kata bilangan kata bilangan tentu jika jumlahnya ditentukan. misalnya lima hari
DESCRIPTION
KATA BILANGAN Kata bilangan tentu jika jumlahnya ditentukan. Misalnya lima hari. Kata bilangan tak tentu jika tidak menyebut jumlah. Misalnya beberapa hari KATA BILANGAN TENTU 1=tunggal; 2=rwa; 3=t ĕlu, tiga; 4= pat, papat; 5=lima; 6=nĕm; 7=pitu; 8=wwalu; 9=sanga; - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
KATA BILANGAN 1. Kata bilangan tentu jika jumlahnya
ditentukan. Misalnya lima hari.2. Kata bilangan tak tentu jika tidak menyebut
jumlah. Misalnya beberapa hariKATA BILANGAN TENTU1=tunggal; 2=rwa; 3=tĕlu, tiga; 4= pat, papat; 5=lima; 6=nĕm; 7=pitu; 8=wwalu; 9=sanga; 10=sapuluh; 11=sawĕlas; 12=rwa wĕlas;13=tiga wĕlas; 14=pat bĕlas; 15=lima wĕlas;16=nem bĕlas; 17=pitu wĕlas; 18=wwalu wĕlas;19=sanga wĕlas; 20=rwang puluh; 21=salikur,
rwang puluh tunggal; 25=lima likur; mulai 30 cara menghitung seperti bahasa Indonesia
Ratus=atus; ribu=iwu; laksa (10.000)=laksaKeti (100.000)=kĕţi, koţi; juta (1.000.000)=yuta, ayuta.
Jika dipakai terhubung dengan kata sebut, menyatakan ukuran, waktu, ruang, jumlah seperti 5 tahun, kata bilangan menjadi
Sa-, rwang, tĕlung/tigang, patang, limang, nĕmang, pitung, wwalung, sangang.
Contoh: patang tahun, rwang wĕngi, wwalung dĕpa.
Kata bantu yang menyatakan jumlah adalah siki atau wiji yang berarti biji
Contoh: anon ta sira strī rwang siki maňenun; hana ta tikus sawiji; koparĕnggan sang kanyā
tĕlung siki.
Awalan ka pada kata bilangan berarti “semua” atau “bersama-sama”
Misalnya: Anak ing ratu sira katĕluKapwa ratu sira kapatMakamantu şang pāņdawa kalimaIkang satĕngah wehakĕna sang Bhīma. Doyan
amangan sarika. Ikang satĕngah wehakĕnanta ry anak I nghulun kapat lāwan nghulun.
Awalan ka juga berarti menyatakan tingkatIrikang aşţadiwasa kapitung we nira winarang
māmĕng-amĕng ta sira.Lumāmpah ta sira kalimanya, kanĕm Dewī
Dropadī.
Saka menyatakan “segolongan bersama” seperti dua-dua, sepuluh-sepuluh, berdua-dua, berpuluh-puluh, dll.
Contoh:Ya tikā tumibā saka sātus, saka sewu
matang yan tan kawĕnang winilang kwehnya.
Masulung-sulung tumampuh ring kuņda. Hana pĕjah saka sātus pada pisan; hana lumĕbu saka rwang atus, hanan tibā saka tĕlung atus, dudū saka patang atus mwang limang atus, hana lumĕbu parĕng sewu
Pa-, pat, par, pra untuk kata bilangan terletak di muka kata bilanganContoh:Ya tikâtugĕl mapasewu de nikang cakraMatang yan katĕka mangke dwijihwa krama nāga,
maparwa ilatnyaWruh pwa sang Arjuna yan kabañcana, pinatelu, pinarapat,
pinaralima nira de nirâmāti satwa wĕkasan.
Awalan ping- (pin-) untuk kata bilanganContoh:Apa daya ning manghuripana pingrwa pingtigaTan yogya juga hidĕp irân lĕwiha sangkeng pintiga huwus
samŗddhya ikang rājaputra katĕlu.Ping rwa sira luput de ni panah sang Arjuna, kaping tigâ
tampingan Tikşņabhalla dada nira. Tan pisan pingrwa marâku mapitutur I kita.
Kata bilangan tidak tentu menyatakan jumlah tak terhitung.
1. Pira: beberapa, tak berapa (mengenai jumlah atau waktu), (agak) banyak, seberapa
Contoh:
Pira ta lawas nira hana ngkā, katĕkan ta sang brāhmaņa duhkha bhāra.
Tak āsā hilangakĕna ng lĕmbu pirang koţi.
Tan sapira lara ni nghulun pĕjah saka ri pĕjaha rahadyan sanghulun mangke.
2. Angkĕn atau nāngkĕn: tiap-tiap pada penentuan waktu
Contoh:Maweh ta janma angkĕn tahun, tadaha
nikang rākşasapati.Nāngkĕn tahun sira mānak.3. Asing: tiap-tiap untuk orang atau barang.Contoh:Asing sa katĕmu de nira ya ta pinangan
juga.Asing manghilangakĕna ri kadurgandhan
ira, yukti makaswāmyanta.
Awalan Sa-Sa- berarti satu1. Merupakan kesatuan ukuranContoh:Meh tibā tang nāga takşaka, ākāra sagalah sangkeng
apuy.Nāhan kahanan rasikā kidul saparwata ri kāwakanya.2. Merupakan kesatuan dalam lingkungannya sendiri
segala, seluruh, segenap, sekalian, semuaContoh:Sakweh sang maharşi, magawe tapa ring Nemişâraņya.Yatna ri sapakon ira.Sawĕngi tan kĕneng turu sira.Salwir ing satwa haneng alas kinawaśākĕn ira.Akrak ta panangis ikang sakadatwan.Sojar ing wwang wuwusnya.
3. Sa-merupakan kesatuan dengan yang lain: sama, bersama
Contoh:
Kaharep I nghulun stri ikang sanama pada lawan ngaran I nghulun