katangian ng wika
DESCRIPTION
fil 1TRANSCRIPT
KATANGIAN NG WIKA
MASISTEMANG BALANGKAS
> may kaayusan o order.> dalawang masistemang balangkas
1. ang balangkas ng mga tunog
2. ang balangkas ng mga kahulugan
SINASALITANG TUNOG
> Maraming mga tunog sa paligid na makahulugan ngunit hindi lahat ay maituturing na wika.
> Ang wika ay sinasalita samantalang ang pagsulat ay representasyon ng wika na gumagamit ng mga simbolo tulad ng letra.
PINILI AT ISINASAAYOS SA PARAANG ARBITRARYO
> ang “arbitraryo” ay nangangahulugan na ang bawat wika ay may kanya-kanyang mga katawagang ginagamit na itinatakda ng isang lipunan ng isang salita bagaman magkakasaingkahulugan
GINAGAMIT SA KOMUNIKASYON
> Ang komunikasyon na galing sa salitang Latin na communis na ang ibig sabihin ay “to work publicly with” ay nagbibigkis sa mga tao para magkaisa.
PANTAO
> malinaw ang sinabi ni Gleason na ang wika ay pantao lamang.
KAUGNAY NG KULTURA
> Sa payak na pagpapakahulugan ang kultura ay ang paraan ng pamumuhay.
> Bawat wika sa daigdig ay produkto ng mayamang karanasan ng isang lipunan.
> Mula sa mga karanasan, napapaunlad ang wikang sinasalita ng isang tiyak na lipunan.
NATATANGI> Ang bawat wika ay may
kanyang sariling set ng mga tunog, mga yunit panggramatika at kanyang sistema ng palaugnayan.
> Ang bawat wika ay may katangiang pansarili na naiiba sa ibang wika.
NAGBABAGO
> ang panahon ay patuloy na nagbabago kaya ang pamumuhay ng tao ay nagbabago rin dulot ng agham at teknolohiya.
MALIKHAIN> taglay ng
wika ang mga tuntunin na makabuo ng salita, parirala, sugnay at pangungusap.
BARAYTI AT BARYASYON
NG WIKA
BARAYTI NG WIKA> Ang salitang
barayti sa simpleng pagpapakahulugan ay tumutukoy sa pagkakaroon ng pagkakaiba-iba. Batay sa kasabihang Ingles, “variety is the spice of life”
KAHALAGAHAN NG BARAYTI NG
WIKA
> Nagagawa nitong mapaunlad ang isang wika sa pamamagitan ng pagdaragdag ng mga salitang gagamitin ng isang lipunan.
> Napaparami nito ang iba’t ibang katawagan ng isang salita.
> Natutulungan nito ang mga tao na makapamili ng mga salitang gagamitin sa pinaangkop na paraan.
> Napapalawak nito ang iskolarling pananaliksik pangwika.
MGA BARAYTI NG
WIKA
IDYOLEK> Indibidwal na
gamit ng wika taglay ang pansariling katangian.
halimbawa:* So, OK, Acually,
Grabe
DAYALEK> Wikang rehiyonal at
kadalasang sinasalita sa mga lalawiganin.
halimbawa:* Tagalog-Cavite,
Tagalog-Batangas, Tagalog-Bulacan
SOSYOLEK> Pansamantalang barayti ng
wika na nadedebelop sa pamamagitan ng sosyalisasyon at nananatili lamang sa isang tiyak na panahon.
halimbawa:* Wikang Cybernatics
(Wika sa Teknolohiya) Wika ng Yuppies (Young Urban Professionals) Wika ng mga Bading
ETNOLEK> Mga wikang
nadedebelop mula sa mga etnolinggwistikong grupo.
halimbawa:* Wika ng mga
Badjao, Mangyan, T’boli at iba pa.
EKOLEK> karaniwang nabubuo at
sinasalita sa loob ng bahay. > taglay nito ang
kaimpormalan sa paggamit ng wika subalit nauunawaan ng mga gumagamit nito
halimbawa:* Mamita, Lolagets
Papsy
PIDGIN> mga wikang walang
pormal na estruktura at nabubuo lamang dahil sa pangangailangan ng mga tagapagsalita.
halimbawa:* Mga salitang
ginagamit ng mga Intsik sa Binondo: Suki, mura tinda dito bili
CREOLE> produkto ito
ng pidgin kung saan nagkakaroon ng pormal na estruktura ang wika.
REHISTRO> mga espesyalisadong
wika na ginagamit sa isang partikular na larangan.
halimbawa:* Ang salitang “cut” ay
kadalasang ginagamit ng mga direktor upang ihinto ang isang eksena.