KAN TRANSFZYONUProf. Dr. Teoman Soysal

Kan rnleri /KomponentleriHcresel kan komponentleri(bileenleri)Plazma ve Plazmadan elde edilen fraksinasyon rnleri

Donrden Alnan TAM KANEritrosit suspPlazmaRandom donr trombositTDPPlazmaKriyopresipitatKoag.Faktr konstr.mmunglobulin kons.AlbuminDoal inhibitrlerLkosit filtrasyonuInlanm E.SDondurulmu E.S.Havuzlanm trombosit suspSAGM ESYkanm ESInlanm TSlkositten fakir TS

Kan Komponentleri(bileenleri)Hcresel kan komponentleri Tam kanEritrosit ieren kan komponentleri Trombosit ieren kan komponentleri Granlosit konsantreleriKk hcre naklinde kullanlan kan komponentleri

Kan komponentleriEritrosit ieren kan komponentleri Tam kan / taze tam kanEritrosit suspansiyonuLkositleri azaltlm eritrosit suspansiyonuYkanm eritrosit suspansiyonuDondurulmu eritrosit suspansiyonu

Dier Kan rnleriPlazma ve plazmadan elde edilen rnlerSv plazma / taze plazma/Donrn tekrar test edildii plazmaSolvent deterjan ile ilenmi plazmaTaze dondurulmu plazmaKriyopresipitatKoaglasyon faktrleriIv IgAlbumin vd

Kann Elde EdilmesiSalkl donrlerden elde edilirNormal kan saymlar ve kan basncSorgulamaHacim : 450 ml +/- 10%Kan verme skl : E: 5/yl, K: 4/ylnot: 8 haftadan daha sk kan verilmez

STAFEREZPlazmaTrombositLkosit/alt gruplarGranlositLenfositHematopoetik kk hcre gibiEritrosit

LenfositMonositGranlositTrombositeritrositplazmaTromboferez donr : Haftada ikiden sk veya ylda 24den fazla tromboferez donr olunamaz.Tam kan donr 2 aydan nce tromboferez donr olamaz.Tromboferez donr 48 saatten nce tam kan donr olamaz

Kann saklanmas ve banka kannda oluan deiiklikler

Tam kan ve/veya eritrosit suspansiyonlarnn saklanmas

Sv fazda saklama: 1-6 derece arasndaDepolama solusyonlar (14-15 ml /100ml-kan)ACD: 3 haftaCPD : 3 haftaSaline ,Adenin,Glukoz+mannitol: 42 gnCPDA-1: 35 gnDondurularak saklama - 65 ,-200 derecede , 10 ylKriyoprotektan svda saklanrKullanlmadan nce ykanarak kriyoprotektan uzaklatrlrYkandktan sonra 24 saatte kullanlmaldr

Ykanm eritrosit suspansiyonlar 24 saat iinde kullanlmaldr.

Depolama srasnda kanda oluan deiikliklerEritrositlerde:ATP, 2-3 DPG ve ozmotik diren azalmasHcre ii Na dzeyinde artPlazmada: Serbest Hb, H+, K+, NH3 artarLabil koag. Faktrleri azalrFV: 5-6 gnde, FVIII 1-2 gnde %80in altna inerFXI: 7 gnde %20nin altna iner24 saat sonra trombosit ve granlositlerin canll ok azalmtr.

Trombositlerin saklanmas:1-5 gn sreyleOda scaklndaIktan koruyarakHareketli zel cihaz zerinde saklanabilirler.

Kan Bileenleri ve Transfzyon lemi

Tam kan:Toplam kan hacminin %25-30unu aan akut kanamalarda kullanlabilir.Bir nitesi Hbi 1g/dl, Hcti %3 arttrrTaze tam kan:Exchange transfzyon (y.doan), ileri derecede renal yetmezlik veya karacier yetmezlii, ok, ak kalp cerrahisi?Bir nitesi Hbi 1g/dl, Hcti %3 arttrrEritrosit suspansiyonu:Oksijen tama kapasitesinin arttrlmas gerekeneitli etyolojilere bal normovolemik anemiler masif olmayan posthemorajik anemilerBir nitesi Hbi 1g/dl, Hcti %3 arttrr

Lkositleri azaltlm eritrosit suspansiyonu< 5x106 lkosit ieren eritrosit suspansiyonudur.Lkositler 3. Nesil filtrelerle uzaklatrlr.Saklama ncesinde veya sonrasnda laboratuarfiltrasyonu eklinde veya yatak ba filtrasyon yaplr.Eritrosit transfzyonu gereken bir olgudaFebril reaksiyonlarn nlenmesindeAlloimmunizasyondan korunma amacylaCMV enfeksiyonundan korunma amacyla kullanlrlarBu olgularda trombosit kullanlacaksa onlar da lkositten fakir olmaldr.

Ykanm eritrosit suspansiyonuPlazma allerjenleri, trombosit ve hcre artklar ykama ile giderilir, lkosit miktar azalr.Hazrlanan rn 1-6 derecede 24 saatten fazla sre gemeden kullanlmaldr.Eritrosit transfzyonu gereken bir olgudaCiddi allerjik reaksiyonlarn nlenmesiKomplemandan kurtulma amacyla kullanlrr: Anafilaktik reaksiyonlarn nlenmesiIgA eksiklii olan olgulara veya tartmal da olsa PNH olgularnda yaplacak transfzyonlar

Dondurulmu eritrosit suspansiyonlarUzun sreli kan saklamak gerektiinde bavurulan yntemdir.(Lkositten fakir)r: Nadir kan gruplarAskeri amalar, felaket durumlar iin saklamaKullanlmadan nce zndrlp ykanmas gerekir ve 24 saatte tketilmelidir

Trombosit transfzyonu amacyla kullanlan kan komponentleri Random Donr Trombosit suspansiyonuRandom donr trombosit susp: 5.5 x 1010 trombosit ierir, 70 kg bireyde tromb. Saysn 5-6 bin/mm3 arttrr.Havuzlanm Trombosit susp : 6-8 random donr Tr. suspansiyonunun birletirilmesi ile oluurAferez trombosit suspansiyonuTek bir donrden aferez yntemi ile elde edilir.3 x 1011 trombosit ierir, 70 kg bireyde trombosit Saysn 30-60 bin/mm3 arttrr.Lkositi azaltlm trombosit suspansiyonlar

Aferez trombosit suspansiyonlarnn zellikleriRandom donr trombositlerine gre 6-8 kat daha fazla trombosit ierirlerHasta daha az sayda donr antijeni ile karlarAlloimmunizasyon/enfeksiyon riskleri azalrDaha pahaldr

Trombosit transfzyonu endikasyonlarKemik ilii yetersizlii/infiltrasyonuna bal yapm eksikliiLsemiMDSMyelofibrozMalign tm infiltrasyonuMyelosupresyonAplastik anemiTrombosit ykm artHipersplenizme bal trombositopeniYDPSepsislaca bal trombositopeniITP ? (etkisi olmayabilir, yaamsal riskli kanama varsa denenir)Trombosit fonksiyon bozukluuna bal kanamaDilsyonel trombositopeni (r: Masif kan transfzyonu ardndan)Kardiyak by-pass cerrahisi

Trombosit transfzyonu endikasyonlar

Trombositopenik olguda:

Trombosit says/mm3 Kanama/ameliyatTromb transf. Endikasyonu>50.000 Hayr Hayr< 50.000 EvetEvet10.000-20.000 HayrHayr(eer kanama/ate/DIC/tromb disfonksiyonu varsa) Evet< 5.000-10.000Evet/Hayr Evet

Trombosit transfzyonuzel durumlar:Trombotik trombositopenik purpura: kontrendikedir , sadece hayat tehdit eden kanamalarda kullanlr mmun trombositopenik purpura : Rutin olarak transfzyon yaplmaz , etkisizdir.Sadece hayat tehdit eden kanamalarda kullanlmas zorunlu olabilir.Hipersplenizm: Verilen trombositler de dalakta gllenebilir.Trombosit transfzyonunun etkisi beklenen dzeyde olmayabilir.Septisemili veya Ampho-B kullanan olgularda trombosit transfzyonunun etkisi beklenenden daha az olabilir.Alloimmunize olgular: Trombosit transfzyonu ile beklenen art olumaz.

Trombosit transfzyonuABO uygun rnlerin in-vivo etkinlii daha fazladr.Rh (D)- olgulara Rh (D)- rn kullanlmaldr veya anti -Rh(D) Ig uygulanmas gerekebilir(r: kadnlarda doum srasnda oluabilecek riskler)

Taze dondurulmu plazmaTm koaglasyon faktrlerini ierir, 200-250 ml/nite hacmindedirABO uygunluk tercih edilir.Rh- kadna Rh+ plazma verilirse antiD uygulaapraz karlatrma gerekmez.10-20 ml/kg verilirse Faktr dzeyi %20-30 artarKullanm endikasyonlarWarfarin doz fazlalYDPKaracier hastalna bal kanama diyateziMasif kan transfzyonuzole koag Faktr eksikliinde spesifik faktr elde edilemez iseTrombotik trombositopenik purpura

KriyopresipitatTDP nin 4-6 derecede zndrlmesi srasnda oluan keltinin ayrlp daha sonra 30 derecede saklanan eklidir.Fibrinojen,FVIII:C, vWF, FXIII, fibronectin ierii zengindir10 -15 ml plazma iinde depolanmtr.80-120 nite F VIII, 150-250 mg fibrinojen ve TDPdeki FXIIIn % 20-30unu ierir.ABO uyumu gerekmez

Aadaki durumlarda kanama tedavisi veya profilaksisi iin kullanlr:Hemofili A ve vWH : Spesifik faktr elde edilemediindeHipofibrinojenemiYDPKaracier yetmezliiKaracier nakliDoumsalDisfibrinojenemi

Transfzyon ilemiGerekten endikasyon varm ?Ne tr rn kullanlmaldr ? Ka nite gereklidir ?Ne tr filtre kullanlmaldr ?Kan nlanmalmdr ?

Transfzyon ilemiKan grubu tayini ve apraz karlatrma yapld m?Kan stlmalmdr ?Transfzyon hz ne olmaldr ?Kann iine ila konmalmdr ?Kann etiket bilgileri , grn , son kullanma tarihi gzden geirildi mi ?Hastadan onay alnd m ?

Transfzyon reaksiyonlarAkut Hemolitik Transfzyon ReaksiyonuEn sk neden ABO uyumazldrDoal Anti-A,Anti-B antikorlar IgM yapsndadr ve kompleman aktivasyonu yapabilirler.ntravaskler hemolizSklk : 1/25.000

Akut Hemolitik Transfzyon ReaksiyonuKlinik: lk 50-100 ml ile , nadiren 1-2 saat sonra balar.nfzyon yerinde ar, huzursuzluk,kzart,Gs/bel ars,dispne , bulant-kusma,ate,titreme, taikardi, hipotansiyon,kanama, hemoglobinriAkut renal yetersizlik, DIC, ok nedeni olabilir

Akut Hemolitik Transfzyon ReaksiyonuYaplmas gerekenler:Transfzyon sonlandrlrHemoliz gstergeleri incelenirken kan basnc ve idrar miktar takip ve idame ettirilmelidir.ntravenz hacim genileticiler kullanlmal gerekirse vasopressrler eklenmelidir.TA: >100mmHg, drar: >100 mL/saat olmaldrKan/idrar rnekleri alnmal ve torba tekrar incelenmek zere ayrlmaldr; kan grup analizleri, hemokltr, antikor tarama, renal fonksiyonlar, hemostaz gstergeleri gzden geirilmelidir.DIC ve renal yetersizlik varsa gereken tedaviler (replasman/hemodiyaliz vd) balanr

Ge Hemolitik ReaksiyonTransfzyondan 3-21 gn sonra ortaya kar.Sklk: 1/2500 1/6000Hafif bir ate ve indirekt hiperbilirubinemi ve transfzyondan beklenen yantn gzlenmemesi dikkat ekicidir.Bazen farkedilemez.Rh, Kidd vs alt grup uyumazlklarndan kaynaklanr ve genellikle ekstravaskler bir eritrosit ykm olur.Direkt Coombs testi + bulunur.ounlkla tedavi gerekmez

Febril ReaksiyonlarHLA veya trombosit ya da plazma proteinlerine kar antikorlardan kaynaklanr.(sklk % 0.5-3)Genellikle yaam tehdit etmez.Transfzyon srasnda veya izleyen saatlerde ate,titreme, taikardi gibi belirtilerle seyreder.nleme amacyla; Lkositleri azaltlm kan rnleri kullanm ve transfzyon ncesinde antipiretik verilmesi nerilir.Genellikle reaksiyon olduunda transfzyona ara verilir ve hemolitik reaksiyon olmad kantlanmadka devam edilmez.Antipiretiklere yantldr.

Allerjik reaksiyonlarSklk: % 1-3Neden:Alcda donr plazma proteinlerine duyarllkKant,rtiker-anafilaksi arasnda deien tabloEn korkulan konj. IgA eksiklii olanlardrKorunma:IgA eksiklii olanlara Ykanm eritrosit kullanmIgA eksik rn transfzyonu Tedavi: Reaksiyon iddetine/tipine gre; antihistaminik, kortikosteroid,adrenalin,sv destei, solunum dolam destei

Kardiyojenik olmayan akcier demi(Transfzyona bal akut akcier hasar)TRALISklk: 1/5000Anti-lkosit antikorlarn varlnda lkositlerin pulmoner dolamda kerek kapiler/endotel hasar oluumuna yol amalarndan kaynaklanr.Ate,dispne,gs ars, hemoptizi, siyanoz , hipotansiyon ve akcier demi tablosu oluur.Solunum destei gerekir.

Dolam yklenmesiKalp dolam sistemi yetersizlii olanlarYallar risk altndadr.Akut sol kalp yetersizlii tablosu oluur.Tam kan yerine eritrosit susp. veya dk hacimli transfzyon tercih edilir.Transfzyon hz dk tutulmaldr.Tedavi: Diretik, oksijen, vazodilatatr,kardiyotonik vs.

Transfzyona Bal Graft versus Host HastalBakl basklanm konaa verilen lenfositlerin konak hcrelerine (deri/karacier/barsak) yapt reaksiyondur.Mortalitesi ok yksektir.Aile ii /akrabalardan yaplan transfzyonlar bu komplikasyon asndan risklidir.Benzer HLA antijenleri iin HLA homozigot donrden HLA heterozigot alcya transfzyon GVHD nedeni olabilir.nlemek amacyla ;mmn yetersizlikli bireylere hcresel kan komponenti transfzyonu ncesinde kan nlanmaldr ( 2500 cGy)immn yetersizlikli olmayan alclarda da aile ii transfzyondan kanmal veya aile ii transfzyon yaplyor ise kan nlanmal

Bakteri KontaminasyonuKann alnmas/depolanmas/tanmas vs srasnda kontamine olmasYkanm eritrosit suspansiyonunun zamanndan ge kullanlmasTablo: Ate,titreme, kusma, hipotansiyon, taikardi, ok, DIC, lmYaplacaklar: 1-nlemek iin: Kann uygun artlarda alnmas, depolanmas ve transfzyonu2- Transfzyonun sonlandrlmas,bakteriyolojik rnek alnmas,antibiyotik uygulama , ok ve DIC ile mcadele

Dier komplikasyonlarHava embolizmiTransfzyon hemosiderozuPosttransfzyon purpuraPulmoner embolizmYoun kan transfzyonu etkileriSitrat toksisitesiHiperpotasemiKanama diyatezi (dilsyon etkisi)

Transfzyonla bulaan hastalklarHepatit ( C,B,A ,D vd )HIVHTLVCMVE-BarrHHV Creutzfeldt-Jakob veyavaryant CJD (teorik) Parvovirus

MalariaLyme ? (belirlenen hasta yok)ChagasBabesiosisSyToxoplasmaBat Nil Virs

*******************************************