*KAMU SPOTU

*KAMU SPOTU NEDİR?

*Kamu Spotu; halkın yararını, toplumun huzur ve refahını gözeten reklamlar bütünüdür. 

*Kamu spotu reklamları devlet tarafından düzenlenmekte olup, devlet ve özel kanallar vasıtasıyla halka aktarılmaktadır.

*Kamu Spotu Reklamlarının Genel Konuları ; Alkol, Sigara, Trafik Kazaları, Engelli Vatandaşların yaşamının kolaylaştırılması, Kaçakçılık, Terör olayları vb. vakalarda halkı uyarmak, ve bilinçlendirmektir.

*Kamu spotunun diğer reklamlardan farkı; RTÜK tarafından reklam sürelerin içerisinde sayılmayan ve tamamen ücretsiz olarak yayınlanmasıdır.

*Kamu spotu, 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun ile yasal çerçeveye oturtulmuştur.

*RTÜK, 8 Ağustos 2012’de bir ‘Kamu Spotları Yönergesi’ yayınlamıştır.

*Kamu Spotunda RTÜK kıstasları

* Kamu spotları, ancak toplumu ilgilendiren ve yayınlanmasında kamu yararı bulunan olay ve gelişmelere ilişkin konularda hazırlanır. Başvuru yapan kuruluşlar, hazırladıkları spotlarda belirtilen konu dışında sadece kendi faaliyetlerinin tanıtımını yapamaz.

*  Kamu spotlarında gizli ticari iletişim de dâhil her türlü ticari iletişime yer verilemez. Spotun hazırlanmasında katkısı olan gerçek veya tüzel kişilerin adını, markasını, logosunu, imajını, faaliyetlerini veya ürünlerini tanıtmak amacıyla programlara yönelik yaptığı her türlü katkıyı içerdiği tespit edilen başvurular doğrudan reddedilir.

* Reklam bütçesi bulunan ve başka mecralarda reklam olarak yayınlanan spotlar, kamu spotu olarak kabul edilmez.

*Gerçek kişiler adına kamu spotu başvurusu yapılamaz.

* Kamu spotlarında siyasi parti logolarına ve siyasi figürlere yer verilemez.(?)

*Kamu Spotunun Özellikleri Nelerdir?

* Kamu spotunun hazırlanmasında katkısı olan gerçek veya tüzel kişilerin adını, markasını, logosunu, imajını faaliyetlerini veya ürünlerini tanıtmak amacıyla hiçbir girişimde bulunamaz.

* Kamu spotları tamamen ürüne veya mesaj verilmek istenen olaya yöneliktir.

* Kamu spotları film veya ses halinde 45 saniyeyi, alt bant şeklinde ise 10 saniyeyi geçemez.

* Kamu spotları tüm ulusal ve yerel kanallarda gösterilebilir. Gösterimlerine kanallar karar verir.

* Ücretsiz olarak yayınlanır.

 

* Kamu spotu sadece devlet tarafından hazırlanmaz , devletin kamunun yararını gördüğü STK’ların yaptıkları projeleri yayınlaması yoluyla da oluşur.

* Spotlar ilgili bakanlıklarca incelenir. Örneğin su tasarrufu ile ilgili bir kamu spotu Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na onaya giderken, obezite ile mücadele konulu kamu spotu ise onaya Sağlık Bakanlığı’na gitmektedir.

* Bu bakanlıklar kendisine iletilen örnek kamu spotlarını herhangi bir öncelik sırası belirlemeksizin  değerlendirir. Daha sonra ise Sağlık Bakanlığının spotlarının RTÜK’e gönderilmesinin ardından uzmanlar bunların yayınlanmasının mevzuat açısından bir sorun teşkil edip etmeyeceğini inceler. Eğer herhangi bir sorun yoksa Üst Kurul’a arz edilir. Üst Kurul, bunu değerlendirir ve yayın kuruluşlarına tavsiye edilmesinin uygun olup olmadığına karar verir.

*Kamu Spotu ve STK’lar

* Kamu spotu uygulaması, STK’ların dikkat çekmek istediği konularda farkındalık yaratma ve iletişim çalışmalarında kullanabilecek etkili araçlardan biridir.

*Çevre, eğitim, sağlık, kadın hakları, fiziksel ve zihinsel engelliler gibi çeşitli alanlarda çalışan STK’lar proje ve kampanyalarını daha geniş kitlelere duyurarak farkındalık yaratma ve kaynak geliştirme çalışmaları kapsamında kamu spotu başvuruları yapmaktadır.

*Duyuru ve tanıtımlarını televizyon ve radyo kanallarında reklam olarak yayınlamak için yeterli kaynaklara sahip olmayan birçok kuruluş kamu spotu başvurusunda bulunur.

*Örnek 1 : LÖSEV- Uyumadan Önce Elimi Siz

Tutar Mısınız?

*http://www.dailymotion.com/video/xacl64_losev-reklam-filmi-uyumadan-once-el_lifestyle

*Kamu Spotu ve Devlet Kurumları

*Başbakanlık, bakanlıklar ve bakanlıklara bağlı genel müdürlükler son iki yıldır projelerini ve en önemli gündem konularını kamu spotuyla ücretsiz olarak geniş kitlelere tanıtıyorlar.

*Sağlık Bakanlığı, kamu spotlarını en iyi kullanan bakanlıklardan. Hatta bu bakanlığın RTÜK’ten onay alma zorunluluğu yok. Kendi özel kanunlarından aldığı güçle yaptırdığı kamu spotlarını direkt olarak yayıncı kuruluşlara verip, üstelik ‘primetime’da yayınlatma hakkına sahip.

*Örnek 2:Sağlık Bakanlığı- Hastalıkları Aşıyla Aşıyoruz

*Örnek 3: Gülümse Bebek

*Sosyal sorumluluk ve

kamu spotu

*Sosyal sorumluluk projesinde kurum belli ve amaç farkındalık yaratmak olsa da belli bir ücret toplanması veya yardım yapılması bekleniyor.

*Oysa kamu spotuyla davranış değişiklikleri hedefleniyor. Bir ücret ödeme yok .

*Ortak noktaları aynı konularda yapılması. (Çevre, sağlık, eğitim vb. )

*Kamu Spotunda Eleştiriler

*Son dönemdeki kamu spotlarında hükümet propagandası yapıldığı, içeriğinin çoğulcu, demokratik ilkelere ters düştüğü konusunda eleştiriler var.

*Ücretsiz yayınlar oldukları için prime time kuşağında yer alamadığı ve televizyon izleyen kişilere ulaşmadığı genellikle sabaha karşı 02-04 arası yayınlandığı da bir başka sorun teşkil ediyor.

*Kamu Spotunda Eleştiriler

* Tiksindirici olması (sigara reklamları)

* Özensiz yapılması

* İlgi çekici olmaması

* Eğlenceli olmaması

* Öncelik sırasının olmaması

* Kamu spotlarının teknik ve estetik düzeyinin kötü olması.

* Çok fazla korku unsuru barındırması yönünden eleştiriliyor.

* Televizyon kanallarında yayınlanan kamu spotlarının çözüme değil, soruna odaklanması iletişimciler tarafından eleştiriliyor.

* 80'lerde esprili bir dille hazırlanan bu reklamların artık gerçeği tüm açıklığıyla göstermesi de çocukların psikolojisini olumsuz etkiliyor.

* Hepsinde insanların psikolojisini derinden etkileyecek bir örnek gösterilmesi, çözüm içinse aranması gereken bir telefon numarası ya da bağış yapılabilecek bir hesap numarası veriliyor olması da diğer bir eleştirilen yöndür.

* Ayrıca TRT1′in de kamu spotlarına özel bir sayfası varmış meğer. Ama buradaki videolar TRT1′de yayınlanırken kaydedilmiş oldukları için TRT1 logolu ve bazen de kayıt kalitesi düşük olabiliyor. Kamu spotlarının televizyon kanalı logosuz ve orjinal hâli için RTÜK’ün sayfasının takip edilmesi gerekiyor. Ancak kamu spotları için RTÜK tarafından verilen tavsiye kararları 6 ay ile sınırlandırıldığı için de bu sayfada maalesef 6 aydan önceki kamu spotlarına erişim sağlanamıyor, çünkü kaldırıyorlar. Tüm bu sebeplerden dolayı kamu spotlarının tek elden yayınlandığı ve arşivlendiği bir internet sitesi bulamamanın üzgünlüğü içerisindeyken tıpkı benim gibi başkalarının da beğendiği kamu spotlarını paylaşıp yayabileceği bir ortam oluşturabilmek adına hepsini olmasa bile en azından beğendiklerimi YouTube kanalıma ekleyip yayımlayabileceğimi ve arşivleyebileceğimi düşündüm. İşte size beğendiğim ve önemli olduğunu düşündüğüm kamu spotlarından oluşturulmuş YouTube oynatma listem. Bu listeye zaman zaman yeni kamu spotlarından beğendiklerimi de ekleyeceğim için zamanla büyüyecektir.  Belki siz de izleyip yayılması için paylaşmak istersiniz diye size de haber vermek istedim.

* Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun, Resmî Gazete tarih-sayı:  03/03/2011-27963.

* Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, Resmî Gazete tarih-sayı:  02/11/2011-28103.

* Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)

* RTÜK Kamu Spotları Yönergesi

* RTÜK Zorunlu Kamu Spotları Sayfası

* RTÜK Çeşitli Kamu Spotları Sayfası

* TRT1 Kamu Spotu Kanalı

* YouTube Kamu Spotları Oynatma Listem

* http

* ://kamilvarinca.wordpress.com/2013/04/26/kamu-spotlari/

* BEDAVA KAMU SPOTU PATLAMASI ÖZALLA İCRAATIN İÇİNDEN

*Kamu Spotunun Faydaları

*Topluma bir takım mesajlar vererek kitle bilincinin yükseltilmesini sağlar.

*Örneğin; Sigara, alkol, uyuşturucu gibi maddelerin zararlı etkileri gibi.

*Halkı uyararak davranış değişikliği yaratmayı amaçlar.

*Toplumun belirli sorunları üzerine yoğunlaşır ve bunu çözme amacı güder.

*Halkın, toplumdaki olaylardan haberdar olmasını ve yardım kuruluşlarına katkıda bulunmasını sağlar. ( Suriyeli Çocuk örneğindeki gibi )

*Kamu spotları da bir anlamda vatandaşı “çocuk gibi” eğiten, hizaya sokan, düşünce ve davranışlarını şekillendiren, güden propaganda araçları gibidir.

*Kamu spotunun Türkiye’de

tarihçesi

*Adına kamu spotu denmeden ilk kez 80'li yıllarda kullanılmıştır. Özal dönemi ve KDV’nin, toplum hayatına yeni girmesi, KDV’nin ne olduğunu halka anlatmak ve benimsetmek adına televizyon skeçleri yapılmış, ünlü sanatçılar kullanılmıştır.

*Mesaj : Bir alışveriş bir fiş!.

*Örnek 4: Bir Alışveriş Bir Fiş

* 80'lerin başında TRT ekranlarında iki tip: Bay Yanlış ve Doğru Ahmet. Özellikle trafik kuralları konusunda halkı bilgilendirmeyi amaçlamışlarıdır. "Önce sola, sonra sağa, sonra tekrar sola" repliği ile.

* Doğru Ahmet, Gece yol kenarlarında fosforlu kıyafetlerle gezilmesi gerektiğinden bahseder Bay Yanlış'a, "Gece, lunapark gibi olacaksın, böyle" diyerek beyaz fosforlu kıyafetini gösterir. Bay Yanlış'ı Erol Günaydın oynardı, Doğru Ahmet'i ise Mesut Çakarlı. O yıllarda küçük bir çocuk olan Çakarlı, "Yanlışsınız yine Bay Yanlış" diye başlardı sözüne hep. TRT'nin seyirciye genel toplum kurallarını öğrettiği eğitim amaçlı bir seriydi bu.

*90'lı yıllarda "Çevremizden sorumluyuz, birbirimizi uyarmalıyız." serisi televizyonda yer almıştır. Üstün Asutay, Zehra Alptürk gibi oyuncular, yerlere çöp atılması, bankların bıçakla kazınması ya da alkollü araç kullanılması gibi konularda uyarılarda bulunmuşlardır. Ancak içinde hiçbir esprinin olmadığı, izleyiciye doğrudan mesaj veren reklamlardır bunlar.

*Kamu spotlarının yılar içindeki

değişimi

* 90’lı yıllarla birlikte başlayan bu eğitici programlar, bugün kamu spotu olarak karşımızda. Devlet tarafından hazırlanan bu "eğitici programlar"ı incelediğimizde, önceden daha çok görgü ve genel toplum kurallarının konu alındığını, bugünse sağlık, güvenlik gibi konulara yoğunlaşıldığını görüyoruz.

*Zamanla daha ciddi reklamların yapıldığı ve mesajın doğrudan verildiği de bir diğer fark. İlk yıllarda esprilerin arasına serpiştirilen uyarılar, artık direkt söyleniyor. Bugünkü "Sigara pişmanlıktır" serisinde, Lösev’in kamu spotlarında ya da ürün güvenliğini konu alan kamu spotlarında olduğu gibi.

*Çocuklar ve kamu spotu

* Psikologlara göre; bir yetişkinin psikolojisini bile derinden etkileyen bu reklamların, çocuk kanallarında kesinlikle yayınlanmamalı. Çünkü çocuklar soyut düşünceye sahip değil, her gördüğünü gerçek olarak algılıyor ve en önemlisi fazlasıyla içselleştiriyor. Yani izledikleri kötü bir şeyi kendi ya da anne-babalarının başlarına gelecekmiş gibi algılıyorlar. Özdeşim kurdukları için kaygı ve korku ortaya çıkıyor. Bu nedenle çocuklara bu tarz konularda erken ve fazla bilinçlendirme uygun değil. Örneğin sigaranın zararlı olduğunu söylemek doğru bir bilinçlendirme. Ama bunun ayrıntılarını vermek doğru değil. Bu tarz reklamlar yapılacaksa çocuk kanallarında yayınlanmamasının yanı sıra diğer kanallarda da çocukların izlemeyeceği saatlerde yer almalı.

*İyi bir kamu spotu nasıl

olmalı?

*Bir kamu spotu, ona ayrılmış sürede, mesajını DİRİ ve DURU aktarabilmek için bazı başarı kriterleri barındırmak zorundadır. 

*1- Mesajı net, basit, sade olmalı. Spotun tamamında toplum algısına sunulacak mesaj sayısı 3'ü geçmemeli. 2-Eğlenceli olmalı. Bu sayede tekrarında ilgi kaybolmayacak ve mesajların zihnimize kazınması sağlanmış olacak. 3-Mesela konu enerji verimliliği ise, bunun FAYDA yönü, mutlaka vurgulanmalı.Tıpkı KDV spotlarının vergi iadesiyle desteklenmesi gibi, kamu spotundaki mesajla birlikte sağlanacak fayda ya destekleyici projeler ile var edilmeli veya ön plana çıkarılmalı.

*Örnek 5

*TAYLAND KAMU SPOTU

*Sosyal reklam nedir?

*Sosyal reklam nedir? Sosyal reklam, ticari reklamın ideolojik olarak tam tersidir. Ama estetik anlamda aynı arayıştadır. İkisi de ele aldığı konuyu çekici ve estetik bir şekilde toplumun dikkatine sunma çabasındadır.

* Ticari reklam dünyanın daha fazla tüketilmesini, sosyal reklam dünyanın "çok dikkatli" tüketilmesini öneriyor.

* Sosyal reklam dikkati engellilere, şizofreni hastalarına, sokakta yaşayan çocuklara, yaşlılara, Alzheimer hastalarına, kimsesizlere, fakirlere, denizin, suların ve toprağın kirlenmesine, doğadaki tahribata çekmeye ve bir şeyler yapmaya çalışıyor. 

*Sosyal reklam

*Sosyal sorumluluk açısından kitle bilincinin yükseltilmesinde en işlevsel etkileşimin sağlanmasına çalışıyor.

*Reklamla tanıtılmak istenen ticari bir ürün olmayıp kültürel içselleştirme, bu alanda konulaştırılarak bireylerin dikkat alanına sokulmak istenen mesajlar, sosyal reklam aracılığıyla iletiliyor. 

* Sosyal reklamlar toplumun genel yapısında ortaya çıkan sorunları ya da toplumun karşı karşıya olduğu kaldığı tehlikeleri konu edinir.

* Toplum sağlığı, çevre kirliliği, trafik eğitimi gibi genel başlıklar altında toplayabileceğimiz konularda sosyal reklam çalışmaları yapılmaktadır. Buna örnek olarak AIDS ile mücadele verilebilir. AIDS herkesi tehdit eden bir hastalıktır.

*Bir sosyal reklamın ardında gizli veya açık kişisel veya kurumsal bir çıkar ve propaganda olmaması sosyal reklamdan umulan kamu yararı için çok önemlidir.

*Örnek 6 : 12 Dev Adam

*Sosyal reklamın işlevini ve etkisini gösteren 12 Dev Adam Avrupa Basketbol Şampiyonası için hazırlanan film şu ana kadar yapılan en iyi sosyal reklam olarak anılıyor. 2001 yılının Ağustos ayında ülkemizde gerçekleştirilen bu spor etkinliğine  davet mesajı veren reklam aynı zamanda milli duygulara vurgu yapıyor, ekonomik kriz ortamından bunalan insanları tek bir amaç etrafında toplanmaya çağırıyordu. Bu reklamın işlevi; Milli Basketbol takımının başarısından, basketbola artan ilgiden çok 12 Dev Adam’la simgelenen ortak bir gücün yaratılması olarak nitelendirebiliriz.    

*Sosyal reklam ve kamu spotu farkı

* Farkları kamu kuruluşu seçiyor, onaylıyor ve kamu kuruluşları tarafından çekilebiliyor. Yayınlanması devlet izniyle sağlanıyor.

*Hemen hemen ücretsiz denilebilecek bir fiyatla yayın sağlıyor kamu spotları, sosyal reklamlar ise özel kuruşlar tarafından çekiliyor.

* Sosyal reklamlar bir reklam gibi fakat amaçları sosyal olgulara dikkat çekmek.

* İkisinde de bir ticari kazanç yok.

*Kamu Spotları Üzerine Yapılan Araştırmalar

* DORinsight tarafından gerçekleştirilen “Kamu Spotu Araştırması” nda;

* 8-13 Mart 2013 tarihleri arasında online olarak yapılan araştırmaya; 70 ilden, 18 yaş ve üzeri 1124 kişi katıldı.

* Katılımcıların neredeyse tamamı TV’de kamu spotuna rastladığını belirtirken, radyoda rastladığını belirtenler yarı yarıya azdı.

* Araştırmaya katılan kişilerin %98’i TV’de kamu spotuna denk geldiğini belirtiyor. Radyoda en az bir kez dinlediğini belirtenlerin oranı ise %53.

* Radyoda dinlediğini belirten kişiler içinde 18-24 yaş arası genç kitlenin ağırlığı dikkat çekiyor.

* “Alo 171 Sigarayı Bırakma Hattı”, televizyon’da izlenenler arasında açık arayla en çok aklında kalan kamu spotu olmuş.

* TV kanallarının yayınladıkları arasında akla gelen ilk kamu spotu %63 ile “Alo 171 Sağlık Bakanlığı Sigarayı Bırakma Hattı”.

* Bunu %5 ile “Obeziteyle Mücadele” kamu spotu takip ediyor. “Vücut kitle endeksi”, “Kadına Şiddet”, “KOAH” ve “Trafik Kazaları” ile ilgili kamu spotlarının spontane olarak bilinirliği ise %2 seviyesinde.

* “Alo 171 Sigarayı Bırakma Hattı” radyoda da uzak ara zirvede

*Araştırmaya göre, kamu spotlarını radyoda en az bir kez dinlediğini belirten kitle içinde ilk akla gelen kamu spotu %55 ile “Alo 171 Sağlık Bakanlığı Sigarayı Bırakma Hattı”. Bunu %5 ile “KOAH” ve %4 ile “Obeziteyle Mücadele” kamu spotları takip ediyor. Trafik Kazaları ile ilgili kamu spotu %3’lik bir hatırlanma oranına sahip.

*Kadına Şiddet ve Sağlıklı Yaşam kamu spotlarının radyo kanallarından bilinirliği ise %2 seviyesinde.

* “Alo 171 Sağlık Bakanlığı Sigarayı Bırakma Hattı”’nın bilinirliği erkekler arasında %60 seviyesine kadar çıkıyor.

* “Obeziteyle Mücadele” kamu spotunun 18-24 yaş arası gençler, “Trafik Kazaları” kamu spotunun ise 25-34 yaş arası kitle tarafından daha çok hatırlanması ise bir başka dikkat çeken ayrıntı.

* Katılımcıların %84’ü kamu spotlarının faydasına inanıyor .

* Görüşülen kişilerin %84’ü kamu spotlarındaki bilgilerin faydalı olduğuna inanıyor.

* Yalnızca %3’lük bir kitle kamu spotlarını “Faydasız” olarak niteliyor.

* Ayrıca kamu spotlarında anlatılan bilgiler de katılımcıları tatmin eder düzeyde (%77).