202,0144)(
322
34
Məsələ 6. Kalium-bixromatla sulfat turşusu qarışığı məhlulu (xrom qarışığı)
narıncı rənglidir. Qarışığı qızdırdıqda yaşıl olur. Soyutduqda isə əvvəlki rəngini
alır.
Bunun səbəbini izah edin.
Həlli:
Kalium-bixromatla sulfat turşusu qarşılıqlı təsirdə olur. Aşağıdakı ardıcıl
proseslər nəticəsində yaşıl rəngli xrom (III) sulfat əmələ gəlir.
OHSOCrSOHOCr
OOCrCrO
OHCrOOCrH
OCrHSOKSOHOCrK
24424232
323
23722
7224242722
3)(3
32
2
Oksidləşmə dərəcəsi +3 olan xrom ionu Cr3+
məhlulda hidratlaşmış
formada olur. 3
62( OHCr tünd hidratlaşmış formada olur: 3
62 )( OHCr -
qızdırdıqda yaşıl rəngli kompleks əmələ gəlir: .)( 452
SOOHCr Sonra otaq
temperaturunda yaşıl kompleks tədricən parçalanır. Xrom qarışığı
)( 42722 SOHOCrK qüvvətli oksidləşdirici olduğundan xrom-(III)sulfatı
oksidləşdirir, məhlulun əvvəlki (narıncı) rəngi bərpa olunur.
Məsələ 7.
Natrium-xloridin sıxlığı 2,165 q/sm3-dir. Onun kristalında elementar
kubun tilinin uzunluğu dirsm -8102,814 .Bunlara əsasən Avoqadro ədədini
hesablayın.
Həlli:
M(NaCl) = 58, 45q/mol. Duzun bir molunun həcmi
3
300,27
/165,2
/45,58sm
smq
molq
Natrium-xloridin kristalında elementar kubda yəni bir kubda dörd natrium
ionu və dörd xlorid ionu var. Bu ionlar kubun kristalının təpələrində yerləşmişlər.
Əslində ayrılıqda bir kuba həmin ionların hər birinin i8
1düşür. Bir mol NaCl-də
bir natrium ionu və bir xlorid ionunun həcmini hesablayaq. Kubun tilinin
![Page 7: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/7.jpg)
1(45)2014
10
uzunluğu 383 10814,2 d
Bir natrium və bir xlorid ionların həcmi
3232424383 10457,410566,4410283,22210814,222 smd
Bu duzun kristalında elementar quruluş vahidinin birinin həcmidir.
Bir molda olan quruluş vahidlərinin cəmi 23
23
3
10058,610457,4
27
smN quruluş
vahidi bir molda.
Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,
42,8% oksigendən və 2,7% hidrogendən ibarətdir. Mineralın formulunu təyin
edin.
Həlli: Naməlum elementin nisbi atom kütləsi x-lə, elementlərin atomlarının sayını
n-lə işarə edək.
1
7,2:
16
8,42:
75
25:
55,29n:n:n:n 4321
x
Buradan 4221
7,2
16
8,42
75
25
75
2555,29
nnnnxn
Arsenin miqdarı ən azdır. Onun atomlarının sayını 1-ə bərabər hesab edək
(n2=1) və digər elementlərin miqdarını arsenin miqdarına bölək:
65,8825
7555,29
75
25
55,29
)(826
5,202
25
757,2
75
251
7,2
)0(8400
3210
2516
758,42
75
2516
8;42
1
1
1
4
3
xnxn
xn
Hn
n
11 n olduqda 65,88x belə element yoxdur.
21 n olduqda 325,44x “________”
![Page 8: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/8.jpg)
Kimya məktəbdə
11
31 n olduqda 55,29x “________”
Ona gör də nəticələri iki dəfə artıraq.
3,177265,8816;160;2 1 xnHAs
3n olduqda 59x (Co) olur
OHASOCoHOAsCo 2431623 8 eritrit mineralı
Məsələ 9. Qələvi metalın halogenidinin li%6,35 məhlulunun 50 qramına 10
qram gümüş-nifrat əlavə edilmişdir. Çöküntü əmələ gəlməsi dayandıqdan sonra
halogenidin ilkin qatılığı 1,2 dəfə azalmışdır. Naməlum halogenindi təyin edin.
Həlli: İlkin məhlulda halogenidin kütləsi
x______50
6,35_____100/ )(8,17
100
6,3550MeHqx
Fərz edək ki, halogenid qələvi metallardan birinin xlorla əmələ gətirdiyi duzdur.
x
x
MeNOAgClAgNOMeCl
______10
44,8170
5,14310/5,143_____170
33
Reaksiyadan sonra məhlulun kütləsi
qram56,5144,81050
Reaksiyadan sonra məhlulda halogenidin qatılığı 7,292,1
6,35
Fərz edək ki, gümüş-nitratla reaksiyaya x qram halogenid MeCl sərd
edilib. Buna əsasən aşağıdakı tənasübü yazmaq olar.
51,56_______17,8-x
1530,8=1780-100z
100x=249,2
X=2,5 MeCl reaksiyaya daxil olub
10 (AgNO3)______2,5 (MeCl)
170 (AgNo3)_____Me+35,5
355+10Me=425
10Me=70
Me=7 (Li)
Halogenidin formulu LiCl
Məsələ 10. Yod həyat üçün vacib elementlərdəndir. O, qalxanabənzər vəzidə daha
çox toplanmışdır. Orqanizmdə olan yodun təqribən yarısı qalxanabənzər
![Page 9: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/9.jpg)
1(45)2014
12
vəzidədir. Həmin vəzin kütləsini 25 q, insan çəkisini 70 kq qəbul edərək, yodun
kütlə payının insan orqanizminə nisbətən qalxanabənzər vəzidə neçə dəfə çox
olduğunu hesablayın.
Həlli: bütövlükdə insan orqanizmində (qalxanabənzər vəzidə olmaqla) olan yodun
miqdarı da 0,5 x edir. Bunların hər birinin neçə faiz etdiyini hesablayaq:
25________ 0,5 yod var
100_______ n2
“___”/x=2xq (J2)
70 kq=70000 q
70000__________ 0,5x yod var.
100 ___________ n2 / n2=0,000714xq (J2)
Qalxanabənzər vəzidə olan yodun miqdarının (2x) orqanizmdə olan yoddan
(0,000714x) neçə dəfə çox olduğunu tapaq:
336,28000007142,0
2
x
xdəfə çoxdur.
Məsələ 11. Kalium-bromid və ya yodun qarışığının məhluluna bromlu su əlavə
edilmişdir. Məhlulu buxarlandırdıqdan sonra alınan qalığın kütləsi duzların ilkin
qarışığının kütləsindən m qram az olmuşdur. Alınan bərk qalıq yenidən suda həll
edilmişdir və məhluldan xlor buraxılmışdır. Buxarlandırıb və közərtdikdən sonra
alınan maddənin kütləsi birinci təcrübədə alınandan m q az olmuşdur. İlkin
qarışıqda duzların kütlə payını hesablayın.
Həlli:
Fərz edək ki, ilkin qarışıq x qram KJ və y qram KBr-dən ibarətdir. x+y=100 (1)
Qarışığa bromla təsir etdikdə yod əvəz olunur.
molqKJMmolqKBrM
JKBrBrKJ
/166)(/119)(
22 22
qKJ 47___________________)(166 azalma olur.
mKJX ____________ “______”
xx
m 283,0166
47
İlkin qarışığa bromla təsir etdikdən sonra qalıq y qram KBr-dən və x qram
kaliumyodidə bromla təsir etdikdən alınan KBr-dən ibarətdir. Reaksiya tənliyinə
(1) əsasən
)(166 KJ -dən ___ 119 KBr alınır.
)(KJX -dən n1 KBr alınır.
)2(22 22 BrKClClKBr
)(5,74)( molqKClM
![Page 10: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/10.jpg)
Kimya məktəbdə
13
q5,445,74119 azalma
Reaksiya tənliyinə (2) əsasən:
qKBr 5,44_________)(119 azalma uyğundur.
2______)( nKBry
yy
n 37395,0119
5,442 azalma olur.
qKBr 5,44_________)(119 azalma müvafiqdir.
3___________)(71687,0 nKBrx “_______”
xx
n 268119
5,4471687,03
azalma olur.
Məsələnin şərtinə əsasən m=n2+n3
Bunların qiymətlərinin yerinə yazaq.
xyx 268,037395,0283,0
1 və 2-ci tənliklərdən sistem alınır.
xyx
yx
268,037395,0283,0
100
x=100-y
)(%14,9686,3100
)(%86,3
38895,05,1
37395,0015,05,1
37395,0)100(015,0
KBr
KJy
y
yy
yy
Məsələ 12. Yer qabığının hər kub kilometrində 108 ton dəmir var. Yer səthindən
16 km dərinliyə qədər olan hissə yer qabığı hesab edilir. Yer qabığında dəmir
ehtiyatını hesablayın. Yer kürəsinin radiusunu təqribən 6400 km hesab etmək
olar.
Həlli:
Yer kürəsinin həcmi:
359
33333
1
101097230010144,2621856,4
104,614,33333,1104,614,33
4
3
4
km
rV
Yer kürəsinin radiusu 6400-16=6384 km olan hissəsinin həcmi:
3599333
2 101088937010937,1088102,2601856,410384,614,33333,13
4kmrV
![Page 11: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/11.jpg)
1(45)2014
14
21 VV fərqi yer qabığının həcmidir. 39353535 10393,8108393010108893701010972300 kmkmkmkm
Yer qabığında dəmirin ehtiyatı
)(10393,81
1010393,8 17
3
839
Fetonkm
tonkm
Məsələ 13. Möhkəm materialdan hazırlanan, həcmi böyük olmayan qab ağzına
qədər naməlum maye ilə doldurulub və kip bağlanmışdır. Müəyyən vaxtdan sonra
qabın ağızını açdıqda fışıltı ilə qaz çıxmışdır. Həmin qazı közərmiş maqnezium
tozu üzərindən buraxdıqda həcmi İlkin həcminin 5
4-nə qədər azalmışdır.
Qabdakı maye nədir?
Həlli:
Qabdakı maye ağır sudur. T2O Tritium HeT 33 tənliyi üzrə
parçalanır. Onun yarımparçalanması dövrü 12,5ildir. Belə hesab etmək olar ki,
maye qabda kifayət qədər uzun müddət saxlanmışdır. Ağır su aşağıdakı tənlik
üzrə parçalanmışdır.
2
3
2 42 OHeOT
Alınan qaz qarışığının 5
4hissəsini He3 təşkil edir. Maqneziumla oksigen birləşir.
İlkin həcminin 5
4-nə qədər azalmışdır.
Məsələ 14. A mayesinin suda məhlulu olan qabdan b qazını buraxdıqda C qazı
ayrılmışdır və qabda təmiz su qalmışdır. Maddələri adlandırın, reaksiya tənliyini
yazın.
Həlli:
222322
2322 ;;
OOHOOH
OCOBOHA
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1. Abbasov V.M., Abbasov M.M. və b.
Ümumtəhsil məktəblərinin VIII sinfi
üçün kimyadan dərslik. Bakı,
Azpoliqraf, 2010, 127 səh.
2. Abbasov V.M., Abbasov M.M. və b.
Ümumtəhsil məktəblərinin IX sinfi
üçün kimyadan dərslik. Bakı,
Azpoliqraf, 2010, 127 səh.
![Page 12: K NL Y ARTIRILMIŞ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİkimyamektebde.net/arxiv/1-45-2014/01_Kimyadan cetinliyi...Məsələ 8. Eritrit mineralı kütlə ilə 29,55% naməlum elementdən, 25% arsendən,](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041019/5ece11dcc9f8163d2d78efde/html5/thumbnails/12.jpg)
Kimya məktəbdə
15
М.М. Аббасов, Ш.Л. Кулиева, Н.Г. Мирзаев, Т.А. Махмудов
Решение осложненных задач по химии
АННОТАЦИЯ
Цель урока разработка усвоения учебного материала и методике
преподавания в решение задач и выработке ролы самостоятельности у учеников.
M.M. Abbasov, Sh.L.Guliyeva, N.H. Mirzayev, T.A. Mahmudov
Solution of complicated issue in chemistry
ANNOTATION
The aim of the lesson is consists of independent role of pupils’ in learning of
teaching materials by the methods of issue solution.
Açar sözlər: fənlərarası əlaqə, fəndaxili əlaqə, kimyəvi formul, həllolma, parçalanma
Ключевые слова: межпредметные связи, внутрипредметные связи, химическая
формула, решение, разложение.
Key words: inter-subjects links, intra-subjects links, chemical formula, solution,
decomposition.