1

KAYNAKLARIN YETERLİĞİ ALGISI VE YAŞAM MEMNUNİYETİ ARASINDAKİ

İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Zeynep ÇOPUR*

Birgül ÇİÇEK**

Pelin PEKMEZCİ***

ÖZET

Genel bir değişim süreci geçirmekte olan toplumumuzda bu değişime ayak uydurmak zorunda olan

kurumlarımızın en önemlisi ailedir. Ailenin devamlılığı, aile fonksiyonlarının yerine getirilmesi ile

mümkündür. Cinsel birlikteliklerin meşrulaştırılması, bireylerin sosyalleşmesi gibi fonksiyonların yanında

mevcut kaynaklarının kullanımı ve yönetimi de oldukça önemlidir. Aile kaynakları yönetimi; insansal,

materyal ve zamansal kaynak yönetiminin yanı sıra; ailenin toplum içindeki güvencesi, ev sahipliği,

finansal baskılar, eşlerin çalışması, toplumsal cinsiyet rolleri, suçluluk duygusu ile ailenin fiziksel,

ekonomik, sosyal ve psikolojik gücünü kapsamaktadır. Bu çalışmada aile kaynaklarının yeterliğinin ve

yönetiminin yaşam memnuniyetine etkisinin incelenmesi amacıyla ülkemizde daha önce geçerlik ve

güvenirlikleri yapılmış olan “Yaşam Memnuniyeti Ölçeği”, “Öznel/Genel Mutluluk Ölçeği” ve

“Kaynakların Yeterliğinin Algılanması Ölçeği” 220 gönüllü katılımcıya uygulanmıştır Araştırmaya katılan

bireylerin yaşam memnuniyet düzeylerinin yüksek olmasında kaynakların yeterliği algısının, genel/öznel

mutluluğun, cinsiyetin, yaşın, eğitim düzeyinin ve konuta sahip olma durumunun etkisi olduğu

saptanmıştır. Yaşam memnuniyeti ile yaş ve eğitim düzeyi arasında negatif yönlü ilişki bulunduğu,

kaynakların yeterliği algısı, genel/öznel mutluluk, cinsiyet ve konuta sahip olma durumu arasında ise

pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: kaynak, aile kaynak yönetimi, kaynakların yeterliği algısı, yaşam memnuniyeti,

öznel/genel mutluluk

ABSTRACT

Family who has to adapt the changes in our society which is undergoing a general process of change is the

most important institution. Continuity of the family can be possible with the fulfillment of family function.

Besides functions such as legitimization of sexual intercourse, individual’s socialization, management and

use of existing resources is important. Family resource management includes human, material and

temporal resource management as well as assurance of family in society, home ownership, financial

pressures, work partners, gender roles, feeling of guilt and family’s physical, economical-social and

psychological strengths. In this study, in order to examine family resource competences and management

effect to life satisfaction “Satisfaction with Life Scale”, “Subjective/General Happiness Scale” and

“Perceived Adequacy of Resources Scale” which made validity and reliability before were applied to 220

volunteer participant. As a result, it was found that there is connection between individuals’ high level of

life satisfaction and perceived adequacy of resources, general/subjective happiness, sex, age education

level and house owner. It has been identified that there is negative correlation between life satisfaction and

age and education level; there is positive correlation between perceived adequacy of resources,

general/subjective happiness sex, and house owner.

Key words: resource, family resource management, perception of adequacy of resources, life satisfaction,

subjective happiness

*Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Aile ve Tüketici Bilimleri Bölümü

**Arş. Gör., Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Aile ve Tüketici Bilimleri

Bölümü

***Yüksek Lisans Öğrencisi, Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Aile ve Tüketici

Bilimleri Bölümü

2

GİRİŞ

Genel bir değişim süreci geçirmekte olan toplumumuzda bu değişime ayak uydurmak zorunda olan

kurumlarımızın en önemlisi ailedir. Ailenin devamlılığı, aile fonksiyonlarının yerine getirilmesi ile

mümkündür. Cinsel birlikteliklerin meşrulaştırılması, bireylerin sosyalleşmesi gibi fonksiyonların yanında

mevcut kaynaklarının kullanımı ve yönetimi de oldukça önemlidir. Gelişmekte olan toplumlarda yaşam

biçimlerine ilişkin kalıpların ve kararların değişime uğraması aile yapısını da değiştirmiştir. Bu değişim

eğitim düzeyinin yükselmesiyle kadının ve erkeğin ev yönetimine katılımının yanında ailede kaynak

kullanımı ve yönetimi etkinliklerini de etkilemiştir. Örneğin kadının çalışma yaşamına girmesi ailenin

ekonomik kaynaklarını çoğaltmış olsa da birey olarak gelir, zaman ve fiziksel enerji tüketimini artırmıştır.

Aynı zamanda aile kaynaklarının kullanımı ve yönetimi konuları hakkında, bireylerin tutum ve

davranışlarında farklılaşma olmuştur. Bu durum karşısında aile kaynaklarının kullanımı ve yönetimi

konusunda bilgi, beceri ve tutumların kazanılması ihtiyacı da artmıştır (Onur Arıkan, 2006).

Kaynaklar, birey ve ailelerin ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılayan, amaçlara ulaşmasını kolaylaştıran ve

hedeflerini gerçekleştirmeleri için gerekli olan araçlardır (Sunarti, Kholifah, Vidiastuti, Kharisma,

Rochimah, & Herawati, 2013). Kaynaklar; insansal ve materyal; ekonomik ve ekonomik olmayan;

insansal, ekonomik ve çevresel gibi farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır (Rowland, Dodder, & Nickols,

1985). Bunlar arasında en geniş ölçüde kullanılanı insansal (zaman, enerji, ilgiler, zekâ, kavrama,

beceriler ve kabiliyetler, bilgi, tavırlar, yaratıcılık, farkına varma, uyum sağlama) ve materyal (para,

malzeme, araç gereç, sahip olunan alan) kaynaklar şeklindeki sınıflandırmadır (Çopur, Şafak, &

Terzioğlu, 2008). Kaynaklar; birey ve aile yönünden artabilirlik-azalabilirlik, yararlılık, ulaşılabilirlik,

değiştirilebilirlik ve yönetilebilirlik özelliklerine sahip olmalıdır. Birey de günlük yaşamında bu

kaynakların niteliği, kaynaklardan yararlanma ilkeleri ve kaynakları çoğaltma ve artırma yolları

konularında bilgi, beceri ve davranışlar edinmelidir (Onur Arıkan, 2006). Ailenin etkileşimde bulunduğu

teknolojik, sosyal, ekonomik, politik, doğal ve insan yapımı sistemlerin çeşitlilik göstermesi nedeniyle

kaynaklardan yararlanabilirlik ve bunun sonucunda kaynakların birleşimi aileden aileye farklılıklar

göstermektedir (Balakrishnan, Firebaugh, & Stafford, 1986). Ailenin hedeflerini gerçekleştirmesi için

sahip olduğu kaynakları etkili bir şekilde yönetmesi gerekmektedir.

Yönetim; genel katı kurallar ve davranışlar yerine, bireyin yaşamına ait özel durumlara uyabilecek

esnekliğe sahip çözümler bulma ve uygulama sürecidir (Onur Arıkan, 2006). Goldsmith (2005) yönetimi

kaynakları kullanarak hedefe ulaşma işlemi olarak tanımlarken, Deacon ve Firebaugh (1981) talepleri

karşılamak amacıyla kaynak kullanımı uygulamalarının planlamasını yapma olarak ifade etmiştir.

Ansiklopedik Ekonomi Sözlüğü’nde (2006) kaynak yönetimi, belirlenen amaçlara ulaşabilmek için

kaynakların en iyi şekilde kullanılmasına karar verilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi olarak ifade

edilmektedir. Çalışma alanı olarak kaynak yönetimi, kaynak dağılımı ile kullanımını etkileyen faktörlere

ve etkileşim süreçlerine odaklanmaktadır (Balakrishnan & ark., 1986).

Ev yönetimi kavramı ailedeki kalkınmayı ve memnuniyeti maksimum düzeye çıkarmak amacıyla eldeki

malzeme ile güçleri organize bir şekilde kullanmak ve sonuçları tecrübe etmek olarak ifade edilmektedir.

Bir başka ifade ile ailenin hedeflerine ulaşması için kaynakların oluşturulması ve kullanımı ile ilgili amaca

yönelik davranış oluşturulmasıdır (Nickols, 2008). 1800’lerin başından itibaren Amerika Birleşik

Devletleri’nde popüler olmaya başlayan aile kaynaklarının yönetimi kavramı ise, ailenin arzuladığı

sonuçlara ulaşması için kaynakların ayrılmasını, birleşimini ve kullanımını içermektedir (Nickols, 2008;

Balakrishnan & ark., 1986). Ailede oluşan talepler çerçevesinde mevcut kaynaklar ve günlük kullanım için

bu kaynaklarla ilgili kararlar verme üzerinde duran aile kaynakları yönetimi, ihtiyaçları karşılamada temel

bir role sahiptir ve toplum ekonomisinin belkemiğini oluşturmaktadır. Ailelerin karşısına çıkan ve giderek

artan karmaşıklığı gideren aile kaynakları yönetimi, genel olarak yönetimin yararlılığı, uygulanması ve

sonrasında değerlendirilmesiyle de doğrudan ilgilidir (Sunarti & ark., 2013; Sonnenberg, 2008). Ailede

kaynak yönetim süreçleri özellikle ilk etapta kriz ve stresten kaçınma, kriz ve stres meydana geldiğinde ise

bu kriz ve stresin yönetimi için geçerli hale gelmektedir (Dollahite, 1991).

3

Aile kaynakları yönetimi; insansal ve materyal kaynakların yönetiminin yanı sıra; ailenin toplum içindeki

güvencesi, ev sahipliği, finansal baskılar, eşlerin çalışması, toplumsal cinsiyet rolleri, suçluluk duygusu ile

ailenin fiziksel, ekonomik, sosyal ve psikolojik gücünü kapsamaktadır. İnsansal kaynak yönetimi aile

üyelerinin ev içi rollerini maksimize etmeye, erkeklerin çocuk bakımıyla daha çok ilgilenmesine ve

kadınların kamu sektörünün bir parçası olmasına yönelik daha fazla olanak yaratmasına odaklanmaktadır.

Zamansal kaynak yönetimi faaliyetlerin önceden planlanmasına ve zamanında, etkili, verimli bir şekilde

yapılmasına yoğunlaşmaktadır. Ailenin materyal kaynak yönetimi gelir ve harcama, geleceğini garanti

altına almak için para yönetimi ve diğer yan işlerini yönetmek için belli yeteneklere sahip olma üzerinde

durmaktadır. Ailenin fiziksel gücü, meydana gelen sorunlar ve bunlara yönelik çözümler, fiziksel refah

konuları üzerinde dururken; ailenin sosyal gücü, etkili iletişim, rol dağılımı, amaç belirlenmesi ve ailenin

birbirine destek vermesi, güçlerini birleştirmesini kapsamaktadır. Ailenin psikolojik gücü fiziksel olmayan

aile sorunlarıyla karşılaşıldığında olumlu davranmak ve durumu iyi yönetmek için gerekli olan yetenekleri

ifade etmektedir. Ailenin toplumsal gücü ise ailelerin karşılaştığı sorunları aşmak için sosyal desteklerin

kullanılabilirliği ile ilgilidir (Sunarti & ark., 2013). Ailede kaynak kullanımı ve yönetimi davranışlarının

ortaya çıkarılması, aile refahının sağlanmasına ilişkin çıkabilecek problemleri en aza indirmeye yardımcı

olmaktadır (Onur Arıkan, 2006).

Refah, bireylerin materyal ve insansal kaynaklardan ve içinde yaşadıkları toplumsal sistemden duydukları

tatmini ve mutluluğu ifade etmektedir (Onur Arıkan, 2006). Zimmerman (1995) ise refahı bir kişinin

sağlıklı, mutlu ve borçsuz yaşamasından dolayı tatmin olması ile tanımlamaktadır (Akt. Chuan, Kai, &

Kok, 2011:148). Refah genel anlamda zenginlik ve fakirlik derecesine göre bakıldığında her kişide farklı

hissedilmekte (Dockery, 1995) ve her bireyin yaşadığı finansal memnuniyet düzeyiyle ölçülmektedir.

Bilgili, finansal eğitime sahip tüketiciler aileleri için iyi kararlar vermektedirler ve bu da ailelerin

ekonomik güvenliklerine ve refahlarına olumlu yönde katkı sağlamaktadır (Hilgert, Hogarth, & Beverly,

2003). Genel bireysel mutluluğun ve refah algısının bireylerin gelir seviyesinden bağımsız olarak birçok

faktörden etkilenebileceği ileri sürülse de gelir, diğer bütün faktörlere göre finansal memnuniyeti

açıklamada daha etkilidir. William (1983) refah ve finansal memnuniyet arasında sıkı bir ilişki olduğunu,

finansal memnuniyetin diğer faktörleri etkilediğini, zenginlik ve mutluluk seviyesi arasında arabulucu gibi

göründüğünü ifade etmektedir (Akt. Chuan & ark. 2011:149). Buna göre ailede kaynak yönetimi;

kaynakların dağılımı ve kullanımını yer, zaman, şekil ve işlev olarak tanımlayarak memnuniyetin

çerçevesini oluşturmaktadır (Balakrishnan & ark., 1986).

Memnuniyet, ihtiyaç ve isteklerin karşılanmasından doğan tatmin duygusu iken bir zihin hali olarak yaşam

memnuniyeti, bireyin kendi yaşam kalitesini bütünüyle değerlendirmesi sonucunda ulaştığı olumluluk

derecesi anlamına gelmektedir. Hem bilişsel hem duygusal değerlendirmeleri kapsayan memnuniyet hem

zaman içinde kaybolan hem de sabitlenebilen bir kavramdır (Veenhoven, 1996). Aynı zamanda yaşam

doyumu olarak da ifade edilebilen memnuniyet ve haz içeren yaşam memnuniyeti, fiziksel ve zihinsel

sağlık göstergelerinin yanı sıra, yaşam gelişiminin de iyi olduğunu ifade etmekte, yaşamın belirgin kalite

göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Yaşam memnuniyetinin yüksek olması, yaşam kalitesinin

nüfusun geneline bakıldığında iyi olması anlamına gelmektedir. (Veenhoven, 1996; Kümbül Güler &

Emeç, 2006; Lettenmeier, Lähteenoja, Hirvilammi, & Laakso, 2013). İnsanlar evlilik, aile hayatı, iş gibi

“özel ilgi alanlarında” sosyal güvenlik sistemi, kamu güvenliği ya da çevre gibi kamuya ait alanlardan

daha çok memnun olmaktadırlar (Dockery, 1995).

Anlamlı bir yaşama sahip olma, yaşamdan zevk alma, yaşamdaki uğraşının fazla olması gibi faktörlerin

yaşam memnuniyeti ile ilişkili olduğu görülmüştür (Peterson, Park, & Seligman, 2005; Veenhoven,

1996). Sosyal sürdürülebilirlik açısından değerlendirildiğinde iyi bir yaşam tarzı, kabul edilebilir yaşam

kalitesinin sağlanması için tüketimin asgari düzeyde yapılması olarak tanımlanırken ekolojik

sürdürülebilirlik açısından doğanın kapasitesini aşmayacak bir yaşam tarzı benimseyerek doğal kaynakları

korumak olarak değerlendirilmektedir (Lettenmeier & ark., 2013). Yaşam memnuniyetinin belirleyicileri

arasında yaş, stres düzeyi, fiziksel sağlık durumu, yaşam şekli ve kişilik özellikleri gibi birçok değişken

rol oynamaktadır (Kümbül Güler & Emeç, 2006). Ayrıca, yaşam memnuniyetine sosyal etkileşim, cinsel

faaliyet, başarı, fiziksel faaliyet, doğa ile meşguliyet, okuma ya da müzik dinleme, beslenme ve içecek

tüketimi gibi faktörlerin olumlu etkisinin bulunduğu da ifade edilmektedir (Dockery, 2003). Veenhoven

4

(1996) yaşam memnuniyetini değerlendirirken çalışma durumu, gelir, istihdam durumu ve eğitimle ilgili

sosyoekonomik farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtmektedir. Bu konuların sosyal

politikada önem taşıdığına işaret ederken, sosyoekonomik farklılıkların modern toplumlarda yaşam

memnuniyeti için en ilgisiz görünen faktör olduğunu savunmaktadır (Veenhoven, 1996). Yaşam

memnuniyeti düzeyi ailenin kaynaklarını kullanım şekline bağlı olarak da değişiklik göstermektedir

(Balakrishnan & ark., 1986).

Bu çalışmada, ailede kaynak yönetiminin yaşam memnuniyetine etkisinin incelenmesi amacıyla

ülkemizde daha önce geçerlik ve güvenirlikleri yapılmış olan “Yaşam Memnuniyeti Ölçeği”,

“Öznel/Genel Mutluluk Ölçeği” ve “Kaynakların Yeterliğinin Algılanması Ölçeği” gönüllü katılımcılara

uygulanarak sonuçları değerlendirilmiştir. Yaşam memnuniyeti ve ailede kaynak yönetimi algısına ilişkin

literatür çalışmaları incelendiğinde, iki konunun birbiriyle ilişkisine dair herhangi bir çalışmaya

rastlanmamıştır. Birçok araştırmacı kaynak yönetimi alanında özellikle ailenin finansman konusu üzerine

yoğunlaşmasına rağmen çok az araştırmacı algılama, davranış ve para kullanımı gibi psikolojik unsurlar

arası ilişkilerle ilgilenmiştir (Çopur & ark., 2008). Bu çalışmayla konunun daha geniş ele alınması

hedeflenmektedir.

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

Araştırma Örneklemi

Bu araştırmanın evrenini Ankara’da yaşayan farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip, çalışan ve 18 yaş üstü

bireyler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına alınacak bireylere ulaşabilmeyi sağlamak amacıyla sosyal

medyadan yararlanılmıştır. Kaynakların yeterliğini algılama ve yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkiyi

ölçmek amacıyla bireylere Google Dokümandan yararlanılarak online olarak hazırlanan anket formu

sosyal medya aracılığıyla ulaştırılmış olup 220 kişiden geri dönüş alınmıştır. Araştırmanın başında

araştırmanın amacını ve anket formunu tanıtıcı ve araştırmaya katılanların verecekleri yanıtların konunun

belirlenmesinde faydalı olacağına ilişkin bir açıklama ve araştırmaya gönüllü katıldıklarına ilişkin

beyanları bulunmaktadır.

Ölçme Araçları

Ölçme aracı olarak anket formu hazırlanmıştır. Anket dört bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde bireylerin demografik bilgilerini içeren cinsiyet, yaş, eğitim durumu, meslek, gelir,

medeni durum, çocuk sahibi olma durumu, çocuk sayısı, eşin çalışma durumu, eşin eğitim durumu,

ailedeki kişi sayısı, yaşamın çoğunluğunun geçtiği yer, arabaya sahip olma durumu ve oturulan evin

mülkiyet durumu ile ilgili tanıtıcı sorular bulunmaktadır.

İkinci bölümde bağımlı değişken olarak yaşamdan duyulan memnuniyeti ölçmek için Diener, Emmons,

Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen Yaşam Memnuniyeti Ölçeği (Satisfaction With Life

Scale) kullanılmıştır. 5 maddeden oluşan 7’li Likert ölçekte 1 “kesinlikle katılmıyorum” u ifade ederken 7

“kesinlikle katılıyorum” u ifade etmektedir. Yaşam Memnuniyetini değerlendirme ise ifadelere katılıp

katılmama durumlarına göre 5 ifade için oluşan toplam puan göz önüne alınarak yapılmıştır. Çalışmada

ölçeğin toplam puanı 5 ile 35 aralığında değişmektedir (M=21,50; SD=6,944). Ölçekte 31-35 puan arası

son derece memnun, 26-30 puan arası memnun, 21-25 puan arası biraz memnun, 20 puan nötr, 15-19 puan

arası pek memnun değil, 10-14 puan arası hoşnutsuz, 5-9 puan arası son derece hoşnutsuz olarak

belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirliği için iç tutarlılık katsayısı olan “Cronbach’s Alpha” hesaplanmıştır.

Ölçeğin C.alpha değeri α=0.84 bulunmuş olup yüksek güvenilirlik düzeyine sahiptir.

Üçüncü bölümde bağımsız değişken olarak Lyubomirsky ve Lepper (1999) tarafından geliştirilen genel

mutluluğu ölçmek için tasarlanmış 4 maddeden oluşan Öznel/Genel Mutluluk Ölçeği (Subjective/General

Happiness Scale) kullanılmıştır. Türkiye’ de ölçeğin geçerlik güvenirliği Akın ve Satıcı (2011) tarafından

5

yapılmıştır. 7’li Likert türü bir ölçme aracı olan ölçek 4 betimsel maddeden oluşmakta ve katılımcılardan

her bir maddede yer alan açıklamaya katılma oranlarını belirlemeleri istenmektedir. Seçenekler dört

sorunun her biri için farklıdır. Genel mutluluğu değerlendirme ise ifadelere katılıp katılmama durumlarına

göre ölçeğin toplam puanı göz önüne alınarak yapılmıştır. Ölçekteki toplam puanların aralığı 4 ile 28

arasında değişmektedir (M=19,23; SD=4,910). Ölçekten alınan yüksek puanlar ilgili bireyin öznel

mutluluğunun yüksek olduğunu göstermektedir. Ölçeğin C.alpha değeri α=0.61 bulunmuş olup kabul

edilebilir güvenilirlik düzeyine sahiptir.

Dördüncü bölümde ise bağımsız değişken olarak Rowland, Dodder ve Nickols (1985) tarafından

geliştirilen ve bireylerin değişik kaynaklarının yeterliğini algılamalarını ölçen Kaynakların Yeterliğinin

Algılanması Ölçeği (Perceived Adequacy of Resources (PAR)) kullanılmıştır. Türkiye’de geçerlik ve

güvenirliği Çopur, Şafak ve Terzioğlu (2008) tarafından yapılan bu ölçek (PAR) kullanılırken niteliklerin

zamana bağlı olarak fazla değişmediği düşünülmüştür. Toplam 28 maddeden oluşan ölçekte bireyler,

kendi kaynakları ile ilgili düşüncelerini 1’den (kesinlikle katılmıyorum) 7’ye (kesinlikle katılıyorum)

kadar değişen 7 dereceli Likert tipinde yansıtmaktadır. Fiziksel Çevre, Sağlık/Fiziksel Enerji, Zaman,

Finansal (Mali), Bireyler Arası, Bilgi/Beceri ve Toplumsal Kaynaklar olmak üzere toplam 7 kaynağın her

biri 4’er madde ile ölçülmek istenmiştir. Bu dört madde her bir kaynak kategorisi için yeterliğin dört farklı

ölçümünü vermektedir. Maddeler ölçeğe rastgele yerleştirilmiştir. Ölçekteki toplam puanların aralığı 44

ile 196 arasında değişmektedir (M=132,24; SD=26,052). Ölçeğin C.alpha değeri α=0.90 bulunmuş olup

yüksek güvenilirlik düzeyine sahiptir.

Verilerin Analizi ve Değerlendirilmesi

Uygulanan anket sonucunda elde edilen veriler SPSS 20.0 for Windows programı kullanılarak

değerlendirilmiştir. Öncelikle anket formunun ilk kısmını oluşturan bireylerin demografik bilgilerinin yer

aldığı soruların yüzde değerlerini gösteren frekans tabloları hazırlanmıştır. Kullanılan üç ölçekle

demografik bilgiler arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla “Bağımsız iki örnekli t testi” ve ANOVA

testleri, ölçeklerin birbirleriyle olan ilişkilerini tespit etmek amacıyla ise, basit doğrusal regresyon analizi

uygulanmıştır.

BULGULAR

Tablo 1’de görüldüğü gibi araştırmaya katılanların %64,1’i kadın ve yarısından fazlası (%58,2) 40 yaşın

altındadır. Katılımcıların %51,4’ü lisans mezunu %16,8’i lise mezunu ve %33,6’sının geliri 2001-3000 TL

arasındadır. Ankete katılanların %72,0’si profesyonel meslek grubundadır (memur, diyetisyen,

mühendis/yüksek mühendis, akademisyen, öğretmen, hemşire, sigortacı, doktor, avukat, bankacı,

ekonomist, turizmci, finans, biyolog, işletmeci, müşavir, dişçi, mimar, sosyolog, psikolojik danışman).

Katılımcıların %61,4’ü evli, %37,3’ünün eşi çalışmakta olup %30,0’ unun eşi lise mezunudur ve

%31,8’inin aileleri 4 kişiden oluşmaktadır. Çocuk sahibi olanların (%61,8) %34,5’i 2 çocuğa sahiptir.

Bireylerin yarıdan fazlası (%67,3) yaşamının çoğunluğunu büyükşehirde geçirmiş %57,7’si araba sahibi

ve %51,4’ ü ev sahibidir.

Tablo 1. Tanımlayıcı Bilgiler

N %

Cinsiyet

Kadın 141 64,1

Erkek 79 35,9

Toplam 220 100,0

Yaş

<30 78 35,5

6

31-40 50 22,7

41-50 43 19,5

51-60 35 15,9

>61 13 5,9

Cevapsız 1 0,5

Toplam 220 100,0

Eğitim durumu

İlkokul 15 6,8

Ortaokul 6 2,7

Lise 37 16,8

Ön lisans 16 7,3

Lisans 113 51,4

Lisansüstü 32 14,5

Cevapsız 1 0,5

Toplam 220 100,0

Gelir

<1000 34 15,5

1001-2000 51 23,2

2001-3000 74 33,6

3001-4000 14 6,4

>4001 21 9,5

Cevapsız 26 11,8

Toplam 220 100, 0

Sektörlere göre meslek grupları

Silahlı kuvvetlerle ilgili meslekler 2 0,9

Yöneticiler 3 1,4

Profesyonel meslek grupları 126 72,0

Teknisyenler, teknikerler ve yardımcı profesyonel meslek grupları 3 1,4

Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar 4 1,8

Hizmet ve satış elemanları 36 16,4

Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar 8 3,6

Cevapsız 38 17,3

Toplam 220 100,0

Medeni durum

Evli 135 61,4

Bekâr 65 29,5

Eşi ölmüş 6 2,7

Boşanmış 14 6,4

Toplam 220 100,0

Çocuk sahibi olma durumu

Hayır 83 37,7

Evet 136 61,8

Cevapsız 1 0,5

Toplam 220 100,0

Çocuk sayısı

1 41 18,6

2 76 34,5

3 19 8,6

Toplam 220 100,0

Eşin çalışma durumu

Çalışıyor 82 37,3

Çalışmıyor 26 11,8

7

Emekli 26 11,8

Cevapsız 86 39,1

Toplam 220 100,0

Eşin eğitim durumu

İlkokul 13 5,9

Ortaokul 6 2,7

Lise 20 9,1

Ön lisans 10 4,5

Lisans 66 30,0

Lisansüstü 20 9,1

Cevapsız 85 38,6

Toplam 220 100,0

Ailedeki kişi sayısı

1 7 3,2

2 42 19,1

3 60 27,3

4 70 31,8

5 30 13,6

6 2 0,9

7 1 0,5

9 1 0,5

Cevapsız 7 3,2

Toplam 220 100,0

Yaşamının çoğunluğunun geçtiği yer

Köy-kasaba 13 5,9

İlçe 9 4,1

Şehir 50 22,7

Büyükşehir 148 67,3

Toplam 220 100,0

Arabaya sahip olma durumu

Hayır 92 41,8

Evet 127 57,7

Cevapsız 1 0,5

Toplam 220 100,0

Evin mülkiyeti

Kendime ait 113 51,4

Kira 82 37,3

Bir yakınımın evinde ücretsiz 10 4,5

Lojman 5 2,3

Diğer 8 3,6

Cevapsız 2 1,0

Toplam 220 100,0

Tablo 2’de görüldüğü gibi kadınların yaşamdan duyduğu memnuniyet erkeklere göre daha fazladır

(M=22,17; SD=6,67). Evli bireylerin bekâr, boşanmış ve eşi ölmüş bireylere göre (M=21,2; SD=7,50), eşi

çalışanların ise çalışmayan veya emeklilere göre (M=21,77; SD=6,7) yaşamdan duydukları memnuniyet

daha fazladır. Yaşamının çoğunluğunu şehir ve büyükşehirde geçiren bireyler, köy, kasaba ve ilçede

geçirenlere göre yaşamdan daha memnunken (M=21,34; SD=7, 53), evi kendine ait olanların memnuniyet

durumları da (M=22,51; SD=7,14) diğerlerine göre daha yüksektir. Gelir gruplarına göre yaşamdan

duyulan memnuniyet farklılıklar göstermektedir. 1001-2000 TL arası gelire sahip olanlar 1000 TL ve

8

altında kazananlara göre daha memnunken; 5000 TL üzeri gelire sahip olanlar yaşam memnuniyeti en

yüksek grup olarak göze çarpmaktadır.

Tablo. 2 Yaşam Memnuniyeti Ölçeğinin Ortalama Sonuçları

Yaşam Memnuniyeti Ölçeği N M SD Test İstatistiği

Cinsiyet

Kadın 141 22,17 6,67 t= - 2,60**

Erkek 79 19,54 8,00

Yaş

<30 78 21,14 6,84 F= 0,38

31-40 50 21,02 8,00

41-50 43 21,51 6,67

51-60 35 20,40 6,59

>61 13 23,23 10,50

Eğitim Düzeyi

Lise ve altı 58 20,78 7,20 t= -0,67

Ön lisans ve üstü 161 21,52 7,15

Gelir

<1000 34 19,38* 7,89 F= 3,52 ***

1001-2000 51 19,86* 6,67

2001-3000 74 22,89 6,96

3001-4000 14 18,43 8,44

>4001 21 24,24* 6,41

Medeni Durum

Evli 135 21,29 7,50 t= - 0,146*

Diğer 85 21,14 6, 93

Çocuk sayısı

1 41 22,00 7,11 F=0,265

2 76 21,12 8,46

3 19 21,74 5,04

Eşin çalışma durumu

Çalışıyor 82 21,77 6, 77 t= - 0,79**

Diğer 52 20,71 8,53

Eşin eğitim düzeyi

Lise ve altı 39 19,74 7,48 t= - 1,53

Ön lisans ve üstü 96 21, 93 7,47

Yaşamın çoğunluğunun geçtiği yer

Köy-kasaba- ilçe 72 21,01 6, 74 t= - 0,30*

Şehir- büyükşehir 148 21,34 7, 53

Evin mülkiyeti

Kendime ait 113 22,51 7, 14 t= -2, 49*

Diğer 105 20,11 7,05

*p<0,5 , ** p<0,10 , ***p<0,01

Tablo 3’te görüldüğü gibi kadınların erkeklere göre (M=19,76; SD=4,40), ön lisans ve üzeri eğitim

düzeyinde olanların lise ve altı eğitim düzeyinde olanlara göre (M=19,24; SD=4,07), evli bireylerin bekâr,

boşanmış ve eşi ölmüş bireylere göre (M=19,29; SD=5,29), eşi ön lisans ve üstü eğitim düzeyinde

olanların lise ve altı eğitim düzeyinde olanlara göre (M=19,97; SD=3,87), eşi çalışanların ise eşi

çalışmayan veya emeklilere göre (M=20,01; SD=4,25) daha fazla mutlu olduğu görülmektedir. Evi

9

kendine ait olanların genel mutluluk durumları diğerlerine göre (M=19,33; SD=4,29) yüksektir. Yaş, gelir,

çocuk sayısına göre genel mutluluk düzeyi arasında ise herhangi bir farklılık bulunmamıştır.

Tablo. 3 Öznel/Genel Mutluluk Ölçeğinin Ortalama Sonuçları

Öznel/Genel Mutluluk Ölçeği N M SD Test İstatistiği

Cinsiyet

Kadın 141 19,76 4,40 t= - 2,14*

Erkek 79 18,29 5,60

Yaş

<30 78 18,78 4,39 F= 1,04

31-40 50 19,18 5,65

41-50 43 19,00 4,78

51-60 35 20,20 4,99

>61 13 21,15 3,93

Eğitim Düzeyi

Lise ve altı 58 19,17 6,77 t= - 0,09***

Ön lisans ve üstü 161 19,24 4,07

Gelir

<1000 34 18,74 7,29 F= 0,26

1001-2000 51 19,51 4,24

2001-3000 74 19,34 4,13

3001-4000 14 19,79 2,80

>4001 21 20,00 5,55

Medeni Durum

Evli 135 19,29 5,29 t= -0,21*

Diğer 85 19,14 4,25

Çocuk sayısı

1 41 19,39 5,05 F= 0,91

2 76 19,34 5,21

3 19 19,42 6,59

Eşin çalışma durumu

Çalışıyor 82 20,01 4,25 t= - 1,73***

Diğer 52 18,44 6,23

Eşin eğitim düzeyi

Lise ve altı 39 17,64 7,58 t= -2, 35***

Ön lisans ve üstü 96 19,97 3,87

Yaşamın çoğunluğunun geçtiği yer

Köy-kasaba- ilçe 72 19,11 4, 83 t= 0,53

Şehir- büyükşehir 148 19,49 5,08

Evin mülkiyeti

Kendime ait 113 19,33 4,29 t= - 0,14*

Diğer 105 19,23 5,50

*p<0,5 , ** p<0,10 , ***p<0,01

Katılımcıların kaynakların yeterliği algısı puan ortalamalarının değişkenlere göre dağılımı Tablo 4’de

özetlenmiştir. Tablo 4’te görüldüğü gibi kadınların erkeklere göre (M=132,70; SD=23,94), kaynaklarını

daha yeterli algıladıkları belirlenmiştir. Evli olan (M=132,60; SD=27,68), eşi çalışmayan (M=140,37;

SD=28,75) ve eşinin eğitim düzeyi ön lisans ve üzeri olan (M=135,75; SD=26,30) bireylerin ise

diğerlerine göre kaynaklarını daha yeterli algıladıkları görülmektedir. Aynı zamanda kendi evi olan

10

bireyler (M=136,36; SD=27,53) kaynaklarını yeterli olarak algılarken, eğitim düzeyi ve yaşamın

çoğunluğunun geçtiği yerin bireylerin kaynaklarını yeterli algılama üzerinde herhangi bir etki yaratmadığı

görülmektedir. Gelir düzeyi arttıkça kaynakları yeterli algılama puanları da artmaktadır. 1001-2000 TL

arası gelire sahip olanlar 1000 TL ve altında gelire sahip olanlara göre (M=126,37; SD=24,21)

kaynaklarını daha yeterli algılarken; 5000 TL üzeri gelire sahip katılımcılar kaynak yeterliğini en yüksek

algılayanlar olarak göze çarpmaktadır (M=148,48; SD=23,20). 61 yaş ve üzerinde olan (M=158,46;

SD=29,27) evli (M=132,60; SD=27,68) ve 2 çocuk sahibi olanlar (M=136,05; SD=29,07) diğerlerine göre

kaynaklarını daha yeterli algılamaktadırlar.

Tablo. 4 Kaynakların Yeterliği Algısı Ölçeğinin Ortalama Sonuçları

Kaynakların Yeterliği Algısı Ölçeği N M SD Test İstatistiği

Cinsiyet

Kadın 141 132,70 23,94 t= - 0,34*

Erkek 79 131,42 29,58

Yaş

<30 78 127,00 21,94 F= 4,52*

31-40 50 130,36 23,50

41-50 43 134,51 26,59

51-60 35 133,03 30,54

>61 13 158,46* 29,27

Eğitim Düzeyi

Lise ve altı 58 127,60 27,76 t= -1,67

Ön lisans ve üstü 161 134,20 25,07

Gelir

<1000 34 119,35* 25,57 F=6,19***

1001-2000 51 126,37* 24,21

2001-3000 74 134,65 25,00

3001-4000 14 143,71 25,75

>4001 21 148,48* 23,20

Medeni Durum

Evli 135 132,60 27,68 t= - 0,26*

Diğer 85 131,66 27,68

Çocuk sayısı

1 41 130,20 22,32 F= 1,03*

2 76 136,05* 29,07

3 19 134,47 32,20

Eşin çalışma durumu

Çalışıyor 82 128,11 25,94 t= 2,55*

Diğer 52 140,37 28,75

Eşin eğitim düzeyi

Lise ve altı 39 124,56 29,82 t= - 2,15*

Ön lisans ve üstü 96 135,75 26,30

Yaşamın çoğunluğunun geçtiği yer

Köy-kasaba- ilçe 72 126,43 25,78 t= - 2,32

Şehir- büyükşehir 148 135,06 25,79

Evin mülkiyeti

Kendime ait 113 136,36 27,53 t= - 2,52*

Diğer 105 127,54 23,81

*p<0,5 , ** p<0,10 , ***p<0,01

11

Tablo 5’de Yaşam memnuniyeti regresyon sonuçları verilmiştir. Tablo.5’de görüldüğü gibi araştırmaya

katılan bireylerin yaşam memnuniyet düzeyi üzerinde kaynakların yeterliği algısının, genel/öznel

mutluluğun, cinsiyetin, yaşın, eğitim düzeyinin ve konuta sahip olma durumunun etkisi olduğu

görülmektedir. Yaşam memnuniyeti ile yaş ve eğitim düzeyi arasında negatif yönlü ilişki bulunduğu,

araştırmaya katılan bireylerin yaşları ve eğitim düzeyleri arttıkça yaşamdan duydukları memnuniyetin

azaldığı saptanmıştır. Kaynakların yeterliği algısı ile genel/öznel mutluluk, cinsiyet ve konuta sahip olma

durumu arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuca göre kaynaklarını yeterli algılayanların

yeterli algılamayanlara, yaşamdan mutluluk duyanların duymayanlara, kadınların erkeklere ve ev sahibi

olan bireylerin diğerlerine göre yaşamdan duydukları memnuniyetin daha yüksek olduğu söylenebilir.

Tablo.5 Yaşam Memnuniyeti Ölçeği Basit Doğrusal Regresyon Analizi

B SE B ß t p

Step 1 Constant 0,454 2,231 0,203 0,839*

Kaynakların Yeterliği Algısı 0,159 0,017 0,569 9,553 0,000*** Step 2 Constant -3,241 2,545 -1,273 0,204** Kaynakların Yeterliği Algısı 0,150 0,017 0,537 9,017 0,000*** Öznel/Genel Mutluluk 0,251 0,088 0,170 2,850 0,005*** Step 3 Constant -1,013 2,700 -0,375 0,708*

Kaynakların Yeterliği Algısı 0,155 0,018 0,557 8,816 0,000*** Öznel/Genel Mutluluk 0,249 0,088 0,168 2,822 0,005*** Cinsiyet 2,126 0,887 0,141 2,398 0,017** Yaş -0,106 0,036 -0,193 -2,983 0,003*** Eğitim Düzeyi -1,642 1,078 -0,095 -1,522 0,130* Konuta Sahip Olma Durumu 2,159 0,904 0,149 2,389 0,018**

Step R R² Adj.R² F p

1 0,569 0,323 0,320 91,263 0,000 2 0,593 0,351 0,344 51,395 0,000 3 0,635 0,404 0,378 15,565 0,000

*p<0,5 , ** p<0,10 , ***p<0,01

TARTIŞMA VE ÖNERİLER

Aile kaynaklarının yeterliğinin ve yönetiminin yaşam memnuniyetine etkisinin incelenmesi amacıyla

ülkemizde daha önce geçerlik ve güvenirlikleri yapılmış olan “Yaşam Memnuniyeti Ölçeği”,

“Öznel/Genel Mutluluk Ölçeği” ve “Kaynakların Yeterliğinin Algılanması Ölçeği”nin gönüllü

katılımcılara uygulandığı bu çalışmada; belirtilen ölçeklerle katılımcıların sosyo-ekonomik özelliklerinin

ve yaşam memnuniyeti ile kaynak yeterliği algısı ve öznel/genel mutluluğun ilişkili olup olmadıkları tespit

edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmaya katılanların çoğunluğunu kadınlar oluşturmaktadır. Katılımcıların çoğunluğu 40 yaşın altında,

lisans mezunu, orta gelir sınıfına dâhil, profesyonel meslek grubu mensubu, ev ve araba sahibidir.

Bireylerin yarısından fazlasının evli olduğu ve çoğununda 2 çocuk sahibi olduğu görülmektedir. Evli

bireylerin büyük kısmının eşleri çalışmaktadır ve eğitim düzeyleri lisans seviyesindedir. Bireyler en çok 4

kişilik ailelerde yaşarken, yaşamının çoğunluğunu büyükşehirde geçirdiğini ifade edenlerin sayısı daha

fazladır.

12

Araştırmanın sonuçlarına göre; kadınların yaşamdan duydukları memnuniyet, öznel/genel mutluluk ve

kaynakların yeterliğini algılama düzeyleri erkeklere göre daha fazladır. Kaynakların yeterliğini algılama

düzeyine ilişkin yapılmış çalışmalarda da benzer sonuçlar görülmektedir. Ptacek ve ark. (1994) ile Çopur

ve ark. (2009)’nın çalışmalarında da kadınların kaynakların yeterliğini algılama düzeyleri erkeklerden

daha yüksek iken, Lee (2000)’nin çalışmasında herhangi bir farklılığa rastlanmamıştır (Çopur ve ark,

2009).

Evli bireylerin bekârlara ve boşanmış bireylere göre ve evin mülkiyetinin kendine ait olduğunu

belirtenlerin diğerlerine göre yaşamdan duydukları memnuniyet, öznel/genel mutluluk ve kaynakları

yeterli algılama düzeyleri daha fazladır. Bu araştırma sonucundan farklı olarak daha önce yapılan

çalışmada bekâr bireylerin kaynaklarını yeterli algıladığı saptanmıştır (Çopur & ark, 2009). Bu sonucu

araştırmada çift gelirli evli bireylerin oranlarının fazla olması etkilemiş olabilir.

Gelir düzeyi arttıkça yaşam memnuniyeti ve kaynakları yeterli algılama düzeyinde de artış olduğu göze

çarpmaktadır. Türkiye’de asgari ücretin 846 TL1 olduğu ve 2014 yılı Mart ayı sonuçlarına göre İşsizlik

oranının %9,7 seviyesinde2 olduğu düşünülürse ankete katılan bireylerin gelir seviyesinin orta

sosyoekonomik düzeyde olduğu söylenebilir. Literatüre paralel olarak ve beklentiler doğrultusunda gelir

seviyesi bireylerin yaşam memnuniyetinde ve kaynaklarını yeterli algılamada önemli belirleyici olmuştur.

Ancak gelir değişkeninin öznel/genel mutluluğu belirlemede önemli etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu sonuca göre mutluluğun belirlenmesinde gelirin dışında farklı değişkenlerin etkili olduğu kanısına

varılmıştır. Sahip olunan gelir yaşamdan duyulan memnuniyeti artırsa da bireyler mutlu olabilmek için

geliri yalnızca araç olarak kullandıkları, hayatlarının merkezine koymadıkları söylenebilir. Rettig ve ark.

(1999) çalışmalarında bireylerin gelir seviyesinin kaynaklarını yeterli algılamada önemli olduğu sonucuna

varırken, Hyun ve ark. (1993) farklı gelir seviyelerine sahip bireyler arasında herhangi bir farklılığa

rastlamamıştır. Bu bulgulara göre, materyal kaynakların başında gelen paranın bireylerin alım gücünü

doğrudan etkilemesi sebebiyle psikolojik olarak da rahatlık hissi verdiği sonucuna ulaşılabilir.

Eşi çalışan bireylerin diğerlerine göre yaşamlarından memnun ve öznel/genel mutluluklarının fazla olduğu

sonucuna varılmıştır. Bunun temel nedeni aile gelirinin artması olabilir. Çünkü gelir seviyesi yükseldikçe

yaşamdan duyulan memnuniyet düzeyinin de yükseldiği çalışmanın sonuçlarından görülebilir. Bu sonuca

paralel olarak eşin eğitim düzeyi de kaynakları yeterli algılamada ve öznel/genel mutluluğun

belirlenmesinde önemli bir belirleyici olmuştur.

Yaşam memnuniyeti ile bireylerin yaşamının çoğunluğunu geçirdikleri yeri değerlendirecek olursak

beklentiler doğrultusunda şehir ve büyükşehirlerde yaşayanlar daha memnun görünmektedirler. Bunun

nedeni olarak şehirlerdeki olanakların gelişmiş ve daha elde edilebilir olması sayılabilir. Ulaşım, eğitim ve

sağlık alanlarındaki gelişmişlik buna örnek verilebilir. Fakat bunun yanı sıra işsizliğin, yoksulluğun

etkisinin şehirlerde daha fazla hissedildiği ve bunların olumsuz etkilerinin de küçümsenmeyecek derecede

olduğu unutulmamalıdır.

Lisansüstü düzeyde eğitime sahip olan bireylerin öznel/genel mutluluk açısından diğerlerine göre daha

mutlu oldukları ve eşlerinin eğitim seviyesi lisansüstü düzeyde olanların hem öznel/ genel mutluluk

açısından diğerlerine göre daha mutlu oldukları hem de kaynaklarını yeterli algıladıkları sonucuna

varılmıştır. Yaş ile kaynakları yeterli algılama düzeyi arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. 61 yaş ve

üzerinde olan bireyler diğerlerine göre kaynaklarını yeterli algılamaktadırlar. Bunun nedeni bireylerin

emeklilik döneminde olması, daha önce yapılan tasarruf, ailenin daralma ya da boş yuva döneminde iken

eskisi kadar çocuklarına kaynak ayırmaması gösterilebilir. Hyun ve ark. (1993) da çalışmasında yaşlı karı-

kocaların genç çiftlere göre kaynaklarını yeterli algıladığı bulgusunu elde etmiştir (Çopur & ark., 2009).

Ayrıca evli olan ve 2 çocuğa sahip olan bireyler diğerlerine göre kaynaklarını yeterli görmektedirler.

1 http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/cgm.portal?page=asgari (Erişim tarihi 10.06.2014)

2 http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=16008 (Erişim tarihi 10.06.2014)

13

Sonuç olarak kaynak yeterliği algısı ve bireyin genel mutluluk düzeyi ile ilgili elde edilen sonuçlar yaşam

memnuniyeti ile paralellik göstermektedir. Ancak yaş ve eğitim düzeyi konusunda tam tersi söz

konusudur. Bireylerin yaşı arttıkça yaşamdan duydukları memnuniyet düzeyi azalırken, aynı negatif ilişki

eğitim düzeyi için de geçerli olmaktadır. Ölçekler arası ilişkilere bakıldığında göze çarpan ilk husus

kaynakları yeterli algılama düzeyi arttıkça yaşamdan duyulan memnuniyetin arttığı yönündedir. Bir diğer

husus öznel/genel mutluluk düzeyi arttıkça yaşamdan duyulan memnuniyetin arttığı şeklindedir. Diğer bir

deyişle kaynakların yeterliğini algılama, yaşamdan duyulan memnuniyet ve öznel/genel mutluluk düzeyi

arasında pozitif bir ilişki söz konusudur.

Yapılan literatür taramasında kaynakların yeterliği algısı ölçeğinin genel mutluluk ve yaşam memnuniyeti

düzeyine etkisini araştıran herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu alanda görülen eksiklikten yola

çıkılarak yapılan çalışmanın sonuçları, gelecekte bu konuda yapılacak araştırmalara ışık tutması açısından

önemlidir.

Genel olarak ailelerin sahip oldukları kaynakların yeterliğini ortalamanın üzerinde algıladığı bu araştırma

verilerinden elde edilen bulgulara göre; toplumdaki sosyal ve ekonomik değişimi yakından izlemek

amacıyla bireylerin aile kaynaklarının kullanımı ve yönetimi davranışlarının belirli aralıklarla, farklı

bölgelerde ve farklı kriterler altında incelenmesi; bireylerin bu alanda yeterli bilgi ve becerilere sahip

olmaları amacıyla eğitilmesi ve bilgilendirilmesi; ailenin kaynakları konusunda farkındalık yaratılması

önerilebilir. Ayrıca cinsiyet açısından araştırmanın sonuçlarına bakıldığında kadınların yaşam

memnuniyeti, öznel/genel mutluluk düzeyi ve kaynakları yeterli algılama düzeylerinin erkeklerden daha

yüksek olduğu görülmektedir. Bu farklılığın nedenlerinin araştırılmasına yönelik daha fazla çalışma

yapılması önerilebilir.

14

KAYNAKLAR

Ansiklopedik Ekonomi Sözlüğü. (2006). İstanbul: Dünya Yayınları, 9. Baskı.

Balakrishnan, R., Firebaugh, F. M., & Stafford, K. (1986). Research On Rural Family Resource

Management: A Third World Perspective. Journal of Consumer Studies and Home Economics (10), 185-

193.

Chuan, C. S., Kai, S. B., & Kok, N. K. (2011). Resource Transfers and Financial Satisfaction: A

Preliminary Correlation Analysis. Journal of Global Business and Economics , 3 (1), 146-156.

Çopur, P. D., Şafak, P. D., & Terzioğlu, P. D. (2008). Kaynakların Yeterliğinin Algılanması Ölçeğini

Uyarlama Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education)),35,

65-74.

Çopur, Z., Şafak, Ş., Terzioğlu, G., & Dodder, R. A. (2009). Perception of Adequacy of Resources With a

Turkish Sample. Journal of Family Issues , 20 (12), 1624-1650.

Deacon, R. E., & Firebaugh, F. M. (1981). Family Resource Management: Principles and Applications.

Boston: Allyn & Bacon.

Diener, E., Emmons, R. A., Lar.sem, R. J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal

of Personality Assessment , 49 (1), 71-75.

Dockery, D. A. (1995). Happiness, Life Satisfaction and The Role of Work: Evidence from Two

Australian Surveys, 1-20, Australia.

Dollahite, D. C. (1991). Family Resource Management and Family Stress Theories: Toward a Conceptual

Integration. Lifestyles: Family and Economic Issues , 4 (12), 361-377.

Goldsmith, E. B. (2005). Resource Management For Individuals and Families (3rd ed.). Belmont, CA:

Wadsworth.

Hilgert, M. A., Hogarth, J. M., & Beverly, S. G. (2003). Household Financial Management: The

Connection Between Knowledge and Behavior. Federal Reserve Bulleting , 309-322.

Hyun, E.M., Bauer, J.W., & Hogan, M.J. (1993). Resource Adequacy Perception and Marital Satisfaction

of Rural Wives and Husbands: A No Recursive Model. Journal of Family and Economic

Issues, 14(3), 215-236.

Kümbül Güler, B., & Emeç, H. (2006). Yaşam Memnuniyeti ve Akademik Başarıda İyimserlik Etkisi.

Dokuz Eylül Üniversitesi.İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 2 (21), 129-149.

Lettenmeier, M., Lähteenoja, S., Hirvilammi, T., & Laakso, S. (2013). Resource Use Of Low-Income

Households - Approach For Defining A Decent Lifestyle?. Science of the Total Environment , 1-4.

Lyubomırsky, S., & Lepper, H. S. (1999). A Measure of Subjective Happiness: Preliminary Reliability

and Construct Validation. Social Indicators Research, 46, 37–155.

Nickols, S. Y. (2008). From Treatise to Textbook: A History of Writing About Household Management.

Family and Consumer Sciences Research Journal , 2 (37), 111-139.

Onur Arıkan, N. (2006). Çalısan ve Çalımayan Kadınların Aile Kaynaklarının Kullanımına ve Yönetimine

İlişkin Davranışları. Ankara.

15

Peterson, C., Park, N., & Seligman, M. E. (2005). Orientations To Happiness and Life Satisfaction: The

Full Life Versus The Empty Life. Journal of Happiness Studies (6), 25-41.

Ptacek, J.T., Smith, R.E., & Dodge, K. (1994). Gender Differences in Coping With Stress: When

Stressors and Appraisals Do Not Differ. Journal of Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 621-

630.

Rettig, K.D. (1993). Problem-Solving and Decision-Making As Central Processes of Family Life: An

Ecological Framework for Family Relations and Family Resource Management. Marriage and Family

Review, 18, 187-222.

Rowland, V. T., Dodder, R. A., & Nickols, S. Y. (1985). Perceived Adequacy of Resources: Development

of a Scale. Home Economics Research Journal , 2 (14), 218-225.

Satıcı, S. A. (2011). Öznel Mutluluk Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Sakarya Üniversitesi

Eğitim Fakültesi Dergisi , 65-77.

Sonnenberg, S. J. (2008). Household Financial Organisation And Discursive Practice: Managing Money

And Identity. The Journal of Socio-Economics (37), 533-551.

Sunarti, E., Kholifah,I., Vidiastuti, F., Kharisma N., Rochimah, N., & Herawati, T. (2013). Family

Vulnerability, Family Resource Management and Family Strength of Aging Family Members. 5th

International Work and Family Conference, 1-11, Sydney.

Veenhoven, R. (1996). The Study Of Life Satisfaction. Saris, W.E., Veenhoven, R., Scherpenzeel, A.C. &

Bunting B. (eds) 'A comparative study of satisfaction with life in Europe. Eötvös University Press, 11-48.

Williams, F. L. (1983). Money Income, Nonmoney Income, and Satisfaction as Determinants of Perceived

Adequancy of Income. In M. Dunsing (Ed.), Proceedings of the Symposium on Perceived Economic Well-

Being (pp. 106-125). Urbana, IL: University of Illions at Urbana. (Akt. Chuan, C. S., Kai, S. B., & Kok,

N. K. (2011). Resource Transfers and Financial Satisfaction: A Preliminary Correlation Analysis. Journal

of Global Business and Economics , 3 (1), 146-156).

Zimmerman, S. L. (1995). Understanding Family Policy: Theories and Applications. (2nd ed.). Thousand

Oasks, CA: Sage. (Akt. Chuan, C. S., Kai, S. B., & Kok, N. K. (2011). Resource Transfers and Financial

Satisfaction: A Preliminary Correlation Analysis. Journal of Global Business and Economics , 3 (1), 146-

156).